Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ

…………/………… ……/……

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

HUYỀN TÔN NỮ DIỄM THÚY

HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN TỈNH THỪA THIÊN HUẾ

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG

THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2019

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ

…………/………… ……/……

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

HUYỀN TÔN NỮ DIỄM THÚY

HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN TỈNH THỪA THIÊN HUẾ

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG

Chuyên ngành: Quản lý công

Mã số: 8 34 04 03

THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2019

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHAN VĂN HÙNG

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn

này là trung thực và chưa được ai công bố dưới bất kỳ hình thức nào.

Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã

được cảm ơn. Các số liệu và thông tin trích dẫn được nêu trong luận văn này

đã được ghi rõ nguồn gốc.

Thừa Thiên Huế, ngày tháng năm 2019

Học viên

Huyền Tôn Nữ Diễm Thúy

LỜI CẢM ƠN

Với tình cảm chân thành và sâu sắc, tôi xin gửi lời cảm ơn tới tất cả các

tổ chức, cá nhân đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập cũng

như nghiên cứu đề tài.

Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Phan Văn Hùng,

Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương – Bộ Nội vụ đã nhiệt tình dành

nhiều thời gian và công sức, trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực

hiện nghiên cứu luận văn này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo sau đại học,

Học viện Hành chính Quốc gia tại TP Huế cùng toàn thể quý Thầy, Cô giáo

đã giảng dạy, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.

Xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Thường trực, các Ban HĐND tỉnh, chuyên

viên Văn phòng HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế đã nhiệt tình giúp đỡ, cộng tác

và cung cấp những tài liệu cần thiết để tôi có thể hoàn thiện luận văn này.

Cám ơn sự hỗ trợ, chia sẻ, động viên, nhiệt tình giúp đỡ của các đồng

nghiệp, bạn bè và người thân trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.

Tuy đã có nhiều cố gắng, nhưng luận văn không tránh khỏi những thiếu

sót, hạn chế. Kính mong quý Thầy, Cô giáo, các chuyên gia, đồng nghiệp tiếp

tục giúp đỡ, đóng góp để luận văn được hoàn thiện hơn.

Xin trân trọng và chân thành cảm ơn!

Học viên

Huyền Tôn Nữ Diễm Thúy

MỤC LỤC

Trang bìa

Lời cam đoan

Lời cảm ơn

Mục lục

Danh mục viết tắt

Danh mục các hình, bảng biểu

MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT

CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN TỈNH .......................................................... 8

1.1. Vị trí, vai trò và chức năng của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh ......................... 8

1.1.1. Vị trí, vai trò của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh .......................................... 8

1.1.2. Chức năng của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh ........................................ 13

1.2. Nội dung hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh ..................... 20

1.2.1. Xem xét báo cáo công tác của Thường trực Hội đồng nhân dân, Uỷ ban

nhân dân, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh ............................. 20

1.2.2. Xem xét việc trả lời chất vấn của Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Chủ tịch

Uỷ ban nhân dân, các thành viên khác của Uỷ ban nhân dân, Thủ trưởng cơ

quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân

dân, Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh ...................................................... 21

1.2.3. Xem xét văn bản quy phạm pháp luật của Uỷ ban nhân dân tỉnh, nghị

quyết của Hội đồng nhân dân cấp huyện khi phát hiện có dấu hiệu trái với

Hiến pháp, pháp luật ..................................................................................... 23

1.2.4. Thành lập Đoàn giám sát khi xét thấy cần thiết ................................... 24

1.3. Các yêu cầu và các yếu tố bảo đảm hoạt động giám sát của Hội đồng

nhân dân tỉnh ................................................................................................ 25

1.3.1. Các yêu cầu đối với hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh ....... 25

1.3.2. Các yếu tố bảo đảm hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh .......... 30

Tiểu kết chương 1 ........................................................................................ 36

Chương 2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT CỦA HỘI ĐỒNG

NHÂN DÂN TỈNH THỪA THIÊN HUẾ .................................................. 37

2.1. Đánh giá thực tiễn về tổ chức bộ máy Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa

Thiên Huế ..................................................................................................... 37

2.1.1. Về đại biểu và cơ cấu đại biểu ............................................................ 37

2.1.2. Tổ chức của Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế ....................... 39

2.2. Kết quả hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế ... 39

2.2.1. Về hoạt động giám sát tại kỳ họp ........................................................ 39

2.2.2. Về hoạt động giám sát giữa hai kỳ họp ............................................... 53

2.2.3. Hoạt động giám sát chuyên đề ............................................................ 70

2.3. Đánh giá chung về hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa

Thiên Huế .................................................................................................... 76

2.3.1. Ưu điểm.............................................................................................. 76

2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân .......................................................... 79

Tiểu kết chương 2 ......................................................................................... 85

Chương 3. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM HOẠT ĐỘNG

GIÁM SÁT CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN TỈNH QUẢNG BÌNH ........ 86

3.1. Quan điểm bảo đảm hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa

Thiên Huế .................................................................................................... 86

3.1.1. Quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng về bảo đảm hoạt động của các

cơ quan dân cử nói chung và hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh

nói riêng ....................................................................................................... 86

3.1.2. Nâng cao nhận thức về vai trò của hoạt động giám sát của Hội đồng

nhân dân tỉnh ................................................................................................ 90

3.1.3. Hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh phải đặt trong mối

quan hệ chặt chẽ với hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát của Đảng, Mặt

trận Tổ quốc, các cơ quan Nhà nước khác và của toàn xã hội ....................... 91

3.1.4. Đảm bảo chất lượng, hiệu lực của các kết luận, kiến nghị sau giám sát

của Hội đồng nhân dân tỉnh .......................................................................... 91

3.2. Các giải pháp bảo đảm hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh

Thừa Thiên Huế ........................................................................................... 92

3.2.1. Tiếp tục hoàn thiện các quy định pháp luật về hoạt động giám sát của

Hội đồng nhân dân tỉnh ................................................................................ 92

3.2.2. Nâng cao năng lực của các chủ thể thực hiện chức năng giám sát của

Hội đồng nhân dân tỉnh ................................................................................ 97

3.2.3. Nâng cao chất lượng thực hiện các hình thức giám sát của Hội đồng

nhân dân tỉnh .............................................................................................. 106

3.2.4. Tăng cường mối quan hệ phối hợp trong hoạt động giám sát của Hội

đồng nhân dân tỉnh ..................................................................................... 112

3.2.5. Bảo đảm các điều kiện cần thiết cho Hội đồng nhân dân tỉnh trong hoạt

động giám sát ............................................................................................. 114

3.3. Kiến nghị ............................................................................................. 116

Tiểu kết chương 3 ...................................................................................... 120

KẾT LUẬN ............................................................................................... 122

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Diễn giải

Đại biểu Quốc hội ĐBQH

Hội đồng nhân dân HĐND

Kinh tế - Xã hội KT-XH

Mặt trận Tổ quốc MTTQ

MTTQVN Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Phó Giáo sư Tiến sĩ PGS.TS

Tòa án nhân dân TAND

TP. HCM Thành phố Hồ Chí Minh

TT. HĐND Thường trực Hội đồng nhân dân

Tiếp xúc cử tri TXCT

Ủy ban nhân dân UBND

Văn bản quy phạm pháp luật VBQPPL

Viện kiểm sát nhân dân VKSND

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1 Trình độ chuyên môn và lý luận chính trị ...................................... 38

Bảng 2.2 Tuổi trung bình của các độ tuổi ..................................................... 38

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Chức năng của Hội đồng nhân dân là giám sát và quyết định, vậy giám

sát là một chức năng theo luật định, tức là gắn với quyền hạn và là trách

nhiệm của Hội đồng nhân dân. Chức năng này được bảo đảm tại Điều 1, Luật

Tổ chức HĐND và UBND năm 2003 cho thấy giám sát của HĐND là một

công cụ đặc thù thể hiện đặc tính của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa

phương. Như vậy, giám sát là việc đánh giá hiệu quả và năng lực hoạt động

của chính quyền địa phương.

Quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương và hoạt động giám

sát là hai chức năng chủ yếu và cơ bản nhất của HĐND cấp tỉnh. Trong hai

chức năng đó, giám sát có một vị trí, vai trò rất quan trọng bảo đảm HĐND

thực sự là cơ quan đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân, thực hiện

đúng nguyên tắc quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Thực hiện tốt chức

năng giám sát là một trong những yêu cầu cơ bản để nâng cao hiệu quả hoạt

động của HĐND.

Thực trạng kinh tế- xã hội và nâng cao năng lực quản lý của chính

quyền địa phương ở tỉnh Thừa Thiên Huế là những thách thức trong quá trình

phát triển của tỉnh. Vấn đề đang đặt ra đối với chính quyền địa phương là phải

tạo bước đột phá, giữ vững tốc độ tăng trưởng trên mọi mặt, hoàn thành kế

hoạch kinh tế - xã hội qua từng giai đoạn cụ thể, tạo đà cho sự phát triển cao

hơn trong những năm tiếp theo. Để tạo bước đột phá đó thì nhiệm vụ giám sát

của HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế phải là công việc nặng nề, phức tạp. Giám

sát để thúc đẩy, đưa pháp luật vào cuộc sống và góp phần vừa đảm bảo trật tự

kỷ cương, đồng thời qua đó tạo sự năng động để tỉnh tiếp tục phát triển. Đặc

biệt là từ khi có Luật Tổ chức HĐND và UBND sửa đổi năm 2003 và mới

đây nhất là Luật tổ chức chính quyền địa phương (2015) thì công tác giám sát

được tiến hành thuận lợi hơn, song hiện nay trên địa bàn tỉnh đang diễn ra

nhiều vấn đề phức tạp cần được giải quyết đặc biệt là trên các lĩnh vực kinh

tế, xã hội, an ninh, quốc phòng, chính sách xoá đói giảm nghèo, chính sách

người có công, giáo dục - đào tạo, y tế, cộng đồng…Trước tình trạng như vậy,

đòi hỏi phải tăng cường quản lý của các cấp, các ngành, đặc biệt là vai trò

giám sát của cơ quan quyền lực Nhà nước là Quốc hội và HĐND các cấp

trong phạm vi được phân cấp.

Giai đoạn 2015- 2018, nền kinh tế tỉnh nhà phải đối mặt với nhiều khó

khăn, thách thức do những hạn chế nội tại từ trước vẫn chưa được khắc phục

triệt để; các sản phẩm chủ lực chịu sự cạnh tranh gay gắt, trong khi năng lực

mới tăng thêm tạo động lực cho phát triển chưa nhiều. Bên cạnh đó, sự cố môi

trường biển do Formosa gây ra đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản

xuất kinh doanh, đặc biệt là ngành nông nghiệp, ngành du lịch - dịch vụ.

Trước tình hình đó, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo tập trung, quyết liệt của Thường

vụ Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, cùng sự nỗ lực phấn đấu cao của các cấp,

các ngành, cộng đồng các doanh nghiệp và nhân dân toàn tỉnh, tình hình kinh

tế - xã hội tỉnh ta đã từng bước vượt qua khó khăn, tạo chuyển biến tích cực

trên hầu hết các lĩnh vực.. Bên cạnh đó tình trạng sử dụng các nguồn vốn

phân tán, đầu tư dàn trải, nợ xây dựng cơ bản lớn, gây lãng phí, thất thoát,

hiệu quả thấp, các chính sách xã hội đầu tư chưa đồng đều, tỷ lệ học sinh bỏ

học vẫn còn cao, y tế chưa đáp ứng được nhu cầu khám chữa bệnh cho người

dân, một số vấn đề giao thông, tội phạm vẫn còn diễn biến phức tạp.... Một

trong những nguyên nhân dẫn đến những bất cập này là hoạt động quản lý của

Nhà nước nói chung và giám sát của HĐND nói riêng chưa thật sự hiệu quả.

Quá trình giám sát, vẫn còn một số tồn tại, hạn chế ở nhiều mức độ

khác nhau trên các lĩnh vực khác nhau của HĐND các cấp. Những tồn tại, hạn

chế đó có cả nguyên nhân khách quan từ thể chế và chủ quan từ chính bản

thân năng lực của Hội đồng nhân dân và bộ máy giúp việc vẫn còn có những

khoảng cách nhất định so với yêu cầu. Trong khi đó, các cơ quan, tổ chức,

đơn vị và nhân dân nói chung ở địa phương cũng chưa ý thức đầy đủ về

quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của mình đối với hoạt động giám sát của

HDND. Nội dung một số cuộc giám sát chưa tập trung, chọn đối tượng giám

sát chưa phù hợp; hình thức giám sát chủ yếu chỉ nghe báo cáo bằng văn bản,

thiếu khảo sát, kiểm tra thực tế; thời gian giám sát quá ít nên khó phát hiện

được vấn đề; chưa thường xuyên theo dõi, đôn đốc các cơ quan chức năng

xem xét, giải quyết các kết luận sau giám sát; việc mời chuyên gia trên các

lĩnh vực được giám sát để tham gia các buổi làm việc còn rất hạn chế; một số

đối tượng được giám sát còn có biểu hiện cho rằng giám sát là tìm khuyết

điểm, gây khó khăn cho công tác chỉ đạo, điều hành của các cơ quan liên

quan; chưa có quy định cụ thể các chế tài cần thiết đối với hành vi không thực

hiện các kết luận, kiến nghị qua giám sát.... Tất cả những điều này đã hạn chế

đáng kể đến hiệu lực và hiệu quả của quá trình giám sát của HĐND cấp tỉnh ở

các địa phương nói chung và tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng trong những năm

qua. Đó là lý do tác giả chọn đề tài “Hoạt động giám sát của Hội đồng nhân

dân tỉnh Thừa Thiên Huế” làm đề tài luận văn Thạc sỹ Quản lý công.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan tới đề tài

Giám sát và vấn đề nâng cao chất lượng, hiệu quả giám sát của các cơ

quan dân cử ở nước ta được đề cập nhiều trên các sách báo, tạp chí, các diễn

đàn khoa học. Nghiên cứu hoạt động giám sát của HĐND nói chung và

HĐND cấp tỉnh nói riêng đã được nhiều đề tài tiếp cận. Có thể kể ra một số

công trình nghiên cứu và một số bài tham luận sau đây:

- Bàn về tính chất của HĐND trong điều kiện cải cách bộ máy nhà

nước hiện nay, PGS,TS Bùi Xuân Đức, Tạp chí Nhà nước và pháp luật,

12/2003

- Tổ chức và hoạt động của các ban của HĐND, Trương Đắc Linh, Tạp

chí Nghiên cứu lập pháp, số 2/2003.

- Về đổi mới tổ chức và hoạt động của HĐND các cấp nhiệm kỳ 2004-

2009, Đinh Ngọc Quang, Tạp chí Quản lý nhà nước, số 2/2005.

- Đổi mới tổ chức và hoạt động của HĐND và UBND thành phố Hà

Nội, Bùi Huyền Mai, Luận văn thạc sĩ Luật học, Viện Nhà nước và pháp luật,

2004.

- Năng lực thực hiện chức năng giám sát của HĐND tỉnh Hải Dương

đối với quản lý hành chính nhà nước về đất đai, Luận văn thạc sĩ Luật học,

Phạm Quang Hưng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, 2007.

- PGS.TS. Nguyễn Tất Viễn “Nhân bầu cử Quốc hội và bầu cử HĐND

các cấp, suy nghỉ về vấn đề tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân”,

Tạp chí Tổ chức nhà nước số 3/2015 .

- Cao Thị Bích Lan “Nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát

của Hội đồng nhân dân từ thực tiễn hoạt động của HĐND Quận Hoàn Kiếm,

TP. Hà Nội”, Luận văn thạc sĩ Hành chính công, Học viện Hành chính quốc

gia Hà Nội, 2005.

- Nguyễn Sỹ Tháng “Nâng cao năng lực giám sát của HĐND thành

phố Hà Nội trong lĩnh vực quản lý và bảo vệ môi trường”, Luận văn thạc sĩ

Hành chính công, Học viện Hành chính quốc gia TP.HCM, 2004.

- Ban Công tác đại biểu của Uỷ ban thường vụ Quốc hội - Kỷ yếu Hội nghị

Thường trực HĐND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương các khu vực trên toàn

quốc năm 2018.

- Ban Công tác đại biểu của Uỷ ban thường vụ Quốc hội - Kỷ yếu Hội nghị

toàn quốc về hoạt động của HĐND và Uỷ ban nhân dân năm 2018.

- Ban Công tác đại biểu của Uỷ ban thường vụ Quốc hội - Kỷ yếu Hội nghị

giao ban Thường trực HĐND các tỉnh Bắc Trung Bộ năm 2015, 2018, 2017,

2018, 2019

Các nội dung nêu trên chủ yếu tiếp cận HĐND từ góc độ tổ chức và

hoạt động một cách chung chung, còn về chức năng giám sát của HĐND chỉ

khai thác ở khía cạnh nâng cao hiệu lực. Hoạt động giám sát của HĐND cấp

tỉnh đã có nhiều vấn đề mới được đặt ra cả về lý luận và thực tiễn, nhưng chưa

nhiều các công trình khoa học nghiên cứu một cách có hệ thống, toàn diện và

đầy đủ, nhất là ở một địa bàn cụ thể như giám sát của HĐND tỉnh Thừa Thiên

Huế đối với UBND tỉnh Thừa Thiên Huế. Các kết quả nghiên cứu này sẽ là

nguồn tư liệu quan trọng cho việc nghiên cứu hoạt động giám sát của Hội

đồng nhân dân tỉnh trên một địa bàn cụ thể ở Thừa Thiên Huế với tính chất là

một đề tài độc lập đi sâu nghiên cứu thực tiễn, để đánh giá mặt được, mặt

chưa được qua đó đưa ra được những giải pháp có giá trị thực tiễn nhằm tăng

cường hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế.

3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn

3.1. Mục đích

Trên cơ sở hệ thống và làm rõ cơ sở lý luận về hoạt động giám sát của

HĐND cấp tỉnh nói chung và thực tiễn hoạt động giám sát của HĐND tỉnh

Thừa Thiên Huế, luận văn đề xuất giải pháp tăng cường hoạt động giám sát

của HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế hiện nay.

3.2. Nhiệm vụ

Với mục đích trên, luận văn phải thực hiện các nhiệm vụ sau:

- Phân tích cơ sở lý luận về vị trí, chức năng của HĐND; làm rõ khái

niệm giám sát; phân tích đặc điểm, nội dung và hình thức giám sát của HĐND

cấp tỉnh cũng như các yếu tố ảnh hưởng và các điều kiện bảo đảm hoạt động

giám sát của HĐND cấp tỉnh.

- Làm sáng tỏ thực trạng hoạt động giám sát của HĐND tỉnh Thừa

Thiên Huế hiện nay để tìm ra ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân của những ưu

điểm, hạn chế.

- Từ các cơ sở trên, đề xuất quan điểm và giải pháp bảo đảm hoạt động

giám sát của HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế trong thời gian tới.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn

4.1. Đối tượng nghiên cứu

Hoạt động giám sát của HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế.

4.2. Phạm vi nghiên cứu

- Về thời gian: Từ năm 2015 đến năm 2018.

- Về không gian: Trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế.

5. Phương pháp nghiên cứu

5.1. Phương pháp luận

Luận văn được thực hiện trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin,

tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về Nhà nước

kiểu mới, HĐND, chức năng giám sát của HĐND.

5.2. Phương pháp nghiên cứu: Trong quá trình nghiên cứu, tác giả sử

dụng các phương pháp phân tích-tổng hợp, so sánh, đối chiếu, thống kê, hệ

thống hóa.

+ Các phương pháp tổng hợp, phân tích các công trình nghiên cứu hiện

có và các tài liệu khác để làm sáng tỏ những vấn đề lý luận, pháp lý và thực

tiễn liên quan đến chức năng giám sát của HĐND.

+ Các phương pháp tổng hợp, thống kê, phân tích, so sánh các tài liệu,

báo cáo chuyên môn của HĐND và phương pháp quan sát thực tế để đánh giá

thực trạng chức năng giám sát của HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế (ở Chương II).

+ Các phương pháp tổng hợp, phân tích, so sánh để đề xuất các quan

điểm, giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả chức năng giám sát của HĐND tỉnh

Thừa Thiên Huế (ở Chương III).

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn

- Việc nghiên cứu luận văn sẽ cung cấp cơ sở phương pháp luận giúp

cán bộ, công chức trong các cơ quan nhà nước nhìn nhận đúng đắn tầm quan

trọng, vai trò vị trí của hoạt động giám sát của HĐND cấp tỉnh trong việc

kiểm soát thực thi quyền lực nhà nước ở địa phương.

- Góp phần nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của HĐND tỉnh,

thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho

Nhân dân, hạn chế tệ quan liêu, tham nhũng, làm lành mạnh các quan hệ xã hội.

- Góp phần giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa cơ quan quyền lực

nhà nước với cơ quan hành chính trong việc phối hợp thực hiện quyền lực nhà

nước ở địa phương.

- Đặt ra những vấn đề mới, tiếp tục nghiên cứu góp phần hoàn thiện

phương thức tổ chức và hoạt động, bảo đảm thực quyền của HĐND.

- Luận văn có giá trị làm tài liệu tham khảo, vận dụng vào hoạt động

thực tiễn của HĐND các cấp, góp phần nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ

năng, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ chuyên trách trong các cơ quan chuyên

môn của HĐND.

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận luận văn kết cấu gồm 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận về hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh

Chương 2: Thực trạng hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh

Thừa Thiên Huế từ năm 2015 - 2018

Chương 3: Quan điểm và giải pháp bảo đảm hoạt động giám sát của

Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế.

Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT

CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN TỈNH

1.1. Vị trí, vai trò và chức năng của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh

1.1.1. Vị trí, vai trò của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh

1.1.1.1. Khái niệm

Trong bộ máy Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt nam, HĐND

các cấp là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, do nhân dân địa phương

trực tiếp bầu ra, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ nhân dân ở

địa phương đó. HĐND có quyền quyết định những vấn đề quan trọng của địa

phương theo quy định pháp luật.

Điều 113, Hiến pháp năm 2013 và điều 6, Luật Tổ chức chính quyền

địa phương năm 2015 đều xác định: “Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực

nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ

của Nhân dân, do Nhân dân địa phương bầu ra, chịu trách nhiệm trước Nhân

dân địa phương và cơ quan nhà nước cấp trên”. [19]

Hiến pháp cũng quy định thẩm quyền rộng rãi cho HĐND, đảm bảo

thật sự là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, chịu trách nhiệm và toàn

quyền quyết định những vấn đề trọng đại ở địa phương trong khuôn khổ quy

định của Hiến pháp và pháp luật. Theo Điều 113 của Hiến pháp 2013 quy

định “Hội đồng nhân dân quyết định các vấn đề của địa phương do luật định;

giám sát việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật ở địa phương và việc thực

hiện nghị quyết của Hội đồng nhân dân”. [15]

Trên cơ sở những quy định chung của Hiến pháp năm 2013, Luật Tổ

chức HĐND và UBND năm 2003, Luật Tổ chức chính quyền địa phương

2015, có thể khái quát vị trí, vai trò của HĐND trên các mặt sau đây:

- Hội đồng nhân dân là cơ quan đại diện của nhân dân địa phương. Ở

địa phương, HĐND là cơ quan duy nhất được thành lập bằng một cuộc bầu cử

do cử tri địa phương trực tiếp bầu ra theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, bỏ

phiếu kín. Hình thức hoạt động của HĐND chủ yếu thông qua kỳ họp toàn

thể. Mọi quyết định của Hội đồng được thông qua bằng việc biểu quyết theo

nguyên tắc đa số tương đối hoặc đa số tuyệt đối. Tính chất đại diện của

HĐND về mặt hình thức được thể hiện rõ nét nhất ở vấn đề cơ cấu đại biểu

trong HĐND. Mỗi HĐND có một số lượng đại biểu nhất định đại diện cho nữ

giới, người dân tộc, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, lực lượng vũ

trang nhân dân và các cơ quan nhà nước khác đóng tại địa phương. Điều này

có nghĩa, HĐND đại diện cho toàn thể nhân dân; thành phần trong HĐND thể

hiện khối đại đoàn kết của toàn dân sống trên địa phương. HĐND là cơ quan

chỉ đại diện cho nhân dân địa phương bầu ra mình, đồng thời chịu trách nhiệm

trước nhân dân địa phương đó và cơ quan nhà nước cấp trên.

- Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương thể

hiện ở các mặt sau đây:

+ Được thành lập bởi các đại biểu do nhân dân địa phương bầu ra, đại

diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ nhân dân.

+ Có quyền căn cứ vào pháp luật, bầu, miễn nhiệm, bãi miễn các chức

danh của UBND là cơ quan chấp hành của mình; bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm

Hội thẩm nhân dân của TAND cùng cấp; cũng như có quyền bỏ phiếu tín

nhiệm đối với các chức danh do HĐND bầu ra.

+ Có quyền căn cứ vào Hiến pháp và pháp luật ra Nghị quyết để triển

khai các mặt công tác ở địa phương.

+ Có quyền giám sát việc tuân theo Hiến pháp, pháp luật ở địa phương,

đồng thời chịu sự giám sát, hướng dẫn của Uỷ ban thường vụ Quốc hội và

hướng dẫn, kiểm tra của Chính phủ.

Hội đồng nhân dân cũng là cơ quan quyền lực nhà nước nhưng chỉ có

quyền ban hành nghị quyết - là loại văn bản pháp quy dưới luật, phải phù hợp

với văn bản pháp luật vì xuất phát từ tính chất đại diện của Hội đồng.

Từ những cách tiếp cận khác nhau, các nhà khoa học đã đưa ra nhiều

cách hiểu khác nhau về quyền lực: Là sự thống nhất giữa "quyền" và "lực"; là

khả năng được đảm bảo bằng sức mạnh để thực hiện những hành vi hoặc

buộc người khác phải thực hiện những hành vi nhất định theo ý chí của người

có quyền hoặc được trao quyền; là cái mà nhờ đó người khác phải phục tùng

(R. Đan tra); là khả năng đạt tới kết quả nhờ hoạt động phối hợp (L. Lipson);

là cái làm cho người khác hoạt động theo sự lựa chọn của ta, là khả năng tạo

ra sản phẩm có chủ ý (B. Russel); là khả năng tác động tới hành vi của những

người khác để có được kết quả mà mình muốn (Zoseph S. Nye); là sự quyết

định cho ai? được cái gì? Khi nào? Là sự tham gia vào những quyết định có

tính phân phối các giá trị cho toàn xã hội và để điều tiết các mối quan hệ giữa

các thành viên sống chung với nhau trong xã hội (Từ điển bách khoa Việt

Nam)...

Khái quát lại, quyền lực là mối quan hệ giữa các chủ thể hành động của

đời sống xã hội, trong đó chủ thể này có thể chi phối hoặc buộc chủ thể khác

phải phục tùng ý chí của mình nhờ có sức mạnh, vị thế nào đó trong quan hệ

xã hội.

1.1.1.2. Quyền lực chính trị

Ở trên chúng ta đã xác định: Quyền lực là khả năng buộc người khác

phải phục tùng theo ý chí của một chủ thể nào đó.

Khi nghiên cứu chính trị học, chúng ta cũng đã xác định: Về thực chất,

chính trị là quan hệ về lợi ích giữa các giai cấp, các nhóm xã hội, các quốc gia

dân tộc. Trong đó căn bản và trước hết là lợi ích kinh tế. Quan hệ giữa các giai

cấp, các chủ thể xã hội này về mặt lợi ích thực chất là quan hệ của chúng trong

việc phân bổ các giá trị mà xã hội tạo ra. Do vậy, một cách cụ thể hơn có thể

coi: Về thực chất chính trị là quan hệ giữa các giai cấp, các nhóm xã hội, các

quốc gia dân tộc... trong việc phân bổ các giá trị xã hội.

Từ nội hàm đã xác định của khái niệm "quyền lực" và "chính trị" ta có thể

định nghĩa: Về thực chất, quyền lực chính trị là khả năng áp đặt và thực thi các

giải pháp phân bổ giá trị có lợi cho mình của một giai cấp, một lực lượng xã hội

hay một quốc gia dân tộc.

Nếu nhấn mạnh tính mục đích của quyền lực chính trị và chủ thể trọng

yếu nhất là giai cấp, có thể định nghĩa ngắn gọn hơn: Quyền lực chính trị là

khả năng một giai cấp thực hiện lợi ích khách quan của mình.

1.1.1.3. Quyền lực nhà nước

Quyền lực nhà nước là phạm trù trung tâm và cơ bản nhất của chính trị

học. Từ trước tới nay, vấn đề quyền lực nhà nước được bàn đến như một

trong những công cụ cơ bản nhất để tổ chức và vận hành đời sống xã hội.

Cùng với quá trình đó, người ta đã tìm kiếm các nguyên tắc, cơ cấu, phương

thức tổ chức quyền lực nhà nước để thiết lập mối quan hệ qua lại, sự phụ

thuộc và tác động lẫn nhau giữa pháp luật và quyền lực, cá nhân và cộng

đồng, công dân và nhà nước.

Với sự xuất hiện của mình, quyền lực nhà nước được xác định là một

dạng đặc biệt của quyền lực chính trị. Tính chất đặc biệt của quyền lực nhà

nước thể hiện ở chỗ nó là quyền lực công khai, thống nhất, bao trùm toàn xã

hội, quyền lực nhà nước có đủ sức mạnh để kiểm soát và ràng buộc các chủ

thể theo nghĩa rộng nhất phải phục tùng. Quyền lực nhà nước là quyền lực đặc

thù sử dụng những biện pháp cưỡng chế mang tính nhà nước. Bộ phận cấu

thành quan trọng nhất tạo nên bản chất quyền lực nhà nước là ý chí của giai

cấp cầm quyền và nó được hiện thực hóa bởi bộ máy nhà nước.

Như vậy: Quyền lực nhà nước là năng lực hành động chính trị của giai

cấp cầm quyền nhằm hiện thực hóa lợi ích của mình trên cơ sở đảm bảo ở

mức độ nhất định việc thực hiện lợi ích chung của xã hội.

Tính đại diện và tính quyền lực của HĐND có quan hệ biện chứng với

nhau. Tính đại diện là tiền đề để bảo đảm để HĐND trở thành cơ quan quyền

lực nhà nước ở địa phương. Và chỉ có thể là cơ quan quyền lực nhà nước ở

địa phương thì Hội đồng nhân dân mới có đủ quyền năng thực hiện được tính

đại diện cho nhân dân, thay mặt nhân dân quyết định các vấn đề quan trọng

của địa phương.

Tuy HĐND là cơ quan quyền lực nhà nước nhưng xét về vị trí pháp lý,

Hội đồng nhân dân không giống với Quốc hội, Quốc hội là cơ quan quyền lực

nhà nước cao nhất. Sự khác biệt ở đây không chỉ ở phạm vi, cấp độ mà là ở

thẩm quyền. Quốc hội là cơ quan duy nhất có quyền làm Hiến pháp, Luật và

sửa đổi luật, Hội đồng nhân dân cũng là cơ quan quyền lực nhưng chỉ có

quyền ban hành Nghị quyết trong phạm vi địa phương. Như vậy, với vị trí, vai

trò của HĐND được quy định trong Hiến pháp, Luật Tổ chức HĐND và

UBND năm 2003, Luật Tổ chức quyền địa phương năm 2018 thì HĐND vừa

là một cơ quan trong bộ máy hành chính nhà nước, vừa là chủ thể quyền lực,

đại diện cho nhân dân địa phương và có quyền quyết định những vấn đề quan

trọng của địa phương, giám sát việc tuân theo pháp luật của cơ quan nhà

nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội và công dân ở địa phương nhằm phát

huy tiềm năng của địa phương trên mọi mặt kinh tế, xã hội.

Tóm lại, xét về mặt hình thức cũng như nội dung hoạt động, thiết chế

HĐND ở nước ta thực sự là người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân

dân ở địa phương. Quyền lực của HĐND được xác định trong Hiến pháp về

bản chất cũng là quyền lực của nhân dân lao động.

1.1.2. Chức năng của Hội đồng nhân dân

Theo Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức HĐND và UBND năm

2003, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 quy định HĐND các

cấp đều có hai chức năng cơ bản: chức năng quyết định và chức năng giám sát.

1.1.2.1. Chức năng quyết định

Điều 1, Luật Tổ chức HĐND và UBND năm 2003 ghi nhận như sau:

"HĐND quyết định những chủ trương, biện pháp quan trọng để phát huy tiềm

năng của địa phương, xây dựng và phát triển địa phương về kinh tế, xã hội,

củng cố quốc phòng an ninh, không ngừng cải thiện đời sống vật chất và tinh

thần của nhân dân địa phương, làm tròn nghĩa vụ của địa phương đối với cả

nước". Để có cơ sở pháp lý cho HĐND cấp tỉnh thực hiện tốt chức năng này,

tại Điều 19 của Luật Tổ chức chính quyền địa phương đã xác định cụ thể nội

dung những vấn đề quan trọng thuộc thẩm quyền quyết định của HĐND

bao gồm:

+ Về tổ chức và bảo đảm việc thi hành Hiến pháp và pháp luật:

Quyết định biện pháp bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh, phòng,

chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật khác, phòng, chống quan

liêu, tham nhũng trong phạm vi được phân quyền; biện pháp bảo vệ tài sản

của cơ quan, tổ chức, bảo hộ tính mạng, tự do, danh dự, nhân phẩm, tài sản,

các quyền và lợi ích hợp pháp khác của công dân trên địa bàn tỉnh;

Quyết định biện pháp để thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn do cơ

quan nhà nước cấp trên phân cấp; quyết định việc phân cấp cho chính quyền

địa phương cấp huyện, cấp xã, cơ quan nhà nước cấp dưới thực hiện nhiệm

vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương ở tỉnh;

Bãi bỏ một phần hoặc toàn bộ văn bản trái pháp luật của Ủy ban nhân

dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh; bãi bỏ một phần hoặc toàn bộ văn bản

trái pháp luật của Hội đồng nhân dân cấp huyện;

Giải tán Hội đồng nhân dân cấp huyện trong trường hợp Hội đồng

nhân dân đó làm thiệt hại nghiêm trọng đến lợi ích của Nhân dân và trình Ủy

ban thường vụ Quốc hội phê chuẩn; phê chuẩn nghị quyết của Hội đồng nhân

dân cấp huyện về việc giải tán Hội đồng nhân dân cấp xã.

+ Về xây dựng chính quyền:

Bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Phó Chủ

tịch Hội đồng nhân dân, Trưởng ban, Phó Trưởng ban của Hội đồng nhân dân

tỉnh, Chánh Văn phòng Hội đồng nhân dân tỉnh; bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm

Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân và các Ủy viên Ủy

ban nhân dân tỉnh; bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Hội thẩm Tòa án nhân dân

tỉnh;

Lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do

Hội đồng nhân dân tỉnh bầu theo quy định tại Điều 88 và Điều 89 của Luật này;

Bãi nhiệm đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh và chấp nhận việc đại biểu

Hội đồng nhân dân tỉnh xin thôi làm nhiệm vụ đại biểu;

Quyết định thành lập, bãi bỏ cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân

dân tỉnh;

Quyết định biên chế công chức trong cơ quan của Hội đồng nhân dân,

Ủy ban nhân dân, đơn vị sự nghiệp công lập của Ủy ban nhân dân các cấp

trên địa bàn tỉnh theo chỉ tiêu biên chế được Chính phủ giao; quyết định số

lượng và mức phụ cấp đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã,

ở thôn, tổ dân phố và phê duyệt tổng số lượng người làm việc trong đơn vị sự

nghiệp công lập thuộc phạm vi quản lý của tỉnh theo quy định của Chính phủ;

Quyết định thành lập, giải thể, nhập, chia thôn, tổ dân phố; đặt tên, đổi

tên thôn, tổ dân phố, đường, phố, quảng trường, công trình công cộng ở địa

phương theo quy định của pháp luật.

+ Về trong lĩnh vực kinh tế, tài nguyên, môi trường:

Quyết định kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội dài hạn, trung hạn và

hằng năm của tỉnh; quy hoạch, kế hoạch phát triển các ngành, lĩnh vực trên

địa bàn tỉnh trong phạm vi được phân quyền;

Quyết định dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn; dự toán thu,

chi ngân sách địa phương và phân bổ dự toán ngân sách cấp mình; điều chỉnh

dự toán ngân sách địa phương trong trường hợp cần thiết; phê chuẩn quyết

toán ngân sách địa phương. Quyết định chủ trương đầu tư, chương trình dự án

của tỉnh theo quy định của pháp luật;

Quyết định các nội dung liên quan đến phí, lệ phí theo quy định của

pháp luật; các khoản đóng góp của Nhân dân; quyết định việc vay các nguồn

vốn trong nước thông qua phát hành trái phiếu địa phương, trái phiếu đô thị,

trái phiếu công trình và các hình thức huy động vốn khác theo quy định của

pháp luật;

Quyết định chủ trương, biện pháp cụ thể để khuyến khích, huy động

các thành phần kinh tế tham gia cung cấp các dịch vụ công trên địa bàn tỉnh

theo quy định của pháp luật;

Quyết định các biện pháp khác để phát triển kinh tế - xã hội trên địa

bàn tỉnh theo quy định của pháp luật;

Quyết định quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị trong phạm vi được

phân quyền theo quy định của pháp luật; việc liên kết kinh tế vùng giữa các

cấp chính quyền địa phương phù hợp với tình hình, đặc điểm của địa phương

và bảo đảm tính thống nhất của nền kinh tế quốc dân;

Quyết định quy hoạch phát triển hệ thống tổ chức khuyến công,

khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư, mạng lưới thương mại, dịch vụ, du

lịch, mạng lưới giao thông trên địa bàn tỉnh theo quy định của pháp luật;

Thông qua quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của tỉnh trước khi trình

Chính phủ phê duyệt; quyết định biện pháp quản lý, sử dụng đất đai, tài

nguyên nước, tài nguyên khoáng sản, nguồn lợi ở vùng biển, vùng trời, tài

nguyên thiên nhiên khác, bảo vệ môi trường trong phạm vi được phân quyền.

+ Về lĩnh vực giáo dục, đào tạo, khoa học, công nghệ, văn hóa, thông

tin, thể dục, thể thao:

Quyết định biện pháp phát triển mạng lưới cơ sở giáo dục và các điều

kiện bảo đảm cho hoạt động giáo dục, đào tạo trong phạm vi được phân

quyền; quyết định giá dịch vụ giáo dục, đào tạo đối với cơ sở giáo dục, đào

tạo công lập thuộc phạm vi quản lý của tỉnh theo quy định của pháp luật;

Quyết định biện pháp khuyến khích phát triển nghiên cứu khoa học,

phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ

trên địa bàn tỉnh;

Quyết định biện pháp phát triển sự nghiệp văn hóa, thông tin, thể dục,

thể thao; biện pháp bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa ở địa phương; biện

pháp bảo đảm cho hoạt động văn hóa, thông tin, quảng cáo, báo chí, xuất bản,

thể dục, thể thao trên địa bàn tỉnh trong phạm vi được phân quyền.

+ Về lĩnh vực y tế, lao động và thực hiện chính sách xã hội:

Quyết định biện pháp phát triển hệ thống cơ sở khám bệnh, chữa bệnh

thuộc tuyến tỉnh, tuyến huyện, tuyến xã;

Quyết định giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh đối với cơ sở khám

bệnh, chữa bệnh của Nhà nước thuộc phạm vi quản lý của địa phương theo

quy định của pháp luật;

Quyết định biện pháp bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân; bảo vệ và

chăm sóc người mẹ, trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật, người nghèo, trẻ

mồ côi không nơi nương tựa và người có hoàn cảnh khó khăn khác. Quyết

định biện pháp phòng, chống dịch bệnh; biện pháp thực hiện chính sách dân

số và kế hoạch hóa gia đình trên địa bàn tỉnh;

Quyết định biện pháp quản lý, sử dụng và phát triển nguồn nhân lực ở

địa phương; biện pháp tạo việc làm, nâng cao năng suất lao động, tăng thu

nhập và cải thiện điều kiện làm việc, bảo đảm an toàn, vệ sinh lao động;

Quyết định chính sách thu hút, khuyến khích đối với cán bộ, công

chức, viên chức, người lao động làm việc tại địa phương phù hợp với điều

kiện, khả năng ngân sách của địa phương và quy định của cơ quan nhà nước

cấp trên;

Quyết định biện pháp thực hiện chính sách ưu đãi đối với người có

công với cách mạng; biện pháp thực hiện chính sách an sinh xã hội và phúc

lợi xã hội, biện pháp xóa đói, giảm nghèo.

+ Về công tác dân tộc, tôn giáo:

Quyết định biện pháp thực hiện chính sách dân tộc, cải thiện đời sống

vật chất và tinh thần, nâng cao dân trí của đồng bào dân tộc thiểu số, bảo đảm

quyền bình đẳng giữa các dân tộc, tăng cường đoàn kết toàn dân và tương trợ,

giúp đỡ lẫn nhau giữa các dân tộc ở địa phương;

Quyết định biện pháp thực hiện chính sách tôn giáo trong phạm vi

được phân quyền; biện pháp bảo đảm quyền bình đẳng giữa các tôn giáo,

quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo trên địa bàn tỉnh.

+ Về lĩnh vực quốc phòng, an ninh, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội:

Quyết định biện pháp bảo đảm thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an

ninh theo quy định của pháp luật; giữ vững an ninh chính trị, đấu tranh,

phòng, chống tham nhũng, tội phạm, các hành vi vi phạm pháp luật khác, bảo

đảm trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh;

Quyết định chủ trương, biện pháp nhằm phát huy tiềm năng của địa

phương để xây dựng nền quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân vững

mạnh, xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc đáp ứng yêu cầu thời bình và

thời chiến;

Quyết định chủ trương, biện pháp xây dựng lực lượng dân quân tự vệ,

dự bị động viên, công an xã ở địa phương; quyết định chủ trương, biện pháp

kết hợp kinh tế với quốc phòng, an ninh, chuyển hoạt động kinh tế - xã hội

của địa phương từ thời bình sang thời chiến;

Quyết định biện pháp bảo đảm trật tự công cộng, trật tự an toàn giao

thông trên địa bàn tỉnh.

Như vậy, nội dung, chức năng quyết định của HĐND cấp tỉnh rất rộng,

bao gồm tất cả các mặt của đời sống kinh tế - xã hội, văn hoá, khoa học, quốc

phòng, an ninh. Điều này một lần nữa khẳng định rõ hơn vị trí, vai trò và tầm

quan trọng của HĐND trong chính quyền địa phương. Mặt khác, đây cũng là

những căn cứ pháp lý để tạo ra môi trường thuận lợi cho chính quyền địa

phương khai thác hết mọi tiềm năng, nội lực sẵn có của mình, nhằm nâng cao

đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân địa phương, làm tròn nghĩa vụ với

cử tri và cấp trên giao cho. Ở đây cần lưu ý, theo quy định của pháp luật trong

chức năng quyết định, HĐND có thẩm quyền rất lớn đối với sự phát triển toàn

diện của địa phương. Vì vậy, khi đưa ra các quyết định đó phải đảm bảo tính

dân chủ và tính khả thi trên thực tế, tránh tình trạng mọi vấn đề được quyết

định trước, đến kỳ họp HĐND, đại biểu chỉ giơ tay biểu quyết, không có sự

bàn bạc, thảo luận. Thực hiện thảo luận và biểu quyết dân chủ là điều kiện

đảm bảo chất lượng đối với các quyết định của Hội đồng.

1.1.2.2. Chức năng giám sát

Theo Điều 19, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 quy

định: "Hội đồng nhân dân thực hiện quyền giám sát việc tuân theo Hiến pháp

và pháp luật ở địa phương, việc thực hiện nghị quyết của Hội đồng nhân dân

tỉnh; giám sát hoạt động của Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân

dân, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp, Ban của Hội đồng

nhân dân cấp mình; giám sát văn bản quy phạm pháp luật của Ủy ban nhân

dân cùng cấp và văn bản của Hội đồng nhân dân cấp huyện”. [19]

Hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân, Thường trực HĐND, Các

ban và các đại biểu HĐND được quy định cụ thể tại Điều 87 của Luật Tổ

chức chính quyền địa phương năm 2015 (hoặc tại Chương III, Luật Tổ chức

HĐND và UBND năm 2003 từ điều 57 đến điều 81).

Hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân được tiến hành thường

xuyên, gắn liền với việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn do pháp luật quy

định. Giám sát của Hội đồng nhân dân bao gồm: giám sát của Hội đồng nhân

dân tại kỳ họp; giám sát của Thường trực Hội đồng nhân dân; giám sát của

các Ban của Hội đồng nhân dân và giám sát của đại biểu Hội đồng nhân dân.

Hội đồng nhân dân giám sát thông qua các hoạt động sau đây:

- Xem xét báo cáo công tác của Thường trực Hội đồng nhân dân, Uỷ

ban nhân dân, Toà án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp;

- Xem xét việc trả lời chất vấn của Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Chủ

tịch Uỷ ban nhân dân, các thành viên khác của Uỷ ban nhân dân, Thủ trưởng

cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân

dân, Chánh án Toà án nhân dân cùng cấp;

- Xem xét văn bản quy phạm pháp luật của Uỷ ban nhân dân cùng cấp,

nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp dưới trực tiếp khi phát hiện có dấu

hiệu trái với Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết

của Uỷ ban thường vụ Quốc hội, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan

nhà nước cấp trên và nghị quyết của Hội đồng nhân dân cùng cấp;

- Thành lập Đoàn giám sát khi xét thấy cần thiết;

- Bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do HĐND bầu.

1.2. Nội dung hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh

1.2.1. Xem xét báo cáo công tác của Thường trực Hội đồng nhân dân, Uỷ

ban nhân dân, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh

Việc xem xét, thảo luận, đánh giá các báo cáo của TTHĐND, UBND,

Viện KSND và TAND tại các kỳ họp là hoạt động giám sát quan trọng, trực tiếp

của HĐND được các đại biểu đặc biệt quan tâm. Hoạt động này tập trung chủ

yếu tại các kỳ họp thường lệ, hoặc kỳ họp chuyên đề quyết định các nội dung

quan trọng khác. Tại kỳ họp cuối năm, HĐND xem xét, thảo luận báo công tác

hàng năm của TTHĐND, UBND, các Ban của HĐND, TAND, VKSND cùng

cấp. Tại kỳ họp giữa năm, các cơ quan này gửi báo cáo công tác đến đại biểu

HĐND; khi cần thiết, HĐND có thể xem xét, thảo luận. Tại kỳ họp cuối

nhiệm kỳ, HĐND xem xét, thảo luận báo cáo công tác cả nhiệm kỳ của

HĐND, TTHĐND, UBND, các Ban của HĐND, TAND, VKSND cùng cấp.

HĐND có thể yêu cầu báo cáo về những vấn đề khác khi xét thấy cần thiết.

Riêng đối với báo cáo của UBND, VKSND, TAND phải được các Ban của

HĐND thẩm tra theo sự phân công của TTHĐND.

Việc xem xét, thảo luận các báo cáo phải đảm bảo trình tự: Người đứng

đầu các cơ quan bị giám sát trình bày báo cáo; Trưởng ban HĐND cấp tỉnh

trình bày báo cáo thẩm tra; HĐND cấp tỉnh thảo luận; người đứng đầu cơ

quan trình báo cáo có thể trình bày thêm những vấn đề có liên quan mà

HĐND quan tâm; HĐND ra nghị quyết về báo cáo công tác khi xét thấy cần

thiết. Việc xem xét báo cáo buộc chủ thể bị giám sát phải báo cáo về công

việc của mình là một hình thức giám sát quan trọng. Trên cơ sở đó HĐND có

thể kiểm soát tình hình thực thi Hiến pháp, pháp luật và các văn bản pháp luật

cũng như nghị quyết của HĐND trong thực tiễn đời sống xã hội, tăng cường

trách nhiệm cá nhân người đứng đầu UBND và các ban ngành về công tác của

họ trước HĐND.

Để hoạt động xem xét báo cáo của TTHĐND, UBND, Viện KSND và

TAND một cách khoa học, ngoài việc thực hiện đúng quy trình xây dựng báo

cáo, công tác thẩm tra các báo cáo phải được TTHĐND phân công cho các

Ban của HĐND thực hiện một cách tích cực. Các Ban phải tiến hành làm việc

với các cơ quan chuẩn bị báo cáo, đi khảo sát nắm tình hình cơ sở, tiếp xúc cử

tri, tổ chức đoàn giám sát, họp Ban và thông qua báo cáo thẩm tra tại kỳ họp

nhằm cung cấp cho các đại biểu HĐND cơ sở pháp lý, tính thực tiễn, những

nhận định đánh giá khách quan, tính khả thi làm cơ sở để các đại biểu HĐND

nghiên cứu, thảo luận và xem xét các báo cáo.

Tại kỳ họp, HĐND phải thảo luận tại hội trường hoặc qua các tổ đại

biểu; đại biểu quan tâm vấn đề nào hơn thì ưu tiên thảo luận vấn đề đó; một

đại biểu có thể tham gia thảo luận nhiều nội dung. Những vấn đề mà các đại

biểu quan tâm hoặc có ý kiến khác nhau thì chủ toạ kỳ họp đưa ra thảo luận,

lấy biểu quyết riêng trước khi biểu quyết chung thông qua nghị quyết.

1.2.2. Xem xét việc trả lời chất vấn của Chủ tịch Hội đồng nhân dân,

Chủ tịch Uỷ ban nhân dân, các thành viên khác của Uỷ ban nhân dân, Thủ

trưởng cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân, Viện trưởng Viện

kiểm sát nhân dân, Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh

Chất vấn là hoạt động giám sát đặc biệt quan trọng, thể hiện quyền lực

của cơ quan dân cử ở địa phương. Tại kỳ họp, chất vấn là nội dung thu hút

được sự quan tâm của đông đảo nhân dân. Thông qua chất vấn, các đại biểu

thể hiện trách nhiệm của mình đối với cử tri. Đồng thời, qua việc trả lời chất

vấn, xác định rõ trách nhiệm của các cơ quan chức năng.

Dưới góc độ thực hiện chức năng giám sát của HĐND, quyền chất vấn

được xem là một trong những hình thức giám sát quan trọng nhất, thể hiện

năng lực, trách nhiệm và hiệu quả hoạt động của người đại biểu HĐND. Để

thực hiện quyền chất vấn, đòi hỏi người đại biểu phải có một quá trình theo dõi,

xem xét, tiếp xúc, nghe phản ánh từ nhân dân, phải có quá trình thu thập thông

tin, số liệu, chứng cứ và hiểu biết về pháp luật, hiểu được phạm vi, chức năng,

nhiệm vụ đối tượng mà mình chất vấn.

Thực chất hoạt động chất vấn là việc đại biểu HĐND tỉnh đưa ra các

câu hỏi chất vấn cho các đối tượng bị chất vấn, nội dung của câu hỏi này

thường xoay quanh các vấn đề nóng bỏng mà nhân dân địa phương quan tâm

thuộc lĩnh vực quản lý trực tiếp hoặc có liên quan đến đối tượng bị chất vấn.

( Phụ lục)

Theo quy định của pháp luật, đại biểu HĐND có quyền chất vấn Chủ

tịch HĐND tỉnh, Chủ tịch và các thành viên khác của UBND tỉnh, Chánh án

TAND tỉnh, Viện trưởng VKSND tỉnh và Thủ trưởng các cơ quan chuyên

môn thuộc UBND tỉnh. Tại kỳ họp, việc chất vấn và trả lời chất vấn được

thực hiện như sau:

- Đại biểu HĐND ghi rõ nội dung chất vấn, người bị chất vấn vào phiếu

ghi chất vấn và gửi đến TTHĐND tỉnh. Thường trực HĐND tỉnh chuyển chất

vấn đến người bị chất vấn và tổng hợp các chất vấn của đại biểu HĐND để

báo cáo HĐND tỉnh.

- Thường trực HĐND tỉnh dự kiến danh sách những người có trách

nhiệm trả lời chất vấn và báo cáo HĐND quyết định.

+ Việc trả lời chất vấn tại phiên họp toàn thể của HĐND được thực

hiện theo trình tự: Người bị chất vấn trả lời trực tiếp, đầy đủ về các nội dung

mà đại biểu HĐND đã chất vấn và xác định rõ trách nhiệm, biện pháp khắc

phục. Đại biểu HĐND có thể nêu câu hỏi liên quan đến nội dung đã chất vấn.

Sau khi nghe trả lời chất vấn, nếu đại biểu HĐND không đồng ý với nội dung

trả lời thì có quyền đề nghị HĐND tiếp tục thảo luận tại phiên họp đó hoặc

đưa ra thảo luận tại phiên họp khác hoặc kiến nghị HĐND xem xét trách

nhiệm của người bị chất vấn. HĐND ra nghị quyết về việc trả lời chất vấn và

trách nhiệm của người bị chất vấn khi xét thấy cần thiết.

1.2.3. Xem xét văn bản quy phạm pháp luật của Uỷ ban nhân dân

tỉnh, nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp huyện khi phát hiện có dấu

hiệu trái với Hiến pháp, pháp luật

Đây là hình thức HĐND cấp tỉnh giám sát tính hợp hiến, hợp pháp của

các văn bản quy phạm pháp luật của UBND cấp tỉnh và nghị quyết của

HĐND cấp huyện. Nếu HĐND cấp tỉnh phát hiện thấy những văn bản này có

dấu hiệu trái với Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc Hội, pháp lệnh, nghị

quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, văn bản quy phạm pháp luật của cơ

quan nhà nước cấp trên và nghị quyết của HĐND cấp huyện thì HĐND sẽ

xem xét, quyết định việc bãi bỏ văn bản đó.

Việc quy định thẩm quyền xem xét văn bản quy phạm pháp luật của

HĐND cấp tỉnh như hiện nay, một mặt giảm được bớt gánh nặng công việc

cho Quốc Hội, mặt khác góp phần bảo đảm tính thống nhất cao của pháp

luật. HĐND cấp tỉnh là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, nắm

vững tình hình của địa phương về mọi mặt, đảm nhiệm công việc này sẽ

thuận lợi và hiệu quả hơn.

Việc xem xét văn bản quy phạm pháp luật của Uỷ ban nhân dân tỉnh,

nghị quyết của HĐND cấp huyện phải đảm bảo trình tự sau:

+ Đại diện TTHĐND trình văn bản quy phạm pháp luật có dấu hiệu trái

với Hiến pháp, luật và văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên;

+ HĐND thảo luận. Trong quá trình thảo luận, người đứng đầu cơ quan

đã ban hành văn bản quy phạm pháp luật có thể trình bày bổ sung những vấn

đề có liên quan;

+ HĐND ra nghị quyết về việc văn bản quy phạm pháp luật không trái

với Hiến pháp, luật và văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp

trên; quyết định bãi bỏ một phần hoặc toàn bộ văn bản đó.

Có thể nói, hoạt động xem xét văn bản quy phạm pháp luật của HĐND

cấp tỉnh có vai trò rất quan trọng. Thông qua hoạt động này mới loại bỏ được

những văn bản pháp luật sai trái, bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống

nhất của các văn bản quy phạm pháp luật.

1.2.4. Thành lập Đoàn giám sát khi xét thấy cần thiết

Trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình, khi xét thấy

cần thiết phải xác minh, làm rõ, hoặc muốn biết một số thông tin cụ thể trong

quá trình hoạt động của các đối tượng chịu giám sát thì HĐND thành lập

Đoàn giám sát.

Hàng năm, căn cứ vào chương trình giám sát đề ra hoặc theo đề nghị

của TTHĐND, các Ban HĐND hoặc của đại biểu HĐND, HĐND tỉnh quyết

định thành lập Đoàn giám sát. Khác với hoạt động thanh tra, kiểm tra, những

nội dung hoạt động của Đoàn giám sát bao giờ cũng được thông báo trước

cho đối tượng bị giám sát trong thời gian chậm nhất là 7 ngày trước khi Đoàn

giám sát bắt đầu các hoạt động giám sát. Trong quá trình làm việc với đối

tượng bị giám sát, Đoàn giám sát có quyền xem xét, xác minh tất cả những

vấn đề mà Đoàn xét thấy cần thiết; có quyền yêu cầu các cơ quan, tổ chức, cá

nhân chịu sự giám sát báo cáo bằng văn bản, cung cấp thông tin tài liệu có

liên quan đến nội dung giám sát; đồng thời giải trình tất cả những vấn đề mà

đoàn giám sát quan tâm. Khi phát hiện có hành vi vi phạm pháp luật, gây thiệt

hại đến lợi ích nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân thì

đoàn giám sát có quyền yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem

xét trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm theo quy

định của pháp luật.

1.3. Các yêu cầu và các yếu tố bảo đảm hoạt động giám sát của Hội

đồng nhân dân tỉnh

1.3.1. Các yêu cầu đối với hoạt động giám sát của Hội đồng nhân

dân tỉnh

Để hoạt động giám sát của HĐND tỉnh được thực hiện một cách đồng bộ,

xứng đáng với vị thế và trách nhiệm của cơ quan dân cử, cần đảm bảo các yêu cầu

sau đây:

Thứ nhất, hoạt động giám sát của HĐND tỉnh phải được tiến hành theo

đúng quy định của pháp luật và phải đảm bảo tôn trọng sự thật khách quan

Để có cơ sở thực tế và căn cứ khoa học cho HĐND đưa ra các nhận xét,

đánh giá, kết luận, kiến nghị hoặc ra nghị quyết đối với hoạt động của các đối

tượng chịu giám sát, thì hoạt động giám sát phải được tiến hành một cách

khoa học và phải tôn trọng sự thật khách quan. Giám sát phải được tiến hành

theo đúng quy định của Hiến pháp và pháp luật, có nghĩa hoạt động giám sát

của HĐND cấp tỉnh phải được tiến hành theo những quy trình và quy định do

pháp luật định. Đây là cơ sở pháp lý đảm bảo cho hoạt động giám sát tiến

hành một cách khách quan và thống nhất, tránh được tình trạng tùy tiện trong

hoạt động giám sát.

Thứ hai, hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh phải được tiến

hành thường xuyên, liên tục với một chương trình, kế hoạch hợp lý và không

cản trở hoạt động bình thường của đối tượng chịu sự giám sát

Để có cơ sở thực tế và căn cứ khoa học cho HĐND tỉnh đưa ra các

nhận xét, đánh giá, kết luận, kiến nghị hoặc ra nghị quyết đối với hoạt động

của các đối tượng chịu giám sát, thì hoạt động giám sát phải được tiến hành

một cách khoa học và phải tôn trọng sự thật khách quan. Giám sát phải được

tiến hành theo đúng quy định của Hiến pháp và pháp luật, có nghĩa hoạt động

giám sát của HĐND tỉnh phải được tiến hành theo những quy trình và quy

định do luật định. Đây là cơ sở pháp lý đảm bảo cho hoạt động giám sát tiến

hành một cách khách quan và thống nhất, tránh được tình trạng tùy tiện trong

hoạt động giám sát.

Thứ ba, hoạt động giám sát của HĐND tỉnh phải đảm bảo mọi hành vi

vi phạm pháp luật của đối tượng chịu sự giám sát phải được phát hiện chính

xác và kịp thời

Thông qua hoạt động giám sát, HĐND tỉnh kịp thời phát hiện những

nhân tố mới để khẳng định, đồng thời phát hiện những yếu kém, trì trệ trong

tổ chức và hoạt động của UBND tỉnh để kịp thời chấn chỉnh, áp dụng các biện

pháp pháp lý cần thiết thuộc thẩm quyền của HĐND theo quy định của pháp

luật, khắc phục sự yếu kém, trì trệ, cũng như những vi phạm pháp luật của

UBND tỉnh và những người có liên quan. Ví dụ, thông qua hoạt động giám

sát, HĐND có quyền bãi bỏ các văn bản của UBND, Chủ tịch UBND cùng

cấp trái pháp luật, trái nghị quyết HĐND nhằm bảo đảm trật tự pháp luật, bảo

đảm lợi ích của Nhà nước, các quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức

và nhân dân ở địa phương.

Hoạt động giám sát của HĐND, trong nhiều trường hợp, góp phần quan

trọng vào việc đấu tranh chống tham nhũng, chống những biểu hiện của thái

độ quan liêu, hách dịch, cửa quyền của những cán bộ, công chức, kịp thời loại

ra khỏi các cơ quan công quyền ở địa phương những cán bộ, công chức thoái

hoá, biến chất này để lấy lại niềm tin của nhân dân đối với Nhà nước, đối với

chính quyền.

Hoạt động giám sát của HĐND còn bảo đảm và tạo điều kiện UBND

tỉnh thực hiện tốt nguyên tắc pháp chế và tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong

hoạt động quản lý nhà nước ở địa phương, nhằm xây dựng và phát triển địa

phương về mọi mặt, ổn định và nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của

nhân dân ở địa phương, làm tròn nhiệm vụ của địa phương với Nhà nước.

Thứ tư, hoạt động giám sát của HĐND tỉnh phải mang lại hiệu quả

thực tế

Hoạt động giám sát của HĐND phải đem lại những kết quả cụ thể và

thiết thực. Hoạt động giám sát tại kỳ họp và giữa hai kỳ họp cần phải được

tiến hành một cách khoa học, đúng theo quy định của pháp luật. Thông qua

hoạt động giám sát HĐND phát hiện kịp thời những tồn tại, hạn chế cụ thể

của các đối tượng chịu sự giám sát để từ đó đưa ra các kiến nghị phù hợp

nhằm khắc phục được những tồn tại, hạn chế và đưa ra các giải pháp nâng cao

hơn nữa hiệu quả hoạt động của các cơ quan này. Hiệu quả của hoạt động

giám sát còn thể hiện ở chỗ, thông qua giám sát HĐND nắm bắt được tình

hình thực tế diễn ra tại địa phương để từ đó ban hành nghị quyết có tính khả

thi cao.

Thứ năm, đảm bảo sự phối hợp hợp lý với hoạt động thanh tra, kiểm

tra, giám sát của các cơ quan nhà nước, các tổ chức chính trị, tổ chức chính

trị xã hội nhằm tránh sự mâu thuẫn, chồng chéo

Hoạt động giám sát của HĐND tỉnh là một mắt khâu quan trọng trong

cơ chế giám sát. Cơ chế đó bao gồm hệ thống các yếu tố tác động qua lại với

nhau từ giám sát tối cao của Quốc hội, HĐND, giám sát của Mặt trận Tổ

quốc, giám sát của nhân dân... đến hoạt động kiểm sát của Viện kiểm sát,

thanh tra của các cơ quan ban ngành. Mỗi chủ thể có một nhiệm vụ giám sát

khác nhau nhưng tất cả đều có chung mục đích bảo đảm tăng cường pháp chế,

giữ vững trật tự xã hội và bảo vệ pháp luật nhà nước. Do vậy, HĐND tỉnh cần

chú trọng phối hợp với các chủ thể giám sát khác, với các cấp các ngành cũng

như các chuyên gia để tránh sự chồng chéo và tạo điều kiện thuận lợi cho

công tác giám sát. Theo đó, cần tăng cường mối quan hệ giữa HĐND cấp tỉnh

với các cơ quan, tổ chức sau:

- Tăng cường mối quan hệ giữa HĐND với Tỉnh ủy và các Ban của

Tỉnh ủy

Một trong những nguyên nhân làm HĐND tỉnh ít sử dụng các biện

pháp pháp lý là do sự chi phối của Đảng đối với hoạt động của HĐND tỉnh,

trong đó có hoạt động giám sát. Do đó, cần tăng cường sự lãnh đạo của Đảng

đối với tổ chức và hoạt động của HĐND, đổi mới nội dung và phương thức

lãnh đạo của các cấp ủy Đảng ở địa phương đối với hoạt động của HĐND

tỉnh nhưng phải theo đúng nguyên tắc mọi tổ chức của Đảng hoạt động trong

khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật.

Một trong những nội dung quan trọng thể hiện sự lãnh đạo của các cấp

ủy Đảng tỉnh đối với HĐND tỉnh trong lĩnh vực giám sát là công tác tổ chức

cán bộ. Các cấp ủy Đảng tỉnh cần quy hoạch, đào tạo và bồi dưỡng và giới

thiệu các đảng viên ưu tú, có đủ đức, tài vào các cương vị chủ chốt của

HĐND tỉnh. Để khắc phục tình trạng chạy chức, chạy quyền, tình trạng "ô

dù"... trong việc bố trí cán bộ trong điều kiện Đảng ta là Đảng duy nhất cầm

quyền, cần bảo đảm quy trình chặt chẽ, phát huy dân chủ, dựa vào tập thể và

nhân dân để tuyển chọn cán bộ.

- Tăng cường mối quan hệ giữa HĐND với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

và các thành viên của Mặt trận

MTTQVN và các thành viên của Mặt trận (Liên đoàn lao động, Đoàn

Thanh niên, Hội Phụ nữ, Hội Nông dân...) cũng như các tổ chức đoàn thể

khác của nhân dân ở tỉnh là hình thức tập hợp đông đảo nhất sự tham gia của

nhân dân trên địa bàn tỉnh, thu thập và phản ánh các ý kiến, kiến nghị, tâm tư,

nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân ở địa phương.

Chính vì vậy, HĐND tỉnh cần phải có sự phối hợp chặt chẽ với MTTQ

và các tổ chức xã hội ở địa bàn tỉnh để dựa vào "tai mắt" của nhân dân kiểm

tra, giám sát việc thực hiện Hiến pháp và pháp luật, nhất là công cuộc đấu

tranh chống tham nhũng trong chính bộ máy chính quyền tỉnh.

Ngoài ra cần tăng cường mối liên hệ của đại biểu HĐND tỉnh với

MTTQVN bằng cách phối hợp với MTTQ dự họp với chính quyền trong các

buổi tiếp công dân tại đơn vị mình ứng cử cùng tham gia giải quyết khiếu nại,

tố cáo, qua đó thực hiện quyền giám sát, đôn đốc của đại biểu theo Luật định.

Một hình thức tham gia kiểm tra, giám sát việc chấp hành Hiến pháp và

pháp luật ở tỉnh rất có hiệu quả là các phương tiện thông tin đại chúng ở tỉnh

như Đài phát thanh, Đài truyền hình, báo chí...Vì vậy, HĐND tỉnh cần có sự

phối hợp chặt chẽ với các cơ quan báo, đài ở địa bàn tỉnh để thông qua các

phương tiện thông tin đại chúng đó kịp thời nắm bắt được những ý kiến, kiến

nghị của cử tri, đồng thời lưu ý xem xét trách nhiệm của các cơ quan liên

quan khi làm ảnh hưởng hoặc vi phạm quyền và nghĩa vụ cơ bản của công

dân. HĐND tỉnh cần thường xuyên giám sát hiện tượng "thương mại hóa"

trong lĩnh vực báo chí khi phản ánh những vấn đề của xã hội nói chung cũng

như lĩnh vực giám sát nói riêng bằng cách xét báo cáo của Sở Văn hóa-Thông

tin, UBND tỉnh và yêu cầu UBND tỉnh và Sở Văn hóa-Thông tin phải có biện

pháp chỉ đạo, kiểm tra việc chấp hành Hiến pháp và pháp luật trong lĩnh vực này

- Tăng cường phối hợp với các cơ quan ban ngành liên quan nhằm

cung cấp thêm thông tin cho giám sát. Ví dụ: TTHĐND và các ban của Hội

đồng phải tham gia đầy đủ các cuộc họp của UBND; yêu cầu các sở, ban,

ngành nhất là cơ quan Tư pháp, các cơ quan chuyên môn tổng hợp như Sở Kế

hoạch đầu tư, tài chính, ngân hàng, kho bạc... phải cung cấp đầy đủ thông tin

hoạt động hàng quý, hàng tháng cho Hội đồng. Có như thế, cùng với nguồn

thông tin khác (do nhân dân phản ánh, qua phương tiện thông tin đại

chúng,...) HĐND mới có đủ căn cứ xác định các đối tượng và nội dung cần

tập trung giám sát.

- Tăng cường phối hợp với các đoàn giám sát của Quốc hội. Khi có

đoàn đại biểu Quốc hội xuống địa phương giám sát, Thường trực, các ban của

HĐND có thể kết hợp thực hiện nhiệm vụ của mình. Như thế, vừa tránh được

chồng chéo, vừa tranh thủ được trí tuệ của các đại biểu Quốc hội trong việc

tháo gỡ những vướng mắc cho địa phương, đồng thời giảm bớt việc gây phiền

hà cho các đơn vị bị giám sát.

- Tăng cường phối hợp với các đơn vị được giám sát để tạo điều kiện

thuận lợi về cơ sở vật chất cũng như các nội dung, hiện trường phục vụ giám

sát. Khi báo cáo yêu cầu các đơn vị phải quán triệt quan điểm khách quan,

trình bày đúng thực trạng hoạt động của cơ quan đơn vị mình. Mặt khác trong

quá trình phối hợp, HĐND phải chỉ rõ cho các đơn vị thấy rằng: giám sát là

để ngăn chặn tồn tại, giúp nhau cùng hoàn thành nhiệm vụ, đó là động lực để

phát triển chứ không phải "vạch lá tìm sâu" gây cản trở cho nhau.

1.3.2. Các yếu tố bảo đảm hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh

1.3.2.1. Yếu tố chính trị

Sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi. Điều đó đã

được khẳng định trong suốt chặng đường lịch sử đấu tranh cách mạng, giành

độc lập dân tộc, xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.

Đối với HĐND các cấp, Đảng lãnh đạo thông qua đường lối, chủ

trương chính sách chung của Đảng trong việc xây dựng hệ thống chính quyền

nhà nước ở địa phương; thông qua sự chỉ đạo trực tiếp của các cấp uỷ Đảng

đối với tổ chức và hoạt động của HĐND. Như vậy hiệu quả hoạt động của

HĐND không chỉ phụ thuộc vào chủ chương, đường lối của Đảng nói chung

mà còn phụ thuộc nhiều vào sự quan tâm và năng lực lãnh đạo, chỉ đạo trực

tiếp của từng cấp ủy Đảng ở địa phương.

Dựa trên quan điểm, đường lối của Đảng, chức năng, nhiệm vụ

của HĐND được quy định trong Luật Tổ chức HĐND và UBND, cấp uỷ

Đảng ở địa phương lãnh đạo HĐND thông qua việc đề ra các chủ trương,

chính sách phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng ở địa phương, làm

căn cứ cho HĐND cụ thể hoá bằng Nghị quyết; thông qua lãnh đạo, chỉ đạo

công tác tổ chức, cán bộ của HĐND; thông qua hoạt động của Đảng đoàn

trong HĐND và thông qua các đảng viên là đại biểu HĐND.

Trước và sau cuộc giám sát, những vấn đề nổi lên, liên quan đến cơ

chế, chính sách, đến cán bộ lãnh đạo đều được tổng hợp, báo cáo tranh thủ ý

kiến của cấp uỷ Đảng để có phương án xử lý đúng đắn. Đảm bảo Nghị quyết

của Đảng, pháp luật của Nhà nước và Nghị quyết của HĐND được chấp hành

có hiệu quả; nâng cao trách nhiệm của đại biểu trước nhân dân, trách nhiệm

của cán bộ công chức, của các cấp, các ngành trước yêu cầu, nhiệm vụ được giao.

Do việc lựa chọn nội dung giám sát có ý nghĩa đặc biệt quan trọng

trong công tác giám sát, chính vì vậy trước khi quyết định nội dung giám sát

cụ thể phải tổ chức thảo luận, thống nhất trong tập thể Đảng đoàn HĐND và

báo cáo xin ý kiến của Ban thường vụ hoặc Thường trực Tỉnh uỷ. Trong quá

trình giám sát của HĐND phải thường xuyên có sự phối hợp, kết hợp chặt chẽ

với cơ quan kiểm tra, nội chính của cấp uỷ để trao đổi, cung cấp thông tin có

liên quan đến nội dung giám sát. Việc kết luận và kiến nghị các biện pháp xử

lý qua giám sát của HĐND về nguyên tắc phải đảm bảo tính thực tiễn khách

quan, đúng chính sách, pháp luật của Nhà nước và Nghị quyết của HĐND,

tuy nhiên những vấn đề nhạy cảm phải báo cáo cấp uỷ trước khi kết luận

chính thức.

Hoạt động giám sát nhằm đảm bảo cho các chủ trương của Đảng, pháp

luật của Nhà nước và Nghị quyết của HĐND được thực hiện nghiêm túc, chấn

chỉnh những sai phạm hoặc phát hiện, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc

trong quá trình thực hiện nghị quyết của HĐND. Chính vì vậy, cấp uỷ Đảng

cần phải đặc biệt quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi để HĐND thực hiện tốt

quyền giám sát của mình. Đảm bảo giám sát có trọng tâm, trọng điểm, đảm

bảo chất lượng của các kết luận, kiến nghị.

Để HĐND thực hiện tốt chức năng giám sát thì cần phải có sự lãnh đạo

của Đảng. Tuy nhiên Đảng lãnh đạo như thế nào là vấn đề cần xem xét. Các

cấp uỷ Đảng chỉ nên thực hiện lãnh đạo HĐND dựa trên những định hướng

và kiểm tra việc thực hiện đường hướng đó. Sự bao biện, làm thay của cấp uỷ

Đảng đối với HĐND sẽ là nguyên nhân biến cơ quan dân cử thành công cụ

thực hiện thiếu sức sống, chỉ còn mang tính hình thức.

1.3.2.2. Yếu tố pháp lý

Các quy định pháp luật về hoạt động giám sát của HĐND có vai trò tạo

cơ sở pháp lý cho HĐND cấp tỉnh trong việc thực hiện quyền năng giám sát

của mình.

Đây là yếu tố quan trọng tác động rất lớn đến hiệu quả giám sát của Hội

đồng nhân dân, bởi các quy định của pháp luật về giám sát là cơ sở pháp lý

cho HĐND thực hiện quyền năng của mình. Năm 2015 Quốc hội khoá XIII

đã ban hành Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND thể hiện rõ

những quy định cụ thể về thủ tục, trách nhiệm, quyền hạn.... của các đối

tượng liên quan đến hoạt động giám sát, đồng thời việc ghi nhận chức năng

giám sát của HĐND trong Hiến pháp đã thể hiện yêu cầu, nhiệm vụ và tầm

quan trọng của hoạt động giám sát của HĐND. Điều này đã được chứng minh

trong thực tiễn phát triển của Luật tổ chức chính quyền địa phương 2015. Các

văn bản nói trên đã cụ thể, chi tiết hoá chức năng giám sát của HĐND nên

trong thời gian vừa qua đã đem lại nhiều kết quả đáng kể.

Như vậy, để nâng cao hiệu quả giám sát của HĐND thì đòi hỏi quan

trọng nhất là phải ban hành đủ các văn bản pháp luật trong lĩnh vực giám sát

cho HĐND tỉnh nói riêng và toàn bộ hoạt động của Hội đồng nhân dân

nói chung.

1.3.2.3. Yếu tố tổ chức, bộ máy và nguồn nhân lực

Muốn đảm bảo hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND cấp tỉnh đòi

hỏi phải có một bộ máy đủ khả năng thực hiện một cách tốt nhất chức năng

giám sát. Bất kỳ cơ quan nào nếu có một tổ chức hợp lý và đồng bộ sẽ tạo nên

guồng máy làm việc nhịp nhàng, hiệu quả công việc sẽ cao hơn.

HĐND là cơ quan mang tính chất đại diện ở địa phương, để thực hiện

tốt chức năng của mình, đặc biệt là chức năng giám sát, đòi hỏi Hội đồng

nhân dân phải có một bộ máy làm việc đủ mạnh và năng động, phải đảm bảo

số lượng đại biểu chuyên trách trong Thường trực, trong các Ban để tránh tình

trạng công việc bị ùn tắc, hoạt động mang tính hình thức, thiếu hiệu quả, đồng

thời phải đặc biệt quan tâm đến bộ phận giúp việc cho Thường trực, cho các

Ban, có như vậy mới đảm đương được công việc giám sát của HĐND tỉnh.

Bên cạnh đó, yếu tố nguồn lực con người có tính quyết định. Sinh thời,

Chue tịch Hồ Chí Minh từng nói: Cán bộ là gốc, mọi việc tốt hay xấu đều do

cán bộ mà ra. Hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND tỉnh phụ thuộc trước

hết vào phẩm chất, năng lực, trách nhiệm thực hiện chức năng giám sát của

đại biểu HĐNd. Đại biểu HĐND do nhân dân địa phương bầu ra, đại diện cho

ý chí, nguyện vọng của nhân dân địa phương, là cầu nối quan trọng giữa

chính quyền Nhà nước với nhân dân, vì thế họ vừa chịu trách nhiệm trước cử

tri vừa chịu trách nhiệm trước cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương.

Với vị trí vai trò đặc biệt quan trọng như vậy, đòi hỏi người đại biểu

nhân dân phải là những người có phẩm chất, năng lực, trình độ và tinh thần

trách nhiệm cao.

Theo quy định của pháp luật, đại biểu HĐND phải là người trung thành

với Tổ quốc, người tiêu biểu trong nhân dân, phấn đấu thực hiện công cuộc

đổi mới làm cho dân giàu nước mạnh, có phẩm chất đạo đức tốt, gương mẫu

chấp hành pháp luật, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp

của công dân, có trình độ hiểu biết và năng lực thực hiện nhiệm vụ đại biểu

HĐND, tham gia quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương, được

nhân dân tín nhiệm. Như vậy ngoài phẩm chất đạo đức tốt đại biểu HĐND

phải có trình độ hiểu biết và năng lực thực hiện nhiệm vụ đại biểu HĐND;

tham gia quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương. Trình độ hiểu

biết và năng lực thực hiện nhiệm vụ đại biểu thể hiện ở trình độ chuyên môn

được đào tạo, sự am hiểu chủ chương, chính sách của Đảng, pháp luật của

Nhà nước, thể hiện ở kết quả làm nhiệm vụ. Còn trách nhiệm đại biểu thể hiện

ở việc tham dự đầy đủ các kỳ họp, phiên họp HĐND; tích cực thảo luận và

biểu quyết những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND; liên hệ chặt

chẽ với cử tri, chịu sự giám sát của cử tri và báo cáo với cử tri về hoạt động

của mình và của HĐND.

Đối với đại biểu HĐND, pháp luật hiện hành đã giao một quyền năng

pháp lý gắn với tư cách người đại biểu để thực hiện hoạt động giám sát đó là

quyền chất vấn. Đây là hình thức giám sát khá chặt chẽ của đại biểu HĐND

đối với Chủ tịch HĐND, Chủ tịch UBND, các thành viên khác của UBND,

thủ trưởng cơ quan chuyên môn thuộc UBND, Chánh án Toà án nhân dân,

Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp. Thể hiện được tinh thần làm

chủ, đấu tranh cao của người đại biểu nhân dân nhằm thực hiện tốt các chủ

trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, các Nghị quyết của HĐND. Một đại

biểu có năng lực, trình độ, trách nhiệm sẽ lựa chọn được những vấn đề, nội

dung cần chất vấn. Đặc biệt là lựa chọn được những vấn đề có tính bức xúc,

nổi cộm tại địa phương, đề nghị giải trình, làm rõ biện pháp xử lý mà không

nể nang, né tránh, ngại va chạm.

1.3.2.4. Yếu tố kinh tế

Khi nói tới hiệu quả của bất kỳ hoạt động nào nói chung và giám sát

nói riêng đòi hỏi phải tính đến mức đầu tư, chi phí hợp lý, tối ưu. Vì thế,

muốn nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND tỉnh cần phải đầu tư

chi phí và điều kiện vật chất cho hoạt động giám sát.

Một là, tăng cường đầu tư chi phí cho hoạt động giám sát của HĐND

theo yêu cầu của từng nội dung hoạt động. Nếu có đầu tư thoả đáng sẽ góp

phần tích cực nâng cao hiệu quả giám sát của Hội đồng. Chẳng hạn có những

địa phương thuộc vùng sâu, vùng xa, vùng cao rất khó khăn, công việc giám

sát chủ yếu lại diễn ra ở cơ sở cho nên cần có chế độ kinh phí bồi dưỡng cho

cán bộ trực tiếp xuống giám sát, tạo điều kiện thuận lợi cho đoàn giám sát

trong thời gian làm việc tại cơ sở... Đối với các chức danh kiêm nhiệm của

HĐND nên có quy định được hưởng phụ cấp kiêm nhiệm để họ nâng cao tinh

thần trách nhiệm của mình.

Hai là, đầu tư chi phí cho hoạt động giám sát phải tối ưu nghĩa là chỉ đủ

mức cần thiết và triệt để tiết kiệm, chống lãng phí. Nói như thế không có

nghĩa là chúng ta cứ đầu tư chi phí thì khi đó và ở đó, công tác giám sát có

hiệu quả. Ngược lại, nhiều khi chỉ với mức kinh phí hạn hẹp, nhưng nếu tổ

chức thực hiện tốt, tìm ra những hình thức phương pháp thích hợp, cũng có

thể đưa lại hiệu quả cao.

Hơn nữa, trong hoạt động giám sát nhiều khi dư luận xã hội cũng đóng

vai trò rất lớn trong việc chấn chỉnh các vấn đề chính trị, cho nên trong một số

trường hợp không nên căn ke tính toán mức chi phí bỏ ra là bao nhiêu, vấn đề

chúng ta có thực hiện chương trình giám sát đến cùng hay không. Nếu cuộc

giám sát đưa lại kết quả tốt không những góp phần tích cực vào sự phát triển

kinh tế của địa phương mà còn có tác dụng to lớn trong việc chấn chỉnh các

vấn đề chính trị - xã hội.

Tiểu kết chương 1

Để có căn cứ đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp hoạt động giám

sát của Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế đáp ứng được yêu cầu, nhiệm

vụ trong tình hình mới, chương 1 luận văn đã hệ thống hoá, phân tích khái

quát làm sáng tỏ cơ sở lý luận về hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân

tỉnh Thừa Thiên Huế.

Giám sát là một trong những chức năng của HĐND. Thực tiễn hoạt

động của HĐND trong những năm qua cho thấy, HĐND đã có nhiều cố gắng

để tăng cường công tác giám sát việc thi hành Hiến Pháp, Luật và các Nghị

quyết của HĐND. Kết quả hoạt động giám sát của HĐND đã có tác dụng tích

cực trong việc giải quyết các vấn đề bức xúc ở địa phương. Tuy nhiên, hoạt

động giám sát của HĐND vẫn chưa thường xuyên, hiệu quả giám sát còn hạn

chế, một số kiến nghị của HĐND chưa được các cơ quan hữu quan thực hiện

nghiêm túc và kịp thời.

Giám sát của HĐND tỉnh đảm bảo cho việc quyết định các nhiệm vụ

trọng yếu của HĐND sát đúng với thực tế, theo đúng mục tiêu, yêu cầu phát

triển kinh tế - xã hội của địa phương, phù hợp với chủ trương, đường lối của

Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Thông qua giám sát, kịp thời điều

chỉnh các giải pháp phát triển kinh tế - xã hội đã được HĐND quyết định phù

hợp với thực tế địa phương.

Chương 2

THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT CỦA

HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN TỈNH THỪA THIÊN HUẾ

2.1. Đánh giá thực tiễn về tổ chức bộ máy Hội đồng nhân dân

tỉnh Thừa Thiên Huế

2.1.1. Về đại biểu và cơ cấu đại biểu

Thừa Thiên Huế là một tỉnh ven biển Bắc Trung bộ của Việt Nam, có

diện tích tự nhiên 503.320,5 h; là nơi giao thoa của những điều kiện tự nhiên,

kinh tế, văn hóa, xã hội giữa miền Bắc và miền Nam; tỉnh có 06 huyện, 01

thành phố, 02 thị xã, bao gồm 152 xã, phường, thị trấn. Dân số 1149871

người.

Với đặc điểm tự nhiên, đất đai, dân số và truyền thống văn hoá, cách

mạng của mình, Thừa Thiên Huế có rất nhiều thuận lợi để phát triển kinh tế -

xã hội một cách toàn diện và vững chắc. Trong thời gian gần đây, kinh tế - xã

hội Thừa Thiên Huế đã có bước phát triển khá toàn diện, cơ cấu kinh tế

chuyển dịch đúng hướng, văn hoá xã hội có nhiều tiến bộ, cơ sở hạ tầng kỹ

thuật được tăng cường, đời sống nhân dân được cải thiện đáng kể. Tuy nhiên,

so với cả nước, Thừa Thiên Huế vẫn là tỉnh còn nhiều khó khăn trên các mặt

do điều kiện thiên tai, thời tiết khắc nghiệt, có nhiều yếu tố bất lợi về địa hình,

địa lý. Tỉnh ở xa các trung tâm kinh tế, khoa học, kỹ thuật lớn của cả nước;

đời sống của phần lớn nhân dân còn nhiều khó khăn, thu nhập bình quân đầu

người còn thấp.

Với dân số như đã nêu, theo quy định tại Luật bầu cử đại biểu HĐND,

HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế được bầu 52 đại biểu đại diện cho các tầng lớp

nhân dân, tổ chức đoàn thể, dân tộc, tôn giáo... phân bổ trên địa bàn toàn tỉnh.

Bảng 2.1 Trình độ chuyên môn và lý luận chính trị

Trình độ chuyên môn Trình độ lý luận chính trị

Cao đẳng Sau đại THPT Cao cấp, cử nhân Trung cấp Đại học học

52 31 21 46 6

100% 59,62% 40,38% 88,46 11,54

Nguồn: Báo cáo tổng kết công tác của TT HĐND tỉnh khóa VI

Bảng 2.2 Tuổi trung bình của các độ tuổi

Về độ tuổi: tuổi trung bình là 48 tuổi, trẻ nhất 23 tuổi, lớn nhất 63 tuổi.

Dưới 35 tuổi Từ 35 - 50 tuổi Trên 50

01 20 31

1,92% 38,46% 59,61%

Nguồn: Báo cáo tổng kết công tác của TT HĐND tỉnh khóa VI

- Về một số tiêu chí khác: Có 07 đại biểu nữ, chiếm 13,46% và 40 đại

biểu nam, chiếm 86,53%; có 01 đại biểu ngoài Đảng, chiếm 1,92%; 01 đại

biểu là người dân tộc, chiếm 5,77%; có 17 đại biểu nhiệm kỳ trước tái cử,

chiếm 32,69%.

Chất lượng đại biểu trong nhiệm kỳ tiếp tục được nâng lên do có thêm

nhiều đại biểu đã hoàn thành các khoá học sau đại học, được bổ nhiệm vào

ngạch chuyên viên cao cấp và được trang bị thêm kiến thức chuyên môn, lý

luận chính trị, quản lý nhà nước…Về cơ cấu đại biểu HĐND tỉnh: đảm bảo

tính đại diện cho các thành phần kinh tế, các nhóm dân cư, dân tộc và tôn

giáo. Nhìn chung đại biểu HĐND tỉnh nhiệm kỳ 2015 - 2018 cơ bản bảo đảm

cơ cấu thành phần, chất lượng cao hơn, bảo đảm để hoàn thành các chức

năng, nhiệm vụ.

2.1.2. Tổ chức của Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế

- Thường trực HĐND tỉnh có 03 thành viên: Chủ tịch do Bí thư Tỉnh ủy

kiêm nhiệm, Phó Chủ tịch (Ủy viên Ban thường vụ Tỉnh ủy) hoạt động

chuyên trách, Ủy viên thường trực hoạt động chuyên trách.

- Các Ban của HĐND tỉnh: Do dân số đồng bào dân tộc không đủ tiêu

chí thành lập Ban Dân tộc nên HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế chỉ tổ chức 03

Ban gồm: Ban Kinh tế và Ngân sách, Ban Văn hóa - Xã hội và Ban Pháp chế.

Ban Kinh tế và Ngân sách, Ban Văn hóa - Xã hội và Ban Pháp chế đều có

08 thành viên, Trưởng ban hoạt động kiêm nhiệm, Phó Trưởng ban hoạt động

chuyên trách. Có 03 Trưởng ban là Thường vụ Tỉnh ủy. Mỗi Ban 1 thành viên là

Bí thư huyện ủy - Chủ tịch HĐND huyện đồng thời là Tổ trưởng Tổ đại biểu

HĐND; các thành viên còn lại là những người công tác tại các cơ quan, tổ chức

cấp tỉnh có trình độ chuyên môn cao.

- Đoàn Thư ký kỳ họp có 03 thành viên, thành viên Đoàn Thư ký kỳ

họp là các phó trưởng Ban của HĐND tỉnh.

- Các Tổ đại biểu HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế

Từ đầu nhiệm kỳ đến cuối năm 2013 tỉnh Thừa Thiên Huế có 9 đơn vị

hành chính cấp huyện; ở mỗi huyện, thị xã, thành phố tổ chức 01 Tổ đại biểu.

2.2. Kết quả hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa

Thiên Huế

2.2.1. Về hoạt động giám sát tại kỳ họp

Kỳ họp Hội đồng nhân dân là hình thức hoạt động quan trọng và chủ

yếu của HĐND cấp tỉnh nói chung và của HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế nói

riêng.

Thời gian tiến hành kỳ họp thường lệ từ 2 đến 3 ngày, kỳ họp bất

thường từ 1-2 ngày. Các hình thức giám sát được HĐND tỉnh Thừa Thiên

Huế sử dụng trong các kỳ họp bao gồm:

2.2.1.1. Giám sát qua việc xem xét các báo cáo công tác

Từ đầu nhiệm kỳ đến tháng 4 năm 2018, Thường trực HĐND tỉnh đã tổ

chức 16 kỳ họp gồm 11 kỳ họp thường kỳ, 01 kỳ họp bất thường và 04 kỳ họp

chuyên đề (trong đó có kỳ họp chuyên đề để lấy ý kiến tham gia của các đại

biểu HĐND tỉnh vào Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992) để trình HĐND

tỉnh xem xét, thông qua 145 nghị quyết (bình quân mỗi kỳ họp ban hành 10

nghị quyết). Trong số 145 nghị quyết đã ban hành có 86 nghị quyết quy phạm

pháp luật, 30 nghị quyết liên quan đến công tác bầu cử và lấy phiếu tín nhiệm,

31 nghị quyết cá biệt. Cụ thể:

- 30 nghị quyết liên quan đến công tác kiện toàn nhân sự của HĐND,

Thường trực HĐND, UBND, các Ban HĐND tỉnh, Đoàn Thư ký kỳ họp, Hội

thẩm TAND tỉnh; xác nhận kết quả lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ

chức vụ do Hội đồng nhân dân bầu, ban hành nội quy kỳ họp.

- 05 nghị quyết liên quan đến việc nâng cấp đô thị, về thành lập thôn, tổ

dân phố mới và sáp nhập thôn.

- 35 nghị quyết liên quan đến công tác chỉ đạo, điều hành hàng năm của

chính quyền địa phương như nhiệm vụ kinh tế - xã hội, dự toán ngân sách,

quyết toán ngân sách, cho ý kiến vào giá các loại đất trên địa bàn tỉnh, phân

bổ biên chế hành chính, sự nghiệp; chương trình giám sát, chương trình xây

dựng nghị quyết của HĐND tỉnh…

- 39 nghị quyết liên quan đến các chế độ, chính sách tài chính, ngân

sách như thu phí, lệ phí, vệ sinh môi trường, tài nguyên, an ninh quốc phòng,

tư pháp, học phí, phí tham quan, đấu giá; chế độ phụ cấp cán bộ không

chuyên trách xã, phường, thị trấn, ban bảo vệ dân phố; mức giá một số dịch

vụ khám bệnh, chữa bệnh trong các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh của Nhà

nước; chế độ hoạt động của đại biểu HĐND các cấp; chế độ chi tiêu đón tiếp

khách nước ngoài, chi tiêu tổ chức các hội nghị, hội thảo quốc tế và chi tiêu

tiếp khách trong nước; một số chế độ, chính sách đối với dân quân tự vệ,...

- 36 nghị quyết liên quan đến chính sách phát triển kinh tế - xã hội của

tỉnh như: điều chỉnh quy hoạch xây dựng vùng tỉnh; quy hoạch sử dụng đất

đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2015-2010); điều chỉnh quy

hoạch phát triển công nghiệp tỉnh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030;

xây dựng nếp sống văn minh đô thị và nông thôn trên địa bàn tỉnh giai đoạn

2015-2020, định hướng đến năm 2025; đặt tên đường phố; phát triển thể thao

thành tích cao tỉnh; quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh giai đoạn 2015 -

2030, chương trình phát triển nhà ở tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm 2020 và

tầm nhìn đến năm 2030… (Phần phụ lục)

Thường trực và các Ban của HĐND tỉnh đã thực thi đúng quy trình,

quy phạm ban hành nghị quyết nên chất lượng các quyết nghị của HĐND tỉnh

đã được nâng lên; đã thể chế hoá kịp thời các nghị quyết của Tỉnh ủy thành

các mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể cho từng thời kỳ, từng lĩnh vực; cụ thể hoá chế

độ, chính sách của Trung ương phù hợp với tình hình thực tế của địa phương,

tạo khuôn khổ pháp lý để quản lý, điều hành, khai thác tiềm năng, thế mạnh,

thúc đẩy kinh tế - xã hội tỉnh nhà phát triển; xã hội hoá mạnh mẽ các lĩnh vực

giáo dục, đào tạo, y tế, thể thao, văn hóa; làm cơ sở để các cấp, các ngành chỉ

đạo, điều hành và tổ chức thực hiện có hiệu quả, góp phần giải quyết kịp thời

những vấn đề quan trọng, cấp bách trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội, an ninh

quốc phòng và trật tự an toàn xã hội. Nhờ vậy, kinh tế - xã hội của tỉnh trong

những năm qua đạt được những kết quả quan trọng, có tính toàn diện trên các

lĩnh vực. Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân hàng năm đạt 9%; cơ cấu kinh

tế chuyển dịch theo hướng dịch vụ, công nghiệp, nông nghiệp. GDP bình

quân đầu người đạt 2.000 USD, thu ngân sách Nhà nước tăng 1,6 lần, đạt xấp

xỉ 5.000 tỷ đồng; tổng vốn đầu tư toàn xã hội đạt gần 70 nghìn tỷ đồng. Kết

cấu hạ tầng kỹ thuật được đầu tư xây dựng đồng bộ; bộ mặt đô thị và nông

thôn có nhiều khởi sắc.

Các lĩnh vực văn hóa - xã hội có nhiều tiến bộ. Hoạt động y tế, chăm

sóc sức khoẻ nhân dân đạt kết quả tốt. Chất lượng giáo dục và đào tạo có

bước tiến bộ. Tỷ lệ học sinh thi đỗ vào đại học và đạt giải quốc gia, quốc tế

ngày càng tăng. Đại học Huế tiếp tục phát huy vai trò của trung tâm đào tạo

đa ngành, đa lĩnh vực, chất lượng cao. Khoa học - công nghệ được chú trọng.

Công tác an sinh xã hội được quan tâm, chú trọng. Tỷ lệ hộ nghèo giảm

xuống còn 4,7%. Đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng lên

rõ rệt. Quốc phòng - an ninh được giữ vững.

Đạt được kết quả đó nhờ HĐND, các cơ quan của HĐND, UBND và

các cơ quan hữu quan đã không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng công tác

tham mưu, phối hợp chặt chẽ từ khâu chuẩn bị nội dung, báo cáo, tài liệu; cải

tiến phương thức điều hành kỳ họp; bố trí thời gian, chương trình kỳ họp cho

đến việc thay đổi cơ bản phương pháp trình bày báo cáo tại kỳ họp theo

hướng tập trung, ngắn gọn; tăng thời gian thảo luận, chất vấn, giám sát, truyền

hình, phát thanh trực tiếp để nhân dân theo dõi, nắm bắt kịp thời diễn biến của

các kỳ họp và các quyết sách của HĐND tỉnh. Mặt khác, báo cáo thẩm tra của

các Ban tính phản biện sâu sắc, cung cấp thêm nhiều tư liệu, thông tin và các

phương pháp tiếp cận nhiều chiều cho đại biểu. Chính vì vậy chất lượng các

kỳ họp của HĐND ngày càng được nâng lên, thu hút sự quan tâm, theo dõi của

đông đảo cử tri và nhân dân trong tỉnh.

Việc tăng cường chức năng giám sát của HĐND thông qua hoạt động

chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp cùng với phương thức tổ chức thông tin

trực tiếp qua các phương tiện thông tin đại chúng... đã thực sự nâng cao chất

lượng các kỳ họp. Do vậy, nội dung các nghị quyết của HĐND được ban

hành ngày càng thiết thực hơn và tính khả thi cao hơn.

Ngay sau các kỳ họp, Thường trực và lãnh đạo các Ban HĐND đã bố

trí hợp lý thời gian tham dự kỳ họp của HĐND hai cấp huyện, xã để triển khai

kịp thời các nghị quyết của HĐND tỉnh; phối hợp với UBND tỉnh tổ chức các

hội nghị triển khai các nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội được

HĐND quyết định. Đã phối hợp với Ban Thường trực UBMTTQVN tỉnh, các

cơ quan thông tấn, báo chí tổ chức tuyên truyền các nghị quyết của HĐND

tỉnh đến nhân dân trong tỉnh; kịp thời in ấn kỷ yếu kỳ họp gửi các cơ quan

liên quan. UBND tỉnh đã sớm cụ thể hóa các nghị quyết của HĐND thành

mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp trên từng lĩnh vực để chỉ đạo các cấp, các

ngành thực hiện. Nhờ đó, các nghị quyết của HĐND đã sớm đi vào thực tiễn

cuộc sống.

Thực hiện quy định của Luật tổ chức HĐND và UBND, HĐND tỉnh đã

thực hiện quyền giám sát đối với các hoạt động và việc tuân theo pháp luật

của cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân

dân và của công dân ở địa phương thông qua việc xem xét báo cáo của các cơ

quan này và thông qua hoạt động chất vấn của đại biểu HĐND đối với thủ

trưởng các cấp, các ngành tại các kỳ họp của HĐND tỉnh. Bình quân mỗi kỳ

họp có từ 5 - 6 câu hỏi chất vấn của các đại biểu. Nội dung chất vấn tại những

kỳ họp gần đây đã tập trung thẳng vào những vấn đề xã hội bức xúc, công

luận quan tâm; liên quan trực tiếp đến sản xuất, đời sống, sinh hoạt của nhân

dân trên địa bàn tỉnh như việc giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo phức

tạp, tồn đọng, kéo dài; tiến độ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; tình

trạng án dân sự quá hạn luật định; tình trạng thừa giáo viên ở bậc THCS; tiến

độ thực hiện các công trình, dự án trọng điểm; công tác giao đất rừng sản xuất

để trồng rừng kinh tế... Hoạt động chất vấn, trả lời chất vấn tại các kỳ họp của

HĐND tỉnh đều được truyền hình trực tiếp cho cử tri theo dõi, một mặt góp

phần giải toả những thắc mắc của người dân, mặt khác tạo điều kiện cho nhân

dân giám sát hoạt động của người đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền

lợi hợp pháp của mình tại diễn đàn cơ quan dân cử.

Ngoài hoạt động giám sát chuyên đề theo nghị quyết của HĐND tỉnh,

Thường trực HĐND và các Ban đã thực hiện hàng chục cuộc thẩm tra, giám

sát thường xuyên và đột xuất để xử lý những vấn đề phát sinh giữa hai kỳ họp

HĐND tỉnh trên tất cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội do UBND tỉnh đề xuất,

trong đó, năm 2015 có 34 đề xuất, năm 2018 có 42 đề xuất, năm 2017 có

26 đề xuất, năm 2018 có 41 đề xuất, năm 2019 và 3 tháng đầu năm 2019 có

110 đề xuất đã được xử lý.

Các nội dung UBND tỉnh xin ý kiến Thường trực HĐND tỉnh liên

quan đến các lĩnh vực như: phân bổ vốn đầu tư xây dựng cơ bản (vốn vay

tín dụng ưu đãi, vốn Chương trình MTQG, vốn trái phiếu Chính phủ, ứng

vốn XDCB năm sau…); điều hành, quản lý và sử dụng ngân sách (bổ sung

kinh phí cho các cơ quan, đơn vị phát sinh ngoài dự toán, mua xe ô tô phục

vụ công tác…); bán các cơ sở nhà đất thuộc sở hữu nhà nước; quy định tạm

thời một số chính sách (chính sách ưu đãi đất đai trong lĩnh vực xã hội hoá;

chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất và dịch vụ nông thôn thuộc Chương

trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới …) và nhiều nội dung

khác.

Ngoài ra, các cơ quan của HĐND và các đại biểu HĐND tỉnh đã thực

hiện khá tốt hoạt động giám sát thông qua xem xét báo cáo của UBND và các

ngành chuyên môn; tiếp nhận đơn thư khiếu nại, kiến nghị của công dân; qua

các cuộc họp giao ban, hội nghị tổng kết thuộc các lĩnh vực. Mặt khác, còn

phối hợp chặt chẽ với các Đoàn giám sát của Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban

của Quốc hội, Đoàn ĐBQH tỉnh, Ban thường trực UBMTTQVN tỉnh, Thường

trực HĐND các cấp để tiến hành nhiều hoạt động giám sát chuyên đề khác.

Sự phối hợp đó đã tạo ra mối quan hệ gắn bó giữa HĐND các cấp, giữa

HĐND và UBMTTQ, giữa HĐND với Đoàn ĐBQH tỉnh và các cơ quan của

Trung ương,...

Hoạt động giám sát đã đem lại nhiều kết quả tích cực, giúp các cấp, các

ngành phát hiện kịp thời những tồn tại, vướng mắc, kịp thời chấn chỉnh, bổ

khuyết công tác chỉ đạo, điều hành nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa

phương. Nhiều đề xuất, kiến nghị của Thường trực, các Ban và các đại biểu

HĐND tỉnh đã giúp các cấp, các ngành nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý

nhà nước và kịp thời giải quyết những khó khăn, vướng mắc như Chương

trình tái định canh, định cư các hộ dân ảnh hưởng bởi công trình hồ Tả Trạch;

tình hình thực hiện các dự án trọng điểm về phát triển đô thị; tình hình thực

hiện chính sách giảm nghèo bền vững tại các xã có tỷ lệ hộ nghèo cao; việc

thực hiện Luật Thi hành án hình sự trong công tác thi hành án phạt tù cho

hưởng án treo, cải tạo không giam giữ, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành

nghề hoặc làm công việc nhất định; bị án đang tạm đình chỉ thi hành án, hoãn

thi hành án…Mặt khác, qua giám sát đã giúp HĐND tỉnh có điều kiện nhìn

nhận, đánh giá các quyết sách của mình, đồng thời cung cấp cho HĐND tỉnh

căn cứ thực tiễn để ban hành các nghị quyết sát đúng với thực tiễn và có tính

khả thi cao.

Nhiều báo cáo giám sát thực sự là những đề tài tổng kết thực tiễn khá

công phu, có tính khoa học cao, có giá trị cho quá trình chỉ đạo thực hiện, ban

hành chính sách mới như các báo cáo giám sát tình hình ô nhiễm môi trường

và tiến độ di dời nhà máy xi măng Long Thọ; giám sát tình hình thực hiện

Nghị quyết số 12e của HĐND tỉnh về việc qui hoạch đất làm vật liệu san lấp

trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế; giám sát tình hình, kết quả thực hiện

chương trình tái định cư, xóa đói giảm nghèo cho cư dân thủy diện; giám sát

công tác quản lý và tổ chức biểu diễn ca Huế trên sông Hương; giám sát về

“công tác quản lý và hoạt động của các cơ sở y tế ngoài công lập; giám sát

chuyên đề việc thực hiện Nghị quyết số 12/NQ-HĐND và Nghị quyết số

13/NQ-HĐND ngày 09/12//2015 của HĐND tỉnh về chuyển đổi loại hình

trường và biên chế cho giáo dục mầm non trên địa bàn tỉnh,... Trong hoạt

động giám sát ở nhiệm kỳ này, HĐND tỉnh đã kế hoạch hoá chương trình

giám sát của mình bằng nghị quyết của HĐND tỉnh; từ đó, đã giúp HĐND

chủ động hơn trong công tác chuẩn bị thu thập tài liệu và triển khai hoạt động

giám sát có hiệu lực, hiệu quả ngày càng cao hơn.

b) Hạn chế:

Tuy đã có nhiều nỗ lực, nhưng giám sát đang là khâu còn tồn tại trong

hoạt động của HĐND tỉnh thời gian qua. Thể hiện các mặt như: chưa kịp thời

tiếp cận các vấn đề bức xúc trong cuộc sống như các lĩnh vực quy hoạch xây

dựng, nhà đất; các vấn đề phát sinh trong quá trình thực thi pháp luật của Nhà

nước để đề xuất các cấp, các ngành xử lý kịp thời, hiệu quả; việc kiểm tra,

giám sát tình hình thực hiện các nghị quyết của HĐND tỉnh thiếu thường

xuyên; chưa thiết lập được cơ chế thông tin giữa HĐND, các cơ quan HĐND

với cử tri và doanh nghiệp; một số kiến nghị của các đoàn giám sát chưa được

các cấp, các ngành liên quan nghiên cứu, xử lý thỏa đáng. Hiệu lực, hiệu quả

giám sát còn hạn chế đã ảnh hưởng đến vai trò, vị trí của HĐND - cơ quan

quyền lực nhà nước ở địa phương.

So với nhiệm kỳ 2004-2015 , nhiệm kỳ này các Ban của HĐND tỉnh đã

được tăng cường về năng lực tổng thể, chất lượng chuyên môn. Mặt khác, tiếp

tục kế thừa kinh nghiệm các nhiệm kỳ trước nên các Ban đã thực thi khá tốt

nhiệm vụ, quyền hạn của mình. Tuy nhiên, do đa số các thành viên của Ban

hoạt động kiêm nhiệm, lại giữ các chức vụ chủ chốt ở các cơ quan chuyên

môn trong hệ thống chính trị, nên mặc dù nhiều thành viên đã cố gắng sắp xếp

thời gian tham gia hoạt động Ban nhưng vẫn chưa thể tham gia bố trí đầy đủ

thời gian hoạt động theo quy định, ít nhiều đã ảnh hưởng đến việc thực thi

nhiệm vụ, quyền hạn luật định.

2.2.1.2. Giám sát qua hoạt động chất vấn, trả lời chất vấn

Chất lượng hoạt động chất vấn, trả lời chất vấn ngày càng được nâng

lên, không khí các kỳ họp của HĐND sôi động, việc thảo luận, chất vấn trả lời

chất vấn tại các kỳ họp mang tinh thần cởi mở, thẳng thắn và thiết thực, nhiều

tổ đại biểu, đại biểu HĐND đã thực hiện tốt quyền chất vấn đối với các cơ

quan chuyên môn thuộc UBND về các lĩnh vực Kinh tế xã hội và các chính

sách liên quan đến đời sống người dân, các đại biểu đã thảo luận sôi nổi, có

chất lượng, nêu ra nhiều vấn đề bức thiết của địa phương cần được giải quyết

để các cơ quan chuyên môn và UBND giải trình, làm rõ tại phiên chất vấn;

chủ tịch UBND trả lời, giải trình và báo cáo để cử tri rõ quá trình giải quyết ý

kiến, kiến nghị cơ bản đã nhận được sự đồng thuận cao. Qua đó cho thấy

trách nhiệm của đại biểu và các cơ quan chuyên môn trước nhân dân ngày

càng được phát huy, cử tri phấn khởi, tin tưởng. Ngoài ra TTHĐND các cấp

tổ chức các hội nghị chuyên đề giữa hai kỳ họp để các Ban HĐND, tổ đại

biểu, đại biểu HĐND chất vấn những nội dung có tính chuyên môn sâu nhằm

giải quyết những vướng mắc trong tổ chức thực hiện phát triển kinh tế - xã

hội tại địa phương hoặc các vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng, kéo dài.

Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn là hình thức giám sát quan trọng

của HĐND các cấp nói chung và cấp tỉnh nói riêng. Chất lượng giám sát có

được nâng cao hay không phụ thuộc rất nhiều vào hoạt động này.

Kỳ họp thứ nhất xác nhận tư cách đại biểu và bầu cử chức danh của

HĐND nên không có hoạt động chất vấn. Mỗi phần chất vấn thường có 5 – 10

ý kiến chất vấn. Hoạt động chất vấn của HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế nhiệm

kỳ này đã sôi nổi hơn nhiệm kỳ trước rất nhiều. Nội dung chất vấn phong phú,

đa dạng; không khí dân chủ, thẳng thắn giữa người chất vấn và đối tượng bị

chất vấn. Các phiên chất vấn tại hội trường được truyền thanh, truyền hình

trực tiếp và đưa tin kịp thời trên các phương tiện thông tin đại chúng của tỉnh

với thời lượng tối đa nhằm giúp cho cử tri theo dõi sát diễn biến của kỳ họp

và giám sát, đánh giá năng lực hoạt động của các đại biểu.

Tuy nhiên, hoạt động chất vấn mới chỉ dừng lại ở việc chất vấn và trả

lời chất vấn bằng văn bản mà chưa có đối chất cụ thể. Các đại biểu chất vấn

trực tiếp tại Hội trường để làm rõ trách nhiệm của người trả lời chất vấn tuy

nhiên nhiều trường hợp người bị chất vấn tìm cách thoái thác việc trả lời trực

tiếp các nội dung bị chất vấn bằng cách xin trả lời bằng văn bản sau kỳ họp.

Việc chất vấn chỉ tập trung vào một số đại biểu, chất lượng chất vấn và trả lời

chất vấn chưa cao. Câu hỏi chất vấn còn chưa sâu, nhiều câu hỏi mang tính

chất nắm thông tin hơn là quy trách nhiệm pháp lý. Các văn bản trả lời chất

vấn còn chung chung, chưa đi thẳng vào vấn đề, né tránh trách nhiệm, chưa

thực sự đáp ứng được mong muốn của đại biểu và cử tri.

2.2.1.3. Giám sát qua việc nghe báo cáo về tổng hợp ý kiến, kiến nghị

của cử tri và tình hình giải quyết khiếu nại tố cáo của cử tri

Kết quả:

Trước các kỳ họp thường kỳ, các Tổ đại biểu đều có báo cáo tổng hợp ý

kiến cử tri trên địa bàn gửi Thường trực HĐND tỉnh để tổng hợp báo cáo tại

kỳ họp. Các đại biểu HĐND tỉnh đều nhận thấy tầm quan trọng của hoạt động

này và trách nhiệm của người đại biểu dân cử nên đã chủ động sắp xếp công

việc, bố trí thời gian để thực thi trách nhiệm của mình thông qua việc tiếp xúc

cử tri. Phương thức tiếp xúc cử tri ngày càng đa dạng hơn, thay vì tiếp xúc cử

tri ở trụ sở UBND xã, phường, thị trấn các tổ đại biểu đã tiếp xúc cử tri ở các

cụm dân cư để trực tiếp tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng của cử tri. Các Tổ đại

biểu HĐND tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với Thường trực HĐND các huyện,

thành phố Huế và UBMTTQVN các cấp để bố trí lịch tiếp xúc cử tri hợp lý,

tạo điều kiện thuận lợi để cử tri tham gia. Các đại biểu HĐND là lãnh đạo các

đơn vị đều tham gia TXCT theo lịch phân công của các Tổ trưởng tổ đại biểu

HĐND tỉnh, kể cả đại biểu là cán bộ lãnh đạo chủ chốt của tỉnh.

Thời gian qua kỹ năng tiếp xúc cử tri được nâng lên, không khí tiếp xúc

theo hướng đối thoại thẳng thắn, cởi mở, đi vào những vấn đề cụ thể liên quan

trực tiếp đến đời sống kinh tế - xã hội ở địa phương. Do đó, đại biểu nắm bắt

được ý kiến, nguyện vọng của cử tri và cử tri hiểu rõ hơn về hoạt động của

HĐND nói chung và đại biểu nói riêng. Việc tổng hợp, theo dõi, đôn đốc giải

quyết kiến nghị của cử tri được tiến hành thường xuyên và có tính hệ thống,

nhờ vậy đa số các ý kiến, kiến nghị của cử tri đều được các cơ quan chức

năng trả lời hoặc giải quyết.

Số cuộc tiếp xúc cử tri: 602 cuộc; số lượng cử tri tham dự: hơn 50 cử

tri/buổi TXCT với tổng số 32.155 cử tri; số lượng ý kiến cử tri: 4.510 lượt cử

tri phát biểu ý kiến; tỷ lệ các ý kiến cử tri được giải quyết: 100% ý kiến cử tri

được chuyển đến UBND tỉnh và một số cơ quan chức năng xem xét, giải

quyết. Tuy nhiên số ý kiến đã được giải quyết khoảng hơn 70%, số còn lại

chủ yếu tập trung vào các nội dung như: đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, công

tác đền bù, giải phóng mặt bằng, giao đất rừng để sản xuất,…với nguồn lực

đầu tư rất lớn vượt quá khả năng cân đối của ngân sách địa phương nên chưa

giải quyết được.

Hạn chế:

Hoạt động tiếp xúc cử tri của đại biểu HĐND tỉnh vẫn chưa hoàn toàn

khắc phục được tính hình thức, có nơi thành phần tham dự vẫn là “đại cử tri”;

việc phân loại ý kiến, kiến nghị của cử tri chưa đúng lĩnh vực, đúng thẩm

quyền; các cuộc tiếp xúc cử tri nơi cư trú, tiếp xúc cử tri theo chuyên đề, tiếp

xúc cử tri sau các kỳ họp chưa nhiều.

Hoạt động tiếp xúc cử tri ở một số nơi còn mang tính hình thức, đơn

điệu, người dân ít tham gia trực tiếp

b) Tiếp công dân

Kết quả: Từ đầu nhiệm kỳ đến tháng 4/2018, Thường trực HĐND tỉnh

đã phối hợp với Đoàn ĐBQH tỉnh và chính quyền các cấp tổ chức được 242

buổi tiếp dân ở các xã, phường, thị trấn và trụ sở tiếp dân tỉnh; tiếp đột xuất

tại trụ sở cơ quan là 282 cuộc. Ngoài ra, thực hiện Nghị quyết số

759/2014/NQ-UBTVQH13 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thường trực

HĐND tỉnh đã xếp lịch để các Tổ đại biểu HĐND tổ chức cho các đại biểu

tiến hành tiếp công dân trên địa bàn ứng cử, trung bình một đại biểu tiếp 1

ngày/tháng. Thường trực HĐND tỉnh đã cử cán bộ phối hợp với Ban tiếp

công dân tham gia tiếp công dân thường xuyên tại trụ sở tiếp công dân của

tỉnh.

Qua tiếp dân, Thường trực HĐND tỉnh và lãnh đạo chính quyền các

cấp đã giải quyết kịp thời ngay tại điểm tiếp nhiều kiến nghị, thắc mắc, bức

xúc của công dân, đồng thời yêu cầu bằng văn bản để các cơ quan liên quan

xem xét, giải quyết; mặt khác, cũng tuyên truyền, quán triệt đường lối, chủ

trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước nhằm góp phần thực

hiện tốt nguyên tắc “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, giám sát”.

Nguyện vọng, kiến nghị, đề xuất hợp lý của nhân dân đều được Thường trực

HĐND ghi nhận để trình HĐND xem xét, hoạch định các mục tiêu, nhiệm vụ

phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Nhờ vậy, hoạt động của HĐND

ngày càng được nhân dân quan tâm và tin tưởng.

Đạt được kết quả trên, ngay đầu mỗi năm, Thường trực HĐND đã phối

hợp với Đoàn ĐBQH tỉnh xây dựng lịch tiếp công dân hàng tháng và phân

công từng thành viên của Thường trực chịu trách nhiệm mỗi buổi tiếp. Mặt

khác, Thường trực HĐND đã phối hợp chặt chẽ với Thường trực HĐND,

UBND hai cấp huyện, xã để bố trí điểm tiếp thuận lợi và có nhiều vấn đề

nhân dân bức xúc. Nhờ đó, hoạt động tiếp dân của Thường trực HĐND tỉnh

ngày càng đi vào nề nếp, góp phần quan trọng vào việc ổn định chính trị, trật

tự xã hội trên địa bàn.

Hạn chế: Hoạt động tiếp dân của Thường trực HĐND tỉnh vẫn còn một

số tồn tại như có lúc chưa bố trí được buổi tiếp theo lịch đã ban hành do bận

xử lý các công việc khác; việc theo dõi xử lý kiến nghị, khiếu nại của công

dân chưa thường xuyên; chưa thiết lập được cơ chế để công dân phản ánh,

kiến nghị, đề xuất thường xuyên đến cơ quan dân cử.

c) Xử lý đơn thư khiếu nại tố cáo của công dân

Từ đầu nhiệm kỳ đến tháng 4/2018, Thường trực HĐND tỉnh đã nhận

được 450 đơn, trong đó đơn khiếu nại, kiến nghị là 371 và đơn tố cáo là 79.

Sau khi nghiên cứu, Thường trực HĐND tỉnh đã chuyển 202 đơn đến các cơ

quan có thẩm quyền giải quyết; hướng dẫn trực tiếp hoặc bằng văn bản cho

hơn 200 trường hợp thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo theo đúng quy định; có

35 văn bản trả lời, giải thích đối với công dân, còn lại là đơn trùng lắp hoặc

đơn không đủ điều kiện để xem xét. Đa số các đơn thư chuyển cơ quan có

thẩm quyền giải đều được theo dõi, đôn đốc giải quyết; khi hết thời gian quy

định mà các cơ quan, đơn vị chưa giải quyết thì có văn bản đôn đốc để giải

quyết theo đúng thời gian quy định và báo cáo kết quả giải quyết đến Thường

trực HĐND tỉnh. Đến nay, số lượng đơn thư tồn đọng kéo dài thuộc thẩm

quyền của tỉnh đã được giải quyết xong.

2.2.1.4. Giám sát việc lấy phiếu tín nhiệm những người giữ chức vụ do

HĐND tỉnh bầu

Ngay sau phiên họp lấy phiếu tín nhiệm tại kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa

XIII, Thường trực HĐND tỉnh đã kịp thời tiếp thu tham mưu Tỉnh ủy ban

hành Công văn số 776-CV/TU ngày 14/6/2013 và Thường trực HĐND tỉnh

ban hành Hướng dẫn số 63/HD-HĐND ngày 14/6/2013 về thực hiện việc lấy

phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do HĐND bầu

để Thường trực HĐND các cấp triển khai thực hiện và các đại biểu HĐND

tỉnh nghiên cứu để nắm chắc mục đích, yêu cầu, nội dung, trình tự, thủ tục lấy

phiếu tín nhiệm được quy định tại Nghị quyết của Quốc hội và Hướng dẫn

của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Các bước tiến hành lấy phiếu tín nhiệm tại kỳ họp HĐND đã đảm bảo

các quy định của pháp luật: công khai, dân chủ, minh bạch; công tác lấy phiếu

được tiến hành bằng hình thức bỏ phiếu kín, danh sách những người lấy phiếu

tín nhiệm được trình thông qua tại kỳ họp HĐND, phiếu bầu được in theo

nhiều màu để phân biệt theo nhóm các chức danh, công tác kiểm phiếu thực

hiện chu đáo và được xác lập bằng biên bản công khai tại kỳ họp. Việc thông

qua Nghị quyết xác nhận kết quả lấy phiếu tín nhiệm thực hiện đảm bảo theo

quy chế hoạt động HĐND trong việc thông qua Nghị quyết tại kỳ họp HĐND.

Trước kỳ họp HĐND các cấp, những người được lấy phiếu tín nhiệm

đã nghiêm túc chuẩn bị báo cáo về kết quả hoạt động theo chức năng, nhiệm

vụ được HĐND giao và phẩm chất, đạo đức, lối sống để gửi đến từng đại biểu

HĐND kịp thời nghiên cứu. Việc công khai Bản kê khai tài sản, thu nhập của

người người giữ chức vụ được HĐND tỉnh lấy phiếu tín nhiệm được thực

hiện tại phiên thảo luận Tổ đại biểu HĐND tỉnh theo đúng quy định. Tại kỳ

họp HĐND, phiên lấy phiếu tín nhiệm được dành riêng, các Tổ Đại biểu

HĐND đã tiến hành thảo luận về những vấn đề có liên quan đến từng người

được đưa ra lấy phiếu tín nhiệm.

Kết quả lấy phiếu tín nhiệm:

Tại kỳ họp thứ 6, HĐND tỉnh khóa VI đã tiến hành lấy phiếu tín nhiệm

đối với 15 người, trong đó có 13 người có trên 50% tổng số đại biểu đánh giá

tín nhiệm cao và 02 người có trên 50% tổng số đại biểu đánh giá tín nhiệm và

tín nhiệm cao. Không có người có trên 50% tổng số đại biểu đánh giá tín nhiệm

thấp.

Tại kỳ họp thứ 9, HĐND tỉnh đã tiến hành việc lấy phiếu tín nhiệm đối

với 11 người giữ chức vụ do HĐND tỉnh bầu, trong đó 8 người có trên 50%

tổng số đại biểu đánh giá tín nhiệm cao và 03 người có trên 50% tổng số đại

biểu đánh giá tín nhiệm và tín nhiệm cao. Không có người có trên 50% tổng

số đại biểu đánh giá tín nhiệm thấp.

Qua hai lần lấy phiếu tín nhiệm cho thấy, hầu hết những người được

lấy phiếu tín nhiệm đều có trên 50% tổng số đại biểu HĐND đánh giá tín

nhiệm và tín nhiệm cao. Kết quả này đã phản ánh chân thực thực trạng kinh tế

- xã hội của tỉnh, những thành tựu đã đạt được và khó khăn trong hoạt động

của bộ máy nhà nước; đồng thời phản ánh đúng thực trạng năng lực, sự tu

dưỡng, rèn luyện phẩm chất của người được lấy phiếu tín nhiệm. Qua đó,

giúp cho người được lấy phiếu tín nhiệm thấy được mức độ tín nhiệm của

mình, có phương hướng khắc phục những khuyết điểm, thiếu sót, tiếp tục rèn

luyện, nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động. Nhìn chung, kết quả lấy phiếu

tín nhiệm đã được cử tri và nhân dân hoan nghênh, đồng tình, tin tưởng.

2.2.2. Về hoạt động giám sát giữa hai kỳ họp

Hoạt động thẩm tra, xử lý các vấn đề phát sinh giữa hai kỳ họp là hoạt

động thường xuyên, được quy định cụ thể tại Điều 21 và Điều 67 Quy chế

hoạt động của Hội đồng nhân dân. Theo đó, Thường trực HĐND, các Ban của

HĐND phối hợp chặt chẽ với Uỷ ban nhân dân, các cơ quan chuyên môn

thuộc UBND cùng cấp giải quyết những vấn đề phát sinh khi thực hiện nghị

quyết của Hội đồng nhân dân về nhiệm vụ kinh tế - xã hội, ngân sách địa

phương, tổ chức triển khai thực hiện nghị quyết của HĐND cùng cấp trong

thời gian giữa hai kỳ họp.

Trong nhiệm kỳ qua, Thường trực HĐND tỉnh đã phân công Ban Kinh

tế và Ngân sách thực hiện hàng chục cuộc thẩm tra, giám sát thường xuyên và

đột xuất để tham mưu xử lý những vấn đề phát sinh giữa hai kỳ họp HĐND

tỉnh thuộc lĩnh vực kinh tế - ngân sách do UBND tỉnh đề xuất, trong đó, năm

2015 có 34 đề xuất, năm 2018 có 42 đề xuất, năm 2017 có 26 đề xuất, năm

2018 có 41 đề xuất, năm 2019 và 03 tháng đầu năm 2019 có 110 đề xuất đã

được thẩm tra, đề xuất hướng xử lý.

Hầu hết các nội dung UBND tỉnh xin ý kiến Thường trực HĐND tỉnh

hàng năm liên quan đến lĩnh vực kinh tế và ngân sách là chủ yếu. Cụ thể như:

phân bổ vốn đầu tư xây dựng cơ bản (vốn vay tín dụng ưu đãi, vốn Chương

trình mục tiêu quốc gia, vốn trái phiếu Chính phủ, ứng vốn xây dựng cơ bản

năm sau…); điều hành, quản lý và sử dụng ngân sách (bổ sung kinh phí cho

các cơ quan, đơn vị phát sinh ngoài dự toán, mua xe ô tô phục vụ công tác,

…); chuyển nhượng các cơ sở nhà đất thuộc sở hữu nhà nước; quy định tạm

thời một số chính sách (chính sách ưu đãi đất đai trong lĩnh vực xã hội hoá;

mức thu phí qua cầu phao trên sông Tả Trạch; chính sách hỗ trợ phát triển sản

xuất và dịch vụ nông thôn thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng

nông thôn mới; định mức trang bị xe ô tô chuyên dùng cho các cơ quan, đơn

vị …); cho ý kiến về báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, quyết định chủ

trương đầu tư đối với các dự án nhóm B, dự án trọng điểm nhóm C theo quy

định của Luật đầu tư công; và nhiều nội dung quan trọng khác...

Qua hoạt động này, Ban đã kịp thời phát hiện những tồn tại, vướng mắc

để các cơ quan quản lý nhà nước khắc phục; đáp ứng công tác chỉ đạo, điều

hành của chính quyền các cấp, góp phần thực hiện thắng lợi các nghị quyết

của Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, thúc đẩy kinh tế - xã hội tỉnh Thừa Thiên Huế phát

triển. Một số kết quả điển hình:

- Về kế hoạch phân bổ vốn tín dụng ưu đãi năm 2013: UBND tỉnh đề

nghị sử dụng nguồn vốn tín dụng ưu đãi để bố trí 70 tỷ đồng đầu tư xây dựng

dự án đường Chợ Mai - Tân Mỹ. Tuy nhiên, qua thẩm tra, Ban Kinh tế và

Ngân sách đã có ý kiến không đồng tình với kế hoạch bố trí vốn cho công

trình này, kiến nghị của Ban đã được Thường trực HĐND tỉnh chấp thuận,

nguồn vốn này sau đó đã được bố trí cho các công trình xây dựng đường giao

thông nông thôn thiết thực hơn ở các địa phương.

- Về bán nhà thuộc sở hữu nhà nước: Đây là lĩnh vực rất nhạy cảm nên

Thường trực HĐND tỉnh, Ban Kinh tế và Ngân sách rất chú trọng. Hầu hết

các nhà thuộc sở hữu nhà nước do UBND tỉnh đề xuất bán đều được Ban

thẩm tra kỹ nguồn gốc của khu nhà, đối tượng mua nhà. Ban đã nhiều lần

không đồng ý bán các khu nhà đất do nằm trong vùng bảo vệ di tích, hoặc

không đúng đối tượng được mua nhà …

- Về ban hành chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp và nông thôn:

qua thẩm tra, Ban nhận thấy dự thảo chính sách do UBND tỉnh đề xuất còn

một số nội dung về đối tượng, hình thức, định mức hỗ trợ… chưa rõ, chưa

đảm bảo chất lượng để trình HĐND tỉnh, do vậy Ban đã có ý kiến đề nghị

UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan tham mưu tiếp tục hoàn chỉnh và được

Thường trực HĐND, UBND tỉnh chấp thuận.

- Về kế hoạch phân bổ vốn xây dựng cơ bản: UBND tỉnh đã tiếp thu

nhiều ý kiến của Ban như: (i) chấn chỉnh công tác chuẩn bị đầu tư của các đơn

vị, kiên quyết không bố trí vốn cho các công trình chưa đảm bảo hồ sơ, thủ

tục theo quy định; (ii) tập trung nguồn vốn trả nợ xây dựng cơ bản cho nhà

thầu đối với các công trình đã hoàn thành nhưng bố trí chưa đủ vốn, giảm đến

mức tối đa nợ đọng xây dựng cơ bản theo Chỉ thị 1792 của Thủ tướng Chính

phủ; (iii) bố trí vốn tập trung, nhất là những công trình cấp thiết; (iv) tăng

cường công tác kiểm tra, giám sát để nâng cao chất lượng và hiệu quả sử dụng

công trình. Nhờ vậy, công tác quản lý vốn xây dựng cơ bản trong những năm

qua trên địa bàn tỉnh đã dần đi vào nề nếp, các công trình được bố trí vốn tập

trung hơn, nguồn vốn được sử dụng cơ bản hiệu quả, đáp ứng nhu cầu phát

triển kinh tế xã hội của tỉnh.

Có thể nói, cùng với hoạt động thẩm tra các đề án, dự thảo nghị quyết

của UBND tỉnh trình tại các kỳ họp HĐND tỉnh; hoạt động giám sát chuyên

đề, thì hoạt động thẩm tra, giám sát đột xuất để xử lý các vấn đề phát sinh

giữa hai kỳ họp đã giúp cho Ban có điều kiện thâm nhập sâu, toàn diện, cụ thể

hơn hoạt động kinh tế - xã hội của tỉnh. Qua giám sát, Ban đã có văn bản hoặc

báo cáo Thường trực HĐND tỉnh có văn bản gửi UBND tỉnh, các cấp, các

ngành liên quan để xử lý một cách kịp thời, đúng pháp luật Nhà nước.

2.2.2.1. Hoạt động giám sát của Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh

Luật Tổ chức Chính quyền địa phương năm 2015 và Quy chế hoạt động

của HĐND quy định chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của HĐND các cấp

một cách cụ thể và có nhiều đổi mới trong hoạt động của TTHĐND. Hiện nay

TTHĐND cấp tỉnh không những có nhiệm vụ đôn đốc, kiểm tra, điều hòa,

phối hợp hoạt động của các ban mà còn là một trong những chủ thể giám sát

quan trọng của Hội đồng nhân dân.

Trên cơ sở các quy định của pháp luật, TTHĐND tỉnh Thừa Thiên Huế

đã góp phần tích cực vào hoạt động giám sát của HĐND tỉnh một cách có

hiệu quả thể hiện trước hết ở hoạt động chuẩn bị cho các kỳ họp một cách chu

đáo và nghiêm túc. Chính hoạt động này đã góp phần quan trọng đảm bảo

việc giám sát tại kỳ họp đi vào trọng tâm, dành thời gian cần thiết để giải

quyết những vấn đề nổi cộm của tình hình kinh tế xã hội cũng như ý kiến thắc

mắc, khiếu nại của cử tri đặt ra. Từ đó nâng cao chất lượng hiệu quả giám sát,

tránh được sự tràn lan thiếu hiệu lực, hiệu quả.

Trong nhiệm kỳ 2015 - 2018, TTHĐND đã có 11 cuộc giám sát chuyên

đề. Cùng với hoạt động giám sát chuyên đề, TTHĐND còn tổ chức nhiều

cuộc khảo sát về: Tình hình sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp, tình hình phát

triển kinh tế - xã hội một số địa phương, tình hình ô nhiễm môi trường do sự

cố môi trường biển do Công ty TNHH Gang thép Hưng nghiệp Phomasa Hà

Tĩnh gây ra và biện pháp khắc phục tại một số cơ sở sản xuất công nghiệp và

bệnh viện, tình hình thiệt hại do rét đậm, rét hại kéo dài.

Ví dụ: Trong năm 2015 , thực hiện nghị quyết của HĐND về chương

trình hoạt động giám sát năm 2015 , TTHĐND đã thành lập Đoàn giám sát

tình hình thực hiện chính sách, pháp luật về cấp giấy chứng nhận đầu tư, giới

thiệu địa điểm và thuê đất của các dự án đầu tư trên địa bàn tỉnh từ năm 2015

– 2018. Đoàn đã giám sát trực tiếp tại 24 cơ quan, đơn vị địa phương và một

số dự án đầu tư trên địa bàn tỉnh, đồng thời giám sát qua báo cáo đối với 07

cơ quan, đơn vị, địa phương. Thông qua hoạt động giám sát, đoàn giám sát đã

chỉ ra những ưu điểm, kết quả đã đạt được và những hạn chế vẫn còn tồn tại.

Đoàn giám sát đã chỉ ra những nguyên nhân dẫn đến những tồn tại hạn chế

trong quá trình thực hiện giám sát trên thực tế và đưa ra những kiến nghị giúp

cho các cơ quan, tổ chức và đơn vị chịu sự giám sát chấn chỉnh lại mọi hoạt

động, đưa mọi hoạt động vào nề nếp nhằm đạt hiệu lực và hiệu quả tốt hơn.

Thường trực HĐND đã chọn những vấn đề nổi lên trong từng thời điểm

để giám sát. Những kiến nghị qua giám sát của TTHĐND có tác động mạnh

mẽ và tạo chuyển biến tốt trong thực tế. Thông qua hoạt động giám sát

Thường trực HĐND đã đã góp phần tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các cơ

quan, địa phương và doanh nghiệp, bổ sung cơ chế, chính sách, tạo thuận lợi

cho các cơ quan, địa phương và doanh nghiệp hoạt động tốt hơn. Hoạt động

giám sát của TTHĐND đã góp phần nâng cao trách nhiệm của các cơ quan

nhà nước tại địa phương, tạo sự chuyển biến về ý thức chấp hành pháp luật

trong nhân dân.

Về công tác xem xét, giải quyết khiếu nại tố cáo của công dân

Thường trực HĐND tổ chức tiếp công dân theo lịch hàng tháng. Xác

định việc tiếp công dân và xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo phải gắn với hoạt

động giám sát của HĐND. Hoạt động này giúp TTHĐND có điều kiện tìm

hiểu, nghiên cứu nắm bắt bản chất sự việc, góp phần đảm bảo cho công tác xử

lý đơn thư khiếu nại, tố cáo đúng trình tự, thủ tục, thấu tình, đạt lý. Đối với

đơn thư gửi trực tiếp, TTHĐND nghiên cứu kỹ từng vụ việc, chỉ đạo văn

phòng phân loại và có văn bản chuyển cho cơ quan chức năng có thẩm quyền

giải quyết. Những vụ việc phức tạp tổ chức giám sát, xem xét trực tiếp. Qua

giám sát, TTHĐND có cơ sở giải thích cho công dân và kiến nghị những vấn

đề cần giải quyết bảo đảm đúng pháp luật. Đối với đơn thư thể hiện bức xúc

của công dân đã gửi nhiều lần, nhiều cơ quan thì giao Văn phòng lập danh

sách đôn đốc, theo dõi kết quả giải quyết của các cơ quan và tổng hợp báo cáo

gửi Thường trực.

Trong nhiệm kỳ 2015 - 2018, TTHĐND đã nhận 1120 đơn, thư của

công dân gửi đến HĐND tỉnh gồm: 607 đơn khiếu nại, 212 đơn tố cáo, 301

thư kiến nghị, phản ánh. Thường trực HĐND đã xử lý theo quy định, đồng

thời tăng cường kiểm tra, giám sát các cơ quan, địa phương trong việc giải

quyết khiếu nại, tố cáo của công dân.

Năm 2016 HĐND tỉnh đã tiếp nhận 130 đơn, gồm 63 đơn khiếu nại, 20

đơn tố cáo, 47 đơn kiến nghị phản ánh. Qua nghiên cứu, TTHĐND tỉnh đã có

văn bản yêu cầu các cơ quan chức năng giải quyết theo thẩm quyền 82 đơn,

hướng dẫn cho công dân 17 đơn, số còn lại lưu do nội dung trùng lặp, đơn nặc

danh…đồng thời tổ chức giám sát trực tiếp và phân công các ban giám sát

một số vụ việc phức tạp, cử tri đã kiến nghị nhiều lần.

Những năm gần đây, HĐND tỉnh đã có bước cải tiến đưa công tác tiếp

dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo vào nề nếp. HĐND đã ban hành quy chế

tiếp dân công khai, dân chủ; bố trí cán bộ tiếp nhận và xử lý kịp thời đơn thư

của công dân. Công dân đến khiếu nại, tố cáo, kiến nghị đều được cán bộ đón

tiếp, hướng dẫn, giải thích đầy đủ, đúng pháp luật với thái độ nhiệt tình có

trách nhiệm. Đối với những nội dung khiếu nại tố cáo có cơ sở xem xét, tiến

hành tiếp nhận đơn, hồ sơ để chuyển cho cơ quan có thẩm quyền giải quyết,

đồng thời đôn đốc họ phải sớm trả lời công dân theo quy định pháp luật.

Về hoạt động xem xét văn bản quy phạm pháp luật của UBND cùng

cấp, Nghị quyết của HĐND cấp dưới trực tiếp, xem xét hoạt động giám sát

của các Ban HĐND.

Đây là hình thức HĐND giám sát tính hợp hiến, hợp pháp của các văn

bản quy phạm pháp luật của UBND cùng cấp và Nghị quyết của HĐND cấp

dưới trực tiếp. Để thực hiện tốt nhiệm vụ trên, tại các kỳ họp HĐND cũng

như giữa hai kỳ họp, TTHĐND, các ban HĐND và từng đại biểu HĐND

thường xuyên thực hiện việc giám sát các văn bản thuộc thẩm quyền của mình

nhằm có những kiến nghị, đề xuất kịp thời.

Đối với hoạt động xem xét văn bản quy phạm pháp luật của UBND

cùng cấp, nghị quyết của HĐND cấp dưới trực tiếp, chủ yếu do Ban pháp chế

thực hiện với sự tham gia của TTHĐND.

Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động giám sát của TTHĐND

tỉnh Thừa Thiên Huế thời gian qua vẫn còn bộc lộ một số tồn tại, yếu kém

nhất định như: Thành viên TTHĐND chỉ có Phó chủ tịch và Ủy viên thường

trực hoạt động chuyên trách, mặc khác Ủy viên thường trực HĐND lại kiêm

nhiệm chức danh trưởng Ban Kinh tế và Ngân sách nên khối lượng công việc

quá lớn không thể đáp ứng tốt nhất các yêu cầu của thực tế công việc. Hoạt

động giám sát có nội dung chưa sâu, kiểm tra thực hiện các kiến nghị sau

giám sát chưa thường xuyên, nhiều kiến nghị chưa được các cơ quan chức

năng thực hiện nghiêm túc. Việc điều hoà phối hợp giữa các Ban của Thường

trực HĐND trong hoạt động giám sát nhiều khi còn buông lỏng, dẫn đến kết

quả giám sát của HĐND bị hạn chế, hiệu quả chưa cao. Công tác tiếp dân đôn

đốc, kiểm tra việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân chưa duy

trì thường xuyên; có nơi có lúc chưa đúng quy định, cơ sở vật chất cũng như

việc bố trí cán bộ tiếp dân chưa được quan tâm đúng mức; việc tiếp dân vẫn

còn biểu hiện hình thức, vẫn còn hiện tượng đùn đẩy, né tránh. Việc đôn đốc,

kiểm tra đối với UBND tỉnh và các cơ quan nhà nước ở địa phương trong quá

trình thực hiện nghị quyết của HĐND có khi còn thiếu kịp thời nên hiệu quả

chưa cao. Thường trực HĐND tổ chức các đoàn xuống giám sát ở cơ sở còn

quá ít so với yêu cầu; đặc biệt các kiến nghị, đề xuất của Thường trực nhiều

khi chưa được các ngành liên quan xem xét, giải quyết kịp thời song đến nay

vẫn chưa có biện pháp xử lý, làm ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của

Thường trực HĐND.

2.2.2.2. Hoạt động giám sát của các Ban Hội đồng nhân dân tỉnh

Trong hoạt động giám sát, các Ban của của HĐND có nhiệm vụ giúp

HĐND giám sát hoạt động của UBND, các cơ quan chuyên môn thuộc

UBND, hoạt động của TAND và VKSND tỉnh; giúp HĐND giám sát cơ quan

nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân và công

dân trong việc thi hành Hiến pháp, luật, các văn bản quy phạm pháp luật của

cơ quan nhà nước cấp trên và nghị quyết của HĐND tỉnh.

Ban Kinh tế và Ngân sách

Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Thường trực HĐND tỉnh đã tổ chức 16 kỳ

họp gồm: 12 kỳ họp thường kỳ, 01 kỳ họp bất thường và 03 kỳ họp chuyên

đề. HĐND tỉnh đã thông qua 115 nghị quyết thường kỳ và nghị quyết chuyên

đề (chưa tính các nghị quyết về công tác nhân sự của HĐND và UBND tỉnh).

Theo sự phân công của Thường trực HĐND tỉnh, Ban Kinh tế và Ngân sách

đã tổ chức thẩm tra 58 dự thảo nghị quyết thuộc lĩnh vực kinh tế và ngân sách

(phụ lục đính kèm), chiếm tỷ lệ 50,43% tổng nghị quyết đã được HĐND tỉnh

thông qua, trong đó có 35 dự thảo nghị quyết loại phức tạp, 18 loại trung bình

và 05 loại đơn giản.

Mặc dầu số lượng dự thảo nghị quyết được Thường trực HĐND tỉnh

phân công cho Ban thẩm tra ở mỗi kỳ họp của HĐND tỉnh thường khá lớn,

song với kế hoạch thẩm tra luôn được xây dựng cụ thể về mục đích, nội dung

yêu cầu để các cơ quan liên quan báo cáo; từng bước đổi mới phương thức

tiến hành thẩm tra, bố trí thời gian làm việc hợp lý, khoa học, nên chất lượng

các báo cáo thẩm tra ngày càng được nâng cao.

Đối với những dự thảo nghị quyết phức tạp, Ban đã tổ chức nghiên cứu

sâu và làm việc nhiều lần với các cơ quan chuyên ngành hoặc địa phương

được UBND tỉnh giao tham mưu xây dựng dự thảo nghị quyết để tham gia ý

kiến ngay từ đầu, giúp các cơ quan soạn thảo đề án điều chỉnh, bổ sung nội

dung nghị quyết cho phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành và sát với

thực tiễn kinh tế – xã hội của tỉnh. Đối với những nội dung có tính chuyên

môn sâu, liên quan đến nhiều lĩnh vực, Ban đã tổ chức hội nghị lấy ý kiến của

các chuyên gia, hoặc mời chuyên gia trực tiếp tham gia hoạt động thẩm tra

giám sát để tư vấn, tham gia nhiều ý kiến cho Ban.

Nhờ vậy, các ý kiến trong báo cáo thẩm tra của Ban luôn cung cấp

được nhiều thông tin có tính phản biện và thực tiễn cao, được các ngành,

UBND, HĐND tỉnh chấp thuận; các dự thảo nghị quyết trình HĐND tỉnh về

lĩnh vực kinh tế và ngân sách luôn đảm bảo chất lượng. Có trường hợp, Ban

đã chủ động tính toán, đề xuất thay đổi chỉ tiêu, nhiệm vụ và được UBND,

HĐND tỉnh chấp thuận như trường hợp dự thảo nghị quyết của HĐND tỉnh về

“Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh giai đoạn 2013 – 2030”. Ở đây,

Ban đã phân tích và đề nghị không đưa chỉ tiêu tổng thu nhập xã hội của du

lịch vào nghị quyết, vì đây là một chỉ tiêu khó tính toán để có thể dự báo một

cách khoa học và chính xác, nên cũng sẽ rất khó để đánh giá, giám sát kết quả

thực hiện.

Bên cạnh đó, Ban cũng đã đổi mới phương thức thẩm tra dự thảo nghị

quyết của HĐND tỉnh về kết quả thực hiện nhiệm vụ kinh tế – xã hội hàng

năm. Điển hình như để thẩm tra kết quả thực hiện nhiệm vụ kinh tế – xã hội

năm 2017 và kế hoạch nhiệm vụ năm 2018, thông thường Ban chỉ làm việc

với các sở chuyên ngành, UBND cấp huyện để thẩm tra nội dung của dự thảo

nghị quyết, song Ban đã trực tiếp làm việc với một số đơn vị trực thuộc Sở

Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các phòng ban của UBND cấp huyện để

thẩm tra, giám sát sâu tình hình, kết quả thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà

nước, chỉ đạo sản xuất về lâm nghiệp, nông nghiệp, thú y, khuyến nông – lâm

– ngư; về điều hành, quản lý, sử dụng ngân sách của các đơn vị. Từ đó, Ban

đã phân tích, đánh giá xác đáng về thực trạng, đề xuất, kiến nghị với HĐND,

UBND tỉnh và các ban ngành liên quan các giải pháp để kịp thời xử lý những

khó khăn, tồn tại trong hoạt động của lĩnh vực nông nghiệp phát triển nông

thôn. Kiến nghị của Ban về cấp thêm kinh phí sửa chữa trụ sở làm việc của

Trung tâm Khuyến nông – Lâm – Ngư; kinh phí cho hoạt động truy quyét lâm

tặc, bảo vệ rừng; kinh phí sửa chữa xe và xăng xe cho các đơn vị lâm nghiệp,

cũng như các kiến nghị về giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động trồng,

khai thác rừng trồng, phát triển chăn nuôi đã được HĐND, UBND tỉnh chấp

thuận.

Đối với đề án Chính sách hỗ trợ bảo vệ và phát triển nhà vườn Huế đặc

trưng, Ban đã chủ động phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan đối thoại

với chủ các nhà vườn để nắm bắt ý kiến, nguyện vọng của chủ nhà vườn;

phân tích từng chính sách hỗ trợ cụ thể và đề xuất thay đổi nhiều nội dung,

được UBND tỉnh tiếp thu, chỉnh sửa tờ trình và đề án trước khi trình HĐND

tỉnh; được người dân đồng tình cao... Bên cạnh đó, qua thẩm tra đề án sửa đổi,

bổ sung một số điều của Nghị quyết 8i/2010/NQCĐ-HĐND ngày 02/6/2015

của HĐND tỉnh về quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng tỉnh Thừa Thiên Huế

giai đoạn 2015 – 2030 và đề án chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất nông

nghiệp trên địa bàn tỉnh, Ban nhận thấy chưa đảm bảo về mặt thủ tục pháp lý

cũng như nội dung hỗ trợ chính sách chưa phù hợp, thiếu thực tiễn... Ban đã

chủ động đề nghị chưa thông qua mà chuyển tiếp cho kỳ họp sau, để tiếp tục

bổ sung, hoàn chỉnh và được Thường trực HĐND tỉnh, UBND tỉnh đồng tình.

Có thể nói rằng, các báo cáo thuyết trình của Ban Kinh tế và Ngân sách

tại các kỳ họp của HĐND tỉnh luôn đảm bảo yêu cầu về tính chân thực, khách

quan, thể hiện rõ quan điểm của Ban, có tính phản biện cao, sâu sát trong

đánh giá, nhận xét về tính hợp pháp và tính khả thi của từng dự thảo nghị

quyết, nhờ vậy đã cung cấp nhiều tư liệu, thông tin và các phương pháp tiếp

cận nhiều chiều, làm cơ sở cho các đại biểu HĐND tỉnh nghiên cứu, thảo

luận, chất vấn và quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương. Nhiều

nghị quyết chuyên đề được HĐND tỉnh thông qua trong nhiệm kỳ 2015 -2018

có tác động lớn đến sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh như Nghị quyết về

việc thông qua quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh giai đoạn 2013 -

2030; Nghị quyết quy định một số chính sách khuyến khích xã hội hóa đối

với các hoạt động trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo, dạy nghề, y tế, văn hóa,

thể thao, môi trường; các nghị quyết về định mức chi tiêu tài chính cho các

lĩnh vực như: quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí sử

dụng đường bộ; điều chỉnh mức thu, nộp, quản lý và sử dụng phí giữ xe ô tô,

phí sử dụng bến thuyền du lịch... Bên cạnh đó, Ban đã phối hợp với các ban

Pháp chế, Văn hoá - Xã hội HĐND tỉnh tham gia thẩm tra nhiều báo cáo, đề

án của UBND tỉnh trình HĐND tỉnh liên quan đến các lĩnh vực văn hóa, xã

hội, dân tộc, tôn giáo, pháp chế…

Tại mỗi kỳ họp, các thành viên Ban đã thể hiện tốt vai trò, chức năng,

nhiệm vụ của mình; nghiên cứu kỹ các tài liệu được cung cấp để tham gia

thảo luận, chất vấn một cách tích cực, đưa ra những luận cứ nhằm củng cố

những nhận định, đánh giá trong các báo cáo thuyết trình của Ban, đồng thời

góp phần làm cho không khí kỳ họp được sôi nổi, phong phú. Mặt khác,

thông qua diễn đàn tại kỳ họp, mỗi đại biểu đã thể hiện là người thay mặt cử

tri nơi mình ứng cử, phản ánh những tâm tư nguyện vọng, những kiến nghị,

đề xuất của cử tri đến với kỳ họp HĐND tỉnh.

Thông qua các kỳ họp, Ban đã cùng HĐND tỉnh quyết định đúng

phương hướng, nhiệm vụ, các chỉ tiêu phấn đấu và các biện pháp chủ yếu trên

các lĩnh vực kinh tế - xã hội, quốc phòng an ninh, thể hiện sự quán triệt sâu

sắc các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Ban văn hóa- xã hội

Căn cứ chương trình hoạt động của HĐND tỉnh và thông báo của

Thường trực HĐND tỉnh về nội dung, chương trình kỳ họp, Ban chủ động xây

dựng kế hoạch, nội dung, tổ chức thẩm tra các tờ trình về các đề án và dự thảo

nghị quyết liên quan đến lĩnh vực văn hoá - xã hội, chính sách dân tộc do

UBND tỉnh trình tại kỳ họp HĐND tỉnh.

Với quan điểm cùng xây dựng vì sự phát triển chung, cách tiếp cận và

tiến hành thẩm tra của Ban là tham gia ý kiến ngay từ đầu, nhiều lần với

UBND tỉnh và các cơ quan chuyên môn của UBND tỉnh trong quá trình soạn

thảo Tờ trình, Đề án, dự thảo Nghị quyết để đảm bảo vừa phát huy trách

nhiệm vừa tạo sự thống nhất cao khi trình ra HĐND tỉnh.

Trên cơ sở các tờ trình, Ban tiến hành nghiên cứu, làm việc với các cơ

quan, đơn vị, địa phương liên quan để nắm tình hình thực tế, nghiên cứu và

chọn lọc ý kiến của các cơ quan, đơn vị, địa phương để tổng hợp; đồng thời

nêu lên quan điểm của Ban trong các báo cáo thẩm tra để trình tại các kỳ họp

HĐND tỉnh. Các báo cáo thẩm tra của Ban đều đạt chất lượng đề ra, giúp cho

HĐND tỉnh có căn cứ để thảo luận và quyết định.

Trong nhiệm kỳ, Ban đã tổ chức hàng chục lượt làm việc để trực tiếp

nắm tình hình ở các cơ quan, ban, ngành, địa phương, đơn vị trên địa bàn tỉnh

nhằm xây dựng nhiều báo cáo thẩm tra có chất lượng, định hướng cho đại

biểu HĐND tỉnh thảo luận, quyết định thông qua các chương trình, chính sách

phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương; trực tiếp tham mưu, thẩm tra giúp

HĐND tỉnh thông qua 24 nghị quyết chuyên đề quan trọng liên quan đến chức

năng, nhiệm vụ của Ban. Cụ thể là:

Kỳ họp ST T Tháng năm

8/2015 Thứ 2 1

12/2015 Thứ 3

Chuyền đề lần thứ 1 5 4/2016

12/2016 Thứ 5

9 10 11

12 4/2017

13 7/2017 Chuyên đề lần thứ 2 Thứ 6 Các nghị quyết do Ban thẩm tra được HĐND tỉnh thông qua Về việc điều chỉnh và đặt tên đường tại các phường của thị xã Hương Thủy, đợt II Về việc chuyển đổi loại hình trường và biên chế của giáo viên mầm non trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế. Về việc đẩy mạnh công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2015 - 2015 Về việc quy định mức thu học phí tại các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông theo chương trình đại trà năm học 2015 - 2016. Quy định mức thu học phí của cơ sở đào tạo trung cấp chuyên nghiệp, trung cấp nghề, cao đẳng nghề đối với chương trình đại trà trên địa bàn tỉnh từ năm học 2016-2013 đến năm học 2014-2015. Quy định mức giá một số dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh của Nhà nước thuộc tỉnh quản lý. Quy định một số chính sách hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức thuộc tỉnh. Quy định một số chế độ dinh dưỡng đặc thù cho vận động viên, huấn luyện viên thể thao thành tích cao và chế độ chi tiêu tài chính đối với các giải thi đấu thể thao tại tỉnh. Đặt tên cầu đường bộ qua sông Hương. Đặt tên đường tại thị trấn Phú Đa, huyện Phú Vang. Đặt tên đường tại thị trấn Phong Điền, huyện Phong Điền. Quy hoạch thiết chế văn hóa tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Phát triển thể dục TDTT thành tích cao tỉnh Thừa

Kỳ họp ST T Tháng năm

12/2018 Thứ 7

19 7/2018

Thứ 8

22 4/2018 Chuyên đề lần thứ 3

23 12/2018 Thứ 11

24 3/2018 Thứ 12

Các nghị quyết do Ban thẩm tra được HĐND tỉnh thông qua Thiên Huế giai đoạn 2013 - 2015, định hướng đến năm 2020. Xây dựng nếp sống văn minh đô thị và nông thôn trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2013 - 2015, định hướng đến năm 2020. Đặt tên đường tại thị trấn Sịa, huyện Quảng Điền. Đặt tên đường tại thị trấn Khe Tre, huyện Nam Đông Điều chỉnh và đặt tên đường tại các phường của thị xã Hương Trà. Qui định mức thu học phí của cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông công lập đối với chương trình đại trà trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế năm học 2014 – 2015. Sửa đổi, bổ sung NQ 17/2016/NQ-HĐND quy định mức giá một số dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh trong các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh của Nhà nước thuộc tỉnh quản lý. Điều chỉnh và đặt tên đường tại các phường của thị xã Hương Trà. Điều chỉnh và đặt tên đường tại các phường của thành phố Huế (đợt VII). Quy hoạch phát triển giáo dục và đào tạo giai đoạn 2015 - 2020, tầm nhìn đến năm 2030 Đặt tên đường tại thị trấn Phú Lộc và thị trấn Lăng Cô (huyện Phú Lộc) đợt II. Quy định một số chế độ chính sách cho học sinh và giáo viên trong các kỳ thi học sinh giỏi các cấp và chế độ học bổng cho học sinh Trường Trung học Phổ thông chuyên Quốc Học

Ban pháp chế

Trong nhiệm kỳ 2015 - 2018, HĐND tỉnh đã tiến hành 16 kỳ họp (gồm

kỳ họp thứ nhất, 11 kỳ họp thường lệ, 03 kỳ họp chuyên đề và 01 kỳ họp bất

thường).

- Thường trực HĐND tỉnh phân công Ban Pháp chế tham mưu thủ tục,

quy trình, hồ sơ và đề nghị HĐND tỉnh thông qua các Nghị quyết kiện toàn

nhân sự HĐND và UBND tỉnh nhiệm kỳ 2015 -2018, bầu các chức danh

thuộc các cơ quan HĐND tỉnh gồm: Thường trực HĐND, các Ban HĐND,

Thư ký kỳ họp HĐND, UBND, Hội thẩm TAND tỉnh tại kỳ họp thứ nhất;

miễn nhiệm, bầu bổ sung chức vụ các thành viên của các cơ quan nói trên khi

có thành viên chuyển công tác, nghỉ hưu... tại các kỳ họp trong nhiệm kỳ;

tham mưu Nghị quyết về ban hành Nội quy kỳ họp HĐND tỉnh khoá VI; tham

mưu thủ tục, quy trình, hồ sơ và đề nghị HĐND tỉnh thông qua Nghị quyết về

xác nhận kết quả lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do HĐND

tỉnh bầu tại kỳ họp thứ 6 và thứ 9. Trong nhiệm kỳ, Ban đã tham mưu để

HĐND tỉnh ban hành 12 nghị quyết về công tác nhân sự của HĐND,

UBND,…

- Ban đã tham mưu, xây dựng dự thảo Nghị quyết, giúp HĐND tỉnh

thông qua 8 nghị quyết về chương trình xây dựng nghị quyết chuyên đề và

nghị quyết về chương trình giám sát của HĐND tỉnh hàng năm.

- Thường trực HĐND tỉnh cũng phân công Ban Pháp chế thẩm tra các

báo cáo, Tờ trình, đề án do UBND tỉnh chuyển đến để HĐND xem xét quyết

định thông qua 29 nghị quyết.

Tại các kỳ họp thường kỳ, Ban thẩm tra chủ yếu là nghị quyết về về

phân loại đô thị; thành lập Thị xã Hương Trà; thành lập thôn, tổ dân phố mới

và sáp nhập thôn; về phân bổ biên chế hành chính, tổng biên chế sự nghiệp

hàng năm; về chương trình xây dựng nghị quyết chuyên đề và chương trình

giám sát chuyên đề hàng năm; về việc công bố danh mục văn bản QPPL do

HĐND tỉnh ban hành hết hiệu lực pháp luật; về chế độ chi tiêu đối với các đối

tượng thuộc UBMT cấp tỉnh, cấp huyện phụ trách; về quỹ quốc phòng an

ninh; về các loại phí, mức chi thuộc lĩnh vực tư pháp, đấu giá,... Trong đó có

một số đề án thuộc loại phức tạp, phải tiến hành thẩm tra nhiều lần mới thông

qua được như Đề án về chế độ phụ cấp đối với cán bộ hoạt động không

chuyên trách cấp xã, thôn, tổ dân phố; Đề án chia tách thôn, tổ dân phố,…

Tại các kỳ họp chuyên đề, Ban thẩm tra đề án, dự thảo nghị quyết khác

như: quy định chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng lệ phí đăng ký giao dịch

bảo đảm và phí cung cấp thông tin về giao dịch bảo đảm; quy định mức đóng

góp quỹ quốc phòng - an ninh; quy định mức chi cho công tác kiểm tra, xử lý,

quy định quy định một số chế độ, chính sách đối với lực lượng dân quân tự vệ

và phân cấp nhiệm vụ chi thực hiện công tác dân quân tự vệ; rà soát và hệ

thống hóa văn bản QPPL; thông qua đề án đề nghị công nhận thị trấn Thuận

An mở rộng, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế là đô thị loại IV,…

Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình, Ban đã tổ chức

giám sát hoạt động quản lý, điều hành của UBND tỉnh và các cơ quan chuyên

môn thuộc UBND tỉnh, TAND tỉnh, Viện KSND tỉnh; xây dựng 09 báo cáo

về tình hình chấp hành pháp luật trong hoạt động quản lý điều hành, thực hiện

nhiệm vụ thuộc lĩnh vực nội chính, tư pháp định kỳ 6 tháng và cuối năm.

- Bên cạnh đó, dưới sự chủ trì của Thường trực HĐND tỉnh Ban cùng

với Ban Kinh tế và ngân sách, Ban Văn hóa – xã hội phối hợp thẩm tra các

nghị quyết quan trọng khác như: về nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội hàng

năm; về dự toán, quyết toán ngân sách hàng năm; về quy hoạch, kế hoạch sử

dụng đất hàng năm; về quy hoạch phát triển văn hóa, giáo dục, y tế,...

Trong hoạt động giám sát, thẩm tra Ban chú trọng việc đi sâu nắm bắt

tình hình thực tế ở từng ngành, địa phương, đơn vị; tập trung nghiên cứu nắm

chắc các quy định của pháp luật, việc thực thi chính sách, pháp luật, nghị

quyết của HĐND tỉnh ở địa phương, đơn vị; đánh giá khách quan về kết quả

đạt được, tồn tại và các nguyên nhân và đóng góp ý kiến trao đổi thiết thực.

Trong quá trình hoạt động giám sát, thẩm tra, Ban đã tham gia ngay từ đầu

với các cơ quan chủ trì soạn thảo báo cáo, đề án, tờ trình và dự thảo nghị

quyết, qua đó Ban đã trực tiếp nêu những ý kiến phản biện, làm rõ những vấn

đề còn có quan điểm khác nhau, thẳng thắn trao đổi để tìm ra phương án tối

ưu nhất, góp phần hoàn thiện một bước các Tờ trình, đề án. Báo cáo của Ban

trình HĐND tỉnh tập trung nêu nêu những vấn đề còn có ý kiến, quan điểm

khác nhau, đồng thời thể hiện chính kiến của tập thể Ban với cơ sở pháp lý

vững chắc và thái độ phản biện khoa học. Trên cơ sở đó, HĐND tỉnh thảo

luận có trọng tâm, trọng điểm, giảm thời gian, những nghị quyết ban hành

đảm bảo chất lượng, hiệu lực và đi vào cuộc sống. (Phụ lục 1)

Bên cạnh đó, các thành viên Ban đã tăng cường đi cơ sở, gặp gỡ, tiếp

xúc với cử tri, lắng nghe ý kiến, tâm tư, nguyện vọng và kiến nghị của cử tri

để phản ảnh kịp thời với HĐND tỉnh. Trong nhiệm kỳ, thành viên của Ban đã

chất vấn 13 câu hỏi trực tiếp tại kỳ họp về nhiều vấn đề bức xúc trong lĩnh

vực phòng chống tham nhũng, giải quyết khiếu nại tố cáo, cải cách thủ tục

hành chính,…. mà cử tri quan tâm. Qua chất vấn, UBND tỉnh và các ngành

nội chính đã tiếp thu và có nhiều giải pháp khắc phục, được nhân dân ghi

nhận.

2.2.2.3. Hoạt động giám sát của đại biểu HĐND

Qua báo cáo của TTHĐND tỉnh và số liệu khảo sát thực tế cho thấy

chất lượng của đại biểu HĐND tỉnh qua các nhiệm kỳ hoạt động ngày càng

được nâng cao. Điều này cho thấy được khả năng thực hiện hoạt động giám

sát của HĐND ngày càng được nâng cao.

Đa số đại biểu HĐND tỉnh đã tham dự đầy đủ các kỳ họp của HĐND

tỉnh, đã tập trung nghiên cứu các báo cáo, đề án, tờ trình, dự thảo nghị quyết

và báo cáo thẩm tra của các Ban HĐND tỉnh để có những thông tin cần thiết

để tham gia thảo luận và biểu quyết. Các đại biểu chuẩn bị những ý kiến có

chất lượng để phát biểu trong phiên thảo luận Tổ và thảo luận tại Hội trường,

chuẩn bị câu hỏi chất vấn tại kỳ họp, thể hiện rõ quan điểm của mình về

những vấn đề nhất trí hoặc không nhất trí với báo cáo, đề án, dự thảo nghị

quyết, nêu rõ quan điểm về ý kiến trả lời chất vấn của cơ quan chức năng.

Về vấn đề chất vấn, nội dung chất vấn của các đại biểu đã cụ thể rõ

ràng hơn. Thường là những vấn đề bức xúc của đời sống kinh tế xã hội mà cử

tri yêu cầu phải giải quyết. Các đại biểu cũng đã mạnh dạn dám nói thẳng nói

thật, không nể nang, né tránh. Vì vậy, chất lượng chất vấn của các đại biểu đã

được tăng lên góp phần nâng cao hiệu quả giám sát của HĐND tại kỳ họp.

2.2.3. Hoạt động giám sát chuyên đề

Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, HĐND, Thường trực và các Ban HĐND tỉnh

đã tổ chức 36 cuộc giám sát chuyên đề như: tình hình thực hiện các dự án

trọng điểm phát triển đô thị trên địa bàn tỉnh; việc thực hiện chương trình tái

định canh, định cư trên địa bàn huyện A Lưới; tình hình, kết quả thực hiện

quy hoạch đất làm vật liệu san lấp trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm

2015; việc thực hiện các kết luận thanh tra và quyết định xử lý về thanh tra

của thanh tra tỉnh trong các năm 2010 và 2015 ; công tác tuyển dụng, sử dụng

và quản lý biên chế sự nghiệp giáo dục bậc tiểu học và trung học cơ sở trên

địa bàn tỉnh; tình hình thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững tại các xã

có tỷ lệ hộ nghèo cao trên địa bàn tỉnh; công tác bảo tồn và trùng tu các công

trình, dự án thuộc Quần thể di tích cố đô Huế giai đoạn 2015 – 2020; công tác

phòng, chống tệ nạn ma túy trên địa bàn tỉnh, công tác quản lý, điều hành hoạt

động thể dục, thể thao trên địa bàn tỉnh; công tác quản lý và tổ chức biểu diễn

ca Huế trên sông Hương,... Bên cạnh giám sát chuyên đề, Thường trực, các

Ban và các đại biểu HĐND tỉnh đã thực hiện hàng chục cuộc khảo sát thường

xuyên trên tất cả các lĩnh vực đời sống kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh,

các vấn đề xã hội bức xúc, công luận quan tâm.

Ban kinh tế ngân sách

Căn cứ Chương trình giám sát hàng năm được HĐND tỉnh thông qua,

Ban đã lập chương trình, kế hoạch công tác một cách hợp lý, đảm bảo hoạt

động giám sát được thực hiện chất lượng, hiệu quả cao. Ngoài các cuộc giám

sát theo nghị quyết đề ra, Ban đã phối hợp với các cơ quan liên quan tiến hành

nhiều cuộc giám sát khác để kiểm tra tình hình chấp hành pháp luật, tình hình

thực hiện các Nghị quyết của HĐND tỉnh; thẩm tra để xử lý những vấn đề

phát sinh giữa 2 kỳ họp, phục vụ kịp thời nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội

của địa phương.

Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Ban đã chủ trì thực hiện 07 cuộc giám

chuyên đề. Cụ thể:

- Năm 2015, thực hiện 03 cuộc: (i) giám sát việc thu gom, xử lý rác thải

trên địa bàn tỉnh; (ii) giám sát tình hình ô nhiễm môi trường và tiến độ di dời

nhà máy xi măng Long Thọ; (iii) giám sát việc khai thác cát sạn trái phép trên

sông Hương.

- Năm 2016, giám sát chuyên đề về tình hình thực hiện Nghị quyết số

12e/2016/NQ-HĐND ngày 24/7/2016 của HĐND tỉnh về việc qui hoạch đất

làm vật liệu san lấp trên địa bàn tỉnh đến năm 2020.

- Năm 2017, thực hiện 02 cuộc: (i) giám sát thực hiện Chương trình tái

định canh, định cư các hộ dân ảnh hưởng bởi công trình hồ Tả Trạch; (ii)

giám sát công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà

ở và tài sản khác gắn liền với đất lần đầu trên địa bàn tỉnh.

- Năm 2018, giám sát việc thực hiện quy hoạch ba loại rừng theo Nghị

quyết 8i/2010/NQCĐ-HĐND ngày 02/6/2018 của HĐND tỉnh về quy hoạch

bảo vệ và phát triển rừng tỉnh giai đoạn 2015 - 2025

Tất cả các cuộc giám sát chuyên đề mà Ban đã thực hiện đều là những

chuyên đề có nội dung lớn, đối tượng rộng, địa bàn phức tạp, nên thời gian

tiến hành mỗi cuộc giám sát đều kéo dài, với hàng chục đơn vị được giám sát.

Các báo cáo giám sát của Ban luôn tập trung đi sâu phân tích, đánh giá

rõ những kết quả nổi bật; những tồn tại, hạn chế, bất cập trong tổ chức thực

hiện chính sách, chủ trương của nhà nước của các cấp, các ngành, các địa

phương. Từ đó, đã đề xuất kiến nghị với các cấp, các ngành nhằm tiếp tục

phát huy những thành quả đã đạt được; chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại,

hạn chế để việc thực hiện các chính sách, chủ trương, quy định của nhà nước

sớm được cải thiện, có chất lượng và hiệu quả cao hơn. Phần lớn các nhận

định, kiến nghị của Ban qua kết quả giám sát đều được các cấp, các ngành

tiếp thu, có giải pháp khắc phục. Một số điển hình như:

- Qua giám sát thu gom xử lý rác thải, giám sát chương trình tái định cư

đã nêu rõ những tồn tại, bất cập được phát hiện trong quá trình giám sát để

kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền kịp thời xử lý, chấn chỉnh, khắc phục.

Sở Tài nguyên và Môi trường, cơ quan chủ trì soạn thảo Đề án thu gom xử lý

rác thải của tỉnh đến năm 2020 đã tiếp thu, đưa nhiều nội dung vào đề án trình

HĐND tỉnh.

- Báo cáo giám sát tình hình thực hiện Nghị quyết số 12e của HĐND

tỉnh về việc qui hoạch đất làm vật liệu san lấp trên địa bàn tỉnh đến năm 2015

đã được UBND tỉnh và các ngành, các cấp kịp thời tiếp thu, xử lý. UBND

tỉnh đã có văn bản giao Sở Tài nguyên và Môi trường làm đầu mối rà soát báo

cáo tham mưu UBND tỉnh giải trình, tổ chức triển khai thực hiện các kiến

nghị của Ban Kinh tế và Ngân sách; đồng thời chỉ đạo các Sở, Ban, Ngành và

các địa phương theo chức năng nhiệm vụ triển khai thực hiện các kiến nghị

trong báo cáo giám sát của Ban...

Ngoài ra, theo yêu cầu của Thường trực HĐND tỉnh, lãnh đạo Ban đã

tham gia làm Phó Trưởng Đoàn giám sát tại 07 cuộc giám sát chuyên đề của

Thường trực HĐND tỉnh gồm: (i) giám sát tình hình thực hiện chương trình

tái định canh, định cư trên địa bàn huyện A Lưới giai đoạn 2016 đến 2020;

(ii) giám sát tình hình thực hiện các dự án trọng điểm về phát triển đô thị trên

địa bàn tỉnh năm 2016; (iii) Giám sát việc sử dụng kinh phí sự nghiệp môi

trường tỉnh Thừa Thiên Huế; (iv) giám sát tình hình thực hiện mục tiêu, các

nhiệm vụ trọng tâm, chương trình trọng điểm thực hiện đề án đô thị theo Nghị

quyết số 14d/NQ-HĐND ngày 23/7/2015 của Hội đồng nhân dân tỉnh khoá V

về việc thông qua đề án xây dựng Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực

thuộc Trung ương; (v) giám sát tình hình, kết quả thực hiện chương trình tái

định cư, xóa đói giảm nghèo cho cư dân thủy diện tỉnh Thừa Thiên Huế; (vi)

giám sát công tác bảo tồn và trùng tu các công trình, dự án thuộc Quần thể di

tích Cố đô Huế giai đoạn 20015 - 2020; (vii) giám sát tình hình quản lý, sử

dụng kinh phí ngân sách địa phương cho việc mua sắm trang thiết bị dạy học

của ngành giáo dục giai đoạn 2015 - 2018.

Ban Văn hóa xã hội

Hàng năm, căn cứ chương trình giám sát của HĐND tỉnh và chức năng

nhiệm vụ của Ban, Ban đã chủ động xây dựng kế hoạch tổ chức các cuộc

giám sát chuyên đề liên quan đến lĩnh vực văn hóa - xã hội, công tác dân tộc

để đi sâu đánh giá việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà

nước, nghị quyết HĐND tỉnh ở một số chuyên đề cụ thể. Ngoài ra, Ban còn

thực hiện các cuộc giám sát chuyên đề do các Ủy ban của Quốc hội yêu cầu.

Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Ban đã chủ trì giám sát và phối hợp giám sát 10

chuyên đề. Cụ thể:

Năm Nội dung giám sát, khảo sát

Số TT

Ban chủ trì

Ban phối hợp X

2015

2018

2017 2018

Khảo sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng chống bạo lực, xâm hại trẻ em từ năm 2008 - 2010 Khảo sát tình hình hoạt động các trường mầm non và biên chế giáo viên mầm non tại một số trương mầm non Giám sát công tác quản lý và tổ chức biểu diễn ca Huế trên sông Hương Giám sát “việc thực hiện luật pháp, chính sách đối với thanh niên xung phong và thanh niên tình nguyện giai đoạn 2009 - 2015 ”. Giám sát kết quả triển khai đề án “Đào tạo nghề cho lao động nông thôn” trong 02 năm 2010 và 2015 theo Quyết định 1956/QĐ-TTg ngày 27/11/2009 của Thủ tướng Chính phủ. Giám sát “việc thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững tại 7 xã có tỷ lệ hộ nghèo cao trên địa bàn tỉnh”. Giám sát về “công tác quản lý và hoạt động của các cơ sở y tế ngoài công lập trên địa bàn tỉnh. Giám sát về “công tác quản lý, vận hành và khai thác hệ thống bảo tàng, nhà trưng bày nghệ thuật trên địa bàn tỉnh”. Khảo sát việc thực hiện chính sách pháp luật liên quan đến sức khỏe sinh sản vị thành niên

2019 Giám sát tình hình thực hiện pháp luật về an toàn thực phẩm trên địa bàn tỉnh từ năm 2015 đến 2019

Nhìn chung, các hoạt động giám sát, khảo sát chuyên đề của Ban thực

hiện đúng kế hoạch, thời gian và nội dung đề ra. Kết thúc đợt giám sát, khảo

sát, Ban đã xây dựng các báo cáo để đánh giá đúng trọng tâm, trọng điểm,

khách quan, trung thực và nêu lên được những kết quả tích cực cũng như mặt

hạn chế, có đề xuất, kiến nghị và đưa ra được các giải pháp để thực hiện để

gửi cho HĐND tỉnh, UBND tỉnh và các cơ quan của Quốc hội. Từ đó, các

kiến nghị của Ban được xem xét, giải quyết kịp thời.

Ban pháp chế

Căn cứ chương trình giám sát của HĐND tỉnh và chức năng nhiệm vụ

của Ban, hàng năm Ban đã chủ động xây dựng kế hoạch tổ chức các cuộc khảo

sát, giám sát chuyên đề liên quan tình hình và kết quả chỉ đạo, điều hành thực

hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước của các cơ quan hành chính, nội chính, tư

pháp trên địa bàn để đi sâu đánh giá việc thực hiện các chủ trương, chính sách

của Đảng, Nhà nước, nghị quyết HĐND tỉnh ở một số chuyên đề cụ thể. Trong

nhiệm kỳ, Ban đã chủ trì giám sát và phối hợp giám sát, khảo sát 15 chuyên đề

(Phụ lục 2).

Nhằm tạo sự chủ động cao, sau khi thông qua khung thời gian hoạt

động trong năm, Ban đã có công văn thông báo nội dung, dự kiến thời gian

tiến hành khảo sát, giám sát để các cơ quan, đơn vị biết, đưa vào lịch công

tác, phân công lãnh đạo phụ trách, bố trí phòng ban chuyên môn tham mưu.

Do đó, các cơ quan, đơn vị được giám sát không bị lúng túng, phối hợp tốt

với nhau, giúp nhau cùng hoàn thành nhiệm vụ.

Các Đoàn giám sát, khảo sát do Ban thành lập đều mời đại diện

Thường trực HĐND, Ban Thường trực UBMTTQVN tỉnh, đại diện các Ban

HĐND tỉnh nếu nội dung giám sát có liên quan, đại diện Tổ đại biểu HĐND

tỉnh ứng cử trên địa bàn, đại diện Thường trực HĐND, Ban Pháp chế HĐND

cấp huyện (khi làm việc ở huyện), đại diện HĐND cấp xã (khi làm việc ở

xã),…

Kết quả giám sát, khảo sát chuyên đề của Ban thể hiện qua các báo cáo

giám sát, kịp thời cung cấp thông tin và kiến nghị để Thường trực, HĐND,

UBND, TAND, Viện KSND tỉnh và các cơ quan, đơn vị liên quan xử lý, chỉ

đạo, điều hành. Tác dụng, hiệu quả của việc khảo sát, giám sát đã có ý nghĩa

tích cực, kịp thời đối với hoạt động chung của bộ máy chính quyền các cấp.

Ban cũng quan tâm đến việc theo dõi, đôn đốc việc thực hiện các kiến nghị

của Ban đối với các cơ quan, đơn vị. Một số nội dung như vấn đề biên chế

giáo dục bậc Tiểu học và THCS, Ban đã tiến hành chất vấn, chất vấn lại, tiến

hành giám sát việc thực hiện trả lời chất vấn,… nên đã có tác dụng tốt trong

việc sắp xếp lại trường, lớp, giảm số lượng lớn biên chế sự nghiệp giáo dục

trong tỉnh.

2.3. Đánh giá chung về hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân

tỉnh Thừa Thiên Huế

2.3.1. Ưu điểm

Nhiệm kỳ qua, từ những kinh nghiệm hoạt động thực tiễn của mình,

HĐND tỉnh đã có nhiều cố gắng trong việc đổi mới nội dung và phương thức

hoạt động. Bám sát các quy định tại Luật Tổ chức HĐND & UBND năm

2003, Quy chế hoạt động HĐND các cấp năm 2005, hoạt động của HĐND

ngày càng thể hiện vai trò của mình trong việc chuẩn bị và tổ chức các kỳ họp

thường kỳ, chuyên đề và bất thường; chủ động phối hợp với UBND, Ban

Thường trực UBMTTQVN về với dân để trực tiếp, nắm tâm tư nguyện vọng

của nhân dân; đưa ra HĐND bàn bạc, quyết định những nhiệm vụ kinh tế xã

hội nhằm cụ thể hóa các nghị quyết của Tỉnh ủy, Chính phủ tỉnh và các văn

bản của cơ quan nhà nước cấp trên; tăng cường áp dụng các hình thức giám

sát tại kỳ họp và giữa hai kỳ họp, kiến nghị đối với UBND các vấn đề nổi

cộm trong quá trình thực hiện nghị quyết của HĐND.

Hiệu quả hoạt động của HĐND là thực hiện có hiệu quả chức năng

quyết định và giám sát, trong đó, nghị quyết là sản phẩm của quá trình thực

hiện các chức năng đó. Thực tiễn cho thấy rằng, các nghị quyết của HĐND

tỉnh đã kịp thời cụ thể hóa đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp

luật của Nhà nước; nội dung nghị quyết cơ bản bám sát với tình hình thực tế ở

địa phương và có tính khả thi cao, đem lại hiệu quả thiết thực, góp phần ổn

định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao đời sống nhân dân. Hoạt

động giám sát, khảo sát và thẩm tra của Thường trực HĐND và các Ban

HĐND đã góp phần quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề bức xúc ở địa

phương. Công tác tiếp xúc cử tri, tiếp công dân và giải quyết ý kiến, kiến nghị

cử tri; khiếu nại tố cáo của công dân được tăng cường và đem lại hiệu quả tích

cực. Quan hệ giữa đại biểu dân cử với cử tri được cải thiện, niềm tin của cử tri

đối với Đảng, Nhà nước được nâng lên. HĐND các cấp trên địa bàn đã từng

bước phát huy vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện

cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân.

2. Hoạt động HĐND nhiệm kỳ qua đã có những đổi mới và nâng cao,

góp phần thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội thời kỳ 2015 -2018. Tuy

nhiên, đối chiếu với các quy định của pháp luật, hoạt động của HĐND vẫn

bộc lộ những tồn tại cần sớm được khắc phục:

Thứ nhất, việc triển khai nghị quyết của các cấp, các ngành có lúc thiếu

đồng bộ, kịp thời và kiên quyết.

Thứ hai, đến nay vẫn chưa ban hành đầy đủ các chính sách để thúc đẩy

các lĩnh vực là thế mạnh của địa phương như phát triển du lịch, kinh tế đô thị,

dịch vụ…. đã ảnh hưởng đến hiệu lực, hiệu quả quyết định các vấn đề quan

trọng ở địa phương của HĐND.

Thứ ba, việc chuẩn bị nội dung, tài liệu để HĐND xem xét, quyết định

các vấn đề quan trọng của địa phương tại các kỳ họp tuy đã được cải tiến

nhưng vẫn còn bị động, lúng túng. Mặc dù, hàng năm HĐND đều có chương

trình xây dựng nghị quyết, Thường trực HĐND luôn tổ chức họp liên tịch

sớm với các cơ quan hữu quan nhưng công tác chuẩn bị của một số cơ quan,

đơn vị thuộc UBND còn chậm, chưa nghiên cứu sâu và kỹ các văn bản pháp

luật, việc lấy ý kiến các đối tượng điều chỉnh của nghị quyết chưa được quan

tâm đúng mức nên một số Tờ trình, dự thảo nghị quyết chất lượng còn hạn

chế làm ảnh hưởng đến hoạt động thẩm tra của các Ban HĐND và việc gửi tài

liệu cho đại biểu HĐND nghiên cứu trước theo thời gian luật định là 5 ngày

trước ngày khai mạc kỳ họp.

Hoạt động giám sát của HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế đã đạt được

những kết quả nhất định tuy nhiên những kết quả đó so với vị thế, chức năng

và nhiệm vụ của HĐND cấp tỉnh thì vẫn còn thấp. Điều này thể hiện ở chỗ:

việc đôn đốc, kiểm tra thực hiện các kiến nghị đề xuất sau giám sát thiếu

quyết liệt, thiếu liên tục, không sâu sát, nên vẫn còn hiện tượng sau giám sát

đâu lại vào đấy; việc chất vấn trong các kỳ họp nhiều khi chưa đi đến quy kết

trách nhiệm, chưa đưa ra các giải pháp khắc phục; đặc biệt các kiến nghị đề

xuất của đoàn giám sát chưa được các đơn vị có trách nhiệm thực hiện

nghiêm túc, nhưng đến nay HĐND vẫn thiếu biện pháp khắc phục. Chính vì

vậy báo cáo kết quả giám sát của TTHĐND và các Ban hiện nay mới chỉ

dừng lại ở số lượng các đoàn giám sát, nội dung được giám sát hoặc các vấn

đề được phát hiện trong đợt giám sát, các kiến nghị đề xuất đã đưa ra… còn

giải quyết vấn đề đó như thế nào, mức độ đến đâu chưa được HĐND quan

tâm nhiều. Điều đó đã dẫn đến một hệ quả trong thực tế về mặt chỉ tiêu kế

hoạch giám sát khả năng đáp yêu cầu đề ra, nhưng mức độ đạt được mục đích

trong hoạt động giám sát đang còn hạn chế.

Công tác giám sát chưa đều, chủ yếu do Thường trực và các ban của

HĐND tiến hành; Giám sát của TTHĐND giữa hai kỳ họp chưa thường

xuyên. Giám sát đối với UBND và cơ quan tư pháp cấp huyện tại các huyện

thí điểm không tổ chức HĐND còn hình thức. Việc tham gia hoạt động giám

sát của các đại biểu còn hạn chế, chủ yếu mới giám sát tại kỳ họp; nội dung

giám sát có lúc chưa sâu, chưa tập trung vào các vấn đề mang tính bức xúc ở

địa phương, những vấn đề mà nhiều cử tri quan tâm. Kết luận của Đoàn giám

sát đôi lúc còn sơ sài, chưa chỉ đúng căn nguyên, đúng trọng tâm vấn đề đề

cập. Cũng có trường hợp kết luận của đoàn giám sát chưa được coi trọng, sự

tiếp thu, khắc phục còn hạn chế. Ngoài ra, trong thực hiện giám sát vẫn còn

có sự né tránh, nể nang, ngại va chạm… nên hiệu lực và hiệu quả giám sát của

HĐND chưa cao. Ở một số kỳ họp HĐND tỉnh, công tác chuẩn bị của UBND

và các ngành ở một số báo cáo, đề án còn chậm, do đó việc thu thập thông tin,

giám sát, phản biện bị hạn chế, khó khăn cho công tác thẩm tra, phản biện dẫn

đến chất lượng ban hành một số nghị quyết chưa cao, có nghị quyết tính khả

thi còn thấp.

2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân

- Nhận thức về vai trò giám sát của Thường trực HĐND, các Ban của

HĐND, Đại biểu HĐND của một số các cơ quan, tổ chức chưa cao.

Hiện nay thực tế đang tồn tại tư tưởng xem nhẹ vai trò, vị trí và tầm

quan trọng của HĐND. Các cơ quan, tổ chức và cá nhân vẫn còn xem HĐND

là một cơ quan hoạt động mang tính hình thức, không có hiệu lực và hiệu quả.

Nhận thức của chính các đại biểu về vai trò giám sát của HĐND vẫn còn

nhiều hạn chế. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng của hoạt động

giám sát nói riêng và hoạt động của HĐND nói chung.

- Một số Đại biểu HĐND chưa có đủ trình độ, năng lực và điều kiện để

đảm đương công tác giám sát của HĐND

Qua các báo cáo của HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế qua hai nhiệm kỳ

gần đây cho thấy trình độ học vấn và trình độ lý luận chính trị của đại biểu

ngày càng được nâng cao. Tuy nhiên về cơ bản trình độ pháp lý, sự hiểu biết

sâu sắc về Hiến pháp, pháp luật, kiến thức quản lý nhà nước của nhiều đại

biểu còn hạn chế. Đặc biệt kỹ năng giám sát nhìn chung còn yếu, vì vậy trong

thực tế không ít đại biểu không biết sử dụng đúng quyền năng giám sát của

mình. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng và hiệu quả của hoạt động

giám sát.

Phần lớn đại biểu HĐND làm việc theo chế độ kiêm nhiệm nên họ rất ít

có thời gian để làm nhiệm vụ đại biểu nói chung và công tác giám sát nói

riêng, trong khi đó công việc giám sát đòi hỏi phải có nhiều thời gian.

Thường trực HĐND có 02 đồng chí hoạt động chuyên trách, các Ban

của HĐND chỉ có trưởng ban hoặc phó ban hoạt động chuyên trách. Mặc

khác Ủy viên thường trực của HĐND lại kiêm nhiệm luôn chức danh trưởng

ban của ban Kinh tế và Ngân sách. Thành viên Ban ít, hoạt động kiêm nhiệm

là chủ yếu trong khi đó lại phải đảm nhiệm khối lượng công việc quá lớn vì

vậy thời gian dành cho hoạt động giám sát không nhiều. Mặt khác, do hạn chế

về cơ cấu đại biểu HĐND, hầu hết là cán bộ lãnh đạo ở các cơ quan nhà nước,

cấp ủy và đoàn thể. Trong trường hợp này họ vừa là đại biểu với tư cách của

cơ quan quyền lực nhà nước vừa là người đúng đầu cơ quan hành pháp thậm

chí tư pháp nên rất khó đảm bảo tính khách quan và chính xác trong khi giám sát.

- Các quy định của pháp luật cho hoạt động giám sát chưa thống nhất

Mặc dù, hệ thống pháp luật về hoạt động giám sát của HĐND đã được

sửa đổi, bổ sung khá nhiều nhưng chưa đồng bộ, thiếu thống nhất, thiếu cụ

thể, đặc biệt thiếu hẳn những chế tài, biện pháp xử lý sau giám sát đối với các

chủ thể bị giám sát. Trước đây, chúng ta đã có Luật giám sát của Quốc hội

nhưng HĐND thì chưa có, đến cuối năm 2015 mới có Luật hoạt động giám

sát của Quốc hội và HĐND (ngày 1/7/2018 mới có hiệu lực) vì vậy, HĐND

chưa có công cụ pháp lý đủ mạnh và hữu hiệu trong hoạt động giám sát của

mình.

- Sự phối hợp với UBMTTQVN tỉnh chưa nhịp nhàng.

Chưa có sự phối hợp chặt chẽ và hiệu quả giữa chức năng giám sát của

HĐND tỉnh với chức năng giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc

VN cùng cấp. Bởi vì chức năng giám sát và phản biện xã hội có mối quan hệ

chặt chẽ, tác động tích cực và tạo điều kiện cho HĐND tỉnh thực hiện tốt hơn

chức năng giám sát của mình.

- Sự thiếu tự tin và chưa quyết liệt

Tư tưởng nể nang, ngại va chạm, biết nhưng không dám nói hoặc nói

như thế nào để giữ hòa khí… vẫn còn trong một số ít đại biểu HĐND. Thêm

nữa, tính hình thức trong hoạt động của HĐND vẫn còn, cơ chế cho hoạt động

giám sát của từng đại biểu chưa rõ ràng làm cho một số đại biểu HĐND thiếu

tự tin và tin tưởng vào hoạt động HĐND và công tác giám sát của HĐND.

- Về năng lực, trình độ của đại biểu HĐND

Nội dung hoạt động HĐND và công tác giám sát của HĐND rất phong

phú, đa dạng, có nhiều vấn đề mang tính nghiệp vụ chuyên sâu trong khi đa

số các đại biểu HĐND hoạt động kiêm nhiệm, mỗi người chỉ có năng lực

chuyên môn trong từng lĩnh vực chuyên ngành nhất định, kỹ năng thảo luận,

đánh giá vấn đề còn hạn chế. Điều này gây khó khăn đáng kể cho hoạt động

HĐND và công tác giám sát của HĐND.

- Thiếu thông tin và thời gian

Để các hoạt động HĐND và công tác giám sát của HĐND có chất

lượng, việc nắm bắt thông tin nhiều chiều có vai trò rất quan trọng. Tuy

nhiên, điều kiện tiếp cận và cập nhật thông tin của các đại biểu HĐND còn

nhiều bất cập, nhiều cuộc giám sát của HĐND còn thiếu thông tin, chỉ chủ

yếu nghe báo cáo của cơ quan là đối tượng được giám sát sau đó đoàn giám

sát kết luận, đánh giá. Từ đó có những cuộc giám sát chưa chỉ ra được đúng,

sai và kiến nghị sâu sắc, thuyết phục…Thời gian giám sát thông qua công tác

thẩm tra các báo cáo, tờ trình do UBND tỉnh trình trước kỳ họp quá ngắn.

Theo quy định hiện nay thì “trước khi khai mạc kỳ họp 10 ngày, dự thảo nghị

quyết, báo cáo, đề án, tờ trình trình kỳ họp phải gửi đến Trường trực và các

Ban HĐND để thẩm tra” và “tài liệu kỳ họp phải gửi đến đại biểu trước 5

ngày kể từ ngày khai mạc kỳ họp”. Theo đó thực tế các Ban của HĐND chỉ

có 05 ngày để thẩm tra, không đủ thời gian để Thường trực và các Ban của

HĐND xem xét, thẩm tra và cho ý kiến, nhất là đối với các lĩnh vực thể hiện

nhiều số liệu và các khoản mục mà không phải đại biểu nào cũng có thể hiểu

rõ bản chất của các con số trong các báo cáo. Mặt khác đa số đại biểu HĐND

là Lãnh đạo chủ chốt của các sở, ngành và UBND các huyện, thị nên rất bận

rộn với công tác chuyên môn, thời gian dành cho hoạt động của HĐND còn ít.

- Bất cập trong quy định về cơ quan giúp việc

Theo quy định tại Nghị quyết số 545/2007/NQ-UBTVQH12, Văn phòng

Đoàn ĐBQH và HĐND (gọi tắt là Văn phòng) có nhiệm vụ tham mưu, phục vụ

hoạt động cho cả Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh. Như vậy, địa vị pháp lý của

Văn phòng chưa rõ ràng, không thuộc hệ thống nào. Vì chung trụ sở, hoạt động

chung nên mọi người cho rằng Thường trực, các Ban và Văn phòng là một cơ

quan, vì vậy hằng năm Chánh Văn phòng ký giấy công nhận danh hiệu thi đua,

khen thưởng cho Phó Chủ tịch, Ủy viên thường trực, lãnh đạo chuyên trách các

Ban. Quy định tại Nghị quyết số 545 chưa đầy đủ, thiếu đồng bộ nên thuận lợi

hay khó khăn phụ thuộc vào nhận thức và ý chí chủ quan của lãnh đạo Đoàn

ĐBQH và TTHĐND. Ở những tỉnh mà Trưởng Đoàn ĐBQH đồng thời là Chủ

tịch HĐND tỉnh thì hoạt động của Văn phòng rất thuận lợi. Về kinh phí hoạt

động của Văn phòng có ba nguồn, từ ba tài khoản khác nhau; đó là tài khoản

của Đoàn ĐBQH, của HĐND và của Văn phòng. Do đó, nếu Trưởng Đoàn

ĐBQH và Chủ tịch HĐND tỉnh ủy quyền cho Chánh văn phòng quản lý, sử

dụng thì Văn phòng hoạt động thuận lợi, ngược lại nếu không ủy quyền thì rất

khó khăn. Về tổ chức các phòng chuyên môn, theo quy định Văn phòng có 3

phòng, gồm: Phòng Hành chính - Tổ chức - Quản trị; hai phòng không tổ chức

theo đầu mối giúp việc đó là Phòng Công tác đại biểu Quốc hội và Phòng Công

tác HĐND. Với mô hình tổ chức này đã bộc lộ hạn chế đó là, trong cả hai

phòng đều có các chuyên viên được đào tạo ở các lĩnh vực chuyên môn khác

nhau, phụ trách các lĩnh vực kinh tế - ngân sách, văn hóa - xã hội, pháp chế.

Trưởng phòng không thể kiểm soát, đánh giá được năng lực chuyên môn của

chuyên viên. Ngược lại, những người có cùng chuyên môn thì lại ở hai phòng

khác nhau nên không thể giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau. Do hai phòng tham mưu độc

lập nên không kết nối được thông tin giữa Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh. Với

mô hình tổ chức phòng chuyên môn như vậy thể hiện sự sáp nhập một cách cơ

học giữa bộ phận giúp việc cho Đoàn ĐBQH và giúp việc cho HĐND tỉnh.

- Các điều kiện cần thiết cho hoạt động giám sát còn thiếu, chưa đáp

ứng yêu cầu

Các điều kiện cần thiết cho hoạt động giám sát của HĐND tỉnh Thừa

Thiên Huế vẫn còn nhiều hạn chế. Kinh phí để thực hiện các hoạt động giám

sát vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế. Trang thiết bị và phương tiện

phục vụ cho hoạt động của HĐND nói chung và hoạt động giám sát nói riêng

nhìn chung vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu.

Đất nước ta đang trong tiến trình đổi mới về mọi mặt, với nhiệm vụ xây

dựng Nhà nước Pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì

nhân dân. Do đó, vấn đề đặt ra là làm thế nào để HĐND thực sự phát huy

quyền lực thực tế của mình trong tổ chức hoạt động đã và đang là vấn đề quan

tâm của Đảng và Nhà nước, đồng thời cũng là một trong những chủ trương

quan trọng của vấn đề đổi mới của hệ thống chính trị. Trong đó hoạt động

giám sát của HĐND các cấp có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc bảo đảm

thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của HĐND ở địa phương. Đổi mới hoạt

động giám sát, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của HĐND là yêu

cầu cấp thiết hiện nay. Trước hết phải đổi mới nội dung giám sát; lựa chọn

nội dung giám sát phải là những vấn đề được nhiều đại biểu, cử tri quan tâm,

những vấn đề còn nhiều bức xúc trong xã hội, nếu không giải quyết kịp thời

sẽ gây bất ổn về an ninh, chính trị, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế, xã hội

của địa phương. Đồng thời phải lựa chọn phương thức giám sát, chủ thể, đối

tượng giám sát phù hợp, việc giám sát không chỉ dừng lại ở kết luận, theo dõi

giải quyết của các cơ quan chức năng, mà tùy vào tính cấp bách và phức tạp

của từng vấn đề để lựa chọn đưa ra giám sát tại kỳ họp và khi cần thiết ban

hành nghị quyết giám sát có tính bắt buộc phải thực hiện nghiêm và báo cáo

trước HĐND, có như vậy thì giám sát mới có hiệu quả, vai trò và vị thế của

cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương mới được nâng cao. Do đó cần có

những giải pháp thiết thực, cụ thể trong hoạt động giám sát của HĐND là một

trong những hoạt động quan trọng của HĐND để HĐND ngày càng nâng cao

vị thế người đại biểu dân cử trước cử tri.

Tiểu kết chương 2

HĐND là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, các đại biểu được

bầu vào Hội đồng không phải xuất phát từ lợi ích kinh tế mà vì danh dự, uy

tín và trách nhiệm trước cử tri đã bầu ra mình. Do đó khi đánh giá hiệu quả

giám sát của HĐND tỉnh, không chỉ nhìn nhận từ góc độ kinh tế mà cần phải

kết hợp cả yếu tố xã hội thì việc đưa ra các nhận định mới đảm bảo chính xác

và triệt để. Như vậy, nếu sử dụng phương pháp đánh giá trên có thể khẳng

định rằng: hiện nay hiệu quả giám sát của HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế vẫn

còn ở mức độ hạn chế chưa đáp ứng được mục đích, yêu cầu đề ra.

Hoạt động giám sát của HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế trong thời gian

vừa qua đã có nhiều chuyển biến mạnh mẽ. Các kết quả giám sát nhiều khi

không được phản ánh một cách cụ thể song đã có những ảnh hưởng tích cực

vào sự phát triển kinh tế - xã hội, ổn định an ninh chính trị trên địa bàn tỉnh.

Tuy nhiên, đặt trong điều kiện yêu cầu đổi mới đất nước hiện nay, hiệu quả

giám sát HĐND tỉnh nhìn chung vẫn còn thấp. Vì vậy, cần nghiên cứu tìm ra

những nguyên nhân yếu kém và giải pháp phù hợp trong hoạt động giám sát

của Hội đồng để sớm khắc phục hạn chế trên.

Chương 3

QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT

CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN TỈNH QUẢNG BÌNH

3.1. Quan điểm bảo đảm hoạt động giám sát của Hội đồng nhân

dân tỉnh Thừa Thiên Huế

3.1.1. Quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng về bảo đảm hoạt động của

các cơ quan dân cử nói chung và hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân

tỉnh nói riêng

Sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng trong hoạt động của HĐND là một

phương thức thể hiện cụ thể cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân

dân làm chủ”, đây là yếu tố cơ bản để các quyết sách của HĐND đúng “ý

Đảng, lòng dân”. Mặt khác, đây còn là vấn đề mang tính nguyên tắc chung đã

được quy định trong Hiến pháp năm 2013 (Điều 4). Nội dung công tác lãnh

đạo của cấp ủy Đảng đối với hoạt động của HĐND có tính toàn diện, từ việc

lãnh đạo công tác tổ chức, cán bộ đến việc định hướng cho các hoạt động của

HĐND. Trong quá trình lãnh đạo thì phương thức lãnh đạo của cấp ủy Đảng

có tác động rất lớn đến chất lượng hoạt động của HĐND.

Sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của HĐND thể hiện trên nhiều

khía cạnh khác nhau, trong đó có hoạt động giám sát của HĐND. Mỗi cán bộ,

công chức, viên chức tham gia vào hoạt động giám sát của HĐND đều phải ý

thức được vai trò lãnh đạo của Đảng trong quá trình thực thi công vụ. Điều

này chính là sự cụ thể hóa vai trò lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước ta. Sự

lãnh đạo của Đảng đảm bảo cho mọi hoạt động của HĐND được nâng cao và

mang lại hiệu quả thiết thực trong thực tế.

Sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố có ý nghĩa quyết định đối với sự

nghiệp cách mạng XHCN ở Việt Nam, đồng thời là nguyên tắc cơ bản trong

tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước.

Trong điều kiện Đảng cộng sản cầm quyền ở nước ta, lý luận về vai trò

lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước và xã hội được khoa học chính trị và

đường lối, nghị quyết của Đảng xác định. Tuy vậy, trong thực tiễn, không

phải lúc nào, ở đâu cũng nhận thức một cách đúng đắn vai trò Đảng lãnh đạo

trong cơ chế Đảng lãnh đạo, nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ. Dẫn đến hệ

quả có thể có lúc sự lãnh đạo của Đảng biểu hiện thành sự bao biện, làm thay,

nhà nước hóa hoạt động của tổ chức Đảng hoặc là sự buông lõng lãnh đạo, xa

rời nguyên tắc tập trung dân chủ, xem nhẹ vai trò lãnh đạo thực hiện luật tổ

chức HĐND và UBND, ảnh hưởng đến hoạt động của HĐND.

Do sự nhận thức không rõ về nguyên tắc tổ chức quyền lực nhà nước ở

địa phương, nên vẫn còn tình trạng cơ quan hành chính nhà nước làm thay

chức năng quyết định của cơ quan quyền lực trong việc cụ thể hóa Nghị quyết

của Đảng.

Đổi mới và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với HĐND các cấp là

một yêu cầu khách quan từ thực tiễn xây dựng nhà nước ta. Đổi mới sự lãnh

đạo của Đảng là cụ thể hóa vai trò lãnh đạo của Đảng đối với quá trình thực

hiện quyền lực nhà nước ở địa phương. Thiết kế một cách khoa học phạm vi,

nội dung, hình thức lãnh đạo của Đảng đối với HĐND, UBND nhằm vừa bảo

đảm vai trò lãnh đạo của Đảng đối với tổ chức và hoạt động của HĐND,

UBND nhưng đồng thời sự lãnh đạo của Đảng nhằm bảo đảm tính thực quyền

của HĐND trong việc quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương. Các

nghị quyết của Đảng phải được thể chế thành văn bản QPPL thì mới có hiệu

lực thi hành và có tính bắt buộc chung trong toàn xã hội.

Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc của đảng đã chỉ rõ:

“Sự lãnh đạo của dảng đối với chính quyền địa phương, định rõ những

loại việc ban chấp hành đảng bộ, ban thường vụ cho ý kiến trước khi hội đồng

nhân dân, uỷ ban nhân dân quyết định thực hiện; những loại việc ban chấp

hành đảng bộ, ban thường vụ cho ý kiến định hướng hội đồng nhân dân quyết

định; những loại việc do hội đồng nhân dân, uỷ ban nhân dân quyết định theo

thẩm quyền. Sự lãnh đạo của cấp uỷ là định hướng và bảo đảm để HĐND

quyết định các nhiệm vụ kinh tế xã hội ở địa phương.”

Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với HĐND là tăng cường việc

ban hành các chiến lược, định hướng phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa, giáo

dục, y tế, Thể dục thể thao, an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội. Thông

qua tổ chức đảng và đảng viên trong bộ máy nhà nước để cụ thể hóa bằng quy

hoạch, kế hoạch, biện pháp và điều kiện đảm bảo cũng như tổ chức thực hiện

các mục tiêu kinh tế xã hội ấy.

Với nhận thức đó, nếu sau khi có Nghị quyết của cấp uỷ (kể cả các

chính sách nhà nước trung ương cần cụ thể hoá ở địa phương để thực hiện) thì

nhất thiết UBND phải xây dựng các đề án trình HĐND quyết định làm căn cứ

pháp lý cho UBND ban hành các quyết định hành chính, tổ chức thực hiện

đưa nghị quyết của đảng đi vào cuốc sống

Có thể khái quát cơ chế đảng lãnh đạo, nhà nước quản lý trong mối

quan hệ giữa cấp uỷ đảng với HĐND và UBND như sau:

Đảng định hướng HĐND quyết định UBND tổ chức thực

hiện (Bằng Nghị quyết)* (Bằng Nghị quyết)* (Bằng Quyết

HĐND giám sát *

Hướng tác động của quyền lực chính trị trong việc thực hiện chức

năng lãnh đạo của cấp uỷ đảng đối với quá trình ban hành và giám sát

VBQPPL HĐND và UBND ở địa phương.

(*) Cơ quan chuẩn bị nội dung cho đảng là tổ chức đảng và đảng

đoàn; cơ quan xây dựng báo cáo đề án trình HĐND là UBND hoặc các tổ

chức cá nhân có thẩm quyền; cơ quan tham mưu cho UBND là các cơ quan

chuyên môn của UBND. Trong quá trình thực hiên chức năng của mình các

chủ thể có quyền đề nghị tham vấn nhằm nâng cao chất lượng chuẩn bị các

văn bản.

( ) Hoạt động giám sát của HĐND có tác động trở lại giám sát

quá trình đưa nghị quyết của đảng đi vào cuộc sống và giúp cho quá trình lãnh

đạo của cấp uỷ, việc tổ chức thực hiện của UBND có tác dụng góp phần thực

hiện chức năng lãnh đạo của Đảng và chức năng quyết định, giám sát của

HĐND.

Thực hiện nghiêm chỉnh quy trình trên trên sẽ góp phần nâng cao nhận

thức quyền lực chính trị thuộc về nhân dân, bồi dưỡng và nâng cao văn hoá

chính trị cho đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ chủ chốt, những người đứng đầu

trong hệ thống chính trị. (trừ các quyết định cá biệt, thuộc thẩm quyền riêng

của các chủ thể quản lý theo quy định của pháp luật)

Điều đặc biệt quan trọng trong sự đổi mới sự lãnh đạo Đảng, là hình

thành trên thực tế cơ chế bảo đảm cho HĐND có thực quyền và sử dụng đầy

đủ quyền lực của mình trong việc quyết định các vấn đề quan trọng tại địa

phương, bảo đảm đúng định hướng của Đảng cũng như quy định của pháp

luật, chính sách nhà nước. Làm cho các nghị quyết của đảng thống nhất với ý

chí nguyên vọng của nhân dân và ngày càng sát thực tế cuộc sống hơn. đồng

thời thông qua hoạt động của HĐND mà đánh giá, kiểm nghiệm sự đúng đắn

của các quyết sách lãnh đạo cũng như năng lực cụ thể hoá, tổ chức thực hiện

nghị quyết của đảng của đội ngủ cán bộ đảng viên trong bộ máy nhà nước.

Đổi mới sự lãnh đạo của đảng đối với HĐND còn biểu hiện trong công

tác lựa chọn, bố trí cán bộ giới thiệu bầu làm đại biểu HĐND, nhất là bố trí đủ

cán bộ đại biểu làm việc chuyên trách trong cơ quan thường trực của HĐND,

trước mắt là bố trí hợp lý Trưởng, phó ban chuyên trách ở HĐND tỉnh và

huyện.

Bồi dưỡng nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ là đại biểu HĐND

do tổ chức đảng quản lý để có đủ năng lực cụ thể hoá và tổ chức thực hiện có

hiệu quả nghị quyết của đảng.

Phòng ngừa xu hướng đảng bao biện, làm thay, quyết định cụ thể mọi

vấn đề thuộc thẩm quyền của cơ quan nhà nước.

3.1.2. Nâng cao nhận thức về vai trò của hoạt động giám sát của Hội

đồng nhân dân tỉnh

Muốn nâng cao hiệu quả giám sát của HĐND trước hết chúng ta cần

phải có nhận thức đúng đắn về vai trò của hoạt động giám sát, bởi lẽ giám sát

là hoạt động khó khăn phức tạp nhưng lại có vai trò quan trọng trong hoạt

động quản lý nhà nước. Nhận thức đúng đắn vị trí, vai trò, tầm quan trọng của

hoạt động giám sát là trách nhiệm, yêu cầu cấp bách không những đối với bản

thân HĐND, đại biểu HĐND mà còn là trách nhiệm của các cơ quan Nhà

nước, các tổ chức kinh tế và tổ chức xã hội. Các chủ thể và đối tượng bị giám

sát cần nhận thức đúng đắn và đầy đủ về vai trò, yêu cầu của hoạt động giám

sát, phải coi giám sát của HĐND như là một động lực để phát triển, để ngăn

chặn tình trạng vi phạm pháp luật đang diễn ra tại các đơn vị chịu sự giám sát

chứ không phải nhằm tìm tòi những mặt yếu kém như nhận thức của một số

cá nhân. Trên cơ sở đó xác định, mục tiêu, nhiệm vụ của hoạt động giám sát.

Ngược lại, nếu thiếu sự nhận thức đúng đắn trên thì mọi nỗ lực về đổi mới

nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế sẽ

không có ý nghĩa.

3.1.3. Hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh phải đặt trong

mối quan hệ chặt chẽ với hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát của Đảng,

Mặt trận Tổ quốc, các cơ quan Nhà nước khác và của toàn xã hội

Hoạt động giám sát của HĐND cần phải đặt trong mối quan hệ với hoạt

động thanh tra, kiểm tra, giám sát của Đảng, Mặt trận Tổ quốc, các cơ quan

nhà nước khác và của toàn xã hội nhằm tránh sự chồng chéo về chức năng và

nhiệm vụ giữa các cơ quan này với nhau gây cản trở cho hoạt động của chính

các cơ quan có chức năng giám sát và các cơ quan bị giám sát.

Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII nêu những nội dung

chủ yếu:

Nâng cao chất lượng, hiệu lực và hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc

hội và HĐND. Xác định rõ phạm vi, nội dung, cơ chế giám sát của Quốc hội,

các Ủy ban của Quốc hội và của HĐND các cấp; phân định rõ tính chất, chức

năng, nhiệm vụ, quyền hạn khác nhau giữa hoạt động giám sát của Quốc hội

và HĐND với hoạt động kiểm tra, thanh tra, kiểm sát của cơ quan, tổ chức khác .

3.1.4. Đảm bảo chất lượng, hiệu lực của các kết luận, kiến nghị sau giám

sát của Hội đồng nhân dân tỉnh

Luật tổ chức Chính quyền địa phương năm 2015, Quy chế hoạt động của

HĐND năm 2005 cũng đã có những quy định về hậu quả pháp lý của hoạt động

giám sát của HĐND, như: quy định về bỏ phiếu tín nhiệm, ra nghị quyết về việc

trả lời chất vấn, trình HĐND xem xét báo cáo kết quả giám sát, bãi bỏ văn bản

quy phạm pháp luật của UBND cấp tỉnh và HĐND cấp huyện. Nhưng những

quy định này thiếu rõ ràng, chưa có tính hệ thống. Đây cũng là một nguyên nhân

khiến cho hoạt động giám sát của HĐND trở nên hình thức, kiến nghị thiếu khả

thi. Chính vì vậy, cần thiết phải quy định rõ ràng về hậu quả pháp lý sau hoạt động

giám sát, những kiến nghị của các chủ thể tiến hành giám sát được thực hiện, tiếp

thu như thế nào, nếu không tiếp thu thì sẽ chịu hậu quả gì.

Xuất phát từ nghiên cứu và tình hình thực tế, để hoạt động giám sát của

HĐND có hiệu lực, hiệu quả, một số đề xuất về chế tài có thể áp dụng là:

Ban hành nhiều mức chế tài phù hợp với từng hình thức giám sát và sự

tuân thủ của các đối tượng bị giám sát. Ví dụ, qua hoạt động giám sát của

mình (xem xét báo cáo công tác, chất vấn, tổ chức Đoàn giám sát ...) HĐND

có thể đưa ra hình thức khiển trách đối với Chủ tịch và thành viên của UBND,

Trưởng các cơ quan chuyên môn của UBND cấp tỉnh, Viện trưởng Viện kiểm

sát nhân dân và Chánh án Tòa án nhân dân..., sau các lần bị khiển trách nhất

định thì HĐND xem xét miễn nhiệm, bãi nhiệm hoặc đề nghị cơ quan có thẩm

quyền xem xét cách chức.

Ban hành trình tự, thủ tục áp dụng chế tài đối với đối tượng không tuân

thủ hoạt động giám sát của HĐND. Ví dụ, như đối tượng chịu sự giám sát

không tiếp thu hoặc không có phản hồi về kiến nghị, đề xuất sau hoạt động

giám sát thì chủ thể tiến hành giám sát có quyền đề nghị cá nhân, cơ quan, tổ

chức cấp trên có thẩm quyền của đối tượng giám sát xem xét buộc thi hành

hoặc áp dụng chế tài đối với đối tượng bị giám sát. Trong trường hợp cá nhân,

cơ quan cấp trên không xem xét hoặc xét thấy kết quả giải quyết không đúng

thì trình HĐND xem xét, ra nghị quyết theo thẩm quyền (miễn nhiệm, bãi

nhiệm cá nhân, người đứng đầu cơ quan, tổ chức ...).

3.2. Các giải pháp bảo đảm hoạt động giám sát của Hội đồng nhân

dân tỉnh Thừa Thiên Huế

3.2.1. Tiếp tục hoàn thiện các quy định pháp luật về hoạt động giám sát

của Hội đồng nhân dân tỉnh

Để thực hiện chức năng giám sát có hiệu quả trước hết cần hoàn thiện

các quy định pháp luật về hoạt động giám sát của HĐND. Bởi lẽ, nếu không

có các quy định cụ thể về quyền giám sát của HĐND thì sẽ không có cơ sở

pháp lý để thực hiện chức năng giám sát của HĐND. Mặc dù hiện nay Luật tổ

chức chính quyền địa phương năm 2015 đã có một chương quy định về chức

năng giám sát của HĐND các cấp, song vẫn chưa đủ cơ sở pháp lý để HĐND

thực hiện tốt chức năng của mình. Còn nhiều quy định chung chung, dễ dẫn

đến cách hiểu khác nhau và kéo theo đó là việc thực hiện khác nhau ở mỗi

địa phương.

Thứ nhất, xuất phát từ yêu cầu hoàn thiện cơ chế giám sát ở nước ta

hiện nay, từ nhận thức giám sát là một chức năng quan trọng của HĐND với

một phạm vi đối tượng giám sát khá phong phú và phức tạp, hoạt động giám

sát của HĐND các cấp động chạm đến nhiều mối quan hệ xã hội, nhiều cơ

quan Nhà nước và cá nhân có thẩm quyền vì cần phải xây dựng Luật về giám

sát của HĐND, trong đó quy định một cách rõ ràng, đầy đủ về khái niệm giám

sát của HĐND. Nội hàm của khái niệm phải được thể hiện ở chủ thể giám sát,

đối tượng chịu sự giám sát, nội dung và phạm vi hoạt động giám sát của

HĐND. Nói chung về nội dung luật giám sát của HĐND cần tiếp tục hoàn

thiện ở một số vấn đề sau:

- Về chủ thể giám sát: cần bổ sung ghi rõ thành một mục riêng trong

luật chủ thể giám sát của HĐND là các đại biểu HĐND, nhằm tạo cơ sở pháp

lý cho các đại biểu hoạt động cũng như để họ phát huy tinh thần, trách nhiệm

của mình. Bởi thực tế đã chứng minh rằng đại biểu HĐND là nhân tố quan

trọng nhất để nâng cao hiệu quả giám sát của Hội đồng.

- Về đối tượng chịu giám sát của HĐND: Trong luật hiện hành không

quy định HĐND giám sát các Ban của Hội đồng. Do đó, Luật giám sát của

HĐND cần bổ sung thêm đối tượng giám sát của HĐND là các Ban của

HĐND, vì các Ban của HĐND cũng là cơ quan được HĐND trao quyền và

trách nhiệm nhất định trong các hoạt động nhằm giúp HĐND thực hiện tốt

chức năng của cơ quan đại diện.

- Về trách nhiệm của các thành phần trong đoàn giám sát.

Hiện nay thành phần của các đoàn giám sát thường bao gồm các đại

biểu HĐND do một cơ quan của HĐND chủ trì cử ra, dù tham gia đại diện

các cơ quan nhà nước hữu quan như Mặt trận Tổ quốc tỉnh, các tổ chức thành

viên và một số cán bộ có chuyên môn. Từ đây, đặt ra vấn đề lý luận và thực

tiễn phải xác định rõ trách nhiệm giám sát của các chủ thể thực hiện quyền

giám sát và mức độ tham gia đến đâu của các tổ chức, cá nhân, để đảm bảo

tính pháp lý của hoạt động giám sát. Do vậy trong luật giám sát của HĐND

cần phải bổ sung thêm nội dung này.

- Về trách nhiệm pháp lý của các đơn vị liên quan khi không thực hiện

các kết luận giám sát. Đó là tạo điều kiện cho hoạt động giám sát của HĐND có

hiệu quả thiết thực, phải có quy định về các chế tài xử lý đối với các cơ quan ban

ngành khi không thực hiện các kiến nghị, yêu cầu của HĐND. Có như vậy mới

nâng cao tinh thần trách nhiệm của các đơn vị và đảm bảo uy tín cho HĐND.

Qua các vấn đề nêu trên, Luật Giám sát của HĐND phải được tiến hành

khẩn trương, đáp ứng và phản ánh kịp thời các yêu cầu khách quan của thực

tiễn ở địa phương, bám sát chủ trương đường lối của Đảng về phát huy dân

chủ cơ sở xây dựng nhà nước pháp quyền ở Việt Nam hiện nay. Các cơ quan

nhà nước có thẩm quyền cần phải chú trọng yếu tố kỷ luật lập pháp đảm bảo

tính cụ thể và mức độ khái quát hợp lý của các quy phạm nhằm làm cho các

quy định về giám sát của HĐND dễ hiểu, dễ áp dụng, rõ ràng, minh bạch,

không phải chờ đợi những văn bản có hiệu lực pháp lý thấp hơn hướng dẫn,

giải thích. Hơn nữa, xây dựng Luật Giám sát của HĐND phải đồng bộ với các

quy định khác của pháp luật có liên quan, trên cơ sở đó điều chỉnh các hoạt

động giám sát của HĐND một cách toàn diện, thống nhất và thuận lợi.

Thứ hai, về chế độ sinh hoạt phí, lương, phụ cấp của đại biểu HĐND

tỉnh Theo quy định tại Điều 75 Quy chế hoạt động của HĐND hiện hành thì “

hoạt động phí của đại biểu HĐND cấp tỉnh bằng hệ số là 0,5 mức lương tối

thiếu”. Như vậy, nếu tính theo hệ số và mức lương tối thiểu mới nhất hiện nay

là 605.000 thì khoản tiền này là quá ít ỏi. Do đó, theo học viên, cần tăng thêm

hoạt động phí cho đại biểu và có những chính sách để khuyến khích các đại

biểu không ngừng nâng cao trình độ, giữ vững phẩm chất của người đại biểu

nhân dân, tránh được những tác động tiêu cực của nền kinh tế thị trường.

Thứ ba, về chế độ báo cáo, nhằm giúp HĐND tỉnh luôn có những thông

tin đầy đủ, chính xác về hoạt động của UBND tỉnh và các sở, ban ngành trực

thuộc UBND tỉnh và để nâng cao trách nhiệm của các cơ quan này trước

HĐND tỉnh, Luật cần quy định rõ 3 chế độ báo cáo: báo cáo thường kỳ hàng

năm trong kỳ họp HĐND tỉnh, báo cáo thường kỳ hàng tháng, hàng qúi cho

Thường trực HĐND tỉnh; khi HĐND tỉnh không họp, báo cáo khi có sự kiện

chính trị, kinh tế, xã hội tác động ảnh hưởng lớn đến đời sống xã hội khi

HĐND tỉnh yêu cầu hoặc TTHĐND tỉnh yêu cầu và có thể là do chính các cơ

quan Nhà nước yêu cầu theo quy định của pháp luật. Ngoài ra, để đảm bảo

tính trang nghiêm của một bản báo cáo và tính đầy đủ, chính xác của nó thì

cần quy định các mẫu báo cáo ( trong đó quy định rõ hình thức báo cáo và nội

dung báo cáo). Tất cả các báo cáo đều phải dưới hình thức văn bản, có chữ ký

và con dấu của cơ quan báo cáo. Nội dung báo cáo, phải có sự phân tích tình

hình, kết quả hoạt động cụ thể, ưu điểm và khuyết điểm, nguyên nhân chủ

quan và khách quan, trách nhiệm cụ thể thuộc về ai, phương hướng khắc phục

cụ thể. Trong đó nhất thiết phải có mục chi tiêu khoản ngân sách mà Nhà

nước đã cấp cho cơ quan đó hoạt động. Cuối cùng, để công tác thẩm tra được

thực hiện tốt cần quy định về thời gian nộp báo cáo một cách hợp lý, nhất là

báo cáo thường kỳ trong kỳ họp HĐND tỉnh.

Thứ tư, về vấn đề chất vấn của đại biểu HĐND tỉnh

Pháp luật cần quy định rõ ràng về căn cứ để HĐND tỉnh ra nghị quyết

về việc trả lời chất vấn và trách nhiệm của người bị chất vấn.

Về hình thức chất vấn: Căn cứ vào nội dung chất vấn cần quy định vấn

đề nào bắt buộc phải chất vấn bằng văn bản, vấn đề nào có thể vừa bằng văn

bản vừa bằng lời nói.

Về biện pháp cụ thể để kiểm tra giám sát việc giải quyết những vấn đề

của chất vấn sau kỳ họp: Do luật chưa quy định một cách cụ thể vấn đề này

nên trong thực tế nhiều trường hợp chất vấn đi vào lãng quên làm cho đại biểu

HĐND tỉnh và cử tri thiếu lòng tin vào việc giải quyết những vấn đề mà đại

biểu đã nêu và được thừa nhận là cần phải giải quyết. Cho nên, Luật cần quy

định những biện pháp cụ thể để giải quyết những vấn đề của chất vấn sau kỳ

họp như ai là người có thẩm quyền kiểm tra việc giải quyết này, cách thức

tiến hành ra sao, trách nhiệm của người bị chất vấn khi không thực hiện

những gì mình đã hứa….

Thứ năm, cần ban hành văn bản hướng dẫn về căn cứ, trình tự, thủ tục

áp dụng các biện pháp pháp lý thuộc thẩm quyền của HĐND tỉnh. Cần phân

hóa trách nhiệm và các biện pháp chế tài cụ thể tương ứng với mức độ sai

phạm. Nên phân hóa trách nhiệm và các biện pháp chế tài căn cứ vào mức độ

vi phạm của đối tượng và Luật phải quy định các hình thức xử lý nhẹ hơn như

khiển trách, cảnh cáo.

Thứ sáu, pháp luật cần quy định rõ trình tự, thủ tục, phạm vi giám sát,

giá trị pháp lý của các kết luận giám sát.

3.2.2. Nâng cao năng lực của các chủ thể thực hiện chức năng giám sát

của Hội đồng nhân dân tỉnh

3.2.2.1. Nâng cao năng lực của đại biểu Hội đồng nhân dân

Để nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND thì phải nâng cao

năng lực của đại biểu HĐND. Để bầu được những đại biểu có phẩm chất, có

năng lực, trình độ, trước tiên cuộc bầu cử đại biểu HĐND các cấp nói chung

và đại biểu HĐND tỉnh nói riêng phải được tổ chức chặt chẽ, theo quy định

của pháp luật. Sau khi bầu cử HĐND cần phải tổ chức bồi dưỡng cho các đại

biểu về kiến thức cần thiết trong quá trình hoạt động, đặt biệt là các kiến thức

về pháp luật để các đại biểu có thể thực hiện quyền giám sát một cách có hiệu

quả cao.

Đổi mới cơ cấu đại biểu HĐND theo hướng giảm tỷ lệ đại biểu là cán

bộ quản lý ở cơ quan Nhà nước, tăng tỷ lệ đại biểu hoạt động chuyên trách.

Thực hiện tốt cơ chế giám sát của nhân dân đối với hoạt động của đại biểu

nhằm đảm bảo cho hoạt động của đại biểu thực sự phục vụ lợi ích của nhân dân.

Như vậy cần nâng cao chất lượng đại biểu HĐND cấp tỉnh theo hướng

kết hợp tốt giữa yêu cầu về tiêu chuẩn và cơ cấu đại biểu, trong đó chú trọng

tới chất lượng đại biểu, đảm bảo tính đại diện thực sự, đại biểu phải là những

người tiêu biểu cho lĩnh vực hoạt động, ngành, giới, tầng lớp nhân dân, độ

tuổi. Đại biểu HĐND là yếu tố quyết định bảo đảm hoạt động của HĐND

trong đó có hoạt động giám sát.

Đây là nhóm giải pháp quan trọng nhằm nâng cao chất lượng đại biểu

HĐND đã trúng cử, nâng cáo năng lực hoạt động của đại biểu và những người

giữ các chức vụ do HĐND bầu, nhằm khắc phục dần từng mặt yếu kém, hạn

chế về năng lực của đại biểu HĐND và những người giữ chức vụ do

HĐND bầu.

Để thực hiện giải pháp này HĐND cần phải:

- Cung cấp thông tin

Trong thời đại bùng nổ thông tin, nhất là thông tin về pháp luật các đại

biểu HĐND và đội ngũ cán bộ giữ các chức vụ do HĐND bầu cần được cung

cấp đầy đủ, kịp thời các thông tin, tài liệu, văn bản quản lý nhà nước có liên

quan trực tiếp đến tổ chức, hoạt động của HĐND, đến cơ chế chính sách kinh

tế - xã hội, các tài liệu nghiệp vụ, những thông tin mới về hoạt động của Quốc

hội, Chính phủ có ảnh hưởng chi phối đến địa phương mà đại biểu cần được biết.

Để thực hiện được yêu cầu này, TTHĐND cần cung cấp thông tin cho

đại biểu và những người giữ chức vụ do HĐND bầu

Định kỳ 3 tháng một lần tổ chức hội nghi tập huấn chuyên đề và trao

đổi kinh nghiệm hoạt động cho Đại biểu và HĐND cấp dưới. Với nội dung cụ

thể, thiết thực.

Phối hợp báo Thừa Thiên Huế xây dựng trang tin hoạt động đại biểu

HĐND và diễn đàn xây dựng chính quyền nhân dân phát hành định kỳ hàng

tháng, tiến tới xây dựng nội san hoạt động của HĐND hàng quý để tạo diễn

đàn cho các đại biểu, những người giữ chức vụ quyền hạn do HĐND bầu, đội

ngũ cán bộ nhà nước, và cử tri trao đổi kinh nghiệm hoạt động, tham gia xây

dựng chính quyền và xây dựng chính sách địa phương.

Thực tế, sau cuộc bầu cử HĐND các cấp, Chính phủ và Bộ Nội vụ đã

tiến hành tập huấn cho đại biểu HĐND cấp tỉnh và HĐND tỉnh và Sở Nội vụ

đã tập huấn cho đại biểu HĐND cấp huyện. Tuy nhiên, thời gian còn quá hạn

chế, tài liệu tập huấn vẫn còn thiếu và chung chung, nặng về lý thuyết, chưa

phân loại đối tượng để tổ chức tập huấn cho nên nội dung chưa sát thực tiễn,

gây sự lãng phí thời gian và chí phí tập huấn. Vì vậy, trong thời gian tới

HĐND cần tiếp tục nghiên cứu, lựa chọn nội dung và đối tượng, tiếp tục tổ

chức tập huấn cho đại biểu HĐND và các đại biểu giữ các chức vụ do HĐND

bầu với các yêu cầu cụ thể như sau:

- Tập huấn, bổ túc thường xuyên kiến thức cho đại biểu HĐND tỉnh:

Luật tổ chức Chính quyền địa phương năm 2015 và quy chế tổ chức

hoạt động của HĐND, luật ban hành VBQPPL, luật khiếu nại tố cáo và một số

VBQPPL liên quan khác. Nắm vững kiến thức quản lý nhà nước trên các lĩnh vực.

Cơ chế Đảng lãnh đạo, nhân dân làm chủ, nhà nước quản lý trong mọi

hoạt động kinh tế xã hội và công tác quản lý nhà nước, quản lý xã hội, đặc

biệt trong hoạt động của HĐND.

Phương pháp công tác đại biểu HĐND, phương pháp công tác kiểm

tra, giám sát, công tác dân vận, quy chế dân chủ cơ sở.

Các bài tập xử lý tình huống hoạt động thực tiễn trên các lĩnh vực, nhất

là hoạt động giám sát của HĐND.

Đó là yêu cầu quan trọng chuẩn bị năng lực làm việc cho đại biểu sau

khi trúng cử đại biểu HĐND.

- Tập huấn cho những người giữ các chức vụ do HĐND bầu.

Ngoài các yêu cầu trên cần bổ sung:

Cơ chế về mối quan hệ giữa TTHĐND, các ban HĐND với UBND,

UBMTTQVN và các tổ chức chính trị xã hội, cơ quan tư pháp, cơ quan báo

chí, HĐND cấp dưới.

Nắm vững phương pháp và quy trình làm việc, nhiệm vụ quyền hạn

theo quy định của pháp luật.

Những kiến thức về văn hoá chính trị của đội ngũ cán bộ công chức

nước ta hiện nay.

- Tập huấn cho các ứng cử viên đại biểu HĐND trước bầu cử.

Đây là các lớp tập huấn chắc chắn mang lại hiệu quả cao cho hoạt động

HĐND sau cuộc bầu cử bởi vì mọi ứng cử viên đều mong muốn phấn đấu trở

thành đại biểu và làm tròn nhiệm vụ đại biểu trước nhân dân, do đó mọi người

đều xác định trách nhiệm nghiên cứu học tập pháp luật một cách nghiêm túc

để đạt tiêu chuẩn về điều kiện ra ứng cử đại biểu HĐND. Vì vậy, cần sửa đổi

bổ sung luật bầu cử đại biểu HĐND, bắt buộc tập huấn đối với các ứng cử

viên, sau tập huấn có kiểm tra thu hoạch nếu các ứng cử viên không tham gia

hoặc tham gia không đạt yêu cầu sẽ bị đề nghị loại ra khỏi danh sách ứng cử viên.

Để thực hiện yêu cầu này, trong thời gian tới TTHĐND chỉ đạo biên

soạn tài liệu tập huấn của HĐND các cấp ở tỉnh , xây dựng bộ tài liệu sổ tay

công tác đại biểu HĐND các cấp thiết thực, sát thực tiễn địa phương đáp ứng

yêu cầu nâng cao năng lực cho đại biểu HĐND và đội ngũ cán bộ.

Ngoài việc cung cấp thông tin, tổ chức bồi dưỡng tập huấn nghiệp vụ

cho các đại biểu và đội ngũ cán bộ giữ các chức vụ do HĐND bầu, Thường

trực HĐND cần đặc biệt coi trọng việc thường xuyên tổ chức các cuộc trao

đổi, rút kinh nghiệm sau các hoạt động giám sát, nâng cao năng lực nhận thức

thực tiễn cho đại biểu HĐND và đội ngũ cán bộ.

Tổ chức các hội nghị chuyên đề, hội thảo ở cấp tỉnh trên từng lĩnh vực

cụ thể, tạo điều kiện cho các đại biểu HĐND các cấp HĐND tiếp cận cơ sở

khoa học và nhận thức sâu hơn về các vấn đề quan tâm. Tạo điều kiện cho các

ban HĐND, các đại biểu giữ chức vụ do HĐND bầu đi nghiên cứu, tham quan

học tập, trao đổi kinh nghiệm ngoài địa phương, xây dựng cơ chế hợp tác trao

đổi thông tin với các tỉnh để đúc rút kinh nghiệm nâng cao năng lực hoạt động

của HĐND.

Khuyến khích các đại biểu chuyên trách và chuyên viên HĐND có điều

kiện học thêm các chuyên môn khác, học lên để không ngừng nâng cao trình

độ mọi mặt cho cán bộ.

3.2.2.2. Nâng cao năng lực và hiệu quả giám sát của Thường trực Hội

đồng nhân dân

Theo quy định của pháp luật hiện hành, TTHĐND có vị trí rất quan

trọng trong việc thực hiện chức năng giám sát của HĐND. Ngoài công việc

100

chuẩn bị nội dung, chương trình kỳ họp còn phải đảm nhiệm hầu hết công

việc giữa hai kỳ họp và thực hiện chức năng giám sát khá toàn diện trên các

lĩnh vực tại địa phương, do đó TTHĐND phải đảm nhiệm một khối lượng

công việc khổng lồ. Trong khi đó cơ cấu tổ chức của TTHĐND như hiện nay

chưa ngang tầm với quyền hạn, nhiệm vụ pháp luật quy định, đã đặt Thường

trực HĐND vào tình trạng không giải quyết hết hoặc giải quyết không có chất

lượng, hiệu quả những công việc thuộc thẩm quyền của mình. Để khắc phục

tình trạng trên cần phải:

Tăng số lượng thành viên Thường trực cho HĐND cấp tỉnh. Thành

viên của Thường trực HĐND phải hoạt động chuyên trách, không được giữ

một chức vụ nào trong cơ quan nhà nước khác. Bởi vì nếu kiêm nhiệm thêm

các chức danh khác thì hiệu quả thực hiện công việc sẽ không thể đáp ứng

được yêu cầu của hoạt động giám sát.

Phải có sự phân định rõ ràng về thẩm quyền giám sát của TTHĐND với

các Ban của HĐND. Khi đó TTHĐND và các Ban mới có khả năng vừa thực

hiện tốt công tác phối hợp chỉ đạo vừa thực sự chủ động, độc lập trong khi

thực hiện chức năng giám sát của HĐND.

Hoạt động của TTHĐND trong các nhiệm kỳ đã góp phần tích cực vào

việc thực hiện nhiệm vụ của HĐND và đóng góp tích cực đối với chất lượng

và hiệu quả hoạt động của HĐND. Nhiều đề xuất và các giải pháp của

Thường trực HĐND và các Ban của Hội đồng đã tháo gỡ khó khăn cho

HĐND.

Tuy nhiên, để nâng cao chất lượng và hiệu quả giám sát của HĐND,

cần phải coi công tác kiểm tra, giám sát của TTHĐND và các Ban của HĐND

là một việc làm thường xuyên. TTHĐND tỉnh phải chủ động, sáng tạo tìm ra

biện pháp hợp lý để đẩy mạnh hoạt động giám sát của HĐND. Cần điều hoà,

phối hợp với các Ban cho hợp lý trong công tác giám sát, trong việc tiếp công

101

dân nhằm đảm bảo cho pháp luật và nghị quyết của HĐND được thực hiện

nghiêm chỉnh, góp phần tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc cho cơ

sở, động viên, khuyến khích cơ sở phát huy những mặt tốt, và chỉ ra được

những sai sót cần kịp thời sửa chữa. Từ đó mà tạo được mối quan hệ tốt và

gắn bó giữa HĐND và các đơn vị được giám sát.

Luật Tổ chức Chính quyền địa phương quy định TTHĐND có nhiệm

vụ và quyền hạn: Giám sát việc thi hành pháp luật tại địa phương; điều hoà,

phối hợp hoạt động của các Ban của HĐND; xem xét kết quả giám sát của các

Ban của HĐND khi cần thiết và báo cáo HĐND tại kỳ họp gần nhất; giữ mối

liên hệ với đại biểu HĐND; tổng hợp chất vấn của đại biểu HĐND để báo cáo

HĐND. Vì vậy, có thể thấy vai trò của của TTHĐND rất quan trọng trong quá

trình giám sát và điều hòa hoạt động giám sát của các ban HĐND. Chính vì

vậy, năng lực của TTHĐND cần phải được đảm bảo cùng với năng lực của

các ban và mỗi đại biểu HĐND. Hiện nay, trong TTHĐND chỉ có 03 vị, trong

đó Chủ tịch HĐND là kiêm nhiệm. Thiết nghĩ, cần phải đảm bảo đủ số lượng

chuyên trách và cơ cấu hợp lý để TTHĐND đảm đương được vai trò của mình.

3.2.2.3. Nâng cao năng lực và hiệu quả giám sát của các ban của Hội

đồng nhân dân

Hiệu quả giám sát của HĐND cao hay thấp phụ thuộc rất nhiều ở năng

lực hoạt động của các Ban. Trong khi đó năng lực của các Ban lại được đánh

giá thông qua năng lực của các thành viên ở Ban đó. Vì vậy để nâng cao hiệu

quả giám sát của HĐND, các thành viên của các Ban phải đầy đủ về số lượng,

chất lượng và điều kiện làm việc.

Trước hết, thành viên của các Ban phải là những đại biểu hoạt động

chuyên trách mới có đủ thời gian và các điều kiện khác tập trung cho công

việc của HĐND.

102

Thứ hai: Luật Tổ chức Chính quyền địa phương năm 2015 khi quy định

về các Ban của HĐND các cấp chưa đề cập đến hoạt động của Trưởng và Phó

Ban. Trên thực tế hoạt động giám sát của Ban đòi hỏi vấn đề cần bố trí

Trưởng Ban hay Phó Ban chuyên môn phải hoạt động chuyên trách thì mới có

thể toàn tâm toàn lực dành cho hoạt động chuyên môn mà mình đảm nhiệm.

Hơn nữa cần quy định cụ thể số lượng thành viên và các chuyên viên giúp

việc có đủ năng lực và trình độ đáp ứng công việc hoạt động của ban, về cơ

cấu thành viên của các Ban nhất là trưởng, phó ban phải có chuyên môn thuộc

lĩnh vực ban phụ trách.

Thứ ba: Cần phải tăng thêm thành viên cho các Ban theo hướng chọn

lọc các đại biểu có trình độ chuyên môn, có năng lực giám sát, phẩm chất uy

tín và trách nhiệm cao trong công việc.

3.2.2.4. Nâng cao chất lượng hoạt động cho tổ đại biểu và tổ chức

giám sát của tổ đại biểu HĐND tỉnh

Từ đầu nhiệm kỳ 2015 - 2018, HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế đã triển

khai việc nâng cao chất lượng hoạt động và tổ chức giám sát của tổ đại biểu

HĐND tỉnh. Hiện nay Thừa Thiên Huế đang triển khai tại 8 tổ đại biểu

HĐND tỉnh. Thường trực HĐND tỉnh vận dụng các quy định hiện hành,

hướng dẫn về trình tự, thủ tục thực hiện một cuộc giám sát của tổ đại biểu. Để

tiếp tục thực hiện tốt nhiệm vụ của các tổ đại biểu HĐND tỉnh trong hoạt

động giám sát, thiết nghĩ Tổ đại biểu cần phải tăng cường mối quan hệ phối

hợp chặt chẽ giữa Tổ đại biểu với Thường trực, các Ban HĐND cấp tỉnh và

cấp huyện, không có sự trùng lắp về đơn vị chịu sự giám sát; đảm bảo luôn có

sự tham dự và đóng góp ý kiến của TTHĐND và các Ban HĐND của cấp

huyện với giám sát của Tổ đại biểu HĐND tỉnh. Thông qua hoạt động giám

sát, các Tổ đại biểu đã phát hiện và đưa ra nhiều kiến nghị xác đáng về những

vấn đề ngoài tầm của HĐND huyện, trong lúc HĐND tỉnh cũng chưa giám sát

103

đến, đã khắc phục dần tình trạng bỏ sót đối tượng và lĩnh vực cần phải tổ chức

giám sát.

Thông qua giám sát của Tổ cần nâng cao chất lượng hoạt động của Tổ,

vai trò hoạt động, chất lượng của từng đại biểu; mối quan hệ giữa các thành

viên trong Tổ phải gắn kết chặt chẽ hơn; chia sẻ trao đổi thông tin, hỗ trợ lẫn

nhau nhiều hơn; mỗi đại biểu thể hiện đầy đủ trách nhiệm của mình trong việc

nghiên cứu, tiếp cận các vấn đề của địa phương một cách toàn diện, sâu sắc

hơn; khắc phục dần tình trạng đại biểu chỉ quan tâm đến những vấn đề thuộc

lĩnh vực chuyên môn và thiếu quan tấm đến các lĩnh vực quan trọng khác.

Tổ đại biểu HĐND tỉnh chính là sự thể hiện vai trò là “cánh tay nối

dài” của HĐND tỉnh, giúp cho HĐND tỉnh, các Ban HĐND tỉnh mở rộng

phạm vi, hoạt động giám sát, phát huy tính chủ động trong hoạt động của mình.

3.2.2.5. Nâng cao năng lực hoạt động của bộ máy giúp việc cho Hội

đồng nhân dân

Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh là cơ quan trực tiếp tham mưu

và tổ chức phục vụ hoạt động cho TTHĐND, các ban của HĐND và các đại

biểu Hội đồng nhân dân tỉnh. Để đảm bảo hiệu quả hoạt động của HĐND nói

chung, hoạt động giám sát của HĐND nói riêng cần phải nâng cao năng lực

hoạt động của bộ máy tổ chức Văn phòng. Cụ thể: thường xuyên kiện toàn bộ

máy tổ chức theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; trình độ chuyên môn

nghiệp vụ đội ngũ cán bộ công chức ngày càng được nâng cao; có nhiều chính

sách để thu hút người tài; có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng hàng năm; tạo mọi

điều kiện tốt về cơ sở vật chất, trang thiết bị....để cán bộ công chức làm việc;

quan tâm đến đời sống vật chất cũng như tinh thần của cán bộ công chức để

họ yên tâm làm việc và cống hiến lâu dài cho sự phát triển của tổ chức.

Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh là cơ quan tham mưu, giúp

việc cho HĐND, các Ban và Đại biểu HĐND tỉnh. Chất lượng và hiệu quả

104

hoạt động của các cơ quan này có ảnh hưởng rất lớn đến năng lực, hiệu quả

giám sát của HĐND tỉnh.

Vì vậy, những chuyên viên giúp việc cho các cơ quan của HĐND tỉnh,

phải có chuyên môn sâu. Đặc biệt cần có đủ độ nhạy bén về chính trị, kịp thời

phát hiện, đề xuất lựa chọn những vấn đề phù hợp tham mưu cho HĐND thực

hiện chức năng giám sát. Về lý luận cũng như yêu cầu thực tiễn đặt ra, các

chuyên viên của HĐND phải có năng lực, trình độ không những chỉ tham

mưu cho HĐND nên giám sát những vấn đề gì, mà quan trọng phải hướng

dẫn cho Hội đồng nên giám sát như thế nào, chứ không phải chỉ là một cán bộ

đơn thuần làm theo sự chỉ đạo của cấp trên như hiện nay.

Công tác tham mưu, tổng hợp: cần nâng cao chất lượng và trình độ

chuyên môn của cán bộ, chuyên viên Văn phòng, có kiến thức chuyên sâu về

từng lĩnh vực, giỏi 1 việc, biết nhiều việc; nắm vững các quy định của pháp

luật về chức năng, thẩm quyền của HĐND cấp tỉnh, đồng thời có khả năng

tổng hợp thông tin tốt.

Cần xây dựng quy trình tham mưu, phục vụ cho từng công việc như

quy trình tiếp xúc cử tri, quy trình giám sát; Quy trình tổ chức phục vụ kỳ

họp…để đảm bảo những nguyên tắc, trình tự, thủ tục, đồng thời thống nhất

trong công tác tham mưu, tổng hợp, giúp lãnh đạo HĐND tỉnh trong công tác

chỉ đạo, điều hành hoạt động của HĐND tỉnh. Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ

thông tin trong hoạt động văn phòng giúp cho công tác tổng hợp, cập nhật

thường xuyên và hiệu quả.

Công tác phục vụ, hậu cần: Đảm bảo tốt về điều kiện cơ sở vật chất

cho hoạt động của HĐND, TTHĐND và các ban HĐND, Đại biểu HĐND

tỉnh theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, để đáp ứng được yêu cầu trên, chúng ta phải có chính sách,

chế độ phù hợp thu hút các cán bộ, công chức giỏi của mọi lĩnh vực về giúp

105

việc cho HĐND. Ngoài ra, văn phòng HĐND tỉnh cần phải có kế hoạch củng

cố bộ phận trực tiếp giúp việc cho các ban của HĐND. Trước hết yêu cầu

chuyên viên giúp việc cho các ban phải có chuyên môn về lĩnh vực ban đó

phụ trách; đồng thời phải có một tỷ lệ thích hợp số chuyên viên chuyên trách

là người đã làm việc ở các lĩnh vực đó trong thực tế.

Đối với cán bộ vừa tuyển dụng cần có kế hoạch đưa đi thực tế ở cơ sở,

đồng thời nên bố trí họ tham gia các buổi hội thảo, hội nghị nhằm bồi dưỡng

kiến thức, kinh nghiệm chuyên môn giám sát. Có như vậy Văn phòng Đoàn

ĐBQH và HĐND tỉnh - bộ phận giúp việc của HĐND tỉnh mới đủ khả năng

phục vụ HĐND thực hiện tốt chức năng giám sát.

3.2.3. Nâng cao chất lượng thực hiện các hình thức giám sát của Hội

đồng nhân dân tỉnh

Trong thời gian vừa qua mặc dù hoạt động giám sát của HĐND đã

được tăng cường, song nhìn chung hiệu quả giám sát chưa cao, chưa đáp ứng

được yêu cầu quản lý Nhà nước của chính quyền địa phương. Một trong

những nguyên nhân dẫn đến tồn tại trên vì HĐND chưa thực hiện tốt các hình

thức và phương pháp giám sát, chưa có cơ chế rõ ràng đảm bảo HĐND thực

hiện tốt chức năng của mình. Do đó, để thực hiện có hiệu quả chức năng giám

sát, đòi hỏi HĐND phải nâng cao chất lượng các hình thức và phương pháp

giám sát cụ thể như sau:

3.2.3.1. Nâng cao chất lượng xem xét báo cáo

Xem xét báo cáo là hoạt động giám sát quan trọng. Đây là hình thức

HĐND xem xét tình hình hoạt động của các cơ quan nhà nước thông qua việc

đánh giá các báo cáo đó. Nên trong luật cần quy định cụ thể về chế độ báo

cáo, hình thức báo cáo, đặc biệt phải quy định trách nhiệm nếu báo cáo không

phản ánh đúng thực trạng hoạt động của các cơ quan, đơn vị đưa nhiều thông

tin sai lệch hoặc thiếu thông tin.

106

Về phía các cơ quan lập báo cáo yêu cầu thông tin trong báo cáo phải

đầy đủ, khách quan phản ánh đúng thực trạng hoạt động cũng như những vấn

đề trọng tâm cần tập trung giải quyết. Đồng thời phải nêu những kết quả đạt

được, những khó khăn yếu kém tồn tại, từ đó đề ra các biện pháp giải quyết

và kiến nghị đề xuất việc giải quyết đó

Khi báo cáo và báo cáo thẩm tra được trình ra HĐND, đại biểu HĐND

cần nêu cao tinh thần trách nhiệm, góp ý kiến xác đáng và có thể nêu vấn đề

chất vấn để các cơ quan báo cáo giải trình trước HĐND. Việc thảo luận và

thông qua báo cáo tại kỳ họp của HĐND phải thể hiện trình độ độc lập của

HĐND bằng cách ra nghị quyết riêng về vấn đề đó.

Các báo cáo phải được gửi trước tới đại biểu HĐND theo quy định của

pháp luật và phải được đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng

trước kỳ họp, để đảm báo tính công khai, khách quan. Có như vậy, kết luận

bằng nghị quyết của HĐND mới thực sự là kết quả của việc sử dụng hình

thức xem xét báo cáo một cách có chất lượng.

Việc xem xét các báo cáo tại kỳ họp là khâu quyết định quá trình hiện

thực hóa các quan điểm, quyết sách chính trị của Đảng và chính sách, pháp

luật của nhà nước thành ý chí của nhân dân thông qua hoạt động kỳ họp HĐND.

Điểm mấu chốt quan trọng của việc xem xét các báo cáo của Thường

trực HĐND, UBND cùng cấp và báo cáo của Chánh án TAND, Viện trưởng

VKSND tỉnh, các đề án về chính sách địa phương, nhất thiết phải thực hiện

đúng quy trình, phải xem xét, thông qua từng văn bản một với một thời gian

hợp lý, cần thiết và điều hành khoa học, không bị ràng buộc bởi thời gian mà

bỏ qua quy trình này.

Để giảm tải thời gian cho kỳ họp, cần bổ sung quy chế làm việc quy

định rõ trách nhiệm của đại biểu, Tổ đại biểu trong việc nghiên cứu trước các

107

tài liệu, chuẩn bị ý kiến thảo luận, chất vấn của đại biểu HĐND, các Tổ đại

biểu trước khi đến kỳ họp.

Tại kỳ họp, TTHĐND tỉnh nên dành thời gian thỏa đáng cho việc thảo

luận và gợi ý, xin ý kiến đại biểu về các dự thảo nghị quyết, không vì ảnh

hưởng thời gian mà thảo luận chung chung, thiếu hơi thở cuộc sống trong

nghị quyết.

3.2.3.2. Nâng cao chất lượng chất vấn và trả lời chất vấn

Chất vấn và trả lời chất vấn là hình thức giám sát quan trọng của

HĐND. Nhưng trong thực tế hoạt động chất và trả lời chất vấn mới chỉ mang

tính chất gợi mở các vấn đề, chưa đảm bảo hiệu lực thực sự. Người chất vấn

thường chưa đủ các thông tin cần thiết còn người trả lời chất vấn chưa đủ thỏa

đáng và cụ thể. Để hình thức giám sát chất vấn mang lại hiệu quả thiết thực

thì HĐND và các đại biểu dân cử phải đổi mới về nội dung và phương pháp

chất vấn, cụ thể như sau:

Trong phiên họp, chủ tọa điều hành chương trình phải tạo ra không khí

dân chủ, khuyến khích, động viên đại biểu tham gia chất vấn. Đoàn Chủ tịch

cần lựa chọn trong số các chất vấn mà đại biểu HĐND gửi tới đoàn thư ký,

nội dung nào cử tri địa phương và nhiều đại biểu quan tâm đưa ra chất vấn tại

hội trường. Từng câu trả lời chất vấn, HĐND phải nhận xét, kết luận, giao

nhiệm vụ cụ thể cho từng đối tượng bị chất vấn hoàn thành trong thời gian

nhất định.

Về phía đại biểu chất vấn phải đặt các câu hỏi ngắn gọn, đúng đối

tượng, đúng trọng tâm vấn đề mà cử tri, dư luận đang quan tâm. Tránh tình

trạng hỏi mang tính chất tìm hiểu để củng cố kiến thức. Muốn vậy các đại

biểu phải nắm được tình hình chung về phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn,

hiểu rõ nhiệm vụ, quyền hạn của người trả lời chất, đồng thời phải am hiểu

các quy định của pháp luật về vấn đề liên quan đến nội dung chất vấn. Việc

108

trả lời chất vấn cũng cần có sự đổi mới theo hướng nâng cao tinh thần trách

nhiệm của người trả lời chất vấn. Nội dung trả lời chất vấn phải cụ thể, ngắn

gọn, dễ hiểu, đi thẳng vào bản chất của vấn đề mà đại biểu quan tâm, tránh

tình trạng báo cáo thành tích, diễn đạt vòng vo, phân tích quá nhiều về tình

hình, nhằm đảm bảo chương trình làm việc của HĐND. Đối với vấn đề cần có

thời gian để điều tra, nghiên cứu thì nhất thiết phải trả lời tại kỳ họp tiếp theo.

Trong chất vấn, vấn đề đặt ra hiện nay người trả lời chất vấn không chỉ dừng

lại ở việc phải trả lời trực tiếp, đầy đủ các nội dung mà đại biểu HĐND đã

chất vấn, điều quan trọng hơn là người bị chất vấn phải xác định rõ trách

nhiệm và các biện pháp khắc phục sai phạm của mình.

Về chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp

Trước hết, cần tập trung vào các vấn đề cụ thể, cơ bản và nổi cộm trong

xã hội, được nhiều cử tri và đại biểu quan tâm. Trong quá trình chất vấn, cần

đi thẳng vào những vấn đề rất cụ thể, tranh luận thẳng thắn và chất vấn đến

cùng. Cuối phiên chất vấn phải đưa ra được kết luận rõ ràng và đề nghị

HĐND giao trách nhiệm khắc phục hoặc làm rõ.

Bố trí, dành thời gian thỏa đáng cho hoạt động chất vấn. Chủ tọa điều

khiển phiên họp chất vấn và trả lời chất vấn phải tạo không khí thực sự dân

chủ, bình đẳng, thoải mái; cách thức và nội dung đối thoại phải mang tính

phản biện cao.

Tại mỗi kỳ họp, TTHĐND lựa chọn một vài nội dung quan trọng, bức

xúc đang được xã hội quan tâm; yêu cầu UBND có báo cáo chuyên đề trình ra

kỳ họp để các đại biểu HĐND xem xét, đánh giá, thảo luận. Thông qua thảo

luận, các đại biểu sẽ đánh giá kết quả triển khai thực hiện các chuyên đề, đồng

thời phát hiện những hạn chế, thiếu sót để làm cơ sở chất vấn.

109

Thứ hai, tăng độ tin cậy của các thông tin trong các câu hỏi chất vấn.

Phần lớn các phiên chất vấn hiện đang diễn ra nhưng rất thiếu thông

tin. Mục tiêu của chất vấn là “đi đến cùng” các vấn đề và sự việc. Nếu như

người chất vấn và người trả lời thiếu thông tin, thì vấn đề sẽ được giải quyết

không triệt để, thậm chí còn bị sai lạc.

Thứ ba, tăng tính tranh luận trong các phiên chất vấn.

Nhằm tăng tính tranh luận trong phiên chất vấn, TTHĐND cần gửi sớm

câu hỏi chất vấn tới các cơ quan, tổ chức hữu quan yêu cầu trả lời bằng văn

bản và gửi văn bản trả lời chất vấn tới đại biểu HĐND trước khi diễn ra kỳ

họp để đại biểu nghiên cứu. Khi trả lời chất vấn phải thực sự cầu thị có trách

nhiệm. Nếu đại biểu chất vấn chưa đúng thì phải trả lời, giải thích rõ ràng.

Chất vấn đúng thì phải nghiêm túc tiếp thu, dám chịu trách nhiệm, đồng thời

đề ra hướng giải quyết và định rõ thời gian thực hiện. Chủ toạ kỳ họp điều

hành chương trình chất vấn phải tạo ra không khí dân chủ, khuyến khích,

động viên đại biểu tham gia chất vấn. Sau kỳ họp, Văn phòng Đoàn ĐBQH và

HĐND tỉnh giúp TTHĐND trích các lời hứa của các ngành, địa phương trả

lời chất vấn để báo cáo kết quả thực hiện lời hứa tại kỳ họp tiếp theo. Việc

truyền thanh, truyền hình trực tiếp phiên chất vấn như hiện nay để nhân dân

địa phương theo dõi cần duy trì và phát huy.

Chất vấn, trả lời chất vấn giữa hai kỳ họp

Trong thời gian giữa hai kỳ họp, khi phát hiện vấn đề nổi cộm cần tập

trung giải quyết, TTHĐND tỉnh nên áp dụng hình thức chất vấn - giải trình

theo chuyên đề như ở nghị viện nhiều nước gọi là “điều trần”, “là cách thức

để lấy được thông tin nhằm làm sáng rõ một vấn đề gì đó. Điều trần không chỉ

là một hình thức của hoạt động giám sát mà còn là một công cụ của hoạt động

lập pháp. Khi chuẩn bị một chính sách mà ủy ban của Quốc hội điều trần thì

cuộc điều trần này phục vụ công tác lập pháp. Còn sau khi chính sách đó ban

110

hành, quá trình thực hiện nảy sinh các vấn đề thì lúc này điều trần nhằm phục

vụ hoạt động giám sát. Thực chất thì lập pháp và giám sát không tách rời

trong công việc của Quốc hội. Điều trần là để các cơ quan của Quốc hội có

được thông tin, sau đó phân tích, đánh giá vấn đề và trình Quốc hội quyết

định, chứ một phiên điều trần không nhằm kết luận hoặc quyết định vấn đề gì

ngay tại đó”. Trong chất vấn - giải trình theo chuyên đề, HĐND tỉnh yêu cầu

các cơ quan hành pháp có liên quan cung cấp thông tin đến lĩnh vực có “vấn

đề” để nghiên cứu, xem xét kết hợp khảo sát thực tế (có thể mời nhân chứng

hoặc thu thập các “chứng cứ”). Sau khi thu thập đầy đủ thông tin, chứng cứ

cần thiết, TTHĐND tổ chức Hội nghị “chất vấn - giải trình”, mời các ngành,

địa phương có liên quan, các nhân chứng (nếu có) và các chuyên gia để trao

đổi nhằm xác định rõ nội dung chất vấn. Áp dụng tốt hình thức giám sát này

sẽ giúp HĐND có đầy đủ thông tin trước mỗi vấn đề để kịp thời chấn chỉnh

các sai phạm trong quản lý, điều hành của cơ quan hành pháp. Đồng thời có

cơ sở và đầy đủ thông tin để xác định trách nhiệm đến cùng của các sai phạm.

3.2.3.3. Nâng cao chất lượng hoạt động bỏ phiếu tín nhiệm của Hội

đồng nhân dân

Hình thức giám sát thông qua hoạt động bỏ phiếu tín nhiệm đối với các

chức danh do HĐND bầu là một bước tiến quan trọng trong hoạt động giám

sát của cơ quan quyền lực nhà nước ta. Hiện nay hình thức giám sát này được

tiến hành theo những trình tự thủ tục được quy định chặt chẽ. Đây là hình

thức giám sát mới, tuy nhiên cũng đã xuất hiện nhiều bất cập trong quá trình

thực hiện. Việc chúng ta quy định ba hình thức tín nhiệm là tín nhiệm cao, tín

nhiệm và tín nhiệm thấp đã tạo ra sự nhập nhằng, không rõ ràng và khách

quan trong quá trình giám sát. Dù cho các đại biểu HĐND có bỏ phiếu tín

nhiệm như thế nào thì các chức danh do HĐND bầu ra cũng có được sự tín

nhiệm, chỉ có khác nhau là tín nhiệm cao hay thấp, điều này sẽ không ảnh

111

hưởng gì đến quá trình hoạt động thực tế của các chức danh này, không tạo ra

cơ chế giám sát hiệu quả đối với các chức danh này. Bởi vậy chúng ta cần có

cơ chế và hình thức bỏ phiếu tín nhiệm thật sự khách quan đối với các chức

danh do HĐND bầu ra.

Ví dụ: Đối với hình thức bỏ phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do

HĐND bầu chỉ cần phân ra làm hai mức tín nhiệm, đó là tín nhiệm hoặc

không tín nhiệm. Việc bỏ phiếu như trên sẽ quyết định được một cách cụ thể,

rõ ràng là những chức danh nào được các đại biểu tín nhiệm, những chức

danh nào không được sự tín nhiệm của các đại biểu HĐND. Từ kết quả bỏ

phiếu này có thể đưa ra các hình thức khen thưởng hoặc xử lý kỷ luật cụ thể

đối với từng chức danh cụ thể.

3.2.4. Tăng cường mối quan hệ phối hợp trong hoạt động giám sát

của Hội đồng nhân dân tỉnh

Tăng cuờng hơn nữa sự phối hợp hoạt động giám sát giữa Đoàn đại

biểu Quốc hội với HĐND và các cơ quan, đoàn thể ở địa phương. Tích cực

tham gia các Đoàn giám sát của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, các uỷ ban của

Quốc hội đến giám sát tại địa phương và việc tham gia hoạt động giám sát,

trong việc tiếp xúc với cử tri sẽ tạo điều kiện cho các đại biểu HDND để trao

đổi thông tin về kiến thức pháp luật, về tình hình chấp hành pháp luật nói

chung, cũng như trao đổi về kinh nghiệm trong hoạt động nhằm góp phần

nâng cao chất lượng giám sát của HĐND.

Thời gian qua HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế đã chú ý đến vấn đề này,

song cần phải tăng cường hơn nữa. Cụ thể:

Thứ nhất, tăng cường phối hợp với Mặt trận Tổ quốc tỉnh và các tổ

chức thành viên. Chẳng hạn như: Mời Mặt trận Tổ quốc tỉnh tham gia hoạt

động giám sát cùng với các Ban để tăng thêm giá trị chức năng tư vấn của các

Ban đó. Từ đó nội dung giám sát có thể không phải đưa ra kỳ họp HĐND

112

nhưng vẫn được các cơ quan nghiêm chỉnh chấp hành.

Thứ hai, tăng cường phối hợp với các cơ quan ban ngành liên quan

nhằm cung cấp thêm thông tin cho giám sát. Ví dụ, Thường trực HĐND và

các Ban của HĐND phải tham gia đầy đủ các cuộc họp của UBND; yêu cầu

các sở, ban, ngành nhất là cơ quan Tư pháp, các cơ quan chuyên môn như sở

Kế hoạch đầu tư, sở Tài chính, Ngân hàng nhà nước, Kho bạc nhà nước...

phải cung cấp đầy đủ thông tin hoạt động hàng quý, hàng tháng cho HĐND.

Có như vậy, cùng với nguồn thông tin khác HĐND mới có đủ căn cứ xác định

các đối tượng và nội dung cần tập trung giám sát.

Thứ ba, tăng cường phối hợp với các đơn vị được giám sát để tạo điều

kiện thuận lợi về cơ sở vật chất cũng như các nội dung, hiện trường phục vụ

giám sát.

Thứ tư, tăng cường phối hợp với các chuyên gia về lĩnh vực được giám

sát sẽ giúp cho HĐND nhìn nhận đánh giá một cách khách quan chính xác các

vấn đề giám sát.

Thứ năm, tăng cường phối hợp với các đoàn giám sát của Quốc hội.

Khi có Đoàn đại biểu Quốc hội xuống địa phương giám sát, Thường trực, các

Ban của HĐND có thể kết hợp thực hiện nhiệm vụ của mình. Như vậy, vừa

tránh được chồng chéo, vừa tranh thủ được trí tuệ của các đại biểu Quốc hội

trong việc tháo gỡ những vướng mắc cho địa phương, đồng thời giảm bớt việc

gây phiền hà cho các đơn vị bị giám sát.

Như vậy, xuất phát từ chế độ làm việc, HĐND không thể sử dụng mệnh

lệnh hành chính như UBND hay các biện pháp cưỡng chế của ngành Tư pháp

mà chỉ có thể đưa ra các kiến nghị, đề xuất mang tính chất tư vấn. Do vậy để

nâng cao hiệu quả giám sát thì giải pháp tăng cường mối quan hệ phối hợp

với các cơ quan ban ngành và các tổ chức đoàn thể trong hoạt động giám sát

là việc làm hết sức cần thiết.

113

3.2.5. Bảo đảm các điều kiện cần thiết cho Hội đồng nhân dân tỉnh trong

hoạt động giám sát

Một trong những nguyên nhân làm cho hiệu quả giám sát chưa cao là

do thiếu điều kiện vật chất và phương tiện thông tin cho các đại biểu. Trong

điều kiện xã hội ngày nay, nhu cầu cung cấp thông tin là rất cần thiết. Hơn

nữa các đại biểu HĐND, các cơ quan của HĐND muốn thực hiện tốt chức

năng của mình thì nhu cầu được đảm bảo về thông tin là một yêu cầu lớn càng

phải được hỗ trợ một cách đầy đủ nhất. Thông tin cần phải được cập nhật sâu,

rộng, trong mọi lĩnh vực giám sát. Để làm tốt nội dung trên cần phải tăng

cường công tác thông tin, lưu trữ và công tác tư liệu, đảm bảo đầy đủ về nội

dung thuộc mọi lĩnh vực giám sát của HĐND. Đồng thời việc cung cấp thông

tin phải phù hợp với kế hoạch giám sát, tránh tình trạng gần đến khi HĐND

họp hoặc trong kỳ họp mới gửi tài liệu cho đại biểu, vì vậy không đủ thời gian

để đại biểu nghiên cứu, phân tích tài liệu đối chiếu thông tin một cách kỹ

lưỡng.

Để tăng nguồn thông tin trong thời gian chuẩn bị và diễn ra kỳ họp

HĐND các cấp nên thành lập một số đường dây điện thoại để tiếp nhận thông

tin do cử tri phản ánh. Với biện pháp này HĐND sẽ nắm được bức xúc của cử

tri, kịp thời giải quyết, tránh hiện tượng xảy ra điểm nóng làm ảnh hưởng đến

ổn định an ninh, chính trị của địa phương.

Nên ứng dụng khoa học, công nghệ cho HĐND như thành lập các trang

website của HĐND, tiếp tục biên tập phát hành bản tin của HĐND mỗi quý

một cuốn. Đó sẽ là địa chỉ tin cậy để các đại biểu HĐND, cử tri và mọi người

dân nghiên cứu tham gia trao đổi, góp ý kiến cho HĐND hoạt động hiệu quả hơn.

Về điều kiện vật chất, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn,

Nhà nước cần có chính sách đảm bảo cho HĐND thực hiện tốt chức năng của

mình. Cần quan tâm hơn nữa đến chế độ đãi ngộ, khen thưởng, quan tâm đến

114

chế độ tiền tàu xe đi lại, phụ cấp sinh hoạt phí cho đại biểu một cách hợp lý.

Cùng với hoàn thiện quy định pháp luật liên quan đến các điều kiện bổ trợ

cho hoạt động của đại biểu HĐND cần thực hiện kịp thời, đầy đủ chế độ, chính

sách cho các đại biểu. Ngoài chế độ sinh hoạt phí cần cung cấp kinh phí cho các

đại biểu phục vụ hoạt động thu thập thông tin, tham vấn ý kiến của các chuyên

gia; chí phí công tác phí trong thời gian làm nhiệm vụ của HĐND. Trang bị hệ

thống kỹ thuật để phục vụ các kỳ họp, thay thế hình thức biểu quyết giơ tay

truyền thống bằng hình thức biểu quyết bấm nút điện tử, bảo đảm cho các đại

biểu độc lập khi biểu quyết các vấn đề.

Do phần lớn các đại biểu HĐND hoạt động kiêm nhiệm nên không thể

nắm bắt hết mọi lĩnh vực, mọi vấn đề. Do đó, việc thiết lập một cơ quan tham

mưu, phục vụ chuyên nghiệp cho hoạt động của HĐND là một trong những

yếu tố góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND. Để đạt được điều

này cần thiết sắp xếp, kiện toàn lại tổ chức cơ quan giúp việc cho hoạt động

của HĐND bảo đảm hoạt động tham mưu có chiều sâu và kịp thời. Cần có

chính sách thu hút những người có trình độ, năng lực và kinh nghiệm chuyển

đến công tác tại Văn phòng HĐND tỉnh. Để thu hút được người có trình độ,

năng lực cần có chế độ, chính sách thỏa đáng và bảo đảm các điều kiện làm

việc tốt để họ có điều kiện phát huy năng lực, trí tuệ cống hiến cho hoạt động

của HĐND. Mặt khác, cần quan tâm đào tạo, bỗi dưỡng, quy hoạch những

công chức có trình độ, năng lực của Văn phòng HĐND vào các vị trí lãnh đạo

chuyên trách của các Ban. Điều đó vừa tận dụng được kinh nghiệm công tác

vừa tạo động lực để các công chức rèn luyện, phấn đấu. Hiện nay các chuyên

viên Văn phòng HĐND chủ yếu tự học hỏi, làm việc theo kinh nghiệm. Do

đó, để nâng cao chất lượng tham mưu cần có chương trình, kế hoạch đào tạo,

bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ tham mưu, phục vụ cho hoạt động của HĐND.

Tóm lại, các nhóm giải pháp nói trên đều rất cần thiết, mỗi giải pháp có

115

một vai trò riêng, khó có thể đánh giá giải pháp nào quan trọng nhất. Tuy

nhiên, chúng chỉ đem lại hiệu quả thiết thực nếu được tiến hành một cách

đồng bộ, hợp lý và kiên quyết, trên cơ sở quán triệt các quan điểm chỉ đạo của

Đảng và Nhà nước đối với công tác nâng cao hiệu quả giám sát của HĐND

hiện nay.

Tuy nhiên, đối với tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng, giải pháp có tác

động lớn nhất đó là nâng cao năng lực của các chủ thể thực hiện chức năng

giám sát của HĐND tỉnh, cụ thể là giải pháp nâng cao năng lực của đại biểu

HĐND, nâng cao năng lực và hiệu quả giám sát của thường trực HĐND, nâng

cao năng lực và hiệu quả giám sát của các Ban HĐND và nâng cao chất lượng

hoạt động cho tổ đại biểu và tổ chức giám sát của tổ đại biểu HĐND tỉnh.

3.3. Kiến nghị

Một là, tiếp tục kiến nghị với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội

- Sớm xem xét ban hành văn bản hướng dẫn các quy định về giám sát

của HĐND, trong đó xác định rõ cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận các ý kiến,

kiến nghị của cử tri theo địa giới hành chính hay theo cấp ngành để từ đó xác

định được đối tượng giám sát của Thường trực HĐND tỉnh trong lĩnh vực

này; quy định rõ các chế tài đối với các cơ quan, tổ chức, cá nhân không xử lý

hoặc xử lý nhưng không kịp thời, không đầy đủ các kiến nghị của cử tri, các

yêu cầu của đoàn giám sát.

- Sớm ban hành Quy chế hoạt động của HĐND thay thế Quy chế hoạt

động của HĐND năm 2005 để phù hợp với Luật tổ chức chính quyền địa

phương, Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015.

* Hai là, chú trọng làm tốt công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức,

trách nhiệm và kỹ năng hoạt động của đại biểu HĐND tỉnh

- Tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của về vị trí, vai

trò của HĐND, đại biểu HĐND trong hệ thống chính trị của địa phương; nhận

116

thức đầy đủ về trách nhiệm và nghĩa vụ của đại biểu HĐND trong việc liên hệ

chặt chẽ với nhân dân, lắng nghe ý kiến của nhân dân, phản ánh tới các cơ

quan chức năng xem xét, giải quyết, đảm bảo quyền và lợi ích chính đáng của

nhân dân.

Đại biểu không chỉ “ghi nhận” và chuyển kiến nghị tới các cơ quan hữu

quan, mà cần phải đeo bám, giám sát để đôn đốc cho đến khi vấn đề được giải

quyết thỏa đáng để trả lời cử tri trong những cuộc tiếp xúc sau: vấn đề nào đòi

hỏi thời gian hoặc chưa có điều kiện giải quyết, cần giải thích rõ, không từ

chối, né tránh.

- Thường xuyên bồi dưỡng kỹ năng hoạt động, trình độ chuyên môn cho

đại biểu HĐND để đại biểu vừa làm tốt nhiệm vụ chuyên môn vừa làm tốt

công tác đại biểu HĐND. Các chương trình bồi dưỡng, tập huấn cần hết sức

linh hoạt, đa dạng, phù hợp với thực tế tình hình cơ sở theo hướng gần đối

tượng, sát nhu cầu của các đại biểu HĐND cơ sở, chú trọng vùng sâu, vùng

xa, đặc biệt khó khăn. Đặc biệt cần tăng cường bồi dưỡng kỹ năng hoạt động

để đại biểu chủ động trong thực thi nhiệm vụ, quyền hạn của mình. Bên cạnh

đó, mỗi đại biểu HĐND phải thường xuyên tự nghiên cứu, nâng cao trình độ,

rèn luyện kỹ năng và hiểu biết đầy đủ về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của

HĐND, năng động, sáng tạo trong hoạt động thực tiễn.

* Ba là, phát huy vai trò của Thường trực HĐND, các Ban HĐND tỉnh,

các Tổ đại biểu HĐND tỉnh trong việc nâng cao chất lượng tổng hợp các kiến

nghị, phản ánh của cử tri; theo dõi, đôn đốc việc giải quyết kiến nghị của cử

tri của các cơ quan, đơn vị

- Cần nâng cao chất lượng, hiệu quả tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri

đảm bảo vấn đề tổng hợp phải rõ địa chỉ, nội dung cụ thể, tạo điều kiện thuận

lợi để cơ quan có thẩm quyền xem xét, giải quyết. Tránh tình trạng cùng một

kiến nghị đã được trả lời, giải quyết, chính sách có liên quan đã được ban

117

hành nhưng cử tri ở địa phương khác vẫn tiếp tục tổng hợp chuyển cơ quan

chức năng xem xét, giải quyết.

- Phối hợp chặt chẽ với Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt

Nam tỉnh trong hoạt động giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri.

- Thường xuyên đôn đốc UBND tỉnh và các cơ quan chức năng trong

việc giải quyết các kiến nghị cử tri; kịp thời có ý kiến về những nội dung mà

việc giải quyết, trả lời cử tri chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

- Đưa tình hình tiếp nhận và kết quả trả lời kiến nghị của người dân lên

Cổng thông tin điện tử của tỉnh và Trang Thông tin điện tử của HĐND tỉnh,

tăng cường sự tương tác giữa cử tri và nhân dân với HĐND qua đó nâng cao

chất lượng giải quyết và trả lời kiến nghị cử tri.

*Bốn là, tổ chức tốt các cuộc giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử

tri

- Lựa chọn kỹ nội dung giám sát, cần tập trung lựa chọn đó là những vấn

đề chưa được giải quyết, đã được giải quyết nhưng chưa dứt điểm và những

kiến nghị mà UBND và các cơ quan liên quan đã hứa sẽ giải quyết trong thời

gian nhất định để tiến hành giám sát. Để thực hiện tốt khâu này, Thường trực

HĐND tỉnh giao cho Văn phòng HĐND tỉnh cử công chức theo dõi, rà soát,

tổng hợp các ý kiến có thể tiến hành giám sát để cung cấp cho đoàn giám sát.

- Quan tâm lựa chọn thành phần tham gia Đoàn giám sát cũng rất quan

trọng vì các nội dung kiến nghị bao trùm tất cả các lĩnh vực của đời sống xã

hội. Đối với tỉnh Thừa Thiên Huế, Thường trực HĐND tỉnh giao cho Trưởng

Ban Pháp chế chủ trì phối hợp với các Ban: Kinh tế - Ngân sách, Văn hóa -

Xã hội và Ban Dân tộc, mỗi Ban bố trí cử 01 đại diện lãnh đạo tham gia Đoàn

giám sát. Số lượng Đoàn giám sát không nhất thiết phải nhiều người, nên bố

trí 3 đến 4 người là phù hợp. Kế hoạch, đề cương giám sát cần phải chủ động

xây dựng sớm gửi đến cơ quan chức năng; đề cương nêu rõ kiến nghị của cử

118

tri và nội dung trả lời của UBND tỉnh, nhất là phần “hứa” thực hiện để cơ

quan, đơn vị nắm rõ hơn để chuẩn bị nội dung làm việc với đoàn giám sát.

- Tiến hành giám sát: để không kéo dài thời gian tổ chức giám sát, Đoàn

giám sát nên chia thành các tổ giám sát (Mỗi tổ bố trí 01 đến 02 người), với

cách thức đó Đoàn giám sát sẽ đi được nhiều địa phương, đơn vị và đến được

nhiều nơi tại cơ sở để giám sát thực tế. Sau khi kết thúc, các Tổ giám sát tổng

hợp, báo cáo với Trưởng đoàn giám sát để chỉ đạo tổng hợp báo cáo kết quả

giám sát.

- Nâng cao chất lượng xây dựng báo cáo kết quả giám sát và việc ban

hành Nghị quyết về kết quả giải quyết việc giải quyết kiến nghị của cử tri.

Báo cáo kết quả giám sát phải đảm bảo cụ thể, rõ ràng, đánh giá những mặt

được, chỉ rõ mặt chưa được, tồn tại, hạn chế, xác định được nguyên nhân của

từng kiến nghị cử tri, từ đó yêu cầu cơ quan, đơn vị, cá nhân tiếp tục giải

quyết; báo cáo kết quả giám sát được trình tại kỳ họp HĐND tỉnh để đại biểu

xem xét có hay không ban hành Nghị quyết. Trường hợp còn nhiều kiến nghị

cử tri chưa được giải quyết hoặc giải quyết chưa thỏa đáng thì HĐND tỉnh

ban hành Nghị quyết. Nội dung Nghị quyết về kết quả giải quyết việc giải

quyết kiến nghị của cử tri phải nêu rõ các kiến nghị, đề nghị giải quyết, quy

định cụ thể thời hạn giải quyết. Ngoài việc giao cho Thường trực HĐND, các

ban HĐND, các Tổ đại biểu và đại biểu HĐND giám sát việc thực hiện nghị

quyết thì Thường trực HĐND tỉnh phân công cho 01 Ban chủ trì, phối hợp

với các Ban theo dõi, đôn đốc và giám sát việc thực hiện nghị quyết.

* Năm là, tăng cường các giải pháp nâng cao trách nhiệm của cơ quan

giải quyết kiến nghị của cử tri

- Đổi mới nhận thức của cơ quan, đơn vị liên quan trong việc giải quyết

kiến nghị của cử tri, xem việc giải quyết kiến nghị cử tri là trách nhiệm, yêu

cầu bắt buộc, trong đó người đứng đầu cơ quan, đơn vị phải chịu trách nhiệm.

119

- Đưa việc giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri vào nội dung đánh giá

kết quả hoàn thành nhiệm vụ của các cơ quan, đơn vị liên quan.

* Sáu là, xây dựng đội ngũ công chức có phẩm chất đạo đức tốt và có

năng lực chuyên môn: Có cơ chế để tuyển chọn các công chức có năng lực

chuyên môn giỏi và phẩm chất đạo đức tốt vào làm việc trong bộ máy giúp

việc. Thường xuyên có kế hoạch để đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn,

nghiệp vụ và các kỹ năng nghề nghiệp cho cán bộ, công chức, nâng cao năng

lực nội tại của bộ máy giúp việc./.

Tiểu kết chương 3

Nhà nước ta luôn quan tâm đến vấn đề đổi mới tổ chức và hoạt động

của HĐND các cấp nói chung và HĐND cấp tỉnh nói riêng, trong đó có chức

năng giám sát. Hoạt động giám sát là một trong những chức năng quan trọng

của HĐND. Sự hình thành quyền giám sát của HĐND bắt nguồn từ sự vận

dụng sáng tạo học thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh

về tổ chức và hoạt động của cơ quan chính quyền địa phương.

Nhìn lại hoạt động giám sát của HĐND các cấp nói chung và HĐND

cấp tỉnh nói riêng trong thời gian qua có thể thấy, hoạt động giám sát của

HĐND đã góp phần tích cực vào việc giải quyết các kiến nghị của cử tri, các

đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân; các vụ việc tiêu cực, các vi phạm về

quản lý trong các lĩnh vực khác nhau ở địa phương và những vấn đề liên quan

đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Hoạt động

giám sát đã từng bước được cải tiến và đổi mới đạt hiệu quả cao. Thông qua

hoạt động giám sát những kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của công dân được giải

quyết kịp thời, giúp các cơ quan hữu quan tháo dỡ khó khăn, hoàn thành tốt

nhiệm vụ được giao.

120

Dù đã có những tiến bộ rõ rệt, nhưng hiệu quả giám sát của HĐND cấp

tỉnh vẫn chưa thực sự xứng với vai trò, vị trí của HĐND, vẫn còn nhiều bất

cập hạn chế. Hệ thống pháp luật về giám sát, một số quy định còn thiếu tính

khả thi, còn nhiều bỏ ngỏ…cho nên, nhiều địa phương hoạt động giám sát

mới chỉ ở “ngoài da”, thiếu chủ động, kiên quyết, còn nặng tính hình thức. Do

đó, phải kết hợp một cách đồng bộ các giải pháp trên, để phát huy hơn nữa

sức mạnh của HĐND, góp phần xây dựng bộ máy Nhà nước ngày càng trong

sạch, vững mạnh.

121

KẾT LUẬN

Trong công cuộc đổi mới đất nước và hội nhập quốc tế như hiện nay thì

vấn đề nâng cao hơn nữa hiệu lực, hiệu quả giám sát của HĐND lại càng trở

nên cấp bách hơn nhằm phát huy quyền làm chủ của nhân dân, góp phần xây

dựng nhà nước trong sạch, vững mạnh. Giám sát là một trong những chức

năng chủ yếu của HĐND.

Thực tiễn cho thấy, trong nhiệm kỳ vừa qua HĐND tỉnh Thừa Thiên

Huế đã bám sát các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật

của Nhà nước, cùng sự nỗ lực phấn đấu của các đại biểu HĐND tỉnh,

TTHĐND, các Ban của HĐND, bộ máy giúp việc cho hoạt động của HĐND,

sự phối hợp tốt với các cơ quan, đơn vị, tổ chức có liên quan trên địa bàn tỉnh

đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận trong hoạt động của HĐND tỉnh nói

chung và hoạt động giám sát nói riêng. Kết quả giám sát của HĐND đã có tác

dụng tích cực trong việc giải quyết các vấn đề bức xúc tại địa phương. Tuy

nhiên, bên cạnh đó hoạt động giám sát vẫn còn tồn tại một số hạn chế nhất

định làm cho HĐND chưa thực sự phát huy vai trò là cơ quan quyền lực Nhà

nước ở địa phương. Do đó, nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động giám sát

của HĐND cấp tỉnh nói chung và HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng là

một trong những nhiệm vụ tiếp tục hoàn thiện bộ máy Nhà nước và nâng cao

hiệu lực quản lý nhà nước của bộ máy chính quyền địa phương.

Trong phạm vi đề tài nghiên cứu khoa học “Hoạt động giám sát của

Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế” đã phần nào chỉ ra một số ưu

điểm, hạn chế bất cập trong hoạt động giám sát của HĐND tỉnh Thừa Thiên

Huế trong thời gian qua, đồng thời, mạnh dạn đưa ra một số giải pháp, kiến

nghị, đề xuất để hoạt động giám sát thực sự có hiệu quả, HĐND thực sự là cơ

quan đại diện cho ý chí, quyền lực và nguyện vọng của nhân dân trên địa bàn

tỉnh. Từ đó, củng cố niềm tin, thu hút sự quan tâm, theo dõi và tích cực tham

122

gia của nhân dân vào hoạt động giám sát của HĐND, góp phần làm cho hoạt

động giám sát của HĐND tỉnh ngày càng có chất lượng hơn, đảm bảo việc

thực hiện Hiến pháp, pháp luật và nghị quyết của HĐND ngày càng tốt hơn.

Có như vậy mới thực sự tạo ra cơ chế hữu hiệu bảo đảm mọi quyền lực thuộc

về nhân dân, một tiền đề cơ bản để thực hiện dân chủ hóa toàn bộ bộ máy nhà

nước ta trong giai đoạn cách mạng hiện nay.Giám sát của HĐND là hoạt động

có mục đích, thường xuyên, liên tục của HĐND nhằm quan sát, theo dõi,

kiểm tra, phát hiện, uốn nắn việc tuân theo pháp luật, thực hiện các nghị quyết

của HĐND của TTHĐND, UBND, TAND, VKSND cùng cấp; của cơ quan

nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân và của

công dân ở địa phương theo quy định của pháp luật.

Đề tài đã xây dựng hệ thống mục tiêu, phương hướng và giải pháp nâng

cao năng lực và hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND trong thời gian tới.

Trong đó dựa trên lý thuyết hệ thống, đề tài đã nêu lên giải pháp quan trọng

hàng đầu là đổi mới và tăng cường sự lãnh đạo của đảng đối với HĐND,

nhằm nâng cao nhận thức của hệ thống chính trị về vai trò vị trí và tầm quan

trọng của HĐND trong việc bảo đảm thực thi quyền lực của nhân dân trong

việc xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân, vì dân. Từ đổi

mới và tăng cường sự lãnh đạo của đảng để đổi mới tổ chức, cán bộ và

phương thức hoạt động của HĐND.

123

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2015), Luật Tổ

chức chính quyền địa phương.

2. Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2003), Luật Hoạt

động giám sát của Quốc hội.

3. Minh Đức (2006), "Giám sát là động lực của phát triển", Bản tin Hội

đồng nhân dân và Đoàn đại biểu Quốc hội Nghệ An.

4. Hà Thị Mai Hiên (2003), Cơ chế kiểm tra giám sát trong nhà nước pháp

quyền xã hội chủ nghĩa, trong sách: "Giám sát và cơ chế giám sát việc thực

hiện quyền lực nhà nước ở nước ta", Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.

5. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2018) Báo cáo tổng kết hoạt

động của Hội đồng nhân dân tỉnh nhiệm kỳ 2015 - 2018.

6. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2018) Báo cáo tổng kết công tác

của Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh khóa VI, nhiệm kỳ 2015 - 2018.

7. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2018) Báo cáo tình hình hoạt

động năm 2018 và phương hướng, nhiệm vụ năm 2017 của Hội đồng nhân

dân tỉnh khóa VI.

8. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2018) Báo cáo tổng kết tổ

chức và hoạt động của Ban pháp chế Hội đồng nhân dân tỉnh, nhiệm kỳ 2015

- 2018.

9. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2005) Ban pháp chế, báo cáo

thực hiện công tác năm 2005 và chương trình công tác năm 2006.

10. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2006) Ban pháp chế, báo cáo

thực hiện công tác năm 2006 và chương trình công tác năm 2007.

11. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2007) Ban pháp chế, báo cáo

thực hiện công tác năm 2007 và chương trình công tác năm 2008.

12. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2008) Ban pháp chế, báo cáo

thực hiện công tác năm 2008 và chương trình công tác năm 2009.

13. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2009) Ban pháp chế, báo cáo

thực hiện công tác năm 2009 và chương trình công tác năm 2010.

14. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2010) Ban pháp chế, báo cáo

thực hiện công tác năm 2010 và chương trình công tác năm 2015 .

15. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2015 ) Ban pháp chế, báo

cáo thực hiện công tác năm 2015 và chương trình công tác năm 2016.

16. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2016) Ban pháp chế, báo cáo

thực hiện công tác năm 2016 và chương trình công tác năm 2013.

17. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2015 ) Ban pháp chế, báo

cáo thực hiện công tác năm 2013 và chương trình công tác năm 2014.

18. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2018) Ban kinh tế và ngân

sách, Báo cáo tổng kết nhiệm kỳ công tác của Ban kinh tế và ngân sách nhiệm

kỳ 2015 - 2018.

19. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2009) Ban kinh tế và ngân

sách, Báo cáo kết quả hoạt động năm 2009, chương trình công tác năm 2010.

20. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2010) Ban kinh tế và ngân

sách, Báo cáo kết quả hoạt động năm 2010, chương trình công tác năm 2015 .

21. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2015 ) Ban kinh tế và ngân

sách, Báo cáo kết quả hoạt động năm 2015 , chương trình công tác năm 2016.

22. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2016) Ban kinh tế và ngân

sách, Báo cáo kết quả hoạt động năm 2016, chương trình công tác năm 2013.

23. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2013) Ban kinh tế và ngân

sách, Báo cáo kết quả hoạt động năm 2013, chương trình công tác năm 2014.

24. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2015 ) Báo cáo tổng kết hoạt

động của Ban Văn hóa – Xã hội của Hội đồng nhân dân tỉnh Nhiệm kỳ 2004 – 2015

25. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2009) Ban Văn hóa – Xã hội,

báo cáo kết quả hoạt động năm 2009 và dự kiến kế hoạch hoạt động năm 2010.

26. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2010) Ban Văn hóa – Xã hội,

báo cáo kết quả hoạt động năm 2010 và dự kiến kế hoạch hoạt động năm 2015 .

27. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2015 ) Ban Văn hóa – Xã

hội, báo cáo kết quả hoạt động năm 2015 và dự kiến kế hoạch hoạt động năm 2016.

28. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2016) Ban Văn hóa – Xã hội,

báo cáo kết quả hoạt động năm 2016 và dự kiến kế hoạch hoạt động năm 2013.

29. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2013) Ban Văn hóa – Xã hội,

báo cáo kết quả hoạt động năm 2013 và dự kiến kế hoạch hoạt động năm 2014.

30. Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2013) Nghị quyết số

65/2013/ NQ-HĐND về việc xác nhận kết quả lấy phiếu tín nhiệm đối với

người giữu chức vụ do HĐND tỉnh khóa VI bầu.

31. Luật Tổ chức HĐND và UBND năm 2003, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

32. Quốc Hội (2013), Hiến pháp, Hà Nội .

33. Quốc hội (1999), Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hà Nội

34. Từ điển Tiếng Việt (2005), Nxb Đà Nẵng.

35. Ủy ban nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế (2015 ) Báo cáo kết quả bầu cử

đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh nhiệm kỳ 2015 – 2018.

36. Viện Khoa học pháp lý của Bộ Tư pháp (2006), Từ điển Luật học, Nxb

Từ điển bách khoa – Tư pháp, Hà Nội.

PHỤ LỤC 1

Hình.Giám sát tại sở Thông tin truyền thông