i
LỜI CẢM ƠN
Luận văn: “Nghiên cứu đặc điểm thay đổi lớp phủ thảm thực vật rừng
tại khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ phục vụ công tác quản lý rừng”
Được hoàn thành trong chương trình đào tạo Thạc Sỹ Lâm Nghiệp. Trong
quá trình thực hiện, tác giả đã được Ban giám hiệu, Khoa sau đại học tạo mọi điều
kiện thuận lợi. Nhân dịp này tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới các cán bộ,
giáo viên của Trường Đại học Lâm nghiệp, đặc biệt là PGS. TS. Vương Văn Quỳnh
và TS. Trần Quang Bảo, những người trực tiếp hướng dẫn khoa học, truyền đạt kiến
thức và kinh nghiệm quý báu cho tôi trong thời gian học tập cũng như trong quá
trình hoàn thành luận văn.
Tôi cũng chân thành cảm ơn ban lãnh đạo và cán bộ Khu bảo tồn Thiên
nhiên Kẻ Gỗ, Chi cục Kiểm lâm Hà Tĩnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông Thôn
Hà Tĩnh, Đoàn điều tra quy hoạch Hà Tĩnh đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong
quá trình thu thập số liệu để hoàn thiện luận văn của mình.
Xin chân thành cảm ơn các đồng nghiệp và người thân trong gia đình đã
động viên, giúp đỡ tôi trong thời gian học tập và hoàn thành luận văn này.
Mặc dù đã nỗ lực làm việc, nhưng do trình độ và thời gian hạn chế nên luận
văn không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng
góp xây dựng của các nhà khoa học, thầy cô và bạn bè đồng nghiệp để bản luận văn
được hoàn thiện hơn.
Tác giả xin chân thành cảm ơn!
Hà nội, ngày 25 tháng 09 năm 2010
Tác giả
Trần Hữu Hùng
ii
MỤC LỤC
Trang phụ bìa
Lời cảm ơn .............................................................................................................i
Danh mục các từ viết tắt ………………………………………………………...
Danh mục các bảng ……………………………………………………………..v
Danh mục các hình ……………………………………………………………...vi
ĐĂT VÂ
N ĐÊ
....................................................................................................... 1
Chương 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ......................................... 3
1.1. Li
ch sư
nghiên cư
u trên thế giới ................................................................ 3
1.2. Li
ch sư
nghiên cư
u ơ
Viê
t Nam ................................................................. 8
Chương 2. CƠ SƠ
KHOA HOCU
A PHƯƠNG PHA
P VIÊ
N THA
M VA
KY
THUÂT XƯ
LY
SÔ
............................................................................................ 13
2.1. Khái niệm về kỹ thuật viễn thám, tư liệu ảnh số ...................................... 13
2.1.1. Quang phổ điện từ........................................................................... 15
2.1.2. Phổ phản xạ của một số đối tượng tự nhiên chính ......................... 16
2.1.3. Khai niê
m vê tư liê
u anh sô va phương phap phân loa
i ................. 23
2.2. Cơ sở khoa học của kỹ thuật viễn thám ................................................... 31
2.2.1. Cơ sở vất lý ..................................................................................... 31
2.2.2. Cơ sở sinh vật học ........................................................................... 31
2.2.3. Cơ sở sinh lý học ............................................................................ 31
2.3. Lưa cho
n tư liê
u viên tham ...................................................................... 32
Chương 3. MỤC TIÊU - NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 38
3.1. Mục tiêu .................................................................................................... 38
3.1.1. Mục tiêu chung ............................................................................... 38
3.1.2. Mục tiêu cụ thể ............................................................................... 38
3.2. Nội dung ................................................................................................... 38
3.3. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................. 38
3.4. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 39
iii
3.4.1. Phương phap thu thâ
p sô liê
u ......................................................... 39
3.4.2. Phương phap xư
ly sô liê
u .............................................................. 39
Chương 4. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN - KINH TẾ - XÃ HỘI .......................... 41
4.1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên ................................................................ 41
4.1.1. Vị trí địa lý ...................................................................................... 41
4.1.2. Địa hình........................................................................................... 41
4.1.3. Khí hậu, thuỷ văn ............................................................................ 41
4.1.4. Đất đai thổ nhưỡng ......................................................................... 42
4.1.5. Tài nguyên sinh vật ......................................................................... 42
4.2. Tình hình dân sinh, kinh tế, xã hội và các vấn đề liên quan. .................. 43
4.2.1. Tình hình dân sinh kinh tế .............................................................. 43
4.2.2. Cơ sở hạ tầng .................................................................................. 44
4.2.3. Tiềm năng kinh tế ........................................................................... 44
Chương 5. KẾT QUẢ VÀ PHÂN TÍCH KẾT QUẢ ....................................... 45
5.1. Nghiên cứu đặc điểm các trạng thái rừng và tư liệu ảnh SPOT5 của khu
vực nghiên cứu ................................................................................................ 45
5.1.1. Tư liệu ảnh, bản đồ và thông số kỹ thuật của ảnh SPOT-5 ............ 45
5.1.2. Xây dựng bộ khóa giải đoán ảnh .................................................... 49
5.2. Đặc điểm biến động các kênh phổ trong khu vực nghiên cứu ................. 52
5.3. Nghiên cứu phương pháp xây dựng bản đồ phân bố trạng thái rừng trên
tư liệu ảnh SPOT 5 .......................................................................................... 56
5.3.1. Nghiên cứu phương pháp phân loại rừng ....................................... 56
5.3.2. Xác định ngưỡng phân loại ............................................................ 60
5.3.3. Kiêm chư
ng thưc tê va đanh gia đô chinh xac cu
a kêt qua phân loa
i ... 61
5.4. Nghiên cứu đánh giá biến động các diện tích rừng tại khu vực nghiên
cứu …………………………………………………………………………66
5.4.1.Đánh giá biến động tài nguyên rừng khu vực nghiên cứu............... 64
iv
5.4.2. Phương pháp đánh giá biến động có sự kết hợp giữa công nghệ
viễn thám và GIS (RS&GIS) .................................................................... 65
5.4.3.Đề xuất quy trình thành lập bản đồ biến động ................................. 70
5.5. Một số giải pháp quản lý bảo vệ và phát triển rừng cho khu vực nghiên
cứu ................................................................................................................... 74
Chương 6. KÊ
T LUÂN - TÔ
N TAI - KIÊ
N NGHI
........................................ 77
6.1. Kêt luâ
n .................................................................................................... 77
6.2. Tôn ta
i va kiên nghi
…………………………………………………….90
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
v
DANH MỤC CÁC BẢNG
TT Tên bảng Trang
Bang 2.1. Bang tông hơp thông sô ky thuâ
t va kha năng ư
ng du
ng cua môt sô
loa
i anh viên tham ................................................................................................ 34
Bảng 5.1: Một số thông sô vê cac kênh phô cua anh SPOT-1;-2;-3 .................... 46
Bảng 5.2: Mô t sô thông sô cac kênh phô của ảnh SPOT-4 .................................. 47
Bảng 5.3. Diện tích các trạng thái trước giải đoán năm 2006 .............................. 49
Bảng 5.4: Thống kê giá trị NDVI trung bình cho các đối tượng có trong khu vực
nghiên cứu trên ảnh SPOT-5 năm 2009. .............................................................. 54
Bang 5.5: Ngương phân loa
i NDVI ..................................................................... 60
Bang 5.6: Toa đô cac điêm kiêm chư
ng va kêt qua trung khơ
p .......................... 62
Bang 5.7: Tông hơp kêt qua kiêm chư
ng va ty lê
trung khơ
p ............................. 63
Bảng 5.8: Bảng ma trận biến động giữa các đối tượng giai đoạn 2006 - 2009
theo phương pháp RS&GIS ................................................................................. 69