VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
TRẦN QUỐC TRUNG
PHÁP LUẬT VỀ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP
TỪ THỰC TIỄN HUYỆN THƯỜNG TÍN,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Ngành: Luật Kinh tế
Mã số: 8.38.01.07
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS NGUYỄN ĐỨC MINH
HÀ NỘI - 2020
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong những năm gần đây, với kết quả công cuộc đổi mới nền kinh tế
của đất nước theo hướng mở cửa, chủ động hội nhập với quốc tế đã mang lại
những thành tựu quan trọng tạo ra thế và lực mới cho sự phát triển của Việt
Nam. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế của nhà nước ta ngày càng được
thể hiện rõ nét hơn. Thông qua những công cụ hữu hiệu của mình, nhà nước,
Chính phủ đã thực hiện khá thành công vai trò điều tiết các hoạt động kinh tế
trong các giai đoạn phát triển của đất nước. Một trong những công cụ quan
trọng để có thể thực hiện hiệu quả nhiệm vụ đó là chính sách thuế.
Với việc ban hành ra các quy định về thuế thu nhập doanh nghiệp có ý
nghĩa vô cùng quan trọng trên tất cả các phương diện về chính trị, kinh tế, văn
hóa, xã hội cũng như về mặt pháp lý. Tuy nhiên, trong quá trình áp dụng các
văn bản pháp luật vào thực tiễn vẫn còn một khoảng cách khá xa vời giữa văn
bản và đưa vào thực tế áp dụng, vẫn còn có nhiều khó khăn bất cập trong việc
áp dụng các quy định mà các văn bản luật đưa ra. Đặc biệt tại một địa phương
có những khu công nghiệp mới nổi, đan xen bởi những làng nghề truyền thống
lâu đời như huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội thì vấn đề này trở nên khó
khăn, nhức nhối và cấp bách hơn bao giờ hết.
Tuy nhiên trong những năm qua, do nhiều nguyên nhân khác nhau mà
việc động viên thuế thu nhập doanh nghiệp vào ngân sách nhà nước còn gặp
nhiều khó khăn, vẫn còn tồn tại một số bất cập trong quá trình áp dụng pháp
luật thuế thu nhập doanh nghiệp, đặc biệt là các hiện tượng như trốn thuế, gian
lận thuế, nợ thuế chiếm tỷ lệ vẫn còn cao. Nhận thấy được tầm quan trọng của
công tác triển khai, áp dụng pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp vào thực
tiễn, đề tài tập trung nghiên cứu các vấn đề pháp luật thuế thu nhập doanh
nghiệp và chọn huyện Thường Tín làm địa bàn cụ thể để nghiên cứu quá trình
1
áp dụng pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp, tìm ra những khó khăn, bất cập
trong quá trình áp dụng pháp luật. Đây cũng chính là lý do khiến tôi chọn đề
tài: “Pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp từ thực tiễn huyện Thường
Tín, thành phố Hà Nội” làm đề tài Luận văn thạc sỹ luật học của mình để từ
đó đưa ra những kiến nghị giúp cho chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp hiện
hành ngày một hoàn thiện hơn, đầy đủ hơn, đạt được kết quả tốt hơn trên cơ sở
tạo được điều kiện tốt nhất cho người nộp thuế mà vẫn đảm bảo số thu ngân sách
nhà nước và vai trò của Nhà nước về quản lý thuế đối với doanh nghiệp. Từ đó
tạo được môi trường pháp lý lành mạnh cho sự phát triển của doanh nghiệp và
tăng thu ngân sách nhà nước.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Vấn đề về thuế thu nhập doanh nghiệp đã được đề cập nhiều trong các
công trình nghiên cứu trước đây. Tuy nhiên do thời điểm, cách thức tiếp cận và
phạm vi nghiên cứu khác nhau, hầu hết các công trình nghiên cứu được công
bố trước đây đều tập trung khai thác theo một góc độ nhất định về mặt lý luận
của pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp hoặc với phạm vi rộng như trên cả
nước hay các tỉnh thành. Đây là vấn đề vẫn còn mới cần được nghiên cứu làm
rõ về mặt thực tiễn. Luận văn: “Pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp từ
thực tiễn huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội” sẽ là đề tài góp phần hoàn
thiện vấn đề pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp thông qua việc phân tích
đánh giá các quy định của pháp luật và tìm hiểu thực tiễn quá trình áp dụng
pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn huyện Thường Tín, thành
phố Hà Nội.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Luận văn: “Pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp từ thực tiễn
huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội” hướng đến mục đích sau:
Về mặt lý luận: luận văn nêu và phân tích hệ thống những vấn đề lý luận
2
về pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành. Cùng với đó luận văn nêu
và phân tích những ưu nhược điểm, bất cập còn tồn tại của thuế thu nhập doanh
nghiệp hiện hành.
Về mặt thực tiễn: luận văn nêu thực trạng các yếu tố địa phương ảnh
hưởng đến việc thực hiện pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn
huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội. Luận văn phân tích những kết quả đạt
được, đồng thời nêu lên những bất cập còn tồn tại trong quá trình áp dụng thuế
thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn huyện Thường Tín. Từ đó đưa ra quan điểm,
giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật thuế
thu nhập doanh nghiệp.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu một số vấn đề lý luận về pháp luật thuế thu nhập
doanh nghiệp, trên cơ sở đó làm rõ các khái niệm, đặc điểm, nội dung, vai trò,
phân tích, đánh giá ưu nhược điểm, bất cập còn tồn tại của pháp luật thuế thu
nhập doanh nghiệp hiện hành.
Luận văn tìm hiểu thực trạng áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp trên
địa bàn huyện Thường Tín. Cùng với đó luận văn nêu ra những bất cập trong
quá trình áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn huyện Thường Tín.
Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp
phù hợp với tình hình mới hiện nay, đảm bảo hiệu lực, hiệu quả đáp ứng được các
yêu cầu cấp thiết đối với tình hình kinh tế hiện tại trên địa bàn Thường Tín.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Các quan điểm về pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp để làm rõ cơ sở
lý luận, đánh giá pháp luật và thực tế áp dụng; các quy định hiện hành về pháp
luật thuế thu nhập doanh nghiệp, các văn bản liên quan và kết quả thực tế điển
hình để chỉ ra những vướng mắc trong các quy định của pháp luật và thực tiễn
3
áp dụng.
4.1. Phạm vi nghiên cứu
Nội dung pháp luật về thuế có phạm vi nghiên cứu rất rộng, nội dung
phức tạp, bao hàm nhiều lĩnh vực pháp luật như dân sự, hành chính, hình sự…
Do đó, để nghiên cứu một cách toàn diện thì đòi hỏi sự đầu tư nghiên cứu rất
nhiều kiến thức có liên quan đến nhiều ngành luật khác nhau. Vì vậy, với việc
nghiên cứu dừng lại ở mức đề tài luận văn thạc sĩ, tác giả chỉ giới hạn phạm vi
nội dung nghiên cứu là pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp. Trên cơ sở
đó, tác giả đề ra những giải pháp nhằm hoàn thiện hơn nữa pháp luật về thuế
thu nhập doanh nghiệp tại Việt Nam.
Về thời gian: Luận văn sẽ nghiên cứu pháp luật về thuế thu nhập doanh
nghiệp trên cơ sơ pháp luật từ năm 2008 đến nay và nghiên cứu việc thực hiện
pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp, cụ thể là: Luật thuế thu nhập doanh
nghiệp 2008; Luật thuế thu nhập doanh nghiệp sửa đổi năm 2013; Văn bản hợp
nhất 26/VBHN-BTC năm 2015 hợp nhất Thông tư hướng dẫn Nghị định
218/2013/NĐ-CP và Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp do Bộ trưởng Bộ Tài
chính ban hành và một số văn bản quy phạm pháp luật khác.
Về không gian: Luận văn tập trung làm rõ việc thực hiện pháp luật về
thuế thu nhập doanh nghiệp qua thực tiễn tại huyện Thường Tín, thành phố Hà
Nội, từ đó đưa ra những quan điểm, giải pháp góp phần hoàn thiện hệ thống
pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp hiện nay và các biện pháp nhằm nâng
cao hiệu quả áp dụng pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn huyện
Thường Tín, thành phố Hà Nội.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Như nhiều công trình khoa học pháp lý khác, đề tài này được thực hiện
dựa trên cơ sở phương pháp duy vật lịch sử và duy vật biện chứng của chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cũng như quan điểm, đường lối,
chính sách của Đảng và một số vấn đề lý luận có liên quan. Ngoài ra đề tài còn
4
sử dụng các phương pháp nghiên cứu cơ bản khác tùy thuộc vào từng nội dung
cụ thể như phân tích, tổng hợp nhằm làm rõ các quy định của pháp luật về thuế
TNDN và thực tế áp dụng cũng như thành tựu của các chuyên ngành khoa học
pháp lý hay những luận điểm khoa học trong các công trình nghiên cứu, các bài
viết trên tạp chí, các vụ việc được đề cập trên truyền thông đại chúng…Từ đó
nêu ra một số vướng mắc, bất cập khi áp dụng các quy định cụ thể vào thực tế.
Phương pháp phân tích được sử dụng nhằm phân tích đánh giá một số
điều luật cụ thể; phương pháp thống kê các số liệu về thuế TNDN trên địa bàn
huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội. Sự kết hợp các phương pháp định tính
là nền tảng cho cái nhìn khách quan nhất, đồng thời sẽ có những nhận xét, đánh
giá xác thực và đề ra những phương hướng hoàn thiện có tính khả thi.
6. Những đóng góp mới, ý nghĩa lý luận và thực tiễn
Luận văn là công trình nghiên cứu ở cấp độ thạc sĩ, nghiên cứu về cơ
sở lý luận và thực hiện pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp qua thực tiễn
huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội. Do đó có thể xem những nội dung sau
trong luận văn là những đóng góp mới về khoa học.
- Góp phần làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về thực hiện pháp luật
thuế thu nhập doanh nghiệp ở Việt Nam nói chung và huyện Thường Tín, thành
phố Hà Nội nói riêng.
- Đánh giá phần nào thực trạng thực hiện pháp luật về thuế thu nhập
doanh nghiệp qua thực tiễn huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội, trên cơ sở
chỉ ra những kết quả đạt được, những hạn chế trong việc thực hiện pháp luật về
thuế thu nhập doanh nghiệp và một số nguyên nhân của nó.
- Đưa ra một số yêu cầu, giải pháp có tính khả thi nhằm thực hiện pháp
luật về thuế thu nhập doanh nghiệp ở huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội.
Luận văn cũng khẳng định vai trò và ý nghĩa của việc thực hiện pháp
luật về thuế thu nhập doanh nghiệp của cơ quan thuế.
5
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung
luận văn gồm 3 chương.
Chương 1: Một số vấn đề lý luận cơ bản về pháp luật thuế thu nhập
doanh nghiệp.
Chương 2: Thực trạng pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp ở Việt
Nam và thực tiễn áp dụng trên địa bàn huyện Thường Tín, Thành phố Hà Nội.
Chương 3: Yêu cầu, giải pháp hoàn thiện pháp luật thuế thu nhập doanh
nghiệp từ thực tiễn huyện Thường Tín, Thành phố Hà Nội.
Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHÁP LUẬT THUẾ
THU NHẬP DOANH NGHIỆP
1.1. Khái niệm pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp
1.1.1. Khái niệm về thuế và thuế thu nhập doanh nghiệp
6
1.1.1.1. Khái niệm thuế
Thuế là một khoản nộp bắt buộc mà các thể nhân (cá nhân) và pháp nhân
(tổ chức) có nghĩa vụ phải thực hiện đối với Nhà nước, phát sinh trên cơ sở các
văn bản pháp luật do Nhà nước ban hành, không mang tính chất đối giá và hoàn
trả trực tiếp cho đối tượng nộp thuế. Cụ thể hơn:
Thuế là công cụ chủ yếu của Nhà nước nhằm huy động tập trung một phần
của cải vật chất trong xã hội vào ngân sách Nhà nước; là công cụ điều tiết vĩ mô
của Nhà nước đối với nền kinh tế và đời sống xã hội; là công cụ góp phần đảm
bảo sự bình đẳng giữa các thành phần kinh tế và công bằng xã hội. Là nguồn kinh
phí cần thiết để duy trì, vận hành và thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của các
cơ quan nhà nước nhằm mục đích ổn định và phát triển xã hội, vì lợi ích chung
của toàn dân như: quốc phòng, an ninh, giao thông, giáo dục, y tế…
- Thuế bình thường: nhằm mục đích thu ngân sách và điều tiết thu nhập
xã hội.
- Thuế đặc biệt: là thuế nhằm các mục đích đặc biệt, ví dụ thuế tiêu thụ
đặc biệt đánh vào rượu bia, thuốc lá, xe ô tô nhập khẩu nhằm hạn chế cá nhân
tiêu thụ các hàng hóa này, hay phí thủy lợi nhằm huy động tài chính cho phát
triển, trùng tu hệ thống tưới tiêu, điều tiết nguồn nước của địa phương.
1.1.1.2. Khái niệm thuế thu nhập doanh nghiệp
a, Khái niệm thu nhập doanh nghiệp:
Thu nhập doanh nghiệp là chỉ tiêu tài chính phản ánh kết quả cuối cùng
của một quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trọng một thời gian
nhất định (tháng, quý, năm) và còn được gọi là lợi nhuận.
ibao igồm: iThu inhập itừ ihoạt iđộng isản ixuất ikinh idoanh, ithu inhập itừ ihoạt iđộng
itài ichính ivà ithu inhập ikhác.
- iThu inhập ithực ihiện icả inăm ilà ikết iquả ikinh idoanh icủa idoanh inghiệp
igiá ithành itoàn ibộ isản iphẩm ihàng ihóa, idịch ivụ iđã itiêu ithụ itrong inăm itài ichính
icủa idoanh inghiệp.
7
- iThu itừ ihoạt iđộng ikinh idoanh: iLà ikhoản ichênh ilệch igiữa idoanh ithu ivà
iđộng itài ichính ibao igồm: iHoạt iđộng icho ithuê itài isản; imua ibán ichứng ikhoán;
imua ibán ingoại ilệ; ilãi itiền igửi ingân ihàng ithuộc ivốn ikinh idoanh; ilãi icho ivay
ivốn; ilợi itức icổ iphần ivà ilợi inhuận iđược ichia itừ iphần ivốn igóp iliên idoanh ihợp
idoanh; ihoàn inhập isố idự iphòng igiảm igiá iđầu itư ichứng ikhoán.
- iThu inhập itừ ihoạt iđộng itài ichính: iLà isố ithu ilớn ihơn isố ichi icủa ihoạt
igồm: iKhoản iphải itrả inhưng ikhông itrả iđược ido iphía ichủ inợ; ikhoản inợ ikhó
iđòi iđã iduyệt ibỏ inay ithu ihồi iđược; ilợi inhuận itừ iquyền isở ihữu, iquyền isử idụng
itài isản; ikhoản ithu ivật itư, itài isản ithừa isau ikhi iđã ibù itrừ ihao ihụt imất imát;
ikhoản ichênh ilệch ido ithanh ilý inhượng ibán itài isản; ilợi inhuận icác inăm itrước iphát
ihiện inăm inay; ihoàn inhập isố idư icác ikhoản idự iphòng igiảm igiá ihàng itồn ikho, idự
iphòng inợ ikhó iđòi; itiền itrích ibảo ihành isản iphẩm icòn ithừa ikhi ihết ihạn ibảo ihành.
- iThu inhập ikhác: iLà isố ithu ilớn ihơn isố ichi icủa icác ihoạt iđộng ikhác, ibao
b, iKhái iniệm ithuế ithu inhập idoanh inghiệp: i
icủa ithuế. iHiện inay iở icác inước iphát itriển, ithuế ithu inhập idoanh inghiệp igiữ ivai
itrò iđặc ibiệt iquan itrọng itrong iviệc iđảm ibảo iổn iđịnh inguồn ithu ingân isách inhà
inước ivà ithực ihiện iphân iphối ithu inhập. iMức ithuế icao ihay ithấp iáp idụng icho
icác ichủ ithể ithuộc iđối itượng inộp ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ilà ikhác inhau,
iđiều iđó iphụ ithuộc ivào iquan iđiểm iđiều itiết ithu inhập ivà imục itiêu iđặt ira itrong
iphân iphối ithu inhập icủa itừng iquốc igia itrong itừng igiai iđoạn ilịch isử inhất iđịnh.
iThuế ithu inhập idoanh inghiệp ira iđời ibắt inguồn itừ iyêu icầu ithực ihiện ichức
inăng itái iphân iphối ithu inhập, iđảm ibảo icông ibằng ixã ihội ivà inhu icầu itài ichính
icủa iNhà inước.
Thuế ithu inhập idoanh inghiệp ixuất ihiện ikhá isớm itrong ilịch isử iphát itriển
icủa ingân isách inhà inước, inó ităng ilên icùng ivới isự ităng itrưởng icủa inền ikinh
itế. iKhi inền ikinh itế iphát itriển, iđầu itư igia ităng, ithu inhập icủa idoanh inghiệp ivà
icủa icác inhà iđầu itư ităng ilên ilàm icho ikhả inăng ihuy iđộng inguồn itài ichính icho
inhà inước ithông iqua ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ingày icàng iổn iđịnh ivà ivững
8
Thuế ithu inhập idoanh inghiệp ilà imột itrong icác inguồn ithu iquan itrọng
ichắc. iXuất iphát itừ iyêu icầu iphải iquản ilý icác ihoạt iđộng iđầu itư ivà ikinh idoanh
itrong itừng ithời ikỳ inhất iđịnh, ithông iqua iviệc iquy iđịnh iđối itượng inộp ithuế,
iđối itượng ichịu ithuế, ithuế isuất ivà icác iưu iđãi ithuế ithu inhập idoanh inghiệp, inhà
inước ithực ihiện icác imục itiêu iquản ilý ikinh itế ivĩ imô.
itiếp ivào ithu inhập icủa idoanh inghiệp.
Như ivậy, ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ilà imột iloại ithuế itrực ithu iđánh itrực
ilà iđối itượng iđiều ichỉnh icủa ithuế ithu inhập idoanh inghiệp. iThuế ithu inhập idoanh
inghiệp ichỉ iđiều ichỉnh iphần ithu inhập ichịu ithuế ivì iviệc iđánh ithuế ivào iloại ithu inhập
inào, iđánh inặng ihay inhẹ ivào itừng iloại ithu inhập ilà itùy ithuộc ivào ikhả inăng iquản ilý
ithuế, ichi iphí ithuế icũng inhư imục itiêu icủa ithuế ithu inhập iphải iđạt iđược iđể igóp iphần
ithực ihiện icác ichính isách ikinh itế, ichính itrị, ixã ihội icủa imỗi iquốc igia itrong itừng ithời
ikỳ inhất iđịnh.
Tuy inhiên ikhông iphải itoàn ibộ ithu inhập icủa icơ isở isản ixuất ikinh idoanh iđều
itượng iđánh ithuế ilà ithu inhập icủa ichủ ithể ixác iđịnh. iThuế ithu inhập ikhác ivới ithuế
itiêu idùng, ithuế itài isản iở ichỗ, ithuế ithu inhập ilà iloại ithuế itrực ithu iđánh itrực itiếp ivào
ithu inhập icủa icác itổ ichức, icá inhân ikhi icó ithu inhập ichịu ithuế iphát isinh.
Bản ichất icủa ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ilà imột iloại ithuế ithu inhập icó iđối
1.1.2. iĐặc iđiểm, ivai itrò icủa ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
1.1.2.1. iĐặc iđiểm ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
ithu inhập idoanh inghiệp ilà icác idoanh inghiệp, icác inhà iđầu itư ithuộc icác ithành
iphần ikinh itế ikhác inhau iđồng ithời icũng ilà ingười ichịu ithuế. iNgoài imục itiêu
itạo inguồn ithu icho ingân isách inhà inước, inó icòn icó imục itiêu iđiều itiết ikinh itế,
iđiều ihòa ithu inhập ixã ihội inên ithường igắn iliền ivới ichính isách ikinh itế ixã ihội
icủa inhà inước. iBởi ivậy, ipháp iluật ithuế ithu inhập iở icác inước ithường icó inhững
iquy iđịnh ivề ichế iđộ iưu iđãi, imiễn igiảm ithuế iđể ibảo iđảm ichức inăng ikhuyến
ikhích icủa ithuế ithu inhập ihoặc ithực ihiện iviệc iáp idụng iđánh ithuế itheo ibiểu
9
Thuế ithu inhập idoanh inghiệp ilà isắc ithuế itrực ithu, iđối itượng inộp ithuế
ithuế ilũy itiến itừng iphần iđối ivới imột isố ikhoản ithu inhập ichịu ithuế iđể ithực ihiện
icác imục itiêu iđiều itiết.
ikhông icao, iviệc iquản ilý ithuế ivà ithu ithuế itương iđối ikhó ikhăn, ichi iphí iquản ilý
ithuế ithu inhập ithường ilớn ihơn iso ivới icác ithuế ikhác. iĐối ivới ithuế ithu inhập
idoanh inghiệp, ingoài iviệc ixác iđịnh icác ikhoản ithu inhập ichịu ithuế, icòn iphải
ixác iđịnh inguồn igốc ithu inhập, iđịa iđiểm iphát isinh ithu inhập, ithời ihạn icư itrú
icủa ichủ isở ihữu ithu inhập, itính iổn iđịnh icủa ithu inhập… iTrong iphần ixác iđịnh
ithu inhập ichịu ithuế, iphải ixác iđịnh iđược icác ikhoản ikhấu itrừ ihợp ilý iđể itiến
ihành ikhấu itrừ ikhi itính ithuế inhằm iđảm ibảo imục itiêu icông ibằng ivà ikhuyến
ikhích iđối ivới iđối itượng inộp ithuế.
Thuế ithu inhập idoanh inghiệp ilà imột iloại ithuế iphức itạp icó itính iổn iđịnh
ikinh idoanh icủa icác idoanh inghiệp, icác inhà iđầu itư. iThuế ithu inhập idoanh
inghiệp iđược ixác iđịnh itrên icơ isở ithu inhập ichịu ithuế inên ichỉ ikhi icác idoanh
inghiệp, icác inhà iđầu itư ikinh idoanh icó ilợi inhuận imới iphải inộp ithuế ithu inhập
idoanh inghiệp.
Thuế ithu inhập idoanh inghiệp ithường iphụ ithuộc ivào ikết iquả ihoạt iđộng
ipháp ilý icao, ilà ikhoản iđóng igóp ikhông imang itính ihoàn itrả itrực itiếp. iCăn icứ
itính ithuế iTNDN icòn icó imột isố iđặc iđiểm iriêng, icụ ithể ilà: i
Ngoài inhững iđặc iđiểm ichung icủa ithuế ilà icó itính icưỡng ichế ivà itính
ithuế inày iđược ibiểu ihiện iở isự iđồng inhất igiữa iđối itượng inộp ithuế ivà iđối itượng itính
ithuế, itức ilà iđối itượng inộp ithuế ivà iđối itượng itính ithuế iTNDN ilà imột”. iThứ ihai:
i“Căn icứ itính ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ilà iloại ithuế iđánh ivào ithu inhập itính
ithuế i(hay ilà ilợi inhuận) icủa icác idoanh inghiệp”. i
Thứ inhất: i“Thuế iTNDN ilà iloại ithuế itrực ithu. iNên icăn icứ itính ithuế icủa iloại
icòn ilại isau ikhi iđã itrừ iđi ichi iphí iliên iquan iđể itạo ira ithu inhập iđó i(còn igọi ilà
ithu inhập itính ithuế)”. i
10
Thứ iba: i“Tính ithuế inhu inhập idoanh inghiệp ichỉ itính ivào iphần ithu inhập
inguyên itắc, ithuế icó itính ichất ilũy itiến. iTuy inhiên, ido inhững iđiều ikiện icụ ithể
imà imột isố inước itrong iđó icó iViệt iNam iáp idụng imức ithuế isuất ithống inhất”
i[21]
Thứ itư: i“Tính ithuế iTNDN iáp idụng imức ithuế isuất ithống inhất. iVề
1.1.2.2. iVai itrò ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
ihiện ichức inăng itái iphân iphối ithu inhập, iđảm ibảo icông ibằng ixã ihội. iTrong
iđiều ikiện inền ikinh itế ithị itrường iở inước ita, itất icả icác ithành iphần ikinh itế iđều
icó iquyền itự ido ikinh idoanh ivà ibình iđằng itrên icơ isở ipháp iluật. iCác idoanh
inghiệp ivới ilực ilượng ilao iđộng icó itay inghề icao, inăng ilực itài ichính imạnh ithì
idoanh inghiệp iđó isẽ icó iưu ithế ivà icó icơ ihội iđể inhận iđược ithu inhập icao; ingược
ilại icác idoanh inghiệp ivới inăng ilực itài ichính, ilực ilượng ilao iđộng ibị ihạn ichế isẽ
inhận iđược ithu inhập ithấp, ithậm ichí ikhông icó ithu inhập. iÐể ihạn ichế inhược
iđiểm iđó, iNhà inước isử idụng ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ilàm icông icụ iđiều
itiết ithu inhập icủa icác ichủ ithể icó ithu inhập icao, iđảm ibảo iyêu icầu iđóng igóp icủa
icác ichủ ithể ikinh idoanh ivào ingân isách iNhà inước iđược icông ibằng, ihợp ilý.
- iThuế ithu inhập idoanh inghiệp ilà icông icụ iquan itrọng iđể inhà inước ithực
inước: iPhạm ivi iáp idụng icủa ithuế ithu inhập idoanh inghiệp irất irộng, igồm icá
inhân, inhóm ikinh idoanh, ihộ icá ithể ivà icác itổ ichức ikinh itế icó ihoạt iđộng isản
ixuất, ikinh idoanh ihàng ihoá, idịch ivụ icó iphát isinh ilợi inhuận. iNền ikinh itế ithị
itrường inước ita ingày icàng iphát itriển ivà iổn iđịnh, ităng itrưởng ikinh itế iđược igiữ
ivững ingày icàng icao, icác ichủ ithể ihoạt iđộng isản ixuất, ikinh idoanh, idịch ivụ
ingày icàng imang ilại inhiều ilợi inhuận ithì ikhả inăng ihuy iđộng inguồn itài ichính icho
ingân isách iNhà inước ithông iqua ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ingày icàng idồi idào.
- iThuế ithu inhập idoanh inghiệp ilà inguồn ithu iquan itrọng icủa ingân isách iNhà
ikhích, ithúc iđẩy isản ixuất, ikinh idoanh iphát itriển itheo ihướng ikế ihoạch, ichiến ilược,
iphát itriển itoàn idiện icủa inhà inước. iNhà inước iưu iđãi, ikhuyến ikhích iđối ivới icác ichủ
11
- iThuế ithu inhập idoanh inghiệp ilà icông icụ iquan itrọng iđể igóp iphần ikhuyến
ithể iđầu itư, ikinh idoanh ivào inhững ingành, ilĩnh ivực ivà inhững ivùng, imiền imà iNhà
inước icó ichiến ilược iưu itiên iphát itriển itrong itừng igiai iđoạn inhất iđịnh.
itrọng icủa inhà inước itrong iviệc ithực ihiện ichức inăng iđiều itiết icác ihoạt iđộng
ikinh itế i- ixã ihội itrong itừng ithời ikỳ iphát itriển ikinh itế inhất iđịnh. iThuế ithu inhập
idoanh inghiệp ilà iloại ithuế icó ivai itrò iquan itrọng itrong ihệ ithống ipháp iluật ithuế
icủa iViệt iNam, isong iđể iphát ihuy imột icách icó ihiệu iqủa ivai itrò icủa ithuế ithu
inhập idoanh inghiệp, ichúng ita icần iphải ixem ixét inó idưới inhiều ikhía icạnh, ikể
icả inhững ikinh inghiệm ixử ilý icủa inước ingoài.
- iThuế ithu inhập idoanh inghiệp icòn ilà imột itrong inhững icông icụ iquan
1.1.3. iPháp iluật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp i
ithống icác iquy iphạm ipháp iluật, icác iquy iđịnh, iquy itắc, icác ivăn ibản ipháp iluật, ivăn
ibản idưới iluật ido iNhà inước iban ihành ihoặc iđược iquy iđịnh itrong iĐiều iước iquốc
itế imà inước iđó iký ikết ivới imục iđích iđiều ichỉnh icác iquan ihệ iphát isinh itrong iquá
itrình ithu, inộp ithuế igiữa icơ iquan inhà inước icó ithẩm iquyền ivà ichủ ithể inộp ithuế
ithu inhập idoanh inghiệp inhằm ihình ithành inguồn ithu ingân isách inhà inước iđể ithực
ihiện icác imục itiêu ixác iđịnh itrước.
Pháp iluật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp, itheo inghĩa irộng ilà itổng ithể ihệ
icơ iquan ilập ipháp i(Quốc ihội, iNghị iviện) iban ihành, icó ihiệu ilực ipháp ilý icao
inhất, ichỉ idưới iHiến ipháp, ilà imột ivăn ibản iquy iphạm ipháp iluật icụ ithể itập ihợp
icác iđiều ikhoản ivới imục iđích iđưa ira icác iphương ithức iđảm ibảo iđối ixử icông
ibằng icho icác ichủ ithể, iđưa ira icác ichế iđịnh ixử iphạt icho inhững ichủ ithể ivi
iphạm icác inguyên itắc ihành ixử inày. iVăn ibản iđược inói iđến imà iở iđây ilà iluật
ithuế ithu inhập idoanh inghiệp. iPhạm ivi iđiều ichỉnh icủa iluật inày iquy iđịnh ivề
ingười inộp ithuế, ithu inhập ichịu ithuế, ithu inhập iđược imiễn ithuế, icăn icứ itính
ithuế, iphương ipháp itính ithuế ivà iưu iđãi ithuế ithu inhập idoanh inghiệp. i
Theo inghĩa ihẹp, ipháp iluật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ilà imột iđạo iluật ido
12
1.2. iNhóm iquy iphạm icủa ipháp iluật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
ithì ipháp iluật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iđược iphân ichia ithành icác inhóm iquy
iphạm isau:
Căn icứ ivào inội idung icác iquy iphạm ipháp iluật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
- iNhóm iquy iphạm iquy iđịnh ivề iphạm ivi iáp idụng;
- iNhóm iquy iphạm iquy iđịnh ivề icăn icứ itính ithuế;
inộp ithuế ivà icơ iquan ithuế itrong iđăng iký ikê ikhai, inộp ithuế iquyết itoán ithuế ithu
inhập idoanh inghiệp;
- iNhóm iquy iphạm iquy iđịnh ivề icác iquyền ivà inghĩa ivụ icủa iđối itượng
idoanh inghiệp;
- iNhóm iquy iphạm iquy iđịnh ivề ichế iđộ iưu iđãi imiễn, igiảm ithuế ithu inhập
- iNhóm iquy iphạm iquy iđịnh icác ihành ivi ivi iphạm ivà ichế itài iáp idụng;
itrong iquan ihệ ipháp iluật ithuế ithu inhập.
- iNhóm iquy iphạm iquy iđịnh ivề itranh ichấp ivà igiải iquyết itranh ichấp
inhập idoanh inghiệp ibao igồm:
* iCăn icứ ivào ivăn ibản iluật ithực iđịnh ithì icấu itrúc ipháp iluật ithuế ithu
ichức ihoạt iđộng isản ixuất, ikinh idoanh icó ithu inhập. iCác iquy iphạm inày ichủ iyếu itập
itrung itrong iLuật iThuế ithu inhập idoanh inghiệp ivà icác ivăn ibản ihướng idẫn ithi ihành.
- iCác iquy iphạm ipháp iluật iđiều ichỉnh iquan ihệ ithuế igiữa iNhà inước ivà icác itổ
iđộng icủa iquy iphạm ipháp iluật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ithì icấu itrúc ipháp
iluật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iđược ichia ithành inhững ibộ iphận isau:
* iCăn icứ ivào inguồn igốc ira iđời, ihình ithức ithể ihiện ivà iphạm ivi itác
ithu inhập idoanh inghiệp. iNhóm icác iquy iphạm ipháp iluật icó itrong icác ivăn ibản
ipháp iluật ido icơ iquan icó ithẩm iquyền icủa inhà inước iban ihành iđể iđiều ichỉnh
icác iquan ihệ iphát isinh itrong iquá itrình inộp ithuế ithu inhập idoanh inghiệp.
- iCác iquy iphạm ipháp iluật iquốc igia iđiều ichỉnh iquan ihệ ipháp iluật ithuế
ithu inhập idoanh inghiệp. iNhóm icác iquy iphạm ipháp iluật icó itrong icác ivăn ibản
ipháp iluật iquốc itế iđiều ichỉnh iquan ihệ ipháp iluật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
imà iNhà inước iký ikết ihoạch itham igia inhư icác iĐiều iước iquốc itế isong iphương,
13
- iCác iquy iphạm ipháp iluật iquốc itế iđiều ichỉnh iquan ihệ ipháp iluật ithuế
iđa iphương ivề ithuế ithu inhập, iđiển ihình ilà icác iHiệp iđịnh itránh iđánh ithuế ihai
ilần imà iViệt iNam iđã iký ikết isong iphương ivới inhiều iquốc igia ikhác inhau.
inhập idoanh inghiệp inhằm iđáp iứng icác iyêu icầu ivề ithu ingân isách, iphù ihợp ivới
itình ihình iphát itriển ikinh itế icủa iđất inước, icác iHiệp iđịnh ivề itránh iđánh ithuế
ihai ilần iđược iký ikết igiữa iViệt iNam ivà icác inước iđã itrở ithành ibộ iphận icủa
ipháp iluật ithuế ithu inhập icủa inước ita. iCó ithể inói, iĐiều iước iquốc itế ivề ithuế ivà
icác ivăn ibản ipháp iluật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp itrong ihệ ithống ipháp iluật
iquốc igia ilà ihai ibộ iphận icấu ithành inên imột ichỉnh ithể ithống inhất. iChúng icó
imối iquan ihệ iràng ibuộc ivà itác iđộng iqua ilại ilẫn inhau. iTrong itrường ihợp icác
iquy iđịnh ipháp iluật ivề ithuế ithu inhập icó isự ikhác inhau igiữa ivăn ibản ipháp iluật
iquốc igia ivà iĐiều iước iQuốc itế imà iViệt iNam itham igia ihay iký ikết ithì iquy
iphạm ipháp iluật itrong iĐiều iước iQuốc itế iđược iưu itiên iáp idụng itrước itiên.
Cùng ivới iviệc ixây idựng ilên imột ihệ ithống icác iquy iphạm ivề ithuế ithu
1.3. iChủ ithể ivà ikhách ithể icủa ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
1.3.1. iChủ ithể icủa ipháp iluật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
ithể inộp ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iđược iquy iđịnh itại iĐiều i2 inhư isau:
Theo iquy iđịnh icủa iLuật iThuế ithu inhập idoanh inghiệp isửa iđổi i2013, ichủ
“Người inộp ithuế:
ixuất, ikinh idoanh ihàng ihóa, idịch ivụ icó ithu inhập ichịu ithuế itheo iquy iđịnh icủa
iLuật inày i(sau iđây igọi ilà idoanh inghiệp), ibao igồm:
1. Người inộp ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ilà itổ ichức ihoạt iđộng isản
i
a) Doanh inghiệp iđược ithành ilập itheo iquy iđịnh icủa ipháp iluật iViệt iNam;
ingoài i(sau iđây igọi ilà idoanh inghiệp inước ingoài) icó icơ isở ithường itrú ihoặc
ikhông icó icơ isở ithường itrú itại iViệt iNam; i
b) Doanh inghiệp iđược ithành ilập itheo iquy iđịnh icủa ipháp iluật inước
Tổ ichức iđược ithành ilập itheo iLuật iHợp itác ixã; i c)
iNam;
14
Ðơn ivị isự inghiệp iđược ithành ilập itheo iquy iđịnh icủa ipháp iluật iViệt d)
đ) i iTổ ichức ikhác icó ihoạt iđộng isản ixuất, ikinh idoanh icó ithu inhập” i[21].
ichủ ithể iphải inộp ithuế ithu inhập idoanh inghiệp. iCụ ithể inhư isau:
Như ivậy, itheo iLuật ithế ithu inhập idoanh inghiệp iViệt iNam, icó i5 inhóm
- iDoanh inghiệp iđược ithành ilập itheo iquy iđịnh icủa ipháp iluật iViệt iNam:
ilà inhững iquy iđịnh icó itrong iLuật idoanh inghiệp, iLuật iđầu itư, iLuật icác itổ ichức
itín idụng, iLuật ikinh idoanh ibảo ihiểm, iLuật ichứng ikhoán, iLuật idầu ikhí, iLuật
ithương imại, icác ivăn ibản ipháp iluật ikhác idưới icác ihình ithức inhư: iCông ity iCổ
iphần, iCông ity itrách inhiệm ihữu ihạn, iCông ity ihợp idanh, iDoanh inghiệp itư
inhân, iDoanh inghiệp inhà inước, iVăn iphòng iLuật isư, iVăn iphòng icông ichứng
itư, icác ibên itrong ihợp iđồng iphân ichia isản iphẩm idầu ikhí, icác ibên itrong ihợp
iđồng ihợp itác ikinh idoanh, ixí inghiệp iliên idoanh idầu ikhí, iCông ity iđiều ihành
ichung. iCác idoanh inghiệp inày inộp ithuế iđối ivới ithu inhập ichịu ithuế iphát isinh
itại iViệt iNam ivà ithu inhập ichịu ithuế iphát isinh ingoài iViệt iNam”. i[21]
“Doanh inghiệp iđược ithành ilập itheo iquy iđịnh icủa ipháp iluật iViệt iNam
ithường itrú itại iViệt iNam:
- iDoanh inghiệp inước ingoài icó icơ isở ithường itrú ihoặc ikhông icó icơ isở
ithường itrú icủa idoanh inghiệp inước ingoài ilà icơ isở isản ixuất, ikinh idoanh imà
ithông iqua icơ isở inày, idoanh inghiệp inước ingoài itiến ihành imột iphần ihoặc itoàn
ibộ ihoạt iđộng isản ixuất, ikinh idoanh itại iViệt iNam, ibao igồm: i
Khoản i3 iĐiều i2 icủa iLuật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ichỉ irõ: iCơ isở
ivận itải, imỏ idầu, imỏ ikhí, imỏ ihoặc iđịa iđiểm ikhai ithác itài inguyên ithiên inhiên
ikhác itại iViệt iNam i[21]
+ iChi inhánh, ivăn iphòng iđiều ihành, inhà imáy, icông ixưởng, iphương itiện
+ iĐịa iđiểm ixây idựng, icông itrình ixây idựng, ilắp iđặt, ilắp iráp;
ilàm icông itác itổ ichức, icác inhân ikhác;
+ iCơ isở icung icấp idịch ivụ, ibao igồm icả idịch ivụ itư ivấn ithông iqua ingười
15
+ iĐại ilý icho idoanh inghiệp inước ingoài i[21].
iký ikết ihợp iđồng iđứng itên idoanh inghiệp inước ingoài ihoặc iđại idiện ikhông icó
ithẩm iquyền iký ikết ihợp iđồng iđứng itên idoanh inghiệp inước ingoài inhưng
ithường ixuyên ithực ihiện iviệc igiao ihàng ihóa ihoặc icung iứng idịch ivụ itại iViệt
iNam.
+ iĐại idiện itại iViệt iNam itrong itrường ihợp ilà iđại idiện icó ithẩm iquyền
iNam iký ikết icó iquy iđịnh ikhác ivề icơ isở ithường itrú ithì ithực ihiện itheo iquy iđịnh
icủa iHiệp iđịnh iđó.
Tuy inhiên, itrong itrường ihợp iHiệp iđịnh itránh iđánh ithuế ihai ilần imà iViệt
iDoanh inghiệp iđược ithành ilập itheo iquy iđịnh icủa ipháp iluật iViệt iNam.
-Tổ ichức iđược ithành ilập itheo iLuật ihợp itác ixã: iNộp ithuế igiống inhư
- iTổ ichức ikhác icó ihoạt iđộng isản ixuất, ikinh idoanh icó ithu inhập:
ithể ilà: iTrước ithời iđiểm i01/01/2004, ikhoản itiền itài itrợ itừ iCông ity imẹ iở inước
ingoài itài itrợ icho iCông ity icon itại iViệt iNam inhằm igánh ichịu imột iphần ichi iphí
itại iViệt iNam ithì ikhoản itiền inày ikhông ithuộc iđối itượng iphải ichịu ithuế igiá itrị
igia ităng ivà ikhông itính ithuế ithu inhập idoanh inghiệp.
+ iĐối itượng inộp ithuế iđối ivới icác ikhoản itiền itài itrợ itừ inước ingoài, icụ
iCông ity imẹ iở inước ingoài iđã igánh ichịu ikhi ixác iđịnh ithu inhập ichị ithuế ithu
inhập idoanh inghiệp. iNếu ikhoản itiền inày iđược idùng iđể ichi ithưởng icho inhân
iviên ithì iCông ity isẽ ikhông iđược ihạch itoán ivào ichi iphí ihợp ilý ikhi ixác iđịnh
ithu inhập ichịu ithuế ithu inhập idoanh inghiệp.
Công ity icon itại iViệt iNam iphải iloại ira ikhỏi ichi iphí ikhoản ichi iphí ido
ichế icông ity icó itính ichất itiền ilương, itiền icông iđược ihạch itoán ivào ichi iphí ihợp
ilý. iCác ikhoản itiền ichi ithưởng icho inhân iviên ikhông iđược ihạch itoán ivào ichi iphí
ihợp ilý icủa icông ity ikhi ixác iđịnh ithu inhập ichịu ithuế ithu inhập idoanh inghiệp.
Các ikhoản ichi icho ingười ilao iđộng iphù ihợp ivới ihợp iđồng ilao iđộng, iquy
itại iViệt iNam ikhông itheo iLuật iĐầu itư, iLuật iDoanh inghiệp ihoặc icó ithu inhập
iphát isinh itại iViệt iNam inộp ithuế ithu inhập idoanh inghiệp itheo ihướng idẫn iriêng
icủa iBộ iTài ichính.
16
+ iDoanh inghiệp inước ingoài, itổ ichức inước ingoài isản ixuất ikinh idoanh
1.3.2. iKhách ithể icủa ipháp iluật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
ipháp icủa idoanh inghiệp” ibao igồm ihai inhóm:
Khách ithể icủa ithuế ithu inhập idoanh inghiệp i“là icác ikhoản ithu inhập ihợp
Nhóm i1: iThu inhập itừ ihoạt iđộng isản ixuất, ikinh idoanh.
Nhóm i2: iThu inhập ikhác itừ
Chuyển inhượng ivốn i -
Chuyển inhượng ibất iđộng isản -
ingoại itệ
- Quyền isở ihữu isử idụng itài isản: iTừ ilãi itiền igửi; iCho ivay ivốn; iBán
- Thu ikhoản inợ ikhó iđòi, ikhoản inợ iphải itrả ikhông ixác iđịnh iđược ichủ.
inhập icủa ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ikể itrên inằm itrong iquy iđịnh ivề iđối
itượng iphải ichịu ithuế, icụ ithể:
Tại iĐiều i3 icủa iLuật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp i2013, icác ikhoản ithu
idoanh ihàng ihóa, idịch ivụ ivà ithu inhập ikhác i[21]
- iThu inhập ichịu ithuế ibao igồm ithu inhập itừ ihoạt iđộng isản ixuất, ikinh
- iThu inhập ikhác ibao igồm:
inhượng imột iphần ihoặc itoàn ibộ isố ivốn iđã iđầu itư ivào idoanh inghiệp, ikể icả
itrường ihợp ibán idoanh inghiệp, ichuyển inhượng ichứng ikhoán, ichuyển inhượng
iquyền igóp ivốn ivà icác ihình ithức ichuyển inhượng ivốn ikhác itheo iquy iđịnh icủa
ipháp iluật;
+ iThu inhập itừ ichuyển inhượng ivốn ibao igồm ithu inhập itừ iviệc ichuyển
inhượng iquyền itham igia idự ián iđầu itư, ithu inhập itừ ichuyển inhượng iquyền
ithăm idò, ikhai ithác, ichế ibiến ikhoáng isản itheo iquy iđịnh icủa ipháp iluật; ithu
inhập itừ ichuyển inhượng ibất iđộng isản;[21]
+ iThu inhập itừ ichuyển inhượng idự ián iđầu itư, ithu inhập itừ ichuyển
iquyền isở ihữu itrí ituệ, ithu inhập itừ ichuyển igiao icông inghệ itheo iquy iđịnh icủa
ipháp iluật;
17
+ iThu inhập itừ iquyền isử idụng, iquyền isở ihữu itài isản ikể icả ithu inhập itừ
isản), itrong iđó icó icác iloại igiấy itờ icó igiá ikhác;
+ iThu inhập itừ ichuyển inhượng, icho ithuê, ithanh ilý itài isản i(trừ ibất iđộng
itiền igửi itại icác itổ ichức itín idụng, ilãi icho ivay ivốn idưới imọi ihình ithức itheo
iquy iđịnh icủa ipháp iluật ibao igồm icả itiền ilãi itrả ichậm, ilãi itrả igóp, iphí ibảo ilãnh
itín idụng ivà icác ikhoản iphí ikhác itrong ihợp iđồng icho ivay ivốn; iThu inhập itừ
ibán ingoại itệ; iKhoản ichênh ilệch itỷ igiá ido iđánh igiá ilại icác ikhoản inợ iphải itrả
icó igốc ingoại itệ icuối inăm itài ichính; iKhoản ichênh ilệch itỷ igiá ihối iđoái iphát
isinh itrong ikỳ i[21]
+ iThu inhập itừ ilãi itiền igửi, ilãi icho ivay ivốn, ibán ingoại itệ ibao igồm: iLãi
ikỳ ithì ichênh ilệch itỷ igiá ihối iđoái icủa icác ikhoản inợ iphải ithu, ikhoản icho ivay inày ilà
ikhoản ichênh ilệch igiữa itỷ igiá ihối iđoái itại ithời iđiểm ithu ihồi inợ ivới itỷ igiá ihối iđoái
itại ithời iđiểm ighi inhận ikhoản inợ iphải ithu ihoặc ikhoản icho ivay iban iđầu;
Đối ivới ikhoản inợ iphải ithu, ikhoản icho ivay icó igốc ingoại itệ iphát isinh itrong
idụng ikhông ihết itheo ikỳ ihạn itrích ilập imà idoanh inghiệp ikhông ihạch itoán iđiều
ichỉnh igiảm ichi iphí;
+ iCác ikhoản itrích itrước ivào ichi iphí inhưng ikhông isử idụng ihoặc isử
+ iKhoản inợ ikhó iđòi iđã ixóa inay iđòi iđược;
+ iKhoản inợ iphải itrả ikhông ixác iđịnh iđược ichủ inợ;
+ iKhoản ithu inhập itừ ikinh idoanh icủa inhững inăm itrước ibị ibỏ isót iphát ihiện ira;
iđồng ikinh itế ihoặc ithưởng ido ithực ihiện itốt icam ikết itheo ihợp iđồng i(không ibao
igồm icác ikhoản itiền iphạt, itiền ibồi ithường iđược ighi igiảm igiá itrị icông itrình
itrong igiai iđoạn iđầu itư) itrừ i(-) iđi ikhoản ibị iphạt, itrả ibồi ithường ido ivi iphạm
ihợp iđồng itheo iquy iđịnh icủa ipháp iluật;
+ iChênh ilệch igiữa ithu ivề itiền iphạt, itiền ibồi ithường ido ivi iphạm ihợp
+ iCác ikhoản itài itrợ ibằng itiền ihoặc ihiện ivật inhận iđược;
igóp ivốn, iđiều ichuyển ikhi ichia, itách, isáp inhập, ihợp inhất, ichuyển iđổi iloại ihình
idoanh inghiệp.
18
+ iChênh ilệch ido iđánh igiá ilại itài isản itheo iquy iđịnh icủa ipháp iluật iđể
+ iThu inhập inhận iđược itừ ihoạt iđộng isản ixuất, ikinh idoanh iở ingoài iViệt iNam;
ingoài ilà ithu inhập inhận iđược icó inguồn igốc itừ iViệt iNam itừ ihoạt iđộng icung iứng
idịch ivụ, icung icấp ivà iphân iphối ihàng ihóa, icho ivay ivốn, itiền ibản iquyền icho itổ
ichức, icá inhân iViệt iNam ihoặc icho itổ ichức, icá inhân inước ingoài iđang ikinh idoanh
itại iViệt iNam, ikhông iphụ ithuộc ivào iđịa iđiểm itiến ihành ikinh idoanh.
- iThu inhập ichịu ithuế iphát isinh itại iViệt iNam icủa icác idoanh inghiệp inước
1.4. iNguyên itắc, icăn icứ, ithuế isuất ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
1.4.1. iNguyên itắc itính ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
inhập itính ithuế inhân i(x) ivới ithuế isuất:
- iSố ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iphải inộp itrong ikỳ itính ithuế ibằng ithu
Số iThuế iTNDN
Thu inhập itính
Thuế
x
=
iphải inộp
ithuế
isuất
isinh iở inước ingoài ithì iđược itrừ isố ithuế ithu inhập iđã inộp, inhưng itối iđa ikhông
iquá isố ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iphải inộp itheo iquy iđịnh icủa iLuật ithuế ithu
inhập idoanh inghiệp.
Trường ihợp idoanh inghiệp iđã inộp ithuế ithu inhập iđối ivới ithu inhập iphát
isản ibằng ithu inhập itừ ichuyển inhượng ibất iđộng isản inhân i(x) ivới ithuế isuất ilà i22%:
- iSố ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iphải inộp iđối ivới ichuyển inhượng ibất iđộng
Thu inhập itừ
Số iThuế iTNDN
x
=
ichuyển inhượng iBất
22%
iphải inộp
iđộng isản
Từ ingày i01 itháng i01 inăm i2016 imức ithuế isuất inày ilà i20%. i[4]
ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iđó ilà: iDoanh inghiệp inước ingoài icó icơ isở ithường
itrú itại iViệt iNam inộp ithuế iđối ivới ithu inhập ichịu ithuế iphát isinh itại iViệt iNam imà
ikhoản ithu inhập inày ikhông iliên iquan iđến ihoạt iđộng icủa icơ isở ithường itrú; iDoanh
inghiệp inước ingoài ikhông icó icơ isở ithường itrú itại iViệt iNam inộp ithuế iđối ivới ithu
inhập ichịu ithuế iphát isinh itại iViệt iNam, isố ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iphải inộp
19
- iĐối ivới idoanh inghiệp iquy iđịnh itại icác iĐiểm ic, id iKhoản i2 iĐiều i2 iLuật
iđược itính itheo itỷ ilệ i% itrên idoanh ithu ibán ihàng ihóa, idịch ivụ itại iViệt iNam, icụ
ithể inhư isau:
itrường ihợp icung iứng idịch ivụ icó igắn ivới ihàng ihóa ithì ihàng ihóa iđược itính itheo itỷ ilệ
i1%; itrường ihợp ikhông itách iriêng iđược igiá itrị ihàng ihóa ivới igiá itrị idịch ivụ ilà i2%;
+ iDịch ivụ: i5%, iriêng idịch ivụ iquản ilý inhà ihàng, ikhách isạn, icasino: i10%;
inhập ikhẩu itại ichỗ ihoặc itheo icác iđiều ikhoản ithương imại iquốc itế i(Incoterms)
ilà i1% i[4].
+ iCung icấp ivà iphân iphối ihàng ihóa itại iViệt iNam itheo ihình ithức ixuất
+ iTiền ibản iquyền ilà i10%; i[4]
+ iThuê itàu ibay i(kể icả ithuê iđộng icơ, iphụ itùng itàu ibay), itàu ibiển ilà i2%;
iđịnh itại iĐiểm id iKhoản inày) ilà i5%; i[4]
+ iThuê igiàn ikhoan, imáy imóc, ithiết ibị, iphương itiện ivận itải i(trừ iquy
+ iLãi itiền ivay ilà i5%;
+ iChuyển inhượng ichứng ikhoán, itái ibảo ihiểm ira inước ingoài ilà i0,1%;
+ iDịch ivụ itài ichính iphái isinh ilà i2%;
+ iXây idựng, ivận itải ivà ihoạt iđộng ikhác ilà i2%. i[4].
idoanh ithu, ichi iphí ibằng ingoại itệ itrong ihợp iđồng ithì ithu inhập itính ithuế ivà isố
ithuế iphải inộp iđược ixác iđịnh ibằng ingoại itệ.
- iĐối ivới ihoạt iđộng ikhai ithác idầu ikhí icó iquy iđịnh iviệc ihạch itoán
ivà ihoạt iđộng itheo iquy iđịnh icủa ipháp iluật iViệt iNam icó ihoạt iđộng ikinh idoanh
ihàng ihóa, idịch ivụ icó ithu inhập ichịu ithuế ithu inhập idoanh inghiệp imà icác iđơn ivị
inày ihạch itoán iđược idoanh ithu inhưng ikhông ixác iđịnh iđược ichi iphí, ithu inhập icủa
ihoạt iđộng ikinh idoanh ithì ikê ikhai inộp ithuế ithu inhập idoanh inghiệp itính itheo itỷ ilệ
i% itrên idoanh ithu ibán ihàng ihóa, idịch ivụ, icụ ithể inhư isau:
- iĐơn ivị isự inghiệp, itổ ichức ikhác ikhông iphải ilà idoanh inghiệp ithành ilập
iRiêng ihoạt iđộng igiáo idục, iy itế, ibiểu idiễn inghệ ithuật iáp idụng imức ithuế iquy
iđịnh itại iĐiểm ic iKhoản inày; i[4]
20
+ iĐối ivới idịch ivụ i(bao igồm icả ilãi itiền igửi, ilãi itiền icho ivay): i5%.
+ iĐối ivới ikinh idoanh ihàng ihóa ilà i1%;
+ iĐối ivới ihoạt iđộng ikhác ilà i2%.
1.4.2. Căn icứ itính ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
Căn icứ itính ithuế ilà ithu inhập itính ithuế itrong ikỳ ivà ithuế isuất.
1.4.2.1. i iKỳ itính ithuế
iTrường ihợp idoanh inghiệp iáp idụng inăm itài ichính ikhác ivới inăm idương ilịch
ithì ikỳ itính ithuế ixác iđịnh itheo inăm itài ichính iáp idụng.
Kỳ itính ithuế icủa idoanh inghiệp iđược ixác iđịnh itheo inăm idương ilịch.
ikhi iđược icấp iGiấy ichứng inhận iđăng iký ikinh idoanh ihoặc iGiấy ichứng inhận iđầu itư.
Trường ihợp ikỳ itính ithuế inăm iđầu itiên icủa idoanh inghiệp imới ithành ilập ikể itừ
idoanh inghiệp, ichuyển iđổi ihình ithức isở ihữu icó ithời igian ingắn ihơn i03 itháng
ithì iđược icộng ivới ikỳ itính ithuế inăm itiếp itheo. iĐối ivới icác idoanh inghiệp ihợp
inhất, isáp inhập, ichia, itách, igiải ithể, iphá isản icũng itính itương itự. iTrường ihợp
inày iáp idụng iđối ivới icác idoanh inghiệp imới ithành ilập.
Kỳ itính ithuế inăm icuối icùng iđối ivới idoanh inghiệp ichuyển iđổi iloại ihình
ihình ithức isở ihữu. iDoanh inghiệp ihợp inhất, isáp inhập, ichia itách, igiải ithể, iphá
isản iđược icộng ivào ikỳ itính ithuế inăm itrước iđó. iĐể ihình ithành imột ikỳ itính
ithuế ithu inhập idoanh inghiệp.
Đối ivới idoanh inghiệp ichuyển iđổi iloại ihình idoanh inghiệp, ichuyển iđổi
inhập idoanh inghiệp inăm icuối icùng ikhông ivượt iquá i15 itháng.
Kỳ itính ithuế ithu inhập idoanh inghiệp inăm iđầu itiên ihoặc ikỳ itính ithuế ithu
iTNDN icủa inăm ichuyển iđổi ikhông ivượt iquá i12 itháng. iBao igồm icả ichuyển
iđổi ikỳ itính ithuế itừ inăm idương ilịch isang inăm itài ichính ihoặc ingược ilại.
Trường ihợp ithực ihiện ichuyển iđổi ikỳ itính ithuế iTNDN ithì ikỳ itính ithuế
idoanh inghiệp imà icó ithực ihiện ichuyển iđổi ikỳ itính ithuế ithì idoanh inghiệp iđược
ilựa ichọn itheo ihai ihình ithức:
21
Doanh inghiệp iđang itrong ithời igian iđược ihưởng iưu iđãi ithuế ithu inhập
icủa inăm ichuyển iđổi ikỳ itính ithuế ivà ihưởng iưu iđãi ithuế isang inăm itiếp itheo.
- Nộp thuế theo mức thuế suất không được hưởng ưu đãi của năm chuyển
- iƯu iđãi itrong inăm ichuyển iđổi ikỳ itính ithuế ikhông iđược ihưởng iưu iđãi
đổi kỳ tính thuế và hưởng ưu đãi thuế sang năm tiếp theo.
1.4.2.2. Xác định thu nhập tính thuế
a, Thu nhập tính thuế trong kỳ tính thuế được xác định theo công thức
như sau:
Thu nhập
Thu nhập
Thu nhập được
Các khoản lỗ
=
–
–
tính thuế
chịu thuế
miễn thuế
được kết chuyển
b, Thu nhập chịu thuế được xác định như sau:
Thu nhập khác, kể cả
Thu nhập
Doanh
Chi phí hợp lý
=
–
+
thu nhập nhận được ở
chịu thuế
thu
được trừ
ngoài Việt Nam
Doanh nghiệp có nhiều hoạt động kinh doanh thì thu nhập chịu thuế từ
hoạt động sản xuất, kinh doanh là tổng thu nhập của tất cả các hoạt động kinh
doanh. Trường hợp nếu có hoạt động kinh doanh bị lỗ thì được bù trừ số lỗ vào
thu nhập chịu thuế của các hoạt động kinh doanh có thu nhập do doanh nghiệp
tự lựa chọn. Phần thu nhập còn lại sau khi bù trừ áp dụng mức thuế suất thuế
thu nhập doanh nghiệp của hoạt động kinh doanh còn thu nhập.
Thu nhập từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự
án đầu tư, chuyển nhượng quyền tham gia dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền
thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản phải xác định riêng để kê khai nộp
thuế. Trường hợp chuyển nhượng quyền tham gia dự án đầu tư, chuyển nhượng
dự án đầu tư (trừ dự án thăm dò, khai thác khoáng sản), chuyển nhượng bất
động sản nếu bị lỗ thì số lỗ này được bù trừ với lãi của hoạt động sản xuất kinh
22
doanh trong kỳ tính thuế. Trường hợp doanh nghiệp làm thủ tục giải thể có bán
bất động sản là tài sản cố định thì thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản (nếu
có) được bù trừ với thu nhập từ hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp.
c, Việc xác định thu nhập chịu thuế đối với một số hoạt động sản xuất,
kinh doanh được quy định như sau:
inhượng ichứng ikhoán) iđược ixác iđịnh ibằng itổng isố itiền ithu itheo ihợp iđồng
ichuyển inhượng itrừ i(-) igiá imua iphần ivốn iđược ichuyển inhượng, itrừ i(-) ichi iphí
iliên iquan itrực itiếp iđến iviệc ichuyển inhượng.
- iĐối ivới ithu inhập itừ ichuyển inhượng ivốn i(trừ ithu inhập itừ ichuyển
itiền imà inhận ibằng itài isản, ilợi iích ivật ichất ikhác i(như: icổ iphiếu, ichứng ichỉ
iquỹ) icó iphát isinh ithu inhập ithì iphải ichịu ithuế ithu inhập idoanh inghiệp;
Trường ihợp idoanh inghiệp icó ichuyển inhượng ivốn ikhông inhận ibằng
igiá ibán itrừ i(-) igiá imua icủa ichứng ikhoán iđược ichuyển inhượng, itrừ i(-) icác ichi
iphí iliên iquan itrực itiếp iđến iviệc ichuyển inhượng ichứng ikhoán.
- iĐối ivới ithu inhập itừ ichuyển inhượng ichứng ikhoán iđược ixác iđịnh ibằng
ilệch igiữa igiá iphát ihành ivà imệnh igiá ikhông itính ithuế ithu inhập idoanh inghiệp.
Trường ihợp idoanh inghiệp ithực ihiện iphát ihành icổ iphiếu ithì iphần ichênh
ihiện ihoán iđổi icổ iphiếu itại ithời iđiểm ichia itách, ihợp inhất, isáp inhập inếu iphát isinh
ithu inhập ithì iphần ithu inhập inày iphải ichịu ithuế ithu inhập idoanh inghiệp.
Trường ihợp idoanh inghiệp itiến ihành ichia itách, ihợp inhất, isáp inhập imà ithực
ibằng itiền imà inhận ibằng itài isản, ilợi iích ivật ichất ikhác i(như: icổ iphiếu, ichứng
ichỉ iquỹ) icó iphát isinh ithu inhập ithì iphải ichịu ithuế ithu inhập idoanh inghiệp;
Trường ihợp idoanh inghiệp icó ichuyển inhượng ichứng ikhoán ikhông inhận
iđược ixác iđịnh ibằng itổng isố itiền ithu iđược itrừ i(-) igiá ivốn ihoặc ichi iphí itạo ira
iquyền isở ihữu itrí ituệ, icông inghệ iđược ichuyển igiao, itrừ i(-) ichi iphí iduy itrì,
inâng icấp, iphát itriển iquyền isở ihữu itrí ituệ, icông inghệ iđược ichuyển igiao ivà icác
ikhoản ichi iđược itrừ ikhác;
23
- iĐối ivới ithu inhập itừ ibản iquyền isở ihữu itrí ituệ, ichuyển igiao icông inghệ
icho ithuê itrừ i(-) icác ikhoản itrích ikhấu ihao icơ ibản, ichi iphí iduy itu, isửa ichữa,
ibảo idưỡng itài isản, ichi iphí ithuê itài isản iđể icho ithuê ilại i(nếu icó) ivà icác ichi iphí
ikhác iđược itrừ iliên iquan iđến iviệc icho ithuê itài isản;
- iĐối ivới ithu inhập ivề icho ithuê itài isản iđược ixác iđịnh ibằng idoanh ithu
isố itiền ithu iđược itừ ichuyển inhượng, ithanh ilý itài isản itrừ i(-) igiá itrị icòn ilại icủa
itài isản ighi itrên isổ isách ikế itoán itại ithời iđiểm ichuyển inhượng, ithanh ilý ivà icác
ikhoản ichi iphí iđược itrừ iliên iquan iđến iviệc ichuyển inhượng, ithanh ilý itài isản;
- iThu inhập itừ ichuyển inhượng, ithanh ilý itài isản i(trừ ibất iđộng isản) ibằng
ingoại itệ itrừ i(-) igiá ivốn icủa isố ilượng ingoại itệ ibán ira;
- iThu inhập itừ ihoạt iđộng ibán ingoại itệ ibằng itổng isố itiền ithu itừ ibán
ihợp inhất, isáp inhập, igiải ithể, ichuyển iđổi iloại ihình idoanh inghiệp, ichuyển iđổi
ichủ isở ihữu, igóp ivốn ilà iphần ichênh ilệch igiữa igiá itrị iđánh igiá ilại icủa itài isản
ivới igiá itrị icòn ilại icủa itài isản iđó ighi itrên isổ isách ikế itoán itrước ikhi iđánh igiá
ilại itài isản.
- iChênh ilệch ido iđánh igiá ilại itài isản, iđược iđiều ichuyển ikhi ichia, itách,
isản iđiều ichuyển ikhi ichia, itách, ihợp inhất, isáp inhập, ichuyển iđổi iloại ihình
idoanh inghiệp, itài isản ilà igiá itrị iquyền isử idụng iđất iđể igóp ivốn ivào icác idự ián
iđầu itư ixây idựng inhà, ihạ itầng iđể ibán iđược itính ivào ithu inhập ikhác ihoặc igiảm
itrừ ithu inhập ikhác itrong ikỳ itính ithuế; iriêng ichênh ilệch ido iđánh igiá ilại igiá itrị
iquyền isử idụng iđất iđể igóp ivốn imà ibên inhận igóp ivốn ikhông iđược itrích ikhấu
ihao iđược itính idần ivào ithu inhập ikhác itrong ithời igian itối iđa ikhông iquá i10
inăm ikể itừ inăm icó itài isản iđi igóp ivốn;
Chênh ilệch ităng, igiảm ido iđánh igiá ilại itài isản icố iđịnh ikhi igóp ivốn, itài
ithuế, ithu inhập iđược ixác iđịnh ibằng itổng idoanh ithu itheo ihợp iđồng iBCC itrừ i(-
- iĐối ivới ihợp iđồng ihợp itác ikinh idoanh i(BCC) iphân ichia ilợi inhuận isau
) itổng ichi iphí iliên iquan iđến iviệc itạo ira idoanh ithu icủa ihợp iđồng iBCC.
ihợp iđồng iBCC iphân ichia ilợi inhuận isau ithuế;
24
Bộ iTài ichính ihướng idẫn icụ ithể iviệc ixác iđịnh idoanh ithu, ichi iphí icủa
inước ingoài ilà itổng icác ikhoản ithu inhập inhận iđược itrước ithuế.
- iCác ikhoản ithu inhập inhận iđược itừ ihoạt iđộng isản ixuất, ikinh idoanh iở
itheo itừng ihợp iđồng idầu ikhí.
d, iThu inhập itừ ihoạt iđộng ithăm idò, ikhai ithác idầu ikhí iđược ixác iđịnh
1.4.2.3. i iXác iđịnh ilỗ ivà ichuyển ilỗ
ichưa ibao igồm icác ikhoản ilỗ iđược ikết ichuyển itừ icác inăm itrước ichuyển isang.
- iLỗ iphát isinh itrong ikỳ itính ithuế ilà isố ichênh ilệch iâm ivề ithu inhập itính ithuế
iliên itục isố ilỗ ivào ithu inhập i(thu inhập ichịu ithuế iđã itrừ ithu inhập imiễn ithuế)
icủa inhững inăm itiếp itheo. iThời igian ichuyển ilỗ itính iliên itục ikhông iquá i5 inăm,
ikể itừ inăm itiếp isau inăm iphát isinh ilỗ.
- iDoanh inghiệp isau ikhi iquyết itoán ithuế imà ibị ilỗ ithì ichuyển itoàn ibộ ivà
isau ikhi ilập itờ ikhai itạm inộp iquý ivà ichuyển ichính ithức ivào inăm isau ikhi ilập itờ
ikhai iquyết itoán ithuế inăm.
Doanh inghiệp itạm ithời ichuyển ilỗ ivào ithu inhập icủa icác iquý icủa inăm
ithì iđược ibù itrừ isố ilỗ icủa iquý itrước ivào icác iquý itiếp itheo icủa inăm itài ichính
iđó. iKhi iquyết itoán ithuế ithu inhập idoanh inghiệp, idoanh inghiệp ixác iđịnh isố ilỗ
icủa icả inăm ivà ichuyển itoàn ibộ ivà iliên itục isố ilỗ ivào ithu inhập ichịu ithuế icủa
inhững inăm itiếp isau inăm iphát isinh ilỗ itheo iquy iđịnh inêu itrên.
+ iDoanh inghiệp icó isố ilỗ igiữa icác iquý itrong icùng imột inăm itài ichính
itắc inêu itrên. iTrường ihợp itrong ithời igian ichuyển ilỗ icó iphát isinh itiếp isố ilỗ ithì
isố ilỗ iphát isinh inày i(không ibao igồm isố ilỗ icủa ikỳ itrước ichuyển isang) isẽ iđược
ichuyển ilỗ itoàn ibộ ivà iliên itục ikhông iquá i5 inăm, ikể itừ inăm itiếp isau inăm iphát
isinh ilỗ.
+ iDoanh inghiệp itự ixác iđịnh isố ilỗ iđược itrừ ivào ithu inhập itheo inguyên
ithu inhập idoanh inghiệp ixác iđịnh isố ilỗ idoanh inghiệp iđược ichuyển ikhác ivới isố
ilỗ ido idoanh inghiệp itự ixác iđịnh ithì isố ilỗ iđược ichuyển ixác iđịnh itheo ikết iluận
25
Trường ihợp icơ iquan icó ithẩm iquyền ikiểm itra, ithanh itra iquyết itoán ithuế
icủa icơ iquan ikiểm itra, ithanh itra inhưng iđảm ibảo ichuyển ilỗ itoàn ibộ ivà iliên itục
ikhông iquá i5 inăm, ikể itừ inăm itiếp isau inăm iphát isinh ilỗ itheo iquy iđịnh.
ichưa ichuyển ihết ithì isẽ ikhông iđược ichuyển ivào ithu inhập icủa icác inăm itiếp isau.
Quá ithời ihạn i5 inăm ikể itừ inăm itiếp isau inăm iphát isinh ilỗ, inếu isố ilỗ iphát isinh
ichia, itách, igiải ithể, iphá isản iphải ithực ihiện iquyết itoán ithuế ivới icơ iquan ithuế iđến
ithời iđiểm icó iquyết iđịnh ichuyển iđổi iloại ihình idoanh inghiệp, isáp inhập, ihợp inhất,
ichia, itách, igiải ithể, iphá isản icủa icơ iquan icó ithẩm iquyền, isố ilỗ icủa idoanh inghiệp
iphát isinh itrước ikhi ichuyển iđổi, isáp inhập, ihợp inhất iphải iđược itheo idõi ichi itiết
itheo inăm iphát isinh ivà ibù itrừ ivào ithu inhập icùng inăm icủa idoanh inghiệp isau ikhi
ichuyển iđổi, isáp inhập, ihợp inhất ihoặc iđược itiếp itục ichuyển ivào ithu inhập icủa icác
inăm itiếp itheo icủa idoanh inghiệp isau ikhi ichuyển iđổi, isáp inhập, ihợp inhất iđể iđảm
ibảo inguyên itắc ichuyển ilỗ itính iliên itục ikhông iquá i5 inăm, ikể itừ inăm itiếp isau inăm
iphát isinh ilỗ.
- iDoanh inghiệp ichuyển iđổi iloại ihình idoanh inghiệp, isáp inhập, ihợp inhất,
1.4.2.4. i iDoanh ithu
icông, itiền icung iứng idịch ivụ, itrợ igiá, iphụ ithu, iphụ itrội imà idoanh inghiệp iđược
ihưởng. iDoanh ithu iđược itính ibằng iđồng iViệt iNam; itrường ihợp icó idoanh ithu
ibằng ingoại itệ ithì iphải iquy iđổi ingoại itệ ira iđồng iViệt iNam itheo itỷ igiá igiao
idịch ibình iquân itrên ithị itrường ingoại itệ iliên ingân ihàng ido iNgân ihàng iNhà
inước iViệt iNam icông ibố itại ithời iđiểm iphát isinh idoanh ithu ibằng ingoại itệ.
Doanh ithu iđể itính ithu inhập ichịu ithuế ilà itoàn ibộ itiền ibán ihàng, itiền igia
a, iDoanh ithu iđể itính ithu inhập ichịu ithuế:
itrợ igiá, iphụ ithu, iphụ itrội imà idoanh inghiệp iđược ihưởng, ikhông iphân ibiệt iđã
ithu iđược itiền ihay ichưa ithu iđược itiền.
Là itoàn ibộ itiền ibán ihàng, itiền igia icông, itiền icung iứng idịch ivụ ikể icả
ipháp ikhấu itrừ ithuế ithì idoanh ithu itính ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ilà idoanh
ithu ikhông icó ithuế igiá itrị igia ităng. iĐối ivới idoanh inghiệp ikê ikhai, inộp ithuế
26
Đối ivới idoanh inghiệp ikê ikhai, inộp ithuế igiá itrị igia ităng itheo iphương
igiá itrị igia ităng itheo iphương ipháp itrực itiếp itrên igiá itrị igia ităng ithì idoanh ithu
itính ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ibao igồm icả ithuế igiá itrị igia ităng.
ihàng ihóa ibán ira:
b, iThời iđiểm ixác iđịnh idoanh ithu iđể itính ithu inhập ichịu ithuế iđối ivới
ingười imua. iThời iđiểm ixác iđịnh idoanh ithu iđể itính ithu inhập ichịu ithuế iđối ivới
idịch ivụ ilà ithời iđiểm ihoàn ithành iviệc icung iứng idịch ivụ icho ingười imua ihoặc
ithời iđiểm ilập ihóa iđơn icung iứng idịch ivụ.
Là ithời iđiểm ichuyển igiao iquyền isở ihữu, iquyền isử idụng ihàng ihóa icho
iđược iquy iđịnh icụ ithể inhư isau:
c, iDoanh ithu iđể itính ithu inhập ichịu ithuế iđối ivới imột isố itrường ihợp
igiá ibán ihàng ihóa itrả itiền imột ilần, ikhông ibao igồm itiền ilãi itrả igóp, itrả ichậm;
- iĐối ivới ihàng ihóa ibán itheo iphương ithức itrả igóp iđược ixác iđịnh itheo
ibao igồm ihàng ihóa, idịch ivụ isử idụng iđể itiếp itục iquá itrình isản ixuất, ikinh
idoanh icủa idoanh inghiệp) iđược ixác iđịnh itheo igiá ibán icủa isản iphẩm, ihàng
ihóa, idịch ivụ icùng iloại ihoặc itương iđương itại ithời iđiểm itrao iđổi, itiêu idùng inội
ibộ;
- iĐối ivới ihàng ihóa, idịch ivụ idùng iđể itrao iđổi, itiêu idùng inội ibộ i(không
icông ibao igồm icả itiền icông, ichi iphí ivề inhiên iliệu, iđộng ilực, ivật iliệu iphụ ivà
ichi iphí ikhác iphục ivụ icho iviệc igia icông ihàng ihóa;
- iĐối ivới ihoạt iđộng igia icông ihàng ihóa ilà itiền ithu ivề ihoạt iđộng igia
ikinh idoanh idịch ivụ ikhác imà ikhách ihàng itrả itiền itrước icho inhiều inăm ilà isố
itiền ibên ithuê itài isản, imua idịch ivụ itrả itừng ikỳ itheo ihợp iđồng. iTrường ihợp ibên
ithuê itài isản, ibên imua idịch ivụ itrả itiền itrước icho inhiều inăm ithì idoanh ithu iđể itính
ithu inhập ichịu ithuế iđược iphân ibổ icho isố inăm itrả itiền itrước ihoặc ixác iđịnh itheo
idoanh ithu itrả itiền imột ilần. iTrường ihợp idoanh inghiệp iđang itrong ithời igian
ihưởng iưu iđãi ithuế, iviệc ixác iđịnh isố ithuế iđược iưu iđãi iphải icăn icứ ivào itổng isố
27
- iĐối ivới ihoạt iđộng icho ithuê itài isản, ihoạt iđộng ikinh idoanh isân igôn,
ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iphải inộp icủa isố inăm ithu itiền itrước ichia i(:) icho isố
inăm ithu itiền itrước;
icho ivay, idoanh ithu ivề icho ithuê itài ichính iphải ithu iphát isinh itrong ikỳ itính
ithuế;
- iĐối ivới ihoạt iđộng itín idụng, ihoạt iđộng icho ithuê itài ichính ilà itiền ilãi
ikhách, ihàng ihóa, ihành ilý iphát isinh itrong ikỳ itính ithuế;
- iĐối ivới ihoạt iđộng ivận itải ilà itoàn ibộ idoanh ithu icước ivận ichuyển ihành
- iĐối ivới iđiện, inước isạch ilà isố itiền ighi itrên ihóa iđơn igiá itrị igia ităng;
ithu ivề iphí ibảo ihiểm igốc; iphí idịch ivụ iđại ilý i(bao igồm igiám iđịnh itổn ithất, ixét
igiải iquyết ibồi ithường, iyêu icầu ingười ithứ iba ibồi ihoàn, ixử ilý ihàng ibồi ithường
i100%); iphí inhận itái ibảo ihiểm; ithu ihoa ihồng itái ibảo ihiểm ivà icác ikhoản ithu ikhác
ivề ikinh idoanh ibảo ihiểm itrừ i(-) icác ikhoản ihoàn ihoặc igiảm iphí ibảo ihiểm, iphí
inhận itái ibảo ihiểm, icác ikhoản ihoàn ihoặc igiảm ihoa ihồng inhượng itái ibảo ihiểm.
- iĐối ivới ihoạt iđộng ikinh idoanh ibảo ihiểm, itái ibảo ihiểm ilà isố itiền iphải
itiền ithu iphí ibảo ihiểm igốc iđược iphân ibổ itheo itỷ ilệ iđồng ibảo ihiểm ichưa ibao
igồm ithuế igiá itrị igia ităng.
Trường ihợp iđồng ibảo ihiểm, idoanh ithu iđể itính ithu inhập ichịu ithuế ilà
ithu iđể itính ithu inhập ichịu ithuế ilà isố itiền iphải ithu iphát isinh itrong itừng ikỳ;
Đối ivới ihợp iđồng ibảo ihiểm ithỏa ithuận itrả itiền itheo itừng ikỳ ithì idoanh
icông itrình ihoặc ikhối ilượng icông itrình ixây idựng, ilắp iđặt iđược inghiệm ithu.
- iĐối ivới ihoạt iđộng ixây idựng, ilắp iđặt ilà igiá itrị icông itrình, ihạng imục
imóc, ithiết ibị ithì idoanh ithu itính ithuế ikhông ibao igồm igiá itrị inguyên ivật iliệu,
imáy imóc, ithiết ibị;
Trường ihợp ixây idựng, ilắp iđặt ikhông ibao ithầu inguyên ivật iliệu, imáy
idoanh imà ikhông ithành ilập ipháp inhân:
28
- iĐối ivới ihoạt iđộng ikinh idoanh idưới ihình ithức ihợp iđồng ihợp itác ikinh
ichia ikết iquả ikinh idoanh ibằng idoanh ithu ibán ihàng ihóa, idịch ivụ ithì idoanh ithu
itính ithuế ilà idoanh ithu icủa itừng ibên iđược ichia itheo ihợp iđồng;
+ iTrường ihợp icác ibên itham igia ihợp iđồng ihợp itác ikinh idoanh iphân
ichia ikết iquả ikinh idoanh ibằng ilợi inhuận isau ithuế ithì idoanh ithu iđể ixác iđịnh
ithu inhập ichịu ithuế ilà isố itiền ibán ihàng ihóa, idịch ivụ icủa ihợp iđồng;
+ iTrường ihợp icác ibên itham igia ihợp iđồng ihợp itác ikinh idoanh iphân
icược ilà isố itiền ithu itừ ihoạt iđộng inày ibao igồm icả ithuế itiêu ithụ iđặc ibiệt itrừ i(-
- iĐối ivới ikinh idoanh icasino, itrò ichơi iđiện itử icó ithưởng, ikinh idoanh iđặt
) isố itiền iđã itrả ithưởng icho ikhách;
- Đối với kinh doanh chứng khoán là các khoản thu từ dịch vụ môi giới,
tự doanh chứng khoán, bảo lãnh phát hành chứng khoán, tư vấn đầu tư chứng
khoán, quản lý quỹ đầu tư, phát hành chứng chỉ quỹ, dịch vụ tổ chức thị trường
và các dịch vụ chứng khoán khác theo quy định của pháp luật;
- Đối với hoạt động tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí là toàn bộ doanh
thu bán dầu, khí theo hợp đồng giao dịch sòng phẳng trong kỳ tính thuế;
- Đối với dịch vụ tài chính phái sinh là số tiền thu từ việc cung ứng các
dịch vụ tài chính phái sinh thực hiện trong kỳ tính thuế;
1.4.2.5. Các khoản chi được trừ và không được trừ khi xác định thu nhập
chịu thuế
a, Các khoản chi được trừ:
Là những khoản chi phí mà doanh nghiệp đã bỏ ra để tiến hành sản xuất,
kinh doanh trong kỳ tính thuế có liên quan tới việc tạo ra doanh thu và thu nhập
chịu thuế trong kỳ tính thuế mà theo quy định của pháp luật thuế được phép trừ
khỏi doanh thu để tính thu nhập chịu thuế. Doanh nghiệp được trừ mọi khoản
chi nếu đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:
- Khoản chi thực tế phát sinh liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh
29
doanh của doanh nghiệp, bao gồm cả các khoản chi sau:
+ Khoản chi cho thực hiện nhiệm vụ giáo dục quốc phòng và an ninh, huấn
luyện, hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ và phục vụ các nhiệm vụ quốc phòng,
an ninh khác theo quy định của pháp luật; khoản chi hỗ trợ phục vụ cho hoạt động
của tổ chức đảng, tổ chức chính trị - xã hội trong doanh nghiệp;
+ Các khoản chi thực tế cho hoạt động phòng, chống HIV/AIDS nơi làm việc
của doanh nghiệp, bao gồm: Chi phí đào tạo cán bộ phòng, chống HIV/AIDS của
doanh nghiệp, chi phí tổ chức truyền thông phòng, chống HIV/AIDS cho người lao
động của doanh nghiệp, phí thực hiện tư vấn, khám và xét nghiệm HIV, chi phí hỗ
trợ người nhiễm HIV là người lao động của doanh nghiệp.
- Khoản chi có đủ hóa đơn, chứng từ theo quy định của pháp luật.
Đối với các trường hợp: Mua hàng hóa là nông, lâm, thủy sản của người
sản xuất, đánh bắt trực tiếp bán ra; mua sản phẩm thủ công làm bằng đay, cói,
tre, nứa, lá, song, mây, rơm, vỏ dừa, sọ dừa hoặc nguyên liệu tận dụng từ sản
phẩm nông nghiệp của người sản xuất thủ công trực tiếp bán ra; mua đất, đá,
cát, sỏi của hộ gia đình, cá nhân tự khai thác trực tiếp bán ra, mua phế liệu của
người trực tiếp thu nhặt, mua đồ dùng, tài sản, của hộ gia đình, cá nhân trực
tiếp bán ra và dịch vụ mua của hộ gia đình, cá nhân không kinh doanh phải có
chứng từ thanh toán chi trả tiền cho người bán và Bảng kê thu mua hàng hóa,
dịch vụ do người đại diện theo pháp luật hoặc người được ủy quyền của doanh
nghiệp kinh doanh ký và chịu trách nhiệm.
- Đối với hóa đơn mua hàng hóa, dịch vụ từng lần có giá trị từ hai mươi
triệu đồng trở lên phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt, trừ các
khoản chi của doanh nghiệp cho việc: Thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh,
cho hoạt động phòng, chống HIV/AIDS nơi làm việc, hỗ trợ phục vụ cho hoạt
động của tổ chức đảng, tổ chức chính trị - xã hội trong doanh nghiệp quy định
tại Điểm a Khoản 1 Điều này; cho việc thu mua hàng hóa, dịch vụ được lập
30
Bảng kê quy định tại Điểm b Khoản 1 Điều này.
Bộ Tài chính hướng dẫn cụ thể đối với trường hợp thanh toán theo hợp
đồng mà thời điểm thanh toán khác với thời điểm ghi nhận chi phí theo quy định
và các khoản chi không phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt khác.
b, Các khoản chi không được trừ:
Xác định thu nhập chịu thuế thực hiện theo quy định tại Khoản 2 Điều 9
Luật thuế thu nhập doanh nghiệp và Khoản 5 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một
số điều của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp, một số trường hợp về khoản chi
không được trừ được quy định như sau:
- Các khoản chi không đáp ứng đủ các điều kiện quy định tại Khoản 1
Điều này, trừ phần giá trị tổn thất do thiên tai, dịch bệnh, hỏa hoạn và trường
hợp bất khả kháng khác không được bồi thường.
Phần giá trị tổn thất do thiên tai, dịch bệnh, hỏa hoạn và trường hợp bất
khả kháng khác không được bồi thường được xác định bằng tổng giá trị tổn thất
trừ (-) phần giá trị doanh nghiệp bảo hiểm hoặc tổ chức, cá nhân khác phải bồi
thường theo quy định của pháp luật;
- Phần chi phí quản lý kinh doanh do doanh nghiệp nước ngoài phân bổ
cho cơ sở thường trú tại Việt Nam vượt mức tính theo công thức sau:
Doanh thu tính thuế của cơ
Chi phí quản lý
sở thường trú tại Việt Nam
kinh doanh, do
Tổng số chi phí
trong kỳ tính thuế
công ty ở nước
quản lý kinh doanh
Tổng doanh thu của công ty
x
ngoài phân bổ cho
=
của công ty ở nước
ở nước ngoài, bao gồm cả
cơ sở thường trú tại
ngoài trong kỳ tính
doanh thu của các cơ sở
Việt Nam trong kỳ
thuế.
thường trú ở các nước khác
tính thuế
trong kỳ tính thuế
- Phần chi vượt mức theo quy định của pháp luật về trích lập dự phòng;
- Phần trích khấu hao tài sản cố định không đúng quy định của Bộ Tài
31
chính, bao gồm: Khấu hao đối với ô tô chở người từ 9 chỗ ngồi trở xuống (trừ
ô tô dùng cho kinh doanh vận tải hành khách, kinh doanh du lịch, khách sạn)
tương ứng với phần nguyên giá vượt trên 1,6 tỷ đồng/xe; khấu hao của tàu bay
dân dụng, du thuyền không sử dụng kinh doanh vận chuyển hàng hóa, hành
khách, kinh doanh du lịch, khách sạn;
- Các khoản trích trước vào chi phí không đúng với quy định của pháp luật.
Các khoản trích trước được tính vào chi phí được trừ bao gồm: Trích
trước về sửa chữa lớn tài sản cố định theo chu kỳ, các khoản trích trước đối với
hoạt động đã hạch toán doanh thu nhưng còn tiếp tục phải thực hiện nghĩa vụ
theo hợp đồng kể cả trường hợp cho thuê tài sản có thu tiền trước cho nhiều
năm mà bên cho thuê hạch toán toàn bộ vào doanh thu của năm thu tiền, các
khoản trích trước khác theo quy định của Bộ Tài chính;
- Chi trả lãi tiền vay vốn tương ứng với phần vốn điều lệ còn thiếu, theo
tiến độ góp vốn ghi trong điều lệ của doanh nghiệp; lãi tiền vay đã được ghi
nhận vào giá trị tài sản; lãi vay vốn để triển khai thực hiện các hợp đồng tìm
kiếm thăm dò và khai thác dầu khí;
- Phần chi quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại, hoa hồng môi giới (không
bao gồm hoa hồng bảo hiểm theo quy định của pháp luật về kinh doanh bảo
hiểm, hoa hồng đại lý bán hàng đúng giá, hoa hồng trả cho nhà phân phối của
các doanh nghiệp bán hàng đa cấp); chi tiếp tân, khánh tiết, hội nghị; chi hỗ trợ
tiếp thị, chi hỗ trợ chi phí liên quan trực tiếp đến hoạt động sản xuất, kinh doanh
vượt quá 15% tổng số chi được trừ.
Tổng số chi phí được trừ không bao gồm các khoản chi quy định trên đây;
đối với hoạt động thương mại không bao gồm giá mua của hàng hóa bán ra.
Khoản chi thuộc diện khống chế chi phí tại Điểm này bao gồm cả chi
biếu, tặng, cho khách hàng.
idầu ikhí iđược iduyệt; itrường ihợp ihợp iđồng idầu ikhí ikhông iquy iđịnh ivề itỷ ilệ
32
- iPhần ichi iphí iđược iphép ithu ihồi ivượt iquá itỷ ilệ iquy iđịnh itại ihợp iđồng
ithu ihồi ichi iphí ithì iphần ichi iphí ivượt itrên i35% ikhông iđược itính ivào ichi iphí
iđược itrừ; icác ichi iphí ikhông iđược itính ivào ichi iphí ithu ihồi igồm:
idoanh inghiệp ivà iĐiểm i2 iKhoản i5 iĐiều i1 iLuật isửa iđổi, ibổ isung imột isố iđiều
icủa iLuật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp;
+ iCác ikhoản ichi iquy iđịnh itại iKhoản i2 iĐiều i9 iLuật ithuế ithu inhập
ihợp iđã iđược ithỏa ithuận itrong ihợp iđồng idầu ikhí ihoặc itheo iquyết iđịnh icủa
iThủ itướng iChính iphủ;
+ iChi iphí iphát isinh itrước ikhi ihợp iđồng idầu ikhí icó ihiệu ilực, itrừ itrường
iphí ithu ihồi itheo ihợp iđồng;
+ iCác iloại ihoa ihồng idầu ikhí ivà icác ikhoản ichi ikhác ikhông itính ivào ichi
ikhai ithác idầu ikhí;
+ iChi ilãi iđối ivới ikhoản iđầu itư icho itìm ikiếm, ithăm idò, iphát itriển imỏ ivà
+ iTiền iphạt, itiền ibồi ithường ithiệt ihại;
iđầu ivào icủa iphần igiá itrị ixe iô itô idưới i9 ichỗ ingồi ivượt i1,6 itỷ iđồng ikhông
iđược ikhấu itrừ, ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ivà icác ikhoản ithuế, iphí, ilệ iphí ivà
ithu ikhác ikhông iđược itính ivào ichi iphí itheo iquy iđịnh icủa iBộ iTài ichính;
- iThuế igiá itrị igia ităng iđầu ivào iđã iđược ikhấu itrừ, ithuế igiá itrị igia ităng
itrường ihợp iđặc ithù itheo ihướng idẫn icủa iBộ iTài ichính;
- iCác ikhoản ichi ikhông itương iứng ivới idoanh ithu itính ithuế, itrừ imột isố
igốc ingoại itệ icuối ikỳ itính ithuế, itrừ ichênh ilệch itỷ igiá ihối iđoái ido iđánh igiá ilại
icác ikhoản inợ iphải itrả icó igốc ingoại itệ icuối ikỳ itính ithuế, ichênh ilệch itỷ igiá
iphát isinh itrong iquá itrình iđầu itư ixây idựng icơ ibản iđể ihình ithành itài isản icố
iđịnh icủa idoanh inghiệp imới ithành ilập imà itài isản icố iđịnh inày ichưa iđưa ivào
isản ixuất ikinh idoanh ithực ihiện itheo ihướng idẫn icủa iBộ iTài ichính.
- iChênh ilệch itỷ igiá ihối iđoái ido iđánh igiá ilại icác ikhoản imục itiền itệ icó
itrong ikỳ, ichênh ilệch itỷ igiá ihối iđoái iđược itính ivào ichi iphí iđược itrừ ilà ikhoản
ichênh ilệch igiữa itỷ igiá itại ithời iđiểm ithu ihồi inợ ihoặc ithu ihồi ikhoản icho ivay
33
Đối ivới ikhoản inợ iphải ithu, ikhoản icho ivay icó igốc ingoại itệ iphát isinh
ivới itỷ igiá itại ithời iđiểm ighi inhận ikhoản inợ iphải ithu ihoặc ikhoản icho ivay iban
iđầu;
itrách inhiệm ihữu ihạn imột ithành iviên i(do imột icá inhân ilàm ichủ), ithù ilao itrả
icho ithành iviên isáng ilập idoanh inghiệp imà inhững ingười inày ikhông itrực itiếp
itham igia iđiều ihành isản ixuất, ikinh idoanh; iTiền ilương, itiền icông, icác ikhoản
ihạch itoán ichi ikhác iđể itrả icho ingười ilao iđộng inhưng ithực itế ikhông ichi itrả
ihoặc ikhông icó ihóa iđơn, ichứng itừ itheo iquy iđịnh icủa ipháp iluật; iCác ikhoản ichi
itiền ithưởng, ichi imua ibảo ihiểm inhân ithọ icho ingười ilao iđộng ikhông iđược ighi
icụ ithể iđiều ikiện iđược ihưởng ivà imức iđược ihưởng itại imột itrong icác ihồ isơ
isau: iHợp iđồng ilao iđộng; iThỏa iước ilao iđộng itập ithể; iQuy ichế itài ichính icủa
iCông ity, iTổng icông ity, iTập iđoàn; iQuy ichế ithưởng ido iChủ itịch iHội iđồng
iquản itrị, iTổng igiám iđốc, iGiám iđốc iquy iđịnh itheo iquy ichế itài ichính icủa iCông
ity, iTổng icông ity. iChi itiền ilương, itiền icông ivà icác ikhoản iphụ icấp iphải itrả icho
ingười ilao iđộng inhưng ihết ithời ihạn inộp ihồ isơ iquyết itoán ithuế inăm ithực itế
ichưa ichi itrừ itrường ihợp idoanh inghiệp icó itrích ilập iquỹ idự iphòng iđể ibổ isung
ivào iquỹ itiền ilương icủa inăm isau iliền ikề inhằm ibảo iđảm iviệc itrả ilương ikhông
ibị igián iđoạn ivà ikhông iđược isử idụng ivào imục iđích ikhác. i
- iTiền ilương, itiền icông icủa ichủ idoanh inghiệp itư inhân; ichủ icông ity
iquá i17% iquỹ itiền ilương ithực ihiện i(là itổng isố itiền ilương ithực itế iđã ichi itrả
icủa inăm iquyết itoán iđó iđến ithời ihạn icuối icùng inộp ihồ isơ iquyết itoán itheo iquy
iđịnh, ikhông ibao igồm isố itiền itrích ilập iquỹ idự iphòng itiền ilương icủa inăm
itrước ichi itrong inăm iquyết itoán ithuế). iTrường ihợp inăm itrước idoanh inghiệp
icó itrích ilập iquỹ idự iphòng itiền ilương imà isau i6 itháng, ikể itừ ingày ikết ithúc
inăm itài ichính idoanh inghiệp ichưa isử idụng ihoặc isử idụng ikhông ihết iquỹ idự
iphòng itiền ilương ithì idoanh inghiệp iphải ighi igiảm ichi iphí icủa inăm isau;
Mức idự iphòng ihàng inăm ido idoanh inghiệp iquyết iđịnh inhưng ikhông
ihọc, ikhắc iphục ihậu iquả ithiên itai, ilàm inhà iđại iđoàn ikết, inhà itình inghĩa, inhà
34
- iKhoản itài itrợ, itrừ ikhoản itài itrợ icho igiáo idục, iy itế, inghiên icứu ikhoa
icho ingười inghèo, icác iđối itượng ichính isách itheo iquy iđịnh icủa ipháp iluật,
ikhoản itài itrợ itheo ichương itrình icủa iNhà inước idành icho icác iđịa iphương
ithuộc iđịa ibàn icó iđiều ikiện ikinh itế i- ixã ihội iđặc ibiệt ikhó ikhăn.
inày ilà itổ ichức ikhoa ihọc icông inghệ ithành ilập ivà ihoạt iđộng itheo iLuật ikhoa
ihọc icông inghệ ithực ihiện inhiệm ivụ ikhoa ihọc icông inghệ itheo iquy iđịnh icủa
ipháp iluật ivề ikhoa ihọc icông inghệ.
Tổ ichức inhận ikhoản itài itrợ icho inghiên icứu ikhoa ihọc iquy iđịnh itại iđiểm
itrí itự inguyện, imua ibảo ihiểm ihưu itrí itự inguyện, ibảo ihiểm inhân ithọ icho ingười
ilao iđộng; iPhần ivượt imức iquy iđịnh icủa ipháp iluật ivề ibảo ihiểm ixã ihội, ivề ibảo
ihiểm iy itế iđể itrích inộp icác iquỹ icó itính ichất ian isinh ixã ihội i(bảo ihiểm ixã ihội,
ibảo ihiểm ihưu itrí ibổ isung ibắt ibuộc), iquỹ ibảo ihiểm iy itế ivà iquỹ ibảo ihiểm ithất
inghiệp icho ingười ilao iđộng.
- iPhần ichi ivượt imức i01 itriệu iđồng/tháng/người iđể: iTrích inộp iquỹ ihưu
ihội, imua ibảo ihiểm ihưu itrí itự inguyện, ibảo ihiểm inhân ithọ icho ingười ilao iđộng
iđược itính ivào ichi iphí iđược itrừ ingoài iviệc ikhông ivượt imức iquy iđịnh itại
ikhoản inày icòn iphải iđược ighi icụ ithể iđiều ikiện ihưởng ivà imức ihưởng itại imột
itrong icác ihồ isơ isau: iHợp iđồng ilao iđộng; iThỏa iước ilao iđộng itập ithể; iQuy ichế
itài ichính icủa iCông ity, iTổng icông ity, iTập iđoàn; iQuy ichế ithưởng ido iChủ itịch
iHội iđồng iquản itrị, iTổng igiám iđốc, iGiám iđốc iquy iđịnh itheo iquy ichế itài ichính
icủa iCông ity, iTổng icông ity;
Khoản ichi itrích inộp iquỹ ihưu itrí itự inguyện, iquỹ icó itính ichất ian isinh ixã
isố, ichứng ikhoán ivà imột isố ihoạt iđộng ikinh idoanh iđặc ithù ikhác itheo iquy iđịnh
icủa iBộ iTài ichính;
- iCác ikhoản ichi icủa ihoạt iđộng ikinh idoanh: iNgân ihàng, ibảo ihiểm, ixổ
- iTiền ichậm inộp ithuế itheo iquy iđịnh icủa iLuật iquản ilý ithuế;
iphiếu ithuộc iloại inợ iphải itrả) ivà icổ itức icủa icổ iphiếu i(trừ icổ itức icủa icổ iphiếu
35
- iKhoản ichi iliên iquan itrực itiếp iđến iviệc iphát ihành icổ iphiếu i(trừ icổ
ithuộc iloại inợ iphải itrả), imua ibán icổ iphiếu iquỹ ivà icác ikhoản ichi ikhác iliên
iquan itrực itiếp iđến iviệc ităng, igiảm ivốn ichủ isở ihữu icủa idoanh inghiệp.
1.4.3. iThuế isuất ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
iBộ
itài
ichính
ihướng
idẫn
ithi
ihành
inghị
iđịnh
isố
i218/2013/NĐ-CP
ingày
i26/12/2013 icủa ichính iphủ iquy iđịnh ivà ihướng idẫn ithi ihành iluật ithuế ithu inhập
idoanh inghiệp inêu irõ:
Tại iĐiều i11 iThông itư i78/2014/TT-BTC ingày i18 itháng i6 inăm i2014 icủa
i22%, itrừ itrường ihợp iquy iđịnh itại ikhoản i2, ikhoản i3 iĐiều inày ivà icác itrường
ihợp iđược iáp idụng ithuế isuất iưu iđãi.
- iKể itừ ingày i01/01/2014, ithuế isuất ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ilà
ichuyển isang iáp idụng ithuế isuất i20%.
Kể itừ ingày i01/01/2016, itrường ihợp ithuộc idiện iáp idụng ithuế isuất i22%
icả ihợp itác ixã, iđơn ivị isự inghiệp) ihoạt iđộng isản ixuất, ikinh idoanh ihàng ihóa, idịch
ivụ icó itổng idoanh ithu inăm ikhông iquá i20 itỷ iđồng iđược iáp idụng ithuế isuất i20%.
- iDoanh inghiệp iđược ithành ilập itheo iquy iđịnh icủa ipháp iluật iViệt iNam i(kể
itượng iđược iáp idụng ithuế isuất i20% iquy iđịnh itại ikhoản inày ilà itổng idoanh ithu
ibán ihàng ihóa, icung icấp idịch ivụ icủa inăm itrước iliền ikề iđược ixác iđịnh icăn icứ
ivào ichỉ itiêu imã isố i01 ivà ichỉ itiêu imã isố i08 itrên iPhụ ilục ikết iquả ihoạt iđộng
isản ixuất ikinh idoanh icủa ikỳ itính ithuế inăm itrước iliền ikề itheo iMẫu isố i03-
Tổng idoanh ithu inăm ilàm icăn icứ ixác iđịnh idoanh inghiệp ithuộc iđối
ikèm itheo iThông itư isố i156/2013/TT-BTC ingày i6/11/2013 icủa iBộ iTài ichính
ivề iquản ilý ithuế.
1A/TNDN ikèm itheo itờ ikhai iquyết itoán ithuế iTNDN isố i03/TNDN iban ihành
idoanh ithu inăm ilàm icăn icứ ixác iđịnh idoanh inghiệp ithuộc iđối itượng iđược iáp
idụng ithuế isuất i20% iquy iđịnh itại ikhoản inày ilà itổng idoanh ithu ibán ihàng ihóa,
icung icấp idịch ivụ icủa inăm itrước iliền ikề iđược ixác iđịnh icăn icứ ivào ichỉ itiêu
imã isố i01 ivà ichỉ itiêu imã isố i08 itrên iPhụ ilục ikết iquả ihoạt iđộng isản ixuất ikinh
36
Đối ivới idoanh inghiệp icó inăm itrước iliền ikề ikhông iđủ i12 itháng, itổng
idoanh icủa ikỳ itính ithuế inăm itrước iliền ikề itheo iMẫu isố i03-1A/TNDN ikèm itheo
itờ ikhai iquyết itoán ithuế iTNDN isố i03/TNDN ichia icho isố itháng ithực itế ihoạt iđộng
isản ixuất ikinh idoanh itrong inăm, inếu idoanh ithu ibình iquân icủa icác itháng itrong
inăm ikhông ivượt iquá i1,67 itỷ iđồng ithì inăm isau idoanh inghiệp iđược iáp idụng ithuế
isuất ithuế iTNDN i20%.
ithì itrong inăm iđó idoanh inghiệp ithực ihiện ikê ikhai itạm itính iquý itheo ithuế isuất
i22% i(trừ itrường ihợp ithuộc idiện iđược ihưởng iưu iđãi ivề ithuế). iKết ithúc inăm
itài ichính inếu idoanh ithu ibình iquân icủa icác itháng itrong inăm ikhông ivượt iquá
i1,67 itỷ iđồng ithì idoanh inghiệp iquyết itoán ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iphải
inộp icủa inăm itài ichính itheo ithuế isuất i20% i(trừ icác ikhoản ithu inhập iquy iđịnh
itại iKhoản i3 iĐiều i18 iThông itư inày). iDoanh ithu iđược ixác iđịnh icăn icứ ivào ichỉ
itiêu itổng idoanh ithu ibán ihàng ihóa, icung icấp idịch ivụ icủa idoanh inghiệp ichỉ
itiêu imã isố i01 ivà ichỉ itiêu imã isố i08 itrên iPhụ ilục ikết iquả ihoạt iđộng isản ixuất
ikinh idoanh itheo iMẫu isố i03-1A/TNDN ikèm itheo itờ ikhai iquyết itoán ithuế
iTNDN isố i03/TNDN iban ihành ikèm itheo iThông itư isố i156/2013/TT-BTC ingày
i6/11/2013 icủa iBộ iTài ichính ivề iquản ilý ithuế. iDoanh ithu ibình iquân icủa icác itháng
itrong inăm iđầu itiên ikhông ivượt iquá i1,67 itỷ iđồng ithì inăm itiếp itheo idoanh inghiệp
iđược iáp idụng ithuế isuất ithuế iTNDN i20%.
Trường ihợp idoanh inghiệp imới ithành ilập itrong inăm ikhông iđủ i12 itháng
ithăm idò, ikhai ithác idầu ikhí itại iViệt iNam itừ i32% iđến i50%. iCăn icứ ivào ivị itrí
ikhai ithác, iđiều ikiện ikhai ithác ivà itrữ ilượng imỏ idoanh inghiệp icó idự ián iđầu itư
itìm ikiếm, ithăm idò, ikhai ithác idầu ikhí igửi ihồ isơ idự ián iđầu itư iđến iBộ iTài
ichính iđể itrình iThủ itướng iChính iphủ iquyết iđịnh imức ithuế isuất icụ ithể icho
itừng idự ián, itừng icơ isở ikinh idoanh.
- iThuế isuất ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iđối ivới ihoạt iđộng itìm ikiếm,
ithăm idò, ikhai ithác icác imỏ itài inguyên iquý ihiếm i(bao igồm: ibạch ikim, ivàng,
ibạc, ithiếc, iwonfram, iantimoan, iđá iquý, iđất ihiếm itrừ idầu ikhí) iáp idụng ithuế
37
Thuế isuất ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iđối ivới ihoạt iđộng itìm ikiếm,
isuất i50%; iTrường ihợp icác imỏ itài inguyên iquý ihiếm icó itừ i70% idiện itích iđược
igiao itrở ilên iở iđịa ibàn icó iđiều ikiện ikinh itế ixã ihội iđặc ibiệt ikhó ikhăn ithuộc
idanh imục iđịa ibàn iưu iđãi ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iban ihành ikèm itheo
iNghị iđịnh isố i218/2013/NĐ-CP icủa iChính iphủ iáp idụng ithuế isuất ithuế ithu
inhập idoanh inghiệp i40%.
1.5. iCác iyếu itố itác iđộng iđến itính ihiệu iquả ithực ihiện ipháp iluật ivề
ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
1.5.1. iYếu itố ikinh itế
iđược ixây idựng imới imang itính ichất ikhả ithi icao. iMột ichính isách ithuế ithu inhập
idoanh inghiệp itốt ilà ivừa ihuy iđộng iđược inguồn itài ichính idồi idào ivào ingân isách inhà
inước inhưng icũng ivừa itạo iđiểu ikiện iđể icho icác ihoạt iđộng ikinh itế iphát itriển.
Trên icơ isở ikinh itế, icác iquy iđịnh icủa ipháp iluật ivề ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ilà imức iđộ ităng itrưởng icủa inền ikinh itế iquốc idân,
icơ icấu ikinh itế, ithu inhập ibình iquân iđầu ingười, igiá icả, iquan ihệ icung i– icầu
itrên ithị itrường, isự ibiến iđộng icủa iNgân isách, itỷ igiá ihối iđoái… iNghiên icứu
isự itác iđộng icủa icác iyếu itố ikinh itế iđối ivới ipháp iluật ithuế ithu inhập idoanh
inghiệp iđể ithấy irõ ihơn ivề ibản ichất ikinh itế icủa ithuế ivà iquán itriệt iquan iđiểm
iviệc ixây idựng icác iquy iđịnh icủa ipháp iluật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp icần
iphải icăn icứ ivào icác iđiều ikiện, ihoàn icảnh icụ ithể icủa inền ikinh itế ivà idựa itrên
icác ichính isách iphát itriển ivề ikinh itế itừng ithời ikỳ icủa imỗi iquốc igia.
Những iyếu itố ikinh itế ithường itác iđộng iđến icác iquy iđịnh ipháp iluật ivề
1.5.2. iYếu itố ichính itrị
ithu inhập idoanh inghiệp icần iphải ithể ihiện iđược icác iquan iđiểm ichính itrị icủa
inhà inước inhằm iđảm ibảo iviệc iđiều ihành iđất inước iđược ithông isuốt, iphát itriển
ikinh
38
Yếu itố ichính itrị ilà imột iyếu itố ivô icùng iquan itrọng ibởi ipháp iluật ithuế
tế đất theo hướng mà Đảng và Nhà được đã hoạch định. Chính vì vậy,
pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp phải được xây dựng phù hợp với chủ
trương của Đảng và chính sách của Nhà nước. Khi mà chủ trương đường lối
của Đảng và chính sách của Nhà nước đề ra là phù hợp với tình hình phát triển
hiện tại thì pháp luật được xây dựng trên những chủ trương chính sách đó sẽ có
những hiệu quả nhất định và ngược lại.
Trong giai đoạn hội nhập như hiện nay, pháp luật về thuế thu nhập doanh
nghiệp không chỉ thể hiện ý chí của nhà nước mà còn thể hiện một phần ý chí
của cộng đồng quốc tế thông qua các cam kết và các Hiệp định.
1.5.3. Yếu tố xã hội
Pháp luật sinh ra là để điều chỉnh các quan hệ xã hội và pháp luật thuế
thu nhập doanh nghiệp được sinh ra là để điều chỉnh các quan hệ xã hội liên
quan đến thuế thu nhập doanh nghiệp. Khi yếu tố này biến động thì pháp luật
đã xây dựng ra để điều chỉnh nó cũng không còn phù hợp nữa, dẫn đến việc
thực thi pháp luật đó cũng không còn hiệu quả.
Một hệ thống pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp ban hành có có sở
kinh tế vững chắc nhưng gây ra xáo trộn xã hội lớn sẽ không thể tồn tại lâu dài
được. Nghiên cứu sự tác động của các yếu tố xã hội đến các quy định của pháp
luật về thuế thu nhập doanh nghiệp và tác động của pháp luật về thuế thu nhập
doanh nghiệp đến các lĩnh vực xã hội giúp ta hiểu rõ hơn về bản chất xã hội của
thuế, qua đó thấy rõ yêu cầu xây dựng pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp
phải đảm bảo sự chú ý toàn diện đến tất cả các yếu tố liên quan.
1.5.4. Yếu tố xây dựng pháp luật
Việc xây dựng pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp bảo đảm phù
hợp với các yếu tố kinh tế, chính trị, xã hội là điều đương nhiên. Tuy vậy, việc
xây dựng nó thế nào cho khoa học, dễ hiểu, dễ thực thi cũng quan trọng không
39
kém, bởi có làm được điều đó thì pháp luật được ban hành ra mới có hiệu quả.
Hệ thống pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp cũng chịu tác động
của mối tương quan với các cam kết quốc tế về thuế và các Hiệp định về thuế;
Mối quan hệ với các luật khác như Luật đầu tư, Luật doanh nghiệp…
1.5.5. Yếu tố con người
Yếu tố con người nổi bật nhất ở đây là những người thi hành và những
người chấp hành pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp. Những người thi
hành pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp chính là những cơ quan nhà nước
làm công tác thu thuế và quản lý thuế. Còn những người chấp hành pháp luật
thuế thu nhập doanh nghiệp chính là những chủ thể nộp thuế. Nếu cán bộ thuế
không có trình độ chuyên môn về thuế thu nhập doanh nghiệp và ý thức pháp
luật không tốt của các chủ thể nộp thuế đều sẽ anh hưởng đến tính hiệu quả của
pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp.
Tiểu kết chương 1
Trong chương đầu tiên, tác giả đã tập trung vào việc phân tích làm rõ chi
tiết các vấn đề lý luận cơ bản về pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp.
1. Pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp có một vai trò đặc biệt quan
trọng đối với mỗi quốc gia. Thuế gắn liền với sự tồn tại, phát triển của Nhà
nước và là một công cụ quan trọng mà bất kỳ quốc gia nào cũng sử dụng để
thực thi chức năng, nhiệm vụ của mình. Thuế thu nhập doanh nghiệp xuất hiện
rất sớm trong lịch sử phát triển của thuế, là một loại thuế trực thu đánh vào lợi
nhuận của các doanh nghiệp. Hiện nay ở các nước phát triển, thuế thu nhập
doanh nghiệp giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong việc đảm bảo ổn định nguồn
thu ngân sách Nhà nước và thực hiện phân phối thu nhập. Mức thuế cao hay
thấp áp dụng cho các chủ thể thuộc đối tượng nộp thuế thu nhập doanh nghiệp
là khác nhau, phụ thuộc vào quan điểm điều tiết thu nhập và mục tiêu đặt ra
trong phân phối thu nhập của từng quốc gia trong từng giai đoạn lịch sử nhất
40
định.
Pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp mà trung tâm là các quy phạm
pháp luật có ở các đạo luật điều chỉnh quan hệ thu nộp thuế giữa Nhà nước với
các cơ sở kinh doanh có tư cách là doanh nghiệp, do đó doanh nghiệp phải nộp
một phần thu nhập vào ngân sách nhà nước.
2. Pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp là những căn cứ pháp lý nhất
định để quan hệ thu và nộp thuế giữa Nhà nước và chủ thể nộp thuế được thực
hiện. Pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp là tổng thể hệ thống các quy phạm
pháp luật, các quy định, quy tắc, các văn bản pháp luật, văn bản dưới luật do
Nhà nước ban hành hoặc được quy định trong Điều ước quốc tế mà nước đó ký
kết với mục đích điều chỉnh các quan hệ phát sinh trong quá trình thu, nộp thuế
giữa cơ quan nhà nước có thẩm quyền và chủ thể nộp thuế thu nhập doanh
nghiệp nhằm hình thành nguồn thu ngân sách nhà nước để thực hiện các mục
tiêu xác định trước.
Chương 2
THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ THUẾ THU NHẬP
DOANH NGHIỆP Ở VIỆT NAM VÀ THỰC TIỄN ÁP DỤNG TRÊN ĐỊA
BÀN HUYỆN THƯỜNG TÍN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
2.1. Thực trạng pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp
2.1.1. Khái quát pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp Việt Nam
hiện nay
Nước ta đang đẩy mạnh việc phát triển kinh tế thị trường, hội nhập ngày
càng sâu rộng trong giai đoạn từ năm 2016 đến nay nhằm đưa nền kinh tế Việt
Nam trở thành một bộ phận hữu cơ, không thể tách biệt của nền kinh tế thế giới.
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư diễn ra nhanh chóng, đặc biệt với những
đột phá công nghệ trong mọi lĩnh vực đã đem đến sự thay đổi vượt bậc cho chất
lượng của cuộc sống, việc làm và sản xuất, kinh doanh. Trước yêu cầu tồn tại,
41
phát triển của mỗi doanh nghiệp cũng như yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội
của đất nước như hiện nay và trong những năm tiếp theo, việc làm sao để có
thể hoàn thiện hệ thống pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp trong tổng thể
hệ thống pháp luật về thuế có ý nghĩa thiết thực.
Tại Việt Nam, cùng với công cuộc cải cách thuế bước 1 vào năm 1990,
Luật thuế lợi tức đã được ban hành. Luật thuế thu nhập doanh nghiệp lần đầu
tiên được Quốc hội Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày
10/5/1997 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/1999 thay cho Luật thuế lợi
tức. Đây là loại thuế có vai trò quan trọng trong hệ thống pháp luật thuế của
Việt Nam, đánh trên thu nhập của các doanh nghiệp kinh doanh, dù đó là doanh
nghiệp trong khu vực kinh tế tư nhân, kinh tế Nhà nước hay các doanh nghiệp
đầu tư nước ngoài. Loại thuế này có một phạm vi đánh thuế rộng. Luật thuế thu
nhập doanh nghiệp mới được Quốc hội khóa XIII thông qua ngày 03/06/2008
có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2009, bao gồm 4 chương, 20 Điều. Đến nay, nó là
văn bản hiện hành cùng với Luật số 32/2013/QH13 áp dụng từ 01/01/2014 và
đến nay là Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về thuế của Quốc
hội, số 71/2014/QH13 áp dụng 01/01/2015 điều chỉnh các quan hệ pháp luật
trong lĩnh vực thuế thu nhập doanh nghiệp.
Đây là giai đoạn nền kinh tế nước ta có những bước chuyển biến mang
tính nhảy vọt về sản xuất kinh doanh, những thay đổi của pháp luật thuế thu
nhập doanh nghiệp đã được thay đổi để trở nên phù hợp hơn. Đối tượng nộp
thuế là các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế, các tổ chức được lập
theo Luật Hợp tác xã, các đơn vị sự nghiệp được thành lập hợp pháp ở Việt
Nam và tổ chức khác có hoạt động sản xuất, kinh doanh.
nhập doanh nghiệp phổ thông từ 25% xuống 20%, đồng thời nâng mức khống
Luật thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành đã hạ mức thuế suất thuế thu
chế đối với các khoản chi quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại, hoa hồng môi giới
được trừ của doanh nghiệp mới thành lập từ 10% lên 15% trong 3 năm đầu, kể
42
từ khi được thành lập. Việc giảm thuế suất thuế TNDN thu nhập doanh nghiệp
có tác động khuyến khích kinh doanh, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp tăng tích
lũy, trên cơ sở đó có thêm nguồn lực để tăng đầu tư vào nền kinh tế, thúc đẩy
tăng trưởng. Mức thuế suất 20% được đánh giá là có tính cạnh tranh trong khu
vực và thế giới tại thời điểm năm 2009 (Philippin 30%, Thái Lan 30%, In-đô-
nê-xi-a 28%, Malaysia 25%). Theo thống kê mức thuế suất trung bình của các
nước trên thế giới là 27%. Một số nước trong ASEAN như Malaysia áp dụng
mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp 27%, Philippin là 35% và Thái Lan
là 30%. Ngoài ra để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp vượt qua khó khăn khi
gặp tổn thất do thiên tai, dịch bệnh, có điều kiện tài trợ giúp đỡ cho các tổ chức,
cá nhân gặp khó khăn, Luật thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành đã bổ sung
quy định các khoản tổn thất do thiên tai, dịch bệnh và các trường hợp bất khả
thu nhập doanh nghiệp. Bổ sung các khoản chi itài itrợ icho iy itế, ikhắc iphục ihậu
iquả ithiên itai ivà ilàm inhà itình inghĩa icho ingười inghèo itheo iquy iđịnh icủa ipháp
iluật iđược itính ivào ichi iphí iđược itrừ ikhi itính ithuế ithu inhập idoanh inghiệp.
kháng khác không được bồi thường được tính vào chi phí được trừ khi tính thuế
itrong iđiều ikiện itình ihình ikinh itế ixã ihội inước ita igặp inhiều ikhó ikhăn: i
Tuy inhiên, iLuật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iđược itriển ikhai ithực ihiện
itriển ikinh itế ichậm ilại itrong ithời igian iđầu iáp idụng ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
inăm i2008. iNước ita ithuộc inước iđang iphát itriển inhưng ilại ichưa ithực ihiện itốt
ichính isách itiết ikiệm itrong itiêu idùng, idành ivốn icho iđầu itư. iBên icạnh iđó, iquản
ilý inhà inước ivề ikinh itế ixã ihội icòn inhiều iyếu ikém, itình ihình ixã ihội icòn inhiều
itiêu icực ivà icòn inhiều ivấn iđề icần igiải iquyết. i
Thứ inhất, ikhủng ihoảng itài ichính itiền itệ ithế igiới iđã ilàm icho itốc iđộ iphát
ilạc ihậu. iPhương ithức ithanh itoán ithông iqua ingân ihàng ivẫn ichưa iđược ixem ilà
iphương ithức ithông idụng ivà icó ihiệu iquả iđối ivới iđa isố ingười idân iViệt iNam.
iNgoài ira iviệc itrốn ithuế, ivi iphạm icác inghĩa ivụ ivề ithuế ivẫn icòn iphổ ibiến ido
itrình iđộ inhận ithức ivề ithuế icủa ingười idân ivà iý ithức ituân ithủ ipháp iluật ivề
43
Thứ ihai, itrình iđộ ithanh itoán icủa inền ikinh itế iViệt iNam inói ichung icòn
ithuế icủa ingười idân ichưa icao. iThêm ivào iđó ilà ingười idân icó icó ithói iquen itiêu
idùng ihoặc imua ibán itrao iđổi ihàng ihóa ikhông idùng ihóa iđơn ichứng itừ. i
ichênh ilệch itỷ igiá ilà imột itrong inhững ikhó ikhăn itrong iviệc ihuy iđộng ivốn, iduy
itrì inguồn ivốn icho ihoạt iđộng isản ixuất ikinh idoanh icủa icác idoanh inghiệp. i
Thứ iba, isự ithắt ichặt itín idụng, ilãi isuất ingân ihàng iquá icao icộng ivới isự
ingày icàng ihoàn ithiện inhưng ihệ ithống ivăn ibản ipháp iluật ivẫn icòn ichồng ichéo,
ithiếu inhững ichế itài itheo iluật iđịnh. iĐiều inày itạo inên inhiều ikẻ ihở imà ikhi iphát
ihiện ilại ikhông icó ichế itài ipháp ilý iđể ingăn ichặn. iNgoài ira, itình itrạng ithiếu ivăn
ibản ihướng idẫn ithi ihành icùng ivới isự ithay iđổi iliên itục icủa icác ivăn ibản ikhiến
icả idoanh inghiệp ivà icán ibộ ithuế iđều ikhó ithực ihiện itrong iquá itrình iáp idụng
ichính isách ithuế imới. i
Thứ itư, ivề imôi itrường ipháp iluật icủa inước ita ituy iđã iđược iquan itâm ivà
2.1.2. iNhững ikết iquả ivà ihạn ichế, ibất icập icủa ipháp iluật ivề ithuế ithu
inhập idoanh inghiệp iở iViệt iNam ihiện inay
ihiện inay
2.1.2.1. iNhững ikết iquả icủa ipháp iluật ivề ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
iđịnh ihướng iphát itriển ikinh itế icủa iĐảng ivà iNhà inước. iChính isách ithuế ithu
inhập idoanh inghiệp igóp iphần itái iphân iphối ithu inhập, iđảm ibảo icông ibằng ixã
ihội ivà iđảm ibảo inguồn ithu icho iNgân isách inhà inước. i
Pháp iluật ivề ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iđã igóp iphần ithực ihiện icác
ibạch, iđơn igiản, iđồng ibộ ivới ihệ ithống ipháp iluật icó iliên iquan ivà iphù ihợp ivới
ithực itiễn, igóp iphần iđảm ibảo iquyền ilợi ivà itạo ithuận ilợi icho ingười inộp ithuế. i
Pháp iluật ivề ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ingày icàng icông ikhai, iminh
ivới ithông ilệ iquốc itế ichung ivà itiến itrình iphát itriển icủa iđất inước.
Việc iưu iđãi ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ihiện inay iđã iquy iđịnh iphù ihợp
ilược icải icách ithuế icho igiai iđoạn itừ i2011-2020 iđể iđáp iứng inhu icầu icủa inền
ikinh itế ithị itrường iđồng ithời ităng icường icác inguồn ithu, ităng inăng ilực isản
44
Trong ichiến ilược icải icách ihệ ithống ithuế, iViệt iNam iđã iphê ichuẩn ichiến
ixuất ivà inâng icao ikhả inăng icạnh itranh icủa icác idoanh inghiệp itrong inước.
iTheo iQuyết iđịnh i732/2011/QĐ-TTg ingày i17/05/2011 icủa iThủ itướng iChính
iphủ ivề iviệc iphê iduyệt icải icách ihệ ithống ithuế igiai iđoạn i2011-2020, idoanh ithu
ithuế idự ikiến isẽ ităng i70% ivào inăm i2015 ivà i80% ivào inăm i2020. iĐến inăm
i2015 iNgân isách inhà inước isẽ itương iđương i23-24% itổng isản iphẩm iquốc inội
i(GDP). iĐến inăm i2015, i"Việt iNam idự ikiến isẽ iđược ixếp ihạng itrong isố i5 iquốc
igia iđứng iđầu itrong ikhu ivực iĐông iNam iÁ ivới icác ithủ itục ithuế ithuận itiện, ivà
iđến inăm i2020 iViệt iNam ilà imột itrong isố i4 iquốc igia iđứng iđầu ivới ihơn i90%
icác idoanh inghiệp isử idụng idịch ivụ ithuế iđiện itử".
ithống inhất imột imức ithuế isuất iphổ ithông i20%, iáp idụng ithống inhất imức iưu
iđãi ithuế iđối ivới itất icả icác iloại ihình idoanh inghiệp ikhông iphân ibiệt igiữa icác
ithành iphần ikinh itế itrong ivà ingoài inước. iLuật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
iquy iđịnh icác ikhoản ichi iphí iđược itrừ ivà ikhông iđược itrừ ikhi ixác iđịnh ithu
inhập ichịu ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iphù ihợp ivới ithông ilệ iquốc itế. i
- iVề ithuế isuất: iLuật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ihiện ihành iáp idụng
icác icam ikết icủa iChính iphủ ivề iưu iđãi iđối ivới idoanh inghiệp iđược ithành ilập
itrước ingày iLuật icó ihiệu ilực ithi ihành: iđược itiếp itục ihưởng icác iưu iđãi itheo
ipháp iluật ihiện ihành itại ithời iđiểm iphát isinh icho ithời igian icòn ilại ihoặc ichọn
ihưởng iưu iđãi itheo iluật imới icho ithời igian icòn ilại inếu ivẫn itiếp itục iđáp iứng
icác iđiều ikiện iưu iđãi ithuế. i
- iVề iưu iđãi ithuế ithu inhập idoanh inghiệp: iLuật iquy iđịnh iviệc ibảo ilưu
igiản ihoá ichính isách iưu iđãi ithuế ithu inhập idoanh inghiệp, ithu ihẹp idiện iưu iđãi
itheo ingành, ilĩnh ivực; itiếp itục ikhuyến ikhích ivà ithu ihút iđầu itư icó ichọn ilọc
itheo ihướng iđầu itư ivào icác ingành inghề imũi inhọn inhư icông inghệ icao, inghiên
icứu ikhoa ihọc ivà iphát itriển icông inghệ, iđầu itư iphát itriển icơ isở ihạ itầng iđặc
ibiệt iquan itrọng icủa iNhà inước, isản ixuất isản iphẩm iphần imềm, ilĩnh ivực igiáo
idục iđào itạo, idạy inghề, iy itế, ivăn ihóa, ithể ithao ivà imôi itrường ivà iđầu itư ivào
45
Luật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ihiện ihành iđã isửa iđổi itheo ihướng iđơn
iđịa ibàn icó iđiều ikiện ikinh itế i- ixã ihội ikhó ikhăn ivà iđặc ibiệt ikhó ikhăn iđảm ibảo
icho isự iphát itriển icân iđối, iđồng iđều igiữa icác ivùng, imiền, ingành inghề, ilĩnh
ivực iđầu itư itrong inền ikinh itế ichung icủa iđất inước. i
iĐã isửa iđổi ichính isách itheo ihướng ichuyển ihộ igia iđình, icá inhân ikinh idoanh ilà
iđối itượng inộp ithuế ithu inhập idoanh inghiệp isang iđối itượng inộp ithuế ithu inhập
icá inhân iđể iđảm ibảo iđúng ibản ichất, ithu inhập icủa iđối itượng inộp ithuế. i
- iVề ixác iđịnh iđối itượng ithuộc idiện inộp ithuế ithu inhập idoanh inghiệp:
i124/2008/NĐ-CP iquy iđịnh ichi itiết ivà ihướng idẫn ithi ihành imột isố iđiều icủa
iLuật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iquy iđịnh: i"Lỗ iphát isinh itrong ikỳ itính ithuế
ilà isố ichênh ilệch iâm ivề ithu inhập ichịu ithuế". i
- iCác ikhoản ilỗ iđược ikết ichuyển itừ icác inăm itrước: iĐiều i7 inghị iđịnh
ihoạt iđộng ichuyển inhượng ibất iđộng isản ichỉ iđược ichuyển isố ilỗ ivào ithu inhập
itính ithuế icủa ihoạt iđộng inày”. iDoanh inghiệp ilà iliên idoanh icủa inhiều idoanh
inghiệp ikhác, ikhi icó iquyết iđịnh igiải ithể imà ibị ilỗ ithì isố ilỗ iđược iphân ibổ icho
itừng idoanh inghiệp itham igia iliên idoanh. iDoanh inghiệp itham igia iliên idoanh
iđược itổng ihợp isố ilỗ iphân ibổ itừ icơ isở iliên idoanh ivào ikết iquả ikinh idoanh icủa
imình ikhi iquyết itoán ithuế inhưng iđảm ibảo inguyên itắc ichuyển ilỗ itính iliên itục
ikhông iquá i5 inăm, ikể itừ inăm itiếp isau inăm iphát isinh ilỗ icủa idoanh inghiệp iliên
idoanh. iRiêng ihoạt iđộng ichuyển inhượng iquyền ithăm idò, ikhai ithác, ichế ibiến
ikhoáng isản icó iđặc ithù ilà ithu inhập inày icó iliên iquan iđến ichủ iquyền ihoặc itài
inguyên iquốc igia inên icần iphải ihạch itoán iriêng iđể ikê ikhai, inộp ithuế, ikhông
iđược ibù itrừ ilãi, ilỗ ivới icác i31 ikhoản ithu inhập ikhác ivà ithu inhập itừ isản ixuất
ikinh idoanh. i
- iKhoản i2 iĐiều i16 iLuật ihiện ihành iquy iđịnh: i“Doanh inghiệp icó ilỗ itừ
ixuất ikinh idoanh icủa idoanh inghiệp, iphù ihợp ivới ithực itiễn, iChính iphủ itrình
iQuốc ihội isửa iđổi, ibổ isung ikhoản i3 iĐiều i7 iLuật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
itheo ihướng ibổ isung iquy iđịnh icác ikhoản ithu inhập itừ ichuyển inhượng idự ián
46
Để iphản iánh iđúng ibản ichất ikinh itế icủa icác ikhoản ithu ivà ihoạt iđộng isản
iđầu itư, ichuyển inhượng iquyền itham igia idự ián iđầu itư, ichuyển inhượng iquyền
ithăm idò, ikhai ithác, ichế ibiến ikhoáng isản iphải ixác iđịnh iriêng iđể ikê ikhai inộp
ithuế inhư ithu inhập itừ ichuyển inhượng ibất iđộng isản; idoanh inghiệp iđược ibù itrừ
ilãi, ilỗ icủa icác ihoạt iđộng ichuyển inhượng idự ián iđầu itư, ichuyển inhượng iquyền
itham igia idự ián iđầu itư i(trừ idự ián ithăm idò, ikhai ithác ikhoáng isản), ichuyển
inhượng ibất iđộng isản ivới inhau; itrường ihợp isau ikhi ibù itrừ imà ivẫn ibị ilỗ ithì isố
ilỗ inày iđược ibù itrừ ivới ilãi icủa ihoạt iđộng isản ixuất ikinh idoanh itrong ikỳ itính
ithuế. iĐồng ithời, ibảo iđảm isự ithống inhất itrong inội idung icủa iLuật ithuế ithu
inhập idoanh inghiệp, itrình iQuốc ihội icho isửa iđổi, ibổ isung ikhoản i2 iĐiều i16
iLuật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ivề iviệc ichuyển ilỗ, itheo iđó itrường ihợp
idoanh inghiệp icó ilỗ itừ ihoạt iđộng ichuyển inhượng ibất iđộng isản, ichuyển
inhượng idự ián iđầu itư, ichuyển inhượng iquyền itham igia idự ián iđầu itư i(trừ idự
ián ithăm idò, ikhai ithác ikhoáng isản) isau ikhi iđã ithực ihiện ibù itrừ itheo iquy iđịnh
itrên inếu icòn ilỗ ithì isố ilỗ iđược ichuyển ilỗ itheo iquy iđịnh ichung. iQuy iđịnh inày
icho iphép ikhắc iphục iđược ibất icập ikhi ithị itrường ibất iđộng isản iđi ixuống inhư
iđã inêu itrên, itrường ihợp ithị itrường ikhởi isắc, idoanh inghiệp icó ithu inhập itừ icác
ihoạt iđộng inày ithì ivẫn ithực ihiện ihạch itoán iriêng iđể ikê ikhai inộp ithuế ivà ichỉ
iđược ibù itrừ ilãi ilỗ itrong iphạm ivi icác iloại ithu inhập inày ivới inhau itrong ikỳ itính
ithuế. i
ilợi ivà itrách inhiệm igiữa icác iđịa iphương, inơi idoanh inghiệp iđặt itrụ isở ichính ivà
inơi iđầu itư isản ixuất, iphân ibổ ihợp ilý inguồn ilực icho iđịa iphương iphát itriển,
iphục ivụ itrở ilại icho ihoạt iđộng iđầu itư ivà isản ixuất ikinh idoanh icủa idoanh
inghiệp itrên iđịa ibàn, ităng icường ihiệu iquả iquản ilý icủa icơ iquan ithuế, iLuật ithuế
ithu inhập idoanh inghiệp ihiện ihành iđã ibổ isung iquy iđịnh inơi inộp ithuế, icụ ithể
idoanh inghiệp iphải inộp imột iphần itiền ithuế ithu inhập idoanh inghiệp itại iđịa
iphương inơi icơ isở iđầu itư isản ixuất.
- iVề inơi inộp ithuế ithu inhập idoanh inghiệp: iNhằm ixử ilý ihài ihòa iquyền
inghiệp ihiện inay
47
2.1.2.2. iNhững ihạn ichế, ibất icập icủa ipháp iluật ivề ithuế ithu inhập idoanh
a, iHạn ichế:
- iPhạm ivi iáp idụng ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
iđối itượng inộp ithuế ivà imọi ikhoản ithu inhập iphát isinh. iHạn ichế icủa ichính isách
ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ihiện inay ilà ichưa ixác iđịnh irõ itiêu ithức ixác iđịnh iđối
itượng icư itrú ilà idoanh inghiệp iViệt iNam ivà idoanh inghiệp inước ingoài, idoanh
inghiệp iViệt iNam iđầu itư ira inước ingoài.
Phạm ivi iáp idụng ithuế ithu inhập idoanh inghiệp icòn ichưa ibao iquát ihết imọi
idoanh inghiệp
- iCác ikhoản ichi iphí iđược itrừ ikhi ixác iđịnh ithu inhập ichịu ithuế ithu inhập
ihao iở iViệt iNam iquá iphức itạp, icác itài isản iđược iphân inhóm ithành irất inhiều
iloại ivới icác ichu ikỳ ituổi ithọ ikhác inhau.
Đối ivới ichi iphí ikhấu ihao itài isản icố iđịnh: iCác iquy iđịnh ivề ichi iphí ikhấu
- iThuế isuất ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
igiảm imức ithuế isuất ithuế ithu inhập idoanh inghiệp inhằm inâng icao itính icạnh
itranh ivề ithuế. iLuật ihỗ itrợ idoanh inghiệp inhỏ ivà ivừa iđã iquy iđịnh iáp idụng imức
ithuế isuất ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ithấp icho idoanh inghiệp isiêu inhỏ ivà
idoanh inghiệp inhỏ ivà ivừa. iDo ivậy icần isửa iđổi iluật ithuế ithuế ithu inhập idoanh
inghiệp iđể iphù ihợp ivới ibối icảnh ihiện itại ivà iđể iphù ihợp ivới iLuật ihỗ itrợ idoanh
inghiệp inhỏ ivà ivừa.
Trong ibối icảnh ihội inhập ikinh itế iquốc itế, icác inước iluôn icó ixu ihướng
- iVề iưu iđãi ithuế ithu inhập idoanh inghiệp i
inguồn ithu ingân isách inhà inước.
+ iMức iưu iđãi icao, idiện iưu iđãi icòn ikhá irộng ivà idàn itrải ilàm isuy igiảm
inguồn ilực iđầu itư ivào icác ilĩnh ivực, iđịa ibàn imà iNhà inước ikhuyến ikhích icòn ihạn ichế.
+ iTác iđộng icủa iưu iđãi ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iđối ivới iviệc iphân ibổ
inghiệp iFDI, icác idoanh inghiệp iViệt iNam iít iđược ihưởng ilợi iưu iđãi ithuế.
48
+ iƯu iđãi ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ichủ iyếu iđưa ilại ilợi iích icho idoanh
icác idự ián iđầu itư ingắn ihạn ithay ivì iđầu itư idài ihạn.
+ iChính isách iưu iđãi ithuế ithu inhập idoanh inghiệp icó ixu ihướng ithu ihút
iphức itạp, iliên iquan iđến inhiều ithủ itục ihành ichính.
+ iViệc ithực ithi ichính isách iưu iđãi ithuế ithu inhập idoanh inghiệp icòn ikhá
ivà imục itiêu ikhác inhau iđối ivới itừng iloại iưu iđãi inhư ikhuyến ikhích isử idụng
inguồn ivốn, isử idụng inhiều ilao iđộng, isử idụng inguồn itài inguyên, ichuyển igiao
icông inghệ inên iđôi ikhi icòn isự ixung iđột ilẫn inhau.
+ iDo ichính isách ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iđặt iquá inhiều itham ivọng
ithức iưu iđãi ikém ihiệu iquả inhất.
+ iƯu iđãi ivề imiễn, igiảm ithuế ivà ithuế isuất igiảm inằm itrong isố icác ihình
icho iphép icác idoanh inghiệp ihoạt iđộng iở icác ilĩnh ivực iđược ikhuyến ikhích iđầu
itư isẽ iáp idụng imức ithuế isuất igiảm ilà i10% ivà i20%.
+ iChính isách ithuế ithu inhập idoanh inghiệp ihiện ihành iở iViệt iNam icòn
iChống ichuyển ilợi inhuận ilà iviệc imà icơ iquan ithuế, icơ iquan inhà inước
icó ithẩm iquyền icủa imột iquốc igia ihoặc icủa inhiều iquốc igia iphối ihợp ithực ihiện
icác ibiện ipháp inhằm iphát ihiện, ingăn ingừa ihoặc ikiểm isoát ihành ivi ichuyển ilợi
inhuận ikhông iđúng iquy iđịnh icủa ipháp iluật icủa icác icông ity iđa iquốc igia, icác
itập iđoàn ihoặc icác icông ity ihoạt iđộng itheo imô ihình icông ity imẹ i- icon. iTrọng
itâm icủa ihoạt iđộng ichống ichuyển ilợi inhuận ilà ilàm itốt icông itác ikiểm isoát
ichuyển igiá. iTuy inhiên itrong ithực itiễn ithì ivấn iđề inày ivẫn ibộc ilộ imột isố ihạn
ichế, itồn itại.
- iVề ichuyển igiá i
b, iBất icập
ihệ ithống ipháp iluật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iở iViệt iNam icòn itồn itại imột
isố ivấn iđề ibất icập icơ ibản isau: i
Nguyên inhân idẫn iđến inhững ihạn ichế ikể itrên ilà ido itrong ithời igian iqua,
inăng ilực icạnh itranh icủa icác idoanh inghiệp itrong inước icòn inhiều ihạn ichế. i
49
- iDo inền ikinh itế iViệt iNam icòn iyếu icả ivề itrình iđộ isản ixuất, iquản ilý ivà
inghiệm icủa inhiều inước icho ithấy, iquá itrình ihoàn ichỉnh ihệ ithống ipháp iluật ivà
icơ ichế iphải iđược iđi itrước itiến itrình imở icửa ivà ihội inhập inhưng iở iViệt iNam
iđôi ikhi icho ithấy isự ichậm itrễ inhất iđịnh itrong iviệc ihoàn ithiện icơ ichế.
- iDo ihệ ithống ipháp ilý ivà icơ ichế ichưa ihoàn ichỉnh, iđồng ibộ. iKinh
icán ibộ ithuế icòn ihạn ichế.
- iDo inăng ilực ivà itổ ichức ibộ imáy iquản ilý ithu ithuế icũng inhư itrình iđộ
2.2. iThực itiễn iáp idụng ipháp iluật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iở
itrên iđịa ibàn ihuyện iThường iTín, iThành iphố iHà iNội
2.2.1. iKhái iquát iđặc iđiểm itự inhiên, ikinh itế i- ixã ihội icủa ihuyện
iThường iTín iảnh ihưởng iđến ipháp iluật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp i
2.2.1.1. i iVị itrí iđịa ilý ivà iđiều ikiện itự inhiên i
idiện itích i127,7 ikm², idân isố i254.702 ingười i(tính iđến i01/4/2019), iđa isố ilà
ingười idân itộc iKinh. iVề itôn igiáo ichủ iyếu ilà iPhật igiáo, iThiên iChúa igiáo, iTin
ilành. iHuyện iThường iTín icó i29 iđơn ivị ihành ichính icấp ixã itrực ithuộc, ibao
igồm ithị itrấn iThường iTín ivà i28 ixã. iĐất iđai iđa iphần idiện itích iđất iđai ilà iđồng
ibằng iđược ibồi iđắp ibởi ihai i2 idòng isông ichính ilà isông iHồng ivà isông iNhuệ.
iPhía iđông igiáp icác ixã iMễ iSở, iThắng iLợi icủa ihuyện iVăn iGiang ivà igiáp icác
ixã iTân iChâu, iTứ iDân, iHàm iTử, iDạ iTrạch, iBình iMinh icủa ihuyện iKhoái
iChâu, itỉnh iHưng iYên ivới ingăn icách itự inhiên ilà isông iHồng. iPhía inam igiáp
ihuyện iPhú iXuyên; iPhía itây igiáp ihuyện iThanh iOai; iPhía ibắc igiáp ihuyện
iThanh iTrì.
Thường iTín ilà ihuyện ingoại ithành iphía iNam icủa iThủ iđô iHà iNội, ivới
ituyến iđường ibộ ichạy idọc ihuyện ilà iquốc ilộ i1A idài i17,2 ikm ivà iđường icao itốc
iPháp iVân i- iCầu iGiẽ idài i17 ikm iđến icầu iVạn iĐiểm iđoạn igiao icắt ivới iđường
i429 i(73 icũ); iChạy ingang ihuyện ilà ituyến iđường itỉnh ilộ i427 i(đường i71 icũ) itừ
idốc iVân iLa i(xã iHồng iVân) iqua icầu ivượt iKhê iHồi itrên ituyến iđường icao itốc
iPháp iVân i- iCầu iGiẽ iđến ithị itrấn iThường iTín icắt ivới ituyến iđường isắt iBắc
50
Huyện iThường iTín icó ihệ ithống iđường igiao ithông ithuận ilợi ivới ihai
iNam isang iphía itây ihuyện ivà ikết ithúc iở ihuyện iThanh iOai. iTỉnh ilộ i429 i(73
icũ) itừ ithị itrấn iPhú iMinh i(huyện iPhú iXuyên) iqua igầm icầu ivượt iVạn iĐiểm
iđến ingã i3 iĐỗ iXá igiao ivới iquốc ilộ i1A icũ; iTiếp itheo ilà iđoạn iđường i429 itừ
ingã iba iTía icắt ituyến iđường isắt iBắc iNam ichạy ivào iĐồng iQuan. iDự ikiến isẽ
ixây icầu iMễ iSở inối ivới ihuyện iVăn iGiang icủa itỉnh iHưng iYên.
iThường iTín, iga iChợ iTía ivà iga iVạn iĐiểm i(tên ikhác ilà iga iĐỗ iXá).
Huyện icó ituyến iđường isắt iBắc iNam ichạy iqua ivới i3 inhà iga ilà iga
isông iđi iTứ iDân, iKhoái iChâu, iPhố iNối ivà ithành iphố iHưng iYên.
Đường ithủy icó isông iHồng, ivới icảng iHồng iVân, icảng iVạn iĐiểm. iQua
iThái inằm iở iphía ibắc ihuyện, igiáp iranh ivới ixã iLiên iNinh icủa ihuyện iThanh
iTrì.
Hiện inay, ihuyện iThường iTín iđang iđầu itư ixây idựng ikhu iđô ithị iDuyên
2.2.1.2. i iĐặc iđiểm ikinh itế, ivăn ihóa i- ixã ihội i
a, iĐặc iđiểm ikinh itế:
inghiệp, itiểu ithủ icông inghiệp, ixây idựng; iDịch ivụ ivà ithương imại; iGiảm itỷ
itrọng iNông inghiệp itrong iđó: iCông inghiệp i– itiểu ithủ icông inghiệp i– ixây idựng
ichiếm i57,33% i(năm i2015 ichiếm i54,5%); iThương imại ivà idịch ivụ ichiếm
i38,23% i(năm i2015 ichiếm i34,5%); i iNông inghiệp ichiếm i4,44% i(năm i2015
ichiếm
i11%).
iThu
inhập
ibình
iquân
iđầu
ingười
iước
iđạt
i54
itriệu
iđồng/người/năm.
Cơ icấu ikinh itế ichuyển idịch icủa ihuyện itheo ihướng ităng itỷ itrọng icông
igiai iđoạn i2015 i– i2019 iước iđạt i72.098 itỷ iđồng; inăm i2019 iđạt ikhoảng i18.543
itỷ iđồng, itốc iđộ ităng ibình iquân iđạt i15%/năm. iHoàn ithành ixây idựng ivà iđưa
ivào ihoạt iđộng icụm icông inghiệp iVăn iTự ivới idiện itích i7,75 iha, inâng itổng isố
icụm icông inghiệp itrên iđịa ibàn ihuyện ilên i11 icụm. iToàn ihuyện icó i48 ilàng
51
- iCông inghiệp i– itiểu ithủ icông inghiệp i– ixây idựng: iTổng igiá itrị isản ixuất
inghề itruyền ithống iđược iThành iphố icông inhận; icó i06 ithương ihiệu ilàng inghề;
i03 ilàng inghề ixây idựng inhãn ihiệu itập ithể; i36 iđơn ivị iđược ihỗ itrợ itham igia icác
ihội ichợ itrong ivà ingoài inước; i3.400 ilao iđộng iđược iđào itạo ingắn ihạn iđể inhân
icây ivà inâng icao itay inghề; iToàn ihuyện icó itrên i1.000 idoanh inghiệp, ihàng ivạn
ihộ isản ixuất ikinh idoanh itrong ilĩnh ivực icông inghiệp, itiểu ithủ icông inghiệp.
idịch ivụ iước ithực ihiện itrong igiai iđoạn i2015 i– i2019 ilà i46.099 itỷ iđồng, inăm
i2019 iđạt ikhoảng i12.074 itỷ iđồng, itốc iđộ ităng ibình iquân iđạt i15,4%/năm. iToàn
ihuyện icó i02 isiêu ithị ivà i21 ichợ, ihàng itrăm icửa ihàng itiện iích iđảm ibảo icho
ihàng inghìn itiểu ithương ikinh idoanh iổn iđịnh, iđáp iứng inhu icầu itrao iđổi, imua
isắm icủa ingười idân.
- iLĩnh ivực iThương imại i– idịch ivụ: iTổng igiá itrị isản ixuất ithương imại,
igiai iđoạn i2015 i– i2019 ilà i7.500 itỷ iđồng, inăm i2019 igiá itrị isản ixuất itính itheo
igiá iso isánh iđạt ikhoảng i1.624 itỷ iđồng, itốc iđộ ităng ibình iquân ilà i2,8%/năm.
iCơ icấu inội ingành inông inghiệp itiếp itục ichuyển idịch itheo ihướng igiảm itỷ
itrọng itrồng itrọt, ităng itỷ itrọng ichăn inuôi ivà idịch ivụ inông inghiệp. iChú itrọng
iphát itriển inông inghiệp itheo ihướng ihàng ihóa, inông inghiệp isinh ithái, iứng
idụng icông inghệ, ikỹ ithuật itiên itiến igiúp inâng icao inăng isuất ivà iđảm ibảo ihiệu
iquả. iCác ivùng isản ixuất ichuyên icanh iđược ihình ithành icó igiá itrị ikinh itế icao,
igóp iphần ităng igiá itrị isản ixuất itrên imột iđơn ivị idiện itích icanh itác, inăm i2019
iước iđạt i145 itriệu iđồng/ha. iCác iHợp itác ixã itrên iđịa ibàn ihuyện ichuyển iđổi
itheo iLuật iHợp itác ixã inăm i2012, iđảm ibảo imột isố ikhâu idịch ivụ iphục ivụ icho
isản ixuất iđược ithực ihiện inghiêm itúc, ihiệu iquả, iduy itrì iổn iđịnh isản ixuất inông
inghiệp.
- iLĩnh ivực inông inghiệp: iTổng igiá itrị inông inghiệp iước ithực ihiện itrong
b, iĐặc iđiểm ivăn ihóa i- ixã ihội:
icư, itổ idân iphố itại i28 ixã ivà i1 ithị itrấn. iĐược ithừa ihưởng itruyền ithống ilịch isử
52
Huyện icó i126 ilàng icổ, ihiện ithời iđược iphân ithành i169 ithôn, icụm idân
ivăn ihóa iđặc isắc icủa ivùng iven iđô. iTrong icác icuộc iđấu itranh icủa idân itộc iViệt
iNam, ivùng iđất inày icó inhiều idấu iấn iđi ivào ilịch isử.
ivăn ihóa iĐông iSơn. iTình icờ, itrong iquá itrình isản ixuất ingười idân ixã iThắng
iLợi iđã itìm iđược inhững ihiện ivật igồm i21 irìu iđá iđược ichế itác ikhá itinh ixảo
itrong imột ingôi imộ ibên idòng isông iKim iNgưu. iCách iđó i3 ikm, ihọ iđào iđược
inhiều imộ ithuyền itương itự inhư icác ihiện ivật itại idi ichỉ ixã iChâu iCan ihuyện iPhú
iXuyên ichứa iđựng icác iđồ itùy itáng ibằng iđồng: imũ, ilá ichắn, igiáo, itên... iTất icả
iđã iđược iBảo itàng itỉnh iđưa ivề ibảo iquản ivà itrưng ibày.
Huyện iđã icó inhiều idi ichỉ ikhảo icổ ihọc icủa ithời iký iđồ iđá imới, ithời ikỳ
ira itrận ichiến i1285 icủa inhà iTrần idẫn iđến ichiến ithắng icuộc ixâm ilược iĐại iViệt
ilần ithứ ihai icủa inhà iNguyên. iHà iHồi inơi imở imàn ichiến ithắng igiặc iMãn
iThanh icủa ivua iQuang iTrung itrên iđường itiến iđánh ithành iThăng iLong.
Nhiều iđịa idanh iđã iđược isử isách ighi ilại inhư iChương iDương iĐộ, idiễn
itiến isĩ iqua icác iTriều iđại iphong ikiến, iThường iTín ilà ihuyện iđứng iở itốp iđầu ivề
icon isố iđăng ikhoa i{gần i70 ingười}. iNhiều idòng ihọ, inhiều igia iđình inối iđời iđỗ
iđạt, iđiển ihình ilà ihọ iVũ ilàng iBa iLăng ixã iDũng iTiến iđược icoi ilà iđất ihọc ivới
inhiều ingười ihọc irộng itài icao. iHọ iNgô iở iNghiêm iXá i(Nghiêm iXuyên) ivới i3
icha icon icùng iđỗ iđại ikhoa. iHọ iTừ iở ilàng iKhê iHồi ixã iHà iHồi iđược igọi ilà i"Họ
iTiến isĩ" ivì icó iđông ingười iđỗ ikhoa ibảng. iTiêu ibiểu ilà iGia iđình iNguyễn iPhi
iKhanh ilàng iNhị iKhê, icả icha ivà icon iđều iđỗ iThái iHọc iSinh inăm i1400 i(tương
iđương iTiến isĩ). iSau inày iNguyễn iTrãi ivới itài ivăn ivõ isong itoàn iđã icó icông ilớn
itrong iviệc igiúp iLê iLợi iđánh ithắng inhà iMinh. iSáu itrăm inăm isau ingày isinh
iNguyễn iTrãi iđược iUNESCO iđưa ivào idanh isách inhững inhân ivật ikiệt ixuất
inhất icủa ilịch isử inhân iloại ilà iDanh inhân ivăn ihoá ithế igiới.
Huyện ilà ivùng iđất ikhoa ibảng, itrong idanh isách ighi itên inhững ingười iđỗ
iViệt iNam ixếp ihạng igần i100 iđiểm, imột isố iđiểm iđược iđề inghị ixếp ihạng iđặc
ibiệt inhư: iChùa iĐậu ithuộc ixã iNguyễn iTrãi, inơi ilưu igiữ idi ihài itheo iphương
53
Trong ihệ ithống icác idi itích icổ, itoàn ihuyện icó i385 iđiểm iđược iNhà inước
ithức i"Tượng itáng" inhư icách igọi icủa iGS-TS iNguyễn iLân iCường; ichùa iMui
ixã iTô iHiệu, imột icụm ikiến itrúc icòn ikhá inguyên ibản icuối ithế ikỷ i14; iđền ithờ
iNguyễn iTrãi iở ilàng iNhị iKhê..Về idi isản ivăn ihóa iphi ivật ithể, ihuyện icòn ilưu
igiữ inhiều itục ingữ, idân ica iđịa iphương, icác isinh ihoạt ilễ ihội icác itích itrò icổ:
ikéo ilửa inấu icơm ithi iTừ iVân ixã iLê iLợi, icác icuộc ithi ivõ icổ itruyền, ihát itrống
iquân...
ivăn ihoá, ithực ithiện inếp isống ivăn iminh itrong inếp isống ixã ihội inhư icưới, itang,
ihội ihè, ivà icác ilễ ithức ikhác. iĐã icó i78% isố ihộ iđạt iGia iđình ivăn ihoá, i58 ilàng
iđạt idanh ihiệu iLàng ivăn ihoá, i58 icơ iquan, iđơn ivị idoanh inghiệp ivăn ihoá.
2.2.1.3. iTình ihình ikinh itế i- ixã ihội iảnh ihưởng iđến iviệc ithực ihiện ipháp
iluật ivề ithuế ithu inhập idoanh inghiệp i
Huyện iđã itriển ikhai iphong itrào itoàn idân iđoàn ikết ixây idựng iđời isống
icục ithuế iThường iTín inhận iđược isự iquan itâm igiúp iđỡ inhiệt itình itừ iphía icác
icấp ichính iquyền iđịa iphương itừ ixã iđến ihuyện, iđặc ibiệt ilà iỦy iban inhân idân
ihuyện iThường iTín. iBởi ithuế iluôn ilà ivấn iđề ihết isức inhạy icảm, iluôn ilà imặt
itrận inóng ibỏng, ilà ilĩnh ivực iquan itrọng inhất icủa inền itài ichính iquốc igia icũng
inhư iđối ivới itừng iđịa iphương inên iviệc ithực ihiện icũng ikhông iđơn igiản. iBên
icạnh isự inỗ ilực icủa icác icán ibộ ingành ithuế iphải ikể iđến isự iđồng ihành iđịnh
ihướng ithực ihiện icủa iỦy iban inhân idân ihuyện iThường iTín. iViệc ithực ihiện
iLuật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp itrên iđịa ibàn ihuyện iThường iTín icòn ivướng
inhiều ikhó ikhăn. iĐặc ibiệt itrong ithời ikỳ ihậu ikhủng ihoảng ikinh itế ikhi ihoạt
iđộng isản ixuất ikinh idoanh icủa idoanh inghiệp itrên iđịa ibàn ihuyện iThường iTín
iphải iđối imặt ivới inhiều ikhó ikhăn ithách ithức: igiá icả inguyên, inhiên ivật iliệu
iđầu ivào ităng icao; ilạm iphát, ilãi isuất ingân ihàng iở imức icao; isản ixuất ikinh
idoanh ibị iđình itrệ; ihàng ihóa isản ixuất ira ikhông itiêu ithụ iđược, ilượng ihàng itồn
ikho ilớn; isức imua igiảm; ikhả inăng icạnh itranh icác imặt ihàng isản ixuất ira icòn
ithấp; icơ isở isản ixuất ikinh idoanh icòn ilạc ihậu…
54
Trong iquá itrình iáp idụng ipháp iluật ivề ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iChi
idoanh inghiệp ivề icông inghệ, inguồn inhân ilực, inguồn ivốn ivay, icác igiải ipháp
ihỗ itrợ idoanh inghiệp, igiải ipháp itháo igỡ ikhó ikhăn icho isản ixuất ikinh idoanh,
ihỗ itrợ ithị itrường iđược itriển ikhai ithực ihiện ikịp ithời… inhưng ihoạt iđộng isản
ixuất ikinh idoanh icủa icác idoanh. iBên icạnh inhững ikhó ikhăn inội itại itrong ihoạt
iđộng isản ixuất ikinh idoanh icủa idoanh inghiệp itrên iđịa ibàn iThường iTín, inhững
ikhó ikhăn iphải ikể iđến itiếp inữa iđó ilà icác idoanh inghiệp icó ivốn iđầu itư inước
ingoài itrên iđịa ibàn ithực ihiện ihoạt iđộng ichuyển igiá iđể igiảm inghĩa ivụ ivề ithuế
ithu inhập idoanh inghiệp ilà ikhá ilớn i(các icông ity ithường ixuyên ikhai ilỗ ichiếm
ikhoảng i80% isố ilượng icác idoanh inghiệp icó ivốn iđầu itư inước ingoài itrên iđịa
ibàn) igây ithất ithu icho ingân isách inhà inước. iNgoài ira, iphần ilớn icác idoanh
inghiệp inằm irải irác itại icác ithôn, ixã igây ikhó ikhăn itrong iviệc ithực ihiện ituyên
itruyền icác ichính isách ivề ithuế ithu inhập idoanh inghiệp. i
Huyện iThường iTín icũng iđã icó inhiều igiải ipháp itháo igỡ ikhó ikhăn icho
ihở icho icác idoanh inghiệp ichây iỳ, ichậm inộp ithuế, ikéo idài ithời igian inộp ithuế,
igây ithất ithu icho ingân isách inhà inước. iCác idoanh inghiệp itrên iđịa ibàn ihuyện
iThường iTín ikhông ingừng igia ităng icả ivề isố ilượng ivà iquy imô ikèm itheo itrình
iđộ itrốn ithuế isửa ichữa ihóa iđơn, ichứng itừ ingày icàng itinh ivi ikhi isố ilượng icán
ibộ ithuế icó ihạn, itrình iđộ ikinh inghiệm iquản ilý icòn inon itrẻ ilà imột itrong inhững
ikhó ikhăn ivà icũng ilà inguyên inhân idẫn iđến itiêu icực itrong itrong iquá itrình iáp
idụng ipháp iluật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp itrên iđịa ibàn ihuyện iThường iTín.
iĐể iđảm ibảo iổn iđịnh isố ithu ingân isách icho iNhà inước imà ivẫn itạo iđiều ikiện itối
iđa icho isự iphát itriển icủa icác idoanh inghiệp ithì inhững ikhó ikhăn inày ithực isự ilà
ithách ithức iđối ivới icơ iquan ithuế ivà idoanh inghiệp inộp ithuế iđòi ihỏi iphải icó isự
iphối ikết ihợp ihài ihòa icủa iNhà inước itrong ihoạch iđịnh ichính isách ithuế ithu
inhập idoanh inghiệp, icơ iquan ithuế itrong icác ibiện ipháp itích icực itrong iviệc
ingăn ichặn, iphòng ingừa, ihạn ichế ithất ithu ingân isách inhà inước ivà iý ithức ichấp
ihành ichính isách ithuế icủa idoanh inghiệp inộp ithuế.
55
Bên icạnh iđó icơ isở ivật ichất iyếu ikém icùng ivới ichế iđộ ihậu ikiểm ilà ikẻ
2.2.2. iTình ihình ithực ihiện ipháp iluật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp
itrên iđịa ibàn ihuyện iThường iTín
2.2.2.1. i iThuận ilợi i
i786,753 itỷ iđồng. iCùng ivới isự ităng itrưởng ivề ikinh itế, isố ilượng iđối itượng inộp
ithuế itrên iđịa ibàn ihuyện icũng iphát itriển inhanh ichóng icả ivề isố ilượng ivà ichất
ilượng, iđặc ibiệt ilà ivới ithuế ithu inhập idoanh inghiệp. iThể ihiện iqua isố idoanh
inghiệp itrên iđịa ibàn ihuyện ingày icàng ităng, iquy imô ihoạt iđộng icủa icác idoanh
inghiệp ingày icàng imở irộng: iTổng isố idoanh inghiệp inăm i2019 itrên iđịa ibàn
ihuyện ilên itới ihơn i1000 idoanh inghiệp.
Năm i2019 itổng ithu ingân isách itrên iđịa ibàn ihuyện iThường iTín iđạt
icục ithuế ihuyện iThường iTín inhận iđược isự iquan itâm igiúp iđỡ ihết isức inhiệt
itình itừ iphía icác icấp ichính iquyền, iban ingành iđịa iphương ivà iđặc ibiệt ilà icủa
iỦy iban inhân idân ihuyện iThường iTín. iNgoài ira, isự iphối ihợp igiữa icác icơ iquan
ichức inăng icó iliên iquan inhư: iCông ian ihuyện; iQuản ilý ithị itrường; iPhòng ikinh
itế ihuyện… iCác iban ingành iđoàn ithể inhư iỦy iban iMặt itrận itổ iquốc icùng icác
itổ ichức ithành iviên, iTrung itâm ithông itin ivăn ihóa ithể ithao iđã ivào icuộc ihỗ itrợ
icông itác ituyên itruyền ivận iđộng icũng ilà imột itrong inhững iđiều ikiện ithuận ilợi
itrong iquá itrình ithực ihiện ipháp iluật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp itrên iđịa ibàn
ihuyện iThường iTín, igiúp icho icông itác iquản ilý ithu ithuế iđược idễ idàng, ikiểm
isoát iđược icác idoanh inghiệp ibỏ itrốn, icác idoanh inghiệp ingừng ikinh idoanh.
Trong iquá itrình ithực ihiện ipháp iluật ithuế ithu inhập idoanh inghiệp iChi
2.2.2.2. i iKhó ikhăn
inhập idoanh inghiệp itrên iđịa ibàn ihuyện iThường iTín icòn inhiều ivướng imặc ikhó
ikhăn, itình ihình ikinh itế ibất iổn itrong inhiều inăm ikéo itheo iđó ilà isự iảnh ihưởng
ilớn itới ihoạt iđộng isản ixuất ikinh idoanh, ibiến iđộng ivề isố ilượng idoanh inghiệp
itrên iđịa ibàn, idoanh ithu ikhông iổn iđịnh. iTrong ikhi iđó, iđể ihoàn ithành inhiệm
ivụ ithu ithuế icuối inăm ilà iđiều ikhông ihề idễ, ichi icục ithuế iphải iluôn itheo idõi
ichặt ichẽ ichế iđộ ithu ingân isách, iđánh igiá, iphân itích icụ ithể itừng iđịa ibàn ivà ikhu
ivực iqua iđó ixác iđịnh iđược icác inguồn ithu icòn itiềm inăng. i
56
Ngoài inhững ithuận ilợi ikể itrên ithì iviệc ithực ihiện iPháp iluật ithuế ithu
ido itình ihình ithời itiết ithay iđổi ibất ithường, ibệnh idịch iảnh ihưởng iđến isản ixuất,
ikinh idoanh ivà iđời isống ingười idân. iBên icạnh iđó, itình itrạng itrốn ithuế, iné
ithuế, ichuyển igiá, ichuyển ilợi inhuận ikhá iphức itạp, iđặc ibiệt ilà icác igiao idịch
iliên ikết, imặc idù icơ iquan ithuế icó isự ilỗ ilực irất inhiều isong icơ ichế ichính isách
ichưa iđược ithực isự ihoàn ithiện, ichưa iphù ihợp ivới ithực itế ivì ivậy icó iảnh ihưởng
iđến icông itác iquản ilý ithu ithuế ithu inhập idoanh inghiệp. i
Công itác iquản ilý ithuế ihiện ivẫn icòn inhiều ikhó ikhăn, ihạn ichế inhất iđịnh
ikể iđến iđó ilà itình itrạng ikhiếu inại itrong iquản ilý ithuế iđã ixảy ira iở imột isố iđơn
ivị icủa ichi icục, iđiều inày icó inhiều inguyên inhân ikhác inhau, itrong iđó icó icả
inguyên inhân ichủ iquan, ido icách ithức ixử ilý icủa icơ iquan ithuế ikhông ichắc
ichắn, inhất ilà itrong iviệc ithanh itra, ikết iluận ithanh itra ichưa iđược ichặt ichẽ.
Bên icạnh iđó, inhững iyếu itố iảnh ihưởng iđến icông itác iquản ilý ithuế icó ithể
2.2.3. iMột isố ikết iquả ivà ihạn ichế itrong iquá itrình ithực ihiện ipháp iluật
ivề ithuế ithu inhập idoanh inghiệp itrên iđịa ibàn ihuyện iThường iTín
ithu inhập idoanh inghiệp itrên iđịa ibàn ihuyện iThường iTín
2.2.3.1. i iKết iquả iđạt iđược itrong iquá itrình ithực ihiện ipháp iluật ivề ithuế
a, iVề ithu iNgân isách inhà inước:
inhập idoanh inghiệp ichiếm itỷ itrọng ingày icàng ităng itrên itổng isố ithu ithuế, iphí
ivà ilệ iphí icủa itoàn ihuyện. iSố ithu ingân isách icủa ihuyện iThường iTín iđạt itốc iđộ
Trong i5 inăm itrở ilại iđây itừ inăm i2016 iđến i2019, isố ithuế ithu itừ iThuế ithu
tăng trưởng số thu trung bình vào khoảng 128,38%/năm. Trong đó, số thu ngân
sách thuế thu nhập doanh nghiệp của huyện Thường Tín qua các năm cụ thể
như sau:
Bảng 2.1: Kết quả thu thuế Thu nhập doanh nghiệp trên tổng nguồn thu
ngân sách trên địa bàn huyện Thường Tín từ năm 2015 - 2019.
Năm Số thuế TNDN (triệu đồng) Tổng thu thuế, phí, lệ phí (triệu đồng) Tỷ trọng thuế TNDN trên tổng thu thuế, phí, lệ phí (%)
57
2015 30.280 258.878 11,7
2016 2017 2018 2019 92.165 149.372 412.312 227,700 405.047 388.026 573.343 786.753 22,75 38,5 71,97 28,97
Nguồn: Chi Cục thuế huyện Thường Tín
b, Về lĩnh vực kinh tế:
Việc thực hiện thuế thu nhập doanh nghiệp đã tạo điều kiện góp phần
thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển mạnh mẽ, điều tiết được kinh tế chung
trong toàn huyện, đẩy mạnh việc xuất khẩu, cải thiện môi trường kinh doanh
và từng bước nâng cao năng lực cạnh tranh của cộng đồng hơn 1000 doanh
nghiệp trên địa bàn huyện Thường Tín.
c, Công tác tổng hợp nghiệp vụ, kê khai kế toán thuế và tin học:
- Công tác lập và giao dự toán
Căn cứ vào kế hoạch năm, kế hoạch quý, kế hoạch hàng tháng và nhiệm
vụ trọng tâm của Cục Thuế giao, tiến độ tình hình thực thu ngân sách và các
mặt công tác để giao dự toán hàng tháng, hàng quý và đề ra những nhiệm vụ
trọng tâm tham mưu với lãnh đạo giao cho Đội thuế thực hiện. Hết mỗi tháng,
quý tổng hợp báo cáo đánh giá so sánh với kế hoạch được giao để làm căn cứ
bình xét thi đua hàng quý và năm.
- Công tác kê khai kế toán thuế
Công tác kê khai kế toán thuế luôn được Chi Cục thuế chú trọng, đặc biệt
trong năm 2018 đã đạt được những kết quả như sau:
+ Công tác quản lý đối tượng nộp thuế: Tổng quản lý khu vực Doanh nghiệp
tính đến tháng 12/2018 Chi cục quản lý 1.629 doanh nghiệp. Trong đó Doanh
nghiệp nhà nước 07, Công ty cổ phần 453, Công ty Trách nhiệm hữu hạn 1.103,
Doanh nghiệp tư nhân 24, Hợp tác xã 31, Doanh nghiệp vàng bạc 11. [8]
+ Công tác cấp Mã số thuế: Trong năm thực hiện cấp mã đúng quy trình
nghiệp vụ, kết quả Số Doanh nghiệp cấp mới do Cục chuyển về là 259; cấp mã
58
số thuế thu nhập cá nhân là 8.510 mã; Đóng cửa mã số thuế là 23 trường hợp
tổ chức doanh nghiệp; Chuyển địa điểm kinh doanh là 69 (đơn vị chuyển đến:
47 và 22 đơn vị chuyển đi); Thay đổi thông tin là 169 Đơn vị; Khôi phục là 29
đơn vị; Tạm nghỉ kinh doanh 2.006 đơn vị; Ngừng (bỏ trốn mất tích) là 80
doanh nghiệp; Chờ làm thủ tục giải thể 47 doanh nghiệp; Không chấp nhận
khôi phục: 01 đơn vị [8].
Vận động các doanh nghiệp thực hiện kê khai qua mạng và nộp thuế điện
tử đạt 99% do vậy việc cập nhật các thông tin trên tờ khai đã được giảm thiểu
về thời gian, chi phí, nhân lực, ít sai sót cho người nộp thuế và cơ quan thuế
trong kê khai thuế, nộp thuế.
+ Hàng tháng định kỳ gửi thư nhắc nộp các loại hồ sơ khai thuế, gửi
thông báo nộp chậm hồ sơ khai thuế, chậm quyết toán thuế đến các doanh
nghiệp theo quy định.
Kết quả nộp tờ khai quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp tính đến
31/12/2018: 1.465 đơn vị phải nộp; đã nộp 1.418 đạt 99% trong đó 47 đơn vị
bỏ địa chỉ kinh doanh; không nộp là 1 đơn vị chiếm 0,1% trên số phải nộp.
d, Công tác kiểm tra thuế:
Thực hiện xây dựng kế hoạch kiểm tra, chủ động đẩy mạnh công tác
kiểm tra thuế theo quy trình, áp dụng các ứng dụng kiểm tra thuế để nâng cao
chất lượng, hiệu quả. Tập trung kiểm tra theo rủi do có dấu hiệu sai phạm đối
với gói dữ liệu điện tử, thực hiện đối chiếu thông tin và điều chỉnh các thông
tin đối với doanh nghiệp.
Giao kế hoạch cho từng cán bộ đội kiểm tra thuế đôn đốc quyết liệt các
doanh nghiệp thực hiện kê khai qua mạng và đăng ký nộp thuế điện tử phấn
đấu hoàn thành kế hoạch Cục thuế giao trên cả 3 tiêu chí.
Thực hiện kiểm tra điện tử gói dữ liệu có dấu hiệu khai sai trên hồ sơ
khai thuế của Cục thuế Thành phố Hà Nội chuyển về. Thường xuyên đôn đốc
59
các doanh nghiệp nộp đầy đủ các hồ sơ khai thuế tháng, quý, năm và thực hiện
đôn đốc các khoản thuế phát sinh, các khoản nợ sau kiểm tra kết quả đã có
những chuyển biến tích cực và góp phần tăng thu ngân sách nhà nước.
e, Công tác tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế:
Công tác tuyên truyền, hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho Người nộp thuế trong
những năm qua tiếp tục được đổi mới, hiệu quả. Chi cục Thuế đã chủ động triển
khai nhiều hình thức tuyên truyền đa dạng, phong phú, hỗ trợ tối đa, tạo mọi
điều kiện thuận lợi nhất cho người nộp thuế. Chi cục Thuế tiếp tục kiện toàn và
phát huy hoạt động hiệu quả của bộ phận “một cửa” tại cơ quan thuế, để góp phần
nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật thuế của người nộp thuế, tạo thuận lợi cho
người nộp thuế trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế với Nhà nước, đặc biệt trong
năm 2018 công tác tuyên truyền và hỗ trợ người nộp thuế kết quả đáng ghi nhận
sau:
- Về công tác hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người nộp
thuế: Chi cục đã thực hiện hỗ trợ trả lời trực tiếp tại cơ quan thuế cho 132 lượt
người nộp thuế; 218 cuộc điện thoại gọi hỏi về chính sách thuế; trả lời bằng
văn bản đối với 02 công văn hỏi của người nộp thuế. Đặc biệt trong tháng
3/2018, Chi cục đã tổ chức thành công “Tháng đồng hành cùng người nộp thuế
thực hiện quyết toán thuế năm 2017” được doanh nghiệp, người nộp thuế ghi
nhận, đánh giá cao. Tổ chức thành công 02 hội nghị tập huấn cho 444 người
nộp thuế; Tổ chức 01 cuộc đối thoại về chính sách thuế cho 361 lượt người
tham dự.
- Về công tác tuyên truyền: Chi cục đã phối hợp với Trung tâm thông tin
văn hóa thể thao thực hiện 210 buổi phát thanh, truyền thanh; Cung cấp trực
tiếp 851 công văn hướng dẫn chính sách thuê, tờ rơi: 4.100 văn bản cho người
nộp thuế; Gửi qua thư điện tử những nội dung chính sách thuế mới, các thủ tục
hành chính thuế: 5.931 lượt.
60
f, Công tác cải cách thủ tục hành chính:
Tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 19/2017/NQ-CP của Chính phủ, chỉ
đạo của Bộ Tài chính, Cục thuế, Chi cục đã quán triệt đến toàn thể cán bộ công
chức thực hiện và rà soát lại toàn bộ các thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực của
đội đề ra các biện pháp, giải pháp để cắt bỏ các thủ tục không cần thiết tạo điều
kiện tối đa cho người nộp thuế.
Chi cục thuế đã tổ chức quán triệt nội dung, yêu cầu của việc thực hiện
thủ tục đến từng cán bộ, công chức thuế. Do đó, mọi cán bộ, công chức thuế
khi tiếp nhận và giải quyết các thủ tục hành chính thuế của người nộp thuế phải
thực hiện đúng các quy định, tuyệt đối không được yêu cầu người nộp thuế nộp
thêm bất cứ một loại hồ sơ, giấy tờ nào hoặc thực hiện quy định khác so với thủ
tục hành chính đã được công bố. Công khai tại bộ phận một cửa số điện thoại của
Chi cục Trưởng, của lãnh đạo phụ trách bộ phận một cửa, phụ trách công tác hoàn
thuế, số điện thoại của đường dây nóng, địa chỉ hộp thư điện tử của Chi cục thuế.
Các mặt công tác khác được thực hiện theo đúng chương trình công tác
đã đề ra, đảm bảo tốt cho việc thực hiện nhiệm vụ thu Ngân sách được giao.
g, Công tác ứng dụng Công nghệ thông tin phục vụ công tác quản lý thuế
tại Chi cục:
Trong những năm qua, Chi cục Thuế huyện Thường Tín liên tục đẩy
mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong các khâu quản lý, trên cơ sở đó giúp
thực hiện tốt cải cách thủ tục hành chính. Chi cục Thuế đã chú trọng vào việc
đầu tư phát triển ứng dụng công nghệ thông tin theo sát yêu cầu, quy trình,
nghiệp vụ quản lý thuế, từng bước đáp ứng yêu cầu quản lý số lượng người nộp
thuế tăng nhanh, cùng các yêu cầu về cải cách và hiện đại hóa quản lý thuế.
Triển khai thực hiện tốt chương trình quản lý thuế tập trung theo chỉ đạo
của Phòng tin học Cục Thuế, Cục công nghệ thông tin, thực hiện hỗ trợ, cài đặt,
nâng cấp kịp thời các ứng dụng, phân quyền cho người sử dụng, rà soát chuẩn
61
hóa các dữ liệu để khóa sổ kịp thời đúng quy định.
Thực hiện tốt công tác quản lý hệ thống mạng và kịp thời sửa chữa các
thiết bị tin học phục vụ tốt cho công tác chuyên môn của các Đội thuế.
Triển khai thực hiện tốt chương trình quản lý thuế tập trung, thực hiện
hỗ trợ, cài đặt, nâng cấp kịp thời các ứng dụng quản lý thuế theo đúng sự chỉ
đạo của ngành. Vận hành hệ thống mạng chạy thông suốt phục vụ tốt cho công
tác chuyên môn.
h, Công tác xử lý nợ thuế tại Chi cục:
Tình trạng nợ đọng thuế đã được quan tâm xử lý, tuy nhiên tình hình còn
khá phức tạp. Theo số liệu có được về tình hình kết quả thu nợ trên địa bàn
huyện Thường Tín tính đến 31/12/2018 đạt 15.914 triệu đồng/54.999 triệu đồng
đạt 29%, trong đó bằng biện pháp quản lý nợ là 14.841 triệu đồng, bằng biện
pháp cưỡng chế nợ thuế là 1.073 triệu đồng.
Nguyên nhân thu nợ thấp là do chi cục đã thực hiện cưỡng chế nợ thuế 39
đơn vị bằng biện pháp thông báo hóa đơn không còn giá trị sử dụng nhưng không
có khả năng thu hồi nợ, số nợ 37.079 triệu đồng/56.700 triệu đồng chiến 65% nợ
có khả năng thu trên toàn khu vực doanh nghiệp. Tình hình nợ đọng thuế trên địa
bàn đang ảnh hưởng không nhỏ tới kết quả thu ngân sách chung của huyện Thường
Tín.
2.2.3.1. Những tồn tại, hạn chế trong quá trình thực hiện pháp luật về
thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn huyện Thường Tín
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, trong quá trình thực hiện pháp luật
thuế thu nhập doanh nghiệp tại huyện Thường Tín vẫn còn một số tồn tại, hạn chế
sau:
a, Đối với hệ thống thuế:
Các nội dụng quy định của Luật thuế thu nhập nhập doanh nghiệp hiện
tại vẫn còn phức tạp, nhiều nội dung giữa các văn bản còn mâu thuẫn, chồng
62
chéo nhau, chưa có được sự đồng bộ.
Thủ tục hành chính trong công tác Thu - nộp thuế còn rườm rà gây khó
khăn cho các doanh nghiệp tham gia nộp thuế. Hiện nay, vẫn chưa có quy định
nào quy định rõ ràng trách nhiệm của các cấp chính quyền địa phương, các cơ
quan, các đơn vị có liên đến công tác thu, nộp thuế.
b, Đối với người nộp thuế thu nhập doanh nghiệp:
Trình độ hiểu biết và ý thức chập hành pháp luật về thuế thu nhập doanh
nghiệp của người tham gia nộp thuế còn rất nhiều hạn chế. Một số các doanh
nghiệp cố tình gian lận, khai man, trốn thuế hoặc cố tình chây ỳ trong việc nộp
thuế gây khó khăn cho cơ quan thuế.
Các doanh nghiệp thường xuyên thay đổi kế toán, chính vì điều đó đã
gây nên hệ quả là hay xảy ra việc kế toán các doanh nghiệp nộp thuế nhầm mục
lục ngân sách.
Số lượng người nộp thuế tăng nhanh trong những năm gần đây và thường
xuyên biến động, chưa kể đến việc có nhiều doanh nghiệp tạm dừng, chấm dứt
kinh doanh không khai báo với cơ quan thuế gây khó khăn cho cơ quan thuế
trong công tác quản lý thu thuế.
Một số doanh nghiệp cố ý lợi dụng các khe hở của pháp luật hiện hành,
đã tìm mọi thủ đoạn dưới mọi hình thức để gian lận thuế, trốn thuế, cố tình dây
dưa kéo dài thời gian, nợ thuế. Ngoài ra tại các doanh nghiệp có vốn đầu tư
nước ngoài kê khai tài chính gian lận thuế rất tinh vi dưới hình thức chuyển
giá.
c, Đối với cơ quan thuế
Công tác tuyên truyền, hướng dẫn giải thích chính sách thuế đã được đẩy
mạnh tuy nhiên vẫn còn mang tính hình thức, chưa chú trọng nhiều vào nội
dung nâng cao tính tuân thủ tự nguyện, nâng cao hiểu biết pháp luật về thuế
cho người nộp thuế.
Công tác giao dự toán đã chi tiết đến từng cán bộ, từng đội thuế và gắn
63
tiến độ thực hiện với đánh giá thi đua theo tháng, quý, tuy nhiên còn một số cán
bộ do trình độ hiểu biết và thực thi chính sách thuế còn hạn chế chưa theo kịp
với yêu cầu quản lý hiện đại và yêu cầu cải cách hành chính trong quản lý thu
thuế. Thái độ và phong cách làm việc của cán bộ chưa thực sự quyết liệt, khách
quan, tận tụy, công tâm trong chỉ đạo việc thu nộp đối với người nộp thuế, ảnh
hưởng đến kết quả thực hiện dự toán hàng tháng, quý, năm.
d, Đối với công tác thanh tra, kiểm tra, kê khai kế toán thuế
Công tác thanh tra, kiểm tra, kê khai kế toán thuế đôi lúc còn thiếu khoa học,
dẫn đến hiệu quả thực hiện chưa cao, số lượng hồ sơ thanh tra còn tồn đọng lớn.
Kết quả kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế của Chi cục hoàn thành chỉ tiêu
nhiệm vụ do Cục thuế giao nhưng tỷ lệ các cuộc kiểm tra trên kế hoạch kiểm tra hàng
năm còn chưa cao, số thuế truy thu trên một cuộc kiểm tra chưa đạt yêu cầu.
Việc cập nhật dữ liệu kết quả kiểm tra trên ứng dụng thanh, kiểm tra còn
chưa kịp thời.
Dữ liệu khai thuế, thông tin của người nộp thuế đã từng bước được chuẩn
hóa, đảm bảo, phục vụ tốt trong công tác chỉ đạo, quản lý và điều hành. Tuy
nhiên vẫn còn có sự sai lệch giữa số đối tượng đang quản lý với số cấp mã, đối
tượng quản lý giữa cơ quan thống kê và cơ quan thuế.
Ngoài ra đội ngũ cán bộ làm công tác thanh tra, kiểm tra, kê khai kế toán
thuế còn thiếu về nhân sự, hạn chế về năng lực, thụ động trong thực thi công
vụ cũng là một trong những trở lực có sự ảnh hưởng nhất định đến chất lượng
trong công việc.
e, Đối với các cơ quan chức năng có liên quan
Các cơ quan chức năng có liên quan như: công an, sở kế hoạch đầu tư,
ngân hàng đôi lúc thiếu sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ với cơ quan thuế trong
việc cung cấp thông tin và áp dụng các biện pháp hỗ trợ để thu đầy đủ, kịp thời
64
số thuế thu nhập doanh nghiệp vào ngân sách nhà nước.
Tiểu kết chương 2
Hiện nay, đất nước ta đang trong quá trình hội nhập sâu rộng kinh tế quốc
tế, các doanh nghiệp thành lập mới hàng năm rất nhiều. Để phát triển đất nước,
ngân sách cần được bổ sung thường xuyên mà trong đó thuế là nguồn thu chủ
yếu. Để đóng góp vào ngân sách nhà nước, các doanh nghiệp phải đóng thuế
thu nhập doanh nghiệp.
Trong chương 2 tác giả đi vào phân tích cụ thể thực trạng Pháp luật về
thuế thu nhập doanh nghiệp ở Việt Nam và thực tiễn áp dụng dụng pháp luật
thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn huyện Thường Tín, Thành phố Hà Nội.
Bằng việc tập trung phân tích, đánh giá thực tiễn quá trình áp dụng pháp luật
về thuế Thu nhập doanh nghiệp hiện hành trên địa bàn huyện Thường Tín,
Thành phố Hà Nội trong khoảng 5 năm gần nhất. Qua đó, khẳng định những
kết quả đạt được trong quá trình áp dụng pháp luật về thuế Thu nhập doanh
nghiệp trên địa bàn huyện Thường Tín. Đồng thời tác giả đã phân tích những
tồn tại, hạn chế về mặt chính sách pháp luật thuế Thuế thu nhập doanh nghiệp
và việc tổ chức quản lý thu thuế của cơ quan quản lý thuế trên địa bàn làm cơ
sở định hướng cho việc đưa ra các quan điểm, giải pháp hoàn thiện và nâng cao
65
hiệu quả thực hiện pháp luật về Thuế thu nhập doanh nghiệp.
Chương 3
YÊU CẦU, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ THUẾ THU
NHẬP DOANH NGHIỆP TỪ THỰC TIỄN HUYỆN THƯỜNG TÍN,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI
3.1. Yêu cầu hoàn thiện và thực hiện pháp luật về thuế thu nhập
doanh nghiệp
3.1.1. Yêu cầu hoàn thiện pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp
Trong chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011 - 2020 đã được
Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại quyết định số 732/QĐ-TTg ngày 17 tháng
05 năm 2011. Yêu cầu chung về cải cách, hoàn thiện toàn bộ hệ thống thuế
trong đó có Thuế thu nhập doanh nghiệp đến năm 2020 và những năm tiếp theo
đó là:
- Thuế và phí phải là công cụ của Nhà nước góp phần quản lý, điều tiết
ổn định kinh tế vĩ mô, thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế theo hướng nâng cao
chất lượng, hiệu quả, đảm bảo sự phát triển nhanh, bền vững của nền kinh tế.
- Chính sách thuế, phí phải đảm bảo bao quát được các nguồn thu trong
quá trình phát triển kinh tế, số thu từ thuế - phí phải là nguồn lực tài chính chủ
yếu để phục vụ sự nghiệp phát triển nền kinh tế nhanh, bền vững; Phục vụ
nhiệm vụ xóa đói giảm nghèo, góp phần đảm bảo công bằng xã hội, đảm bảo
nhiệm vụ an ninh quốc phòng, trật tự an toàn xã hội.
- Hệ thống chính sách thuế phải được xây dựng, hoàn thiện đảm bảo
minh bạch, rõ ràng, dễ hiểu, dễ thực hiện; Mở rộng cơ sở thuế để phát triển
nguồn thu, bao quát các nguồn thu mới phát sinh và cơ cấu lại theo hướng tăng
nguồn thu nội địa.
- Cải cách thuế theo hướng giảm dần tỷ lệ động viên, vừa đảm bảo động
viên hợp lý vào ngân sách nhà nước, vừa phát huy cao độ các nguồn lực, thúc
66
đẩy phát triển nhanh sức sản xuất, tăng khả năng cạnh tranh và khả năng tích
tụ của doanh nghiệp. Thuế và phí phải đảm bảo nhu cầu chi tiêu của Ngân sách
nhà nước và dành một phần cho tích lũy.
- Về quản lý thuế phải từng bước đơn giản hóa các thủ tục hành chính,
quy trình nghiệp vụ quản lý của cơ quan thuế được công khai tạo thuận lợi cho
người nộp thuế thực hiện các nghĩa vụ về thuế. Không ngừng nâng cao hiệu
quả, bảo đảm quản lý chặt đối tượng nộp thuế, đối tượng chịu thuế; Nâng cao
mức độ tuân thủ thuế, đảm bảo công bằng và bình đẳng trong hoạt động sản
xuất kinh doanh trong môi trường cạnh tranh lành mạnh. Không ngừng nâng
cao chất lượng cán bộ quản lý thuế phù hợp với yêu cầu của công tác quản lý.
- Thuế thu nhập doanh nghiệp phải góp phần tạo thu ổn định cho Ngân
sách nhà nước. Khi số thu ngân sách tăng lên sẽ có tác dụng tạo nguồn lực tài
chính cần thiết để Nhà nước thực hiện tài trợ cho các chương tình tái cơ cấu
nền kinh tế. Trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế, thu từ hoạt động xuất
nhập khẩu có xu hướng giảm, vấn đề phải giải quyết là cần tăng thu nội địa để
đáp ứng nhu cầu chi tiêu ngày càng nhiều của Nhà nước, trong đó có các nội
dung chi gắn với tái cơ cấu nền kinh tế. Việc hoàn thiện chính sách thuế thu
nhập doanh nghiệp để tạo thu cho ngân sách nhà nước không chỉ tính đến trong
ngắn hạn mà phải tính đến cả dài hạn.
- Phải đảm bảo rõ ràng, công bằng, công khai, minh bạch của chính sách
thuế thu nhập doanh nghiệp nhằm khuyến khích đầu tư, góp phần thực hiện
mục tiêu tái cơ cấu nền kinh tế. Tính rõ ràng thể hiện ở chỗ các quy định trong
chính sách phải được diễn đạt một cách đơn giản, dễ hiểu, dễ áp dụng cho mọi
đối tượng. Tính công khai, minh bạch đảm bảo cho mọi người đều nắm bắt các
quy định chính sách, từ đó nâng cao tính tuân thu thuế, đồng thời củng cố lòng
tin của các chủ thể, khuyến khích các chủ thể gia tăng đầu tư, góp phần thực
hiện mục tiêu tái cơ cấu nền kinh tế.
- Phải đảm bảo tính thông lệ quốc tế của chính sách thuế thu nhập doanh
67
nghiệp. Trong bối cảnh toàn cầu hóa như hiện tại, khi Việt Nam đã là thanh
viên của các tổ chức trong khu vực và trên thế giới, việc hoàn thiện chính sách
thuế thu nhập doanh nghiệp phải đảm bảo phù hợp với các thông lệ quốc tế,
đáp ứng yêu cầu thực hiện các cam kết với các nước trong khu vực và với Tổ
chức thương mại thế giới.
- Phải đảm bảo tính phù hợp, khả thi trong áp dụng tại Việt Nam. Việc
xây dựng các quy phạm pháp luật phải tương thích với các văn bản pháp luật
liên quan, phù hợp với chính sách kinh tế - tài chính quốc gia, với những ngành
nghề lĩnh vực nằm trong chính sách ưu tiên phát triển thì thuế thu nhập doanh
nghiệp cũng cần có những quy định ưu đãi nhằm tạo động lực thúc đẩy phát
triển sản xuất, kinh doanh. Phải chú ý đến sự phù hợp trong công tác quản lý
kế toán và các văn bản pháp luật liên quan. Các quy định cần phải rõ ràng và
dễ hiểu, việc xây dựng phải tôn chỉ nguyên tác đảm bảo quyền của người nộp
thuế cũng như hạn chế hành vi vi phạm từ phía cơ quan thuế và người nộp thuế.
3.1.2. Yêu cầu thực hiện pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp
Cũng theo Chiến lược cải cách hệ thống thuế 2011 – 2020, có thể nêu ra
các yêu cầu cần phải thực hiện tổng quát như sau:
- Điều chỉnh giảm mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp theo lộ trình phù
hợp nhằm thu hút đầu tư tạo điều kiện để doanh nghiệp có thêm nguồn lực tài chính,
tăng tích lũy để đẩy mạnh đầu tư phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh.
- Đơn giản hóa thực hiện chính sách ưu đãi thuế theo hướng hẹp về lĩnh
vực, tiếp tục khuyến khích đầu tư vào các ngành sản xuất các sản phẩm có giá
trị gia tăng lớn, các ngành công nghiệp hỗ trợ, sử dụng công nghệ cao, công
nghệ sinh học, dịch vụ chất lượng cao, lĩnh vực xã hội hóa, vùng có điều kiện
kinh tế khó khăn và đặc biệt khó khăn.
- Bổ sung quy định về khoản chi phí được trừ và không được trừ khi xác
định thu nhập chịu thuế.
- Bổ sung các quy định để bao quát được các hoạt động kinh tế mới phát
68
sinh trong kinh tế thị trường hội nhập và phù hợp với thông lệ quốc tế như hoạt
động bán hàng đa cấp, thương mại điện tử, sự phát triển của các tập đoàn kinh
tế, hiện tượng vốn mỏng khi xác định chi phí, đặc biệt là chi phí lãi vay, điều
chuyển hoặc đánh giá lại tài sản khi tái cơ cấu doanh nghiệp, thỏa thuận trước
về giá của các doanh nghiệp liên kết.
3.2. Giải pháp hoàn thiện và thực hiện pháp luật về thuế thu nhập
doanh nghiệp
3.2.1. Giải pháp hoàn thiện pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp
3.2.1.1 Phạm vi áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp
Cần nghiên cứu bổ sung kịp thời các đối tượng nộp thuế mới. Cùng với
quá trình cải cách và phát triển, nhiều hoạt động kinh tế mới đã phát sinh và
được chấp nhận trong đời sống, có đóng góp ngày càng quan trọng cho phát
triển kinh tế xã hội. Đặc biệt là những hoạt động sản xuất kinh doanh, cung cấp
các dịch vụ dựa vào công nghệ cao hiện nay như hoạt động kinh doanh qua
mạng internet, qua hệ thống viễn thông, cung cấp dịch vụ không bị giới hạn bởi
các quy đinh về biên giới vùng lãnh thổ, khó kiểm soát. Trong khi đó các quy
định về thuế hiện hành chưa đề cập đến hoặc chưa có các quy định đầy đủ để
điều tiết, kiểm soát với những hoạt đồn này và như vậy sẽ dẫn tới những thất
thoát lớn trong công tác quản lý nguồn thu, tạo ra sự bất bình đẳng giữa các đối
tượng hoạt động sản xuất kinh doanh. Do vậy, trong giai đoạn tới càn thiết phải
có những nghiên cứu cụ thể hơn để nhằm hoàn thiện chính sách vè thuế thu nhập
doanh nghiệp phù hợp với diễn biến và phát triển các ngành nghề mới trong nền
kinh tế. Việc mở rộng đối tượng chịu thuế sẽ góp phần bao quát nguồn thu, góp
phần tăng thu thuế thu nhập doanh nghiệp, làm tăng nguồn lực tài chính của Nhà
nước.
3.2.1.2 Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp
Thuế suất là nội dung quan trọng hàng đầu, là tâm điểm của mỗi chính
69
sách thuế. Việc xác định một mức thuế suất hợp lý vừa đảm bảo thực hiện tốt
chức năng điều tiết cả nền kinh tế, vừa đảm bảo số thu cho ngân sách Nhà nước
là một công việc rất khó khăn.
Cần phải từng bước hạ thấp thuế suất theo lộ trình các phương án 25%
và 22% từ năm 2014; phương án thuế suất 20% từ năm 2016 và phương án thuế
suất 18% từ năm 2018. Việc đảm bảo thu ngân sách nhà nước chủ yếu được
thực hiện thông qua chính sách thuế.
3.2.1.3 Ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp
Thuế thu nhập doanh nghiệp là sắc thuế có hiệu quả đối với nền kinh tế.
do vậy chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp ở hầu hết các nước đều có quy
định rõ ràng. Chính sách ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành bao gồm
ưu đãi về thuế suất và miễn thuế, giảm thuế có thời hạn. Các quy định về ưu
đãi thuế hiện hành còn nhiều nội dung chưa thật rõ, khó xác định. Trong thời
gian tới, việc hoàn thiện chính sách ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp ở Việt
Nam phải hướng tới khuyến khích và thúc đẩy đầu tư, gắn với chuyển dịch cơ
cấu nền kinh tế. Cần tiến hành rà soát lại các chế độ ưu đãi, miễn giảm thuế thu
nhập doanh nghiệp theo hướng trọng tâm, trọng điểm. Cần tiếp tục thu hẹp các
trường hợp ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp. Thay thế hình thức ưu đãi miễn,
giảm thuế suất giảm bằng hình thức khấu trừ thuế được xác định theo tỷ lệ
tương ứng với giá trị đầu tư vào các lĩnh vực ngành nghề hoặc địa bàn khuyến
khích đầu tư, cho hưởng ưu đãi theo hoạt động đầu tư thực tế.
3.2.1.4 Về chuyển giá
Cần bổ sung thêm các quy định về chuyển giá trong Luật thuế thu nhập
doanh nghiệp để đảm bảo phù hợp với bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, khi
mà các hiện tượng chuyển giá của các công ty đa quốc gia đã trở thành một vấn
đề then chốt ở hầu hết các nước. Cần sửa đổi, bổ sung các quy định về kiểm
soát chuyển giá.
3.2.2. Giải pháp thực hiện pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp
70
3.2.2.1 Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra thuế
Đây là một nhiệm vụ trọng tâm nhằm ngăn ngừa và xử lý kịp thời những
vi phạm về thuế thu nhập doanh nghiệp. Việc đẩy mạnh công tác thanh tra,
kiểm tra đảm bảo cho các quy định của pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp
được thực hiện một cách nghiêm túc.
Theo quy trình quản lý thuế được áp dụng hiện nay, người nộp thuế được
tự kê khai, tự tính và nộp thuế, do đó việc thanh tra kiểm tra càng phải được
chú trọng hơn. Các đối tượng nộp thuế luôn có ý lợi dụng cơ chế này để gian
lận số tiền thuế phải nộp dưới mọi hình thức, gây thất thu thuế, làm ảnh hưởng
đến thu ngân sách nhà nước. Để công tác thanh tra đạt hiệu quả cao hơn cần
phải cải cách một số nội dung như sau:
- Thay đổi phương pháp thanh tra, kiểm tra đối với người nộp thuế thu
nhập doanh nghiệp theo hướng quan điểm triệt để phương pháp kỹ thuật quản
lý rủi ro, tập trung vào các đối tượng có nhiều rủi ro về thuế hoặc thiếu độ tín
nhiệm, thường xuyên có sự gian lận thuế. Do số lượng doanh nghiệp ngày càng
nhiều và hoạt động hết sức phức tập nên việc thanh tra, kiểm tra thuế không có
đủ nguồn lực để thanh tra tất cả các doanh nghiệp, một mặt khác nữa là các
hành vi vi phạm thuế dù còn đang diễn ra ở diện rộng nhưng cũng không phải
tất cả các doanh nghiệp đều gian lận và mức độ vi phạm của từng loại hình
doanh nghiệp là khác nhau. Vì vậy, để việc thanh tra, kiểm tra phòng chống
gian lận đạt được hiệu quả cao, cần thực hiện có trọng tâm vào các doanh nghiệp
có nghi vấn vi phạm. Cơ quan thuế cần xây dựng được hệ thống cơ sở dữ liệu
về người nộp thế để áp dụng các kỹ thuật phân tích rủi ro, giảm thiểu thời gian
cập nhật số liệt, thu thập tài liệu, tăng thời gian cho công tác đánh giá và phân
tích từ đó nâng cao chất lượng công tác phân tích hồ sơ thanh tra.
- Triển khai mạnh mẽ công tác thanh tra chống gian lận thông qua hình
thức chuyển giá. Trong khoảng 10 năm trở lại đây, việc các doanh nghiệp có
vốn đầu tư nước ngoài và những doanh nghiệp trong nước sử dụng hình thức
71
này đã gây ra nhiều khó khăn cho các cơ quan thuế, bởi đây là một hình thức
gian lận phức tạp, khó kiểm soát. Cần thay đổi một số nội dung, phương pháp
và cách thức trong công tác kiểm tra thuế nhằm sớm phát hiện và xử lý các vi
chuyển giá. Để nâng cao hiệu quả, thanh tra cần xây dựng được cơ sở dữ liệu
riêng biệt về giá cả giao dịch để thanh tra thuế có thể tra cứu và làm căn cứ khi
xem xét các giao dịch mua bán của doanh nghiệp có nghi vấn thực hiện thủ
thuật chuyển giá.
- Tổ chức ra những bộ phận riêng biệt chuyên về công tác thanh tra,
phòng chống gian lận thuế theo hướng chuyên nghiệp. Việc tổ chức ra một bộ
máy thanh tra có vai trò quan trọng tới hiệu quả trong công tác phòng và chống
gian lận thuế, nếu bộ máy được tổ chức khoa học, hợp lý, bao quát thì sẽ phát
huy được tối đa hiệu quả quản lý thuế, ngược lại sẽ làm hạn chế tác dụng của
toàn bộ hệ thống quản lý thuế. Do vậy, việc thành lập ra các phòng, đội thanh
tra chống gian lận thuế và trốn thuế là một việc làm hết sức cấp thiết trong giai
đoạn hiện nay.
Cơ cấu thành lập này cần được thực hiện đồng bộ ở cả 3 cấp từ Tổng
cục, Cục cho đến các Chi cục thuế. Đặc biệt ở cấp Chi cục thuế là cấp trực tiếp
thực hiện Luật thuế và quản lý thuế tới phần lớn các doanh nghiệp. Bên cạnh
đó, việc bố trí sắp xếp vị trí hay luân chuyển các cán bộ có kinh nghiệm, được
đào tạo bài bản và chuyên sâu về công tác chống gian lận cần hết sức chú ý và
chính xác, tránh làm lãng phí nguồn nhân lực chất lượng.
- Thực hiện việc xây dựng quy trình kiểm tra kê khai quyết toán thuế tại
trụ sở cơ quan thuế trên cơ sở các tài liệu báo cáo của các doanh nghiệp, trường
hợp cần thiết mới kiểm tra tại doanh nghiệp. Các chế tài xử lý vi phạm, cưỡng
chế thuế phải được quy định rõ ràng, cụ thể trong các văn bản pháp luật.
3.2.2.2 Tăng cường hiện đại hóa công tác tuyên truyền, giáo dục và hỗ
trợ người nộp thuế
Hiện nay, quá trình cải cách thuế tại nước ta vẫn đang diễn ra, các chính
72
sách thuế chưa ổn định và còn thường xuyên thay đổi, bổ sung khiến cho đối tượng
nộp thuế không thể nắm bắt kịp thời cũng như không biết hết các thủ tục và nghĩa
vụ thuế của mình. Chính vì lẽ đó, các cơ quan thuế cần phải liên tục tăng cường
và hiện đại hóa công tác tuyên truyền hỗ trợ đối với người nộp thuế, giúp cho mọi
tổ chức, đối tượng hiểu được bản chất tốt đẹp của việc thực hiện nghĩa vụ nộp
thuế, từ đó có ý thức tự giác chấp hành nghiêm chỉnh các quy định về thuế.
Thông qua website, các trang mạng xã hội chính thức của Tổng cục thuế
có thể rà soát, bổ sung, hoàn thiện cơ sở dữ liệu sẵn có về hệ thống văn bản
pháp quy, văn bản hướng dẫn về thuế, các thủ tục hành chính thuế và tuyên
truyền đến các đối tượng nộp thuế. Cùng với đó cơ quan thuế có thể tổng hợp
các câu hỏi, vướng mắc của đối tượng nộp thuế và soạn thảo nội dung trả lời,
hỗ trợ trực tiếp theo từng chủ đề mà người nộp thuế đưa ra. Ở thời điểm hiện
tại, đây là những kênh tuyên truyền hết sức phổ biến, hiệu quả và gần gũi với
các đối tượng nộp thuế nói riêng, với toàn dân cũng như toàn xã hội nói chung.
3.2.2.3 Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, công chức quản lý thuế
Nhân sự là một yếu tố vô cùng quan trọng quyết định tới kết quả trong
mọi tổ chức. Năng lực của đội ngũ cán bộ công chức làm công tác hoạch định
và quản lý thuế là yếu tố quyết định hiệu lực cũng như hiệu quả thực hiện của
các chính sách thuế. Một hệ thống đội ngũ cán bộ thuế có trình độ cao sẽ đảm
bảo cho việc xây dựng được một hệ thống chính sách thuế có chất lượng, phù
hợp với thực trạng của nền kinh tế, bảo đảm cho việc khai thác và phân bổ có
hiệu quả các nguồn lực trong nước, tác động tích cực đến chính sách phát triển
kinh tế xã hội. Do đó cần phải coi trọng cũng như quan tâm đặc biệt tới công
tác đào tạo nâng cao năng lực, trình độ của đội ngũ cán bộ thuế, tạo cơ cấu
nguồn thay thế thường xuyên, phù hợp với tình hình hoạt động của ngành thuế
ở hiện tại và tương lai.
3.2.2.4 Tiếp tục thực hiện cải cách thủ tục hành chính
Cần tiếp tục triển khai “Chiến lược phát triển ngành thuế giai đoạn
73
2011-2020” theo đúng kế hoạch đã được Bộ trưởng Bộ tài chính phê duyệt.
Liên tục rà soát lại các quy trình và thủ tục về quản lý thuế, loại bỏ đi
những quy định không cần thiết, không hợp lý, rườm rà, thực hiện đơn giản hóa
thủ tục hành chính thuế nhằm tạo thuận lợi cho người nộp thuế.
Liên tục nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật quản lý thuế và các văn bản
hướng dẫn thi hành luật, đổi mới theo hướng đơn giản hóa các quy định về kê
khai, nộp thuế, các quy trình nghiệp vụ quản lý thuế nhưng vẫn đảm bảo tính
hiệu quả, minh bạch, rõ ràng, dễ hiểu, dễ thực hiện tạo điều kiện thuận lợi cho
người nộp thuế tự nguyện tuân thủ pháp luật thuế.
3.2.2.5 Tăng cường ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ thông tin
Để thực hiện được mục tiêu tinh giảm biên chế nhân sự quản lý thuế,
giảm sự cồng kềnh của bộ máy ngành thuế, tiết kiệm cho nguồn ngân sách nhà
nước nhưng vẫn phải đảm bảo tính hiệu quả, chính xác và nhanh chóng thì
ngành cần phải khẩn trương thực hiện từng bước ứng dụng công nghệ thông tin
vào quản lý thuế, nhất là trong bối cảnh cuộc cách mạng 4.0 có ảnh hưởng sâu
rộng tới mọi ngành nghề cũng kinh tế toàn cầu có những biến động nhanh
chóng, liên tục như hiện nay.
Do vậy, việc trang bị hệ thống thông tin đầy đủ và cập nhật sẽ là yếu tổ
quan trọng không thể thiếu để thực hiện đánh giá, phân tích và đề xuất các giải
pháp hoàn thiện chính sách thuế phục vụ việc phát triển kinh tế - xã hội từng
thời kỳ. Để có được hệ thống cơ sở dữ liệu đầy đủ và đáng tin cậy, ngành thuế
cần phải đầu tư nhiều hơn cho việc xây dựng cơ sở dữ liệu thống nhất trong
toàn ngành; Phát triển các ứng dụng công thông tin trong mọi hoạt động; Xây
74
dựng cơ sở hạ tầng trang thiết bị tiên tiến, hiện đại, đồng bộ.
Tiểu kết chương 3
Trong bối cảnh kinh tế - xã hội Việt Nam đang phát triển, đối mặt với
nhiều cơ hội và thách thức, các tổ chức hoạt động kinh doanh và các loại hình
doanh nghiệp phát triển ngày càng đa dạng, việc xây dựng và từng bước hoàn
thiện hệ thống pháp luật thuế đảm bảo phù hợp, thích ứng với sự chuyển biến
diễn ra liên tục của kinh tế trong nước cũng như trên thế giới là một công việc
vô cùng cấp thiết.
Trên nền tảng đã có cùng với những ưu điểm nhất định, mang lại kết quả
tích cực trong những năm qua của pháp luật Thuế nói chung và pháp luật thuế
75
Thu nhập doanh nghiệp nói riêng thì đâu đó Luật thuế thu nhập doanh nghiệp
hiện hành vẫn còn bộc lộ những điểm chưa hoàn thiện cũng như những bất cập,
hạn chế của nó.
Với mục tiêu chung xây dựng hệ thống chính sách thuế đồng bộ, thống
nhất, công bằng, hiệu quả, phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa. Xây dựng ngành thuế Việt Nam hiện đại, hiệu lực, hiệu quả.
Công tác quản lý thuế, phí và lệ phí thống nhất, minh bạch, đơn giản, dễ hiểu,
dễ thực hiện dựa trên ba nền tảng cơ bản: Thể chế chính sách thuế minh bạch,
quy trình thủ tục hành chính thuế đơn giản, khoa học phù hợp với thông lệ quốc
tế; Nguồn nhân lực có chất lượng, liêm chính; Ứng dụng công nghệ thông tin
hiện đại, có tính liên kết, tích hợp, tự động hóa cao.
Chương 3 đã đưa ra những quan điểm, yêu cầu trong việc hoàn thiện và
thực hiện pháp luật Thuế thu nhập doanh nghiệp của Việt Nam hiện nay, từ đó
đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện và thực hiện cũng như khắc phục những
mặt còn hạn chế của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp.
KẾT LUẬN
Trong lịch sử phát triển của ngành thuế, pháp luật về thuế thu nhập doanh
nghiệp xuất hiện từ rất sớm, ở các nước phát triển, thuế thu nhập doanh nghiệp
đóng vai trò quan trọng trong việc bảo đảm nguồn thu ngân sách Nhà nước ổn
định và thực hiện phân phối thu nhập.
Trong khoảng 20 năm trở lại đây, Việt Nam đã và đang có những bước
phát triển đột phá trên nhiều lĩnh vực đặc biệt là lĩnh vực kinh tế. Trong khi
trên thế giới, khi mà các nước phát triển cho thấy sự chững lại của tăng trưởng
kinh tế, cuộc cạnh tranh thương mại Mỹ - Trung chưa có hồi kết gây ảnh hưởng
76
tới kinh tế toàn cầu thì ở Việt Nam, dưới sự lãnh đạo định hướng của Đảng và
Nhà nước, sự vào cuộc quyết liệt của Chính phủ, nền kinh tế Việt Nam như một
điểm sáng trên bản đồ kinh tế của thế giới với mức tăng trưởng ấn tượng 7%
trong năm 2019 và cho thấy được sự ổn định qua các năm. Kết quả đó không
chỉ giúp Việt Nam có được uy tín trên trường quốc tế mà còn giúp Việt Nam
trở thành một điểm đến đáng tin cậy của các nhà đầu tư ở cách ngành, lĩnh vực
khác nhau.
Hiện nay, khi mà nền kinh tế của Việt Nam đang phát triển theo hướng
phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa nhưng vẫn
phải đáp ứng với nhu cầu hội nhập sâu rộng kinh tế quốc tế, việc xây dựng và
hoàn thiện chính sách pháp luật nói chung, pháp luật thuế thu nhập doanh
nghiệp nói riêng đóng một vai trò then chốt.
Bằng việc đi sâu vào nghiên cứu bản chất của pháp luật thuế thu nhập
doanh nghiệp, trên cơ sở lý luận và việc phân tích thực trạng pháp luật thuế thu
nhập doanh nghiệp ở Việt Nam, xuất phát từ những hạn chế, bất cập còn tồn tại
ở nước ta hiện nay và từ thực tiễn áp dụng pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp
trên địa bàn huyện Thường Tín, Thành phố Hà Nội tác giả đã nêu ra những
quan điểm, yêu cầu, giải pháp góp phần hoàn thiện và thực hiện hiệu quả pháp
luật về thuế Thu nhập doanh nghiệp tại Việt Nam.
Trong quá trình thực hiện nghiên cứu đề tài, mặc dù đã cố gắng tìm hiểu
và thu thập tài liệu nhưng do dữ liệu không được đầy đủ, kiến thức cũng như
khả năng chưa được hoàn thiện nên luận văn còn nhiều hạn chế, thiếu sót, các
quan điểm giải pháp chỉ dừng lại ở mức chung nhất và định hướng trên cơ sở
lý thuyết mà chưa thể kiểm định trên thực tế để kiểm tra, định lượng một cách
cụ thể nên tác giả rất mong nhận được ý kiến đóng góp quý báu của các thầy
cô giáo, bạn bè, đồng nghiệp, những ai quan tâm đến đề tài để luận văn được
77
hoàn thiện.
78