Luận văn Thạc sĩ Sinh học: Khảo sát một số tính chất của môi trường nước và trầm tích bề mặt trong hệ sinh thái ở ven sông Cửa Tiểu, tỉnh Tiền Giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

Võ Thị Bích Thủy

KHẢO SÁT MỘT SỐ TÍNH CHẤT CỦA

MÔI TRƯỜNG NƯỚC VÀ TRẦM TÍCH BỀ MẶT TRONG HỆ SINH THÁI Ở VEN SÔNG CỬA TIỂU, TỈNH TIỀN GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC

Thành phố Hồ Chí Minh – 2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

Võ Thị Bích Thủy

KHẢO SÁT MỘT SỐ TÍNH CHẤT CỦA

MÔI TRƯỜNG NƯỚC VÀ TRẦM TÍCH BỀ MẶT TRONG HỆ SINH THÁI Ở VEN SÔNG CỬA TIỂU, TỈNH TIỀN GIANG

Chuyên ngành: Sinh thái học

Mã số : 60420160

LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

TS. NGUYỄN ĐỨC HƯNG

Thành phố Hồ Chí Minh – 2018

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi.

Mọi số liệu và kết quả trình bày trong luận văn là trung thực và chưa được

các tác giả công bố trong bất kì công trình nào.

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 15 tháng 4 năm 2018

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Võ Thị Bích Thủy

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin chân thành cảm ơn TS. Nguyễn Đức Hưng – người thầy luôn tận tình

hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn

này.

Tôi xin chân thành cảm ơn đến TS. Phạm Văn Ngọt, TS. Trần Thị Tường

Linh đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình làm luận văn.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, quý Thầy Cô Phòng Sau đại học,

Khoa Sinh học trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh, Phòng thí nghiệm

Khoa Sư phạm Khoa học Tự nhiên, Trường Đại học Sài Gòn đã đào tạo và tạo

điều kiện để tôi hoàn thành tốt khóa học.

Qua đây tôi xin cảm ơn sâu sắc đến gia đình, bạn bè đã giúp đỡ, động viên

tôi rất nhiều trong quá trình học tập và thực hiện luận văn.

Xin chân thành cảm ơn!

Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 4 năm 2018

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Võ Thị Bích Thủy

MỤC LỤC

Trang Trang phụ bìa

Lời cam đoan

Lời cảm ơn

Mục lục

Danh mục hình

Danh mục bảng

Danh mục từ viết tắt

MỞ ĐẦU ................................................................................................................. 1

Chương 1. TỔNG QUAN ...................................................................................... 3

1.1. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước ..................................................... 3

1.1.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới ........................................................ 3

1.1.2. Tình hình nghiên cứu trong nước .......................................................... 4

1.2. Đặc điểm tự nhiên và xã hội của Tỉnh Tiền Giang ......................................... 5

1.2.1. Đặc điêm tự nhiên của Tỉnh Tiền Giang ............................................... 5

1.2.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội của Tỉnh Tiền Giang .................................. 12

1.3. Ảnh hưởng của môi trường nước và trầm tích bề mặt đến hệ sinh thái

ven sông .......................................................................................................... 14

1.3.1. Một số tính chất của môi trường nước ảnh hưởng đến hệ sinh thái

ven sông ............................................................................................... 14

1.3.2. Một số tính chất của trầm tích bề mặt ảnh hưởng đến hệ sinh thái

ven sông ............................................................................................... 18

Chương 2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................... 22

2.1. THỜI GIAN, ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU .................................................... 22

2.1.1. Thời gian nghiên cứu ........................................................................... 22

2.1.2. Địa điểm nghiên cứu ............................................................................ 22

2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................. 24

2.2.1. Thu mẫu nước mặt, nước lỗ rỗng và trầm tích bề mặt ........................ 25

2.2.2. Phân tích các đặc điểm lí hóa của nước mặt, nước lỗ rỗng và trầm

tích bề mặt ............................................................................................ 25

2.2.3. Phân tích số liệu ................................................................................... 27

Chương 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN .......................................................... 29

3.1. Đặc điểm hóa lí của nước mặt ....................................................................... 29

3.2. Đặc điểm hóa lí của nước lỗ rỗng ................................................................. 31

3.2.1. Nước lỗ rỗng phân vùng theo độ cao ................................................... 31

3.2.2. Nước lỗ rỗng phân vùng theo độ mặn ................................................. 34

3.3. Đặc điểm hóa lí của lớp trầm tích bề mặt ..................................................... 36

3.3.1. Trầm tích bề mặt phân vùng theo độ cao ............................................. 36

3.3.2. Trầm tích bề mặt phân vùng theo độ mặn ........................................... 41

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................................... 46

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. 49

PHỤ LỤC

DANH MỤC HÌNH

Hình 1.1. Bản đồ tỉnh Tiền Giang ............................................................................ 6

Hình 1.2. Biểu đồ nhiệt lượng của khu vực nghiên cứu năm 2017 (số liệu trạm

khí tượng thủy văn Gò Công – tỉnh Tiền Giang) .................................... 7

Hình 1.3. Thang đánh giá độ pH của nước ............................................................ 15

Hình 2.1. Sơ đồ các vị trí nghiên cứu ..................................................................... 22

Hình 3.1. Biểu đồ giá trị pH, độ mặn và EC của nước mặt trong các phân vùng

độ mặn. .................................................................................................. 30

Hình 3.2. Biểu đồ giá trị pH, độ mặn và độ dẫn điện (EC) của nước lỗ rỗng

theo phân vùng độ cao. .......................................................................... 32

Hình 3.3. Biểu đồ giá trị pH, độ mặn và độ dẫn điện (EC) của nước lỗ rỗng

phân vùng theo độ mặn. ......................................................................... 34

Hình 3.4. Biểu đồ giá trị pH, độ dẫn điện (ECse) của trầm tích bề mặt phân

vùng theo độ cao .................................................................................... 37

Hình 3.5. Biểu đồ giá trị dung trọng, chất hữu cơ và lưu huỳnh tổng số phân

vùng theo độ cao .................................................................................... 39

Hình 3.6. Biểu đồ giá trị pH, ECse của trầm tích bề mặt phân vùng theo độ mặn . 43

Hình 3.7. Biểu đồ giá trị dung trọng, chất hữu cơ, lưu huỳnh tổng số của trầm

tích bề mặt theo độ mặn ......................................................................... 44

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1. Đặc điểm của các ô mẫu tiêu chuẩn trong mỗi vị trí nghiên cứu . ........ 24

Bảng 3.1. Giá trị về pH, độ mặn và EC của nước mặt trong các phân vùng độ

mặn ........................................................................................................ 29

Bảng 3.2. Giá trị pH, độ mặn và EC tại 3 độ cao thấp, trung bình và cao của

nước lỗ rỗng theo phân vùng độ cao ..................................................... 32

Bảng 3.3. Giá trị pH, độ mặn và độ dẫn điện (EC) của nước lỗ rỗng phân vùng

theo độ mặn ........................................................................................... 34

Bảng 3.4. Các giá trị về pH, ECse, dung trọng và lưu huỳnh tổng số của trầm

tích bề mặt phân vùng theo độ cao ........................................................ 37

Bảng 3.5. Các giá trị về pH, ECse, dung trọng và lưu huỳnh tổng số của trầm

tích bề mặt phân vùng theo độ mặn ....................................................... 42

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Kí hiệu Chú Giải

ĐBSCL Đồng Bằng Sông Cửu Long

EC Electrical

Electrical Conductivity of saturated paste extracts. ECse

RNM Rừng ngập mặn

SOM Soil Organic Matter

TVNM Thực vật ngập mặn

MỞ ĐẦU 1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Rừng ngập mặn (RNM) có rất nhiều vai trò sinh thái quan trọng, ngoài là nơi

cư trú của nhiều hệ động vật và thực vật, RNM còn là nơi cung cấp nhiều sản

phẩm về thủy hải sản, xây dựng, nông nghiệp và du lịch cho con người [33]. RNM

ven biển có vai trò hạn chế những tác hại của thiên tai, bão lũ, góp phần giảm đáng

kể số lượng thiệt hại về người, tài sản, vật nuôi [25]. Bên cạnh đó, RNM phân bố

ven biển còn là những vùng đất ngập nước quan trọng, có tiềm năng lớn về lắng

đọng trầm tích và làm giảm sự ô nhiễm chất dinh dưỡng từ nông nghiệp và các

khu đô thị của các vùng thượng nguồn [29]. Hiện nay, RNM đã bị biến đổi nhiều

do hoạt động của con người như phá rừng để nuôi trồng thủy sản, phát triển giao

thông và đô thị hóa đã dẫn tới suy giảm diện tích và các chức năng sinh thái. Sự

suy giảm RNM còn hiện diện ở nhiều góc độ khác nhau, một trong những góc độ

quan trọng về môi trường có thể nhận thấy là sự thay đổi về tính chất hóa lí chẳng

hạn như như thủy chế, chất lượng nước và đất trong RNM.

Trong tình hình chung về biến đổi khí hậu xảy ra ngày càng nhanh, những

nguy cơ sinh thái do mực nước biển dâng rất cần được quan tâm thích đáng đối

với hệ sinh thái RNM [1]. Những sự thay đổi về chất lượng nước thường tác động

đến sự phân bố và thành phần loài của các thảm thực vật ven sông [32]. Ở khu vực

ĐBSCL, tính chất độ mặn của nước mặt bị dao động mạnh theo thời gian của mùa

(mùa mưa và mùa khô) và chịu chi phối bởi rất nhiều yếu tố khác như thủy triều,

thời tiết, nguồn nước ngọt nội địa từ hệ thống sông Mê Kông. Hơn nữa, tác động

từ xâm nhập mặn trong vùng ĐBSCL đã được xác định là một trong những vấn đề

môi trường nghiêm trọng nhất, có thể gây ra mối đe dọa lớn đối với nông nghiệp

và các hệ sinh thái tự nhiên [42]. Ngoài tính chất độ mặn của nước mặt, sự thay

đổi tính chất hóa lí của lớp trầm tích bề mặt (0 – 5cm) cũng có liên quan và ảnh

hưởng trực tiếp đến tính bền vững của các thực vật ngập mặn [40], thông qua việc

tác động đến đến khả năng tăng trưởng và tái sinh tự nhiên. Với những mong

muốn đóng góp sự hiểu biết hơn về tính bền vững của hệ thống RNM trong khu

vực ĐBSCL, cụ thể là tỉnh Tiền Giang, đề tài:“Khảo sát một số tính chất của môi

trường nước và trầm tích bề mặt trong hệ sinh thái ở ven sông Cửa Tiểu, tỉnh

Tiền Giang”. Trong nghiên cứu này, sự thay đổi của một số đặc tính hóa lí của

môi trường nước mặt, nước lỗ rỗng và trong lớp trầm tích bề mặt (0 – 5cm) đã

được khảo sát trong một số kiểu thảm RNM phân bố từ vùng mặn nhiều

(polyhaline) đến vùng ít mặn (oligohaline) và có độ cao của bề mặt thể nền so với

mực nước biển trung bình nằm trong khoảng 0 – 150cm.

2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

Khảo sát nhân tố sinh thái đặc biệt liên quan đến độ mặn cụ thể là sự thay đổi

theo mùa về tính chất hóa lí của môi trường nước mặt, nước lỗ rỗng và lớp trầm

tích bề mặt trong một số thảm thực vật ngập mặn phân bố ven sông Cửa Tiểu, tỉnh

Tiền Giang trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

Thảm thực vật ngập mặn, mẫu nước mặt, mẫu nước lỗ rỗng và mẫu trầm tích

bề mặt (0 – 5cm).

4. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

Tiến hành thực địa 1 lần trong mùa khô (đầu tháng 4/2017) và 1 lần trong

mùa mưa (cuối tháng 6/2017) để khảo sát một số đặc tính hóa lí liên quan đến sự

xâm mặn như sau:

- Khảo sát pH, độ mặn (NaCl), độ dẫn điện (EC) của môi trường nước mặt.

- Khảo sát pH, độ mặn, EC của môi trường nước lỗ rỗng.

- Khảo sát pHH2O, pHKCl, ECse, dung trọng, hàm lượng chất hữu cơ (SOM) và

lưu huỳnh tổng số của trầm tích bề mặt.

Chương 1. TỔNG QUAN 1.1. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước

1.1.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới

Độ mặn của nước và chế độ của thủy triều ảnh hưởng đến sự phân bố và

tồn tại của hệ động thực vật vì thế phải có biện pháp hợp lí để không vượt quá giới

hạn về độ mặn. Chính thực vật cũng làm thay đổi độ mặn của nước [32]. Nước

mặn gây ra những tác động đáng kể đến đa dạng sinh học của hệ sinh thái ven

biển. Sự thay đổi độ mặn cũng làm thay đổi dòng chảy của nước và các quá trình

vận chuyển trầm tích. Độ mặn biến đổi theo mùa kéo theo sự tồn tại và đa dạng

loài trong rừng ngập mặn ven biển bị thay đổi [24]. Đồng thời sự tăng của mực

nước biển cũng ảnh hưởng đến sự xâm nhập mặn hiện nay và rừng ngập mặn chịu

ảnh hưởng gần nhất. Động lực thủy triều ảnh hưởng đến sự phân bố độ mặn và

dòng chảy nước ngầm [51]. RNM ven biển chịu sự va chạm liên tục của sóng và

dòng chảy, chính điều này gây ra hiện tượng xói mòn hay bồi tụ, đã có nhiều

nghiên cứu về các yếu tố này. Cụ thể, sóng và dòng chảy là yếu tố gây nên xói

mòn hay bồi tụ trầm tích [62]. Sự kết hợp của mưa hay địa hình dốc làm xói mòn,

hoặc chuyển đổi rừng sang nông nghiệp và đất đai đã dẫn đến gia tăng khối lượng

vận chuyển trầm tích qua các lưu vực sông nhiệt đới [29]. Sông Mê Kông vào mùa

khô thủy triều đem nước biển vào làm tăng độ mặn vùng cửa sông đồng thời tải

lượng trầm tích vào và ngược lại mùa mưa nước sông chảy mạnh ra biển làm giảm

độ mặn, khiến trầm tích bị hao hụt [68]. Việc xây dưng các đập thủy điện khiến

dòng chảy chậm và giảm sự chuyển tải trầm tích ra vào vùng cửa sông đồng thời

làm tăng sự xói mòn bờ biển [65], [69].

Đối với vùng đầm lầy cửa sông, độ mặn là nhân tố làm giảm sự tăng trưởng

và phân vùng của thảm thực vật. Độ phong phú của thực vật tăng dần từ biển vào

cửa sông tương đương với sự giảm của độ mặn [63].

ĐBSCL hiện nay đang bị ảnh hưởng xói lở trên diện rộng, sự sụt giảm lượng

cung trầm tích của sông cho các vùng bờ, dường như là nguyên nhân chính của

hiện tượng xói lở. RNM vùng cửa sông phát triển trên tầng trầm tích phù sa dày

với lượng chất hữu cơ và cacbon hữu cơ khá lớn [35].

1.1.2. Tình hình nghiên cứu trong nước Đã có nhiều công trình trong nước nghiên cứu về vấn đề này, sau đây là một

vài nghiên cứu quan trọng được đề cập đến.

Hệ sinh thái RNM ven biển và cửa sông có vai trò quan trọng trong phòng

hộ, bảo vệ môi trường cũng như duy trì đa dạng sinh học. Độ mặn của nước, thành

phần trầm tích có thể dẫn đến sự suy thoái, sống còn của hệ sinh thái [16]. Nước

biển dâng làm cho độ mặn của nước trong rừng ngập mặn có thể vượt quá 25%,

làm mất đi rất nhiều loài sinh vật và thay đổi mạnh mẽ hệ sinh thái rừng ngập mặn

[5]. RNM ven biển vừa có tác dụng chắn sóng, hạn chế xói lở bờ, vừa cố định trầm

tích, giúp đất liền bồi lấn ra biển. Sự xói mòn hay bồi tụ của RNM ven biển chịu

ảnh hưởng bởi đặc điểm địa hình, sự chi phối của gió, lực sóng và độ dốc [9]. Vận

chuyển trầm tích chịu ảnh hưởng lớn bởi chế độ dòng chảy ven bờ do sự chi phối

của gió, thủy triều và các hoạt động của sóng trong vùng sát bờ biển vì thế tiềm ẩn

nhiều nguy cơ bào mòn và xói lở bờ biển, đặc biệt trong xu thế mực biển gia tăng

hiện nay [14], [17]. Xu thế bồi tụ phổ biến ở mùa mưa và xu thế xói mòn phổ biến

hơn vào mùa khô điều này góp phần vào sự thay đổi địa hình của vùng cửa sông

ven bờ [20], [7]. Trong mùa gió Tây – Nam chủ yếu xảy ra quá trình bồi tụ trầm

tích, bùn cát và ngược lại trong mùa gió Đông – Bắc trầm tích, bùn cát này bị đào

xới, tái lơ lửng và vận chuyển về phía nam hay quá trình xói lở sẽ diễn ra [7]. Tốc

độ tích tụ trầm tích trong giai đoạn 40 năm trở lại đây thấp hơn so với tốc độ tích

tụ tính trung bình trong vòng 100 năm qua; nguyên nhân có thể là do sự tụt giảm

lượng trầm tích của sông Mê Kông vận chuyển ra biển, xuất phát từ việc xây dựng

các đập thủy điện trên vùng thượng nguồn của con sông này [9].

Tuy đã có nhiều nghiên cứu về nước và trầm tích nhưng chưa có đề tài nào

nghiên cứu về tính chất của môi trường nước và trầm tích bề mặt trong hệ sinh thái

ở ven sông Cửa Tiểu, tỉnh Tiền Giang. Nghiên cứu này sẽ góp phần hiểu rõ thêm

về ảnh hưởng của môi trường nước và trầm tích bề mặt đến phát triển và phân

vùng của thảm thực vật ven sông trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

1.2. Đặc điểm tự nhiên và xã hội của Tỉnh Tiền Giang

1.2.1. Đặc điểm tự nhiên của Tỉnh Tiền Giang

1.2.1.1. Vị trí địa lí

Tiền Giang nằm trong tả ngạn sông Tiền, giáp với Biển Đông với tọa độ địa

lí từ 105049' 07" đến 106048'06" kinh độ Đông, từ 10012'20" đến 10035'26" vĩ độ

Bắc. Phía Đông giáp biển Đông, phía Tây giáp tỉnh Đồng Tháp, phía Nam giáp

tỉnh Bến Tre, Vĩnh Long và phía Bắc giáp tỉnh Long An, thành phố Hồ Chí Minh.

Tổng diện tích tự nhiên của tỉnh khoảng 250.830,33ha (chiếm 6,17% DTTN của

ĐBSCL), dân số 1.677.986 người (chiếm 10,06%), gồm 10 đơn vị hành chính cấp

huyện (1 thành phố, 1 thị xã, 8 huyện) với 169 đơn vị cấp xã (8 thị trấn, 16

phường, 145 xã). Trong đó, thành phố Mỹ Tho (đô thị loại 2), là trung tâm chính

trị, kinh tế, văn hóa xã hội của tỉnh, đồng thời cũng là trung tâm, là hội điểm giao

lưu văn hóa, giáo dục, đào tạo, du lịch từ lâu đời của các tỉnh trong vùng, nằm

cách thành phố Hồ Chí Minh 70 km về hướng Nam và cách thành phố Cần Thơ 90

km về hướng Bắc. Chiều dài Sông Tiền chảy qua địa phận Tỉnh Tiền Giang là 103

km, có chiều dài bờ biển Đông là 32 km, nằm trên trục giao thông quan trọng của

cả nước và là cửa ngỏ vào Miền Tây Nam Bộ một địa bàn giao lưu khối lượng lớn

nông sản, hàng hóa của miền Tây với Thành Phố Hồ Chí Minh và các tỉnh Miền

Đông Nam Bộ.

Sông Tiền hay còn gọi là sông Mỹ Tho là nhánh hạ lưu bên trái của sông Mê

Công chảy từ Campuchia vào miền Nam Việt Nam qua các tỉnh An Giang, Đồng

Tháp, Tiền Giang, Vĩnh Long, Trà Vinh, Bến Tre rồi đổ ra Biền Đông. Sông Tiền

chảy qua Bến Tre và Tiền Giang đổ ra ba cửa: cửa Đại (giữa Bình Đại và Gò

Công), cửa Tiểu (Gò Công) và cửa Ba Lai (giữa Ba Tri và Bình Đại). Sông Tiền là

nơi cung cấp nước sinh hoạt và nuôi trồng thủy hải sản góp phần đáng kể vào sự

phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa của tỉnh Tiền Giang.

Hình 1.1. Bản đồ tỉnh Tiền Giang [70]

Nhìn chung, với vị trí địa lí và giao thông đường thủy, Tiền Giang có nhiều

lợi thế trong việc sử dung tài nguyên thiên nhiên, phát triển sản xuất hàng hóa,

dịch vụ, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm, tăng cường giao lưu, hợp tác về

kinh tế, văn hóa, xã hội và du lịch với các vùng trọng điểm phía Nam và thành phố

hồ chí minh.

1.2.1.2. Khí hậu – thủy văn

 Khí hậu

Cũng giống như ĐBSCL, khí hậu Tiền Giang thuộc vùng nhiệt đới ẩm Bắc

bán cầu, chịu ảnh hưởng của gió mùa Tây Nam cận xích đạo và có 2 mùa mưa và

nắng rõ rệt. Mùa mưa bắt đầu từ tháng 5 đến tháng 11 và mùa khô từ tháng 12 đến

tháng 4. Nhiệt độ bình quân hàng năm khoảng 27oC. Lượng mưa bình quân hàng

năm 1.465 mm. Các yếu tố khí hậu như: nắng, bức xạ, nhiệt độ, bốc hơi, mưa, độ

ẩm không khí, tổng số giờ chiếu sáng và gió được phân bố theo mùa khá rõ rệt,

khá ổn định theo thời gian và ít thay đổi trong không gian. Tiền Giang chịu ảnh

hưởng hai mùa gió chính: gió mùa Tây Nam mang theo nhiều hơi nước, thổi vào

mùa mưa. Hướng gió thịnh hành là hướng Đông Bắc chiếm tầng suất 50 –60%, kế

đến là hướng Đông chiếm tầng suất 20 – 30%, tốc độ gió trung bình là 3,8m/s. Từ

tháng 11 đến tháng 4, gió mùa Đông Bắc thịnh hành, thổi cùng hướng với các cửa

sông, làm gia tăng tác động thủy triều và xâm nhập mặn theo sông rạch vào đồng

ruộng, đồng thời làm hư hại đê biển, được gọi là gió chướng. Năm 2017 từ tháng 1

đến tháng 4 vào mùa khô Tiền Giang mưa hầu như không có, lượng mưa tăng cao

nhất vào tháng 5, 6 và 7; giảm dần từ tháng 8 và tháng 9. Tổng số giờ chiếu sáng

không chênh lệch nhiều ở các tháng và tháng 3 và 4 cao nhất (Hình 1.2).

Hình 1.2. Biểu đồ nhiệt lượng của khu vực nghiên cứu năm 2017 (số liệu trạm khí tượng thủy văn Gò Công – tỉnh Tiền Giang)

Tóm lại, Tiền Giang nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa chung của

đồng bằng sông Cửu Long với đặc điểm nền nhiệt cao và ổn định quanh năm, ít

bão, thuận lợi cho phát triển nông nghiệp. Tuy nhiên trong 10 năm qua, điều kiện

khí hậu thủy văn diễn biến khá phức tạp so với quy luật, tình hình thiên tai lũ lụt,

bão lốc xảy ra liên tiếp, tình trạng thiếu nước ngọt và xâm nhập mặn khá nghiêm

trọng vào mùa nắng tại vùng nhiễm mặn Gò Công và vùng nhiễm phèn Đồng

Tháp Mười thuộc huyện Tân Phước, cần được quan tâm trong việc quy hoạch bố

trí cây trồng vật nuôi và đầu tư cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội thích hợp để phát

triển ổn định của các tiểu vùng kinh tế này và hạn chế phần nào ảnh hưởng xấu do

các điều kiện khí hậu thủy văn gây ra. (http://www.tiengiang.gov.vn).

 Thủy văn

Tiền Giang chia làm ba vùng theo phương diện thủy văn:

Vùng Đồng Tháp Mười: Thuộc địa phận tỉnh Tiền Giang giới hạn bởi

kênh Bắc Đông, kênh Hai Hạt ở phía Bắc, kênh Nguyễn Văn Tiếp B ở phía Tây,

sông Tiền ở phía Nam, quốc lộ 1A ở phía Đông. Hàng năm vùng Đồng Tháp

Mười đều bị ngập lũ, thời gian ngập lũ khoảng 3 tháng (tháng 9 – 11); độ sâu ngập

biến thiên từ 0,4 – 1,8m. Về chất lượng nước tại đây thường bị nhiễm phèn trong

thời kỳ từ đầu đến giữa mùa mưa, độ PH vào khoảng 3 – 4 . Ngoài ra, mặn cũng

xâm nhập vào từ sông Vàm Cỏ với độ mặn khoảng 2 – 4% trong vòng 2 – 3tháng

tại vùng phía Đông Đồng Tháp Mười. Vùng Đồng Tháp Mười có nhiều hạn chế,

chủ yếu là ngập lũ và nước bị chua phèn. Tuy nhiên, việc triển khai các quy hoạch

thủy lợi và kiểm soát lũ trên toàn vùng ĐBSCL nói chung và Đồng Tháp Mười

của tỉnh nói riêng đã và đang thúc đẩy sự phát triển nông lâm nghiệp toàn diện cho

khu vực.

Vùng ngọt giữa Đồng Tháp Mười và Gò Công: Giới hạn giữa quốc lộ 1A và

kênh Chợ Gạo có điều kiện thủy văn thuận lợi. Địa bàn chịu ảnh hưởng lũ lụt nhẹ

theo con triều, chất lượng nước tốt, nhiều khả năng tưới tiêu, cho phép phát triển

nông nghiệp đa dạng nhất.

Vùng Gò Công: Giới hạn bởi sông Vàm Cỏ ở phía Bắc, kênh Chợ Gạo ở

phía Tây, sông Cửa Tiểu ở phía Nam và biển Đông ở phía Đông. Đặc điểm thủy

văn chung là bị nhiễm mặn từ 1,5 tháng đến 7 tháng tùy vào vị trí cửa lấy nước.

Khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp vào chế độ bán nhật triều biển Đông. Mặn xâm

nhập chính theo 2 sông cửa Tiểu và sông Vàm Cỏ mặn thường lên sớm và kết thúc

muộn, trong năm chỉ có 4-5 tháng nước ngọt, độ mặn cao hơn sông Tiền từ 2 –

7lần.

1.2.1.3. Địa hình

Tiền Giang có địa hình bằng phẳng với độ dốc và cao từ 0 – 0,6m so với

mực nước biển, phổ biến từ 0,8 – 1,1m. Toàn bộ diện tích tỉnh nằm trong vùng hạ

lưu châu thổ sông Cửu Long, bề mặt địa hình hiện tại và đất đai được tạo nên bởi

sự lắng đọng phù sa sông Cửu Long trong quá trình phát triển châu thổ hiện đại

trong giai đoạn biển thoái từ đại Holoxen trung, khoảng 5.000 – 5.500 năm trở lại

đây còn được gọi là phù sa mới. Nhìn chung đất nền là phù sa mới, giàu bùn sét và

hữu cơ (trừ các giống cát) nên về mặt địa hình cao trình tương đối thấp. Toàn vùng

không có hướng dốc rõ ràng, tuy nhiên có những khu vực địa hình thấp trũng hay

gò cao hơn so với địa hình chung. Nơi bị thấp trũng thường bị lũ lụt do sông Cửu

Long chảy về. Ở lưu vực sông Cửa Tiều ở Gò Công phía Bắc ven biển được phù

sa bồi đắp nên cao hơn so với phía Nam.

1.2.1.4. Các nguồn tài nguyên

 Tài nguyên đất

Tiền Giang có các nhóm đất chính như sau:

- Nhóm đất phù sa: Chiếm 55,49% diện tích tự nhiên với khoảng 139.180,73

ha chiếm phần lớn diện tích các huyện Cái Bè, Cai Lậy, Châu Thành, Chợ Gạo,

thành phố Mỹ Tho và một phần huyện Gò Công Tây thuộc khu vực có nguồn nước

ngọt. Đây là nhóm đất thuận lợi nhất cho nông nghiệp, đã được sử dụng toàn bộ

diện tích. Trong nhóm đất này có loại đất phù sa bãi bồi ven sông có thành phần

cơ giới tương đối nhẹ hơn cả nên thích hợp cho trồng cây ăn trái.

- Nhóm đất mặn: Chiếm 14,6% diện tích tự nhiên với 36.621,23 ha, chiếm

phần lớn diện tích huyện Gò Công Đông, Gò Công Tây, Tân Phú Đông, thị xã Gò

Công và một phần huyện Chợ Gạo. Về bản chất, đất đai thuận lợi như nhóm đất

phù sa, nhưng bị nhiễm mặn từng thời kỳ hoặc thường xuyên. Việc trồng trọt

thường chỉ giới hạn trong mùa mưa có đủ nước ngọt, ngoại trừ các loại cây chịu lợ

như dừa, sơri, cói. Một ít diện tích được tiếp ngọt về hoặc có trữ nước mưa trong

ao thì có thể tiếp tục trồng trọt vào mùa khô. Loại đất này khi có điều kiện rửa

mặn sẽ trở nên rất thích hợp cho sản xuất nông nghiệp với chủng loại cây trồng

tương đối đa dạng. Riêng đất ven biển là thích nghi cho rừng ngập mặn và nuôi

trồng thủy sản.

- Nhóm đất phèn: Chiếm 19,4% diện tích tự nhiên với 48.661,06 ha, phân bố

chủ yếu ở khu vực trũng thấp Đồng Tháp Mười thuộc phía Bắc 3 huyện Cái Bè,

Cai Lậy, Tân Phước. Đây là loại đất hình thành nên trầm tích đầm lầy ven biển tạo

thành trong quá trình biển thoái, nên loại đất này giàu hữu cơ và phèn. Hiện nay,

ngoài tràm và bàng là 2 cây cố hữu trên đất phèn nông, đã tiến hành trồng khóm và

mía có hiệu quả ổn định trên diện tích đáng kể. Ngoài ra, một số diện tích khác

cũng đã bước đầu được canh tác có hiệu quả với một số mô hình như trồng khoai

mỡ và các loại rau màu, trồng lúa 2 vụ và cả trồng cây ăn quả trên những diện tích

có đủ nguồn nước ngọt và có khả năng chống lũ.

- Nhóm đất cát giồng: Chỉ chiếm 3% diện tích tự nhiên với 7.524,91 ha, phân

bố rải rác ở các huyện Cai Lậy, Châu Thành, Gò Công Tây và tập trung nhiều nhất

ở huyện Gò Công Đông. Do đất cát giồng có địa hình cao, thành phần cơ giới nhẹ

nên chủ yếu sử dụng làm thổ cư và canh tác cây ăn trái, rau màu.

- Phần diện tích đất còn lại chủ yếu là sông rạch và mặt nước chuyên dùng có

tổng diện tích là: 18.842,25 ha, chiếm 7,51% tổng diện tích tự nhiên được phân bố

đều khắp các huyện, thị xã và thành phố trong tỉnh.

Nhìn chung, đất đai của tỉnh phần lớn là nhóm đất phù sa (chiếm 55%), thuận

lợi nguồn nước ngọt, từ lâu đã được đưa vào khai thác sử dụng, hình thành vùng

lúa năng suất cao và vườn cây ăn trái chuyên canh của tỉnh; còn lại 19,4% là nhóm

đất phèn và 14,6% là nhóm đất phù sa nhiễm mặn.

 Tài nguyên nước

Nước mặt: Tiền Giang có hai sông lớn chảy qua là sông Tiền, sông Vàm Cỏ

Tây và hệ thống kênh ngang, dọc tương đối phong phú, rất thuận lợi cho việc đi lại

bằng phương tiện đường thủy và sử dụng nguồn nước mặt phục vụ cho sản xuất

nông nghiệp.

Sông Tiền chảy qua lãnh thổ tỉnh Tiền Giang dài khoảng 103 km, sông có

chiều rộng 600 – 1.800 m, là nguồn chủ yếu cung cấp nước ngọt cho toàn tỉnh.

Sông Vàm Cỏ Tây chảy qua lãnh thổ tỉnh Tiền Giang có khoảng 25km, rộng

185 m, lưu lượng dòng chảy chủ yếu từ sông Tiền chuyển qua và một phần nước

tiêu lũ từ Đồng Tháp Mười thoát ra, là tuyến xâm nhập mặn chính trên địa bàn tỉnh

Tiền Giang.

Nước ngầm: Tỉnh Tiền Giang có nguồn nước ngầm ngọt có chất lượng khá

tốt ở khu vực phía Tây và một phần khu vực phía Đông của tỉnh, nhưng phải khai

thác ở độ sâu khá lớn (từ 200 – 500 m). Đây là một trong những nguồn nước sạch

quan trọng, góp phần bổ sung nguồn nước sạch cho sinh hoạt và sản xuất của nhân

dân, đặc biệt đối với những vùng bị nhiễm mặn, phèn…

 Tài nguyên khoáng sản

Theo các chương trình khảo sát, điều tra cơ bản, các loại khoáng sản được

tìm thấy trên địa bàn tỉnh Tiền Giang có:

- Than Bùn: Tìm thấy ở xã Phú Cường (Cai Lậy), Tân Hòa Tây và Hưng

Thạnh (Tân Phước). Chất lượng nhìn chung không cao, lẫn nhiều tạp chất và

hàm lượng lưu huỳnh cao. Riêng than bùn ở kênh Tây và Tràm Sập có hàm

lượng axít humic đạt yêu cầu làm nền cho phân bón với trữ lượng 1,3 triệu m3, có

thể sử dụng cho một nhà máy phân bón công suất 10.000 tấn/năm.

- Sét: Sử dụng cho công nghiệp được tìm thấy trong phù sa cổ và mới. Sét

làm gốm sành đã được phát hiện trong tỉnh dọc theo quốc lộ 1 từ Cổ Cò đến Bà

Lâm (Cái Bè), có thể sử dụng làm gốm sành quy mô nhỏ.

- Cát: Trên sông Tiền có thể khai thác để làm đường nông thôn và làm nền

cho các công trình xây dựng. Trữ lượng dự báo 93 triệu m3, khối lượng cho phép

khai thác hàng năm 3 – 3,5 triệu m3.

 Tài nguyên sinh vật

Thảm thực vật: Ngoài các loại cây kinh tế do con người canh tác, Tiền

Giang còn có 3 thảm thực vật mang tính chất hoang dại:

- Rừng ngập mặn ven biển: Gặp ở ven biển và gần cửa sông trên đất bùn mặn

qua bãi lầy ngập theo triều gồm: Bần, mấm, đước, rau muống biển, cỏ

lức…

- Thảm thực vật rừng nước lợ: Gặp ở vùng nước lợ ven sông Vàm Cỏ Tây,

sông Tiền thường xuyên ngập theo triều gồm: Dừa nước, bần chua, ô rô,

cóc kèn, mái dầm…

- Thảm thực vật vùng đất phèn hoang: Gặp ở vùng Đồng Tháp Mười trên

vùng đất phèn ngập lũ gồm: Cỏ năng, cỏ mồm, bàng, tràm tái sinh…

Động vật: Ngoài các loài động vật nuôi tài nguyên động vật có giá trị kinh

tế chủ yếu là thủy sản. Tiền Giang có tài nguyên thủy sản phong phú và đa dạng

gồm thủy sản nước ngọt, thủy sản nước lợ và hải sản.

1.2.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội của Tỉnh Tiền Giang

1.2.2.1. Đơn vị hành chính và dân số

Tiền Giang có 11 đơn vị hành chính gồm 1 thành phố Mỹ Tho, 2 thị xã Gò

Công và Cai Lậy, 8 huyện gồm: Chợ Gạo, Gò Công Tây, Gò Công Đông, Tân

Phước, Châu Thành, Cai Lậy, Cái Bè, Tân Phú Đông với 169 đơn vị hành chính

cấp xã (7 thị trấn, 16 phường, 146 xã). Diện tích đất tự nhiên của tỉnh là 2.481,77

km2, chiếm khoảng 6% diện tích ĐBSCL; 0,7% diện tích cả nước. Dân cư Tiền

Giang phân bố không đều giữa thành thị và nông thôn. Thành phố Mỹ Tho và thị

xã Gò Công có mật độ dân cư cao nhất; tiếp đến là các huyện Châu Thành, Cai

Lậy, Chợ Gạo; huyện Tân Phước có mật độ dân cư thấp nhất. Cộng đồng dân cư

tại Tiền Giang gồm các dân tộc: Kinh, Hoa, Khmer, Chăm, các dân tộc khác.

1.2.2.2. Đặc điểm kinh tế, văn hóa, xã hội

Tiền Giang có vị trí địa lý kinh tế - chính trị khá thuận lợi, nằm trên các trục

giao thông - kinh tế quan trọng như quốc lộ IA, quốc lộ 50, quốc lộ 60, quốc lộ 30,

đường cao tốc TP Hồ Chí Minh - Trung Lương (Mỹ Tho) - Cần Thơ tạo cho Tiền

Giang vị thế của một cửa ngõ của các tỉnh miền Tây về TP Hồ Chí Minh. Mặt

khác, Tiền Giang còn có 32 km bờ biển và hệ thống các sông Tiền, sông Vàm Cỏ

Tây, sông Soài Rạp, kênh Chợ Gạo nối liền các tỉnh ĐBSCL với TP Hồ Chí Minh

và là cửa ngõ ra biển Đông của các tỉnh ven sông Tiền và Campuchia. Vì thế, Tiền

Giang là vùng trọng điểm sản xuất nông nghiệp của cả nước với các nông sản có

giá trị như lúa - gạo, trái cây, gia súc, gia cầm, thủy sản, không những đáp ứng nhu

cầu tiêu dùng trong cả nước mà còn là hàng hoá xuất khẩu quan trọng.

Theo báo cáo năm 2016 tổng sản phẩm ước đạt 52.431 tỷ đồng tăng 8,5% so

với năm 2015 gồm khu vực nông lâm nghiệp và thủy sản, khu vực công nghiệp và

xây dựng tăng, và khu vực dịch. Tổng sản phẩm bình quân đầu người năm 2016

đạt 39,1 triệu đồng/người/năm, tăng 3,6 triệu đồng so với năm 2015. Cơ cấu kinh

tế chuyển dịch theo hướng tăng dần tỷ trọng công nghiệp, xây dựng và giảm tỷ

trọng nông nghiệp. Với tình hình hiện nay, sản xuất của tỉnh chủ yếu là trong

nước, kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài chỉ chiếm 13% trên tổng GRDP, nhưng có

xu hướng tăng dần (năm 2015). Diện tích nuôi trồng thủy sản đạt 15.782 ha, tăng

so cùng kỳ. Chỉ số sản xuất công nghiệp năm 2016 tăng 14,8% so cùng kỳ, trong

đó: ngành khai khoáng giảm, ngành công nghiệp chế biến và chế tạo tăng, ngành

sản xuất và phân phối điện, khí đốt, nước nóng, hơi nước và điều hòa không khí

tăng. Kim ngạch tập trung chủ yếu ở ngành công nghiệp chế biến chế tạo đạt

2.050,7 triệu USD. Kim ngạch nhập khẩu hàng hóa đạt 1.140,3 triệu USD tăng

2,2% so cùng kỳ. Trị giá nhập khẩu tập trung chủ yếu doanh nghiệp có vốn đầu tư

nước ngoài chiếm 79,1%. Số khách tham quan du lịch đạt 1.591,3 ngàn lượt, tăng

7,8% so cùng kỳ; trong đó khách quốc tế đạt 527,6 ngàn lượt tăng 12,6% so cùng

kỳ.

Cùng với sự đầu tư, phát triển về trồng trọt, chăn nuôi, thủy hải sản và các

ngành công nghiệp thì tình Tiền Giang còn tiếp tục đẩy mạnh và phát huy tối đa

trong ngành dịch vụ, thương mại với vốn đầu tư nước ngoài. Một trong những tỉnh

có đường bờ biển dài cùng cầu nối các trọng điểm kinh tế như TPHCM, Cần Thơ

giúp Tiền Giang phối hợp để phát triển tối ưu nhất về nền kinh tế. Bên cạnh đó,

toàn tỉnh luộn quan tâm, hỗ trợ trong công tác xóa đói giảm nghèo, sử dụng hết

nguồn lao động dồi dào và hợp tác lao động các nước trong khu vực, phát triển

toàn diện giáo dục, an sinh xã hội, y tế cho người dân. Tính đến nay tỉnh Tiền

Giang dần cố gắng hết mình trong việc hài hòa cho cuộc sống người dân được đầy

đủ nhất [70].

1.3. Ảnh hưởng của môi trường nước và trầm tích bề mặt đến hệ sinh thái

ven sông

1.3.1. Một số tính chất của môi trường nước ảnh hưởng đến hệ sinh thái

ven sông

pH của nước được đo bởi nồng độ ion H+ trong nước, pH của nước đánh

giá nước axit hay kiềm. Nước tinh khiết có pH=7 là trung tính và nước có pH<7 là

axit và pH>7 là kiềm. Các sinh vật vùng cửa sông có pH từ 6,5 đến 8,5 thích hợp

cho chúng phát triển. Vùng cửa sông có độ pH từ 7,0 – 8,5. Độ pH ảnh hưởng

quan trọng đến đời sống sinh vật, chỉ thay đổi trong pH cũng ảnh hưởng đến đời

sống của sinh vật hay ảnh hưởng đến độ hòa tan của một số kim loại như sắt,

đồng. pH của nước thay đổi liên tục trong ngày và mùa bởi quá trình quang hợp

bởi các loài thực vật thủy sinh sẽ loại bỏ carbon dioxide khỏi nước, lấy đi H+ điều

này làm tăng đáng kể độ pH. Sự phân hủy của chất hữu cơ sẽ làm giảm độ pH, làm

cho nước có tính axit hơn [61].

Mưa lớn sẽ có xu hướng giảm pH do độ pH của nước mưa tươi là khoảng 5,5

và tăng lên khi chịu ảnh hưởng của axit hình thành từ sự khử của sunfat từ đất

[37].

Độ pH của vùng ẩm ướt quanh rễ ảnh hưởng đến việc hấp thụ chất dinh

dưỡng bởi thực vật. pH ảnh hưởng đến độ tan của kim loại nặng và ion trong

nước.

Thang đánh giá độ pH của nước [57].

Hình 1.3. Thang đánh giá độ pH của nước

Độ mặn của nước được định nghĩa là tổng các muối hòa tan trong nước. Độ

mặn của nước phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ dòng chảy của sông, mùa

khô độ mặn cao hơn mùa mưa vì ảnh hưởng của thủy triều, sẽ mang muối vào. Độ

mặn của nước đi đôi với độ mặn của đất. Độ mặn ảnh hưởng đến đa dạng và sự

phân vùng của các loài động thực vật, độ mặn càng cao sẽ làm giảm độ phong phú

của loài đồng thời giảm khả năng nảy mầm của thực vật ở ven biển [52], [51].

Nước ngọt từ sông ngòi có độ mặn từ 5‰ trở xuống. Ở vùng cửa sông, độ

mặn được gọi là mặn ít (0,5 – 5,0‰), mặn vừa (5,0 – 18,0‰), hoặc mặn nặng

(18,0 – 30‰). Gần kết nối với biển mở, vùng cửa sông có thể là euhaline, nơi có

mức độ nhiễm mặn tương đương với đại dương với hơn 30‰ [29].

Độ mặn của nước ảnh hưởng đến sự phát triển của thảm thực vật ở RNM

[12]:

+ Nơi có độ mặn thấp (<20‰) và nhiều biến động trong năm. 4 – 20‰ ở

vùng cửa sông : Rừng bần chua phân bố tự nhiên chiếm ưu thế.

+ Độ mặn từ 10 – 25‰ và ít biến động trong năm ( vùng bãi bồi xa cửa

sông) : rừng Đước và rừng Đước vòi, phân bố tự nhiên chiếm ưu thế.

+ Độ mặn tương đối cao 20 – 30‰ và mức biến động về độ mặn trong năm

không nhiều : Rừng Mấm trắng sinh trưởng tốt.

+ Nếu độ mặn quá cao >80‰ RNM sinh trưởng rất xấu hoặc không có loại

RNM nào có thể tồn tại được.

Nước lỗ rỗng hay là nước mao quản được giữ và di chuyển trong đất do tác

dụng của lực mao quản. Lực mao quản bắt đầu xuất hiện trong những lỗ hổng có

đường kính <8mm, nước này cây sử dụng dễ dàng. Vì thế nước mao quản là

nguồn cung cấp nước chủ yếu cho cây trồng và là nguồn nước dự trữ chính có ích

trong đất. Nước lỗ rỗng có độ mặn cao hơn nước mặt và phụ thuộc vào sự phát

triển của thực vật, độ mặn tăng hơn đối với rừng già bởi sự tích tụ muối qua các

khe hở trong từng lỗ rỗng của đất qua thời gian và được cây giữ lại [54].

Tính chất của nước lỗ rỗng ảnh hưởng bởi sự ngập triều và dòng chảy dưới

bề mặt. Sự thay đổi của nước lỗ rỗng theo mùa do thực vật ảnh hưởng đến. Kết

quả là nước lỗ rỗng trong trầm tích đầm lầy được làm giàu các chất dinh dưỡng

như nitrate và sulfate, có thể từ sự phân rã của các vật liệu hữu cơ dưới mặt đất

[22]. Dòng chảy của nước lỗ rỗng là một quá trình quan trọng trong việc vận

chuyển các chất hữu cơ và vật chất vô cơ từ trầm tích đầm lầy đến các vùng nước

gần bờ [56].

Nếu bề mặt của trầm tích và thảm thực vật bị ngập hoàn toàn khi triều cao thì

lượng nước bốc hơi không đáng kể [44]. Độ mặn của nước lỗ rỗng trong các đầm

lầy ngập nước thường xuyên bị ngập được kiểm soát chủ yếu bởi độ muối ngập

thủy triều và trong khoảng từ 0 đến 35‰. Thay đổi theo chu kỳ của độ mặn nước

lỗ rỗng là do thay đổi trong thời gian ngập nước của thủy triều. Sự vận chuyển

nước lỗ rỗng có ý nghĩa quan trọng trong việc kiểm soát sự phân bố muối trong

các trầm tích cửa sông [43].

Khi thủy triều thấp, sự thoát nước nhiều khiến nước lỗ rỗng chảy nhanh và

cung cấp cho sự phát triển của thực vật. Độ mặn của nước bề mặt không thay đổi

nhiều đối với vùng ngập triều thường xuyên do sự pha trộn giữa nước lỗ rỗng và

thủy triều. Khi không có sự ngập triều, pH của nước lỗ rỗng sẽ hơi chua và quá

trình oxy hóa sulfat tiếp tục có thể làm giảm độ pH. Do sự oxy hóa xen kẽ và ngập

thủy triều thường xuyên, độ pH ngập nước thường xuyên của trầm tích thường dao

động từ 5 đến 7 [41].

Độ mặn là nồng độ của tất cả các muối hòa tan trong nước. Muối trong đại

dương chủ yếu từ các thành phần natri Na (Na) và clo (Cl), chiếm 85,7% lượng

2-), chúng chiếm 99,4% muối trong đại

muối hòa tan. Cùng với nhau với các thành phần chính khác của nước biển, magiê

(Mg), canxi( Ca), kali (K) và sunfat (SO4

dương. Độ mặn trong cửa sông thay đổi hàng ngày, theo mùa, vị trí và chu kỳ thủy

triều. Mức độ mặn ở các cửa sông có thể tăng lên những ngày nắng nóng khi nước

bốc hơi mạnh. Mặt khác, độ mặn có thể giảm xuống khi lượng mưa lớn hoặc làm

tăng lưu lượng nước ngọt chảy vào cửa sông từ sông ngòi.

Độ dẫn điện (EC) là khả năng mang một dòng điện trong dung dịch, khả

năng này phụ thuộc vào sự hiện diện của các ion, tổng nồng độ, tính linh động của

các ion. Các dung dịch của hợp chất vô cơ là các chất dẫn tốt và ngược lại dung

dịch của hợp chất hữu cơ dẫn điện kém hơn. Độ dẫn điện và nồng độ muối (độ

mặn) liên quan đến nhau theo tỉ lệ thuận. Độ dẫn điện và độ mặn liên quan đến

nhau theo tỉ lệ thuận. Vùng cửa sông đất và nước luôn có giá trị của độ mặn. Mức

độ muối nói chung cao nhất gần miệng của một con sông nơi mà nước đại dương

chảy vào và thấp nhất ở thượng lưu nơi nước ngọt chảy vào .Tuy nhiên, độ mặn ở

các vị trí khác trong cùng cửa sông khác nhau thông qua chu kỳ thủy triều. Mức

độ mặn chung ở các cửa sông giảm mùa mưa tạo ra dòng chảy nước ngọt cao từ

suối và nước ngầm [34].

Độ mặn, pH của nước lỗ rỗng sẽ tăng khi triều lên và giàm khi triều xuống.

Độ mặn cao nhất vào cuối mùa khô và thấp nhất vào cuối mùa mưa do nước ngọt

từ sông đổ ra [60], [46]. Độ mặn của nước lỗ rỗng thường giảm từ đất liền ra biển

và sự chênh lệch các mùa không đáng kể nhưng mùa đông sẽ cao hơn những tháng

mùa hè [40]. pH trong khoảng 7,55 – 7,65 và độ mặn từ 17,7 – 20,9 g/L thì Mấm

trắng phát triển tốt nhất [48].

pH của trầm tích thường thấp hơn pH của nước trong các mùa. Khi nồng độ

muối trong nước tăng, độ dẫn điện tăng lên - độ mặn càng lớn thì độ dẫn điện càng

cao [39]. Các yếu tố độ mặn, thể nền, chế độ triều, nhiệt độ và lượng mưa đã có

ảnh hưởng đến sự phân bố, phát triển và tái sinh của các cây ngập mặn. Độ mặn

bình quân là 9,5‰ là điều kiện thuận lợi cho cây ngập mặn. Thể nền chủ yếu là

các bãi bồi ven sông với độ lầy thụt trung bình thấp, có sự phân hóa rõ theo hướng

Đông Tây. Chế độ triều là nhật triều không đều, biên độ triều thấp 0,4 – 0,7m, ít

tạo điều kiện cho sự phát tán của trụ mầm [18].

1.3.2. Một số tính chất của trầm tích bề mặt ảnh hưởng đến hệ sinh thái

ven sông

Trầm tích bề mặt là chất vô cơ do phong hóa và xói mòn của đất đá được

tích lũy nhờ dòng chảy của sông, suối hay thủy triều của biển. Đặc biệt vùng cửa

sông tiếp giáp với biển, trầm tích bề mặt được bồi tụ hay xói mòn bởi các tác nhân

như dòng chảy ven bờ, thủy triều lên xuống của biển kết hợp thành sóng trong

việc phá huỷ, tái vận chuyển và tái phân bố trầm tích. Khi triều lên thường tạo

điều kiện cho sóng phá huỷ bờ đồng thời vận chuyển vật liệu ra phía ngoài và lắng

đọng tạo nên trầm tích bãi triều. Sông làm nhiệm vụ mang vật liệu ra biển sau đó

thuỷ triều và dòng chảy ven bờ lại làm nhiệm vụ tái vận chuyển và phân bố trầm

tích. Trầm tích thường thấp trong mùa khô và cao nhất trong những tháng đầu của

mùa mưa vì chịu ảnh hưởng của tốc độ dòng chảy.

Độ pH là đại lượng biểu thị độ chua của đất thể hiện qua nồng độ ion H+ và

Al3+ trong dung dịch đất. pH phản ánh mức độ rửa trôi các cation kiềm cũng như

mức độ tích tụ cation sắt, nhôm. Bao gồm : pHH2O (độ chua hoạt tính) biểu thị

nồng độ ion H+ tự do trong dung dịch đất và pHKCl (độ chua trao đổi) do ion H+,

Al3+ từ đất tách ra dung dịch khi cho trao đổi với muối trung tính KCl và ion H+ tự

do có sẵn vì thế đối với đất chua pHKCl < pHH2O . pH hay độ chua của đất ảnh

hưởng đến khả năng trao đổi của các nguyên tố và quá trình hút chất dinh dưỡng

của cây. Nhờ có tính đệm mà độ pH của đất ít bị biến đổi tạo điều kiện ổn định

môi trường có lợi cho sinh trưởng phát triển của cây và vi sinh vật đất. Tính đệm

là khả năng chống lại sự thay đổi pH của đất. Tính đệm phụ thuộc vào nhiều tính

chất đất trong đó đất càng nhiều chất hữu cơ (mùn) thì tính đệm càng cao. Sự khử

sunfat trong điều kiện kị khí hay sự phân hủy chất hữu cơ sẽ giải phóng acid làm

cho độ chua của đất tăng lên [54], [13].

- Độ chua của đất dựa vào pHH2O được phân cấp như sau [13]:

4,6 – 5,5: Đất chua vừa

5,6 – 6,5: Đất chua ít

6,6 – 7,5: Đất trung tính

7,6 – 8,0: Đất kiềm yếu

8,1 – 8,5: Đất kiềm vừa

- Độ chua của đất dựa vào pHKCl được phân cấp như sau [6]:

4,6 – 5,5: Đất chua vừa

5,6 – 6,5: Đất chua ít

6,6 – 7,5: Đất trung tính

7,6 – 8,0: Đất kiềm yếu

8,1 – 8,5: Đất kiềm vừa

Phần lớn cây trồng sinh trưởng tốt trong khoảng pH đất từ 6,0 – 7,5 [6].

Độ dẫn điện (EC) phản ánh nồng độ muối hòa tan trong dung dịch từ đó cho

biết độ mặn của đất. EC càng cao chứng tỏ độ mặn của đất và nước càng cao.

Thành phần và nồng độ các muối tan có thể thay đổi do bón phân, do độ ẩm của

đất, sự hút chất dinh dưỡng của vi sinh vật, sự rửa trôi, tương tác giữa dung dịch

đất với phần rắn của đất, phản ứng trao đổi giữa dung dịch đất và keo đất. Phản

ứng dung dịch đất làm thay đổi pH ảnh hưởng đến hoạt động của vi sinh vật và

đặc tính lí hóa của đất. Khi độ mặn cao làm thay đổi tính chất của đất, cây khó hấp

thụ chất dinh dưỡng. Độ mặn đất thay đổi kéo theo hoạt động của vi sinh vật thay

đổi và thay đổi đặc tính lí hóa của đất. Độ mặn đất tăng làm hàm lượng sunfat tăng

[30].

Để phân cấp độ mặn cũng như mức ảnh hưởng đến thực vật người ta dựa

ECse (mS/cm) đối với trầm tích với thang đánh giá sau [71]:

1,5 – 2 : Mặn ít (Cây ít chịu ảnh hưởng)

2 – 6: Mặn vừa (Cây chịu ảnh hưởng nhiều)

6 – 15: Mặn nặng (Cây chịu mặn mới phát triển)

>15: Mặn cực nặng (Rất ít cây chịu mặn phát triển được)

Dung trọng là trọng lượng khô kiệt của một đơn vị diện tích đất ở trạng thái

tự nhiên (kể cả khe hở). Dung trọng được sử dụng trong việc tính độ xốp của đất,

tính trữ lượng các chất dinh dưỡng hay trữ lượng nước trong đất,… từ đó ảnh

hưởng đến sự phát triển của hệ thực vật. Đất càng nhiều chất hữu cơ, tơi xốp

thường có dung trọng nhỏ và ngược lại đất nghèo chất dinh dưỡng, ít tơi xốp dung

trọng cao. Dung trọng của đất phụ thuộc vào độ hổng và số lượng chất hữu cơ là

yếu tố vât lí của đất ảnh hưởng đến sự trao đổi nước trong đât, sự nảy mầm của

hạt, diện tích gốc rễ; dùng dung trong để tính độ xốp, trữ lượng các chất mùn và

nước ở trong đất. Dung trọng của rừng nói chung và rừng nhiệt đới nói riêng

thường thấp nhất <1g/cm3 [26]. Theo thang đánh giá của Katrinski đất có dung

trọng <1g/cm3 là đất giàu chất hữu cơ. Giá trị dung trọng tỉ lệ thuận với đất sét.

Chất hữu cơ là một nguồn cung cấp chất dinh dưỡng quan trọng cho cây trồng.

Nitơ, phốt pho và lưu huỳnh được coi là các chất dinh dưỡng đa lượng, các chất

dinh dưỡng cần thiết là sắt, mangan, kẽm, đồng, bo, molybden và clo.

Chất hữu cơ giữ nước trong đất ngăn chặn xói mòn đất, tăng độ ẩm và kết

cấu tốt giúp thực vật phát triển tốt. Chất hữu cơ trong đất có nguồn gốc từ tàn tích

sinh vật, bao gồm xác thực vật, động vật, vi sinh vật đất (trong đó xác thực vật

chiếm tới 4/5 tổng số chất hữu cơ của đất) và từ các sản phẩm phân giải và tổng

hợp được của vi sinh vật. Chất hữu cơ của đất là chỉ tiêu số một về độ phì vì thế

ảnh hưởng đến nhiều tính chất đất: khả năng cung cấp chất dinh dưỡng, khả năng

hấp thụ, giữ nhiệt và kích thích sinh trưởng cây trồng.

Hàm lượng chất hữu cơ trong đất ảnh hưởng đến sự phát triển của RNM

[12]:

+ Đất có hàm lượng chất hữu cơ từ 2 – 8% rất thích hợp với RNM.

+ Đất có hàm lượng chất hữu cơ từ 8 – 15% thích hợp với RNM.

+ Đất có hàm lượng chất hữu cơ < 2% hoặc > 15% ít thích hợp với RNM.

RNM ven biển trao đổi lượng chất hữu cơ với biển và các vùng lân cận. Thời

gian phân hủy vật chất hữu cơ từ vật rụng ở hệ sinh thái RNM phụ thuộc vào cấp

độ, tần số ngập do thủy triều, oxi, nhiệt độ và loại cây RNM [38].

Sản phẩm chính của sự khử ở bề mặt lớp trầm tích là H2S (hydro sulfide) làm

2-) bị khử thành sulfide (S2-). Một số sulfide có thể bị giữ lại

cho đất vùng đầm lầy nước lợ có mùi hắc. Phần lớn các chất oxy hóa vùng cửa

sông là sulphate (SO4

trong lớp trầm tích do sự kết tủa với ion kim loại như sắt. Hầu hết phần còn lại hòa

2- một cách tự phát (không có trung gian sinh học), hoặc qua

tan và phân tán vào những tầng hiếu khí trên mặt. Ở đây quá trình oxy hóa lại xảy

ra tức khắc trở lại SO4

sự xúc tác của vi khuẩn hóa tự dưỡng hay quang tự dưỡng (photo-autotrophic

2-.

bacteria). Một tỉ lệ của pyrite (FeS2) hình thành trong quá trình tích tụ sẽ bị oxy

hóa trở lại thành SO4

Môi trường giàu vật chất hữu cơ sẽ phân huỷ và giải phóng H2S tiếp theo là

thành tạo pyrit. RNM chứa hàm lượng lưu huỳnh vô cơ ở mức độ cao dưới dạng

chủ yếu là pyrit và lưu huỳnh nguyên tố (S) và chỉ một lượng không đáng kể các

monosulfua sắt (FeS). Lưu huỳnh được tích lũy trong trầm tích liên quan đến giảm

sunfat và oxy hóa các hợp chất lưu huỳnh. Vào mùa mưa, đất ngập nước môi

trường yếm khí và quá trình khử xảy ra làm sunfat giảm, chất hữu cơ nhiều và

ngược lại vào mùa khô. Rễ cây tiết oxy giúp làm suy giảm hàm lượng chất hữu cơ

và axit hóa trầm tích [52]. Khử sunfat là cơ chế diễn ra sự oxy hóa chất hữu cơ,

trầm tích giàu hữu cơ có thể khiến bị pH tăng do giải phóng ion sắt kết hợp phân

giải sunfide tạo sắt pyrite [59].

Chương 2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. THỜI GIAN, ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU

2.1.1. Thời gian nghiên cứu Từ tháng 3/2017 – 11/2017 với 2 đợt thực địa vào ngày 8-9 /4/2017 để thu

thập các số liệu đại diện cho mùa khô và một lần vào ngày 22-23/6/2017 đại diện

cho mùa mưa. Các đợt thực địa được thực hiện dựa theo bảng triều của khu vực để

có thể thuận tiện trong di chuyển và thu được mẫu nước lỗ rỗng, mẫu trầm tích khi

thủy triều thấp, mỗi đợt thực địa kéo dài 2 ngày.

2.1.2. Địa điểm nghiên cứu Dựa theo theo bản đồ Google Earth kết hợp với khảo sát thực địa, chúng tôi

xác định 5 vị trí khảo sát dọc theo sông Cửa Tiểu thuộc tỉnh Tiền Giang với tổng

chiều dài khoảng 30 km tính từ cửa biển đi vào theo thượng nguồn (Hình 2.1).

Hình 2.1. Sơ đồ các vị trí nghiên cứu [70]

Dựa vào thông số độ mặn trong các báo cáo về tình hình khí tượng thủy văn

(Trạm Vàm Kênh và Trạm Hòa Bình) của khu vực nghiên cứu, kết hợp với tiêu

chuẩn phân vùng đất ngập nước ven biển [29], có thể phân chia 5 vị trí khảo sát

thuộc các vùng như sau:

+ Vùng mặn nhiều (polyhaline): gồm 2 vị trí S1, S2 gần cửa sông.

+ Vùng mặn vừa (mesohaline): vị trí S3 và S4, cách vùng mặn nhiều từ 5 – 8

km.

+ Vùng mặn ít (oligohaline): vị trí S5, phía thượng nguồn cách cửa biển

khoảng 30km.

Tại mỗi vị trí khảo sát nước mặt, chúng tôi lựa chọn thêm 3 ô mẫu tiêu chuẩn

(10m x 10m) để khảo sát tính chất hóa lí của nước lỗ rỗng và trầm tích bề mặt. Ở

các vị trí S1, S2, S3, các ô mẫu được bố trí thẳng góc với hướng dòng chảy. Ở các

vị trí S4 và S5, các ô mẫu có hướng song song với dòng chảy. Sự lựa chọn các ô

mẫu tiêu chuẩn này dựa trên thực tế về chiều rộng đai thực vật còn hiện diện và

một số tính chất có liên quan đến nhóm thực vật ưu thế cũng như độ cao tương đối

của bề mặt thể nền mà trong các nghiên cứu tiến hành trước về thực vật đã được

ghi nhận tại các vị trí này (Bảng 2.1).

Bảng 2.1. Đặc điểm của các ô mẫu tiêu chuẩn trong mỗi vị trí nghiên cứu [4], [11].

Vị trí Tọa độ

Thực vật ưu thế

Thủy chế và thể nền

E (cm)

Phân vùng

Ô mẫu

triều, gần cửa

Thấp

S1.1

Bần chua (Sonneratia caseolaris)

Ngập sông nhất, sát bờ sông. Sét mềm, đi lún 20 – 25cm, nhiều rễ cây

triều, cách bờ

S1

S1.2

Trung bình

Ngập sông 50m, sét, đi lún 10–15cm, ít rễ cây

10°15'30.62"N 106°44'57.38"E (Bờ phía Nam của cửa sông Cửa Tiểu)

Bần chua, Mấm trắng (Avicennia Trang alba), (Kandelia candel); Dừa (Nypa lá fruticans)

Cao

S1.3

115

chua, Mấm Bần trắng, Trang, Dừa lá.

triều, gần cửa

Thấp

S2.1

Bần chua, nhiều cây con, cao 0.5 – 2m

S2

S2.2

Trung bình

10°15'58.74"N 106°45'21.78"E (Bờ phía Bắc của cửa sông Cửa Tiểu)

115

Cao

S2.3

triều, gần cửa

Thấp

S3.1

chua, Mấm

triều, cách bờ

S3.2

Trung bình

Ngập triều; gần khu dân cư, cách bờ 150m, Sét, đi lún 10–15cm, ít rễ cây Ngập sông, sát bờ sông, Sét mềm, đi lún 30– 40cm, nhiều rễ cây Ngập triều, giữa lát cát, cách bờ 50m, đi lún 20 – 15cm, nhiều rễ cây Ngập triều; sát đê sông, cách bờ 100m, đi lún 10– 15cm, ít rễ cây Ngập sông, sát bờ, sét mềm Ngập 50m, đi lún 10–15cm

S3

10°16'30.13"N 106°44'0.61"E (Gần trạm Vàm Kênh, cách 3 km từ cửa sông)

106

Cao

S3.3

Ngập triều, cách bờ 100 m, đi lún 10–15cm

Bần chua, nhiều cây trưởng thành, cao 10 – 15 m. Bần chua, Mấm trắng. Có một số cây già cỗi Bần chua, cao 10 – 15 m Bần trắng, Trang. chua, Mấm Bần trắng, Trang, Dừa lá.

145

Cao

S4.1

10°16'23.44"N 106°42'29.52"E

Chà biển là (Phoenix paludosa)

trưởng

S4

S4.2

trưởng

S4.3

Bần chua thành Bần chua thành

Bần chua, Dừa lá

S5.1

S5

Bần chua, Dừa lá

S5.2

10°17'26.98N 106°41'5.61E 10°17'18.17"N 106°41'13.86"E 10°18'5.70"N 106°31'39.94"E 10°18'9.24N 106°31'20.88"E

Trung bình Trung bình Trung bình Trung bình

115

Cao

S5.3

10°18'20.74"N 106°29'37.93"E

Dừa lá, có nhiều cây con

Hiếm khi ngập triều, thể nền cứng, vùng bờ bị xói lở nhiều Ngập triều, sát bờ, thể nền mềm, nhiều rễ cây Ngập triều; sát bờ, thể nền mềm, nhiều rễ cây Ngập triều; sát bờ, sét mềm, nhiều rễ cây Ngập triều; gần bờ, sét mềm, nhiều rễ cây Ngập triều, thể nền bùn sét mềm, lún 20-30cm, ngọt hóa vào mùa mưa

E : Độ cao tương đối so với mực nước biển trung bình, đo khi thủy triều thấp, sử dụng phương pháp cân

bằng mực nước

2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.2.1. Thu mẫu nước mặt, nước lỗ rỗng và trầm tích bề mặt

- Tiến hành thu mẫu nước mặt, nước lỗ rỗng, trầm tích bề mặt (0 – 5cm) tại

các vị trí nghiên cứu khi thủy triều thấp. Mẫu thu nước mặt được thu ở giữa dòng,

cách bề mặt 50cm (TCVN 6663-6:2008). Mẫu nước mặt được đựng trong chai

nhựa loại 500mL. Mẫu nước lỗ rỗng được thu ngẫu nhiên (tránh những chỗ có

hang cua còng hay rễ cây) bằng cách đào một lỗ sâu 10 - 15cm [27], chờ 20 - 30

phút rồi thu mẫu nước thấm vào lỗ đã đào. 3 mẫu nước lỗ rỗng/ô mẫu đã được thu

thập thu thập cùng lúc với thu mẫu trầm tích. Mẫu trầm tích lấy từ 0 - 5cm [28],

bằng ống nhựa PVC (đường kính 9cm, cao 5cm) cắm vào bề mặt đất, sau đó dùng

dao inox đào xung quanh để thu hồi lõi trầm tích bề mặt. 3 mẫu phụ/ô mẫu tiêu

chuẩn được thu thập. Mẫu trầm tích sau đó được đựng trong túi nylon có ghi sẵn

kí hiệu mẫu và bảo quản trong thùng xốp cho đến khi phân tích tại phòng thí

nghiệm của Khoa Sư phạm Khoa học Tự nhiên, Trường Đại học Sài Gòn.

- Vì lí do khách quan nên các mẫu nước lỗ rỗng của vị trí S4 không được thu

thập. Ô mẫu S4.1 do có cao độ khá cao, ít bị ngập, thực vật ưu thế là Chà là biển

nên không thể thu mẫu nước lỗ rỗng theo phương pháp đã dùng trong nghiên cứu

này. Các ô mẫu S4.2 và S4.3 bị thất lạc do hoạt động cải tạo và mở rộng nuôi

trồng thủy sản của các hộ dân sinh sống xung quanh nên không có mẫu nước lỗ

rỗng và mẫu trầm tích.

2.2.2. Phân tích các đặc điểm lí hóa của nước mặt, nước lỗ rỗng và trầm tích bề mặt

- Đối với nước mặt và nước lỗ rỗng:

Độ mặn (g/L) được đo bằng máy đo khúc xạ kế (HANA instruments). pH

được xác định bằng cách sử dụng một máy đo độ pH EcoTest cầm tay với dung

dịch chuẩn 4 và 7 (HANA instruments). Độ dẫn điện (EC) của nước được xác định

máy đo độ dẫn điện cầm tay (MW302, Milwaukee) với độ bù nhiệt tự động. Tuy

bị phụ thuộc vào tính chất về thời gian và ảnh hưởng của thủy triều, nhưng hầu hết

các phép đo này đều thực hiện tại thực địa và được kiểm tra lại một lần nữa trong

phòng thí nghiệm.

- Đối với trầm tích bề mặt:

Mẫu trầm tích được cân bằng cân phân tích trước được sấy khô ở nhiệt độ

105°C trong 3 ngày [19]cho đến khi đạt trạng thái khô kiệt, để nguội trong bình

hút ẩm ít nhất 45 phút. Mẫu trầm tích sau khi sấy được giã bằng cối và chày sứ,

cho qua rây 1mm để loại bỏ sỏi, rễ cây hay xác bã hữu cơ. Ba mẫu phụ sau khi qua

rây (20g) của một ô mẫu được trộn đều thành 1 mẫu hỗn hợp đại điện cho ô mẫu

tương ứng. Các mẫu sau khi trộn chung được bảo quản trong túi vuốt mép có ghi

sẵn kí hiệu. Tổng cộng có 13 mẫu (3 mẫu/vị trí, ngoại trừ vị trí S4 chỉ có 1 một) đã

được phân tích.

 Phương pháp xác định pHH2O, pHKCl và độ dẫn điện (ECse)

pHH2O được xác định bằng cách cân 20g trầm tích khô. Cho vào 50 ml nước

cất (pHH2O) và KCl 1M (pHKCl). Lắc trong 30 phút rồi để yên 2h và đo pH bằng

máy pH – 62K. Có thể thay đổi khối lượng trầm tích và thể tích nước nhưng phải

đảm bảo tỷ lệ 1: 2,5 [49]. Độ dẫn điện (EC1:5) được xác định bằng cách cân 20g

trầm tích trên cho vào 100ml nước cất đảm bảo tỉ lệ 1:5 lắc trong 2h và để yên 30

phút và đo bằng máy MW302 [16]. Độ dẫn điện ECse là độ dẫn điện của dịch chiết

bão hòa được quy đổi theo công thức sau: ECse = EC1:5 x 7,46 + 0,43 [21]. Sự quy

đổi này nhằm có những nhận định về độ mặn của trầm tích dựa vào thang ECse.

 Phương pháp xác định dung trọng

Xác định dung trọng của các mẫu trầm tích bề mặt theo công thức D = m/v

[67]. Trong đó: D là dung trọng (g/cm3); m là khối lượng khô kiệt (g); v là thể tích

ban đầu (cm3). Trong trường hợp của nghiên cứu này, thể tích 318cm3 được tính

cho tất cả các mẫu vì áp dụng thu mẫu bằng ống PVC có đường kính 9cm, cao

5cm.

 Phương pháp xác định hàm lượng chất hữu cơ (SOM)

Hàm lượng SOM được xác định theo phương pháp nung (Loss-on-ignition)

với nhiệt lượng cao. Cân khoảng 10g mẫu trầm tích đã sấy khô ở nhiệt độ 105oC,

cho vào cốc sứ và nung ở 550oC trong 2 giờ bằng lò nung (LE 9/11/B410,

Nabertherm GmbH – Germany), để nguội trong bình hút ẩm ít nhất 45 phút [67].

Sự khác biệt giữa khối lượng trước và sau khi nung của cốc sứ là hàm lượng SOM

của mẫu trầm tích. Hàm lượng SOM (%) = [(W105 – W550) : W105] x 100% [47].

Trong đó: SOM là hàm lượng chất hữu cơ của đất (%); W105 là khối lượng mẫu

sau khi sấy ở 105oC; W550 là khối lượng mẫu sau khi nung ở 550oC.

 Phương pháp xác định lưu huỳnh tổng số

Cân chính xác 1g trầm tích rồi phân hủy mẫu bằng H2O2 và HNO3. Sau đó

đưa lưu huỳnh về dạng sunfat với kết tủa thành BaSO4 sau đó xác định theo

phương pháp so độ đục tủa BaSO4 theo EPA 9038. Mẫu được phân tích bằng

phương pháp tiêm dòng chảy, sử dụng bơm nhu động với hai kênh là mẫu và dung

dịch bảo vệ, cho phản ứng trong cuộn dậy rồi đo độ đục ở bước sóng 420 nm.

Đường chuẩn phi tuyến được sử dụng cho việc quy đổi tín hiệu thành nồng độ bởi

đường chuẩn của dung dịch Na2SO4 ở khoảng nồng độ 20 – 100 ppm. Mẫu đo lưu

huỳnh được thực hiện dịch vụ tại Phòng thí nghiệm Bộ môn Hóa Phân Tích,

Trường Đại học khoa học Tự nhiên TP HCM.

2.2.3. Phân tích số liệu Các phép đo đạc được lặp lại 3 lần rồi lấy giá trị trung bình và độ lệch chuẩn.

Đối với nước mặt, các số liệu theo mùa, theo vùng (mặn nhiều, mặn vừa và mặn

ít) được tính là trung bình của các vị trí trong mỗi vùng. Đối với nước lỗ rỗng và

trầm tích, ngoài theo mùa và vùng thì còn xét tới ảnh hưởng của độ cao bề mặt

(thấp, trung bình, cao). Trung bình và độ lệch chuẩn của các thông số trong các ô

mẫu thuộc cùng một nhóm độ cao sẽ được tính toán và so sánh. Sự khác biệt thống

kê giữa các mùa được xác định bằng phương pháp ANOVA một chiều, còn phân

vùng độ mặn hay phân vùng độ cao được xác định bằng phương pháp ANOVA

một chiều kết hợp với kiểm tra phân hạng LSD. Các phân tích thống kê được thực

hiện bởi phần mềm SPSS 20.0. Biểu đồ được thực hiện bằng Microsoft Excel

2010.

Chương 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

3.1. Đặc điểm hóa lí của nước mặt

Giá trị đo đạc về pH, độ mặn và EC của nước mặt được trình bày trong Phụ

lục 1. Các số liệu trong phụ lục này được nhóm lại theo phân vùng độ mặn khác

nhau để phân tích ảnh hưởng của mùa đến tính chất hóa lí của nước mặt. Vị trí S1

và S2 thuộc vùng mặn nhiều (18 – 30 g/L), S3 và S4 thuộc vùng mặn vừa (5 –

18g/L) và S5 thuộc vùng mặn ít (0,5 – 5g/L) [29]. Số liệu trung bình và sai số,

cũng như sự khác biệt giữa các phân vùng độ mặn được trình bày ở Bảng 3.1 và

Hình 3.1.

Bảng 3.1. Giá trị về pH, độ mặn và EC của nước mặt trong các phân vùng độ mặn

Nước mặt Vùng mặn vừa Vùng mặn ít

Vùng mặn nhiều

Mùa khô 7,5a±0,033 7,5a±0,058 8,2b±0,267 pH

Mùa mưa 7,3a±0,033 6,8b±0 7,6c±0,033

Mùa khô 17c±0,577 11b±0,333 2a±0,577

Độ mặn (g/L) Mùa mưa 6c±0,333 5b±0,333 0a±0

Mùa khô 31,1c±0,057 14,4b±0 2,3a±0,186

Chú thích: Kết quả ở mỗi ô trong bảng là giá trị trung bình ± sai số; với n = 6 cho vùng mặn nhiều và mặn vừa ; n = 3 cho vùng mặn ít. Các chữ cái giống nhau trong cùng 1 dòng thể hiện sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p > 0,05).

EC (mS/cm) Mùa mưa 9,4c±0,057 6,9b±0 0,2a±0,333

Trung bình pH nước mặt dao động từ 7,5 – 8,2 (hình 3.1a) vào mùa khô và từ

6,8 – 7,6 trong mùa mưa. Nước ở đây từ trung tính đến kiềm với biên độ dao động

rộng hơn so với nghiên cứu trước tại Sông Tiền [2] và pH dao động từ 7,0 – 9,0 thì

phù hợp với pH nước lợ vùng cửa sông [37]. Trong mùa mưa các vùng có sự khác

biệt trong 3 vùng (p<0,05). Tại vùng mặn nhiều, pH giữa 2 mùa khô và mưa chênh

lệch rất ít. Trong vùng mặn vừa và mặn ít, pH mùa khô cao hơn so với mùa mưa.

pH thấp trong mùa mưa có thể do ảnh hưởng pha loãng của nước mưa và nguồn

nước ngọt từ thượng nguồn đổ về sông. Càng lên dần về phía thượng nguồn giá trị

pH càng cao, nước càng kiềm có thể do sự có mặt của các chất tẩy rửa, xà phòng

bởi hoạt động sinh hoạt của con người nhiều [50].

Hình 3.1. Biểu đồ giá trị pH, độ mặn và EC của nước mặt khi phân vùng theo độ mặn.

Độ mặn (hàm lượng NaCl) và EC nước mặt thường có mối tương quan với

nhau rất chặt chẽ, đặc biệt là trong những khu vực gần biển [58]. Tại khu vực

nghiên cứu, có sự phân hóa về độ mặn và EC theo 3 vùng rõ rệt (Hình 3.1b và

3.1c). Tại vùng mặn nhiều nơi tiếp xúc và chịu ảnh hưởng bởi nước biển nhiều nên

giá trị độ mặn cao nhất là 17g/L vào mùa khô và 6g/L vào mùa mưa. Càng xa biển

độ mặn giảm rõ rệt, vùng mặn vừa là 11g/L mùa khô và 5g/L vào mùa mưa, giá trị

độ mặn và EC tại 3 vùng đều khác biệt có ý nghĩa thống kê vào cả 2 mùa (p<0,05).

Vùng mặn ít có độ mặn thấp nhất giảm xuống còn 2g/L trong mùa khô và bị ngọt

hóa hoàn toàn vào mùa mưa (0g/L). So sánh với các giá trị độ mặn đo tại trạm

thủy văn Vàm Kênh (cách cửa biển 5km) và trạm thủy văn Hòa Bình (cách cửa

biển 30km) phù hợp với các thông số đã đo như trên. Vào mùa mưa độ mặn các

vùng giảm đột ngột bởi sự pha trộn của dòng chảy từ sông. Độ mặn ở đây phù hợp

với vùng cửa sông là nơi bần chua chiếm ưu thế và cây Trang phát triển tốt nhất

[12], [34]. Bần chua là loài có thể mọc khắp nơi trong vùng, cây phát triển tốt với

kích thước cao lớn ở các bãi bùn ít cát [8]. Trong mùa mưa có giá trị EC thấp hơn

hẳn so với mùa khô, vùng mặn nhiều có cao nhất vào mùa khô là 31,1mS/cm và

mùa mưa là 9,4mS/cm thuộc khu vực có nồng độ ion nhiều đến trung bình. Tiếp

theo vùng mặn vừa tại mùa khô 14.4mS/cm và mùa mưa 6,9mS/cm có nồng độ ion

từ trung bình đến ít cuối cùng vùng mặn ít với mùa khô 2,3mS/cm và 0,2mS/cm

vào mùa mưa.

Như vậy, sự thay đổi của các thông số pH, độ mặn hay EC của nước mặt đều

rõ rệt khi phân vùng theo độ mặn trong 2 mùa khô và mưa thể hiện cho đặc điểm

lí hóa của nước tại đây từ chua ít đến kiềm với độ mặn từ mặn nhiều ở vùng giáp

biển và cách xa hơn là mặn trung bình, đi lên thượng nguồn thì mặn ít thậm chí

không mặn. Yếu tố nước mặt sẽ chi phối đến nước lỗ rỗng và trầm tích bề mặt,

biểu hiện lên thảm TVNM thích nghi với điều kiện môi trường ở đây.

3.2. Đặc điểm hóa lí của nước lỗ rỗng

Các giá trị đo đạc về pH, độ mặn và EC của nước lỗ rỗng được trình bày

trong Phụ lục 1. Các số liệu trong phụ lục này được nhóm lại theo phân vùng độ

cao và phân vùng độ mặn khác nhau để phân tích ảnh hưởng của mùa đến tính

chất hóa lí của nước lỗ rỗng.

3.2.1. Nước lỗ rỗng phân vùng theo độ cao

Khu vực nghiên cứu dựa theo độ cao tương đối của thể nền so với mực nước

biển và các phân vùng TVNM có thể chia thành 3 nhóm. Nhóm 1 thuộc vùng thấp

(0 – 50cm), thảm thực vật chủ yếu là bần chua (Sonneratia caseolaris) gồm 3 ô

mẫu (S1.1, S2.1 và S3.1). Nhóm 2 thuộc vùng trung bình (50 – 100cm), thảm thực

vật đa dạng hơn gồm bần chua, mấm trắng (Avicennia alba) và Trang (Kandelia

candel) với 3 ô mẫu (S1.2, S2.2 và S3.2). Nhóm 3 thuộc vùng cao trên 100cm với

thảm thực vật giống nhóm 2 nhưng có thêm dừa lá (Nypa fruticans) với 3 ô mẫu

(S1.3, S2.3 và S3.3) [8]. Vị trí S4 có thể nền cao trên 100cm, chà là biển (Phoenix

paludosa Roxb) chiếm ưu thế tôi không thu được mẫu nước lỗ rỗng (Bảng 2.1).

Còn vị trí S5 nằm cách xa về phía thượng nguồn bị ngọt hóa vào mùa mưa nên

không đưa vị trí này vào để xét độ cao tương đối đến các thông số vì vị trí này

chịu ảnh hưởng của nước sông làm pha loãng độ mặn của nước khá nhiều vào mùa

mưa.

Bảng 3.2. Giá trị pH, độ mặn và EC tại 3 độ cao thấp, trung bình và cao của

nước lỗ rỗng theo phân vùng độ cao

Vùng thấp Vùng cao

Độ mặn (g/L)

Chú thích: Kết quả ở mỗi ô trong bảng là giá trị trung bình ± sai số; với n = 6 cho vùng

mặn nhiều và mặn vừa ; n = 3 cho vùng mặn ít. Các chữ cái giống nhau trong cùng 1 dòng thể hiện sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p > 0,05)

EC (mS/cm) Nước lỗ rỗng pH Mùa khô Mùa mưa Mùa khô Mùa mưa Mùa khô Mùa mưa 7,8a±0,033 7,2a±0,033 18,4c±0,133 13,2a±0,1 27,7a±0,07 20,6c±0,03 Vùng trung bình 8,1b±0,033 7,3a±0,033 18,1b±0,2 10,2b±0,29 27,3b±0,07 14,2b±0,03 8,2b±0,033 7,6b±0,033 18a±0.173 7,9c±0,2 27,3b±0 11,7a±0

Hình 3.2. Biểu đồ giá trị pH, độ mặn và độ dẫn điện (EC) của nước lỗ rỗng theo phân vùng độ cao.

pH nước lỗ rỗng khi phân vùng theo độ cao thì thay đổi theo mùa, cụ thể

vào mùa khô pH cao hơn so với mùa mưa (hình 3.2a). pH nước lỗ rỗng dao động

trong khoảng 7,1 – 8,2 thuộc trung tính đến kiềm phù hợp với nước mặt đã phân

tích ở trên. Thể nền càng cao pH càng tăng chứng tỏ nước càng kiềm do vào mùa

mưa địa hình cao sẽ dễ bị xói mòn, rửa trôi và làm giảm chất hữu cơ mà sự phân

hủy của chất hữu cơ làm giảm độ pH nên nước có tính axit hơn [61]. Thông số pH

như trên giúp TVNM ở đây phát triển bình thường với một số loài ưu thế.

Xét riêng vị trí S5 dao động khoảng 6,7 – 9,5 mức dao động khá lớn so với

các vùng còn lại, nước ở đây hơi kiềm đến kiềm do chịu ảnh hưởng bởi nước mưa

quá nhiều. Nếu pH nằm ngoài khoảng từ 7,0 đến 8,5 có thể ngăn cản sự phát triển

của một số loài thực vật ở vùng cửa sông [34]. Vì thế pH trong khoảng này là điều

kiện thích hợp cho một vài loài thực vật có thể phát triển tại vùng cửa sông Cửa

Tiểu.

Yếu tố độ mặn và EC khi xét từng mùa đều thay đổi theo độ cao (hình 3.2b

và 3.2c), khi độ cao tăng dần độ mặn hay EC có xu hướng giảm nhẹ vào mùa khô

nhưng trong mùa mưa lại giảm một cách đột ngột. Cụ thể vào mùa khô độ mặn chỉ

dao động 18 – 18,4g/L tại 3 vùng, EC khoảng 27,3 – 27,7mS/cm thể hiện nước

cực mặn nhưng trong mùa mưa độ mặn giảm dần (7,9 – 13,2 g/L) và EC (11,7 –

20,6mS/cm) khoảng từ mặn vừa đến mặn nhiều. Rõ ràng độ mặn của nước lỗ cao

hơn nước mặt và chính thực vật ưu thế Bần chua tại vùng thấp và trung bình nhiều

cây già cỗi có bộ rễ dày đặc (Bảng 2.1) giúp giữ và tích tụ lượng muối trong các lỗ

rỗng của đất. Vào mùa mưa sự khác biệt giữa 3 vùng có ý nghĩa thống kê (p<0,05)

từ đó cho thấy độ mặn của nước bị chi phối bởi lượng mưa, dòng chảy của sông

rất nhiều nên thông số vào mùa mưa khác biệt ở các vùng rất lớn chính vì thế

người ta thường dựa vào thông số độ mặn trong mùa khô là chủ yếu để xem xét sự

ảnh hưởng đến thảm TVNM tại đây.

Vị trí S5 nơi bị pha loãng rất nhiều trong độ mặn, dao động trong khoảng

mặn rất ít đến ít tại 2 ô mẫu S5.1 và S5.2 (2-3g/L) nhưng không hề mặn vào mùa

mưa tại ô mẫu S5.3 (0g/L) hay nước đã bị ngọt hóa hoàn toàn. Ô mẫu S5.3 do kết

hợp giữa đặc điểm nước là nước ngọt kết hợp với địa hình thuộc vùng cao nên

thảm thực vật ở đây chỉ có Dừa lá, loài sống ở những dòng nước có độ mặn ít và

trên một chiều sâu không quá 200m [8].

Tóm lại các giá trị pH, độ mặn và EC của nước lỗ rỗng đều thay đổi theo

phân vùng độ cao khác nhau tương ứng theo từng mùa. Mùa khô giá trị pH, độ

mặn hay EC đều cao hơn hẳn so với mùa mưa do ảnh hưởng của nước mưa và

dòng chảy của sông làm cho nước ngọt hơn. pH tỉ lệ thuận với độ cao tức là càng

lên cao nước càng kiềm ngược lại với giá trị pH, độ mặn và EC lại giảm dần khi

tăng độ cao do địa hình cao nên ít chịu ảnh hưởng của ngập triều mà bị ảnh

hưởng nhiều của nước mưa đã hòa loãng bớt độ mặn.

3.2.2. Nước lỗ rỗng phân vùng theo độ mặn

Đi từ biển vào thượng nguồn nước phân hóa theo độ mặn giống như cách

chia đối với các giá trị của nước bề mặt, tôi cũng chia theo 3 vùng gồm: vùng mặn

nhiều 18 – 30 g/L), vùng có độ mặn thấp hơn gồm vị trí S3 và S4 thuộc vùng mặn

vừa (5 – 18g/L) còn vị trí cuối cùng S5 cách xa biển nhất là vùng mặn ít (0,5 –

5g/L) [29].

Bảng 3.3. Giá trị pH, độ mặn và độ dẫn điện (EC) của nước lỗ rỗng phân vùng theo độ mặn

Nước lỗ rỗng

Độ mặn (g/L) EC (mS/cm) Mùa khô Mùa mưa Mùa khô Mùa mưa Mùa khô Mùa mưa Vùng mặn nhiều 8,3a±0,033 7,5c±0,033 19c±0,333 11c±0,333 28,3c±0,033 17c±0,01 Vùng mặn vừa 7,6b±0,033 7,0b±0,033 17b±0,333 9,0b±0,333 25,7b±0,057 12,5b±0,02 Vùng mặn ít 8,5c±0,033 7,2a±0,033 2a±0,333 2a±0 2,7a±0 2,7a±0,01

Hình 3.3. Biểu đồ giá trị pH, độ mặn và độ dẫn điện (EC) của nước lỗ rỗng phân vùng theo độ mặn.

Có thể thấy pH nước lỗ rỗng khi phân vùng theo độ mặn có chênh lệch theo

từng mùa (Hình 3.3). Mùa khô giá trị pH lớn hơn mùa mưa, như đã giải thích ở

trên do mùa mưa bị pha loãng bởi nước mưa. Giá trị pH dao động từ 7,6 – 8,5 vào

mùa khô và 7,0 – 7,5 trong mùa mưa trong biên độ dao động nước ở vùng cửa

sông với tính chất từ trung tính đến kiềm. Trong ba vùng khi so sánh theo mùa đều

có sự khác biệt có ý nghĩa về thống kê (p<0,05). Trong vùng mặn ít sự chênh lệch

giữa mùa khô và mùa mưa rộng hơn (7,2 – 8,5), độ mặn càng giảm giá trị pH củng

giảm theo nên có thể thấy pH và độ mặn của nước trong mùa mưa tương quan

thuận với nhau [15].

Tương tự như vậy độ mặn và EC cũng phân hóa rõ rệt trong 3 vùng theo

mùa, mùa khô giá trị cao hơn hẳn và sự chênh lệch giữa 2 mùa rất lớn (Hình 3.3b

và 3.3c). Thông số vùng mặn ít vào 2 mùa khô và mưa thông số độ mặn và EC

bằng nhau với độ mặn (2g/L), EC (2,7mS/cm) tương ứng với vị trí S5 dường như

bị ngọt hóa hoàn toàn. Yếu tố mùa không ảnh hưởng đến độ mặn tại đây bởi ảnh

hưởng của lượng mưa dòng chảy tại đây là quá lớn mặc dù vị trí này từ trung bình

đến cao và độ ngập triều hằng ngày (Bảng 2.1). Vùng mặn nhiều và mặn vừa có sự

phân hóa rõ rệt theo mùa hơn, mùa khô dao động từ 11 – 19g/L với độ mặn còn

EC (17 – 28,3mS/cm) và mùa mưa độ mặn dao động 9 – 17g/L, EC thì từ 12,5 –

25,7mS/cm thuộc mặn vừa đến mặn nặng. Sự khác biệt từ khoảng cách xa biển rõ

ràng với thông số giảm dần. Hơn nữa 2 vùng này không hề bị ảnh hưởng bởi

lượng mưa vào thời điểm tháng 3 và đầu tháng 4 khi lấy mẫu và theo thống kê của

trạm khí tượng thủy văn tại Tiền Giang (Hình 2.2). Yếu tố mùa đã không chi phối

đối với vùng mặn ít, có phân hóa rõ trong 2 vùng còn lại với độ mặn cao hơn.

Tuy sự phân vùng theo độ mặn nhưng các thông số pH, độ mặn và EC của

nước lỗ rỗng phân hóa theo mùa khá giống so với khi phân vùng theo độ cao.

Nước ở đây từ trung tính đến kiềm, giá trị pH, độ mặn và EC trong mùa khô luôn

cao hơn mùa mưa. Độ mặn giảm dần theo độ cao nhưng pH ngược lại và khi đi

lên thượng nguồn, pH trở nên hóa kiềm hơn đi đôi với thảm thực vật có phần

phong phú và đa dạng hơn. Các đặc tính lí hóa của nước qua lại và ảnh hưởng lẫn

nhau, hình thành đặc trưng cho tính chất của nước tại vùng cửa sông. Với đặc

điểm của nước như vậy đã tạo điều kiện cho một vài loài ưu thế phát triển.

3.3. Đặc điểm hóa lí của lớp trầm tích bề mặt

Các giá trị đo đạc về pHH2O, pHKCl, ECse, SOM, S tổng số của trầm tích bề

mặt được trình bày trong Phụ lục 1. Các số liệu này sẽ được nhóm lại theo phân

vùng độ cao và phân vùng độ mặn khác nhau để phân tích ảnh hưởng của mùa đến

tính chất hóa lí của trầm tích bề mặt.

3.3.1. Trầm tích bề mặt theo phân vùng theo độ cao

Ngoài yếu tố nước, trầm tích bề mặt cũng chịu ảnh hưởng bởi độ cao phân

thành 3 vùng gồm: Nhóm 1 thuộc vùng thấp (0 – 50cm) gồm 3 ô mẫu (S1.1, S2.1

và S3.1). Nhóm 2 thuộc vùng trung bình (50 – 100cm) với 3 ô mẫu (S1.2, S2.2,

S3.2). Nhóm 3 thuộc vùng cao trên 100cm gồm 3 ô mẫu (S1.3, S2.3, S3.3). Ở đây

tôi không gom vị trí S4 (chỉ có 1 ô mẫu) và S5 bị ngọt hóa vào mùa mưa vào vì

khi phân tích số liệu thống kê có sự khác biệt nhiều ở các vị trí theo độ cao và

mùa.

3.3.1.1. pHH2O, pHKCl, độ dẫn điện (ECse)

Độ pH là giá trị biểu thị độ chua của trầm tích, đại lượng này cùng với ECse

sẽ có những biến đổi theo mùa và từng vùng khác nhau tôi sẽ phân tích dựa trên số

liệu (Bảng 3.4) và biểu đồ (Hình 3.4).

Giá trị pHH2O hay pHKCl trong trầm tích bề mặt tương quan rất chặt chẽ với

nhau vì đều thể hiện độ chua của đất và khi phân vùng theo độ cao 2 giá trị này

thay đổi theo mùa . Giá trị pHH2O dao động trong khoảng tương đối hẹp 6,7 – 7,9

và pHKCl từ 6,5 – 7,2 đất ở khu vực nghiên cứu từ chua ít tới trung tính vì là nơi

giao thoa giữa biển và sông [3]. Và với biên độ dao động như vậy nằm trong

khoảng mà Mấm trắng phát triển tốt từ 7,68 – 7,89 [40]. Trong mùa khô giá trị

pHH2O thấp hơn so với mùa mưa (Hình 3.4a) nhưng pHKCl lại không khác biệt rõ

theo mùa. Như vị trí S4 có giá trị pH ở 2 mùa dao động từ 5,9 – 6,7 đất khá chua

do địa hình tại đây cao nhất nên giá trị pH thấp nhất vào mùa khô vì địa hình càng

cao pH càng giảm, đất có tính acid hơn [10]. Qua các thông số đó có thể thấy giá

trị pH tỉ lệ nghịch với độ cao, càng lên cao thì pH lại càng giảm đi đôi với độ chua

trầm tích tăng.

Vùng thấp

Vùng trung bình

Trầm tích bề mặt pHH2O

pHKCl

ECse (mS/cm)

Dung trọng

Mùa khô Mùa mưa Mùa khô Mùa mưa Mùa khô Mùa mưa Mùa khô Mùa mưa

7,0b±0,033 7,9c±0 6,6a±0,033 7,2b±0,07 36,1c± 0,233 15,2c±0,49 0,67a±0,06 0,54a±0,02

7,0b±0 7,4b±0,033 6,8b±0,033 6,5a±0 24,8b±0,375 12,8b±0,59 0,79a±0,009 0,55a±0,021

Vùng cao 6,7a±0,033 7,2a±0 6,5a±0,033 6,5a±0 19,8a±0,5 9,3a±0,21 0,73b±0,003 0,7b±0,013

SOM (%) Mùa khô Mùa mưa Mùa khô Mùa mưa

9,24ab±0,3 10,12a±0,12 1,19a±0,015 0,73a±0,009

8,5b±0,102 9,94a±0,077 1,4b±0,017 0,42b±0,006

9,89a±0,202 9,37b±0,122 1,12c±0,003 0,68c±0,006

Lưu huỳnh tổng số (%)

Chú thích: Kết quả ở mỗi ô trong bảng là giá trị trung bình ± sai số; với n = 3 cho vùng thấp, trung bình và cao. Các chữ cái giống nhau trong cùng 1 dòng thể hiện sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p > 0,05).

Bảng 3.4. Các giá trị về pH, ECse, dung trọng và lưu huỳnh tổng số của trầm tích bề mặt phân vùng theo độ cao

Hình 3.4. Biểu đồ giá trị pH, độ dẫn điện (ECse) của trầm tích bề mặt phân vùng theo độ cao

pH từ 6 – 7 phù hợp nhất cho cây vì giúp cây dễ dàng hấp thụ chất dinh

dưỡng nhất [45]. Nếu đất bị axit (pH < 5,5) có thể ảnh hưởng đến sự tăng trưởng

của cây do độc tố một số kim loại hay nguyên tố vi lượng (nhôm, mangan, canxi,

magiê, phốt pho và molybden). Nhưng đất quá kiềm dẫn đến sự thiếu hụt các chất

dinh dưỡng như kẽm, đồng, bo và mangan hay nồng độ natri cao khi pH >9 sẽ kìm

hãm sự phát triển của thực vật [72]. Vì vậy trầm tích tại đây với độ trung hòa vừa

phải giúp cho thực vật có thể phát triển tuy chưa phải là tốt nhất.

ECse là nồng độ ion bão hòa trong dung dịch từ đây để đánh giá ảnh hưởng

đến phân vùng của thảm thực vật tại khu vực nghiên cứu. Thông số ECse của trầm

tích bề mặt khác biệt rõ ràng theo mùa ở các độ cao khác nhau. Trong mùa khô

ECse dao động trong khoảng 19,8 – 36,1 mS/cm và mùa mưa từ 9,3 – 15,2mS/cm.

Mùa khô thông số thể hiện cao hơn hẳn mùa mưa và khi độ cao càng thấp ECse

giảm dần vào cả 2 mùa (Hình 3.4c). Sự khác biệt giữa các vùng có ý nghĩa thống

kê (p<0,05). Từ đó cho thấy ECse chịu ảnh hưởng nhiều bởi độ cao giống như giá

trị EC của nước như đã phân tích trên, độ mặn của nước và trầm tích luôn có sự

liên quan với nhau. Ngoài ra, ECse trầm tích là yếu tố ảnh hưởng rất nhiều đến sự

phát triển của hệ thực vật ở đây. Dựa vào thang đánh giá ở trên có thể thấy độ mặn

trầm tích tại các vùng trong mùa khô đều rơi vào khoảng cực nặng còn mùa mưa

thì mặn nặng vì vậy hệ thực vật với một số loài ưu thế phát triển được trong

khoảng mặn này như bần chua, mấm trắng, trang.

Khi xét về vị trí S4, nơi địa hình cao nhất ở đây ta thấy ECse là 26,5mS/cm

vào mùa khô và mùa mưa (6,4mS/cm) dao động từ mặn nặng đến mặn vừa. Do vị

trí này hiếm khi ngập triều kết hợp thể nền cao và cứng nên chỉ có 1 loài ưu thế là

Chà là biển (Bảng 2.1). Chà là biển là cây ở những bãi đất bồi, ít bị ngập nước,

mọc thành nhóm nhưng ít rộng lớn [8]. Riêng vị trí S5 thuộc địa hình vùng trung

bình giá trị ECse khác biệt hoàn toàn cụ thể trong 2 ô mẫu S5.1 và S5.2 vào mùa

khô dao động từ 8,8 – 9,1mS/cm thuộc thang đầu mặn nặng nhưng trong mùa mưa

giảm xuống 2,1 – 2,9mS/cm chỉ còn mặn ít vì cách biển về phía thượng nguồn

30km và bị pha loãng nhiều bởi nước mưa cũng như dòng chảy của sông nên lúc

này độ mặn ảnh hưởng đến thực vật không nhiều. Tiêu biểu ở ô mẫu S5.3 vào mùa

mưa chỉ 1,2mS/cm không có dấu hiệu của xâm nhập mặn và thực vật chỉ có Dừa lá

là cây sống trong vùng nước ngọt.

3.3.1.2. Dung trọng, chất hữu cơ (SOM), lưu huỳnh tổng số

Các thông số về dung trọng, chất hữu cơ và lưu huỳnh tổng số tại 3 vùng

phân hóa rõ theo từng mùa thể hiện khi phân vùng theo độ cao.

Từ hình 9a có thể thấy giá trị dung trọng trong mùa khô lớn hơn dao động

từ 0,67 – 0,73g/cm3 và mùa mưa từ 0,54 – 0,7g/cm3. Nhìn chung dung trọng trong

2 mùa với thông số khá thấp (0,5 – 0,73 g/cm3) tương ứng với dung trọng rừng

nhiệt đới thường < 1g/cm3.

Hình 3.5. Biểu đồ giá trị dung trọng, chất hữu cơ và lưu huỳnh tổng số phân

vùng theo độ cao

Dung trọng thấp do thể nền trầm tích ở đây là sét mềm [55] và hàm lượng

chất hữu cơ trong trầm tích như vậy là khá cao. Trong cả 2 mùa dung trọng đều

có xu hướng tăng dần theo độ cao đi đôi với hàm lượng chất hữu cơ càng giảm.

Điều này có thể giải thích như sau, đối với mùa khô sẽ bị xói mòn do ảnh hưởng

của gió mùa Đông Bắc và càng lên cao tác động của gió khiến trầm tích dễ bị rửa

trôi hơn nên dung trọng mùa khô cao hơn đi đôi với hàm lượng chất hữu cơ sẽ

thấp hơn. Và theo một số nghiên cứu thì mùa khô vị trí gần biển đất sẽ nghèo

chất hữu cơ hơn do chịu tác động của sóng, thủy triều khiến đất bị xói mòn, rửa

trôi [68]. Ngược lại vào mùa mưa chịu ảnh hưởng của gió mùa Tây Nam kèm

theo vật liệu hữu cơ từ thủy triều vào làm cho trầm tích có xu hướng được bồi tụ.

Xét riêng cho vị trí S4 vào cả 2 mùa trong đó mùa khô (0,88g/cm3), mùa mưa

(0,89g/cm3) là vị trí có giá trị lớn nhất do thể nền cứng và hiếm ngập triều nên

đất ít có độ xốp và thoáng khí cũng là lí do vì sao vị trí này phù hợp với Chà là

biển mọc nhiều. Tóm lại trầm tích ở đây với dung trọng thấp tương ứng với đất

có độ xốp, hàm lượng chất hữu cơ cao có thể xem như là điều kiện để giúp thực

vật có thể phát triển được.

Cụ thể về giá trị của SOM như hình 9b, hàm lượng chất hữu cơ trầm tích tại

đây thuộc vào loại ít thích hợp cho RNM phát triển [12] cả 2 mùa dao động từ

(8,49 – 10,12%). Trong mùa khô hàm lượng chất hữu cơ ít hơn so với mùa mưa

vì vào mùa khô vật chất hữu cơ khá nhiều do sự rụng lá, cành cây,... nhưng sự

phân hủy với tốc độ lại chậm hơn so với mùa mưa [66] vì thế hàm lượng chất

hữu cơ thể hiện cao hơn khi vào mùa mưa [26]. Điều đó đúng với sự khác biệt

theo mùa của giá trị SOM tại đây, tuy nhiên sự khác biệt này tùy vào độ cao của

các vùng khác nhau nữa. Khi tăng theo độ cao tại mùa khô giá trị SOM xu

hướng không ổn định nhưng trong mùa mưa khi đi lên cao SOM giảm rõ rệt, các

thông số này đều phù hợp với dung trọng đã phân tích trên. Rõ hơn vào mùa

mưa, mặc dù gió và thủy triều mang chất hữu cơ từ biển vào nhưng tại nơi có địa

hình cao các chất hữu cơ đã và đang được phân hủy dễ dàng bị trôi theo dòng

chảy của nước mưa, đặc biệt với các vị trí phân bố ít rễ cây (Bảng 2.1) làm cho

việc giữ chất hữu cơ lại với trầm tích càng khó hơn.

Vùng thấp trong mùa mưa với giá trị chất hữu cơ cao nhất (10,12%) do vùng

này với sự phân bố của cây Bần chua trưởng thành nhiều, hệ thống rễ lâu năm

giúp giữ lại các vật liệu hữu cơ tạo điều kiện phân hủy trong điều kiện ngập nước

vì thế hàm lượng chất hữu cơ cao hơn hẳn [23]. Còn vị trí S4 dao động trong

khoảng 9,89 – 10,39% và vị trí S5 (8,9 – 10,81%) vào 2 mùa cũng thuộc những

vị trí có hàm lượng chất hữu cơ nhiều. Ngoài ra chất hữu cơ còn liên quan đến sự

thay đổi của pH, nếu đất có hàm lượng hữu cơ đang phân hủy cao sẽ giải phóng

acid làm tăng pH [6] điều này phù hợp với giá trị pH trong mùa mưa luôn cao

hơn so với mùa khô như trên.

Mùa mưa hàm lượng lưu huỳnh ít hơn hẳn so với mùa khô (Hình 3.5c). Lưu

huỳnh tổng số dao động từ 1,12 – 1,19% trong mùa khô và mùa mưa vào khoảng

0,42 – 0,73%. Giá trị này phù hợp với nghiên cứu về tổng lưu huỳnh trong RMN

trước đây [55]. Sự khác biệt về giá trị lưu huỳnh tổng số trong 2 mùa tại các độ

cao khác nhau có ý nghĩa thống kê (p<0,05) tuy nhiên không có xu hướng tăng

hay giảm rõ ràng vì trầm tích rừng ngập mặn rất giàu sulphide và vật chất hữu cơ,

đây chính là nơi lắng đọng và lưu giữ các chất ô nhiễm có nguồn gốc từ đất liền,

nhất là kim loại nặng [38]. Trong mùa mưa, hàm lượng sunfat giảm do quá trình

khử xảy ra nhiều trong điều kiện ngập nước liên tục [59]. Sự thay đổi S xảy ra

liên tục vì quá trình khử và oxy hóa xảy ra liên tục đi đôi với chu kì triều lên và

xuống hằng ngày. Và sự khử sunfat đi đôi với sự oxy hóa chất hữu cơ làm giảm

pH đồng thời giải phóng ion sắt kết hợp sunfide tạo sắt pyrite [27]. Nhưng trong

nghiên cứu này các thông số thể hiện SOM và lưu huỳnh tổng số không có tương

quan với nhau có thể do một vài hoạt động của con người làm xáo trộn các ảnh

hưởng đến đặc điểm lí hóa của trầm tích như việc đào ao nuôi tôm sẽ thải ra nhiều

ion sắt và lưu huỳnh hay pyrit sắt đồng thời làm tăng độ chua của đất diễn ra tại ô

mẫu S4.2, S4.3.

Cuối cùng từ các phân tích trên có thể thấy đặc điểm lí hóa trầm tích ở đây

như sau: pH dao động từ chua ít đến chua và hơi kiềm hóa khi độ cao giảm, ECse

thể hiện thông số khá cao, trầm tích ở đây từ rất mặn nặng đến mặn trung bình.

Càng lên cao trầm tích bề mặt càng bị chua hóa, chất hữu cơ đều giảm tương ứng

thì dung trọng tăng nhưng hàm lượng lưu huỳnh lại không rõ ràng trong 2 mùa.

Giá trị theo độ cao của 2 mùa đa số đều khác biệt ý nghĩa về thống kê chứng tỏ

đặc điểm lí hóa của trầm tích không chỉ chịu chi phối bởi mùa mà còn phụ thuộc

vào độ cao so với thể nền tuy nhiên hoạt động của con người hiện nay đã ảnh

hưởng không ít tới tính chất trầm tích tại đây.

3.3.2. Trầm tích bề mặt phân vùng theo độ mặn

Độ mặn giảm dần khi đi lên phía thượng nguồn nên như cách chia theo độ

mặn đối với nước mặt và nước lỗ rỗng ở giá trị của trầm tích bề mặt cũng chia

theo 3 vùng gồm: vùng mặn nhiều (18 – 30 g/L), vùng có độ mặn thấp hơn gồm vị

trí S3 và S4 thuộc vùng mặn vừa (5 –18g/L) còn vị trí cuối cùng S5 cách xa biển

nhất là vùng mặn ít (0,5 – 5g/L) [29].

Bảng 3.5. Các giá trị về pH, ECse, dung trọng và lưu huỳnh tổng số của trầm

tích bề mặt phân vùng theo độ mặn

Trầm tích bề mặt Vùng mặn nhiều Vùng mặn vừa Vùng mặn ít

Mùa khô 7,0c±0,033 6,8b±0,033 6,6a±0,058 pHH2O

Mùa mưa 7,4b±0,033 7,3b±0,033 6,8a±0,058

Mùa khô 6,7b±0 6,5b±0,033 6,1a±0,033 pHKCl

Mùa mưa 6,7b±0 6,7b±0,033 5,9a±0,058

Mùa khô 27,3b±0,52 26,2b±0,17 7,0a±0,47 ECse (mS/cm) Mùa mưa 13,1c±0,21 9,9b±0,51 2,1a±0,21

Mùa khô 0,73a±0,043 0,78ab±0,032 0,56a±0,04

Dung trọng Mùa mưa 0,59a±0,016 0,68b±0,03 0,56b±0,001

SOM (%) Mùa khô 8,87a±0,23 9,63ab±0,25 10,06b±0,26

Mùa mưa 10,51c±0,07 8,78b±0,05 9,38a±0,1

Mùa khô 1,26c±0,012 1,02b±0,006 0,43a±0,01

Chú thích: Kết quả ở mỗi ô trong bảng là giá trị trung bình ± sai số; với n = 6 cho vùng mặn nhiều, n=4 cho vùng mặn vừa; n = 3 cho vùng mặn ít. Các chữ cái giống nhau trong cùng 1 dòng thể hiện sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p > 0,05).

Mùa mưa 0,65c±0,006 0,44b±0,006 0,3a±0,01 Lưu huỳnh tổng số

3.3.2.1. pHH2O, pHKCl, độ dẫn điện (ECse)

Phân tích, đánh giá các thông số pH và độ dẫn điện của trầm tích bề mặt thể

hiện qua hình 3.6 dưới đây:

Hình 3.6. Biểu đồ giá trị pH, ECse của trầm tích bề mặt phân vùng theo độ mặn

Nhìn tổng thể giá trị pH không chênh lệch nhiều trong 2 mùa khô và mưa,

luôn dao động trong khoảng 5,9 – 7,4. Vùng có độ mặn càng cao cụ thể tại vùng

mặn nhiều và mặn vừa có độ pH khác biệt có ý nghĩa thống kê. Và tại 2 vùng này

mùa khô pH thấp hơn so với mùa mưa còn vùng mặn ít lại chênh lệch không đáng

kể (Hình 3.6a và 3.6b). Cách xa biển pH xu hướng giảm đi nhất là mùa mưa như

vị trí S4 và S5 với giá trị pH mùa khô (6,5 – 6,7 ) và mùa mưa (5,8 – 6,2 ). Phần

lớn cây trồng sinh trưởng tốt trong khoảng pH đất từ 6,0 – 7,5 [6]. Vì vậy dựa vào

pH như vậy vẫn giúp thực vật phát triển với một vài loài đặc trưng. Nhìn chung

khi phân vùng theo độ mặn ít thấy được sự thay đổi của pH trầm tích theo mùa. Và

có thể biên độ dao động pH tại vùng cửa sông hẹp quá nên khi phân vùng theo độ

mặn hay độ cao không thấy rõ tính chất mùa trong đó.

ECse tương quan rất chặt chẽ với độ mặn vì ECse biểu thị với nồng độ ion hòa

tan trong dung dịch là một thông số đánh giá độ mặn của trầm tích. Dựa vào bảng

6 và hình 10, ở 2 vùng mặn nhiều và vùng mặn vừa khác biệt rõ ràng so với vùng

mặn ít theo mùa khô và mưa. Cụ thể 2 vùng này ECse từ 26,2 – 27,3mS/cm thuộc

mặn cực nặng và giảm hơn vào mùa mưa từ 9,9 – 13,1mS/cm là mặn nặng, giá trị

trong khoảng phù hợp để mấm trắng phát triển (17,7 – 20,9g/L) [48]. Còn riêng

vùng mặn ít chịu sự chênh lệch trong mùa (2,1 – 7mS/cm) từ thang đầu của mặn

nặng xuống mặn vừa. Vào mùa mưa độ mặn giảm rõ rệt do ảnh hưởng quá lớn từ

lượng mưa, dòng chảy mặc dù vùng này chịu ngập triều hằng ngày.

Chính vì thế người ta chỉ xét độ mặn và pH trong mùa khô vì tính ổn định

cũng của nó ảnh hưởng đến tính chất đất và chi phối thảm thực vật trong RNM

[48]. Độ mặn càng giảm sự thích nghi của thực vật càng cao thể hiện qua tính đa

dạng tăng lên khi đi xa khoảng cách với cửa sông.

3.3.2.2. Dung trọng, chất hữu cơ (SOM) và lưu huỳnh tổng số

Số liệu của các giá trị dung trọng, chất hữu cơ và lưu huỳnh tổng số thể hiện bằng

hình 3.7 như dưới khi phân vùng theo độ mặn.

Hình 3.7. Biểu đồ giá trị dung trọng, chất hữu cơ, lưu huỳnh tổng số của trầm tích bề mặt phân vùng theo độ mặn

Dựa vào hình 11a thấy rõ trong dung trọng mùa khô (0,564 – 0,732 g/cm3)

cao hơn so với mùa mưa (0,563 – 0,676g/cm3) tại 2 vùng mặn nhiều và vừa phù

hợp với dung trọng trong RNM với những nghiên cứu trong RNM [26]. Còn vùng

mặn ít trong mùa khô và mưa sự chênh lệch là rất thấp và sự khác biệt theo mùa

trong 3 vùng không khác biệt (p<0,05). Cũng giống như khi phân vùng theo độ

cao thì dung trọng tại đây cho biết trầm tích có hàm lượng chất hữu cơ cao phù

hợp với đất RNM. Độ mặn càng thấp dung trọng càng thấp tức hàm lượng hữu cơ

tăng cao. Các giá trị dung trong theo mùa khi so sánh theo độ mặn khá giống với

khi so sánh theo phân vùng độ cao. Mùa khô được bồi tụ nên hàm lượng chất hữu

cơ cao hơn so với mùa mưa như đã phân tích ở trên. Vậy dung trọng ở các mùa

đều chịu chi phối bởi độ mặn tuy sự ảnh hưởng không lớn.

Chất hữu cơ khi thể hiện ở vùng mặn nhiều khác biệt so với 2 vùng còn lại

cụ thể mùa mưa (10,51%) đạt giá trị cao nhất và mùa khô giảm hơn hẳn (8,87%)

phù hợp với dung trọng khi phân vùng theo độ cao bởi mùa khô tại các ô mẫu

S1.2,S1.2, S2.1 và S2.2 hàm lượng chất hữu cơ rất thấp. Hai vùng còn lại có dung

trọng mùa khô cao hơn mùa mưa và chỉ trong mùa mưa mới khác biệt có ý nghĩa

(p<0,05). SOM có sự phân hóa không rõ ràng khi phân vùng theo độ mặn. Với

hàm lượng chất hữu cơ ở đây cũng góp phần tạo điều kiện cho thực vật phát triển

[12].

Khác với xu hướng không rõ ràng khi phân vùng về độ cao giá trị của lưu

huỳnh tổng số khi phân vùng theo độ mặn khá rõ ràng (Hình 3.7c), mùa khô lưu

huỳnh cao hơn so với mùa mưa. Cụ thể mùa khô (0,43 – 1,26%) và mùa mưa (0,3

– 0,65%) biên độ dao động trong mùa không lớn, độ mặn càng giảm hàm lượng

lưu huỳnh cảm giảm. Độ mặn có tương quan rõ rệt với hàm lượng sunfat điều này

giống với một số nghiên cứu trước, độ mặn đất tăng làm hàm lượng sunfat tăng

[30]. Đất RNM là nơi chứa hàm lượng lưu huỳnh nhiều dưới dạng sắt sufide, trong

điều kiện ngập nước sự khử sunfat diễn ra mạnh. Hàm lượng lưu huỳnh cao trong

nước lợ và biển làm giảm sự phát triển của thực vật nên vào mùa khô tại vùng mặn

nhiều với sự đa dạng của thực vật rất thấp .

Tóm lại khi phân vùng theo độ mặn đối với các đặc tính lí hóa của trầm tích

bề mặt có thể thấy rõ độ mặn đều ảnh hưởng đến các giá trị của pH, ECse và lưu

huỳnh. Đều là sự tương quan tỉ lệ thuận với nhau tuy nhiên đối với chất hữu cơ

không có xu hướng tăng giảm rõ ràng theo vùng.

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

KẾT LUẬN

1. Về một số tính chất của môi trường nước mặt khi phân vùng theo độ mặn

Các tính chất của nước mặt đều chịu sự chi phối của độ mặn, giá trị pH vào

mùa khô luôn cao hơn trong mùa mưa, độ mặn giảm thì pH có xu hướng tăng lên.

Độ mặn và EC giảm dần khi khoảng cách xa biển hơn dao động từ mặn cực nặng

đến mặn vừa và mặn ít, ngọt hóa tại vị trí S5 ở thượng nguồn. pH nước luôn dao

động trong khoảng từ 6,8 – 8,2 từ trung tính đến kiềm và hoàn toàn phù hợp với

độ pH của vùng cửa sông.

2. Về một số tính chất của môi trường nước lỗ rỗng khi phân vùng theo độ cao và độ mặn

Các thông số pH, độ mặn và EC của nước lỗ rỗng phân hóa rõ theo mùa khi

phân theo độ cao hay độ mặn. Nước lỗ rỗng ở đây dao động từ trung tính đến kiềm

phù hợp với pH nước mặt như phân tích trên. Giá trị pH, độ mặn và EC trong mùa

khô luôn cao hơn mùa mưa. Độ mặn giảm dần theo độ cao nhưng pH ngược lại và

khi đi lên thượng nguồn, pH trở nên hóa kiềm hơn đi đôi với thảm thực vật có

phần phong phú và đa dạng hơn. pH và độ mặn có tương quan qua lại. Vì mức dao

động của các tính chất nước ở đây không quá rộng nên chi phối thảm TVNM với ít

loài chịu được độ mặn tương đối cao.

3. Về một số tính chất của trầm tích bề mặt khi phân vùng theo độ cao và độ mặn Các tính chất của môi trường trầm tích bề mặt cũng chịu chi phối bởi độ cao

thể nền và độ mặn cụ thể như sau: pH mùa khô thấp hơn so với mùa mưa. Độ cao

tỉ lệ nghịch với các thông số trên, càng lên cao trầm tích bề mặt càng bị chua hóa,

giá trị pH giảm dần kèm theo độ mặn hay hàm lượng lưu huỳnh và chất hữu cơ

đều giảm tương ứng giá trị dung trọng tăng. Trầm tích tại đây dao động từ chua ít

đến chua và hơi kiềm hóa, độ mặn dao động khá rộng từ mặn nặng đến mặn trung

bình và mặn ít hay không hề mặn khi ở thượng nguồn (vị trí S5 trong mùa mưa).

Còn độ mặn lại tỉ lệ thuận với các giá trị này của trầm tích bề mặt, độ mặn tăng

ECse tăng theo, lưu huỳnh tổng số tăng do sự khử sunfat diễn ra mạnh mẽ nhưng

pH giảm, đất chua hơn. Mặc dù chất hữu cơ theo số liệu trên cũng là tỉ lệ thuận

nhưng sự chi phối không rõ ràng theo từng vùng khác nhau trong mùa. Tuy nhiên

khi phân vùng theo độ mặn lưu huỳnh tổng số với xu hướng thay đổi theo mùa

hơn nhưng SOM theo độ cao lại rõ ràng hơn. Một phân trầm tích tại đây bị xáo

trộn và thay đổi bởi các hoạt động khai thác, đánh bặt và chất thải sinh hoạt của

con người và xu hướng xói mòn bồi tụ thay đổi làm các thông số này thay đổi theo

mùa khác nhau trong bối cảnh biến đổi khí hậu xảy ra.

Tóm lại các tính chất của nước và trầm tích bề mặt đều có sự tương quan

qua lại với yếu tố độ cao cũng như độ mặn trong 2 mùa khô và mưa. Nước và trầm

tích bề mặt có giá trị không quá lớn chỉ thể hiện trong khoảng từ chua ít đến kiềm,

nhưng độ mặn phân hóa rõ rệt theo độ cao và khoảng cách từ biển vào thượng

nguồn nhất là trong mùa mưa chính vì vậy độ mặn được xem như là yếu tố chủ yếu

chi phối đến thảm thực vật tại đây ít đa dạng với một số loài ưu thế như Bần chua,

Mấm trắng, Trang và Dừa lá. Các thông số lí hóa của nước mặt, nước lỗ rỗng và

trầm tích bề mặt đã bộc lộ rõ đầy đủ tính chất, đặc tính lí hóa của nước và trầm

tích tại khu vực nghiên cứu. Vì trầm tích ở đây chỉ lấy từ 5cm tính từ bề mặt và

luôn ở trạng thái ngập triều nên các giá trị pH, độ mặn hay EC có sự ảnh hưởng

lẫn nhau, dù phân vùng theo độ cao hay độ mặn thì các giá trị này vẫn có mối

tương quan. Nước kiềm hơn và trầm tích bị chua hóa, độ mặn đều giảm khi đi lên

theo độ cao hay cách xa biển về phía thượng nguồn.

KIẾN NGHỊ

- Cần quan trắc chất lượng nước và trầm tích với tần số cao hơn và thời gian

dài hơn để theo dõi chi tiết về sự thay đổi môi trường (đất, nước, thực vật) tại sông

Cửa Tiểu để làm cơ sở thông tin cụ thể cho khu vực Tiền Giang và làm nguồn

thông tin tham chiếu khi nghiên cứu hệ thống RNM trên quy mô ĐBSCL.

- Cần phân tích thêm các chỉ tiêu hóa lí quan trọng khác của nước mặt và

trầm tích bề mặt (các yếu tố dinh dưỡng, các chất ô nhiễm) để có cơ sở dữ liệu

đầy đủ phục vụ cho việc đánh giá sự thích nghi của hệ thực vật đối với điều kiện

khí hậu, thủy văn với tác động của biến đổi khí hậu hiện nay tại vùng ĐBSCL.

- Quan trắc tốc độ thay đổi và các nhân tố ảnh hưởng đến tương quan giữa

xói mòn và bồi tụ của thể nền RNM kết hợp đánh giá khả năng tái sinh tự nhiên để

có thể dự đoán xu hướng diễn thế, tính bền vững của RNM trong tương lai.

- Ngoài ra cũng cần nghiên cứu những biện pháp, tuyên truyền nâng cao ý

thức người dân về vai trò sinh thái và thực hiện các biện pháp đảm bảo duy trì tính

bền vững của RNM ven sông .

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tiếng Việt

1. Nguyễn Thị Kim Cúc và Trần Văn Đạt (2012). Nghiên cứu khả năng thích ứng

của hệ sinh thái rừng ngập mặn vùng ven biển dưới tác động của nước biển

dâng nghiên cứu ở vùng Đòng Bằng sông Hồng. Tạp Chí Khoa Học Kĩ Thuật

Thủ Lợi Và Môi Trường, 37, 45–52.

2. Hoàng Thị Quỳnh Diệu, Nguyễn Hải Phong và Nguyễn Văn Hợp (2016).

Nghiên cứu đánh giá chất lượng nước sông Tiền. Tạp Chí Phân Tích Hóa Lý

Và Sinh Học, 21(1), 38–48 .

3. Trần Đức Hạ và Nguyễn Quốc Hòa (2012). Đánh giá chất lượng nước vùng

cửa sông và biển ven bờ để định hướng giải pháp công nghệ xử lí phù hợp cho

mục đích cấp nước sinh hoạt. Tạp Chí Khoa Học Công Nghệ Xâ Dựng, 10, 89–

4. Nguyễn Duy Hải (2016), Nghiên cứu thành phần loài và thảm thực vật ven

sông Cửa Tiểu, tỉnh Tiền Giang, Luận văn thạc sĩ Sinh học, Trường Đại Học

Sư Phạm Thành Phố Hồ Chí Minh, 81tr.

5. Lê Thị Hồng Hạnh và Trương Văn Tuấn (2014). Ảnh hưởng của biến đổi khí

hậu đến hệ sinh thái tự nhiên ở đồng bằng sông Cửu Long. Tạp Chí Khoa Học,

64, 155–162.

6. Hội Khoa học Đất Việt Nam (2000), Đất Việt Nam, NXB Nông nghiệp.

7. Nguyễn Duy Khang (2015). Chế độ vận chuyển bùn cát vùng ven biển bên

ngoài các cửa sông Mê Kông và Đồng Nai. Tạp Chí Khoa Học Và Công Nghệ

Thủ Lợi, 25, 1–14.

8. Lê Công Khanh (1986), Rừng Đước mặn và rừng nhiệt đới trên đất chua phèn,

NXB Thành Phố Hồ Chí Minh.

9. Nguyễn Văn Lập và Trần Thị Kim Oanh (2012). Đặc điểm trầm tích bãi triều

và thay đổi đường bờ biển khu vực ven biển tỉnh Cà Mau, Châu thổ sông Cửu

Long. Tạp Chí Các Khoa Học Về Trái Đất, 34(1), 1–9.

10. Lê Tấn Lợi (2011). Ảnh hưởng của dạng lập địa và tần số ngập triều lên tính

chất lí hóa học đất tại khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ. Tạp Chí

Khoa Học Trường Đại Học Cần Thơ, 18, 1–10.

11. Võ Thị Thanh Quyên (2017), Nghiên cứu đặc điểm lí, hóa học của đất dưới

thảm thực vật ven sông Cửa Tiểu, tỉnh Tiền Giang, Luận văn thạc sĩ Sinh học,

Trường Đại Học Sư Phạm Thành Phố Hồ Chí Minh,73tr.

12. Đỗ Đình Sâm, Ngô Đình Quế, Nguyễn Tử Siêm và cộng sự (2006), Đất và

dinh dưỡng đất, Cẩm nang ngành lâm nghiệp, Bộ Nông nghiệp và phát triển

nông thôn.

13. Trần Công Tấu, Ngô Văn Phụ, Hoàng Văn Huây và cộng sự. (1986), Thổ

nhưỡng học, NXB Đại học và Trung học chuyên nghiệp.

14. Nguyễn Trung Thành, Nguyễn Hồng Lân, Phùng Văn Phách và cộng sự.

(2011). Xu hướng vận chuyển tích tụ trầm tích trên phần châu thổ ngầm ven bờ

biển đồng bằng sông Mê Kông. Tạp Chí Các Khoa Học Về Trái Đất, 33(4),

607–615.

15. Ngô Thị Thu Thảo và Lâm Thị Quang Mẫn (2012). Ảnh hưởng của độ mặn và

thời gian phơi bãi đến sinh trưởng và tỷ lệ sống của nghêu (Meretrix Lyrata).

Trường Đại Học Cần Thơ, 22a, 123–130.

16. Trần Văn Thụy, Phan Tiến Thành, Đoàn Hoàng Giang và cộng sự (2016).

Nghiên cứu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến một số hệ sinh thái ven biển

tỉnh Thái Bình và khả năng ứng phó. Tạp Chí Khoa Học ĐHQGHN, 32(1S),

392–399.

17. Nguyễn Ngọc Tiến (2014). Study on coastal hydrodynamic regime in the

MeKong river mouth area. Tạp Chí Khoa Học Và Công Nghệ Biển, 14(4),310–

319.

18. Dương Viết Tình và Nguyễn Trung Thành (2012). Rừng ngập mặn tại cửa

sông Gianh tỉnh Quảng Bình và giải pháp phát triển bền vững đất ngập nước.

Đại học Huế, 75A(6), 187–195.

19. Viện thổ nhưỡng nông hóa (1998), Sổ tay phân tích đất, nước, phân bón, cây

trồng, NXB Nông nghiệp.

20. Vũ Duy Vĩnh, Trần Đình Lân, Trần Anh Tú và cộng sự (2014). Mô phỏng đặc

điểm biến động địa hình vùng cửa sông ven bờ sông Mê Kông. Tạp Chí Khoa

Học Và Công Nghệ Biển, 14(3A), 30–41.

Tiếng Anh

21. Aboukila E. and Abdelaty E. (2017). Assessment of Saturated Soil Paste

Salinity from 1:2.5 and 1:5 Soil-Water Extracts for Coarse Textured Soils. Alex

Sci Exch J Int Q J Sci Agric Environ, 38(4), 722–732.

22. Agosta.K (1985). The effect of tidally induced changes in the creekbank water

table on pore water chemistry. Estuar Coast Shelf Sci, 21(3), 389–400.

23. Andersen T.J. (2014). Mangrove carbon budget in dynamic urban areas. Int

Summer Water Resour Res Sch Dept Water Resour Eng Lund Univ, 20pp.

24. Ball M. (1998), Mangrove Species Richness in Relation to Salinity and

Waterlogging: A Case Study Along the Adelaide River Floodplain, Northern

Australia, vol 7, no 1, pp.73 – 82.

25. Barbier E.B. (2016). The protective service of mangrove ecosystems: A

review of valuation methods. Mar Pollut Bull, 109(2), 676–681.

26. Benjamin L. Turner, Joseph B. Yavitt, Kyle E. Harms và cộng sự (2015).

Seasonal changes in soil organic matter after a decade of nutrient addition in a

lowland tropical forest. Biogeochemistry, 123(1–2), 221–235.

27. Bosire J.O., Dahdouh-Guebas F., Kairo J.G. và cộng sự (2003). Colonization

of non-planted mangrove species into restored mangrove stands in Gazi Bay,

Kenya. Aquat Bot, 76(4), 267–279.

28. Bouillon S., Dahdouh-Guebas F., Rao A.V.V.S. và cộng sự (2003). Sources of

organic carbon in mangrove sediments: variability and possible ecological

implications. Hydrobiologia, 495(1–3), 33–39.

29. Bruland G.L. (2008). Coastal wetlands: function and role in reducing impact

of land-based management. WIT Transactions on State of the Art in Science

and Engineering. 1, WIT Press,pp. 85–124.

30. Chambers L.G., Osborne T.Z., Reddy K.R. (2013). Effect of salinity-altering

pulsing events on soil organic carbon loss along an intertidal wetland gradient:

a laboratory experiment. Biogeochemistry, 115(1–3), 363–383.

31. Chaudhari P.R., Ahire D.V., Ahire V.D. và cộng sự (2013). Soil Bulk Density

as related to Soil Texture, Organic Matter Content and available total Nutrients

of Coimbatore Soil, 3(2),1–8.

32. Chen Y.-N., Zilliacus H., Li W.-H. và cộng sự (2006). Ground-water level

affects plant species diversity along the lower reaches of the Tarim river,

Western China. J Arid Environ, 66(2), 231–246.

33. Das S. (2017). Ecological Restoration and Livelihood: Contribution of Planted

Mangroves as Nursery and Habitat for Artisanal and Commercial Fishery.

World Dev, 94(1), 492–502.

34. Defew L.H., Mair J.M., Guzman H.M. (2005). An assessment of metal

contamination in mangrove sediments and leaves from Punta Mala Bay,

Pacific Panama. Mar Pollut Bull, 50(5), 547–552.

35. Donato D.C., Kauffman J.B., Murdiyarso D. và cộng sự (2011). Mangroves

among the most carbon-rich forests in the tropics. Nat Geosci, 4(5), 293–297.

36. Drewry J., Fortune J., Browne D. (2010), Water quality of the Elizabeth River

estuary, Darwin Harbour, before and during the 2006-2007 wet season,

Aquatic Health Unit Department of Natural Resources, Environment, The Arts

and Sport, 75pp.

37. Dublin-Green (1990). Seasonal variations in some physico-chemical

parameters of the Bonny Estuary, Niger Delta. NIOMR Technical Paper,

59:21–25.

38. Gomez E., Fillit M., Ximenes M.C. và cộng sự. (1998). Phosphate mobility at

the sediment–water interface of a Mediterranean lagoon (etang du Méjean),

seasonal phosphate variation. Hydrobiologia, 373, 203–216.

39. Gomez E., Fillit M., Ximenes M.C. và cộng sự. (1998). Phosphate mobility at

the sediment—water interface of a Mediterranean lagoon (etang du Méjean),

seasonal phosphate variation. Oceans, Rivers and Lakes: Energy and

Substance Transfers at Interfaces. Springer Netherlands, Dordrecht, 203–216.

40. Haaf L., Moody J, Padeletti A. (2013), Factors Governing the Vulnerability of

Coastal Marsh Platforms to Sea Level Rise, Partnership for the Delaware

Estuary, Inc.

41. Hackney C.T., de la Cruz A.A. (1978). Changes in Interstitial Water Salinity

of a Mississippi Tidal Marsh. Estuaries, 1(3), 185.

42. Hagenvoort J.E.J., Pham Van Dang Tri (2013). Adaptation to Saline Intrusion

in the Coastal Area of Vĩnh Châu, the Vietnamese Mekong Delta. 29(3), 55–

63.

43. Harvey J.W., Nuttle W.K. (1995). Fluxes of water and solute in a coastal

wetland sediment. 2. Effect of macropores on solute exchange with surface

water. J Hydrol, 164(1–4), 109–125.

44. Hemond, H.F Nuttle, W.K.Burke và cộng sự (1984). Surface infiltration in salt

marshes: theory, measurement, and biogeochemical implications. Water

Reources Res, 20, 591–600.

45. Hung NN (2004). Fertile land. Fertile soil curriculum. Can Tho University.

46. Jahnke R., Alexander C.,Kostka J. (2003). Advective pore water input of

nutrients to the Satilla River Estuary, Georgia, USA. Estuar Coast Shelf Sci,

56(3–4), 641–653.

47. Jones Jr J.B. (2001), Laboratory guide for conducting soil tests and plant

analysis, CRC press.

48. Joshi H., Ghose M. (2003). Forest structure and species distribution along soil

salinity and pH gradient in mangrove swamps of the Sundarbans. Trop Ecol,

44(2), 197–206.

49. Kawahigashi M., Do N.M., Nguyen V.B. và cộng sự (2008). Effects of drying

on the release of solutes from acid sulfate soils distributed in the Mekong

Delta, Vietnam. Soil Sci Plant Nutr, 54(4), 495–506.

50. Lee M.K., Sauders J.A. (2003). Effect of pH on metal precipitation and

sorption: Field bioremediation and geochemical modeling approaches. Vadose

Zone J, (2), 2:177-185.

51. Lenkopane M., Werner A.D., Lockington D.A. và cộng sự(2009). Influence of

variable salinity conditions in a tidal creek on riparian groundwater flow and

salinity dynamics. J Hydrol, 375(3–4), 536–545.

52. Lymbery A., Ingram M., and Bokhari F. (2009), Measuring and managing the

impact of secondary salinisation on riparian flora, Australian Flora

Foundation, Murdoch University.

53. Lymbery A.J., Doupé R.G., Pettit N.E. (2003). Effects of salinisation on

riparian plant communities in experimental catchments on the Collie River,

Western Australia. Aust J Bot, 51(6), 667.

54. Mitsch, W.J, J.G. Gosselink (1986), Wetlands, Van Nostrand Reinhold, New

York.

55. Nóbrega G.N., Ferreira T.O., Romero R.E. và cộng sự (2013). Iron and sulfur

geochemistry in semi-arid mangrove soils (Ceará, Brazil) in relation to

seasonal changes and shrimp farming effluents. Environ Monit Assess, 185(9),

7393–7407.

56. Nuttle W.K., Hemand H.F. (1988). Salt marsh hydrology: Implications for

biogeochemical fluxes to the atmosphere and estuaries. Glob Biogeochem

Cycles, 2(2), 91–114.

57. Queensland and Department of Natural Resources and Water (2007),

Queensland community waterway monitoring manual., Dept. of Natural

Resources and Water, 4.2–16.

58. Queensland Salinity and Contaminant Hydrology Group (1997), Salinity

management handbook, Dept. of Natural Resources, Indooroopilly, Qld.

59. Reimers C.E., Ruttenberg K.C., Canfield D.E. và cộng sự (1996). Porewater

pH and authigenic phases formed in the uppermost sediments of the Santa

Barbara Basin. Geochim Cosmochim Acta, 60(21), 4037–4057.

60. Romigh M.M., Davis S.E., Rivera-Monroy V.H. và cộng sự (2006). Flux of

organic carbon in a riverine mangrove wetland in the Florida Coastal

Everglades. Hydrobiologia, 569(1), 505–516.

61. Ronald L. Ohrel, Jr and Kathleen M. Register Volunteer Estuary Monitoring A

Methods Manual, The Ocean Conservancy.

62. Schwarzer K., Nguyen Cong Thanh, Ricklefs K. (2016). Sediment re-

deposition in the mangrove environment of Can Gio, Saigon River estuary

(Vietnam). J Coast Res, 75(1), 138–142.

63. Sharpe P.J., Baldwin A.H. (2009). Patterns of wetland plant species richness

across estuarine gradients of Chesapeake Bay. Wetlands, 29(1), 225–235.

64. Van Loon AF, Te Brake B, Dijksma R và cộng sự (2016). Hydrological

Classification, a Practical Tool for Mangrove Restoration. PLoS ONE, 11(3),

1–26.

65. Wang J.-J, Lu X.X, Kummu M (2011), Sediment load estimates and

variations in the Lower Mekong River, River Res Appl.

66. Wieder RK, Wright SJ (1995), Tropical forest litter dynamics and dry season

irrigation on Barro Colorado Island, Panama, Ecology 76:1971–1979.

67. Wilke BM (2005), Determination of chemical and physical soil properties.,

Monitoring and Assessing Soil Bioremediation.

68. Wolanski E., Ngoc Huan N., Trong Dao L. và cộng sự (1996). Fine-sediment

Dynamics in the Mekong River Estuary, Vietnam. Estuar Coast Shelf Sci,

43(5), 565–582.

69. Xue Z., He R., Liu J.P. và cộng sự. (2012). Modeling transport and deposition

of the Mekong River sediment. Cont Shelf Res, 37, 66–78.

Trang web

70. Cổng thông tin điện tử tỉnh Tiền Giang

http://www.tiengiang.gov.vn/Default.aspx?sname=vPortal&sid=4&pageid=62

71. Queenland government (2009), Measure salinity,

https://www.qld.gov.au/environment/land/soil/salinity, Queenlanders ,

Accessed at 3pm, 03/03/2017.

72. Queenland government (2009), Understanding soil pH,

https://www.qld.gov.au/environment/land/soil, Queenlanders , Accessed at

3pm, 04/03/2017

PL1

Phụ lục 1. Các kết quả phân tích và xử lí thống kê về đặc tính lí hóa của nước và trầm tích bề mặt.

1.1 Giá trị về 3 lần đo của pH, độ mặn và độ dẫn điện (EC) của nước mặt,

nước lỗ rỗng và trầm tích bề mặt - Nước mặt

pH Mùa khô TB Mùa mưa TB Sai số

Sai số

S1 8.2 8.1 8.2 8.2 0.06 7 7.1 7.1 7.1 0.06

S2 6.9 6.8 6.7 6.8 0.1 7.6 7.6 7.5 7.6 0.06

S3 6.9 6.9 6.7 6.8 0.12 6.8 6.8 6.9 6.8 0.06

S4 8.3 8.1 8 8.1 0.15 6.8 6.8 6.7 6.8 0.06

S5 7.9 7.9 8.7 8.2 0.46 7.5 7.6 7.6 7.6 0.06

Độ mặn(g/L) Mùa khô Mùa mưa TB Sai số TB Sai số

S1 2.1 2.1 2.2 2.1 0.06 0.5 0.6 0.6 0.6 0.06

S2 1.3 1.4 1.5 1.4 0.1 0.7 0.8 0.8 0.8 0.06

S3 1.1 1.2 1.1 1.1 0.06 0.7 0.7 0.7 0.7 0

S4 1.1 1.2 1.1 1.1 0.06 0.3 0.4 0.4 0.4 0.06

S5 0.3 0.2 0.1 0.2 0.1 0 0 0 0 0

PL2

Sai số

EC (mS/cm) Sai số Mùa khô TB Mùa mưa TB

31.8 31.5 31.6 31.6 0.15 7.3 7.3 7.2 7.3 0.06 S1

30.6 30.4 30.5 30.5 0.1 11.6 11.5 11.3 11.5 0.15 S2

14.8 14.7 14.6 14.7 0.1 9.8 9.8 9.7 9.8 0.06 S3

14 14 14.1 14 0.06 4 3.9 4.1 4 0.1 S4

2.0 1.9 2.4 2.3 0.32 0.2 0.2 0.1 0.2 0.06 S5

PL3

- Nước lỗ rỗng

pH Mùa khô TB Sai số Mùa mưa TB Sai số

S1.1 7.7 7.8 7.9 7.8 0.1 6.9 6.9 7 6.9 0.06

S1.2 8.2 8 8.1 8.1 0.1 7.2 7.3 7.4 7.3 0.1

S1.3 8.3 8.3 8.2 8.3 0.06 8.6 8.7 8.6 8.6 0.06

S2.1 7.9 8 8.1 8 0.1 7 7.1 7 0.06

S2.2 8.8 8.7 8.8 8.8 0.06 7.7 7.6 7.7 7.7 0.06

S2.3 8.6 8.5 8.6 8.6 0.06 7.5 7.5 7.6 7.5 0.06

S3.1 7.7 7.7 7.6 7.7 0.06 7.5 7.5 7.4 7.5 0.06

S3.2 7.6 7.5 7.4 7.5 0.1 6.9 6.8 6.9 6.9 0.06

S3.3 7.7 7.6 7.7 7.7 0.06 6.8 6.8 6.7 6.8 0.06

S5.1 8.8 8.7 8.7 8.7 0.06 7.4 7.4 7.3 7.4 0.06

S5.2 9.6 9.5 9.4 9.5 0.1 7.5 7.5 7.4 7.5 0.06

S5.3 7.3 7.2 7.3 7.3 0.06 6.8 6.8 6.7 6.8 0.06

PL4

Mùa khô TB Mùa mưa TB

EC (mS/cm) Sai số Sai số

33.6 33.4 33.5 33.5 0.1 16.8 16.7 16.8 16.8 0.06 S1.1

28.2 28 28.1 28.1 0.1 13.4 13.3 13.2 13.3 0.1 S1.2

27.6 27.5 27.6 27.6 0.06 9.6 9.5 9.7 9.6 0.1 S1.3

30.6 30.5 30.3 30.5 0.15 29.2 29 29.1 29.1 0.1 S2.1

25.2 25.1 25 25.1 0.1 18 18.2 18.3 18.2 0.15 S2.2

25.2 25.3 25.2 25.2 0.06 14.9 15 14.8 14.9 0.1 S2.3

19.3 19 19.1 19.1 0.15 15.8 15.7 15.9 15.8 0.1 S3.1

28.8 28.5 28.7 28.7 0.15 11 11.2 11.3 11.2 0.15 S3.2

29.4 29.3 29.3 29.3 0.06 10.6 10.5 10.4 10.5 0.1 S3.3

3.6 3.5 3.6 3.6 0.06 3.5 3.4 3.5 3.5 0.06 S5.1

3.3 3.3 3.2 3.3 0.06 3.3 3.3 3.2 3.3 0.06 S5.2

1.2 1.2 1.3 1.2 0.06 0.3 0.4 0.5 0.4 0.1 S5.3

PL5

Mùa khô TB Sai số Mùa mưa TB Sai số

Độ mặn (g/L)

2 2.1 2.2 2.1 0.1 1.3 1.2 1.3 1.3 0.06 S1.1

1.9 1.8 1.9 1.9 0.06 0.9 1.0 1.0 1.0 0.06 S1.2

1.9 1.9 1.8 1.9 0.06 0.7 0.7 0.7 0.7 0 S1.3

2 1.9 1.8 1.9 0.1 1.6 1.6 1.6 1.6 0 S2.1

1.7 1.7 1.8 1.7 0.06 1.3 1.4 1.4 1.4 0.06 S2.2

1.7 1.6 1.7 1.7 0.06 0.9 0.9 1 0.9 0.06 S2.3

1.6 1.5 1.5 1.5 0.06 1.1 1.1 1.1 1.1 0 S3.1

1.9 1.8 1.8 1.8 0.06 0.7 0.7 0.8 0.7 0.06 S3.2

1.9 1.8 1.9 1.9 0.06 0.7 0.7 0.8 0.7 0.06 S3.3

0.3 0.3 0.2 0.3 0.06 0.3 0.3 0.4 0.3 0.06 S5.1

0.3 0.3 0.2 0.3 0.06 0.2 0.2 0.2 0.2 0 S5.2

0.2 0.2 0.1 0.2 0.06 0 0 0 0 0 S5.3

PL6

- Trầm tích bề mặt

Mùa khô TB Sai số Mùa mưa TB pHH2O

Sai số

7.7 7.6 7.5 7.6 0.1 7.3 7.3 7.2 7.3 0.06 1.1

7.6 7.3 7.3 7.4 0.17 7.1 7.3 7.2 7.2 0.1 1.2

6.6 6.7 6.6 6.6 0.06 6.9 6.8 6.8 6.8 0.06 1.3

6.7 7 6.9 6.9 0.15 8.3 8.3 8.4 8.3 0.06 2.1

6.6 6.9 6.7 6.7 0.15 7.6 7.6 7.5 7.6 0.06 2.2

6.4 6.5 6.7 6.5 0.15 7.5 7.4 7.4 7.4 0.06 23

6.5 6.6 6.7 6.6 0.1 8 8.1 8.1 8.1 0.06 3.1

6.8 6.9 6.9 6.9 0.06 7.3 7.4 7.4 7.4 0.06 3.2

7 7.2 6.9 7 0.15 7.2 7.3 7.3 7.3 0.06 3.3

6.3 6.6 6.6 6.5 0.17 6.7 6.6 6.7 6.7 0.06 4

6.5 6.6 6.7 6.6 0.1 6.4 6.5 6.6 6.5 0.1 5.1

6.6 6.7 6.8 6.7 0.1 6.5 6.6 6.6 6.6 0.06 5.2

6.5 6.6 6.6 6.6 0.06 6.3 6.4 6.5 6.4 0.1 5.3

PL7

TB Sai số Mùa mưa TB pHKCl Mùa khô

Sai số

7 6.9 7.1 7 0.1 6.5 6.7 6.6 6.6 0.1 1.1

7.4 7.3 7.2 7.3 0.1 6.4 6.5 6.5 6.5 0.06 1.2

6.6 6.7 6.6 6.6 0.06 6.3 6.4 6.3 6.3 0.06 1.3

6.6 6.5 6.7 6.6 0.1 7.5 7.7 7.6 7.6 0.1 2.1

6.4 6.3 6.4 6.4 0.06 6.6 6.5 6.6 6.6 0.06 2.2

6.2 6.3 6.1 6.2 0.1 6.6 6.6 6.5 6.6 0.06 2.3

6.4 6.3 6.3 6.3 0.06 7.1 7.3 7.4 7.3 0.15 3.1

6.9 6.8 6.9 6.9 0.06 6.6 6.5 6.5 6.5 0.06 3.2

6.7 6.6 6.6 6.6 0.06 6.6 6.6 6.7 6.6 0.06 3.3

6.2 6.3 6.2 6.2 0.06 5.9 5.9 6 5.9 0.06 4

6 6.1 6.1 6.1 0.06 5.7 5.8 5.8 5.8 0.06 5.1

6.1 6.1 6.1 6.1 0 5.8 5.9 5.9 5.9 0.06 5.2

5.9 6.1 6 6 0.1 5.6 5.8 5.9 5.8 0.15 5.3

TB TB Sai số

ECse Mùa khô Sai số Mùa mưa

S1.1 39.22 39.97 37.73 38.97 1.57 15.35 17.59 16.1 16.34 1.57

S1.2 31.02 34 32.51 32.51 1.92 12.37 14.6 13.11 13.36 1.57

S1.3 22.06 24.3 25.05 23.8 1.98 10.13 9.38 10.87 10.13 1.18

S2.1 30.27 31.76 31.76 31.26 1.29 16.84 16.84 17.59 17.09 0.86

S2.2 19.08 20.57 19.08 19.58 1.29 12.37 13.86 13.86 13.36 1.29

S2.3 17.59 19.08 16.84 17.84 1.57 9.38 7.89 7.89 8.39 1.29

PL8

S3.1 38.48 37.73 37.73 37.98 0.86 10.87 13.86 11.62 12.12 1.98

S3.2 22.06 22.06 22.81 22.31 0.86 10.87 13.11 10.87 11.62 1.72

S3.3 16.84 17.59 19.08 17.84 1.57 9.38 10.87 7.89 9.38 1.92

S4 26.54 26.54 26.54 26.54 0.43 7.14 5.65 6.4 6.4 1.18

S5.1 7.89 10.13 9.38 9.13 1.57 1.92 1.92 2.67 2.17 0.86

S5.2 9.38 10.13 7.14 8.88 1.98 1.92 4.16 2.67 2.92 1.57

S5.3 2.67 3.41 2.67 2.92 0.86 1.18 1.18 1.18 1.18 0.43

Mùa khô TB Mùa mưa TB Sai số Dung trọng Sai số

S1.1 0.833 0.858 0.84 0.843 0.013 0.43 0.531 0.482 0.481 0.051

S1.2 0.771 0.745 0.794 0.77 0.025 0.486 0.523 0.613 0.540 0.065

S1.3 0.576 0.567 0.581 0.575 0.007 0.574 0.587 0.591 0.584 0.009

S2.1 0.594 0.589 0.573 0.585 0.011 0.451 0.478 0.502 0.477 0.026

S2.2 0.734 0.718 0.757 0.736 0.02 0.513 0.617 0.524 0.551 0.057

S2.3 0.828 0.835 0.847 0.837 0.009 0.891 0.886 0.95 0.909 0.036

S3.1 0.581 0.590 0.579 0.583 0.006 0.66 0.638 0.69 0.662 0.026

S3.2 0.852 0.848 0.859 0.853 0.005 0.538 0.589 0.542 0.556 0.028

S3.3 0.781 0.784 0.793 0.786 0.006 0.578 0.571 0.623 0.590 0.028

S4 0.872 0.884 0.890 0.882 0.009 0.897 0.91 0.87 0.892 0.02

S5.1 0.367 0.389 0.375 0.377 0.011 0.484 0.51 0.491 0.495 0.013

S5.2 0.543 0.551 0.562 0.552 0.01 0.487 0.547 0.49 0.508 0.034

S5.3 0.768 0.778 0.753 0.766 0.013 0.663 0.678 0.71 0.683 0.024

PL9

SOM Mùa khô TB Sai số Mùa mưa TB

Sai số

S1.1 6.52 5.21 7.04 6.26 0.09 11.11 11.11 10.99 11.07 0.09

S1.2 7.68 7.05 7.65 7.46 0.04 11.72 11.68 11.6 11.67 0.04

S1.3 10.48 10.31 10.13 10.31 0.02 9.81 10.32 10.29 10.14 0.02

S2.1 11.03 10.39 10.52 10.65 0.03 10.8 11.62 10.74 11.05 0.03

S2.2 8 7.83 8.13 7.99 0.02 10.37 10.38 10.54 10.43 0.02

S2.3 11.74 9.96 9.97 10.56 0.1 8.87 8.77 8.48 8.71 0.1

S3.1 11.86 10.74 9.87 10.82 0.1 7.95 8.34 8.38 8.22 0.1

S3.2 10.37 10.11 9.67 10.05 0.04 7.32 7.8 8.07 7.73 0.04

S3.3 8.59 9.18 8.65 8.81 0.03 9.25 9.41 9.13 9.26 0.03

S4 10.37 10.28 10.52 10.39 0.01 9.83 9.78 10.08 9.9 0.01

S5.1 12.25 10.54 9.64 10.81 0.13 10.02 10.24 7.95 9.4 0.13

S5.2 9.5 9.87 9.45 9.61 0.02 9.58 9.75 9.42 9.58 0.02

S5.3 8.98 8.14 10.5 9.21 0.12 8.93 8.93 8.84 8.9 0.12

PL10

TB TB

S tổng số Mùa khô Sai số Mùa mưa Sai số

1.29 1.23 1.26 1.26 0.034 0.28 0.26 0.27 0.27 0.005 S1.1

1.1 1.04 1.07 1.07 0.027 0.8 0.78 0.79 0.79 0.012 S1.2

1.29 1.27 1.28 1.28 0.012 0.35 0.33 0.34 0.34 0.012 S1.3

1.47 1.41 1.44 1.44 0.025 1.06 1.04 1.05 1.05 0.014 S2.1

1.37 1.31 1.34 1.34 0.032 0.32 0.3 0.31 0.31 0.007 S2.2

1.17 1.17 1.17 1.17 0.002 1.15 1.13 1.14 1.14 0.012 S2.3

0.89 0.87 0.88 0.88 0.014 0.91 0.85 0.88 0.88 0.026 S3.1

1.81 1.77 1.79 1.79 0.019 0.16 0.16 0.16 0.16 0.001 S3.2

0.92 0.94 0.9 0.9 0.02 0.56 0.54 0.55 0.55 0.012 S3.3

0.51 0.47 0.49 0.49 0.017 0.17 0.17 0.17 0.17 0.004 S4

0.64 0.62 0.63 0.63 0.009 0.36 0.34 0.35 0.35 0.006 S5.1

0.21 0.19 0.2 0.2 0.008 0.38 0.36 0.37 0.37 0.012 S5.2

0.47 0.45 0.46 0.46 0.008 0.18 0.18 0.18 0.18 0.003 S5.3

PL11

1.2 Kết quả xử lí thống kê SPSS của các giá trị pH, độ mặn và độ dẫn điện (EC) của nước mặt, nước lỗ rỗng và trầm tích bề mặt theo phân vùng độ cao và độ mặn

Multiple Comparisons

Dependent Variable: pHnuocmatmuamua

(I) vitri

(J) vitri

Mean Difference

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

(I-J)

Lower Bound

Upper Bound

2.00

.53333*

.03849

.000

.4392

.6275

1.00

3.00

-.23333*

.03849

.001

-.3275

-.1392

1.00

-.53333*

.03849

.000

-.6275

-.4392

LSD

2.00

3.00

-.76667*

.03849

.000

-.8608

-.6725

1.00

.23333*

.03849

.001

.1392

.3275

3.00

2.00

.76667*

.03849

.000

.6725

.8608

Dependent Variable: pHnuocmatmuakho

Multiple Comparisons

Dependent Variable: ECnuocmatmuakho

(I) vitri

(J) vitri

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

2.00

16.70000*

.15870

16.3117

17.0883

.000

1.00

3.00

28.83333*

.15870

28.4450

29.2217

.000

1.00

-16.70000*

.15870

-17.0883

-16.3117

.000

LSD

2.00

3.00

12.13333*

.15870

11.7450

12.5217

.000

1.00

-28.83333*

.15870

-29.2217

-28.4450

.000

3.00

2.00

-12.13333*

.15870

-12.5217

-11.7450

.000

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

PL12

Multiple Comparisons

Dependent Variable: ECnuocmatmuamua

(I) vitri

(J) vitri

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

2.00

2.50000*

.05443

2.3668

2.6332

.000

1.00

3.00

9.23333*

.05443

9.1001

9.3665

.000

1.00

-2.50000*

.05443

-2.6332

-2.3668

.000

LSD

2.00

3.00

6.73333*

.05443

6.6001

6.8665

.000

1.00

-9.23333*

.05443

-9.3665

-9.1001

.000

3.00

2.00

-6.73333*

.05443

-6.8665

-6.6001

.000

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

Multiple Comparisons

Dependent Variable: pHnuoclorongmuakho

(I) docao

(J) docao

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

2.00

-.30000*

.04714

.001

-.4153

-.1847

1.00

3.00

-.33333*

.04714

.000

-.4487

-.2180

1.00

.30000*

.04714

.001

.1847

.4153

LSD

2.00

3.00

-.03333

.04714

.506

-.1487

.0820

1.00

.33333*

.04714

.000

.2180

.4487

3.00

2.00

.03333

.04714

.506

-.0820

.1487

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

PL13

Multiple Comparisons

Dependent Variable: domannuocrongmuakho

(I) docao

(J) docao

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

.33333

.24191

-.2586

.9253

.217

2.00

1.00

.43333

.24191

-.1586

1.0253

.123

3.00

-.33333

.24191

-.9253

.2586

.217

1.00

LSD

2.00

.10000

.24191

-.4919

.6919

.694

3.00

-.43333

.24191

-1.0253

.1586

.123

1.00

3.00

-.10000

.24191

-.6919

.4919

.694

2.00

Multiple Comparisons

Dependent Variable: domannuocrongmuamua

(I) docao

(J) docao

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

2.96667*

.29938

2.2341

3.6992

.000

2.00

1.00

5.30000*

.29938

4.5674

6.0326

.000

3.00

-2.96667*

.29938

-3.6992

-2.2341

.000

1.00

LSD

2.00

2.33333*

.29938

1.6008

3.0659

.000

3.00

-5.30000*

.29938

-6.0326

-4.5674

.000

1.00

3.00

-2.33333*

.29938

-3.0659

-1.6008

.000

2.00

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

PL14

Multiple Comparisons

Dependent Variable: ECnuoclorongmuakho

(I) docao

(J) docao

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

.40000*

.07698

.002

.2116

.5884

2.00

1.00

.26667*

.07698

.013

.0783

.4550

3.00

-.40000*

.07698

.002

-.5884

-.2116

1.00

LSD

2.00

-.13333

.07698

.134

-.3217

.0550

3.00

-.26667*

.07698

.013

-.4550

-.0783

1.00

3.00

.13333

.07698

.134

-.0550

.3217

2.00

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

Multiple Comparisons

Dependent Variable: ECnuoclorongmuamua

(I) docao

(J) docao

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

2.00

6.40000*

.03849

6.3058

6.4942

.000

1.00

3.00

8.86667*

.03849

8.7725

8.9608

.000

1.00

-6.40000*

.03849

-6.4942

-6.3058

.000

LSD

2.00

3.00

2.46667*

.03849

2.3725

2.5608

.000

1.00

-8.86667*

.03849

-8.9608

-8.7725

.000

3.00

2.00

-2.46667*

.03849

-2.5608

-2.3725

.000

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

PL15

Multiple Comparisons

Dependent Variable: pHnuoclorongtheodomanmuakho

(I) docao

(J) docao

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

.63333*

.04714

.5180

.7487

2.00

.000

1.00

-.26667*

.04714

-.3820

-.1513

3.00

.001

-.63333*

.04714

-.7487

-.5180

1.00

.000

LSD

2.00

-.90000*

.04714

-1.0153

-.7847

3.00

.000

.26667*

.04714

.1513

.3820

1.00

.001

3.00

.90000*

.04714

.7847

1.0153

2.00

.000

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

Multiple Comparisons

Dependent Variable: pHnuoclorongtheodomanmuamua

(I) docao

(J) docao

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

.50000*

.04714

.3847

.6153

2.00

.000

1.00

.36667*

.04714

.2513

.4820

3.00

.000

-.50000*

.04714

-.6153

-.3847

1.00

.000

LSD

2.00

-.13333*

.04714

-.2487

-.0180

3.00

.030

-.36667*

.04714

-.4820

-.2513

1.00

.000

3.00

.13333*

.04714

.0180

.2487

2.00

.030

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

PL16

Multiple Comparisons

Dependent Variable: ECnuoclorongtheodomanmuakho

(I) docao

(J) docao

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

2.63333*

.05443

2.5001

2.7665

.000

2.00

1.00

25.63333*

.05443

25.5001

25.7665

.000

3.00

-2.63333*

.05443

-2.7665

-2.5001

.000

1.00

LSD

2.00

23.00000*

.05443

22.8668

23.1332

.000

3.00

-25.63333*

.05443

-25.7665

-25.5001

.000

1.00

3.00

-23.00000*

.05443

-23.1332

-22.8668

.000

2.00

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

Multiple Comparisons

Dependent Variable: ECnuoclorongtheodomanmuamua

(I) docao

(J) docao

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

4.48000*

.02000

4.4311

4.5289

.000

2.00

1.00

14.59000*

.02000

14.5411

14.6389

.000

3.00

-4.48000*

.02000

-4.5289

-4.4311

.000

1.00

LSD

2.00

10.11000*

.02000

10.0611

10.1589

.000

3.00

-14.59000*

.02000

-14.6389

-14.5411

.000

1.00

3.00

-10.11000*

.02000

-10.1589

-10.0611

.000

2.00

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

PL17

Multiple Comparisons

Dependent Variable: domannuoclorongtheodomanmuakho

(I) docao

(J) docao

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

1.33333*

.47140

.1798

2.4868

.030

2.00

1.00

16.00000*

.47140

14.8465

17.1535

.000

3.00

-1.33333*

.47140

-2.4868

-.1798

.030

1.00

LSD

2.00

14.66667*

.47140

13.5132

15.8202

.000

3.00

-16.00000*

.47140

-17.1535

-14.8465

.000

1.00

3.00

-14.66667*

.47140

-15.8202

-13.5132

.000

2.00

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

Multiple Comparisons

Dependent Variable: domannuoclorongtheodomanmuamua

(I) docao

(J) docao

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

3.00000*

.38490

2.0582

3.9418

.000

2.00

1.00

9.33333*

.38490

8.3915

10.2752

.000

3.00

-3.00000*

.38490

-3.9418

-2.0582

.000

1.00

LSD

2.00

6.33333*

.38490

5.3915

7.2752

.000

3.00

-9.33333*

.38490

-10.2752

-8.3915

.000

1.00

3.00

-6.33333*

.38490

-7.2752

-5.3915

.000

2.00

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

PL18

Multiple Comparisons

Dependent Variable: pHH2Omuakho

(I) docao

(J) docao

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

.03333

.03849

-.0608

.1275

2.00

.420

1.00

.30000*

.03849

.2058

.3942

3.00

.000

-.03333

.03849

-.1275

.0608

1.00

.420

LSD

2.00

.26667*

.03849

.1725

.3608

3.00

.000

-.30000*

.03849

-.3942

-.2058

1.00

.000

3.00

-.26667*

.03849

-.3608

-.1725

2.00

.000

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

Multiple Comparisons

Dependent Variable: pHH2Omuamua

(I) docao

(J) docao

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

.53333*

.02722

.4667

.5999

2.00

.000

1.00

.70000*

.02722

.6334

.7666

3.00

.000

-.53333*

.02722

-.5999

-.4667

1.00

.000

LSD

2.00

.16667*

.02722

.1001

.2333

3.00

.001

-.70000*

.02722

-.7666

-.6334

1.00

.000

3.00

-.16667*

.02722

-.2333

-.1001

2.00

.001

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

PL19

Multiple Comparisons

Dependent Variable: pHKClmuakho

(I) docao

(J) docao

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

-.16667*

.04714

-.2820

-.0513

.012

2.00

1.00

.20000*

.04714

.005

.0847

.3153

3.00

.16667*

.04714

.012

.0513

.2820

1.00

LSD

2.00

.36667*

.04714

.000

.2513

.4820

3.00

-.20000*

.04714

.005

-.3153

-.0847

1.00

3.00

-.36667*

.04714

.000

-.4820

-.2513

2.00

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

Multiple Comparisons

Dependent Variable: pHKClmuamua

(I) docao

(J) docao

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

.63333*

.05443

.000

.5001

.7665

2.00

1.00

.63333*

.05443

.000

.5001

.7665

3.00

-.63333*

.05443

.000

-.7665

-.5001

1.00

LSD

2.00

.00000

.05443

1.000

-.1332

.1332

3.00

-.63333*

.05443

.000

-.7665

-.5001

1.00

3.00

.00000

.05443

1.000

-.1332

.1332

2.00

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

PL20

Multiple Comparisons

Dependent Variable: ECsetramtichtheodocaomuakho

(I) docao

(J) docao

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

11.60000*

.55176

10.2499

12.9501

2.00

.000

1.00

16.60000*

.55176

15.2499

17.9501

3.00

.000

-11.60000*

.55176

-12.9501

-10.2499

1.00

.000

LSD

2.00

5.00000*

.55176

3.6499

6.3501

3.00

.000

-16.60000*

.55176

-17.9501

-15.2499

1.00

.000

3.00

-5.00000*

.55176

-6.3501

-3.6499

2.00

.000

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

Multiple Comparisons

Dependent Variable: ECsetramtichtheodocaomuamua

(I) docao

(J) docao

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

2.40000*

.64807

.8142

3.9858

2.00

.010

1.00

5.90000*

.64807

4.3142

7.4858

3.00

.000

-2.40000*

.64807

-3.9858

-.8142

1.00

.010

LSD

2.00

3.50000*

.64807

1.9142

5.0858

3.00

.002

-5.90000*

.64807

-7.4858

-4.3142

1.00

.000

3.00

-3.50000*

.64807

-5.0858

-1.9142

2.00

.002

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

PL21

Multiple Comparisons

Dependent Variable: dungtrongtheodocaomuakho

(I) docao

(J) docao

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

-.11467*

.00914

-.1370

-.0923

2.00

.000

1.00

-.06100*

.00914

-.0834

-.0386

3.00

.001

.11467*

.00914

.0923

.1370

1.00

.000

LSD

2.00

.05367*

.00914

.0313

.0760

3.00

.001

.06100*

.00914

.0386

.0834

1.00

.001

3.00

-.05367*

.00914

-.0760

-.0313

2.00

.001

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

Multiple Comparisons

Dependent Variable: dungtrongtheodocaomuamua

(I) docao

(J) docao

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

-.00900

.02203

-.0629

.0449

2.00

.697

1.00

-.15400*

.02203

-.2079

-.1001

3.00

.000

.00900

.02203

-.0449

.0629

1.00

.697

LSD

2.00

-.14500*

.02203

-.1989

-.0911

3.00

.001

.15400*

.02203

.1001

.2079

1.00

.000

3.00

.14500*

.02203

.0911

.1989

2.00

.001

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

PL22

Multiple Comparisons

Dependent Variable: SOMtheodocaomuakho

(I) docao

(J) docao

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

2.00

.74333

.30634

-.0063

1.4929

.051

1.00

3.00

-.64800

.30634

-1.3976

.1016

.079

1.00

-.74333

.30634

-1.4929

.0063

.051

LSD

2.00

3.00

-1.39133*

.30634

-2.1409

-.6417

.004

1.00

.64800

.30634

-.1016

1.3976

.079

3.00

2.00

1.39133*

.30634

.6417

2.1409

.004

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

Multiple Comparisons

Dependent Variable: pHH2Otheodomanmuakho

(I) doman

(J) doman

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

2.00

.20000*

.06086

.017

.0511

.3489

1.00

3.00

.36667*

.06086

.001

.2178

.5156

1.00

-.20000*

.06086

-.3489

-.0511

.017

LSD

2.00

3.00

.16667*

.06086

.034

.0178

.3156

1.00

-.36667*

.06086

.001

-.5156

-.2178

3.00

2.00

-.16667*

.06086

.034

-.3156

-.0178

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

PL23

Multiple Comparisons

Dependent Variable: pHH2Otheodomanmuamua

(I) doman

(J) doman

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

.10000

.06086

-.0489

.2489

2.00

.151

1.00

.96667*

.06086

.8178

1.1156

3.00

.000

-.10000

.06086

-.2489

.0489

1.00

.151

LSD

2.00

.86667*

.06086

.7178

1.0156

3.00

.000

-.96667*

.06086

-1.1156

-.8178

1.00

.000

3.00

-.86667*

.06086

-1.0156

-.7178

2.00

.000

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

Multiple Comparisons

Dependent Variable: pHKCltheodomanmuakho

(I) doman

(J) doman

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

.16667*

.03849

.0725

.2608

2.00

.005

1.00

.63333*

.03849

.5392

.7275

3.00

.000

-.16667*

.03849

-.2608

-.0725

1.00

.005

LSD

2.00

.46667*

.03849

.3725

.5608

3.00

.000

-.63333*

.03849

-.7275

-.5392

1.00

.000

3.00

-.46667*

.03849

-.5608

-.3725

2.00

.000

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

PL24

Multiple Comparisons

Dependent Variable: pHKCltheodomanmuamua

(I) doman

(J) doman

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

.06667

.05443

-.0665

.1999

2.00

.267

1.00

.90000*

.05443

.7668

1.0332

3.00

.000

-.06667

.05443

-.1999

.0665

1.00

.267

LSD

2.00

.83333*

.05443

.7001

.9665

3.00

.000

-.90000*

.05443

-1.0332

-.7668

1.00

.000

3.00

-.83333*

.05443

-.9665

-.7001

2.00

.000

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

Multiple Comparisons

Dependent Variable: ECsetheodomanmuakho

(I) doman

(J) doman

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

1.16667

.59067

-.2786

2.6120

2.00

.096

1.00

20.36667*

.59067

18.9214

21.8120

3.00

.000

-1.16667

.59067

-2.6120

.2786

1.00

.096

LSD

2.00

19.20000*

.59067

17.7547

20.6453

3.00

.000

-20.36667*

.59067

-21.8120

-18.9214

1.00

.000

3.00

-19.20000*

.59067

-20.6453

-17.7547

2.00

.000

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

PL25

Multiple Comparisons

Dependent Variable: ECsetheodomanmuamua

(I) doman

(J) doman

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

3.20000*

.48305

2.0180

4.3820

2.00

.001

1.00

11.00000*

.48305

9.8180

12.1820

3.00

.000

-3.20000*

.48305

-4.3820

-2.0180

1.00

.001

LSD

2.00

7.80000*

.48305

6.6180

8.9820

3.00

.000

-11.00000*

.48305

-12.1820

-9.8180

1.00

.000

3.00

-7.80000*

.48305

-8.9820

-6.6180

2.00

.000

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

Multiple Comparisons

Dependent Variable: dungtrongtheodomanmuakho

(I) doman

(J) doman

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

-.08467*

.01583

-.1234

-.0459

2.00

.002

1.00

.02833

.01583

-.0104

.0671

3.00

.124

.08467*

.01583

.0459

.1234

1.00

.002

LSD

2.00

.11300*

.01583

.0743

.1517

3.00

.000

-.02833

.01583

-.0671

.0104

1.00

.124

3.00

-.11300*

.01583

-.1517

-.0743

2.00

.000

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

PL26

Multiple Comparisons

Dependent Variable: dungtrongtheodomanmuamua

(I) doman

(J) doman

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

-.06400

.04454

-.1730

.0450

2.00

.201

1.00

.11267*

.04454

.0037

.2216

3.00

.045

.06400

.04454

-.0450

.1730

1.00

.201

LSD

2.00

.17667*

.04454

.0677

.2856

3.00

.007

-.11267*

.04454

-.2216

-.0037

1.00

.045

3.00

-.17667*

.04454

-.2856

-.0677

2.00

.007

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

Multiple Comparisons

Dependent Variable: SOMtheodomanmuakho

(I) doman

(J) doman

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

2.00

-.76000

.34904

-1.6141

.0941

.072

1.00

3.00

-1.19333*

.34904

-2.0474

-.3393

.014

1.00

.76000

.34904

-.0941

1.6141

.072

LSD

2.00

3.00

-.43333

.34904

-1.2874

.4207

.261

1.00

1.19333*

.34904

.3393

2.0474

.014

3.00

2.00

.43333

.34904

-.4207

1.2874

.261

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

PL27

Multiple Comparisons

Dependent Variable: luuhuynhtongsotheodomanmuakho

(I) doman

(J) doman

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

.24000*

.01155

.2117

.2683

2.00

.000

1.00

.83000*

.01155

.8017

.8583

3.00

.000

-.24000*

.01155

-.2683

-.2117

1.00

.000

LSD

2.00

.59000*

.01155

.5617

.6183

3.00

.000

-.83000*

.01155

-.8583

-.8017

1.00

.000

3.00

-.59000*

.01155

-.6183

-.5617

2.00

.000

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

Multiple Comparisons

Dependent Variable: luuhuynhtheodomanmuamua

(I) doman

(J) doman

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

2.00

.21000*

.00816

.1900

.2300

.000

1.00

3.00

.35000*

.00816

.3300

.3700

.000

1.00

-.21000*

.00816

-.2300

-.1900

.000

LSD

2.00

3.00

.14000*

.00816

.1200

.1600

.000

1.00

-.35000*

.00816

-.3700

-.3300

.000

3.00

2.00

-.14000*

.00816

-.1600

-.1200

.000

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

PL28

Multiple Comparisons

Dependent Variable: SOMtheodomanmuamua

(I) doman

(J) doman

Mean

Std. Error

Sig.

95% Confidence Interval

Difference (I-J)

Lower Bound

Upper Bound

2.00

.50667*

.10842

.003

.2414

.7720

1.00

3.00

1.13000*

.10842

.000

.8647

1.3953

1.00

-.50667*

.10842

-.7720

-.2414

.003

LSD

2.00

3.00

.62333*

.10842

.001

.3580

.8886

1.00

-1.13000*

.10842

.000

-1.3953

-.8647

3.00

2.00

-.62333*

.10842

.001

-.8886

-.3580

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

PL29

Phụ lục 2. Hình ảnh thu mẫu, phân tích và xử lí mẫu

PL30

PL31

Phụ lục 3. Hình ảnh các thảm thực vật

3.1 Thảm thực vật vùng thấp (Bần chua)

3.2 Thảm thực vật vùng trung bình (Bần chua, Mấm trắng, Trang)

PL32

3.3 Thảm thực vật vùng trung cao (Bần chua, Mấm trắng , Trang, Dừa lá)

3.4 Thảm thực vật ở vị trí S4 (Chà là biển)

PL33

3..5 Thảm thực vật ở vị trí S5 (Bần chua, Dừa lá)