Trang 1
Bé gi¸o dôc vμ ®μo t¹o Tr−êng ®¹i häc kinh tÕ tp. Hå chÝ minh
(cid:89) (cid:9) (cid:90) Phan hå mai thy
X©y dùng kÕ to¸n qu¶n trÞ t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn b¶o viÖt nh©n thä
Chuyªn ngμnh : kÕ to¸n M· sè : 60.34.30
LuËn v¨n th¹c sÜ kinh tÕ
Ng−êi h−íng dÉn khoa häc:
pgs ts. Ph¹m v¨n d−îc Tp. Hå ChÝ Minh - N¨m 2007 (cid:89) (cid:9) (cid:90)
Trang 2
Môc lôc ---
1 2 2 3
Nguån gèc vμ sù ph¸t triÓn cña kÕ to¸n qu¶n trÞ C¬ së lý luËn vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ
So s¸nh kÕ to¸n qu¶n trÞ víi kÕ to¸n tμi chÝnh
Néi dung cña kÕ to¸n qu¶n trÞ
LËp dù to¸n
Tin häc hãa hÖ thèng kÕ to¸n qu¶n trÞ
4 4 6 6 7 9 9 10 10 12 15 15 16 18 19
Mét sè kü thuËt sö dông trong kÕ to¸n qu¶n trÞ
23
Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ b¶o hiÓm nh©n thä
23 23 24
LÞch sö ra ®êi cña b¶o hiÓm vμ thÞ tr−êng b¶o hiÓm nh©n thä thÕ giíi Giíi thiÖu TËp ®oμn Tμi chÝnh - B¶o hiÓm B¶o ViÖt, B¶o ViÖt nh©n thä vμ c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä TËp ®oμn Tμi chÝnh - B¶o hiÓm B¶o ViÖt B¶o ViÖt nh©n thä Thùc tr¹ng kÕ to¸n t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä Sù ph¸t triÓn cña kÕ to¸n qu¶n trÞ t¹i ViÖt Nam Sù cÇn thiÕt cña kÕ to¸n qu¶n trÞ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam
Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä
29 29 33 34 34 34 36 38 41
PhÇn më ®Çu 1. Lý do chän ®Ò tμi 2. Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tμi 3. Ph¹m vi vμ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 4. KÕt cÊu cña luËn v¨n Ch−¬ng 1 : Tæng quan vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ 1.1 1.2 1.2.1 Kh¸i niÖm vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ 1.2.2 1.2.3 Vai trß cña kÕ to¸n qu¶n trÞ 1.3 1.3.1 HÖ thèng chøng tõ,tμi kho¶n,sæ s¸ch,b¸o c¸o 1.3.2 1.3.3 Qu¶n trÞ chi phÝ 1.3.4 Qu¶n trÞ c«ng nî 1.3.5 Ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tμi chÝnh 1.3.6 §¸nh gi¸ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý 1.3.7 1.4 Ch−¬ng 2 : Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ b¶o hiÓm nh©n thä vμ thùc tr¹ng kÕ to¸n qu¶n trÞ t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o viÖt nh©n thä 2.1 2.1.1 Kh¸i niÖm 2.1.2 2.2 2.2.1 2.2.2 2.3 2.3.1 2.3.2 2.3.3 C¬ cÊu tæ chøc cña c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä 2.3.4 2.3.5 KÕ to¸n qu¶n trÞ t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä Ch−¬ng 3 : X©y dùng kÕ to¸n qu¶n trÞ t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä 47 3.1 47
Quan ®iÓm vÒ x©y dùng quy tr×nh kÕ to¸n qu¶n trÞ
Trang 3
47 48
52 Còng cè vμ hoμn thiÖn bé m¸y kÕ to¸n tμi chÝnh
Tæ chøc bé m¸y phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n
49 50 50 53 54 54 54
thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä
3.1.1 Quan ®iÓm chung vÒ x©y dùng quy tr×nh 3.1.2 Quan ®iÓm vÒ x©y dùng néi dung øng dông kÕ to¸n qu¶n trÞ 3.2 3.2.1 Qu¶n lý tiÒn vμ c¸c Ên chØ thu tiÒn 3.2.2 Qu¶n lý doanh thu, chi phÝ 3.2.3 Qu¶n lý tμi s¶n cè ®Þnh, c«ng cô, dông cô, vËt phÈm 3.2.4 Qu¶n lý c«ng nî 3.3 3.3.1 Nguyªn t¾c tæ chøc 3.3.2 Tæ chøc bé m¸y phßng Tμi chÝnh-KÕ to¸n t¹i c¸c c«ng ty 3.4
55 58
X©y dùng hÖ thèng chøng tõ, tμi kho¶n, sæ s¸ch qu¶n trÞ 74
Tæ chøc hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n qu¶n trÞ X©y dùng néi dung, b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ
58 61 62 62 62 63 65
qu¶n lý Tin häc hãa hÖ thèng kÕ to¸n qu¶n trÞ
67 74 74 74 75 78
TÝnh n¨ng phÇn mÒm ChÝnh s¸ch, dÞch vô KÕt luËn Tμi liÖu tham kh¶o
3.4.1 X©y dùng hÖ thèng chøng tõ 3.4.2 HÖ thèng tμi kho¶n 3.4.3 3.5 3.5.1 Nguyªn t¾c x©y dùng 3.5.2 LËp dù to¸n 3.5.3 KÕ to¸n qu¶n trÞ c«ng nî 3.5.4 KÕ to¸n qu¶n trÞ doanh thu, chi phÝ vμ ®¸nh gi¸ tr¸ch nhiÖm 3.6 3.6.1 Nguyªn t¾c chung khi chän phÇn mÒm 3.6.2 3.6.3
Trang 4
danh môc c¸c s¬ ®å, b¶ng biÓu, mÉu biÓu ---
So s¸nh kÕ to¸n tμi chÝnh vμ kÕ to¸n qu¶n trÞ S¬ ®å tæ chøc tËp ®oμn B¶o ViÖt S¬ ®å tæ chøc c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä S¬ ®å tæ chøc phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n S¬ ®å ®Þnh h−íng tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n
MÉu phiÕu ®Ò xuÊt chi MÉu phiÕu t¹m øng
8 32 36 40 56 59 60 65 66 66 67 67 69 71
B¸o c¸o thèng kª c«ng nî t¹m øng B¸o c¸o thèng kª c«ng nî c¸c c«ng ty thμnh viªn B¸o c¸o th«ng kª c«ng nî ®¹i lý B¸o c¸o thèng kª c¸c kho¶n c«ng nî kh¸c B¸o c¸o ph©n tÝch nî ph¶i tr¶ B¸o c¸o t×nh h×nh doanh thu th¸ng B¸o c¸o chi phÝ qu¶n lý t¹i c¸c phßng b¶o hiÓm khu vùc C¸c mÉu dù to¸n n¨m
B¶ng 1.1 S¬ ®å 2.1 S¬ ®å 2.2 S¬ ®å 2.3 S¬ ®å 3.1 MÉu 3.1 MÉu 3.2 B¶ng 3.1 B¶ng 3.2 B¶ng 3.3 B¶ng 3.4 B¶ng 3.5 B¶ng 3.6 B¶ng 3.7 Phô lôc
Trang 5
PhÇn më ®Çu
---
1. Lý do chän ®Ò tμi:
LuËt kinh doanh b¶o hiÓm cã hiÖu lùc tõ ngμy 01/04/2001 ®· ®i vμo ®êi sèng
kinh tÕ - x· héi, t¹o ra m«i tr−êng kinh doanh b×nh ®¼ng, an toμn cho c¸c doanh
nghiÖp b¶o hiÓm thuéc mäi thμnh phÇn kinh tÕ tham gia, gãp phÇn thóc ®Èy nhanh
sù ph¸t triÓn cña thÞ tr−êng b¶o hiÓm ViÖt Nam.
ThÞ tr−êng b¶o hiÓm ViÖt Nam thËt sù s«i ®éng h¬n khi cã sù xuÊt hiÖn cña
c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm 100% vèn n−íc ngoμi, víi nh÷ng −u thÕ vÒ kinh nghiÖm
vμ nguån lùc tμi chÝnh cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia, ®· thËt sù ®Æt ra nhiÒu th¸ch
thøc cho c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm ViÖt Nam vèn cßn non trÎ vÒ kinh nghiÖm
ho¹t ®éng, kh¶ n¨ng tμi chÝnh, h¹n chÕ vÒ c¬ chÕ qu¶n lý.
Th¸ch thøc ngμy cμng mét lín h¬n khi tiÕn tr×nh khu vùc hãa vμ toμn cÇu
hãa nÒn kinh tÕ ®ang diÔn ra ngμy cμng nhanh chãng, khi ViÖt Nam tham gia ký kÕt
c¸c hiÖp ®Þnh hîp t¸c kinh tÕ víi c¸c n−íc trong khu vùc, trªn thÕ giíi vμ c¸c tæ
chøc kinh tÕ quèc tÕ. Theo ®ã, thÞ tr−êng b¶o hiÓm ViÖt Nam sÏ hoμn toμn më cöa
trong mét thêi gian ng¾n s¾p tíi. Cô thÓ lμ, theo hiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i ViÖt Mü, th×
ngμnh tμi chÝnh tiÒn tÖ nãi chung vμ ngμnh b¶o hiÓm nãi riªng chÝnh thøc më cöa
hoμn toμn vμo n¨m 2007.
§Ó cã thÓ tån t¹i vμ ph¸t triÓn trong m«i tr−êng c¹nh tranh gay g¾t nh− hiÖn
nay vμ trong thêi gian tíi, c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm ViÖt Nam ph¶i lu«n ®æi míi
toμn diÖn trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. Bèi c¶nh ®ã ®Æt B¶o ViÖt nh©n thä
tr−íc nh÷ng th¸ch thøc v« cïng khèc liÖt. Do vËy, viÖc n©ng cao n¨ng lùc c¹nh
tranh t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä th«ng qua viÖc n©ng cÊp, c¶i tæ
c¸c phßng ban c«ng ty lμ v« cïng cÊp b¸ch ®Ó c¹nh tranh víi c¸c c«ng ty b¶o hiÓm
nh©n thä n−íc ngoμi giμu kinh nghiÖm trong kinh doanh cïng lo¹i h×nh b¶o hiÓm
nh©n thä trªn cïng ®Þa bμn, thÞ tr−êng.
Trong ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm, nhÊt lμ kinh doanh b¶o hiÓm nh©n
thä ngoμi nh÷ng ho¹t ®éng nh− n©ng cao chÊt l−îng phôc vô kh¸ch hμng, t¨ng
c−êng ho¹t ®éng ®Çu t− tμi chÝnh, ®æi míi c«ng nghÖ th«ng tin, ®a d¹ng hãa s¶n
Trang 6
phÈm, ®a d¹ng hãa kªnh ph©n phèi, t¨ng c−êng ho¹t ®éng Marketing(cid:31) th× viÖc ®æi
míi hoμn thiÖn hÖ thèng kÕ to¸n ®ãng mét vai trß quan träng trong viÖc n©ng cao
søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp vμ lμ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù thμnh c«ng cña doanh
nghiÖp trong kinh doanh, trong c¹nh tranh. Khi hÖ thèng kÕ to¸n hoμn thiÖn, hç trî
hiÖu qu¶ cho ho¹t ®éng kinh doanh th× n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp sÏ
ngμy cμng v÷ng m¹nh.
B¶o ViÖt nh©n thä cã m¹ng l−íi 61 c«ng ty ®Æt t¹i c¸c tØnh thμnh trªn toμn
l·nh thæ ViÖt Nam, ë t¹i mçi c«ng ty ®Òu cã Phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n thùc hiÖn
viÖc h¹ch to¸n theo quy ®Þnh cña nhμ n−íc vμ gióp viÖc cho Gi¸m ®èc trong viÖc
®iÒu hμnh ra quyÕt ®Þnh kinh doanh, nh−ng møc ®é hiÖu qu¶ ch−a cao. §Ó t¨ng hiÖu
qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt trong m«i
tr−êng c¹nh tranh gay g¾t víi c¸c ®èi thñ lín m¹nh vÒ mäi mÆt, ®¶m b¶o hiÖu qu¶
ho¹t ®éng kinh doanh th× vÊn ®Ò x©y dùng bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ t¹i c¸c c«ng ty
thμnh viªn ph¶i ngμy cμng ®−îc chó träng h¬n. Vμ ®ã chÝnh lμ tÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò
tμi (cid:31)X©y dùng kÕ to¸n qu¶n trÞ t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä(cid:31)
nh»m gãp phÇn hç trî ho¹t ®éng kinh doanh t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn, ®ãng gãp
vμo sù ph¸t triÓn chung cña toμn hÖ thèng B¶o ViÖt nh©n thä.
2. Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tμi:
- Nghiªn cøu c¬ së lý luËn, nguån gèc vμ sù ph¸t triÓn cña kÕ to¸n qu¶n trÞ.
- Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ b¶o hiÓm nh©n thä vμ thùc tr¹ng kÕ to¸n qu¶n trÞ
t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä.
- X©y dùng hÖ thèng kÕ to¸n kÕ to¸n qu¶n trÞ t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn cña
B¶o ViÖt nh©n thä.
3. Ph¹m vi vμ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu:
LuËn v¨n nghiªn cøu lý luËn vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ, øng dông lý thuyÕt kÕ to¸n
qu¶n trÞ ®Ó x©y dùng bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ trùc thuéc phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n
t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn b¶o ViÖt nh©n thä môc ®Ých cung cÊp c¸c b¸o c¸o theo
Trang 7
yªu cÇu qu¶n trÞ nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp cïng
ngμnh b¶o hiÓm.
LuËn v¨n sö dông nh÷ng nghiªn cøu cña nhiÒu t¸c gi¶ vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ,
c¸c sè liÖu, biÓu mÉu, b¸o c¸o cña B¶o ViÖt, c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cã liªn quan tõ
®ã rót ra nh÷ng gi¶i ph¸p x©y dùng bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ t¹i c¸c c«ng ty thμnh
viªn B¶o ViÖt nh©n thä.
4. KÕt cÊu cña luËn v¨n:
Ngoμi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, tμi liÖu tham kh¶o vμ phô lôc, luËn v¨n gåm 3
ch−¬ng:
Ch−¬ng 1: Tæng quan vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ.
Ch−¬ng 2: Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ b¶o hiÓm nh©n thä vμ thùc tr¹ng kÕ to¸n
qu¶n trÞ t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä.
Ch−¬ng 3: X©y dùng bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o
ViÖt nh©n thä.
Trang 8
Ch−¬ng 1: tæng quan vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ
---
1.1 Nguån gèc vμ sù ph¸t triÓn cña kÕ to¸n qu¶n trÞ.
KÕ to¸n qu¶n trÞ b¾t nguån tõ kÕ to¸n chi phÝ, xuÊt hiÖn tõ kho¶ng n¨m
1850 trong ngμnh dÖt vμ ngμnh ®−êng s¾t ë Mü. Lóc bÊy giê kÕ to¸n chi phÝ cã
nhiÖm vô cung cÊp th«ng tin vÒ chi phÝ ®Ó phôc vô cho viÖc kiÓm so¸t vμ lËp kÕ
ho¹ch néi bé (internal planning and control). Sau ®ã kÕ to¸n chi phÝ ph¸t triÓn m¹nh
mÏ trong c¸c ngμnh thuèc l¸, hãa chÊt(cid:31)vμ trë thμnh mét c«ng cô qu¶n lý h÷u hiÖu.
KÕ to¸n chi phÝ ngμy cμng trë nªn quan träng h¬n cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh
tÕ vμ giao th−¬ng ngμy mét më réng trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn, nhu cÇu qu¶n lý ngμy
cμng ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng c«ng cô qu¶n lý hiÖu qu¶ h¬n, tõ ®ã thóc ®Èy sù ®æi míi
cña kÕ to¸n chi phÝ. KÕ to¸n qu¶n trÞ ra ®êi tõ nÒn t¶ng lμ kÕ to¸n chi phÝ truyÒn
thèng, céng víi nh÷ng thay ®æi nh»m ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu qu¶n lý.
Vμo nh÷ng n¨m 1960, tμi liÖu chÝnh thøc ®Çu tiªn vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ ®−îc ¸p
dông cho nh÷ng m« h×nh ®Þnh l−îng trong nhiÒu vÊn ®Ò kiÓm so¸t vμ lËp kÕ ho¹ch
nh−: ph©n tÝch håi quy, ph−¬ng tr×nh tuyÕn tÝnh vμ kh«ng tuyÕn tÝnh, lý thuyÕt x¸c
suÊt, lý thuyÕt ra quyÕt ®Þnh(cid:31)B−íc sang thËp kû 70 - 80, kÕ to¸n qu¶n trÞ ph¸t triÓn
m¹nh mÏ trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt lμ ë Mü. C¸c kü thuËt míi ®−îc ¸p dông nh−: x¸c
®Þnh ®Þnh phÝ, biÕn phÝ, dù to¸n lîi nhuËn, dù to¸n tiªu thô, ph©n tÝch mèi quan hÖ
chi phÝ - khèi l−îng - lîi nhuËn (CVP), c¸c quyÕt ®Þnh nªn tiÕp tôc s¶n xuÊt hay
mua ngoμi, ph©n bæ chi phÝ cho s¶n phÈm, ph©n tÝch nguyªn nh©n sai lÖch chi phÝ
thùc tÕ so víi chi phÝ kÕ ho¹ch(cid:31)Tr×nh ®é qu¶n trÞ ngμy cμng ®−îc n©ng cao, do ®ã
kÕ to¸n qu¶n trÞ còng kh«ng ngõng ®æi míi. GÇn ®©y cã mét sè c«ng cô míi ®−îc
nghiªn cøu vμ ®−a vμo øng dông, tuy nhiªn c¸c kü thuËt, c«ng cô truyÒn thèng cña
kÕ to¸n qu¶n trÞ vÉn cßn ph¸t huy t¸c dông vμ ®ang ®−îc c¸c doanh nghiÖp ¸p dông
vμo qu¸ tr×nh qu¶n lý cña m×nh.
§−îc xem lμ mét ngμnh ®éc lËp, kÕ to¸n qu¶n trÞ cã hiÖp héi ngμnh nghÒ
riªng cña m×nh. ViÖn kÕ to¸n qu¶n trÞ (Institude Management Accountants, viÕt t¾t
IMA) lμ tæ chøc chuyªn nghiÖp dμnh riªng cho kÕ to¸n qu¶n trÞ vμ qu¶n trÞ tμi
Trang 9
chÝnh. §©y lμ mét tæ chøc phi lîi nhuËn, cã chøc n¨ng ®μo t¹o, huÊn luyÖn, cÊp
phÐp hμnh nghÒ cho c¸ nh©n cã nhu cÇu.
Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña kÕ to¸n qu¶n trÞ ®· qua 4 giai ®o¹n ®¸ng ghi nhËn:
- Giai ®o¹n 1: Tr−íc n¨m 1950, kÕ to¸n qu¶n trÞ chñ yÕu quan t©m vμo viÖc
x¸c ®Þnh chi phÝ vμ kiÓm so¸t tμi chÝnh, th«ng qua viÖc sö dông c¸c kü thuËt dù to¸n
vμ kÕ to¸n chi phÝ.
- Giai ®o¹n 2: Vμo n¨m 1965, sù quan t©m cña kÕ to¸n qu¶n trÞ ®· chuyÓn
vμo cung cÊp th«ng tin cho ho¹t ®éng lËp kÕ ho¹ch vμ kiÓm so¸t cña nhμ qu¶n trÞ,
th«ng qua viÖc sö dông c¸c kü thuËt nh− ph©n tÝch quyÕt ®Þnh vμ kÕ to¸n tr¸ch
nhiÖm.
- Giai ®o¹n 3: vμo n¨m 1985, kÕ to¸n qu¶n trÞ tËp trung quan t©m vμo viÖc
lμm gi¶m hao phÝ nguån lùc sö dông trong c¸c qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh, th«ng qua viÖc sö dông c¸c kü thuËt ph©n tÝch qu¸ tr×nh vμ qu¶n lý chi phÝ.
- Giai ®o¹n 4: Vμo n¨m 1995, kÕ to¸n qu¶n trÞ chuyÓn qua quan t©m vμo viÖc
t¹o ra gi¸ trÞ b»ng c¸ch sö dông hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc th«ng qua viÖc sö dông c¸c
kü thuËt ®¸nh gi¸ c¸c yÕu tè t¹o nªn gi¸ trÞ cho kh¸ch hμng, gi¸ trÞ cho cæ ®«ng.
Tuy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña kÕ to¸n qu¶n trÞ ®−îc ghi nhËn thμnh 4 giai ®o¹n
nh−ng sù thay ®æi tõ giai ®o¹n nμy qua giai ®o¹n kh¸c cña qu¸ tr×nh ®ã ®an xen vμo
nhau vμ chuyÓn hãa dÇn dÇn. Mçi giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn thÓ hiÖn mét sù
thÝch nghi víi nh÷ng ®iÒu kiÖn míi ®Æt ra cho tæ chøc, thÓ hiÖn b»ng sù hßa nhËp,
kÕt cÊu l¹i vμ bæ sung thªm vμo néi dung quan t©m, c¸c kü thuËt ®−îc sö dông tr−íc
®ã. Mçi giai ®o¹n lμ sù kÕt hîp gi÷a c¸i míi vμ c¸i cò ®−îc kÕt cÊu l¹i ®Ó phï hîp
víi c¸i míi theo ý nghÜa c¸c ®iÒu kiÖn míi cña m«i tr−êng qu¶n trÞ.
Nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt quan träng vÒ vai trß cña kÕ to¸n qu¶n trÞ trong ho¹t
®éng cña tæ chøc qua 4 giai ®o¹n ph¸t triÓn cña tæ chøc lμ:
- Giai ®o¹n 1: KÕ to¸n qu¶n trÞ ®−îc xem nh− mét ho¹t ®éng kü thuËt cÇn
thiÕt nh»m ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu cña tæ chøc.
- Giai ®o¹n 2: KÕ to¸n qu¶n trÞ ®−îc xem lμ mét ho¹t ®éng qu¶n lý, nh−ng cã
vai trß gi¸n tiÕp, kÕ to¸n qu¶n trÞ bao hμm sù hç trî cña nhμ qu¶n trÞ gi¸n tiÕp ®èi
víi nhμ qu¶n trÞ trùc tiÕp th«ng qua viÖc cung cÊp th«ng tin ®Ó lËp kÕ ho¹ch vμ kiÓm
so¸t.
Trang 10
- Giai ®o¹n 3 vμ 4: KÕ to¸n qu¶n trÞ ®−îc xem lμ bé phËn cÊu thμnh qu¸ tr×nh
qu¶n lý, v× tÊt c¶ c¸c nhμ qu¶n trÞ ®Òu cã thÓ trùc tiÕp tiÕp cËn th«ng tin v× sù ph©n
biÖt gi÷a nhμ qu¶n trÞ trùc tiÕp vμ nhμ qu¶n trÞ gi¸n tiÕp còng dÇn dÇn ®−îc xãa bá.
1.2 C¬ së lý luËn vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ:
1.2.1 Kh¸i niÖm vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ:
Cã rÊt nhiÒu ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ, chóng ta cã thÓ tham
kh¶o qua mét sè ®Þnh nghÜa:
- Trong cuèn “Advanced Management Accouting” cña Robert S.Kaplan vμ
Anthony A.Atkinson cã ®Þnh nghÜa nh− sau “HÖ thèng kÕ to¸n qu¶n trÞ cung cÊp
th«ng tin gióp cho nh÷ng ng−êi qu¶n lý doanh nghiÖp trong viÖc ho¹ch ®Þnh vμ
kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña hä”
- T¸c gi¶ Ray H.Garrison ®−a ra ®Þnh nghÜa vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ trong quyÓn
“Managerial Accounting” : “KÕ to¸n qu¶n trÞ liªn quan ®Õn viÖc cung cÊp th«ng tin
cho c¸c nhμ qu¶n lý bªn trong doanh nghiÖp - nh÷ng ng−êi cã vai trß ®iÒu khiÓn
ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. KÕ to¸n qu¶n trÞ cã thÓ t−¬ng ph¶n víi kÕ to¸n tμi
chÝnh - liªn quan ®Õn viÖc cung cÊp th«ng tin cho cæ ®«ng, chñ nî vμ nh÷ng ng−êi
kh¸c bªn ngoμi doanh nghiÖp”.
- Theo luËt kÕ to¸n ViÖt Nam, kÕ to¸n qu¶n trÞ “lμ viÖc thu nhËp, xö lý, ph©n
tÝch vμ cung cÊp th«ng tin kinh tÕ, tμi chÝnh theo yªu cÇu qu¶n trÞ vμ quyÕt ®Þnh
kinh tÕ, tμi chÝnh trong néi bé c«ng ty thμnh viªn kÕ to¸n”.
- Theo ®Þnh nghÜa cña viÖn kÕ to¸n viªn Hoa Kú th× kÕ to¸n qu¶n trÞ “lμ qu¸
tr×nh nhËn diÖn, ®o l−êng, tæng hîp, ph©n tÝch, so¹n th¶o, diÔn gi¶i vμ truyÒn ®¹t
th«ng tin ®−îc qu¶n trÞ sö dông ®Ó lËp kÕ ho¹ch, ®¸nh gi¸ vμ kiÓm tra trong néi bé
tæ chøc, vμ ®Ó ®¶m b¶o viÖc sö dông hîp lý cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c nguån lùc
cña tæ chøc ®ã.”
Tãm l¹i, tïy thuéc vμo tõng quan ®iÓm, cã thÓ ®Þnh nghÜa kÕ to¸n qu¶n trÞ
b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau nh−ng 2 ®Þnh nghÜa cña luËt kÕ to¸n ViÖt Nam vμ ViÖn
kÕ to¸n viªn Hoa Kú th−êng ®−îc nh¾c ®Õn trong c¸c s¸ch vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ ë
ViÖt Nam.
Trang 11
KÕ to¸n qu¶n trÞ còng cã thÓ hiÓu mét c¸ch ®¬n gi¶n lμ qu¸ tr×nh cung cÊp
th«ng tin tμi chÝnh vμ th«ng tin ho¹t ®éng cho ho¹t ®éng ®iÒu hμnh trong tæ chøc.
Qu¸ tr×nh nμy ®−îc thùc hiÖn theo c¸c nhu cÇu th«ng tin cña c¸ nh©n ë bªn trong tæ
chøc vμ nh»m h−íng dÉn hä trong c¸c quyÕt ®Þnh vÒ ho¹t ®éng vμ quyÕt ®Þnh vÒ ®Çu
t−.
1.2.2 So s¸nh kÕ to¸n qu¶n trÞ víi kÕ to¸n tμi chÝnh:
KÕ to¸n qu¶n trÞ vμ kÕ to¸n tμi chÝnh lμ hai lÜnh vùc chñ yÕu cña kÕ to¸n nªn
chóng cã nh÷ng ®iÓm chung c¬ b¶n nh−:
- Lμ c«ng cô qu¶n lý gióp cho viÖc qu¶n lý vμ sö dông hiÖu qu¶ c¸c nguån
lùc kinh tÕ cña tæ chøc.
- Sö dông c¸c chøng tõ ban ®Çu lμm c¬ së tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu kinh tÕ - tμi
chÝnh.
- Quan t©m ®Õn tr¸ch nhiÖm cña nhμ qu¶n lý. KÕ to¸n tμi chÝnh chó träng
®Õn tr¸ch nhiÖm ®iÒu hμnh chung ®èi víi toμn bé tæ chøc, kÕ to¸n qu¶n trÞ chó träng
®Õn tr¸ch nhiÖm ®iÒu hμnh ë tõng bé phËn cña tæ chøc cho ®Õn cÊp thÊp nhÊt chØ cã
tr¸ch nhiÖm ®èi víi chi phÝ.
Ngoμi nh÷ng ®iÓm gièng nhau trªn kÕ to¸n tμi chÝnh vμ kÕ to¸n qu¶n trÞ cã
nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n sau ®©y:
Trang 12
B¶ng 1.1: So s¸nh kÕ to¸n tμi chÝnh vμ kÕ to¸n qu¶n trÞ:
C¨n cø ph©n KÕ to¸n tμi chÝnh KÕ to¸n qu¶n trÞ
biÖt
§èi t−îng Nh÷ng ng−êi sö dông ë C¸c cÊp qu¶n trÞ ë bªn
phôc vô chñ bªn ngoμi tæ chøc. trong tæ chøc.
yÕu
Cæ ®«ng, chñ nî, c¬ C¸c nhμ qu¶n trÞ
quan nhμ n−íc, c«ng Ng−êi sö dông chóng vμ c¸c nhμ qu¶n
trÞ
§Æc ®iÓm Ph¶n ¸nh th«ng tin qu¸ Th«ng tin h−íng vÒ
th«ng tin khø t−¬ng lai
Ph¶n ¸nh toμn bé ho¹t Ph¶n ¸nh ho¹t ®éng s¶n
Ph¹m vi b¸o ®éng s¶n xuÊt kinh xuÊt kinh doanh cña
c¸o doanh cña doanh nghiÖp doanh nghiÖp ë møc ®é
ë møc ®é tæng thÓ. chi tiÕt
Theo ®Þnh kú nh− th¸ng, Th−êng xuyªn h¬n tïy Kú quý, n¨m theo nhu cÇu, cã thÓ
hμng ngμy, bÊt cø lóc b¸o c¸o nμo
Cã tÝnh ph¸p lÖnh: néi Kh«ng cã tÝnh ph¸p lÖnh:
dung vμ h×nh thøc c¸c néi dung vμ h×nh thøc
TÝnh ph¸p lÖnh BCTC ph¶i tu©n thñ c¸c cña b¸o c¸o KTQT kh«ng
chuÈn mùc quy ®Þnh mμ cã chuÈn mùc chung.
Bé Tμi chÝnh ban hμnh.
Qua nh÷ng ®iÓm so s¸nh trªn, chóng ta nhËn thÊy r»ng viÖc x©y dùng hÖ
thèng kÕ to¸n qu¶n trÞ nªn c¨n cø vμo nhu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp, kh«ng cã
tÝnh b¾t buéc vμ viÖc x©y dùng cã thÓ kÕt hîp víi kÕ to¸n tμi chÝnh ®Ó sö dông hÖ
thèng ghi chÐp ban ®Çu.
Trang 13
1.2.3 Vai trß cña kÕ to¸n qu¶n trÞ:
Nh− chóng ta biÕt, kÕ to¸n qu¶n trÞ cung cÊp th«ng tin cho nh÷ng ng−êi qu¶n
lý nh»m thùc hiÖn tèt chøc n¨ng qu¶n trÞ. Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh,
nhμ qu¶n trÞ lu«n th−êng xuyªn ph¶i thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh dùa vμo c¸c
nguån th«ng tin ®¸ng tin cËy kh¸c nhau. Trong ®ã, th«ng tin kÕ to¸n qu¶n trÞ cã vai
trß hÕt søc quan träng v× ®ã lμ nh÷ng th«ng tin kinh tÕ ®· ®−îc l−îng hãa, ph©n tÝch
thÝch hîp cho tõng quyÕt ®Þnh kh¸c nhau.
§Ó thùc hiÖn mét quyÕt ®Þnh mang l¹i hiÖu qu¶, nhμ qu¶n trÞ kh«ng chØ dùa
trªn nh÷ng th«ng tin do kÕ to¸n qu¶n trÞ cung cÊp mμ ph¶i dùa vμo nhiÒu nguån
th«ng tin kh¸c nhau. Mçi nguån th«ng tin cã tÇm quan träng riªng cña nã. Trong
®ã, th«ng tin kÕ to¸n qu¶n trÞ nh− lμ mét th−íc ®o hiÖu qu¶ cho sù vËn hμnh trong
t−¬ng lai. NÕu nhμ qu¶n trÞ quyÕt ®Þnh khi thiÕu nguån th«ng tin kÕ to¸n qu¶n trÞ th×
quyÕt ®Þnh ®ã thiÕu ®i mét c¬ së khoa häc ®Ó chøng minh hiÖu qu¶ quyÕt ®Þnh cña
m×nh, v× quyÕt ®Þnh ®ã kh«ng ®−îc ®o l−êng hiÖu qu¶ vÒ mÆt kÕ to¸n, tμi chÝnh.
Tïy vμo tõng cÊp qu¶n lý kh¸c nhau, yªu cÇu vÒ th«ng tin kÕ to¸n qu¶n trÞ
®−îc ®¸p øng còng ë møc kh¸c nhau. Nhμ qu¶n trÞ cÊp cμng cao th× yªu cÇu th«ng
tin kÕ to¸n qu¶n trÞ ®−îc ®¸p øng cμng nhiÒu vμ vai trß cña nh÷ng th«ng tin ®ã cμng
quan träng h¬n.
Trong m«i tr−êng kinh doanh ë giai ®o¹n héi nhËp nh− hiÖn nay, vai trß cña
kÕ to¸n qu¶n trÞ cμng trë nªn quan träng h¬n bao giê hÕt. ViÖc øng dông kÕ to¸n
qu¶n trÞ vμo doanh nghiÖp sÏ gióp tiÕt kiÖm ®−îc chi phÝ, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t
®éng.
1.3 Néi dung cña kÕ to¸n qu¶n trÞ:
KÕ to¸n qu¶n trÞ cung cÊp th«ng tin h÷u Ých phôc vô nhμ qu¶n trÞ doanh nghiÖp,
víi nh÷ng lo¹i h×nh ho¹t ®éng kh¸c nhau, trong tõng giai ®o¹n kh¸c nhau, mçi
doanh nghiÖp cã thÓ cã nh÷ng nhu cÇu th«ng tin phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý kh¸c
nhau do ®ã néi dung cña kÕ to¸n qu¶n trÞ gi÷a c¸c doanh nghiÖp cã kh¸c nhau.
Trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô tμi chÝnh nh− c«ng ty b¶o hiÓm, ph¹m
vi øng dông cña kÕ to¸n qu¶n trÞ cã phÇn h¹n chÕ h¬n t¹i c¸c c«ng ty s¶n xuÊt.
Trang 14
1.3.1 HÖ thèng chøng tõ, tμi kho¶n, sæ s¸ch, b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ:
1.3.1.1 Kh¸i niÖm:
HÖ thèng chøng tõ, tμi kho¶n, sæ s¸ch, b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ lμ mét hÖ
thèng ghi chÐp, tæng hîp, l−u tr÷ vμ xö lý sè liÖu vÒ kÕ to¸n phôc vô cho nhu cÇu
lËp b¸o c¸o tμi chÝnh vμ qu¶n lý doanh nghiÖp. HÖ thèng nμy bao hμm c¶ phÇn kÕ
to¸n tμi chÝnh. PhÇn lín chøng tõ vμ hÇu nh− toμn bé c¸c tμi kho¶n ph¶n ¸nh doanh
thu, chi phÝ bªn kÕ to¸n tμi chÝnh ®−îc kÕ to¸n qu¶n trÞ dïng chung.
1.3.1.2 §Æc ®iÓm:
Do kÕ to¸n qu¶n trÞ kh«ng cã tÝnh ph¸p lÖnh vμ nh»m môc ®Ých phôc vô cho
nhu cÇu bªn trong doanh nghiÖp nªn hÖ thèng chøng tõ, tμi kho¶n, sæ s¸ch, b¸o c¸o
kÕ to¸n qu¶n trÞ kh«ng yªu cÇu ph¶i tu©n thñ c¸c biÓu mÉu thèng nhÊt nh− bªn kÕ
to¸n tμi chÝnh. Tïy theo ®Æc thï doanh nghiÖp, tïy theo nhu cÇu vÒ th«ng tin mμ
doanh nghiÖp tù thiÕt kÕ hÖ thèng ghi chÐp phï hîp nhÊt. Tuy nhiªn, hÖ thèng ph¶i
tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c:
- D÷ liÖu cã c¨n cø.
- Truy xuÊt dÔ dμng.
- Cã tÝnh thèng nhÊt.
PhÇn lín c¸c th«ng tin ban ®Çu ®Òu n»m bªn hÖ thèng ghi chÐp cña kÕ to¸n
tμi chÝnh. Do vËy, kÕ to¸n qu¶n trÞ cã c¬ héi tËn dông nh÷ng sè liÖu cã s½n nμy vμ
thiÕt kÕ thªm c¸c lo¹i sæ s¸ch, tμi kho¶n kh¸c.
1.3.2 LËp dù to¸n:
1.3.2.1 Kh¸i niÖm:
Dù to¸n lμ qu¸ tr×nh tÝnh to¸n chi tiÕt nh»m chØ râ c¸ch huy ®éng, sö dông
vèn vμ c¸c nguån lùc kh¸c theo tõng ®Þnh kú vμ ®−îc biÓu diÔn mét c¸ch cã hÖ
thèng d−íi d¹ng sè l−îng vμ gi¸ trÞ.
HÖ thèng dù to¸n ng¾n h¹n lμ tæng thÓ nh÷ng −íc tÝnh vÒ môc tiªu cña doanh
nghiÖp sÏ ®¹t ®−îc trong thêi gian tõ mét n¨m trë l¹i. Mét hÖ thèng dù to¸n ng¾n
h¹n ®Çy ®ñ bao gåm: dù to¸n tæng thÓ vμ dù to¸n chi tiÕt. Dù to¸n tæng thÓ th× lËp
Trang 15
cho mét kú dμi c¶ n¨m, cßn dù to¸n chi tiÕt cho thêi gian ng¾n h¬n nh− th¸ng,
quý...ë gãc ®é tr¸ch nhiÖm th× dù to¸n theo møc ®é tæng thÓ cho toμn c«ng ty do
qu¶n lý cÊp cao lËp, c¸c cÊp thõa hμnh nh− phßng ban, bé phËn th× lËp c¸c dù to¸n
chi tiÕt cho tõng bé phËn.
1.3.2.2 Vai trß cña dù to¸n:
T¸c dông lín nhÊt cña dù to¸n ®èi víi nhμ qu¶n trÞ lμ cung cÊp ph−¬ng tiÖn
th«ng tin mét c¸ch cã hÖ thèng toμn bé kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp. Mét khi dù
to¸n ®· ®−îc c«ng bè th× kh«ng cßn sù nghi ngê g× vÒ môc tiªu mμ doanh nghiÖp
muèn ®¹t vμ ®¹t b»ng c¸ch nμo. Ngoμi ra dù to¸n cßn cã nh÷ng t¸c dông sau:
- X¸c ®Þnh râ c¸c môc tiªu cô thÓ lμm c¨n cø ®¸nh gi¸ thùc hiÖn sau nμy.
- L−êng tr−íc nh÷ng khã kh¨n khi chóng ch−a x·y ra ®Ó cã ph−¬ng ¸n ®èi
phã kÞp thêi vμ ®óng ®¾n.
- KÕt hîp toμn bé ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp b»ng c¸c kÕ ho¹ch cña tõng
bé phËn kh¸c nhau. Nhê vËy, dù to¸n ®¶m b¶o cho c¸c kÕ ho¹ch cña tõng bé phËn
phï hîp víi môc tiªu chung cña doanh nghiÖp.
HÖ thèng c¸c b¶ng dù to¸n ng©n s¸ch rÊt h÷u Ých trong viÖc trî gióp c¸c nhμ
qu¶n trÞ t×m kiÕm nguån tμi trî còng nh− ph©n phèi nguån nμy cho c¸c ho¹t ®éng
t−¬ng lai cña doanh nghiÖp.
HÖ thèng c¸c b¶ng dù to¸n ng©n s¸ch rÊt h÷u Ých trong viÖc trî gióp c¸c nhμ
qu¶n trÞ t×m kiÕm nguån tμi trî còng nh− ph©n phèi nguån nμy cho c¸c ho¹t ®éng
t−¬ng lai cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, c¸c th«ng tin ®−îc thÓ hiÖn trªn c¸c b¶ng dù
to¸n chÝnh lμ c¸c tiªu chuÈn cho viÖc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ kinh doanh, liªn kÕt sù
truyÒn t¶i th«ng tin vμ sù hîp t¸c cña toμn doanh nghiÖp. HÖ thèng c¸c b¶ng dù to¸n
cña doanh nghiÖp gåm c¸c dù to¸n vÒ tÊt c¶ c¸c mÆt ho¹t ®éng kinh doanh cña
doanh nghiÖp vμ c¸c b¸o c¸o tμi chÝnh theo dù to¸n, víi kú lËp b¸o c¸o dù to¸n
th−êng lμ mét n¨m, vμ cã thÓ chia thμnh tõng quý th¸ng.
1.3.2.3 Tr×nh tù lËp dù to¸n:
Dù to¸n ®−îc chuÈn bÞ tõ cÊp c¬ së trë lªn. Sè liÖu dù to¸n cña cÊp c¬ së
®−îc tr×nh lªn qu¶n trÞ cÊp trªn xem xÐt vμ quyÕt ®Þnh ®Ó ng¨n chÆn viÖc dù to¸n
qu¸ thÊp dÉn ®Õn møc ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶ vμ l·ng phÝ. Héi ®ång qu¶n trÞ c¨n
Trang 16
cø trªn sè liÖu dù to¸n chi tiÕt cña cÊp d−íi, kÕt hîp víi c¸ch nh×n cña doanh nghiÖp
lμ mét khèi thèng nhÊt cña nhiÒu bé phËn riªng lÏ, sÏ x©y dùng nªn nh÷ng b¶ng dù
to¸n cã c¬ së vμ cã tÝnh thèng nhÊt cao.
Tr×nh tù lËp dù to¸n nh− trªn cã nh÷ng −u ®iÓm sau:
- Mäi cÊp qu¶n lý cña doanh nghiÖp, tõ thÊp ®Õn cao, ®Òu cã gãp phÇn vμo
qu¸ tr×nh x©y dùng dù to¸n.
- Dù to¸n ®−îc lËp tõ cÊp c¬ së nªn cã ®é tin cËy vμ tÝnh chÝnh x¸c cao.
- Do ®−îc tham gia vμo qu¸ tr×nh dù to¸n, vμ c¸c chØ tiªu ®−îc tù ®Ò ra nªn
qu¶n trÞ cÊp c¬ së sÏ thùc hiÖn kÕ ho¹ch mét c¸ch chñ ®éng h¬n, tho¶i m¸i h¬n vμ
kh¶ n¨ng hoμn thμnh kÕ ho¹ch sÏ cao h¬n. Ng−îc l¹i, nÕu kh«ng hoμn thμnh kÕ
ho¹ch th× tr¸ch nhiÖm tr−íc hÕt lμ ë cÊp c¬ së.
1.3.3 Qu¶n trÞ chi phÝ:
1.3.3.1 Kh¸i niÖm:
Chi phÝ cã thÓ ®−îc hiÓu lμ gi¸ trÞ cña c¸c nguån lùc chi ra dïng trong ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña tæ chøc ®Ó ®¹t ®−îc mét môc ®Ých nμo ®ã. B¶n chÊt
cña chi phÝ lμ ph¶i mÊt ®i ®Ó ®æi lÊy mét kÕt qu¶, kÕt qu¶ cã thÓ ë d−íi d¹ng vËt
chÊt nh− tiÒn, s¶n phÈm...hoÆc kh«ng cã d¹ng vËt chÊt nh− kiÕn thøc, dÞch vô ®−îc
phôc vô...Cung cÊp th«ng tin h÷u Ých vÒ chi phÝ lμ mét trong nh÷ng nhiÖm vô träng
t©m cña kÕ to¸n qu¶n trÞ doanh nghiÖp. §Ó cã thÓ nhËn biÕt, ®¸nh gi¸ vμ qu¶n lý chi
phÝ kinh doanh ®−îc tèt tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p ®óng ®¾n nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ
®¸p øng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, nhμ qu¶n trÞ
kh«ng thÓ thiÕu nh÷ng th«ng tin qu¶n trÞ vÒ chi phÝ.
1.3.3.2 Môc ®Ých, ý nghÜa:
Môc ®Ých cña kÕ to¸n qu¶n trÞ trong lÜnh vùc chi phÝ lμ nh»m cung cÊp th«ng
tin thÝch hîp, h÷u Ých vμ kÞp thêi cho viÖc ra quyÕt ®Þnh kinh doanh cña nhμ qu¶n
trÞ. V× thÕ, ®èi víi kÕ to¸n qu¶n trÞ, chi phÝ kh«ng chØ ®¬n gi¶n ®−îc nhËn thøc theo
quan ®iÓm cña kÕ to¸n tμi chÝnh, mμ nã cßn ph¶i ®−îc nhËn diÖn theo nhiÒu ph−¬ng
diÖn kh¸c nhau ®Ó ®¸p øng th«ng tin mét c¸ch toμn diÖn cho c¸c nhμ qu¶n trÞ trong
viÖc ho¹ch ®Þnh, kiÓm so¸t vμ ra quyÕt ®Þnh. Do ®ã, khi nhËn thøc chi phÝ theo quan
Trang 17
®iÓm kÕ to¸n qu¶n trÞ chóng ta ph¶i chó träng ®Õn môc ®Ých sö dông, ®Õn nhu cÇu
qu¶n lý cña nhμ qu¶n trÞ.
Víi vai trß t− vÊn cho nhμ qu¶n trÞ trong ®iÒu hμnh s¶n xuÊt kinh doanh vμ
chän lùa ph−¬ng ¸n kinh doanh tèi −u. KÕ to¸n qu¶n trÞ nhËn diÖn vμ ph©n lo¹i chi
phÝ tõ nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau nh»m tiÕt kÕ th«ng tin vÒ chi phÝ thÝch hîp víi tõng
môc ®Ých sö dông cña nhμ qu¶n trÞ.
T×m ra c©u tr¶ lêi cho c©u hái “Chi phÝ lμ bao nhiªu?” cã ý nghÜa quan träng
®èi víi nhμ qu¶n trÞ ë tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh tæ chøc v× chi phÝ cã ¶nh h−ëng trùc tiÕp
®Õn lîi nhuËn nh−ng cã ¶nh h−ëng theo chiÒu ng−îc l¹i: chi phÝ t¨ng, lîi nhuËn
gi¶m. Do vËy, dï ë cÊp bËc qu¶n trÞ nμo trong tæ chøc, nhμ qu¶n trÞ ®Òu ph¶i hiÓu
®−îc b¶n chÊt cña chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi qu¶n lý cña m×nh ®Ó cã thÓ kiÓm
so¸t hoÆc sö dông chóng nh− mét c«ng cô ®Ó gia t¨ng kÕt qu¶ kinh doanh.
1.3.3.3 Ph©n lo¹i chi phÝ:
HÇu hÕt c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ ®Òu cã liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh. V× vËy, c¸c kÕ to¸n viªn qu¶n trÞ ph¶i cã kh¶ n¨ng ph©n lo¹i chi phÝ thμnh
tõng lo¹i chi phÝ kh¸c nhau phï hîp víi yªu cÇu cña mçi lo¹i quyÕt ®Þnh. D−íi gãc
®é qu¶n trÞ, chi phÝ th−êng ®−îc ph©n lo¹i thμnh c¸c cÆp sau:
- Chi phÝ kh¶ biÕn vμ chi phÝ bÊt biÕn:
+ Chi phÝ kh¶ biÕn: lμ c¸c kho¶n chi phÝ thay ®æi vÒ tæng sè, tû lÖ víi nh÷ng
biÕn ®æi cña c¸c møc ®é ho¹t ®éng.
+ Chi phÝ bÊt biÕn: lμ c¸c kho¶n chi phÝ kh«ng thay ®æi vÒ tæng sè trong mét
ph¹m vi nhÊt ®Þnh khi cã sù thay ®æi cña c¸c møc ®é ho¹t ®éng.
+ Chi phÝ hçn hîp bao gåm c¶ 2 yÕu tè kh¶ biÕn vμ bÊt biÕn. PhÇn bÊt biÕn
cña chi phÝ hçn hîp th−êng ph¶n ¸nh chi phÝ c¬ b¶n tèi thiÓu ®Ó duy tr× t×nh tr¹ng
s½n sμng phôc vô. Cßn phÇn chi phÝ kh¶ biÕn trong chi phÝ hçn hîp th−êng ph¶n ¸nh
chi phÝ thùc tÕ sö dông hoÆc sö dông qu¸ ®Þnh møc. Do vËy, yÕu tè kh¶ biÕn sÏ biÕn
thiªn tû lÖ thuËn víi møc dÞch vô phôc vô hoÆc møc sö dông v−ît ®Þnh møc. Nh»m
môc ®Ých lËp kÕ ho¹ch, kiÓm so¸t ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vμ chñ ®éng trong
qu¶n lý chi phÝ, kÕ to¸n viªn qu¶n trÞ cÇn ph¶i ghi chÐp chi phÝ hçn hîp khi chóng
ph¸t sinh vμ t¸ch chóng ra thμnh 2 yÕu tè chi phÝ kh¶ biÕn vμ chi phÝ bÊt biÕn.
Trang 18
- Chi phÝ trùc tiÕp vμ chi phÝ gi¸n tiÕp:
+ Chi phÝ trùc tiÕp: lμ nh÷ng chi phÝ chØ quan hÖ trùc tiÕp ®Õn viÖc s¶n xuÊt
mét lo¹i s¶n phÈm, mét c«ng viÖc, lao vô hoÆc mét ho¹t ®éng, mét ®Þa ®iÓm nhÊt
®Þnh vμ hoμn toμn cã thÓ h¹ch to¸n, quy n¹p trùc tiÕp cho s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao
vô ®ã.
+ Chi phÝ gi¸n tiÕp: lμ c¸c chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu s¶n phÈm, c«ng
viÖc, lao vô, nhiÒu ®èi t−îng kh¸c nhau nªn ph¶i tËp hîp, quy n¹p cho tõng ®èi
t−îng b»ng ph−¬ng ph¸p ph©n bæ th«ng qua c¸c tiªu thøc phï hîp.
- Chi phÝ kiÓm so¸t ®−îc vμ chi phÝ kh«ng kiÓm so¸t ®−îc:
+ Chi phÝ kiÓm so¸t ®−îc ë mét cÊp qu¶n lý nμo ®ã lμ chi phÝ mμ nhμ qu¶n
lýcÊp ®ã x¸c ®Þnh ®−îc chÝnh x¸c sù ph¸t sinh cña nã, ®ång thêi cã thÈm quyÒn ra
quyÕt ®Þnh ®èi víi sù ph¸t sinh cña c¸c kho¶n chi phÝ ®ã.
+ Chi phÝ kh«ng kiÓm so¸t ®−îc lμ nh÷ng chi phÝ n»m ngoμi kh¶ n¨ng ®Þnh
ra ®−îc cña mét cÊp.
- Chi phÝ chªnh lÖch vμ chi phÝ lÆn:
+ Chi phÝ chªnh lÖch: c¸c nhμ qu¶n lý th−êng ph¶i ®øng tr−íc sù so s¸nh, lùa
chän nh÷ng ph−¬ng ¸n kh¸c nhau, quyÕt ®Þnh sÏ ®−îc h×nh thμnh chñ yÕu dùa trªn
c¬ së chi phÝ cña tõng ph−¬ng ¸n. Nh−ng thùc tÕ l¹i cã nh÷ng chi phÝ tån t¹i trong
ph−¬ng ¸n nμy nh−ng l¹i kh«ng hoÆc chØ tån t¹i mét phÇn trong ph−¬ng ¸n kia. TÊt
c¶ nh÷ng sù thay ®æi ®ã h×nh thμnh chi phÝ chªnh lÖch vμ chóng sÏ lμ c¨n cø ®Ó
ng−êi qu¶n lý lùa chän ph−¬ng ¸n.
+ Chi phÝ lÆn: chi phÝ lÆn lμ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ khø mμ doanh
nghiÖp ph¶i chÞu vμ vÉn cßn ph¶i chÞu trong t−¬ng lai bÊt kÓ doanh nghiÖp lùa chän
ph−¬ng ¸n kinh doanh nμo. VÝ dô chi phÝ khÊu hao tμi s¶n cè ®Þnh th−êng lμ chi phÝ
lÆn.
- Chi phÝ x¸c ®Þnh vμ chi phÝ c¬ héi:
+ Chi phÝ x¸c ®Þnh: lμ c¸c kho¶n chi phÝ vÒ nh©n c«ng, nguyªn liÖu vμ c¸c
yÕu tè s¶n xuÊt kh¸c ®· thùc chi, thùc tr¶. C¸c kho¶n chi phÝ nμy ®−îc ph¶n ¸nh
trªn sæ s¸ch kÕ to¸n doanh nghiÖp.
+ Chi phÝ c¬ héi: lμ lîi nhuËn tiÒm tμng bÞ mÊt ®i do chän ph−¬ng ¸n hμnh
®éng nμy thay v× chän ph−¬ng ¸n hμnh ®éng kh¸c.
Trang 19
1.3.4 Qu¶n trÞ c«ng nî:
Trong qu¸ tr×nh kinh doanh, c«ng nî tån t¹i kh¸ch quan nh−ng c¸c doanh
nghiÖp kh«ng nªn ®Ó nã v−ît khái ph¹m vi kiÓm so¸t vμ thêi h¹n cho phÐp. C«ng nî
lμ mét chØ tiªu quan träng ®¸nh gi¸ chÊt l−îng qu¶n lý cña doanh nghiÖp. ChÝnh v×
thÕ, doanh nghiÖp cÇn cã ®Çy ®ñ th«ng tin cô thÓ, nhanh chãng, kÞp thêi vμ cã
nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý tèt ®Ó h¹n chÕ nh÷ng rñi ro cã thÓ x·y ra.
C«ng nî ®−îc x¸c ®Þnh nh− lμ mét chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt
l−îng qu¶n lý cña doanh nghiÖp, c«ng nî ®−îc theo dâi bëi c¶ bé phËn kÕ to¸n tμi
chÝnh vμ kÕ to¸n qu¶n trÞ nh−ng víi néi dung vμ môc tiªu kh¸c nhau.
1.3.5 Ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tμi chÝnh:
1.3.5.1 Môc ®Ých:
Qu¸ tr×nh ph©n tÝch ho¹t ®éng tμi chÝnh ë c¸c doanh nghiÖp nh»m vμo c¸c
môc tiªu sau:
- Ho¹t ®éng tμi chÝnh ph¶i gi¶i quyÕt tèt c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ, thÓ hiÖn
qua viÖc thanh to¸n víi c¸c c«ng ty thμnh viªn liªn quan nh− ng©n hμng, nhμ n−íc,
c¸c c«ng ty thμnh viªn kinh tÕ...). Mèi quan hÖ nμy sÏ ®−îc cô thÓ hãa thμnh c¸c chØ
tiªu ®¸nh gi¸ vÒ mÆt l−îng, chÊt, thêi gian.
- Ho¹t ®éng tμi chÝnh ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c hiÖu qu¶. Nguyªn t¾c nμy ®ßi
hái viÖc sö dông c¸c nguån lùc lμ thÊp nhÊt nh−ng vÉn ®¶m b¶o qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
kinh doanh b×nh th−êng vμ ®¹t c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra.
- Ho¹t ®éng tμi chÝnh ph¶i thùc hiÖn trªn c¬ së t«n träng ph¸p luËt, chÊp
hμnh vμ tu©n thñ c¸c chÕ ®é vÒ tμi chÝnh tÝn dông, nghÜa vô ®ãng gãp, kü luËt thanh
to¸n víi c¸c c«ng ty thμnh viªn vμ c¬ quan liªn quan.
1.3.5.2 ý nghÜa
- C¸c nhμ qu¶n trÞ sö dông ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh nh− mét c«ng cô
®Ó ®iÒu hμnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Qua ph©n tÝch ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh, c¸c nhμ qu¶n trÞ thÊy râ nguyªn nh©n vμ nguån gèc c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh.
Trªn c¬ së ®ã, c¸c nhμ qu¶n trÞ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p kÞp thêi kh¾c phôc nh÷ng yÕu
Trang 20
kÐm ®ã cña tõng mÆt, tõng kh©u, tõng bé phËn nh»m ®em l¹i sù phèi hîp nhÞp
nhμng ®ång bé trong doanh nghiÖp, duy tr× ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh liªn tôc
vμ hiÖu qu¶. §ång thêi, qua ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh, nhμ qu¶n trÞ ph¸t hiÖn
nh÷ng mÆt tÝch cùc, nh÷ng mÆt m¹nh vμ tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp, ®¸nh gi¸
chÝnh x¸c kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp, dù ®o¸n c¸c rñi ro cã thÓ x·y ra ®Ó ho¹ch
®Þnh chiÕn l−îc ph¸t triÓn doanh nghiÖp, khai th¸c nh÷ng tiÒm n¨ng s½n cã.
- Ho¹t ®éng tμi chÝnh cã mèi quan hÖ trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh ë doanh nghiÖp. Do ®ã tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu ¶nh
h−ëng ®Õn t×nh h×nh tμi chÝnh cña doanh nghiÖp. Ng−îc l¹i, t×nh h×nh tμi chÝnh tèt
hay xÊu ®Òu cã t¸c dông thóc ®Èy hoÆc k×m h·m ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh.
- C¸c b¸o c¸o tμi chÝnh ph¶n ¸nh kÕt qu¶ vμ t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh
b»ng c¸c chØ tiªu gi¸ trÞ. Nh÷ng b¸o c¸o nμy do kÕ to¸n so¹n th¶o theo ®Þnh kú,
nh»m môc ®Ých cung cÊp th«ng tin vÒ kÕt qu¶ vμ t×nh h×nh tμi chÝnh cña doanh
nghiÖp theo quy ®Þnh cña Bé Tμi chÝnh.
- TÊt c¶ c¸c b¸o c¸o tμi chÝnh ®Òu lμ nh÷ng tμi liÖu cã tÝnh lÞch sö v× chóng
nªu ra nh÷ng g× ®· x·y ra trong mét kú c¸ biÖt nμo ®ã. Môc ®Ých cña viÖc ph©n tÝch
b¸o c¸o tμi chÝnh lμ gióp cho nh÷ng nhμ qu¶n lý ®¸nh gi¸ ®−îc thùc tr¹ng tμi chÝnh
vμ xu h−íng ph¸t triÓn trong t−¬ng lai.
1.3.6 §¸nh gi¸ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý:
1.3.6.1 KÕ to¸n tr¸ch nhiÖm:
- KÕ to¸n tr¸ch nhiÖm chó träng vμo c¸c nhμ qu¶n trÞ ®−îc giao tr¸ch nhiÖm
kiÓm so¸t viÖc sö dông mét nguån lùc nμo ®ã cña tæ chøc. Quan ®iÓm nμy ®ßi hái
qu¶n lý cÊp cao ph¶i x©y dùng mét m¹ng l−íi c¸c trung t©m tr¸ch nhiÖm. Mét trung
t©m tr¸ch nhiÖm lμ mét c«ng ty thμnh viªn trong tæ chøc, ®Æt d−íi sù l·nh ®¹o cña
mét nhμ qu¶n trÞ mμ ®−îc giao ph¶i ®¹t ®−îc c¸c kÕt qu¶ theo tháa thuËn.
- Môc tiªu cña hÖ thèng kÕ to¸n tr¸ch nhiÖm lμ gióp ®¶m b¶o viÖc sö dông
hiÖu qu¶ vμ h÷u hiÖu c¸c c¸c nguån lùc cña mét tæ chøc. TÝnh h÷u hiÖu bao gåm
viÖc hoμn thμnh nh÷ng g× tæ chøc muèn lμm. Mét trung t©m tr¸ch nhiÖm cμng hoμn
Trang 21
thμnh ®−îc nhiÒu môc ®Ých cña tæ chøc th× trung tr©m ®ã cμng hiÖu qu¶. TÝnh hiÖu
qu¶ bao gåm viÖc hoμn thμnh c¸c môc tiªu cña tæ chøc víi chi phÝ thÊp nhÊt vμ cã
thÓ ®o l−êng b»ng mét tû sè ®Çu ra so víi ®Çu vμo, tøc lμ l−îng ®Çu ra ®¹t ®−îc trªn
mét c«ng ty thμnh viªn ®Çu vμo. TÝnh hiÖu qu¶ ®−îc ®o l−êng mμ kh«ng tÝnh tíi
liÖu ®Çu ra cã phï hîp víi c¸c môc tiªu cña tæ chøc hay kh«ng. VËy mét tæ chøc cã
thÓ h÷u hiÖu mμ kh«ng hiÖu qu¶, vμ ng−îc l¹i. §Çu ra th−êng ®−îc ®o l−êng b»ng
doanh thu, ®Çu vμo th−êng ®−îc ®o l−êng b»ng chi phÝ.
- Trªn thùc tÕ, c¸c tæ chøc cã rÊt nhiÒu hÖ thèng kÕ to¸n tr¸ch nhiÖm. §«i khi
c¸c hÖ thèng nμy ho¹t ®éng tèt, ®«i khi kh«ng. §«i khi hÖ thèng tr¸ch nhiÖm bao
gåm c¸c thñ tôc thÓ chÕ hãa cao víi ho¹t ®éng theo lÞch tr×nh ®Òu ®Æn, vμ ®«i khi hÖ
thèng kh«ng ®−îc thÓ chÕ hãa vμ ho¹t ®éng tïy tiÖn. §«i khi c¸c nhμ qu¶n lý bé
phËn hay qu¶n lý ch−¬ng tr×nh ®−îc giao quyÒn h¹n quyÕt ®Þnh lín, vμ ®«i khi
nh÷ng nhμ qu¶n trÞ nμy hÇu nh− kh«ng cã quyÒn hay tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c quyÕt
®Þnh vÒ sö dông nguån lùc.
- C¸c kh¸c biÖt nμy ph¸t sinh do c¸c ®Æc ®iÓm cña hÖ thèng tr¸ch nhiÖm vμ
l−îng quyÒn h¹n mμ nhμ qu¶n lý cÊp cao trao cho c¸c nhμ qu¶n lý cÊp d−íi. Sù
ph©n quyÒn trong mét tæ chøc cho c¸c trung t©m tr¸ch nhiÖm mét phÇn tïy thuéc vμ
m«i tr−êng cña tæ chøc vμ phong c¸ch qu¶n lý. V× vËy, kh«ng dÔ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c
c¸c ®Æc ®iÓm cña hÖ thèng kÕ to¸n tr¸ch nhiÖm cña mét tæ chøc.
- VËy, mét hÖ thèng kÕ to¸n tr¸ch nhiÖm lμ g×? Hay, cã thÓ nãi g× vÒ ®iÒu mμ
sÏ gióp c¸c nhμ qu¶n trÞ c¸c tæ chøc nghÜ vÒ c¸ch thiÕt kÕ hÖ thèng phï hîp víi c¸c
chiÕn l−îc vμ c¬ cÊu tæ chøc cña nh÷ng tæ chøc?
- §Ó tr¶ lêi cho c¸c c©u hái trªn cÇn t×m hiÓu vÒ cÊu tróc vμ qu¸ tr×nh cña
mét hÖ thèng kÕ to¸n tr¸ch nhiÖm. CÊu tróc cña mét hÖ thèng kÕ to¸n tr¸ch nhiÖm
cã thÓ ®¸nh gi¸ b»ng c¸c nhãm ng−êi trong ph¹m vi mét tæ chøc lμm viÖc víi nhau
®Ó thùc hiÖn mét hay nhiÒu môc tiªu cña tæ chøc. Mçi nhãm ®−îc gäi lμ mét trung
t©m tr¸ch nhiÖm, ®Æt d−íi sù l·nh ®¹o cña mét nhμ qu¶n lý. Nhμ qu¶n lý nμy ph¶i
chÞu tr¸ch nhiÖm chung vÒ kÕt qu¶ cña trung t©m. Trªn quan ®iÓm cña kÕ to¸n tr¸ch
nhiÖm, mét tæ chøc ®−îc xem lμ mét tËp hîp, hay mét m¹ng l−íi c¸c trung t©m
tr¸ch nhiÖm. Cô thÓ h¬n, v× mçi ng−êi trong tæ chøc ®Òu chÞu tr¸ch nhiÖm víi c¸i g×
®ã vμ v× phÇn lín tæ chøc ®Òu tæ chøc nh©n sù cña m×nh thμnh c¸c nhãm (phßng, bé
Trang 22
phËn, ch−¬ng tr×nh...) nªn mçi nhãm cã thÓ ®−îc xem lμ mét trung t©m tr¸ch
nhiÖm. Nh− vËy, vÊn ®Ò ®Æt ra khi thiÕt kÕ cÊu tróc cña mét hÖ thèng kÕ to¸n tr¸ch
nhiÖm lμ “nhãm cã tr¸ch nhiÖm víi c¸i g×?”. Môc ®Ých cña nhμ qu¶n trÞ cÊp cao lμ
thiÕt kÕ m¹ng l−íi c¸c trung t©m tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc sao cho c¸c c¸ nh©n cã
tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c ho¹t ®éng mμ hä cã quyÒn kiÓm so¸t.
1.3.6.2 C¸c trung t©m tr¸ch nhiÖm:
Trung t©m tr¸ch nhiÖm lμ mét bé phËn hay mét phßng ban chøc n¨ng mμ kÕt
qu¶ cña nã ®−îc g¾n tr¸ch nhiÖm trùc tiÕp cña mét nhμ qu¶n lý cô thÓ. Nãi c¸ch
kh¸c, mçi trung t©m tr¸ch nhiÖm trong tæ chøc ®−îc giao cho mét nhμ qu¶n lý cô
thÓ, nhμ qu¶n lý nμy lμ ng−êi chÞu tr¸ch nhiÖm ®iÒu hμnh trung t©m trong ph¹m vi
quyÒn h¹n ®−îc giao vμ chÞu tr¸ch nhiÖm toμn bé vÒ kÕt qu¶ ®¹t ®−îc cña trung
t©m. C¸c lo¹i trung t©m tr¸ch nhiÖm trong doanh nghiÖp:
- Trung t©m chi phÝ: lμ trung t©m tr¸ch nhiÖm mμ trong ®ã ®Çu vμo ®−îc
l−îng hãa b»ng tiÒn nh−ng ®Çu ra kh«ng thÓ l−îng hãa b»ng tiÒn ®−îc. Trong mét
doanh nghiÖp, trung t©m chi phÝ th−êng lμ c¸c phßng ban qu¶n lý. ë ®©y, gi¸m
®èc/tr−ëng bé phËn chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vμ kiÓm so¸t vÒ chi phÝ ph¸t sinh t¹i bé
phËn cña m×nh vμ kh«ng cã quyÒn ®èi víi viÖc tiªu thô s¶n phÈm còng nh− ®iÒu
hμnh vèn ®Çu t−.
- Trung t©m kinh doanh: lμ trung t©m tr¸ch nhiÖm mμ ng−êi qu¶n lý trung
t©m ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ lîi nhuËn vμ chi phÝ ph¸t sinh t¹i c«ng ty thμnh viªn
cña m×nh, v× vËy ®Æc ®iÓm cña trung t©m kinh doanh lμ ®Çu ra vμ ®Çu vμo ®Òu cã thÓ
l−îng hãa b»ng tiÒn ®−îc.
- Trung t©m ®Çu t−: lμ trung t©m tr¸ch nhiÖm kh«ng nh÷ng l−îng hãa ®−îc
b»ng tiÒn ®Çu vμo vμ ®Çu ra mμ c¶ l−îng tμi s¶n ®Çu t− vμo trung t©m n÷a. Nãi c¸ch
kh¸c, ngoμi chi phÝ vμ doanh thu, trung t©m cßn tÝnh ®Õn l−îng tμi s¶n ®−îc sö dông
trong bé phËn. Nh− vËy, ®èi víi trung t©m ®Çu t−, gi¸m ®èc hoÆc tr−ëng trung t©m
quyÕt ®Þnh vμ chÞu tr¸ch nhiÖm kh«ng chØ vÒ lîi nhuËn mμ c¶ vÒ viÖc mua s¾m tμi
s¶n phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh cña trung t©m n÷a.
1.3.7 Tin häc hãa hÖ thèng kÕ to¸n qu¶n trÞ:
Trang 23
- Tin häc hãa hÖ thèng kÕ to¸n qu¶n trÞ ph¶i ®Æt ë vÞ trÝ song song víi qu¸
tr×nh x©y dùng vμ hoμn thiÖn néi dung kÕ to¸n qu¶n trÞ. ThiÕu gi¶i ph¸p tin häc, hÖ
thèng kÕ to¸n qu¶n trÞ kh«ng thÓ nμo vËn hμnh tèt víi mét khèi l−îng khæng lå
th«ng tin cung cÊp.
- ThiÕt kÕ ®−îc hÖ thèng kÕ to¸n qu¶n trÞ ®· khã, viÖc tin häc hãa hÖ thèng
l¹i cμng khã h¬n. ViÖc tin häc hãa hÖ thèng kÕ to¸n qu¶n trÞ cã thÓ chän gi¶i ph¸p
®Ó bé phËn IT c«ng ty ®¶m tr¸ch, thuª chuyªn gia viÕt hoÆc mua phÇn mÒm ®ãng
gãi b¸n trªn thÞ tr−êng. Nh−ng dï chän gi¶i ph¸p nμo còng cÇn cã mét qu¸ tr×nh
kh¶o s¸t ban ®Çu thËt kü l−ìng, n¾m c¸c yªu cÇu thËt cô thÓ.
- NÕu kh«ng cã ng−êi am hiÓu tËn t−êng vÊn ®Ò th× nªn chän nhμ t− vÊn
chuyªn nghiÖp. Hä sÏ ®−a ra c¸c ph−¬ng ¸n lùa chän cã lîi nhÊt nh»m x©y dùng
phÇn mÒm ®¹t hiÖu qu¶ sö dông cao. ViÖc x¸c ®Þnh nhu cÇu thËt cô thÓ th× qu¸ tr×nh
triÓn khai cμng Ýt tèn thêi gian vμ chi phÝ.
1.4 Mét sè kü thuËt sö dông trong kÕ to¸n qu¶n trÞ:
Lμ mét bé phËn cña hÖ thèng kÕ to¸n, nªn vÒ nguyªn t¾c kÕ to¸n qu¶n trÞ còng
sö dông c¸c kü thuËt c¬ b¶n gièng nh− kÕ to¸n tμi chÝnh. Tuy nhiªn, do môc ®Ých sö
dông th«ng tin cña kÕ to¸n qu¶n trÞ kh¸c víi kÕ to¸n tμi chÝnh, v× vËy c¸c ph−¬ng
ph¸p sö dông trong kÕ to¸n qu¶n trÞ cã nh÷ng nÐt ®Æc thï riªng nh»m thu thËp, xö lý
vμ cung cÊp th«ng tin cô thÓ, chi tiÕt, mang tÝnh linh ho¹t theo yªu cÇu qu¶n lý néi
bé. Cô thÓ:
- NhËn diÖn chi phÝ ë tõng gãc ®é kh¸c nhau: chi phÝ lμ mét trong c¸c nh©n tè
chñ yÕu cã ¶nh h−ëng ®Õn kÕt qu¶ vμ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng kinh doanh cho nªn
nhμ qu¶n trÞ ph¶i kiÓm so¸t vμ qu¶n lý ®−îc chi phÝ. NhËn diÖn vμ ph©n lo¹i chi phÝ
theo tõng gãc ®é kh¸c nhau nh»m thiÕt kÕ th«ng tin chi phÝ phï hîp víi tõng yªu
cÇu cña nhμ qu¶n trÞ lμ mét kü thuËt nghiÖp vô cña kÕ to¸n qu¶n trÞ. Do yªu cÇu cña
nhμ qu¶n trÞ rÊt ®a d¹ng nªn kÕ to¸n qu¶n trÞ còng sö dông nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i chi
phÝ kh¸c nhau. ThÝ dô, víi c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ theo yÕu tè chi phÝ, kÕ to¸n qu¶n
trÞ nh»m ®¸p øng yªu cÇu tÝnh gi¸ thμnh s¶n phÈm, tÝnh gi¸ thμnh ®¬n ®Æt hμng,
ph©n tÝch biÕn ®éng chi phÝ..., víi c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ víi kú
Trang 24
tÝnh kÕt qu¶ kinh doanh, kÕ to¸n qu¶n trÞ nh»m ®¸p øng yªu cÇu ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ vμ
®óng ®¾n kÕt qu¶ cña tõng kú kinh doanh riªng biÖt, víi c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ theo
mèi quan hÖ víi ®èi t−îng tËp hîp chi phÝ, kÕ to¸n qu¶n trÞ nh»m ®¸p øng yªu cÇu
®¸nh gi¸ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cña tõng bé phËn, tõng mÆt ho¹t ®éng kinh doanh cña
tæ chøc...Tãm l¹i, ®èi víi tõng yªu cÇu cña qu¶n lý, kÕ to¸n qu¶n trÞ sÏ thiÕt kÕ vμ
cung cÊp lo¹i th«ng tin chi phÝ phï hîp ®Ó gióp nhμ qu¶n trÞ cã c¬ së ®−a ra quyÕt
®Þnh ®óng ®¾n nhÊt.
- Ph©n tÝch th«ng tin: sau khi tËp hîp vμ ph©n lo¹i th«ng tin, kÕ to¸n qu¶n trÞ
¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch nh− ph−¬ng ph¸p so s¸nh, ph−¬ng ph¸p x¸c
®Þnh c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng, ph−¬ng ph¸p håi quy tuyÕn tÝnh...nh»m cung cÊp th«ng
tin h÷u Ých cho tõng yªu cÇu cña nhμ qu¶n trÞ.
- ThiÕt kÕ th«ng tin dμnh cho c¸c b¸o c¸o ®Æc thï: th«ng tin sÏ kh«ng h÷u
dông nh− mong muèn nÕu kh«ng ®−îc tr×nh bμy sao cho ®¸p øng nhu cÇu cña ng−êi
sö dông chóng. Tïy theo ®Æc ®iÓm riªng cã cña tõng tæ chøc, kÕ to¸n qu¶n trÞ x©y
dùng mét hÖ thèng biÓu mÉu, b¸o c¸o nh»m ®¸p øng vai trß t− vÊn qu¶n lý cña kÕ
to¸n qu¶n trÞ ®èi víi ho¹t ®éng qu¶n trÞ trong tæ chøc.
- TruyÒn ®¹t th«ng tin d−íi d¹ng m« h×nh, ph−¬ng tr×nh vμ ®å thÞ, bªn c¹nh
viÖc cung cÊp th«ng tin d−íi d¹ng c¸c b¶ng biÓu, c¸c b¸o c¸o, kÕ to¸n qu¶n trÞ cßn
sö dông c¸c m« h×nh, ®å thÞ ®Ó ý nghÜa c¸c th«ng tin næi râ h¬n, dÔ nhËn thÊy h¬n,
nhÊt lμ ®èi víi nh÷ng th«ng tin ph¶n ¸nh xu h−íng biÕn ®éng hay ph¸t triÓn cña ®èi
t−îng ®ang nghiªn cøu.
- ThiÕt kÕ th«ng tin d−íi d¹ng so s¸nh ®−îc: môc ®Ých cña kÕ to¸n qu¶n trÞ lμ
phôc vô cho c¸c nhμ qu¶n trÞ trong qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh nh»m ®¹t ®−îc c¸c môc
tiªu kinh doanh cña doanh nghiÖp. V× vËy, c¸c kÕ to¸n viªn qu¶n trÞ cÇn ph¶i cã kh¶
n¨ng ph©n tÝch ®Ó thiÕt kÕ th«ng tin kÕ to¸n thμnh c¸c chØ tiªu nh»m phôc vô qu¸
tr×nh ra quyÕt ®Þnh theo c¸c tiªu chuÈn t−¬ng øng cña c¸c cÊp ra quyÕt ®Þnh. Râ
rμng, sè liÖu sÏ v« dông nÕu thiÕu c¸c tiªu chuÈn ®Ó so s¸nh víi nã. V× lÏ ®ã, c¸c
th«ng tin kÕ to¸n qu¶n trÞ cã thÓ vμ ph¶i thiÕt kÕ thμnh c¸c chØ tiªu cã thÓ so s¸nh
®−îc sè liÖu hoÆc d÷ liÖu thùc tÕ víi c¸c dù ¸n, ®Þnh møc hoÆc môc tiªu ®Æt ra.
Trong tr−êng hîp nμy cã thÓ sö dông c¸c b¶ng biÓu sè liÖu nh− mét h×nh thøc s¾p
Trang 25
xÕp th«ng tin thμnh c¸c môc sao cho phï hîp víi c¸c tiªu chuÈn ra quyÕt ®Þnh. Vμ
khi thiÕt kÕ c¸c b¶ng sè liÖu ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau:
+ C¸c th«ng tin cÇn ph¶i ®−îc kÕt cÊu thμnh c¸c kho¶n môc phï hîp víi c¸c
tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ th«ng tin trong mçi t×nh huèng quyÕt ®Þnh kh¸c nhau.
+ C¸c kho¶n môc trong b¶ng ph¶i cã quan hÖ chÆt chÏ, logic víi nhau.
+ C¸c sè liÖu thùc tÕ, dù ®o¸n, ®Þnh møc hoÆc c¸c môc tiªu ®Þnh tr−íc trong
b¶ng ph¶i so s¸nh ®−îc víi nhau.
Trang 26
KÕt luËn ch−¬ng 1
---
Trong mét tæ chøc, nhu cÇu vÒ th«ng tin tμi chÝnh lμ mét yªu cÇu v« cïng
cÊp thiÕt. Th«ng tin cã chÊt l−îng tèt sÏ gióp cho nhμ qu¶n trÞ doanh nghiÖp ®Ò ra
c¸c quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c vμ kÞp thêi.
KÕ to¸n qu¶n trÞ xuÊt hiÖn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng nh− mét ®ßi hái cÇn
thiÕt ®Ó cung cÊp th«ng tin h÷u Ých cho nhμ qu¶n trÞ, t¹o c¬ së, nÒn t¶ng cho c¸c
quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ. KÕ to¸n qu¶n trÞ trªn nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau cã nhiÒu kh¸i
niÖm kh¸c nhau nh−ng nh×n chung cã thÓ hiÓu kÕ to¸n qu¶n trÞ mét c¸ch tæng qu¸t
®ã lμ mét bé phËn kÕ to¸n doanh nghiÖp cung cÊp nh÷ng th«ng tin ®Þnh l−îng gióp
nhμ qu¶n trÞ doanh nghiÖp cã c¬ së ®Ó thùc hiÖn tèt c¸c chøc n¨ng cña m×nh, th«ng
tin kÕ to¸n qu¶n trÞ lμ mét bé phËn cña hÖ thèng th«ng tin qu¶n trÞ.
KÕ to¸n qu¶n trÞ víi chøc n¨ng cô thÓ nh− lËp dù to¸n, tæng hîp vμ ph©n tÝch
d÷ liÖu, cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n qu¶n trÞ, cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi c«ng
t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. Víi 2 lo¹i ®èi t−îng phôc vô
kh¸c nhau nªn gi÷a kÕ to¸n tμi chÝnh vμ kÕ to¸n qu¶n trÞ mÆc dï lμ 2 bé phËn kÕ
to¸n doanh nghiÖp nh−ng còng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau, chÝnh nh÷ng ®iÓm kh¸c
nhau ®ã cña kÕ to¸n tμi chÝnh vμ kÕ to¸n qu¶n trÞ ®· bæ sung cho nhau gióp cho nhμ
qu¶n lý doanh nghiÖp cã ®Çy ®ñ th«ng tin h¬n, phï hîp h¬n ®Ó cã thÓ lμm tèt chøc
n¨ng cña m×nh.
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nhiÖm vô, kÕ to¸n qu¶n trÞ th−êng sö dông c¸c
ph−¬ng ph¸p kü thuËt nh− ph©n lo¹i chi phÝ, c¸ch øng xö cña chi phÝ...Tuy nhiªn,
viÖc sö dông mét hoÆc nhiÒu ph−¬ng ph¸p kü thuËt trªn cßn tïy thuéc vμo néi dung
cña kÕ to¸n qu¶n trÞ.
Trang 27
Ch−¬ng 2: Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ b¶o hiÓm nh©n
thä vμ thùc tr¹ng kÕ to¸n qu¶n trÞ t¹i c¸c c«ng
ty thμnh viªn b¶o viÖt nh©n thä
---
2.1 Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ b¶o hiÓm nh©n thä:
2.1.1 Kh¸i niÖm:
Cã nhiÒu ®Þnh nghÜa vÒ b¶o hiÓm kh¸c nhau nh−ng theo c¸c nhμ b¶o hiÓm th×
mét ®Þnh nghÜa ®Çy ®ñ vμ thÝch hîp cho b¶o hiÓm ph¶i bao gåm viÖc h×nh thμnh
mét quü tiÒn tÖ (quü b¶o hiÓm), sù ho¸n chuyÓn rñi ro, vμ thªm n÷a lμ ph¶i bao gåm
c¶ sù kÕt hîp sè ®«ng c¸c ®¬n vÞ ®èi t−îng riªng lÏ vμ ®éc lËp, chÞu cïng rñi ro nh−
nhau t¹o thμnh mét nhãm t−¬ng t¸c.
Theo luËt kinh doanh b¶o hiÓm (hiÖu lùc ngμy 01/04/2001) th× b¶o hiÓm
®−îc ®Þnh nghÜa th«ng qua hîp ®ång b¶o hiÓm nh− sau:(cid:31) B¶o hiÓm lμ sù tháa
thuËn gi÷a bªn mua b¶o hiÓm vμ doanh nghiÖp b¶o hiÓm, theo ®ã bªn mua b¶o
hiÓm ph¶i ®ãng phÝ, doanh nghiÖp b¶o hiÓm ph¶i tr¶ tiÒn b¶o hiÓm cho ng−êi
thô h−ëng hoÆc båi th−êng cho ng−êi ®−îc b¶o hiÓm khi x·y ra sù kiÖn b¶o
hiÓm(cid:31) (Môc 1 §iÒu 12 LuËt kinh doanh b¶o hiÓm)
Dï ®Þnh nghÜa b¶o hiÓm nh©n thä trªn gãc ®é nμo th× nã còng thÓ hiÖn râ nÐt
lμ lo¹i b¶o hiÓm phô thuéc vμo tuæi thä con ng−êi. C¸ch ®Þnh nghÜa nμy cho thÊy
trong hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä, sè l−îng ng−êi cã thÓ g¾n víi c¸c nghÜa vô hoÆc
quyÒn lîi lμ bèn lo¹i ng−êi: ng−êi b¶o hiÓm, ng−êi ký kÕt (ng−êi tham gia b¶o
hiÓm), ng−êi ®−îc b¶o hiÓm, vμ ng−êi thô h−ëng b¶o hiÓm. Thùc tÕ ng−êi ta nhËn
thÊy r»ng, khi ng−êi b¶o hiÓm, cã nghÜa lμ anh ta døt kho¸t ph¶i g¾n bã víi hîp
®ång mμ kh«ng tõ bá tr−íc ngμy kÕt thóc hîp ®ång. Cßn ng−êi tham gia b¶o hiÓm
kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i tr¶ phÝ liªn tôc cho ®Õn trän nghÜa vô, anh ta cã thÓ ngõng tr¶
phÝ nÕu anh ta muèn. Sù mÒm dÏo nμy lμ viÖc dùa trªn ph¸p luËt cho phÐp, cã c¨n
cø vμo c¸c nguån thu nhËp vμ hoμn c¶nh gia ®×nh cña ng−êi ®−îc b¶o hiÓm cã thÓ
thay ®æi, trong khi thêi h¹n c¸c hîp ®ång l¹i rÊt dμi. §©y lμ mét ngo¹i lÖ ho¹t ®éng
b¶o hiÓm.
Trang 28
2.1.2 LÞch sö ra ®êi cña b¶o hiÓm vμ thÞ tr−êng b¶o hiÓm nh©n thä thÕ giíi:
2.1.2.1 LÞch sö ra ®êi cña b¶o hiÓm:
- Con ng−êi cïng c¸c thÓ chÕ chÝnh trÞ tõng tån t¹i trong lÞch sö lu«n ®Æt
nhiÖm vô h¹n chÕ rñi ro lªn hμng ®Çu. DÞch vô b¶o hiÓm ra ®êi ch¼ng qua chØ ®Ó
lμm nhiÖm vô h¹n chÕ rñi ro Êy.
- ë Trung Hoa c¸ch ®©y h¬n 5.000 n¨m, b¶o hiÓm ®−îc xem lμ biÖn ph¸p
ng¨n ngõa n¹n c−íp biÓn. Lóc bÊy giê bän c−íp biÓn hoμnh hμnh kh¾p n¬i, do vËy
®Ó h¹n chÕ rñi ro, khi ra kh¬i ng−êi ta th−êng bè trÝ cho nhiÒu tμu chia nhau chë
kÌm mét phÇn hμng hãa cña mét chiÕc tμu kh¸c, phßng khi cã mét chiÕc tμu bÞ bän
c−íp biÓn tÊn c«ng th× phÇn hμng cßn l¹i chë trªn nh÷ng chiÕc tμu kia kh«ng bÞ
c−íp.
- C¸ch nay gÇn 4.500 n¨m, ë mét n¬i kh¸c lμ ®Õ quèc Babylon cæ, c¸c
th−¬ng nh©n th−êng ph¶i du th−¬ng (bu«n b¸n ë nh÷ng n¬i xa) kh¸ nhiÒu, vμ hä ®·
®èi phã víi c¸c rñi ro b»ng c¸ch ®em tiÒn cho ng−êi kh¸c vay. Khi viÖc vËn chuyÓn
hμng hãa ®· hoμn tÊt mét c¸ch an toμn, c¸c th−¬ng nh©n nμy sÏ b¾t ng−êi vay tiÒn
hoμn tr¶ kho¶n vay, kÌm theo ®ã lμ tiÒn lêi. Vμo n¨m 2001 tr−íc C«ng nguyªn, ®¹o
luËt Hammurabi ra ®êi ®· ®Æt ho¹t ®éng cho vay cña c¸c doanh nh©n vμo khu«n khæ
ph¸p luËt. §¹o luËt nμy ®· chÝnh thÓ hãa c¸c kh¸i niÖm “bottomry” (chØ viÖc m−în
tiÒn trªn c¬ së lÊy tμu lμm ®¶m b¶o) vμ “respondentia” (chØ hμng hãa vËn chuyÓn
b»ng tμu thñy). C¸c kh¸i niÖm nμy ®· ®Æt nÒn mãng cho thùc hiÖn c¸c hîp ®ång b¶o
hiÓm hμng h¶i. C¸c hîp ®ång lo¹i nμy gåm 3 yÕu tè: kho¶n vay c¨n cø vμo gi¸ trÞ
tμu, hμng hãa hay c−íc vËn chuyÓn, l·i suÊt, kho¶n phô thu cho c¸c tr−êng hîp mÊt
m¸t cã thÓ x·y ra. Trªn thùc tÕ, khi tham gia hîp ®ång b¶o hiÓm, chñ tμu lμ ng−êi
®−îc b¶o hiÓm cßn chñ cho vay lμ ng−êi ®¸nh gi¸ rñi ro.
- B¶o hiÓm nh©n thä xuÊt hiÖn ë ®Õ quèc La M· cæ ®¹i kh«ng l©u sau ®ã. T¹i
®©y ng−êi ta ®· lËp nªn c¸c héi mai t¸ng ®Ó lo chi phÝ tang ma cho c¸c thμnh viªn,
ngoμi ra héi còng hç trî tμi chÝnh cho th©n nh©n ng−êi chÕt. Kho¶ng n¨m 450 sau
C«ng nguyªn, ®Õ quèc La M· sôp ®æ dÉn ®Õn viÖc hÇu hÕt c¸c kh¸i niÖm cña b¶o
hiÓm nh©n thä bÞ l·ng quªn. Tuy nhiªn c¸c mÆt, tÝnh chÊt cña nã th× vÉn kh«ng hÒ
Trang 29
thay ®æi trong suèt thêi Trung Cæ, nhÊt lμ ®èi víi c¸c ph−êng héi thñ c«ng vμ
th−¬ng nghiÖp. C¸c ph−êng héi nμy ®· lËp nªn nhiÒu h×nh thøc b¶o hiÓm thμnh viªn
®Ó bï ®¾p thiÖt h¹i c¸c vô háa ho¹n, lò lôt, trém c−íp, ngoμi ra cßn cã b¶o hiÓm
th−¬ng tËt, tö vong vμ thËm chÝ lμ b¶o hiÓm tï ngôc (b¶o hiÓm cho tr−êng hîp
ng−êi mua b¶o hiÓm ph¶i vμo tï).
- Trong suèt thêi kú phong kiÕn, c¸c ngμnh du lÞch vμ mËu dÞch ngμy cμng
suy yÕu vμ kh«ng cßn thÞnh ®¹t nh− tr−íc, do vËy c¸c h×nh thøc b¶o hiÓm s¬ khai
còng bÞ mai mét. Tuy nhiªn trong kho¶ng thêi gian tõ thÕ kû 14 ®Õn thÕ kû 16 c¸c
ngμnh giao th«ng, th−¬ng nghiÖp vμ dÞch vô b¶o hiÓm ®· ph¸t triÓn trë l¹i.
- DÞch vô b¶o hiÓm ë Ên §é b¾t nguån tõ bé kinh Veda cña n−íc nμy. §¬n
cö lμ tr−êng hîp cña tËp ®oμn b¶o hiÓm nh©n thä Yogakshema, mét c«ng ty trùc
thuéc tæng héi liªn hiÖp b¶o hiÓm Ên §é. Tªn cña c«ng ty nμy ®−îc lÊy tõ trong
kinh Rig Veda. Côm tõ Yogakshema cho thÊy ë Ên §é vμo kho¶ng n¨m 1.000
tr−íc C«ng nguyªn, h×nh thøc “b¶o hiÓm céng ®ång” ®· ph¸t triÓn rÊt thÞnh hμnh vμ
ng−êi Aryan khi ®ã còng ®· tham gia rÊt nhiÒu vμo h×nh thøc b¶o hiÓm nμy.
- T−¬ng tù víi ®Õ quèc La M· cæ ®¹i, trong giai ®o¹n truyÒn b¸ ®¹o PhËt
ng−êi Ên §é ®· lËp nªn nhiÒu héi mai t¸ng ®Ó hç trî cho c¸c gia ®×nh x©y cÊt nhμ
cöa ®ång thêi che chë, ®ïm bäc c¸c gãa phô vμ trÎ nhá.
2.1.2.2 DÞch vô b¶o hiÓm ngμy nay:
- Sau c¸ch m¹ng ¸nh s¸ng (Glorious Revolution) n¨m 1688, ë Ch©u ¢u chØ
cã V−¬ng Quèc Anh c«ng nhËn tÝnh ph¸p lý cña b¶o hiÓm nh©n thä. Nhê vËy mμ
trong suèt 3 thËp kû sau c¸ch m¹ng ¸nh s¸ng, ë Anh dÞch vô nμy ®· ph¸t triÓn rÊt
m¹nh mÏ. H×nh thøc b¶o hiÓm mμ chóng ta thÊy ngμy nay cã nguån gèc tõ thÕ kû
17. Khi ®ã ë Anh tõng cã mét n¬i gäi lμ Lloyd’s of London, n¬i mμ vÒ sau ng−êi ta
biÕt tíi víi c¸i tªn Nhμ hμng cμ phª Lloyd’s (Lloyd’s coffee House). C¸c th−¬ng
nh©n, chñ tμu vμ c¸c nhμ thÇu b¶o hiÓm khi ®ã hay tô tËp ë nhμ hμng nμy ®Ó bμn
c«ng chuyÖn lμm ¨n vμ tiÕn hμnh c¸c hîp ®ång bu«n b¸n.
- MÆc dï ®−îc sö dông nh− mét c«ng cô h¹n chÕ rñi ro, dÞch vô b¶o hiÓm
nh©n thä vÉn bÞ cuèn vμo trß ®á ®en vèn ®−îc xem lμ b¶n n¨ng cña tÇng líp tiÓu t−
s¶n Anh ®ang ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ lóc bÊy giê. Khi ®ã n¹n c¸ c−îc lan trμn kh¾p
Trang 30
n¬i. ThËm chÝ nÕu ®äc b¸o thÊy tin cã mét nh©n vËt tiÕng t¨m nμo ®Êy ®ang bÞ bÖnh
nÆng s¾p chÕt, ng−êi ta liÒn pháng ®o¸n ngμy chÕt cña nh©n vËt nμy, sau ®ã ®æ vÒ
nhμ hμng cμ phª Lloyd’s ®Ó ®Æt c−îc cho ngμy chÕt Êy. §Ó thÓ hiÖn sù ph¶n ®èi víi
trß c¸ c−îc nμy, vμo n¨m 1979 ®· cã 79 nhμ thÇu b¶o hiÓm quyÕt ®Þnh ly khai ra
khái nhμ hμng cμ phª Lloyd’s. Hai n¨m sau hä chung tay lËp nªn “Nhμ hμng cμ phª
Lloyd’s míi”, n¬i ®−îc c«ng chóng biÕt ®Õn víi c¸i tªn “Lloyd’s ch©n chÝnh”. §Õn
n¨m 1774, quèc héi Anh ra s¾c lÖnh cÊm tæ chøc, tham gia c¸ c−îc trªn ngμy chÕt
cña con ng−êi, tõ ®ã vÊn n¹n nμy míi chÊm døt.
2.1.2.3 B¶o hiÓm cã mÆt ë Mü:
- Ngμnh dÞch vô b¶o hiÓm cña Hoa Kú ®−îc x©y dùng trªn m« h×nh b¶o
hiÓm Anh. Vμo n¨m 1935, c«ng ty b¶o hiÓm ®Çu tiªn cña Hoa Kú ®· ra ®êi ë
Charleston, thñ phñ bang Carolina. Vμo n¨m 1759, héi nghÞ gi¸o héi tr−ëng l·o
Philadelphia ®· quyÕt ®Þnh b¶o trî cho tËp ®oμn b¶o hiÓm nh©n thä ®Çu tiªn cña
Hoa Kú. TËp ®oμn nμy ho¹t ®éng v× lîi Ých cña c¸c môc s− vμ tÝn ®å. Ngμy 22 th¸ng
05 n¨m 1761, tËp ®oμn nμy ®· ký kÕt ®−îc hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä ®Çu tiªn víi
c«ng chóng Mü.
- MÆc dï vËy, m·i ®Õn 80 n¨m sau (tøc lμ sau n¨m 1840) dÞch vô b¶o hiÓm
nh©n thä Mü míi thËt sù cÊt c¸nh. Ch×a khãa dÉn ®Õn thμnh c«ng chÝnh lμ nhê c¸c
c«ng ty b¶o hiÓm ®· h¹n chÕ ®−îc nh÷ng sù chèng ®èi tõ c¸c nhãm t«n gi¸o.
- N¨m 1835, ë NewYork ®· x·y ra mét vô háa ho¹n ®Çy tai tiÕng. Vô háa
ho¹n nμy khiÕn ng−êi d©n ë ®©y l−u t©m nhiÒu h¬n ®Õn nhu cÇu ph¶i cã nguån dù
tr÷ ®Ó bï ®¾p cho nh÷ng thiÖt h¹i nghiªm träng kh«ng thÓ l−êng tr−íc. Hai n¨m sau,
Massachusetts trë thμnh bang ®Çu tiªn ë Mü sö dông luËt ph¸p buéc c¸c c«ng ty
ph¶i tù tÝch lòy nguån dù tr÷ nμy. Vô ch¸y lín ë Chicago vμo 1871 cμng nhÊn m¹nh
s©u s¾c mét thùc tÕ: nÕu háa ho¹n bïng lªn ë nh÷ng thμnh phè ®«ng d©n, møc ®é
thiÖt h¹i sÏ v« cïng to lín.
- H×nh thøc b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm c«ng céng xuÊt hiÖn trong nh÷ng n¨m
1880 vμ cïng víi ph¸t minh ra xe «t«, h×nh thøc b¶o hiÓm nμy ®· ®−îc c«ng chóng
®ãn nhËn vμ ngμy cμng thÓ hiÖn ®−îc tÇm quan träng.
Trang 31
- Trong thÕ kû 19, ng−êi ta ®· lËp ra rÊt nhiÒu héi ®oμn cã tr¸ch nhiÖm b¶o
hiÓm nh©n m¹ng vμ søc kháe cho héi viªn. Bªn c¹nh ®ã còng cã mét sè héi kÝn chØ
cung cÊp dÞch vô b¶o hiÓm cho nh÷ng ai lμ héi viªn cña hä. Ngμy nay, c¸c héi kÝn
chØ nμy vÉn cø tiÕp tôc b¶o hiÓm cho héi viªn, ®Òu nμy diÔn ra t−¬ng tù ë hÇu hÕt
c¸c tæ chøc cña ng−êi lao ®éng. Cã nhiÒu chñ sö dông lao ®éng cßn lo lu«n mét lóc
nhiÒu hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä vμ søc kháe cho nh©n viªn. C¸c hîp ®ång nμy
kh«ng chØ ®¬n thuÇn b¶o hiÓm nh©n thä mμ cßn ®¶m b¶o quyÒn lîi cho nh©n viªn
khi hä bÞ bÖnh, bÞ tai n¹n hay vÒ h−u. Trong c¸c hîp ®ång nμy th−êng nh©n viªn chØ
ph¶i tr¶ mét phÇn phÝ b¶o hiÓm.
- MÆc dï ngμnh dÞch vô b¶o hiÓm cña Hoa Kú bÞ ¶nh h−ëng s©u s¾c bëi
V−¬ng Quèc Anh, thÞ tr−êng b¶o hiÓm n−íc nμy cã phÇn kh¸c víi n−íc Anh. L·nh
thæ réng lín, sù ph©n bæ ®a d¹ng vÒ mÆt ®Þa lý cïng kh¸t väng ®éc lËp cña ng−êi
Mü chÝnh lμ nguyªn nh©n t¹o nªn sù kh¸c biÖt ®ã. Khi Mü chuyÓn m×nh tõ thuéc
®Þa xa bê cña Anh trë thμnh mét thÕ lùc ®éc lËp, chuyÓn tõ n−íc n«ng nghiÖp thμnh
n−íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, ngμnh kinh doanh b¶o hiÓm cña n−íc nμy còng ph¸t
triÓn m¹nh theo h−íng tõ mét vμi c«ng ty b¶o hiÓm ban ®Çu trë thμnh mét ngμnh
dÞch vô quy m« lín.
- Tãm l¹i, cã thÓ nãi ngμnh b¶o hiÓm Mü ®· ph¸t triÓn rÊt tinh vi, s¶n sinh ra
nhiÒu m¹ng l−íi phôc vô vμ ®a d¹ng hãa dÞch vô ®Ó ph¸t triÓn hμi hßa víi mét quèc
gia ®ang ngμy cμng ph¸t triÓn.
2.1.2.4 ThÞ tr−êng b¶o hiÓm nh©n thä trªn thÕ giíi trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XXI:
- Theo c«ng ty t¸i b¶o hiÓm Thôy Sü, b¶o hiÓm nh©n thä vèn lμ thÕ m¹nh cña
c¸c n−íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, nh−ng b−íc vμo thiªn niªn kû míi, vμo thÕ kû
XXI, ngμnh nμy vÊp ph¶i vô khñng bè 11/09/2001 ë NewYork ®· lμm cho doanh
thu b¶o hiÓm nh©n thä ë c¸c nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn bÞ gi¶m 2,4% so víi n¨m 2000,
sang n¨m 2002, ®· t¨ng ®−îc 1,9%, nh−ng t×nh h×nh tμi chÝnh cña c¸c c«ng ty b¶o
hiÓm nh©n thä vÉn gÆp khã kh¨n, nhÊt lμ nh÷ng n−íc ®Çu t− vèn nhμn rçi vμo mua
cæ phiÕu. L·i suÊt b¶o l·nh c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm thÊp h¬n l·i suÊt thùc thu trªn
thÞ tr−êng tμi chÝnh, hîp ®ång b¶o hiÓm cã l·i suÊt ph¸t b¶o l·nh chiÕm phÇn lín
c¸c hîp ®ång ®Çu t−, thÞ tr−êng b¶o hiÓm ®· b¶o hßa. Do vËy buéc c¸c c¸c c«ng ty
Trang 32
b¶o hiÓm nh©n thä ph¶i hñy bá nhiÒu dù ¸n ®Çu t− mua cæ phiÕu, gi¶i phãng vèn
tiÒm tμng, lμm gi¶m vèn tù cã.
- MÆc dï hiÖn nay theo dù ®o¸n cña Swiss Re, doanh thu b¶o hiÓm nh©n thä
cña thÕ giíi cã thÓ t¨ng nh−ng t×nh h×nh tμi chÝnh nhiÒu c«ng ty b¶o hiÓm vÉn c¨ng
th¼ng v× l·i suÊt hîp ®ång b¶o hiÓm vÉn thÊp nh− tr−íc ®©y, ch−a ®¹t møc cÇn thiÕt
®Ó æn ®Þnh tμi chÝnh. Ngoμi ra, cßn v× c¸c c«ng ty b¶o hiÓm buéc ph¶i hñy bá c¸c
ph−¬ng ¸n ®Çu t− vμo mua tr¸i phiÕu c«ng ty ®ang bªn bê ph¸ s¶n hay bÞ bª bèi vÒ
tμi chÝnh. Trong nhiÒu tr−êng hîp ®Ó hoμn thμnh ®−îc nhiÖm vô cña m×nh, c«ng ty
b¶o hiÓm kh«ng cßn lùa chän nμo kh¸c, ngoμi c¸ch c¾t gi¶m hoa hång dμnh cho c¸c
hîp ®ång b¶o hiÓm truyÒn thèng.
- Còng nh− tr−íc ®©y, thÞ tr−êng b¶o hiÓm nh©n thä lín nhÊt thÕ giíi hiÖn
nay lμ thÞ tr−êng B¾c Mü - n¨m 2002 doanh thu b¶o hiÓm nh©n thä ë thÞ tr−êng nμy
t¨ng 6,3%. Riªng ë B¾c Mü t¨ng 6,7% so víi n¨m 2001. Së dÜ ë Mü t¨ng nhanh nh−
vËy chñ yÕu v× hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä cã thu nhËp ®−îc b¶o l·nh b¸n rÊt ch¹y.
Cßn ë Canada doanh thu b¶o hiÓm nh©n thä n¨m 2002 t¨ng thÊp h¬n n¨m 2001 v×
nhu cÇu b¶o hiÓm h−u bæng bÞ gi¶m.
- HiÖn nay, dù ®o¸n doanh thu vÒ ®Çu t− t¨ng v× thÞ tr−êng tμi chÝnh thÕ giíi
®ang ®−îc c¶i thiÖn, l·i suÊt hîp ®ång b¶o hiÓm t¨ng, doanh thu b¶o hiÓm nh©n thä
còng t¨ng nh−ng ë møc thÊp.
- ë t©y ¢u, doanh thu b¶o hiÓm nh©n thä n¨m 2001 bÞ gi¶m 6,1%, ë n¨m
2002 t¨ng 1.2%. T¨ng nh− vËy chñ yÕu v× §øc vμ T©y Ban Nha t− nh©n hãa hÖ
thèng ®¶m b¶o h−u bæng vμ ý söa ®æi luËt thuÕ ®· ¶nh h−ëng tÝch cùc ®Õn viÖc t¨ng
doanh thu nμy. MÆc dï vËy, nh−ng vèn cæ phÇn c¬ b¶n cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm
nh©n thä T©y ¢u vÉn bÞ gi¶m v× l·i suÊt hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä thÊp, h¬n n÷a
c¸c hîp ®ång nμy chiÕm phÇn lín so víi c¸c lÜnh vùc ®Çu t− kh¸c vμ v× thÞ tr−êng tμi
chÝnh bÞ c¨ng th¼ng.
- Bëi vËy, muèn duy tr× kh¶ n¨ng thanh to¸n cÇn thiÕt, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm
ph¶i gi¶m phÇn thanh to¸n lîi nhuËn, t¨ng vèn ®Çu t−. B¸o c¸o h»ng n¨m vÒ kh¶
n¨ng thanh kho¶n cña c¸c c«ng ty cho biÕt, mét sè c«ng ty ®· bÞ liÖt vμo kh¶ n¨ng
thanh kho¶n thÊp. Tuy nhiªn n¨m 2003 b¶o hiÓm nh©n thä ë T©y ¢u b¾t ®Çu phôc
Trang 33
h−ng trë l¹i nh−ng doanh thu lo¹i nμy ch−a t¨ng cao, chñ yÕu v× Anh lμ n−íc cã thÞ
tr−êng b¶o hiÓm nh©n thä lín nhÊt Ch©u ©u, n¨m 2003 l¹i gÆp khã kh¨n míi do thÞ
tr−êng tr¸i phiÕu ®−îc h−ëng lîi nhuËn bÞ ph¸ s¶n. NhËt còng thuéc thÞ tr−êng nh©n
thä ph¸t triÓn m¹nh, nh−ng doanh thu b¶o hiÓm lo¹i nμy n¨m 2003 gi¶m 2,3%.
Th¸ng 6/2003 NhËt ban hμnh luËt cho phÐp c¸c c«ng ty b¶o hiÓm chøng minh ®−îc
m×nh gÆp khã kh¨n vÒ tμi chÝnh th× ®−îc gi¶m lîi nhuËn b¶o l·nh cña m×nh. Nh−ng
ch−a ch¾c luËt nμy cã thÓ gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng tû suÊt thu nhËp thùc tÕ vÒ ®Çu t−
thÊp h¬n lîi nhuËn b¶o l·nh cho kh¸ch mua b¶o hiÓm trong tr−êng hîp nμy c«ng ty
b¶o hiÓm cã thÓ bÞ mÊt tÝn nhiÖm víi kh¸ch hμng bëi v× hä hiÓu r»ng, tμi chÝnh cña
c«ng ty b¶o hiÓm lμ tμi s¶n cña c¶ x· héi. Ng−êi mua b¶o hiÓm lu«n muèn t×m sù
b¶o vÖ cho m×nh ë nh÷ng c«ng ty b¶o hiÓm lμm ¨n thμnh ®¹t, kh«ng bÞ nghi ngê vÒ
kh¶ n¨ng tμi chÝnh.
- VÉn nh− tr−íc ®©y, n¨m qua thÞ tr−êng b¶o hiÓm nh©n thä B¾c Mü vÉn ë vÞ
trÝ hμng ®Çu, ®¹t doanh thu lμ 1,050 tû USD, sau ®ã lμ thÞ tr−êng T©y ¢u ®¹t 826 tû
USD, NhËt 446 tû USD, Nam §«ng Nam ¸ 67 tû USD, Ch©u §¹i D−¬ng 37 tû
USD. B×nh qu©n doanh thu b¶o hiÓm nh©n thä ë c¸c n−íc ph¸t triÓn t−¬ng ®−¬ng
5.4% GDP c¸c n−íc nμy. Nh−ng ë ®©y t×nh tr¹ng tr¸i ng−îc nhau. NÕu doanh thu
thùc tÕ ë Mü, §øc vμ ý t¨ng th× ng−îc l¹i ë NhËt, Anh vμ Ph¸p l¹i bÞ gi¶m. B×nh
qu©n chØ tiªu ®Çu ng−êi b¶o hiÓm nh©n thä ë c¸c n−íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn lμ
1.450 USD, cao nhÊt ë Thôy Sü lμ 3.100 USD råi ®Õn NhËt 2.764 USD vμ Anh
2.679 USD.
2.2 Giíi thiÖu TËp ®oμn Tμi chÝnh - B¶o hiÓm B¶o ViÖt, B¶o ViÖt nh©n thä vμ
c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä:
2.2.1 TËp ®oμn Tμi chÝnh - B¶o hiÓm B¶o ViÖt:
- TiÒn th©n cña B¶o ViÖt lμ C«ng ty B¶o hiÓm ViÖt Nam ®−îc thμnh lËp theo
quyÕt ®Þnh sè 179/CP ngμy 17/12/1964 cña Thñ t−íng chÝnh phñ. B¶o ViÖt b¾t ®Çu
ho¹t ®éng tõ 15/01/1965. Ngμy ®Çu ho¹t ®éng, B¶o ViÖt cã trô së chÝnh t¹i Hμ Néi
vμ mét chi nh¸nh t¹i H¶i Phßng, kinh doanh trong lÜnh vùc hμng hãa xuÊt - nhËp
khÈu, b¶o hiÓm tμu biÓn. Doanh thu cña c«ng ty t¹i thêi ®iÓm nμy chØ ®¹t 800.000
Trang 34
®ång ViÖt Nam víi tæng tμi s¶n lμ 900.000 ®ång ViÖt Nam. Trong giai ®o¹n tõ 1964
- 1975, B¶o ViÖt chØ phôc vô mét sè kh¸ch hμng lμ c¸c c«ng ty thμnh viªn kinh tÕ
nhμ n−íc kinh doanh trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu, vËn t¶i biÓn thuéc MiÒn B¾c.
- N¨m 1975, sau sù kiÖn lÞch sö gi¶i phãng MiÒn Nam thèng nhÊt ®Êt n−íc,
B¶o ViÖt ®· b¾t ®Çu ph¸t triÓn m¹ng l−íi kinh doanh cña m×nh ra c¸c tØnh phÝa
Nam. Trong giai ®o¹n nμy, th−¬ng hiÖu “B¶o ViÖt” ®· ®−îc biÕt ®Õn nh− mét doanh
nghiÖp b¶o hiÓm nhμ n−íc lín nhÊt vμ duy nhÊt trªn toμn l·nh thæ ViÖt Nam.
- Tõ n¨m 1976 ®Õn 1989, B¶o ViÖt b¾t ®Çu ®a d¹ng hãa c¸c lo¹i h×nh dÞch vô
b¶o hiÓm nh− b¶o hiÓm hμng kh«ng, b¶o hiÓm con ng−êi, b¶o hiÓm tμu s«ng, tμu
c¸, b¶o hiÓm xe c¬ giíi.
- N¨m 1989, c«ng ty B¶o hiÓm ViÖt Nam ®−îc ChÝnh phñ chuyÓn ®æi thμnh
Tæng c«ng ty B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam. Tæng doanh thu cña B¶o ViÖt ®· ®¹t
con sè 78 tû ®ång, lîi nhuËn thu ®−îc lμ 6.6 tû ®ång ViÖt Nam.
- N¨m 1992, B¶o ViÖt thμnh lËp c«ng ty ®¹i lý vμ m«i giíi b¶o hiÓm
BAVINA t¹i V−¬ng quèc Anh - thÞ tr−êng kinh doanh b¶o hiÓm lín nhÊt thÕ giíi -
lμm chøc n¨ng m«i giíi t¸i b¶o hiÓm quèc tÕ, gãp phÇn qu¶ng b¸ th−¬ng hiÖu cña
B¶o ViÖt trªn thÞ tr−êng quèc tÕ.
- KÓ tõ th¸ng 10 n¨m 2003, ho¹t ®éng kinh doanh cña B¶o ViÖt ®· ®−îc tæ
chøc l¹i theo m« h×nh tËp ®oμn tμi chÝnh víi vèn ®iÒu lÖ lμ 3.000 tû ®ång (tøc 200
triÖu USD).
- Ngμy 22/06/1996 theo quyÕt ®Þnh sè 568/TC/Q§/TCCB cña Bé tr−ëng Bé
Tμi chÝnh, c«ng ty B¶o hiÓm nh©n thä thuéc B¶o ViÖt ®−îc thμnh lËp.
- N¨m 1999, tr−íc triÓn väng cña sù h×nh thμnh thÞ tr−êng vèn, thÞ tr−êng
chøng kho¸n t¹i ViÖt Nam, B¶o ViÖt ®· bá vèn thμnh lËp C«ng ty cæ phÇn chøng
kho¸n B¶o ViÖt víi vèn ®iÒu lÖ 43 tû ®ång, B¶o ViÖt gãp 80%, 20% cßn l¹i do c¸c
thÓ nh©n lμ c¸n bé c«ng nh©n viªn cña B¶o ViÖt ®ãng gãp.
- N¨m 2001, Trung t©m ®Çu t− B¶o ViÖt, Trung t©m tin häc ®−îc thμnh lËp,
®· ®¸nh dÊu mét b−íc chuyÓn biÕn míi vÒ chÊt trong c«ng t¸c ®Çu t− tμi chÝnh vμ
c«ng nghÖ th«ng tin theo h−íng chuyªn s©u, t¹o nÒn mãng cho B¶o ViÖt thμnh TËp
®oμn Tμi chÝnh - B¶o hiÓm.
Trang 35
- Cuèi n¨m 2005 ®Çu n¨m 2006, Trung t©m ®Çu t− B¶o ViÖt chÝnh thøc t¸ch
lËp thμnh C«ng ty Qu¶n lý ®Çu t− chøng kho¸n B¶o ViÖt (BVFMC), n©ng quy m«
vμ chuyªn biÖt hãa ®Çu t−.
- Víi hÖ thèng trªn tÊt c¶ tØnh, thμnh phè ViÖt Nam. HiÖn nay B¶o ViÖt lμ
mét trong sè 25 doanh nghiÖp nhμ n−íc lín nhÊt ViÖt Nam (doanh nghiÖp h¹ng ®Æc
biÖt), lμ doanh nghiÖp b¶o hiÓm l©u ®êi ®−îc tin cËy vμ gÇn gòi nhÊt víi toμn thÓ
c¸c tÇng líp d©n c−, víi mçi c¸ nh©n, víi mçi tæ chøc, doanh nghiÖp ho¹t ®éng t¹i
ViÖt Nam. Trªn 40 triÖu kh¸ch hμng hμng n¨m cña B¶o ViÖt cã thÓ tho¶i m¸i, tù
nguyÖn lùa chän ®iÒu kho¶n cã lîi, phï hîp víi m×nh vμ tin t−ëng vμo nhμ b¶o hiÓm
lín cã hÖ thèng c¸c c«ng ty thμnh viªn trùc thuéc réng kh¾p trªn toμn ViÖt Nam.
- Ngμy 28/11/2005 chÝnh phñ ®· ban hμnh quyÕt ®Þnh 310/2005/Q§-TTg phª
duyÖt ®Ò ¸n cæ phÇn hãa vμ thÝ ®iÓm thμnh lËp TËp ®oμn Tμi chÝnh - B¶o hiÓm B¶o
ViÖt, ho¹t ®éng theo m« h×nh c«ng ty mÑ - c«ng ty con. QuyÕt ®Þnh trªn lμ mét
quyÕt ®Þnh cã ý nghÜa ®Æc biÖt, hμm chøa 3 néi dung quan träng. §ã lμ:
+ Cæ phÇn hãa Tæng c«ng ty B¶o hiÓm ViÖt Nam.
+ ChuyÓn ®æi m« h×nh tæ chøc cña B¶o ViÖt tõ m« h×nh Tæng c«ng ty nhμ
n−íc sang m« h×nh c«ng ty mÑ - c«ng ty con.
+ H×nh thμnh mét tËp ®oμn kinh tÕ míi, TËp ®oμn Tμi chÝnh - B¶o hiÓm B¶o
ViÖt. C«ng ty mÑ tËp ®oμn B¶o ViÖt sÏ ®−îc thμnh lËp th«ng qua cæ phÇn hãa, trë
thμnh mét c«ng ty cæ phÇn ®a së h÷u, víi sè cæ phÇn thuéc së h÷u nhμ n−íc chiÕm
®a sè chi phèi. ViÖc cæ phÇn hãa c«ng ty mÑ trong tËp ®oμn ngay tõ ®Çu lμ m« h×nh
chuyÓn ®æi ch−a tõng cã tiÒn lÖ t¹i ViÖt Nam, thÓ hiÖn vai trß tiªn phong cña B¶o
ViÖt trong ®æi míi tæ chøc qu¶n lý mét Tæng c«ng ty nhμ n−íc cã quy m« lín.
- Ngμy 31/05/2007 B¶o ViÖt ph¸t hμnh cæ phiÕu lÇn ®Çu ra c«ng chóng (IPO)
vμ lμ doanh nghiÖp cã l−îng IPO cæ phiÕu lín nhÊt tÝnh tõ thêi ®iÓm ®ã vÒ tr−íc,
thu vÒ hμng ngh×n tû ®ång.
- Ngμy 04/10/2007 ®¹i héi ®ång cæ ®«ng thμnh lËp c«ng ty cæ phÇn “ TËp
®oμn B¶o ViÖt”, tªn tiÕng Anh: BaoViet Holdings Company, tªn giao dÞch quèc tÕ:
BaoViet Holdings víi vèn ®iÒu lÖ 5.730.266.050.000 ®ång. C¸c cæ ®«ng s¸ng lËp
bao gåm:
+ Bé Tμi chÝnh: 77.54%
Trang 36
+ HSBC Insurance Holdings Limited (Hong Kong): 10.00%
+ VINASHIN (TËp ®oμn c«ng nghÖ tμu thñy ViÖt Nam): 3.56%
+ C¸c cæ ®«ng kh¸c: 8.90%
- Theo c«ng bè cña ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn Liªn HiÖp Quèc (UNDP) t¹i ViÖt
Nam ®Çu th¸ng 10/2007, TËp ®oμn B¶o ViÖt lμ doanh nghiÖp ®øng thø 8, B¶o ViÖt
nh©n thä ®øng thø 24 trong danh môc 200 c«ng ty lín nhÊt ViÖt Nam, dùa theo kÕt
qu¶ kh¶o s¸t c¸c doanh nghiÖp hμng n¨m cña Tæng côc Thèng kª.
- Trong bèi c¶nh nh− vËy, B¶o ViÖt ®· x¸c ®Þnh râ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn cña
m×nh cho giai ®o¹n 2006 - 2010, ®ã lμ “Ph¸t triÓn B¶o ViÖt thμnh mét TËp ®oμn tμi
chÝnh ®a ngμnh, ®øng ®Çu trong lÜnh vùc b¶o hiÓm còng nh− ®Çu t− tμi chÝnh t¹i
ViÖt Nam trong c¸c lÜnh vùc b¶o hiÓm nh©n thä, b¶o hiÓm phi nh©n thä, ®Çu t− tμi
chÝnh, kinh doanh chøng kho¸n vμ c¸c dÞch vô tμi chÝnh kh¸c, cã tr×nh ®é vμ søc
c¹nh tranh quèc tÕ víi ph−¬ng ch©m: t¨ng tr−ëng, hiÖu qu¶ vμ ph¸t triÓn bÒn v÷ng”.
BAOVIET HOLDINGS
B¶o ViÖt ViÖt Nam
B¶o ViÖt Nh©n Thä
C«ng ty qu¶n lý quü B¶o ViÖt
C«ng ty CP chøng kho¸n B¶o ViÖt
Trung t©m ®μo t¹o B¶o ViÖt
64 c«ng ty thμnh viªn
61 c«ng ty thμnh viªn
C«ng ty bÊt ®éng s¶n B¶o ViÖt
Ng©n hμng CP B¶o ViÖt
C«ng ty b¶o hiÓm y tÕ céng ®ång
C«ng ty cho thuª tμi chÝnh B¶o ViÖt
S¬ ®å 2.1: S¬ ®å tæ chøc TËp ®oμn B¶o ViÖt
Ghi chó: ------§¬n vÞ sÏ thμnh lËp trong giai ®o¹n 2006 – 2010
Trang 37
B¶o ViÖt lμ tËp ®oμn tμi chÝnh - b¶o hiÓm kinh doanh trªn nhiÒu lÜnh vùc, tõ
lÜnh vùc kinh doanh truyÒn thèng lμ b¶o hiÓm hiÖn nay tËp ®oμn ®· ph¸t triÓn ngμnh
nghÒ kinh doanh sang chøng kho¸n, ng©n hμng, qu¶n lý quü ®Çu t− vμ h−íng s¾p tíi
lμ bÊt ®éng s¶n, cho thuª tμi chÝnh...
2.2.2 B¶o ViÖt Nh©n thä:
2.2.2.1 Sù ra ®êi cña B¶o ViÖt nh©n thä:
- N¨m 1996, B¶o ViÖt ®· ®¹t ®−îc mét b−íc tiÕn lín vμ quan träng h¬n n÷a
trong ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm víi viÖc ®−a ra thÞ tr−êng dÞch vô B¶o hiÓm
nh©n thä, ®¸p øng ®−îc nhu cÇu cña mäi tÇng líp d©n c−. §©y lμ dÞch vô b¶o hiÓm
thiÕt yÕu liªn quan ®Õn mäi tÇng líp x· héi, ®ång thêi t¹o nguån tμi chÝnh lín ®Çu
t− trë l¹i nÒn kinh tÕ n−íc nhμ.
- N¨m 2000, B¶o ViÖt thμnh lËp thªm 27 c«ng ty B¶o hiÓm nh©n thä, ®−a
tæng sè c«ng ty thμnh viªn thμnh viªn cña B¶o ViÖt lªn 92 c«ng ty thμnh viªn, ®ång
thêi thùc hiÖn tæ chøc ho¹t ®éng 2 hÖ thèng kinh doanh b¶o hiÓm riªng biÖt. §Çu
n¨m 2001, B¶o ViÖt tiÕp tôc thμnh lËp 27 c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä vμ 5 chi nh¸nh
b¶o hiÓm nh©n thä cßn l¹i ë c¸c tØnh thμnh, n©ng tæng sè c«ng ty thμnh viªn thμnh
viªn lªn 124 c«ng ty thμnh viªn (trong ®ã cã 61 c«ng ty B¶o hiÓm nh©n thä).
- Thùc hiÖn lé tr×nh ®· ®−îc Bé Tμi chÝnh phª duyÖt vμ nh»m tõng b−íc
chuyªn m«n hãa c¸c ho¹t ®éng cña m×nh ®Ó tiÕn tíi thμnh lËp tËp ®oμn tμi chÝnh -
b¶o hiÓm. Ngμy 4/12/2003 Bé Tμi chÝnh ®· quyÕt ®Þnh sè 3668 thμnh lËp B¶o ViÖt
nh©n thä lμ c«ng ty thμnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp trùc thuéc TËp ®oμn Tμi chÝnh -
B¶o hiÓm ViÖt Nam, ®i vμo ho¹t ®éng chÝnh thøc tõ 01/01/2004 víi 61 c«ng ty trùc
thuéc. Vèn ®iÒu lÖ cña B¶o ViÖt nh©n thä lμ 1.500 tû ®ång.
- B»ng sù nç lùc cña m×nh, tr·i qua gÇn mét thËp niªn (tõ 1996), B¶o ViÖt
nh©n thä ®· v−ît qua nh÷ng khã kh¨n ®· kh«ng ngõng v−¬n lªn vμ ngμy cμng
chøng tá søc sèng m·nh liÖt cña ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm nh©n thä t¹i ViÖt
Nam mμ B¶o ViÖt lμ ng−êi më lèi. B¶o ViÖt nh©n thä ®· phôc vô mét l−îng kh¸ch
hμng khæng lå (gÇn 1,7 triÖu), trong ®ã cã c¬ quan, xÝ nghiÖp, c¬ së s¶n xuÊt kinh
Trang 38
doanh, gia ®×nh vμ c¸ nh©n, hç trî kh¸ch hμng nhanh chãng æn ®Þnh ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh, æn ®Þnh cuéc sèng khi cã thiªn tai, tai n¹n x·y ra.
2.2.2.2 Chøc n¨ng cña B¶o ViÖt nh©n thä:
- Kinh doanh c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm nh©n thä, t¸i b¶o hiÓm nh©n thä, b¶o
hiÓm søc kháe, b¶o hiÓm tai n¹n con ng−êi bæ trî cho b¶o hiÓm nh©n thä.
- Kinh doanh ho¹t ®éng ®Çu t− tμi chÝnh.
- C¸c ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
2.3 Thùc tr¹ng kÕ to¸n qu¶n trÞ t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä:
2.3.1 Sù ph¸t triÓn cña kÕ to¸n qu¶n trÞ t¹i ViÖt Nam:
VÒ ph−¬ng diÖn tõ ng÷ chuyªn m«n, kÕ to¸n qu¶n trÞ chØ ®−îc biÕt ®Õn vμo
®Çu nh÷ng n¨m 1990 do mét sè c¸n bé nghiªn cøu lÜnh héi tõ nh÷ng chuyÕn c«ng
t¸c vμ häc tËp ë n−íc ngoμi. §¹i häc Kinh tÕ Thμnh phè Hå ChÝ Minh lμ mét trong
nh÷ng tr−êng ®−a kÕ to¸n qu¶n trÞ vμo gi¶ng d¹y sím nhÊt. Vμ còng tõ ®ã, kÕ to¸n
qu¶n trÞ lan táa ®Õn c¸c doanh nghiÖp.
VÒ ph−¬ng diÖn ph¸p lý, kÕ to¸n qu¶n trÞ chØ ®−îc ®Þnh nghÜa chÝnh thøc
theo luËt kÕ to¸n ban hμnh ngμy 17/06/2003. §©y lμ lÇn ®Çu tiªn kÕ to¸n qu¶n trÞ
®−îc chÝnh thøc thõa nhËn. MÆc dï ra ®êi kh¸ muén so víi c¸c n−íc cã nÒn kinh tÕ
ph¸t triÓn, nh−ng kÕ to¸n qu¶n trÞ ViÖt Nam l¹i cã nh÷ng thuËn lîi nhÊt ®Þnh trong
qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh. Do ra ®êi muén h¬n, kÕ to¸n qu¶n trÞ ViÖt Nam cã c¬
së tiÕp cËn vμ øng dông c¸c kü thuËt ®· ®−îc ¸p dông thμnh c«ng ë nhiÒu n−íc.
2.3.2 Sù cÇn thiÕt cña kÕ to¸n qu¶n trÞ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam:
2.3.2.1 Thùc tr¹ng kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay:
HÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp ban hμnh ®−îc ®æi míi mét c¸ch c¨n b¶n,
trªn c¬ së tháa m·n c¸c yªu cÇu cña kinh tÕ thÞ tr−êng ViÖt Nam, t«n träng vμ vËn
dông cã chän läc c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ, phï hîp víi nguyªn t¾c vμ th«ng
lÖ cã tÝnh phæ biÕn cña kÕ to¸n c¸c n−íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ph¸t triÓn. Sù ®æi
Trang 39
míi nμy gióp cho viÖc vËn dông kÕ to¸n qu¶n trÞ vμo ViÖt Nam ngμy cμng thuËn lîi,
nhanh chãng h¬n.
Ngμy nay, c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®èi mÆt víi nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng cã c¹nh
tranh ngμy cμng m¹nh mÏ. §iÒu nμy buéc hä ph¶i thùc sù ®æi míi trong cung c¸ch
qu¶n lý, ph¶i n¾m b¾t nhanh nh÷ng thêi c¬, nghÜa lμ ®ång thêi ph¶i cã hÖ thèng
th«ng tin néi bé v÷ng ch¾c, linh ho¹t ®Ó nh÷ng nhμ qu¶n trÞ ®−a ra nh÷ng quyÕt
®Þnh kÞp thêi, hîp lý. KÕ to¸n qu¶n trÞ - mét bé phËn cÊu thμnh quan träng cña hÖ
thèng qu¶n lý kinh tÕ - tμi chÝnh cã vai trß tÝch cùc trong viÖc qu¶n lý, ®iÒu hμnh
c¸c ho¹t ®éng kinh doanh.
Tuy nhiªn, do kinh tÕ ViÖt Nam vËn hμnh mét thêi gian dμi theo chØ tiªu,
theo ph¸p lÖnh, c¸n bé quen lμm viÖc theo quy ®Þnh, h−íng dÉn hoÆc ch−a ai t¹o ra
mét khu«n mÉu ®Ó ¸p dông. HiÖn nay, trong ®a sè c¸c doanh nghiÖp, néi dung còng
nh− tÇm quan träng cña kÕ to¸n qu¶n trÞ ch−a ®−îc hiÓu thÊu ®¸o vμ ®¸nh gi¸ ®óng
møc. C¸c doanh nghiÖp ë n−íc ta hiÖn nay ch−a ý thøc ®−îc sù cÇn thiÕt vμ tÇm
quan träng cña kÕ to¸n qu¶n trÞ. Sù hiÓu biÕt vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ ch−a nhiÒu. VÒ thùc
tiÔn, mÆc dï mét sè doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn ®−îc mét sè néi dung nh»m qu¶n lý
néi bé doanh nghiÖp nh−ng ch−a cã hÖ thèng vμ ph−¬ng ph¸p cô thÓ. V× vËy, viÖc tæ
chøc x©y dùng néi dung vμ ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n qu¶n trÞ ë c¸c doanh nghiÖp lμ mét
vÊn ®Ò hÕt søc cÇn thiÕt hiÖn nay.
2.3.2.2 Sù cÇn thiÕt cña kÕ to¸n qu¶n trÞ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam:
KÕ to¸n lμ mét c«ng cô quan träng vμ lμ mét bé phËn quan träng cña qu¶n lý
doanh nghiÖp. Th«ng tin kÕ to¸n lμ bé phËn kh«ng thÓ thiÕu trong hÖ thèng th«ng
tin kinh tÕ.
NÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang ë trong giai ®o¹n héi nhËp víi nÒn kinh tÕ khu
vùc vμ thÕ giíi. Tr−íc t×nh h×nh nμy ®ßi hái kÕ to¸n doanh nghiÖp cÇn cã sù c¶i tiÕn,
®æi míi cho phï hîp. KÕ to¸n qu¶n trÞ ®−îc tiÕp nhËn vμ ph¸t triÓn cïng víi kÕ to¸n
tμi chÝnh víi sù ph©n ®Þnh c«ng viÖc, môc tiªu râ rμng, cã quan hÖ hç trî lÉn nhau,
bæ sung cho nhau cïng phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp, vμ trë thμnh c«ng
cô gióp cho c¸c nhμ qu¶n trÞ n©ng cao kh¶ n¨ng ®iÒu hμnh, qu¶n lý tæ chøc cã hiÖu
qu¶.
Trang 40
Trong m«i tr−êng kinh doanh hiÖn nay, nhu cÇu th«ng tin trong c«ng t¸c
qu¶n lý lμ rÊt cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ngμy cμng ®a d¹ng,
mang tÝnh c¹nh tranh gay g¾t h¬n, søc Ðp cña viÖc gi¶m chi phÝ, gi¸ thμnh ngμy
cμng nhiÒu h¬n, nªn nhu cÇu th«ng tin nhÊt lμ th«ng tin phôc vô cho viÖc ra quyÕt
®Þnh ngμy cμng nhiÒu. KÕ to¸n kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc cung cÊp th«ng tin mang
tÝnh nguyªn t¾c mμ ®ßi hái ph¶i linh ho¹t, kÞp thêi, h÷u Ých, nhanh chãng nh»m hç
trî cho nhμ qu¶n trÞ n©ng cao kh¶ n¨ng ®iÒu hμnh, qu¶n lý tæ chøc mét c¸ch cã hiÖu
qu¶. ChÝnh v× thÕ, vai trß quan träng cña kÕ to¸n l¹i cμng ®−îc kh¼ng ®Þnh h¬n vμ
kÕ to¸n qu¶n trÞ thùc sù cÇn thiÕt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam.
2.3.3 C¬ cÊu tæ chøc cña c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä:
Gi¸m §èc
S¬ ®å 2.2: S¬ ®å tæ chøc c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä
Phßng Market ing
Phßng Tμi chÝnh KÕ to¸n
Phßng Tæng hîp, Tæ chøc nh©n sù
Phßng ChÊp nhËn b¶o hiÓm
Trung t©m dÞch vô kh¸ch hμng
Phßng Qu¶n lý vμ ph¸t triÓn ®¹i lý
C¸c phßng b¶o hiÓm khu vùc
Phã Gi¸m §èc phô tr¸ch Tμi chÝnh Phã Gi¸m §èc phô tr¸ch kinh doanh Phã Gi¸m §èc phô tr¸ch kh¸ch hμng
Trang 41
Bé m¸y tæ chøc cña c«ng ty víi c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý trùc tuyÕn chøc n¨ng,
c¸c quyÕt ®Þnh ®Òu do gi¸m ®èc quyÕt ®Þnh, c¸c phßng ban chøc n¨ng cã nhiÖm vô
tham m−u cho Gi¸m §èc:
NhiÖm vô cô thÓ:
- Gi¸m §èc: ®iÒu hμnh mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty, lμ ng−êi
quyÕt ®Þnh sau cïng c¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn c«ng ty víi sù tham m−u cña c¸c
Phã gi¸m ®èc vμ c¸c Tr−ëng phßng ban, vμ lμ ng−êi chÞu tr¸ch nhiÖm trùc tiÕp víi
B¶o ViÖt nh©n thä vμ TËp ®oμn Tμi chÝnh - B¶o hiÓm B¶o ViÖt vÒ t×nh h×nh ho¹t
®éng cña c«ng ty.
- Phã gi¸m ®èc phô tr¸ch kinh doanh: d−íi sù ñy quyÒn cña Gi¸m §èc, phô
tr¸ch kinh doanh t¹i c¸c phßng b¶o hiÓm khu vùc.
- Phã gi¸m ®èc phô tr¸ch tμi chÝnh: d−íi sù ñy quyÒn cña Gi¸m §èc, phô
tr¸ch vÊn ®Ò Tμi chÝnh - KÕ to¸n cña c«ng ty.
- Phã gi¸m ®èc phô tr¸ch kh¸ch hμng: d−íi sù ñy quyÒn cña Gi¸m §èc phô
tr¸ch c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn kh¸ch hμng mua b¶o hiÓm.
- Phßng Tæng hîp, Tæ chøc nh©n sù: ®ãng vai trß trong tæ chøc nh©n sù, tiÕp
kh¸ch, v¨n th−,...®ång thêi qu¶n lý toμn bé tμi s¶n cè ®Þnh, tu bæ c¬ së h¹ tÇng vμ
phôc vô ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn, ngoμi ra cßn phô tr¸ch c«ng t¸c ®èi ngo¹i.
- Phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n: qu¶n lý gi¸m s¸t, theo dâi t×nh h×nh tμi chÝnh
cña c«ng ty, qu¶n lý tiÒn mÆt, thu chi thanh to¸n víi kh¸ch hμng vμ trong néi bé
c«ng ty. §ång thêi cã nhiÖm vô h¹ch to¸n tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh cã
liªn quan ®Õn c«ng ty, ®−a ra vμ ph©n tÝch c¸c th«ng tin kÕt hîp víi c¸c phßng dù
®o¸n ph−¬ng h−íng kinh doanh.
- C¸c phßng b¶o hiÓm khu vùc: ®©y lμ c¸c phßng kinh doanh cña c«ng ty ®Æt
trªn ®Þa bμn c¸c quËn huyÖn cña tØnh, thμnh phè cã nhiÖm vô qu¶n lý ®éi ngò ®¹i lý
b¸n vμ thu phÝ b¶o hiÓm ®Çu tiªn vμ ®Þnh kú cho c«ng ty.
- Phßng qu¶n lý vμ ph¸t triÓn ®¹i lý: cã nhiÖm vô tuyÓn dông vμ x©y dùng
c¸c ch−¬ng tr×nh ®μo t¹o tõ c¬ b¶n ®Õn n©ng cao kü n¨ng nghÒ nghiÖp cho c¸c ®¹i
lý c«ng ty.
- Phßng Marketing: thùc hiÖn c¸c ch−¬ng tr×nh qu¶ng b¸ cña B¶o ViÖt nh©n
thä trªn ®Þa bμn n¬i c¸c c«ng ty ®Æt trô së.
Trang 42
- Phßng ChÊp nhËn b¶o hiÓm: dùa vμo nh÷ng kª khai cña kh¸ch hμng trªn
giÊy yªu cÇu b¶o hiÓm, phßng tiÕn hμnh ®¸nh gi¸ rñi ro b¶o hiÓm, kh¸m søc kháe
kh¸ch hμng nÕu cÇn thiÕt ®Ó ®−a ra quyÕt ®Þnh chÊp nhËn hay tõ chèi b¶o hiÓm.
- Trung t©m dÞch vô kh¸ch hμng: lμ n¬i phôc vô quyÒn lîi sau b¸n hμng khi
kh¸ch hμng cã nhu cÇu vay trªn gi¸ trÞ gi¶i −íc cña hîp ®ång, ng−ng tham gia b¶o
hiÓm, chuyÓn ®æi nh©n viªn thu phÝ, h×nh thøc nép phÝ vμ gi¶i ®¸p c¸c th¾c m¾c.
2.3.4 Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä:
Phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n c¸c c«ng ty thμnh viªn cã chøc n¨ng tham m−u
cho l·nh ®¹o c«ng ty cã chøc n¨ng tham m−u l·nh ®¹o c«ng ty vμ tæ chøc thùc hiÖn
c¸c mÆt c«ng t¸c sau:
- H¹ch to¸n kÕ to¸n kÞp thêi, ®Çy ®ñ toμn bé tμi s¶n, tiÒn vèn, c¸c ho¹t ®éng
thu - chi tμi chÝnh vμ kÕt qu¶ kinh doanh theo quy ®Þnh néi bé cña B¶o ViÖt nh©n
thä, cña Bé Tμi chÝnh, ®¶m b¶o phôc vô tèt cho ho¹t ®éng kinh doanh vμ quy ®Þnh
cña nhμ n−íc.
- LËp kÕ ho¹ch kinh doanh vμ kÕ ho¹ch tμi chÝnh cña c«ng ty thμnh viªn.
- Tham m−u cho l·nh ®¹o c«ng ty vμ thùc hiÖn kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc qu¶n
lý vμ chÊp hμnh chÕ ®é tμi chÝnh - kÕ to¸n cña nhμ n−íc vμ cña B¶o ViÖt nh©n thä
t¹i c«ng ty thμnh viªn.
2.3.4.1 Chøc n¨ng, nhiÖm vô:
- H¹ch to¸n c¸c kho¶n thu, chi tμi chÝnh theo tõng nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t
sinh t¹i c«ng ty thμnh viªn mét c¸ch kÞp thêi, ®Çy ®ñ ®¶m b¶o phôc vô tèt cho ho¹t
®éng kinh doanh. Cô thÓ:
+ Thùc hiÖn kÕ to¸n thu ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm.
+ Thùc hiÖn kÕ to¸n chi ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm.
+ Thùc hiÖn kÕ to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp.
+ Thùc hiÖn kÕ to¸n vèn b»ng tiÒn.
+ Thùc hiÖn kÕ to¸n tμi s¶n cè ®Þnh, nguyªn nhiªn vËt liÖu, Ên chØ, c«ng cô
dông cô.
+ Thùc hiÖn kÕ to¸n c«ng nî.
Trang 43
+ Thùc hiÖn kÕ to¸n néi bé trong hÖ thèng B¶o ViÖt.
+ Thùc hiÖn kÕ to¸n ho¹t ®éng tμi chÝnh.
- Chñ tr× vμ phèi hîp víi c¸c phßng cã liªn quan ®Ó lËp kÕ ho¹ch kinh doanh,
kÕ ho¹ch tμi chÝnh hμng n¨m vμ dμi h¹n cña c«ng ty. Thùc hiÖn kÞp thêi, ®Çy ®ñ
c«ng t¸c thèng kª, kÕ ho¹ch tμi chÝnh theo quy ®Þnh.
- Thùc hiÖn, tham gia thùc hiÖn vμ trùc tiÕp qu¶n lý c«ng t¸c ®Çu t− tμi chÝnh,
cho vay t¹i c«ng ty thμnh viªn.
- Tham m−u cho l·nh ®¹o c«ng ty thμnh viªn vÒ viÖc chØ ®¹o thùc hiÖn hoÆc
trùc tiÕp thùc hiÖn kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc qu¶n lý vμ chÊp hμnh chÕ ®é tμi chÝnh -
kÕ to¸n cña nhμ n−íc vμ cña néi bé B¶o ViÖt t¹i c«ng ty thμnh viªn
+ Tham m−u, lËp kÕ ho¹ch vμ kiÓm tra kÕ ho¹ch chi tiªu ®¶m b¶o ®óng c¸c
quy ®Þnh vÒ c¸c ®Þnh møc chi tiªu cña nhμ n−íc vμ cña B¶o ViÖt nh©n thä.
+ X©y dùng c¸c quy ®Þnh néi bé vÒ qu¶n lý tμi chÝnh: quy tr×nh thu, chi kinh
doanh, qu¶n lý tiÒn vèn, c«ng nî, ®Þnh møc chi tiªu...¸p dông trong c«ng ty thμnh
viªn vμ kiÓm tra viÖc chÊp hμnh c¸c quy ®Þnh néi bé nμy.
+ Nghiªn cøu vμ ®Ò xuÊt víi l·nh ®¹o c«ng ty thμnh viªn vμ víi B¶o ViÖt
nh©n thä c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý thu, chi kinh doanh ®¶m b¶o chÊp hμnh tèt, ®óng
chÕ ®é hiÖn hμnh vμ phï hîp víi ®Æc ®iÓm t×nh h×nh kinh doanh cña c«ng ty thμnh
viªn ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt.
- ChØ ®¹o vμ qu¶n lý vÒ lÜnh vùc tμi chÝnh - kÕ to¸n ®èi víi c¸c phßng b¶o
hiÓm khu vùc.
2.3.4.2 Tæ chøc nh©n sù:
Phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n lμ phßng cã nh©n sù nhiÒu nhÊt trong c¸c c«ng ty
thμnh viªn, chÞu sù ®iÒu hμnh qu¶n lý trùc tiÕp cña Tr−ëng phßng Tμi chÝnh - KÕ
to¸n vμ mçi ng−êi ®¶m tr¸ch mét phÇn hμnh kÕ to¸n kh¸c nhau nh−ng cã thÓ t¹m
chia thμnh 2 bé phËn: bé phËn kÕ to¸n c«ng ty vμ bé phËn kÕ to¸n ë c¸c phßng b¶o
hiÓm khu vùc. ë mçi phßng b¶o hiÓm khu vùc, phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n ®Æt mét
kÕ to¸n vμ mét thñ quü ®Ó thùc hiÖn thu, chi, giao dÞch víi ng©n hμng, kh¸ch hμng,
®¹i lý. Cô thÓ, m« h×nh tæ chøc Phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n nh− sau:
S¬ ®å 2.3: S¬ ®å tæ chøc phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n:
Trang 44
Tr−ëng phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n
KÕ to¸n tæng hîp
Thñ quü t¹i c«ng ty
KÕ to¸n qu¶n lý hãa ®¬n
KÕ to¸n chuyªn qu¶n c¸c phßng khu vùc
KÕ to¸n lao ®éng tiÒn l−¬ng, qu¶n lý c«ng nî
KÕ to¸n, thñ quü t¹i c¸c phßng b¶o hiÓm khu vùc
KÕ to¸n TSC§ & c«ng cô lao ®éng, tËp hîp chi phÝ
KÕ to¸n tiÒn göi ng©n hμng thuÕ, kho vËt phÈm q.c¸o
Phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n cña c«ng ty thμnh viªn cã 1 Tr−ëng phßng Tμi
chÝnh - KÕ to¸n. Tr−ëng phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc l·nh ®¹o
c«ng ty vÒ mäi ho¹t ®éng cña phßng. Tr−ëng phßng vμ Phã phßng Tμi chÝnh - KÕ
to¸n do B¶o ViÖt nh©n thä bæ nhiÖm vμ qu¶n lý.
NhiÖm vô cô thÓ:
- KÕ to¸n t¹i c¸c phßng b¶o hiÓm khu vùc: cã nhiÖm vô thu phÝ kh¸ch hμng
nép phÝ trùc tiÕp t¹i phßng, c¨n cø vμo giÊy nép tiÒn ng©n hμng cña ®¹i lý, liªn l−u
kÕ to¸n, cËp nhËt hãa ®¬n thu phÝ vμ ph¸t hμnh phiÕu thu, gi¶i quyÕt quyÒn lîi
kh¸ch hμng vμ chi c¸c kho¶n môc chi qu¶n lý theo ®Þnh møc quy ®Þnh cña c«ng ty.
- Thñ quü t¹i c¸c phßng b¶o hiÓm khu vùc: thùc hiÖn thu chi tiÒn mÆt t¹i c¸c
phßng.
- Thñ quü t¹i c«ng ty: phô tr¸ch nhËp xuÊt tiÒn mÆt t¹i c«ng ty.
- KÕ to¸n chi phÝ, tμi s¶n cè ®Þnh & c«ng cô dông cô: theo dâi h¹ch to¸n sù
biÕn ®éng tμi s¶n cè ®Þnh, c«ng cô dông cô, chi phÝ cña c«ng ty.
- KÕ to¸n lao ®éng tiÒn l−¬ng, qu¶n lý c«ng nî: tÝnh, theo dâi viÖc thanh to¸n
l−¬ng, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ vμ theo dâi qu¶n lý, ®«n ®èc thu håi c¸c
kho¶n c«ng nî.
Trang 45
- KÕ to¸n tiÒn göi ng©n hμng, thuÕ, kho, vËt phÈm qu¶ng c¸o: ®èi chiÕu, cËp
nhËt c¸c kho¶n thu chi tõ sæ phô ng©n hμng, lËp b¸o c¸o quyÕt to¸n thuÕ, kÕt hîp
víi thñ kho qu¶n lý kho vËt phÈm qu¶ng c¸o cña c«ng ty.
- KÕ to¸n qu¶n lý hãa ®¬n: qu¶n lý toμn bé hãa ®¬n thu phÝ kh¸ch hμng do
c«ng ty ph¸t hμnh: ho¸ ®¬n ph¸t hμnh, ho¸ ®¬n ®· thu phÝ, hãa ®¬n nî, hãa ®¬n
mÊt...
- KÕ to¸n chuyªn qu¶n: cã nhiÖm vô qu¶n lý trùc tiÕp nghiÖp vô thu chi cña
c¸c kÕ to¸n phßng khu vùc, cËp nhËt d÷ liÖu vμo ch−¬ng tr×nh kÕ to¸n c«ng ty.
- KÕ to¸n tæng hîp: theo dâi tæng hîp lªn b¸o c¸o tμi chÝnh, b¸o c¸o B¶o
ViÖt nhËn thä, hç trî Tr−ëng phßng mét sè c«ng viÖc qu¶n lý.
2.3.5 KÕ to¸n qu¶n trÞ t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä:
2.3.5.1 Thùc tr¹ng kÕ to¸n qu¶n trÞ t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä:
S¬ ®å tæ chøc phßng kÕ to¸n thÓ hiÖn t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt
nh©n thä ch−a cã bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ mμ chØ cã vμi nh©n viªn kÕ to¸n ®¶m
nhiÖm c¸c c«ng viÖc cô thÓ cña kÕ to¸n tμi chÝnh kiªm nhiÖm lËp mét sè b¸o c¸o
phôc vô cho c«ng viÖc qu¶n trÞ.
HÖ thèng chøng tõ, tμi kho¶n, sæ s¸ch, b¸o c¸o qu¶n trÞ:
- Chøng tõ h¹ch to¸n doanh thu: do ®Æc ®iÓm cña ngμnh kinh doanh b¶o
hiÓm, B¶o ViÖt nh©n thä tiÕn hμnh in hμng lo¹t hãa ®¬n tr¾ng theo mÉu ®· ®¨ng ký
Tæng côc thuÕ t¹i c«ng ty in Tμi chÝnh vμ ph©n phèi vÒ c¸c c«ng ty thμnh viªn.
Hμng th¸ng, phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n c¸c c«ng ty thμnh viªn ®¨ng ký sè l−îng,
seri hãa ®¬n ph¸t hμnh víi chi côc thuÕ tØnh, thμnh phè n¬i ®Æt trô së chÝnh tiÕn
hμnh in vμ thu phÝ kh¸ch hμng b»ng hãa ®¬n ®Æc thï nμy. - Chøng tõ h¹ch to¸n
chi phÝ: theo mÉu quy ®Þnh cña Bé Tμi chÝnh.
- C¸c tμi kho¶n ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu, chi phÝ: B¶o ViÖt nh©n thä ®· thiÕt kÕ
danh môc tμi kho¶n chi tiÕt theo s¶n phÈm nh−ng vÊn ®Ò øng dông t¹i c¸c c«ng ty
thμnh viªn ch−a ®−îc ®ång bé.
LËp dù to¸n:
Trang 46
Do ®Æc ®iÓm cña c¸c c«ng ty kinh doanh b¶o hiÓm, doanh thu do ®éi ngò ®¹i
lý t¹i c¸c phßng kinh doanh ®Æt t¹i c¸c quËn, huyÖn (phßng b¶o hiÓm khu vùc)
mang vÒ. V× vËy, viÖc lËp kÕ ho¹ch nªn dùa vμo kh¶ n¨ng thùc tÕ t¹i c¸c phßng
nh−ng hiÖn t¹i B¶o ViÖt nh©n thä vÉn ®ang thùc hiÖn quy tr×nh ng−îc, tøc lμ viÖc
lËp kÕ ho¹ch theo h−íng tõ trªn xuèng, B¶o ViÖt nh©n thä giao chØ tiªu cho c¸c
c«ng ty thμnh viªn vμ c¸c c«ng ty thμnh viªn kho¸n chØ tiªu xuèng c¸c phßng b¶o
hiÓm khu vùc. C¸c nhμ qu¶n trÞ trung gian vμ c¬ së chØ cè g¾ng hoμn thμnh chØ tiªu
c«ng ty giao mμ kh«ng cã quyÒn quyÕt ®Þnh vÒ c¸c chØ tiªu m×nh thùc hiÖn. ViÖc
giao kÕ ho¹ch nμy mang tÝnh b¾t buéc, g©y nhiÒu ¸p lùc, bã buéc tÝnh n¨ng ®éng,
s¸ng t¹o vμ g©y m©u thuÉn gi÷a c¸c nhμ qu¶n trÞ cÊp phßng v× cã thÓ do ®Ó hoμn
thμnh kÕ ho¹ch c¸c phßng sÏ chiªu dô ®¹i lý giái tõ phßng kh¸c vÒ. ViÖc nμy xÐt vÒ
tæng thÓ kh«ng mang l¹i lîi Ých cho c«ng ty v× thùc tÕ doanh thu kh«ng t¨ng mμ chØ
chuyÓn dÞch tõ phßng nμy sang phßng kh¸c trong c«ng ty.
Qu¶n trÞ chi phÝ:
HiÖn t¹i, ch−¬ng tr×nh kÕ to¸n t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn lμ ch−¬ng tr×nh
thèng nhÊt cña B¶o ViÖt nh©n thä cμi ®Æt. Ch−¬ng tr×nh nμy ®· hç trî ®−îc viÖc
®¸nh gi¸ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cña c¸c nhμ qu¶n trÞ cÊp c¬ së nh− m· hãa chi phÝ
theo phßng, ®èi t−îng chÞu chi phÝ... Chi phÝ ph¸t sinh tõ phßng nμo ®−îc nhËp vμo
ch−¬ng tr×nh kÕ to¸n theo m· phßng ®ã.
Tuy ch−¬ng tr×nh ®· hç trî viÖc qu¶n lý chi phÝ cho c¸c c«ng ty thμnh viªn
nh−ng møc ®é ¸p dông ch−a ®−îc ®ång bé, v× ch−¬ng tr×nh vÉn cho phÐp c¸c c«ng
ty cã thÓ nhËp hoÆc kh«ng nhËp. ChØ cã Tr−ëng phßng kÕ to¸n c«ng ty thμnh viªn
nμo cã tr×nh ®é tin häc øng dông, cã kiÕn thøc vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ míi triÓn khai c¸c
øng dông cña ch−¬ng tr×nh kÕ to¸n ®Ó lËp c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ.
Qu¶n trÞ c«ng nî:
C«ng nî t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä chñ yÕu do t×nh tr¹ng
mét sè ®¹i lý chiÕm dông phÝ b¶o hiÓm (®¹i lý thu phÝ kh¸ch hμng nh−ng kh«ng nép
vÒ c«ng ty). Khi ®ã, ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi kh¸ch hμng vμ uy tÝn kinh doanh, c«ng ty
ph¶i h¹ch to¸n cã doanh thu cho kh¸ch hμng vμ tiÕn hμnh c¸c nghiÖp vô cÇn thiÕt ®Ó
thu l¹i c¸c kho¶n tiÒn trªn.
Trang 47
Ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tμi chÝnh:
HiÖn t¹i phßng kÕ to¸n c¸c c«ng ty thμnh viªn chØ lËp c¸c b¸o c¸o tμi chÝnh
cßn viÖc ph©n tÝch th× hoμn toμn ch−a thùc hiÖn. §©y lμ mét c«ng viÖc cÇn ®−îc x©y
dùng khi cã bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ v× ph©n tÝch b¸o c¸o tμi chÝnh sÏ ®¸nh gi¸
®−îc thùc tr¹ng cña ho¹t ®éng tμi chÝnh, v¹ch râ nh÷ng mÆt tÝch cùc vμ tiªu cùc cña
viÖc thu chi tiÒn tÖ, x¸c ®Þnh nguyªn nh©n vμ møc ®é ¶nh h−ëng cña c¸c yÕu tè, tõ
®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc nh»m n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ kinh doanh cña
c«ng ty.
HÖ thèng b¸o c¸o sö dông ®¸nh gi¸ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý:
Nh×n chung c¸c mÉu b¸o c¸o cßn mang nÆng tÝnh thèng kª, ch−a ph¶n ¸nh
®−îc tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cña c¸c nhμ qu¶n trÞ trong viÖc h−íng tíi môc tiªu chung.
øng dông tin häc vμo kÕ to¸n qu¶n trÞ:
Do c¸c c«ng ty thμnh viªn ch−a cã bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ còng nh− ch−a
x©y dùng hÖ thèng chøng tõ, tμi kho¶n, sæ s¸ch, b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ nªn viÖc
øng dông tin häc vμo kÕ to¸n qu¶n trÞ ch−a ®−îc xem xÐt ®Õn. HiÖn nay, c¸c b¸o
c¸o do kÕ to¸n lËp theo yªu cÇu qu¶n trÞ phôc vô cho ®iÒu hμnh ho¹t ®éng kinh
doanh cña c«ng ty lμ do nh©n viªn kÕ to¸n tù truy xuÊt tõ d÷ liÖu nguån cña kÕ to¸n
tμi chÝnh ®Ó lËp. §iÒu nμy cã mét sè nh−îc ®iÓm nh−:
- §é chÝnh x¸c cña b¸o c¸o tïy thuéc vμo kü n¨ng tin häc cña nh©n viªn kÕ
to¸n.
- Khi nh©n viªn kÕ to¸n chuyªn lËp c¸c b¸o c¸o theo yªu cÇu qu¶n trÞ nμy ®i
c«ng t¸c hay nghØ ®ét xuÊt th× c«ng viÖc sÏ bÞ ®×nh trÖ do nh©n viªn kh¸c kh«ng biÕt
truy xuÊt d÷ liÖu tõ ®©u hay kh«ng biÕt c¸c chØ tiªu tÝnh to¸n.
2.3.5.2 §¸nh gi¸ thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt
nh©n thä:
¦u ®iÓm:
- C¸c nghiÖp vô kÕ to¸n ph¸t sinh ®−îc h¹ch to¸n chi tiÕt. C¸c nh©n viªn
th−êng xuyªn kiÓm tra chÐo nhau nªn rÊt Ýt sai sãt. ViÖc lu©n chuyÓn chøng tõ còng
Trang 48
®−îc tæ chøc nhÞp nhμng, khoa häc nªn kh«ng x·y ra sù mÊt c©n ®èi hay ¶nh h−ëng
®Õn tiÕn ®é chung.
- Mét sè c«ng ty thμnh viªn ®· thÊy ®−îc tÇm quan träng cña th«ng tin néi
bé vμ b−íc ®Çu ®· cã nh÷ng ý t−ëng vÒ b¸o c¸o qu¶n trÞ nh− lËp ®−îc c¸c b¸o c¸o
doanh thu, chi phÝ cña tõng phßng b¶o hiÓm khu vùc. Do ®ã ®· t¹o ®−îc hÖ thèng
th«ng tin néi bé vÒ doanh thu, chi phÝ cho tõng bé phËn kinh doanh.
- Mét sè c«ng ty thμnh viªn ®· lËp ®−îc nh÷ng b¸o c¸o cã tÝnh chÊt ®Þnh
h−íng lμm c¬ së kiÓm tra, ®¸nh gi¸ mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c bé phËn
trong c«ng ty ®Ó t¨ng c−êng tr¸ch nhiÖm qu¶n lý vμ ®iÒu hμnh.
Nh−îc ®iÓm:
- Ch−a cã sù phèi hîp gi÷a c¸c phßng ban c¸c c«ng ty thμnh viªn trong viÖc
h−íng tíi thùc hiÖn môc tiªu chung. C¸c dù to¸n ®−a ra kh«ng s¸t víi t×nh h×nh thùc
tÕ thÞ tr−êng, sù phèi hîp gi÷a c¸c phßng ban trong viÖc lËp dù to¸n ch−a thùc sù
khoa häc vμ hîp lý, c¸c kÕ ho¹ch ®−îc lËp ch−a xuÊt ph¸t tõ c¸c nhμ qu¶n trÞ cÊp c¬
së.
- ViÖc ph©n tÝch b¸o c¸o tμi chÝnh ch−a ®−îc thùc hiÖn.
- Ch−a chó ý c¸ch ph©n lo¹i theo m« h×nh øng xö. §©y lμ c¸ch ph©n lo¹i
thÝch hîp nhÊt trong viÖc lËp kÕ ho¹ch, ph©n tÝch vμ ra quyÕt ®Þnh.
- ViÖc øng dông c¸c ph−¬ng ph¸p cña kÕ to¸n qu¶n trÞ nh− ph−¬ng ph¸p to¸n
häc, ph−¬ng ph¸p thèng kª...trong viÖc kiÓm so¸t, ph©n tÝch, dù to¸n vμ dù ®o¸n c¸c
chØ tiªu kinh tÕ ch−a ®−îc chó ý nªn c¸c quyÕt ®Þnh ®−a ra ch−a kÞp thêi vμ ®óng
®¾n.
- C¸c b¸o c¸o chñ yÕu lμ b¸o c¸o kÕ to¸n tμi chÝnh. HÖ thèng b¸o c¸o cña c¸c
c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä ch−a mang tÝnh hÖ thèng, ch−a cung cÊp c¸c
th«ng tin thÝch hîp vμ h÷u Ých nh»m gióp Ban Gi¸m ®èc ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n tr¸ch
nhiÖm qu¶n lý cña c¸c nhμ qu¶n trÞ, lËp kÕ ho¹ch tæ chøc, ®iÒu hμnh ho¹t ®éng,
kiÓm tra vμ ra quyÕt ®Þnh.
- Ch−a thiÕt lËp ®−îc c¸c chØ tiªu, c¸c th−íc ®o cô thÓ ®Ó ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n
tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cña c¸c nhμ qu¶n trÞ trong viÖc h−íng ®Õn môc tiªu chung cña
Trang 49
c«ng ty. Do vËy, vÊn ®Ò ph©n quyÒn vμ chÞu tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n ch−a ®−îc chó ý
vμ xem träng.
Nguyªn nh©n tån t¹i:
ViÖc ¸p dông kÕ to¸n qu¶n trÞ vμo qu¶n lý doanh nghiÖp hiÖn nay ë ViÖt
Nam cßn rÊt h¹n chÕ. C¸c nguyªn nh©n cã ¶nh h−ëng nhiÒu nhÊt, cã tÝnh quyÕt ®Þnh
®Õn viÖc øng dông kÕ to¸n qu¶n trÞ t¹i c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lμ:
- Sù hiÓu biÕt vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ cßn qu¸ Ýt, nh©n lùc cßn thiÕu, c¸c doanh
nghiÖp ch−a quen víi viÖc ¸p dông c¸c quy tr×nh qu¶n lý míi.
- Nh÷ng ng−êi lμm c«ng t¸c kÕ to¸n, c¸c nhμ qu¶n trÞ cßn ¶nh h−ëng c¬ chÕ
qu¶n lý cò mang tÝnh ®èi phã, chØ thùc hiÖn nh÷ng g× mμ cÊp trªn, c¬ quan nhμ n−íc
®ßi hái. Do ®ã, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam th−êng chØ quan t©m ®Õn hÖ thèng kÕ
to¸n tμi chÝnh lμ hÖ thèng kÕ to¸n b¾t buéc, cã tÝnh ph¸p lÖnh.
- Nhu cÇu ®ßi hái th«ng tin cña c¸c cÊp qu¶n trÞ trªn c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n
qu¶n trÞ cßn h¹n chÕ vμ hÇu nh− kh«ng cã nhu cÇu.
- Ch−¬ng tr×nh ®μo t¹o vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ chØ ®−îc chuyªn s©u t¹i mét sè Ýt
tr−êng ®¹i häc.
- H¹n chÕ vÒ nhËn thøc vμ am hiÓu kÕ to¸n qu¶n trÞ cña qu¶n trÞ cÊp cao, héi
®ång qu¶n trÞ. NÕu héi ®ång qu¶n trÞ, nhμ qu¶n trÞ cÊp cao hiÓu ®−îc tÇm quan
träng cña kÕ to¸n qu¶n trÞ vμ cam kÕt sÏ triÓn khai vμo thùc tÕ qu¶n lý th× khi ®ã
viÖc øng dông kÕ to¸n qu¶n trÞ míi ®−îc thùc thi. Khi héi ®ång qu¶n trÞ, nhμ qu¶n
trÞ cÊp cao cßn ch−a nhËn thøc râ vai trß kÕ to¸n qu¶n trÞ th× dï cho c¸c cÊp qu¶n trÞ
d−íi quyÒn cã am hiÓu s©u ®i n÷a còng khã mμ øng dông thμnh c«ng.
Riªng viÖc ¸p dông kÕ to¸n qu¶n trÞ vμo c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt cßn
cã nh÷ng khã kh¨n bÊt cËp lμ do nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh sau:
- Ch−a ®−îc sù hç trî cña B¶o ViÖt nh©n thä vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ nh− ®èi víi
kÕ to¸n tμi chÝnh.
- Do tr×nh ®é nhËn thøc vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ cña c¸c nhμ qu¶n trÞ, nh©n viªn
kÕ to¸n t¹i c¸c c«ng ty cßn h¹n chÕ.
Trang 50
KÕt luËn ch−¬ng 2
---
Qua nghiªn cøu thùc tr¹ng viÖc ¸p dông kÕ to¸n qu¶n trÞ t¹i c¸c c«ng ty
thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä bao gåm tõ viÖc t×m hiÓu c¬ cÊu tæ chøc, ph©n cÊp
tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cña c¸c nhμ qu¶n trÞ, nhËn thÊy mét thùc tÕ lμ khi c«ng ty thùc
hiÖn kh«ng ®Çy ®ñ kÕ to¸n tr¸ch nhiÖm vμo c«ng t¸c qu¶n lý th× viÖc ®¸nh gi¸ tr¸ch
nhiÖm cña c¸c nhμ qu¶n trÞ sÏ bÞ h¹n chÕ.
Mét c«ng ty khi kh«ng cã sù ph©n cÊp bít quyÒn tõ nhμ qu¶n trÞ cÊp cao
xuèng nhμ qu¶n trÞ cÊp thÊp h¬n sÏ khã kh¨n trong viÖc khuyÕn khÝch mäi ng−êi
h−íng tíi môc tiªu chung. MÆt kh¸c, nÕu kh«ng sö dông h÷u hiÖu c¸c c«ng cô cña
kÕ to¸n tr¸ch nhiÖm qu¶n lý th× viÖc ®¸nh gi¸ thμnh qu¶ qu¶n lý cña c¸c nhμ qu¶n
trÞ trong viÖc h−íng tíi môc tiªu chung sÏ kh«ng ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c.
Trang 51
Ch−¬ng 3: X©y dùng kÕ to¸n qu¶n trÞ t¹i c¸c c«ng
ty thμnh viªn b¶o viÖt nh©n thä.
---
3.1 Quan ®iÓm vÒ x©y dùng quy tr×nh kÕ to¸n qu¶n trÞ:
3.1.1 Quan ®iÓm chung vÒ x©y dùng quy tr×nh:
Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ víi khu vùc vμ quèc tÕ trong giai ®o¹n hiÖn nay lμ
mét ®éng lùc quan träng thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam t×m mäi c¸ch gia
t¨ng lîi thÕ trªn th−¬ng tr−êng. Mét trong nh÷ng lîi thÕ kh¸ch quan cña c¸c doanh
nghiÖp trong n−íc nh− sù hç trî vÒ chÝnh s¸ch cña nhμ n−íc dÇn dÇn gi¶m ®i ®· lμm
cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam b¾t ®Çu ý thøc ®−îc r»ng: gia t¨ng hiÖu qu¶ qu¶n lý
lμ mét trong nh÷ng kÕ s¸ch hîp thêi nhÊt. §èi víi ngμnh kinh doanh b¶o hiÓm th×
ngμy 18/12/1993 chÝnh phñ ®· ban hμnh nghÞ ®Þnh 100/CP quy ®Þnh vÒ ho¹t ®éng
kinh doanh b¶o hiÓm t¹i ViÖt Nam, ®ång thêi ®¸nh dÊu mét b−íc chuyÓn biÕn míi
trªn thÞ tr−êng b¶o hiÓm. Ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm tõ ®©y chÊm døt sù ®éc
quyÒn nhμ n−íc vμ b¾t ®Çu cã sù tham gia cña c¸c thμnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau.
Víi quy ®Þnh nμy, thÕ ®éc quyÒn nhμ n−íc cña B¶o ViÖt bÞ ph¸ vì, c¸c tæ chøc b¶o
hiÓm theo nhiÒu h×nh thøc ph¸p lý kh¸c nhau thuéc nhiÒu thμnh phÇn kinh tÕ cã thÓ
tham gia thùc hiÖn kinh doanh c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm ë ViÖt Nam. Hμng lo¹t c«ng
ty b¶o hiÓm trong vμ ngoμi n−íc ®−îc thμnh lËp víi nhiÒu thμnh phÇn kinh tÕ kh¸c
nhau:100% vèn n−íc ngoμi, liªn doanh, cæ phÇn nh− B¶o Minh, B¶o Long,
Prudential, AIA, Chinfon-Manulife, B¶o Minh-CMG, PIJICO, B¶o hiÓm b−u ®iÖn,
ACE Life, PrÐvoir...®· lμm cho thÞ tr−êng b¶o hiÓm ViÖt Nam thËt sù s«i ®éng h¬n
vμ møc ®é c¹nh tranh ngμy cμng gay g¾t h¬n, nhÊt lμ trong lÜnh vùc b¶o hiÓm nh©n
thä. §iÒu ®ã lμ ®éng lùc ®Ó B¶o ViÖt nh©n thä ngμy cμng chó träng ®Õn häc hái,
nghiªn cøu, ¸p dông khoa häc qu¶n trÞ ®Ó t¨ng thªm søc m¹nh vμ gia t¨ng hiÖu qu¶.
§Ó ¸p dông kÕ to¸n qu¶n trÞ vμo qu¶n lý doanh nghiÖp, ®iÒu ®Çu tiªn cÇn
ph¶i cã lμ mét ®éi ngò c¸n bé nghiÖp vô cã am hiÓu vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ vμ héi ®ång
qu¶n trÞ hoÆc c¸c nhμ qu¶n lý cÊp cao ph¶i cam kÕt tõng b−íc ®em kÕ to¸n qu¶n trÞ
øng dông vμo qu¶n lý doanh nghiÖp nh»m t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng. NÕu trong c«ng
ty ®· cã ng−êi am hiÓu vμ cã kh¶ n¨ng triÓn khai mμ héi ®ång qu¶n trÞ hoÆc nhμ
Trang 52
qu¶n trÞ cÊp cao ch−a nhËn thøc râ th× c¸c c¸n bé nμy ph¶i t×m c¸ch thuyÕt phôc,
t×m kiÕm sù ñng hé. ChØ khi nμo héi ®ång qu¶n trÞ hoÆc nhμ qu¶n lý cÊp cao thÊy râ
vai trß cña kÕ to¸n qu¶n trÞ th× viÖc øng dông míi cã kh¶ n¨ng triÓn khai tèt.
Nh− vËy, ®Ó øng dông ®−îc kÕ to¸n qu¶n trÞ, cÇn c¶ mét qu¸ tr×nh vμ kh«ng
ph¶i mäi c«ng ty ®Òu øng dông thμnh c«ng. ViÖc xóc tiÕn øng dông kÕ to¸n qu¶n trÞ
cã mang l¹i kÕt qu¶ hay kh«ng tïy thuéc vμo c¸ch thøc triÓn khai ¸p dông. Khi b¾t
®Çu viÖc øng dông kÕ to¸n qu¶n trÞ, ®õng qu¸ tham väng triÓn khai mét c¸ch quy
m« víi ®Çy ®ñ néi dung vμ ë tÊt c¶ c¸c bé phËn trong c«ng ty. Tïy theo tr×nh ®é,
®Æc thï mμ cã kÕ ho¹ch tõng b−íc x©y dùng.
3.1.2 Quan ®iÓm vÒ x©y dùng néi dung øng dông kÕ to¸n qu¶n trÞ:
Cã thÓ x©y dùng kÕ to¸n qu¶n trÞ t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n
thä theo c¸c b−íc sau:
B−íc 1: Còng cè vμ hoμn thiÖn bé m¸y kÕ to¸n tμi chÝnh
KÕ to¸n tμi chÝnh lμ mét phÇn nÒn t¶ng cung cÊp c¸c th«ng tin cho kÕ to¸n
qu¶n trÞ. V× thÕ nÕu mét hÖ thèng kÕ to¸n tμi chÝnh ho¹t ®éng yÕu kÐm sÏ kh«ng thÓ
nμo cung cÊp c¸c th«ng tin h÷u dông cho kÕ to¸n qu¶n trÞ. H¬n n÷a, viÖc x©y dùng
hÖ thèng kÕ to¸n qu¶n trÞ t¹i c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam th−êng lùa chän theo
h−íng kÕt hîp víi kÕ to¸n tμi chÝnh. VËy nªn, kÕ to¸n tμi chÝnh còng lμ mét phÇn
cña kÕ to¸n qu¶n trÞ, viÖc còng cè lμ ®iÒu tÊt nhiªn.
B−íc 2: X©y dùng c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n
ViÖc tæ chøc, ph©n c«ng nhiÖm vô cô thÓ lμ hÕt søc quan träng dÉn ®Õn viÖc
thμnh c«ng cña viÖc øng dông hÖ thèng kÕ to¸n qu¶n trÞ. Mét c¬ cÊu tæ chøc khoa
häc gióp th«ng tin l−u chuyÓn nhanh chãng vμ hiÖu qu¶, qu¸ tr×nh xö lý tiÕt kiÖm
thêi gian, kÞp thêi cung cÊp th«ng tin. ViÖc x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc sÏ x¸c ®Þnh
tr¸ch nhiÖm râ rμng tõng bé phËn vμ c¸ nh©n trong doanh nghiÖp, gióp hÖ thèng kÕ
to¸n ho¹t ®éng nhÞp nhμng.
B−íc 3: ThiÕt kÕ chøng tõ, tμi kho¶n, sæ s¸ch kÕ to¸n qu¶n trÞ
HÖ thèng chøng tõ, tμi kho¶n, sæ s¸ch vμ b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ ®−îc vÝ
nh− “bé x−¬ng sèng” cña toμn bé c«ng t¸c kÕ to¸n qu¶n trÞ v× ®ã lμ n¬i ghi chÐp,
ph¶n ¸nh, tæng hîp sè liÖu cña toμn bé c«ng t¸c kÕ to¸n qu¶n trÞ. §©y lμ viÖc hÕt søc
Trang 53
quan träng gióp chuyÓn t¶i ®Çy ®ñ, kÞp thêi, hiÖu qu¶ c¸c th«ng tin cho c¸c cÊp
qu¶n trÞ thùc hiÖn c«ng t¸c qu¶n lý vμ ra quyÕt ®Þnh kinh doanh.
B−íc 4: X©y dùng néi dung, b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ
C¸c néi dung kÕ to¸n qu¶n trÞ ph¶i xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu th«ng tin phôc vô
cho c«ng t¸c qu¶n lý. C¸i khã lín nhÊt lμ c¸c nhμ qu¶n trÞ ®«i khi còng kh«ng x¸c
®Þnh cô thÓ m×nh cÇn néi dung g×, nh− thÕ nμo. VÝ dô, khi ra mét quyÕt ®Þnh, nhμ
qu¶n trÞ kh«ng biÕt m×nh sö dông th«ng tin lo¹i g×, do ai cung cÊp. Thùc tÕ ®ã lμ do
kh«ng am hiÓu s©u vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ nãi riªng vμ qu¶n trÞ nãi chung. Khi x¸c ®Þnh
®−îc nhu cÇu th«ng tin, b−íc kÕ tiÕp lμ thiÕt kÕ b¸o c¸o ®Ó chuyÓn t¶i th«ng tin vμ
x©y dùng c¸ch thøc thu thËp vμ xö lý th«ng tin.
B−íc 5: Tin häc hãa
Vai trß cña tin häc cùc kú quan träng trong viÖc x©y dùng hÖ thèng kÕ to¸n
qu¶n trÞ. Tin häc nh»m gi¶m thiÓu rÊt nhiÒu c«ng t¸c tæng hîp, tÝnh to¸n vμ gióp
cho viÖc lËp c¸c b¸o c¸o cña kÕ to¸n qu¶n trÞ ®−îc kÞp thêi, nhanh chãng, chÝnh
x¸c.
3.2 Còng cè vμ hoμn thiÖn bé m¸y kÕ to¸n tμi chÝnh:
C«ng t¸c kÕ to¸n tμi chÝnh lu«n ®ßi hái ng−êi thùc hiÖn ph¶i n¾m v÷ng c¸c
chÝnh s¸ch qu¶n lý tμi chÝnh vμ ph¶i biÕt h¹ch to¸n sao cho mäi ho¹t ®éng kinh
doanh cña c«ng ty tu©n thñ ®óng c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vμ ®−îc ph¶n ¸nh
chÝnh x¸c, kÞp thêi. Tuy vËy nh÷ng ng−êi lμm c«ng t¸c kÕ to¸n tμi chÝnh t¹i c¸c
c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä kh«ng ph¶i ai còng ®−îc cËp nhËt ®Çy ®ñ vμ
kÞp thêi c¸c quy ®Þnh qu¶n lý tμi chÝnh, c¸c quy tr×nh gi¶i quyÕt c«ng viÖc lÉn c¸ch
thøc h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh.
ChÝnh v× vËy, B¶o ViÖt nh©n thä nªn hÖ thèng hãa c¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý tμi
chÝnh vμ h−íng dÉn quy tr×nh h¹ch to¸n kÕ to¸n c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh t¹i
c¸c c«ng ty thμnh viªn. §iÒu nμy sÏ trang bÞ cho nh÷ng ng−êi lμm c«ng t¸c kÕ to¸n
t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt ®Ó gióp hä
hoμn thμnh nhiÖm vô. C¸c chÕ ®é qu¶n lý tμi chÝnh trong hÖ thèng B¶o ViÖt nh©n
thä bao gåm.
Trang 54
3.2.1 Qu¶n lý tiÒn vμ c¸c Ên chØ thu tiÒn:
3.2.1.1 Qu¶n lý vèn b»ng tiÒn:
- Qu¶n lý tiÒn mÆt:
+ Tiªu chuÈn ng−êi lμm thñ quü.
+ Quy ®Þnh vÒ më sæ quü, c¸ch ghi chÐp trªn sæ quü.
+ Thñ tôc thu tiÒn.
+ Thñ tôc chi tiÒn.
+ Quy ®Þnh vÒ kiÓm quü.
+ C¸c biÖn ph¸p an toμn ng©n quü.
- Qu¶n lý tiÒn göi ng©n hμng: cËp nhËt kÞp thêi c¸c kho¶n thu, chi qua ng©n
hμng, sè liÖu gi÷a sæ kÕ to¸n c«ng ty ph¶i ®óng b»ng sè liÖu ph¶n ¸nh trªn sæ phô
ng©n hμng.
3.2.1.2 Qu¶n lý Ên chØ thu tiÒn:
- Ên chØ thu tiÒn lμ hãa ®¬n thu phÝ b¶o hiÓm, giÊy nép tiÒn vμ giÊy nép phÝ
b¶o hiÓm −íc tÝnh.
- §¨ng ký sö dông: c¸c c«ng ty thμnh viªn chØ cã tr¸ch nhiÖm ®¨ng ký sö
dông hãa ®¬n thu phÝ b¶o hiÓm víi Côc thuÕ ®Þa ph−¬ng, giÊy nép tiÒn vμ giÊy nép
phÝ b¶o hiÓm −íc tÝnh c«ng ty kh«ng cÇn ®¨ng ký sö dông.
- Quy ®Þnh vÒ in hãa ®¬n thu phÝ b¶o hiÓm.
- Quy ®Þnh vÒ cÊp ph¸t Ên chØ thu tiÒn.
- Quy ®Þnh vÒ c¸ch thøc sö dông Ên chØ thu tiÒn vμ thêi h¹n nép phÝ b¶o hiÓm
vÒ c«ng ty.
- Quy ®Þnh vÒ c¸ch thøc xö lý khi ®¹i lý lμm mÊt Ên chØ thu tiÒn.
- Quy ®Þnh vÒ kiÓm tra viÖc sö dông Ên chØ thu tiÒn.
- Quy ®Þnh c¸c chÕ tμi ®èi víi nh÷ng hμnh vi vi ph¹m quy ®Þnh vÒ qu¶n lý Ên
chØ thu tiÒn.
3.2.2 Qu¶n lý doanh thu, chi phÝ:
3.2.2.1 Qu¶n lý doanh thu:
Trang 55
NghÞ ®Þnh sè 43/2001/N§-CP ngμy 01/08/2001, th«ng t− 99/2004/TT-BTC
ngμy 19/10/2004 quy ®Þnh, doanh thu cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm bao gåm:
- Doanh thu tõ ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm: lμ sè phÝ b¶o hiÓm ph¶i thu
sau khi trõ ®i c¸c kho¶n hoμn phÝ ph¸t sinh trong kú ®−îc x¸c ®Þnh theo nguyªn t¾c
sau:
+ §èi víi phÝ b¶o hiÓm ®Çu tiªn, phÝ truy thu khi chuyÓn ®æi hîp ®ång, kh«i
phôc hîp ®ång, kh«i phôc sè tiÒn b¶o hiÓm gi¶m: c«ng ty h¹ch to¸n vμo doanh thu
ngay khi c«ng ty chÊp nhËn yªu cÇu b¶o hiÓm vμ ph¸t hμnh hîp ®ång.
+ §èi víi phÝ b¶o hiÓm ®Þnh kú: c«ng ty h¹ch to¸n vμo doanh thu khi b¾t ®Çu
®Õn ®Þnh kú ®ãng phÝ, kh«ng ph©n biÖt ®· thu ®−îc tiÒn hay ch−a thu ®−îc tiÒn.
+ §èi víi c¸c kho¶n hoμn phÝ: c«ng ty h¹ch to¸n gi¶m doanh thu ngay khi
c«ng ty chÊp nhËn hoμn phÝ, kh«ng ph©n biÖt lμ ®· thanh to¸n cho kh¸ch hμng hay
ch−a.
- Doanh thu tõ ho¹t ®éng tμi chÝnh bao gåm: thu l·i tiÒn göi ng©n hμng, l·i
cho vay theo hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä, l·i cho vay phÝ tù ®éng vμ c¸c ho¹t ®éng
®Çu t− kh¸c.
- Thu nhËp tõ ho¹t ®éng kh¸c bao gåm: thu tõ nh−îng b¸n, thanh lý tμi s¶n
cè ®Þnh, c¸c kho¶n nî khã ®ßi ®· xãa nay thu håi ®−îc, thu tiÒn ph¹t vi ph¹m hîp
®ång vμ c¸c kho¶n thu kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
3.2.2.2 Qu¶n lý chi phÝ:
Chi phÝ cña c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä bao gåm c¸c kho¶n
sau:
- Chi tr¶ tiÒn b¶o hiÓm: Bao gåm chi ®¸o h¹n hîp ®ång, chi tr¶ tiÒn ®Þnh
kú/niªn kim, chi gi¸ trÞ gi¶i −íc, chi tr¶ tiÒn khi kh¸ch hμng gÆp rñi ro ®−îc b¶o
hiÓm. HiÖn B¶o ViÖt nh©n thä ®ang khuyÕn khÝch c¸c c«ng ty thùc hiÖn tr¶ tiÒn b¶o
hiÓm th«ng qua ng©n hμng.
- TrÝch lËp dù phßng nghiÖp vô: Dù phßng nghiÖp vô b¶o hiÓm lμ kho¶n tiÒn
mμ doanh nghiÖp ph¶i trÝch lËp nh»m môc ®Ých thanh to¸n cho nh÷ng tr¸ch nhiÖm
b¶o hiÓm ®· ®−îc x¸c ®Þnh tr−íc vμ ph¸t sinh tõ c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm ®· giao kÕt.
Sè liÖu trÝch lËp dù phßng ®−îc tÝnh to¸n theo c¸c ph−¬ng ph¸p do B¶o ViÖt nh©n
Trang 56
thä ®¨ng ký víi Bé Tμi chÝnh. Sè liÖu nμy ®−îc Trô së chÝnh B¶o ViÖt nh©n thä
ph¶n ¸nh cho toμn hÖ thèng. C¸c c«ng ty thμnh viªn kh«ng ph¶n ¸nh sè liÖu dù
phßng nghiÖp vô vμo hÖ thèng kÕ to¸n cña c«ng ty song nã vÉn ®−îc sö dông ®Ó x¸c
®Þnh hiÖu qu¶ kinh doanh néi bé theo ph©n cÊp cña B¶o ViÖt nh©n thä.
- Chi hoa hång: Hoa hång lμ kho¶n tiÒn c«ng ty b¶o hiÓm ph¶i tr¶ cho ®¹i lý
tÝnh trªn tû lÖ doanh thu b¶o hiÓm. C¸c c«ng ty thμnh viªn h¹ch to¸n hoa hång vμo
chi phÝ c«ng ty theo ®Þnh møc B¶o ViÖt nh©n thä giao.
- Chi ®¸nh gi¸ rñi ro: Lμ nh÷ng kho¶n chi nh− chi gi¸m ®Þnh søc kháe tr−íc
khi nhËn b¶o hiÓm, gi¸m ®Þnh th−¬ng tËt, x¸c minh hå s¬ khi kh¸ch hμng khiÕu n¹i
b¶o hiÓm.
- Chi qu¶n lý doanh nghiÖp: Néi dung chi qu¶n lý doanh nghiÖp bao gåm:
+ TiÒn l−¬ng: quü l−¬ng cña c¸c c«ng ty thμnh viªn ®−îc x¸c ®Þnh theo ®¬n
gi¸ tiÒn l−¬ng trªn doanh thu do B¶o ViÖt nh©n thä giao hμng n¨m.
+ ¡n ca: chi phÝ tiÒn ¨n ca do gi¸m ®èc c«ng ty quyÕt ®Þnh phï hîp víi hiÖu
qu¶ kinh doanh nh−ng ®¶m b¶o møc chi hμng th¸ng cña mçi ng−êi lao ®éng kh«ng
v−ît qu¸ møc l−¬ng tèi thiÓu nhμ n−íc quy ®Þnh ®èi víi c«ng chøc nhμ n−íc.
+ B¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oμn, khÊu hao tμi s¶n cè
®Þnh: theo quy ®Þnh c¸c th«ng t− liªn bé.
+ Chi trî cÊp th«i viÖc cho ng−êi lao ®éng, trÝch lËp dù phßng c«ng nî khã
®ßi, chi phÝ nghiªn cøu khoa häc, c«ng nghÖ, chi th−ëng s¸ng kiÕn, c¶i tiÕn mμ s¸ng
kiÕn nμy mang l¹i hiÖu qu¶ kinh doanh, chi ®μo t¹o lao ®éng..
+ C¸c kho¶n chi kh¸c bao gåm: chi phÝ vËt t− dông cô, chi phÝ dÞch vô mua
ngoμi nh− phÝ b−u ®iÖn, b¶o d−ìng, söa ch÷a hoÆc thuª söa ch÷a tμi s¶n cè ®Þnh, phÝ
tr¶ cho tæ chøc gi¸m s¸t, kiÓm to¸n, chi phÝ t− vÊn ph¸p luËt, so¹n th¶o hîp ®ång
kinh tÕ, chi phÝ mua ngoμi kh¸c phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng kinh doanh, tiÒn
mua b¶o hiÓm tμi s¶n , b¶o hiÓm tai n¹n con ng−êi, chi phÝ qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ,
khuyÕn m·i, tiÕp t©n, kh¸nh tiÕt, chi phÝ giao dÞch, ®èi ngo¹i, chi phÝ héi nghÞ vμ c¸c
lo¹i chi phÝ kh¸c.
Trang 57
3.2.3 Qu¶n lý tμi s¶n cè ®Þnh, c«ng cô, dông cô, vËt phÈm:
3.2.3.1 Qu¶n lý tμi s¶n cè ®Þnh:
B¶o ViÖt nh©n thä nªn quy ®Þnh thèng nhÊt vÒ chÕ ®é qu¶n lý, sö dông vμ
trÝch khÊu hao tμi s¶n cè ®Þnh t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn, cô thÓ:
- Tiªu chuÈn tμi s¶n cè ®Þnh.
- Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ tμi s¶n cè ®Þnh.
- Nguyªn t¾c qu¶n lý tμi s¶n cè ®Þnh.
- Ph−¬ng ph¸p trÝch khÊu hao tμi s¶n cè ®Þnh.
3.2.3.2 Qu¶n lý c«ng cô, dông cô:
- Nh÷ng t− liÖu lao ®éng kh«ng ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c tiªu chuÈn ®Ó trë thμnh
tμi s¶n cè ®Þnh ®−îc gäi lμ c«ng cô, dông cô vμ ph¶i ®−îc qu¶n lý chÆt chÏ.
- Mäi tμi s¶n lμ c«ng cô, dông cô ph¶i ®−îc theo dâi chi tiÕt theo tõng ®èi
t−îng sö dông vμ ®−îc ph¶n ¸nh trong sæ theo dâi c«ng cô, dông cô cña c«ng ty.
Thêi gian theo dâi c«ng cô dông cô ®−îc b¾t ®Çu tõ khi mua s¾m ®Õn khi thanh lý,
kh«ng ph©n biÖt c«ng cô, dông cô ®ã ®· ph©n bæ hÕt gi¸ trÞ hay ch−a.
- §Þnh kú vμo cuèi mçi n¨m tμi chÝnh, c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n
thä ph¶i tiÕn hμnh kiÓm kª c«ng cô, dông cô. Mäi tr−êng hîp ph¸t hiÖn thõa, thiÕu
®Òu lËp biªn b¶n, t×m nguyªn nh©n vμ cã biÖn ph¸p xö lý.
3.2.3.3 Qu¶n lý vËt phÈm:
- C¸c c«ng ty thμnh viªn cÇn cã kÕ ho¹ch vμ c©n nh¾c tr−íc khi ®−a ra quyÕt
®Þnh mua s¾m vËt phÈm, tr¸nh t×nh tr¹ng mua s¾m víi sè l−îng v−ît qu¸ nhu cÇu,
g©y ø ®éng, l·ng phÝ lμm ¶nh h−ëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh.
- TiÕn hμnh kÞp thêi c¸c thñ tôc cÇn thiÕt ®Ó thanh lý c¸c Ên chØ, vËt phÈm
háng hoÆc kh«ng cßn nhu cÇu sö dông.
- Ph¶i kiÓm ®Õm sè l−îng tån kho thùc tÕ trong mçi lÇn kiÓm kª. Biªn b¶n
kiÓm kª kho vËt phÈm ph¶i thÓ hiÖn ®óng sè l−îng tån kho thùc tÕ, kh«ng ®−îc lËp
biªn b¶n kiÓm kª theo sè liÖu sæ s¸ch.
Trang 58
3.2.4 Qu¶n lý c«ng nî:
C¸c lo¹i c«ng nî t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn nh− c«ng nî phÝ b¶o hiÓm, cho
vay theo hîp ®ång, vay phÝ tù ®éng, c«ng nî t¹m øng, c¸c kho¶n ph¶i thu kh¸c cÇn
®−îc qu¶n lý chÆt chÏ
- C«ng nî t¹m øng: ®èi t−îng t¹m øng, môc ®Ých t¹m øng, c¨n cø t¹m øng,
thêi gian hoμn øng, quyÕt to¸n t¹m øng vμ c«ng t¸c ®èi chiÕu, x¸c nhËn sè d− t¹m
øng.
- C¸c kho¶n ph¶i thu kh¸c, bao gåm: c¸c kho¶n ph¶i thu cña c¸c c«ng ty
trong hÖ thèng B¶o ViÖt, c¸c nî ph¶i thu cña ®¹i lý, qu¶n lý c«ng nî trong x©y dùng
c¬ b¶n vμ c¸c kho¶n ph¶i thu kh¸c.
3.3 Tæ chøc bé m¸y phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n:
3.3.1 Nguyªn t¾c tæ chøc:
- §Ó kÕ to¸n qu¶n trÞ, mét bé phËn cña c«ng t¸c kÕ to¸n, mét c«ng cô quan
träng phôc vô qu¶n lý kinh doanh cña c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä cã
thÓ vËn dông vμ ph¸t huy t¸c dông nªn tæ chøc theo h−íng kÕt hîp bé phËn kÕ to¸n
tμi chÝnh vμ bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ trong cïng mét bé m¸y kÕ to¸n. Trªn c¬ së ®ã,
bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ sö dông nguån th«ng tin ®Çu vμo chñ yÕu tõ bé phËn kÕ
to¸n tμi chÝnh ®Ó thu thËp vμ l−îng hãa th«ng tin theo chøc n¨ng riªng cã cña m×nh.
- NÕu tæ chøc kh«ng khÐo khi x©y dùng hÖ thèng kÕ to¸n qu¶n trÞ sÏ lμm cho
bé m¸y cång kÒnh thªm, trao ®æi th«ng tin bÞ ¸ch t¾c. Do vËy, c«ng t¸c tæ chøc ph¶i
lu«n ®−îc chó träng. C¸c ®Æc ®iÓm cÇn ph¶i ®−îc xem xÐt khi b¾t ®Çu lμm c«ng t¸c
tæ chøc bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ lμ ®Æc ®iÓm doanh nghiÖp, nhu cÇu qu¶n lý, tr×nh
®é qu¶n lý, tr×nh ®é chuyªn m«n vμ c«ng t¸c tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n hiÖn t¹i.
- C¸c néi dung cÇn chó ý khi tæ chøc bé phËn kÕ phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ lμ
kh«ng nªn x©y dùng bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ t¸ch biÖt víi bé phËn kÕ to¸n tμi
chÝnh, t¹o mét mèi liªn kÕt gi÷a bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ vμ c¸c bé phËn kh¸c nh−:
bé phËn kinh doanh, bé phËn qu¶n lý ...®Ó tËn dông nguån d÷ liÖu lÉn nhau, t¹o mèi
liªn kÕt chÆt chÏ trong c«ng ty.
- X©y dùng c¬ cÊu tæ chøc kÕ to¸n qu¶n trÞ theo c¸c b−íc sau:
Trang 59
+ Kh¶o s¸t quy m« c«ng ty, x¸c ®Þnh møc dé qu¶n lý hiÖn t¹i vμ nhu cÇu
qu¶n lý mong ®îi.
+ Kh¶o s¸t l¹i c«ng t¸c tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n, c¸c phßng ban, bé phËn liªn
quan kh¸c, x¸c ®Þnh møc ®é ®¸p øng nhu cÇu th«ng tin cho kÕ to¸n qu¶n trÞ ®· ë
møc ®é nμo.
+ TiÕn hμnh thiÕt lËp bé m¸y kÕ to¸n trªn c¬ së còng cè, hoμn thiÖn bé phËn
kÕ to¸n tμi chÝnh vμ x©y dùng míi bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ, tiÕn hμnh ph©n c«ng
nhiÖm vô, x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm tõng c¸ nh©n bé phËn kÕ to¸n tμi chÝnh, bé phËn kÕ
to¸n qu¶n trÞ vμ c¸c phßng ban, bé phËn cã liªn quan.
+ §Þnh kú ®¸nh gi¸ nh÷ng c«ng viÖc triÓn khai, tiÕn hμnh ®iÒu chØnh ®Ó dÇn
dÇn hoμn thiÖn bé m¸y.
3.3.2 Tæ chøc bé m¸y phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o
ViÖt nh©n thä:
Trong 61 c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä cã nh÷ng c«ng ty doanh thu
cao, ®Æt trô së t¹i nh÷ng thμnh phè lín, møc ®é c¹nh tranh khèc liÖt h¬n (do c¸c
c«ng ty b¶o hiÓm n−íc ngoμi còng ®Æt trô së chÝnh t¹i ®©y) th× nªn tæ chøc bé m¸y
phßng kÕ to¸n víi bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ vμ bé phËn kÕ to¸n tμi chÝnh riªng biÖt
nhau. Cßn ®èi víi c¸c c«ng ty ®Æt trô së t¹i c¸c tØnh , møc ®é c¹nh tranh ch−a cao
th× nªn tæ chøc kÕt hîp nh©n sù trong phßng kÕ to¸n ®Ó cã thÓ võa lμm c«ng viÖc kÕ
to¸n tμi chÝnh võa lμm c«ng viÖc kÕ to¸n qu¶n trÞ. Cô thÓ, B¶o ViÖt nh©n thä cã thÓ
quy ®Þnh ®èi víi nh÷ng c«ng ty cã doanh thu ≥ 200 tû th× ®−îc tæ chøc bé phËn kÕ
to¸n qu¶n trÞ riªng biÖt, cßn ®èi víi nh÷ng c«ng ty cã doanh thu < 200 tû th× tæ chøc
kÕt hîp ®Ó kÕ to¸n ®ang thùc hiÖn c¸c phÇn hμnh kÕ to¸n tμi chÝnh thùc hiÖn lu«n
c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ cã liªn quan.
D−íi ®©y lμ s¬ ®å tæ chøc bé m¸y phßng kÕ to¸n c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o
ViÖt nh©n thä ®−îc x©y dùng míi víi sù xuÊt hiÖn cña bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ.
Trang 60
S¬ ®å 3.1: S¬ ®å ®Þnh h−íng tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n
Phã Gi¸m §èc Tμi chÝnh
Tr−ëng phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n
KÕ to¸n tμi chÝnh
KÕ to¸n qu¶n trÞ
KÕ to¸n thu phÝ
LËp dù to¸n
KÕ to¸n tiÒn mÆt TiÒn göi ng©n hμng
TËp hîp vμ ph©n tÝch d÷ liÖu
KÕ to¸n TSC§ & c«ng cô dông cô
Cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n qu¶n trÞ th«ng qua BCQT
KÕ to¸n lao ®éng tiÒn l−¬ng, qu¶n lý c«ng nî
KÕ to¸n thuÕ, kho vËt phÈm qu¶ng c¸o
KÕ to¸n qu¶n lý hãa ®¬n
KÕ to¸n chuyªn qu¶n c¸c phßng khu vùc
KÕ to¸n tæng hîp
X¸c ®Þnh chøc n¨ng vμ nhiÖm vô cña tõng bé phËn:
- Phã Gi¸m ®èc tμi chÝnh: chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ toμn bé c«ng t¸c tμi chÝnh, kÕ
to¸n cña c«ng ty, tham vÊn cho Gi¸m ®èc vÒ chÝnh s¸ch sö dông vèn vμ chi tiªu cña
doanh nghiÖp. Phã Gi¸m ®èc Tμi chÝnh sÏ qu¶n lý trùc tiÕp Phßng Tμi chÝnh - KÕ
to¸n.
Trang 61
- Phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n: ®øng ®Çu lμ Tr−ëng phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n
phô tr¸ch chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tμi chÝnh vμ kÕ to¸n qu¶n trÞ trong c«ng ty, cã
nhiÖm vô h−íng dÉn cho mäi nh©n viªn trong phßng vÒ c¸c chÕ ®é, thÓ lÖ kÕ to¸n
tμi chÝnh còng nh− c¸c kü thuËt h¹ch to¸n. ThÈm tra l¹i c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n tμi
chÝnh vμ c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ ®−îc lËp bëi c¸c bé phËn kÕ to¸n. Hç trî c«ng
viÖc cho Tr−ëng phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n lμ 2 phã phßng kÕ to¸n phô tr¸ch hai bé
phËn kÕ to¸n tμi chÝnh vμ kÕ to¸n qu¶n trÞ.
- Bé phËn kÕ to¸n tμi chÝnh: ®−îc phô tr¸ch bëi phã phßng kÕ to¸n kiªm kÕ
to¸n tæng hîp. Bé phËn nμy cã nhiÖm vô:
+ Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh dùa trªn chøng tõ kÕ to¸n, lªn hÖ
thèng tμi kho¶n kÕ to¸n vμ tiÕn hμnh tæng hîp ®Ó lËp c¸c lo¹i sæ s¸ch, b¸o c¸o tμi
chÝnh theo quy ®Þnh cña nhμ n−íc vμ cña B¶o ViÖt nh©n thä.
+ Ghi chÐp kÞp thêi, ®Çy ®ñ vμ chÝnh x¸c toμn bé c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t
sinh liªn quan ®Õn tμi s¶n, doanh thu, chi phÝ, tÝnh to¸n c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép
ng©n s¸ch nhμ n−íc. Tïy theo khèi l−îng c«ng viÖc nhiÒu hay Ýt mμ mçi nh©n viªn
kÕ to¸n cã thÓ ®¶m nhiÖm mét hay nhiÒu phÇn hμnh kÕ to¸n nh− sau: kÕ to¸n thuÕ,
kÕ to¸n hãa ®¬n, kÕ to¸n thu, kÕ to¸n chi, kÕ to¸n c«ng nî, kÕ to¸n lao ®éng-tiÒn
l−¬ng-b¶o hiÓm x· héi-b¶o hiÓm y tÕ, kÕ to¸n tæng hîp.
+ Ph©n tÝch t×nh h×nh tμi chÝnh th«ng qua c¸c chØ sè tμi chÝnh dùa trªn sè liÖu
cña b¸o c¸o tμi chÝnh.
+ LËp b¸o c¸o tμi chÝnh ph¶n ¸nh trung thùc vμ hîp lý t×nh h×nh tμi chÝnh cña
doanh nghiÖp dùa trªn hÖ thèng chuÈn mùc kÕ to¸n.
- Bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ: cã nhiÖm vô ghi chÐp, thu thËp, xö lý th«ng tin
chñ yÕu trªn c¬ së ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ, doanh thu, lËp dù to¸n vμ
®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n trªn c¬ së ph©n tÝch c¸c kÕt qu¶ sai biÖt, thÈm
®Þnh hiÖu qu¶ c¸c ch−¬ng tr×nh thi ®ua nh»m t¨ng doanh thu cña c«ng ty, kiÓm so¸t
c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña c¸c nhμ qu¶n trÞ. §øng ®Çu bé phËn nμy lμ phã phßng kÕ
to¸n phô tr¸ch bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ. C«ng viÖc cña bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ bao
gåm:
Trang 62
+ KÕ to¸n chi phÝ: cã nhiÖm vô ghi chÐp chi tiÕt chi phÝ ph¸t sinh theo tõng
yÕu tè chi phÝ, tõng trung t©m tr¸ch nhiÖm hay tõng ®èi t−îng chÞu chi phÝ trong hÖ
thèng chi phÝ cña c«ng ty.
+ KÕ to¸n ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ vμ cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n qu¶n trÞ: ®©y lμ
m¶ng cã khèi l−îng c«ng viÖc kh¸ nhiÒu vμ th−êng xuyªn nhÊt. NhiÖm vô chñ yÕu
lμ theo dâi doanh thu, lËp b¸o c¸o ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ - doanh thu
nh»m cung cÊp th«ng tin gióp Ban Gi¸m ®èc ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn m·i,
qu¶ng b¸ vμ ra quyÕt ®Þnh kinh doanh kÞp thêi theo tõng t×nh huèng ph¸t sinh.
3.4 X©y dùng hÖ thèng chøng tõ, tμi kho¶n, sæ s¸ch kÕ to¸n qu¶n trÞ:
3.4.1 X©y dùng hÖ thèng chøng tõ:
Do kÕ to¸n qu¶n trÞ b¾t nguån tõ kÕ to¸n chi phÝ nªn c¸c chøng tõ ghi nhËn
chi tiÕt c¸c sè liÖu vÒ chi phÝ, doanh thu ph¶i ®−îc ®¶m b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c
th«ng tin chi tiÕt.
- Chøng tõ thu: lμ hãa ®¬n ®Æc thï dïng ®Ó thu phÝ b¶o hiÓm kh¸ch hμng
theo mÉu thèng nhÊt cña B¶o ViÖt nh©n thä. Vμo ®Çu mçi th¸ng, c¸c c«ng ty thμnh
viªn B¶o ViÖt nh©n thä dùa theo sè liÖu phÝ ph¶i thu trong th¸ng, tiÕn hμnh ®¨ng ký
sè l−îng, sè seri hãa ®¬n ph¸t hμnh víi chi côc thuÕ tØnh/thμnh phè n¬i ®Æt trô së.
Hãa ®¬n bao gåm 2 liªn: 1 liªn kh¸ch hμng, 1 liªn l−u kÕ to¸n.
- Chøng tõ chi: bao gåm phiÕu chi, phiÕu ®Ò xuÊt chi vμ c¸c chøng tõ kÌm
theo theo quy ®Þnh.
Trang 63
B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam
C«ng ty B¶o hiÓm nh©n thä... §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc
MÉu 3.1: MÉu phiÕu ®Ò xuÊt chi
KÝnh göi: - Ban Gi¸m ®èc c«ng ty.
PhiÕu ®Ò xuÊt thanh to¸n
- Tr−ëng phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n
Hä vμ tªn:
§¬n vÞ c«ng t¸c:
§Ò nghÞ duyÖt thanh to¸n theo néi dung nh− sau:
STT Néi dung Sè tiÒn Sè l−îng hãa Néi dung tμi Ghi chó
®¬n chøng tõ kho¶n ®èi øng
Tæng céng
Sè tiÒn b»ng ch÷:
Ngμy.....th¸ng.....n¨m....
L·nh ®¹o Tr−ëng phßng TC-KT Tr−ëng phßng Ng−êi ®Ò xuÊt
ThiÕt kÕ mÉu phiÕu ®Ò xuÊt chi nh»m môc ®Ých cung cÊp th«ng tin cho kÕ
to¸n qu¶n trÞ theo dâi ®−îc chi phÝ ph¸t sinh tõ phßng, bé phËn nμo ®Ó ph¶n ¸nh
chÝnh x¸c trong b¸o c¸o chi phÝ. NhiÖm vô cña kÕ to¸n chi lμ ph¶i cËp nhËt ®Çy ®ñ
c¸c th«ng tin ®· ®−îc thÓ hiÖn trªn mÉu ®Ò xuÊt chi.
Trang 64
B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam
C«ng ty B¶o hiÓm nh©n thä... §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc
MÉu 3.2: MÉu phiÕu t¹m øng
KÝnh göi: - Ban Gi¸m ®èc c«ng ty.
PhiÕu ®Ò xuÊt t¹m øng
- Tr−ëng phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n
Hä vμ tªn:
§¬n vÞ c«ng t¸c:
§Ò nghÞ duyÖt thanh to¸n theo néi dung nh− sau:
STT Néi dung Sè tiÒn Thêi h¹n hoμn tr¶ Ghi chó
t¹m øng
Tæng céng
Sè tiÒn b»ng ch÷:
Ngμy.....th¸ng.....n¨m....
L·nh ®¹o Tr−ëng phßng TC-KT Tr−ëng phßng Ng−êi ®Ò xuÊt
ThiÕt kÕ mÉu phiÕu ®Ò xuÊt t¹m øng nh»m môc ®Ých cung cÊp th«ng tin cho
kÕ to¸n qu¶n trÞ theo dâi ®−îc c«ng nî ph¸t sinh tõ phßng, bé phËn, c¸ nh©n nμo ®Ó
ph¶n ¸nh chÝnh x¸c trong b¸o c¸o c«ng nî t¹m øng. NhiÖm vô cña kÕ to¸n chi lμ
ph¶i cËp nhËt ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin ®· ®−îc thÓ hiÖn trªn mÉu ®Ò xuÊt t¹m øng. Thêi
h¹n hoμn øng lμ chØ tiªu ®Ó kÕ to¸n qu¶n trÞ theo dâi tiÕn ®é thanh to¸n t¹m øng, lËp
c¸o b¸o c¸o nî t¹m øng ®Õn h¹n vμ qu¸ h¹n nh»m cã biÖn ph¸p gi¶i quyÕt kÞp thêi.
Trang 65
3.4.2 HÖ thèng tμi kho¶n:
- C¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä sö dông b¶ng m· tμi kho¶n thèng
nhÊt cña hÖ thèng B¶o ViÖt nh©n thä vμ B¶o ViÖt nh©n thä còng ®· triÓn khai b¶ng
m· tμi kho¶n phôc vô cho c¶ kÕ to¸n tμi chÝnh vμ kÕ to¸n qu¶n trÞ trong ch−¬ng
tr×nh kÕ to¸n cña hÖ thèng B¶o ViÖt nh©n thä. ViÖc tæ chøc ®an xen, kÕt hîp nh−
hiÖn t¹i tËn dông ®−îc nh÷ng ®iÓm chung cña hÖ thèng tμi kho¶n gióp cho c«ng t¸c
kÕ to¸n nhÑ nhμng vμ hiÖu qu¶ h¬n. C«ng viÖc cña c¸c c«ng ty thμnh viªn lμ vËn
dông b¶ng m· tμi kho¶n s½n cã ®Ó lËp c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ.
- B¶ng m· tμi kho¶n hiÖn t¹i gåm cã 3 nhãm sè:
+ Nhãm 1: m· tμi kho¶n kÕ to¸n tμi chÝnh.
+ Nhãm 2: m· lo¹i h×nh kinh doanh.
+ Nhãm 3: m· chi tiÕt theo tõng s¶n phÈm
VD: Doanh thu n¨m thø hai cña s¶n phÈm tiÕt kiÖm 10 n¨m lμ 51111.1022.
Doanh thu n¨m thø ba cña s¶n phÈm b¶o hiÓm trän ®êi lμ 51111.3013.
+ 511: doanh thu theo kÕ to¸n tμi chÝnh.
+ 11: lo¹i h×nh kinh doanh b¶o hiÓm.
+ 1022, 3013: m· chi tiÕt theo tõng s¶n phÈm b¶o hiÓm nh©n thä.
- ý nghÜa: viÖc t¹o m· sè ph©n nhãm nμy gióp chóng ta cã thÓ truy xuÊt,
tæng hîp vμ ph©n tÝch th«ng tin liªn quan ®Õn s¶n phÈm nh− doanh thu, chi phÝ mét
c¸ch nhanh chãng. Nh−ng nÕu ®Ó ph©n biÖt doanh thu, chi phÝ ®ã thuéc bé phËn,
phßng ban nμo th× B¶o ViÖt nh©n thä cÇn ph¶i n©ng cÊp ch−¬ng tr×nh kÕ to¸n hiÖn
t¹i. Cã thÓ ph¸t triÓn theo 2 h−íng:
+ Ph©n nhãm trong b¶ng m· tμi kho¶n, nh−ng biÖn ph¸p nμy sÏ lμm b¶ng m·
tμi kho¶n thªm phøc t¹p.
+ T¹o mét danh môc b¶ng m· c¸c phßng, bé phËn riªng biÖt víi b¶ng m· tμi
kho¶n, cã ph©n thμnh 2 hoÆc 3 cÊp.
3.4.3 Tæ chøc hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n qu¶n trÞ:
- Do môc ®Ých cña kÕ to¸n qu¶n trÞ lμ lËp c¸c b¸o c¸o theo yªu cÇu qu¶n lý
®Ó phôc vô cho viÖc ®iÒu hμnh vμ ra quyÕt ®Þnh cho c¸c cÊp qu¶n trÞ cña c«ng ty cho
Trang 66
nªn viÖc in c¸c lo¹i sæ nμy ®Ó l−u tr÷ nh− sæ kÕ to¸n tμi chÝnh lμ viÖc lμm kh«ng cÇn
thiÕt, g©y tèn kÐm.
- H×nh thøc thÓ hiÖn sæ s¸ch kh«ng ph¶i lμ nh÷ng tê sæ kÕ to¸n mμ lμ nh÷ng
tËp tin chøa d÷ liÖu.
- KÕ to¸n kh«ng cÇn in c¸c lo¹i sæ ra giÊy vμo cuèi kú.
- ViÖc tra cøu th«ng tin linh ho¹t ®−îc thùc hiÖn ngay trªn mμn h×nh rÊt ®Çy
®ñ, râ rμng vμ tiÖn lîi cho viÖc xö lý th«ng tin.
- §Ó x¸c nhËn, chÝnh thøc hãa sè liÖu, kÕ to¸n qu¶n trÞ chØ cÇn in nh÷ng mÉu
biÓu tæng hîp vμ tr×nh bé phËn chøc n¨ng phª duyÖt.
3.5 X©y dùng néi dung, b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ:
3.5.1 Nguyªn t¾c x©y dùng:
3.5.1.1 X©y dùng néi dung kÕ to¸n qu¶n trÞ:
Do míi b¾t ®Çu triÓn khai kÕ to¸n qu¶n trÞ nªn c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o
ViÖt nh©n thä kh«ng nªn qu¸ tham väng triÓn khai mét c¸ch quy m« víi ®Çy ®ñ néi
dung. C¸c néi dung kÕ to¸n qu¶n trÞ cã thÓ øng dông lμ: lËp dù to¸n, kÕ to¸n qu¶n
trÞ c«ng nî, kÕ to¸n qu¶n trÞ doanh thu, chi phÝ. ë mçi néi dung sÏ x©y dùng c¸c
mÉu biÓu b¸o c¸o phï hîp.
3.5.1.2 X©y dùng b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ:
Do b¸o c¸o qu¶n trÞ cã nhiÒu lo¹i ®−îc x©y dùng tõ nhiÒu tiªu chÝ kh¸c nhau
nªn t¸c gi¶ kh«ng tham väng x©y dùng nhiÒu mÉu biÓu kÕ to¸n qu¶n trÞ mμ chØ nªu
nguyªn t¾c x©y dùng vμ minh häa b»ng mét vμi mÉu b¸o c¸o tiªu biÓu.
Nguyªn t¾c x©y dùng vμ l−u tr÷ b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ:
- B¸o c¸o cÇn ®−îc x©y dùng ®¬n gi¶n, râ rμng, dÔ hiÓu vμ phï hîp víi nhu
cÇu th«ng tin vμ ra quyÕt ®Þnh cña c¸c nhμ qu¶n trÞ.
- CÇn x¸c ®Þnh ph¹m vi thu thËp, xö lý, cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c, râ rμng
cho tõng biÓu mÉu kÕ to¸n qu¶n trÞ.
- MÉu biÓu ®«i khi cã tÝnh linh ho¹t, tïy thuéc vμo môc ®Ých sö dông cña
nh©n viªn kÕ to¸n.
Trang 67
- CÇn quy ®Þnh chÆt chÏ vÒ quy tr×nh lËp, lu©n chuyÓn, xö lý vμ l−u gi÷ b¸o
c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ. Cô thÓ:
+ Bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ chÞu tr¸ch nhiÖm lËp c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ
phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh kinh doanh cña Ban Gi¸m ®èc c«ng ty nªn ph¶i
®−îc ph©n quyÒn truy xuÊt vμo c¸c d÷ liÖu nguån nμo? Tr−ëng phßng Tμi chÝnh -
KÕ to¸n sau khi x¸c ®Þnh c«ng viÖc cÇn lμm cho nh©n viªn kÕ to¸n qu¶n trÞ nªn lËp
tê tr×nh cho Gi¸m ®èc duyÖt vμ kÕt hîp víi Phßng Tin häc tiÕn hμnh cÊp password
truy xuÊt d÷ liÖu nguån cho nh©n viªn kÕ to¸n qu¶n trÞ theo phÇn hμnh ®−îc giao.
+ Lu©n chuyÓn b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ: b¸o c¸o cña nh©n viªn kÕ to¸n qu¶n
trÞ lËp sau khi ®−îc Tr−ëng phßng Tμi chÝnh - KÕ to¸n ký duyÖt ®−îc tr×nh trùc tiÕp
cho Ban Gi¸m ®èc c«ng ty.
+ L−u tr÷ b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ: do kÕ to¸n qu¶n trÞ hiÖn t¹i ch−a ph¶i
chÞu sù ®iÒu chØnh cña luËt, h−íng dÉn, chuÈn mùc kÕ to¸n, kh«ng b¾t buéc ph¶i in
sæ do ®ã c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä nªn chän biÖn ph¸p l−u tr÷ trªn
m¸y. Môc ®Ých cña viÖc nμy lμ tiÕt kiÖm chi phÝ vμ viÖc truy xuÊt sÏ nhanh chãng.
3.5.2 LËp dù to¸n:
3.5.2.1 Tr×nh tù lËp hÖ thèng dù to¸n:
- Nguyªn t¾c lËp dù to¸n ®−îc x¸c ®Þnh tõ cÊp qu¶n lý c¬ së ®Õn cÊp qu¶n lý
cao nhÊt dùa trªn c¸c môc tiªu kinh doanh, th«ng tin thùc hiÖn, dù b¸o cã liªn quan
vμ kh¶ n¨ng cña c«ng ty.
- ViÖc x©y dùng hÖ thèng dù to¸n rÊt quan träng cho viÖc triÓn khai kÕ ho¹ch
kinh doanh. Do vËy viÖc thiÕt lËp hÖ thèng dù to¸n ph¶i ®−îc tiÕn hμnh theo mét
tr×nh tù cô thÓ theo c¸c b−íc sau:
+ X¸c ®Þnh môc tiªu: lμ c«ng viÖc cña qu¶n lý cÊp cao, cô thÓ cña Tæng c«ng
ty B¶o ViÖt nh©n thä. ViÖc x¸c ®Þnh môc tiªu v« cïng quan träng, nã chÝ phèi toμn
bé kÕ ho¹ch dù to¸n cña Tæng c«ng ty. Môc tiªu ®−îc x¸c ®Þnh dùa vμo nhiÒu yÕu
tè nh−: doanh thu n¨m tr−íc, xu h−íng c¹nh tranh, dù b¸o thÞ tr−êng.
Trang 68
+ Xem xÐt nguån lùc: khi môc tiªu ®· ®−îc c©n nh¾c vμ x¸c ®Þnh, b−íc thø
hai lμ do c¸c nhμ qu¶n lý cÊp trung gian, cô thÓ lμ Gi¸m ®èc c¸c c«ng ty thμnh viªn
B¶o ViÖt nh©n thä xem xÐt nguån lùc thùc hiÖn môc tiªu.
+ X¸c nhËn kh¶ n¨ng: sau khi x¸c ®Þnh nguån lùc, kÕ ho¹ch ®−îc chuyÓn
sang cÊp c¬ së, cô thÓ lμ Tr−ëng phßng c¸c phßng b¶o hiÓm khu vùc t¹i c¸c c«ng ty
thμnh viªn ®Ó x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng thùc hiÖn môc tiªu ®−îc ®Ò ra. T¹i ®©y c¸c vÊn ®Ò
®−îc ®−a ra xem xÐt thËt kü, nÕu cÇn ®iÒu chØnh môc tiªu th× chuyÓn lªn qu¶n lý
cÊp cao xem xÐt quyÕt ®Þnh vμ chÝnh thøc ®−a ra môc tiªu ph¶i thùc hiÖn.
+ TriÓn khai lËp dù to¸n: c¨n cø vμo môc tiªu ®· ®−îc xem xÐt, quyÕt ®Þnh,
c¸c nhμ qu¶n lý t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä triÓn khai lËp dù to¸n,
ph©n c«ng tõng bé phËn, phßng ban lËp c¸c dù to¸n dùa trªn c¬ së môc tiªu chung
vÒ c¸c phÇn mμ tõng bé phËn chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh.
3.5.2.2 Néi dung lËp dù to¸n:
Vμo ®Çu mçi n¨m tμi chÝnh, c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä lËp
c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch sÏ thùc hiÖn . C¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch cÇn lËp dù to¸n ®−îc minh
häa ë phô lôc gåm cã:
+ KÕ ho¹ch doanh thu phÝ b¶o hiÓm n¨m
+ KÕ ho¹ch chØ tiªu chi tμi chÝnh n¨m
+ KÕ ho¹ch chØ tiªu kinh tÕ n¨m
+ KÕ ho¹ch chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp n¨m
+ KÕ ho¹ch chi hoa hång n¨m
+ KÕ ho¹ch chi tr¶ ®¸o h¹n n¨m
+ KÕ ho¹ch trang bÞ tμi s¶n cè ®Þnh n¨m
+ KÕ ho¹ch x©y dùng c¬ b¶n n¨m
+ KÕ ho¹ch lao ®éng n¨m
+ KÕ ho¹ch tuyÓn dông ®¹i lý
+ KÕ ho¹ch sö dông Ên chØ n¨m
Trang 69
3.5.3 KÕ to¸n qu¶n trÞ c«ng nî:
C¨n cø vμo chøng tõ gèc c«ng nî, bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ tiÕn hμnh tËp hîp
c«ng nî theo tÝnh chÊt cña tõng kho¶n c«ng nî vμ theo tõng ®èi t−îng cô thÓ, kÕt
hîp víi c¸c th«ng tin kh¸c cã liªn quan, kÕ to¸n qu¶n trÞ lËp b¸o c¸o c«ng nî theo
yªu cÇu cña nhμ qu¶n trÞ.
Muèn theo dâi c«ng nî chÝnh x¸c, nhanh chãng, hiÖu qu¶ ph¶i x©y dùng
b¶ng m· kh¸ch hμng ®Çy ®ñ, chi tiÕt. B¶ng m· kh¸ch hμng ph¶i bao qu¸t ®Çy ®ñ
th«ng tin nh»m môc ®Ých thiÕt lËp ®−îc hÖ thèng b¸o c¸o tr¸ch nhiÖm. ViÖc thiÕt
lËp b¶ng m· mét c¸ch khoa häc, cung cÊp ®Çy ®ñ nhanh chãng ®¸p øng ®−îc nhu
cÇu ph©n tÝch theo dâi, lËp b¸o c¸o c«ng nî. §Ó ®¸p øng chÝnh x¸c, kÞp thêi yªu cÇu
qu¶n lý tõ Ban Gi¸m ®èc, danh môc chi tiÕt cña tõng kh¸ch hμng ph¶i thÓ hiÖn ®Çy
®ñ nh÷ng néi dung: m· kh¸ch hμng, tªn kh¸ch hμng, ®Þa chØ, sè ®iÖn tho¹i, m· sè
thuÕ...
Dùa vμo tÝnh chÊt c«ng nî, cã thÓ chia c«ng nî t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn
B¶o ViÖt nh©n thä thμnh c¸c lo¹i sau:
3.5.3.1 C¸c kho¶n nî ph¶i thu:
Bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ cã tr¸ch nhiÖm lËp b¸o c¸o c¸c kho¶n c«ng nî qu¸
h¹n thanh to¸n, kÕt hîp víi kÕ to¸n c«ng nî gi¶i quyÕt nh÷ng tr−êng hîp cô thÓ:
a) C«ng nî t¹m øng: lËp b¸o c¸o thèng kª c«ng nî ®Õn h¹n vμ qu¸ h¹n cÊn
trõ tiÒn l−¬ng, thu nhËp ®Ó thu nî.
B¶ng 3.1: B¸o c¸o thèng kª c«ng nî t¹m øng:
§vt:®ång
Néi Sè Ngμy ®Õn Ghi chó Tªn Stt Phßng b¶o M·
dung tiÒn h¹n nh©n hiÓm nh©n
viªn viªn
1
2
...
Tæng céng
Trang 70
NÕu ®Õn h¹n, qu¸ thêi h¹n thanh to¸n nh−ng ng−êi t¹m øng kh«ng gi¶i tr×nh
®−îc viÖc chËm quyÕt to¸n lμ do c¸c nguyªn nh©n kh¸ch quan thi c«ng ty ph¶i trõ
vμo thu nhËp cña ng−êi t¹m øng ®Ó thu håi vμ tÊt to¸n kho¶n t¹m øng. Bé phËn kÕ
to¸n qu¶n trÞ cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp danh s¸ch t¹m øng qu¸ h¹n thanh to¸n ®Ó kÕ
to¸n tiÒn l−¬ng cÊn trõ thu nhËp.
b) C¸c kho¶n ph¶i thu cña c¸c c«ng ty trong hÖ thèng B¶o ViÖt: ®èi chiÕu vμ
thanh to¸n døt ®iÓm d−íi h×nh thøc bï trõ hoÆc thanh to¸n qua ng©n hμng.
B¶ng 3.2: B¸o c¸o thèng kª c«ng nî c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä
§vt:®ång
Stt M· c«ng ty C«ng ty Néi dung Sè tiÒn Ngμy Ghi
chó ®Õn h¹n
1
2
...
Tæng céng
c) C¸c kho¶n nî ph¶i thu cña ®¹i lý: lËp b¸o c¸o thèng kª c«ng nî vμ cÊn trõ
hoa hång ®Ó thu nî.
B¶ng 3.3: B¸o c¸o thèng kª c«ng nî ®¹i lý
§vt:®ång
Stt Phßng b¶o M· ®¹i Tªn ®¹i Néi Ngμy ®Õn Ghi chó Sè
hiÓm lý lý dung h¹n tiÒn
1
2
...
Tæng céng
C¸c kho¶n c«ng nî ph¶i thu cña ®¹i lý lμ kho¶n tiÒn t¹m øng tÝnh trªn hoa
hång ph¶i tr¶. Cuèi th¸ng khi quyÕt to¸n chi hoa hång sÏ ph¶i thu l¹i c¸c kho¶n t¹m
øng nμy.
Trang 71
d) C¸c kho¶n nî ngoμi hÖ thèng B¶o ViÖt:
B¶ng 3.4: B¸o c¸o thèng kª c¸c kho¶n c«ng nî kh¸c
§vt:®ång
Stt M· kh¸ch Tªn kh¸ch Néi dung Sè tiÒn Ngμy Ghi chó
hμng hμng ®Õn h¹n
1
2
...
Tæng céng
3.5.3.2 C¸c kho¶n nî ph¶i tr¶:
Môc ®Ých cña viÖc lËp b¸o c¸o c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ nh»m thanh to¸n nî kÞp
thêi, gi÷ uy tÝn ®èi víi chñ nî ®Ó tr¸nh nh÷ng tæn thÊt cã thÓ x·y ra do nî qu¸ h¹n.
Tæ chøc c¬ së d÷ liÖu: tæ chøc sæ chi tiÕt nî ph¶i tr¶ theo tõng chñ nî t−¬ng
øng víi tõng tμi kho¶n tæng hîp. Ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ c¸c chØ tiªu liªn quan cña tõng
hãa ®¬n vμo sæ chi tiÕt nî ph¶i tr¶, ®Æc biÖt lμ thêi h¹n thanh to¸n nî.
B¶ng 3.5: B¸o c¸o ph©n tÝch nî ph¶i tr¶
§vt:®ång
Stt Tªn chñ Thêi h¹n Tæng sè nî Ch−a ®Õn §Õn h¹n Qu¸ h¹n
nî nî ph¶i tr¶ h¹n tr¶ tr¶
1
2
-
Tæng céng
3.5.4 KÕ to¸n qu¶n trÞ doanh thu, chi phÝ vμ ®¸nh gi¸ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý:
Doanh thu, chi phÝ lμ nh÷ng th«ng tin quan träng hμng ®Çu trong qu¸ tr×nh tæ
chøc ®iÒu hμnh ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c nhμ qu¶n trÞ. Doanh thu, chi phÝ ¶nh
Trang 72
h−ëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn, tμi s¶n, sù tån t¹i vμ ph¸t triÓn cña c«ng ty. NhËn
thøc, tiªn liÖu mét c¸ch ®óng ®¾n, khoa häc vÒ doanh thu, chi phÝ lμ tiÒn ®Ò ®Ó c¸c
nhμ qu¶n trÞ ®−a ra c¸c quyÕt ®Þnh hîp lý.
Môc ®Ých cña kÕ to¸n qu¶n trÞ trong lÜnh vùc doanh thu, chi phÝ lμ nh»m
cung cÊp th«ng tin thÝch hîp, h÷u Ých vμ kÞp thêi cho viÖc ra quyÕt ®Þnh kinh doanh
cña c¸c nhμ qu¶n trÞ. V× thÕ, ®èi víi kÕ to¸n qu¶n trÞ, doanh thu, chi phÝ kh«ng chØ
®¬n gi¶n ®−îc nhËn thøc theo quan ®iÓm cña kÕ to¸n tμi chÝnh, mμ nã ®−îc nhËn
diÖn theo nhiÒu ph−¬ng diÖn kh¸c nhau ®Ó ®¸p øng th«ng tin mét c¸ch toμn diÖn
cho c¸c nhμ qu¶n trÞ trong viÖc kiÓm so¸t vμ ra quyÕt ®Þnh kinh doanh. Do ®ã khi
nhËn thøc doanh thu, chi phÝ theo quan ®iÓm kÕ to¸n qu¶n trÞ, chóng ta ph¶i chó
träng ®Õn môc ®Ých sö dông, ®Õn nhu cÇu qu¶n lý cña c¸c nhμ qu¶n trÞ.
3.5.4.1 KÕ to¸n qu¶n trÞ doanh thu:
- X©y dùng b¸o c¸o doanh thu nh»m ph¶n ¸nh t×nh h×nh doanh thu ®−îc thùc
hiÖn t¹i c¸c bé phËn, møc ®é hoμn thμnh kÕ ho¹ch vÒ chØ tiªu doanh thu, tû lÖ hoμn
thμnh kÕ ho¹ch vÒ chØ tiªu doanh thu ®· giao ban ®Çu cña c¸c bé phËn phßng ban
c«ng ty, cô thÓ lμ cña c¸c phßng b¶o hiÓm khu vùc.
Trang 73
B¶ng 3.6: B¸o c¸o t×nh h×nh doanh thu th¸ng §vt:®ång
B¸o c¸o doanh Thu
b¶o hiÓm nh©n thä viÖt nam
C«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä
Tõ ngμy (cid:31). ®Õn ngμy (cid:31).
kÕ ho¹ch n¨m - §Çu kú
trong th¸ng
cuèi kú thùc hiÖn kÕ ho¹ch
KH n¨m 2007
®Çu kú
% KH
% KH
% KH
Tæng céng
phÝ ®Þnh kú
phÝ ®Çu tiªn
tæng céng
tæng céng
phÝ ®Þnh kú 2007
PHÝ ®Çu tiªn 2007
Tæng céng Doanh Thu th¸ng
phÝ ®Þnh kú 2007
phÝ ®Çu tiªn 2007
phÝ ®Þnh kú 2007
Phßng phÝ ®Çu tiªn 2007
(11)=(10)/(1)
(13)=(12)/(2)
(15)=(14)/(3)
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)=(7)+(8)
(10)=(4)+(7)
(12)=(5)+(8)
(14)=(6)+(9)
Sè 01
Sè 02
Sè 03
Sè 04
Sè 05
Sè 06
Sè 07
(cid:31)
Tæng
TP.Hå ChÝ Minh, ngμy ... th¸ng ... n¨m (cid:31). Nguêi lËp biÓu
Trang 74
- C¸c chØ tiªu thÓ hiÖn trong b¸o c¸o ®Òu chi tiÕt theo tõng phßng b¶o hiÓm khu vùc:
+ KÕ ho¹ch n¨m: sè liÖu nμy ®−îc cËp nhËt tõ b¶ng dù to¸n doanh thu phÝ ®−îc lËp vμo ®Çu n¨m tμi chÝnh.
+ §Çu kú: lμ sè lòy kÕ tÝnh ®Õn thêi ®iÓm cuèi th¸ng tr−íc.
+ Doanh thu trong th¸ng: lμ doanh thu thùc hiÖn ®−îc trong th¸ng.
+ Cuèi kú thùc hiÖn kÕ ho¹ch: lμ doanh thu lòy kÕ ®Õn hÕt th¸ng b¸o c¸o vμ tû lÖ thùc hiÖn kÕ ho¹ch cña toμn c«ng ty,
cña tõng phßng b¶o hiÓm khu vùc tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®ã.
- ý nghÜa cña viÖc lËp b¸o c¸o doanh thu theo phßng b¶o hiÓm khu vùc: ®©y lμ d¹ng b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ theo bé
phËn nh»m theo dâi ®−îc tiÕn ®é thùc hiÖn doanh thu so víi kÕ ho¹ch cña tõng phßng b¶o hiÓm khu vùc (c¸c bé phËn kinh
doanh) ®Ó tõ ®ã cã c¸c chÝnh s¸ch khen th−ëng hay ®«n ®èc kÞp thêi ®èi víi tõng Tr−ëng phßng b¶o hiÓm khu vùc.
3.5.4.2 KÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ:
Cèt lâi cña mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®Òu n»m ë doanh thu vμ chi phÝ. KÕ to¸n qu¶n trÞ doanh thu, chi phÝ còng
nh»m môc ®Ých cung cÊp c¸c b¸o c¸o phôc vô nhu cÇu kiÓm so¸t doanh thu, chi phÝ cña c¸c nhμ qu¶n lý. VÊn ®Ò cña c¸c nhμ
qu¶n lý lμ lμm sao tËn dông ®−îc c«ng cô hç trî nμy ®Ó ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh hîp lý lμm t¨ng ®−îc doanh thu vμ gi¶m
®−îc chi phÝ. Doanh thu chÞu ¶nh h−ëng cña võa yÕu tè bªn ngoμi, võa yÕu tè bªn trong trong khi chi phÝ phô thuéc nhiÒu vμo
vÊn ®Ò qu¶n lý bªn trong. Do vËy kiÓm so¸t ®−îc chi phÝ lμ mét thμnh c«ng lín gãp phÇn ®¹t môc ®Ých cuèi cïng lμ lîi nhuËn
doanh nghiÖp. Chi phÝ th× còng cã rÊt nhiÒu lo¹i chi phÝ, mçi lo¹i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau. ë ®©y t¸c gi¶ minh häa b»ng
b¸o c¸o chi qu¶n lý theo tõng bé phËn kinh doanh c«ng ty.
Trang 75
B¶ng 3.7: B¸o c¸o chi phÝ qu¶n lý t¹i c¸c phßng b¶o hiÓm khu vùc:
§vt:®ång
b¶o viÖt nh©n thä C«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä(cid:31)
B¸o c¸o chi qu¶n lý theo tõng phßng b¶o hiÓm khu vùc th¸ng .. n¨m (cid:31).
phßng
Phßng 01
Phßng 02
Phßng 03
Phßng 04
Phßng 05
Phßng 06
Phßng 07
Phßng 08
(cid:31)
Tæng
tæng doanh thu
®Þnh møc chi qu¶n lý thùc chi cßn ®îc chi
Chi tiÕt c¸c kho¶n môc chi
C«ng t¸c phÝ TiÒn ¨n ca VËt liÖu v¨n phßng phÈm Nhiªn liÖu Ên chØ nghiÖp vô Chi phÝ c«ng cô, dông cô §iÖn, níc Thuª nhμ Thuª trô së c«ng ty Thuª nhμ kh¸c Bu ®iÖn phÝ KiÓm to¸n vμ chi phÝ t vÊn TiÒn mua b¶o hiÓm Tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o Chi phÝ söa ch÷a tμi s¶n TiÕp kh¸ch, héi nghÞ, giao dÞch
Trang 76
§μo t¹o c¸n bé B¶o hé lao ®éng, trang phôc lμm
viÖc
Trî cÊp th«i viÖc Chi s¸ng kiÕn, c¶i tiÕn kü thuËt Chi tμi trî gi¸o dôc, y tÕ Chi lai thuª tμi chÝnh C¸c kho¶n chi kh¸c VËt phÈm qu¶ng c¸o Qu¶ng c¸o kh¸c
Tæng
Tp.HCM, ngμy ... th¸ng ... n¨m (cid:31).
Ngêi lËp biÓu
- B¸o c¸o chi phÝ qu¶n lý theo bé phËn ph¶n ¸nh t×nh h×nh chi phÝ qu¶n lý t¹i c¸c phßng kinh doanh - phßng b¶o hiÓm
khu vùc...cã so s¸nh víi ®Þnh møc ®−îc chi.
- C¸c chØ tiªu thÓ hiÖn trong b¸o c¸o ®Òu chi tiÕt theo tõng phßng, tõng kho¶n môc.
+ §Þnh møc chi qu¶n lý cho c¸c phßng b¶o hiÓm khu vùc ®−îc tÝnh trªn tû lÖ % theo quy ®Þnh x doanh thu ®· thùc hiÖn
®−îc trong th¸ng.
- ý nghÜa cña viÖc lËp b¸o c¸o chi phÝ theo bé phËn:
+ Theo dâi ®−îc t×nh h×nh thùc chi qu¶n lý t¹i c¸c phßng b¶o hiÓm khu vùc, cã so s¸nh víi ®Þnh møc ®−îc giao.
+ BiÕt ®−îc hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña tõng phßng b¶o hiÓm khu vùc ®Ó tõ ®ã c¸c nhμ qu¶n lý ra c¸c quyÕt
®Þnh nªn duy tr× hay t¹m ng−ng tr¸ch nhiÖm ®iÒu hμnh cña tõng Tr−ëng phßng b¶o hiÓm khu vùc
Trang 77
3.5.4.3 §¸nh gi¸ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý:
VÊn ®Ò tr−íc m¾t lμ ph¶i x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn kÕ to¸n tr¸ch
nhiÖm qu¶n lý t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä, thùc hiÖn ph©n
cÊp vμ ñy quyÒn trong c«ng ty.
Khi hÖ thèng kÕ to¸n tr¸ch nhiÖm ho¹t ®éng hiÖu qu¶, c«ng ty ph©n
c«ng, ph©n nhiÖm râ rμng, cô thÓ th× c¸c bé phËn, phßng ban c«ng ty sÏ ho¹t
®éng nhÞp nhμng n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cho c«ng ty. ViÖc ph©n cÊp
ph¶i theo mét chuÈn mùc nhÊt ®Þnh g¾ng kÕt gi÷a quyÒn lîi vμ tr¸ch nhiÖm cña
c¸c nhμ qu¶n trÞ.
- §èi víi Gi¸m ®èc : Gi¸m ®èc lμ ng−êi chÞu tr¸ch nhiÖm víi B¶o ViÖt
nh©n thä vÒ thμnh qu¶ qu¶n lý, ®iÒu hμnh cña m×nh. Gi¸m ®èc cÇn giao bít
c«ng viÖc thùc hiÖn hμng ngμy cho c¸c cÊp qu¶n trÞ trung gian nh− ph©n cÊp,
ñy quyÒn duyÖt chi c¸c kho¶n chi phÝ theo kÕ ho¹ch ®· ®−îc th«ng qua. Khi ®·
gi¶m g¸nh nÆng trong c¸c c«ng viÖc hμng ngμy, gi¸m ®èc sÏ tËp trung h¬n vμo
viÖc ph¸t triÓn c¸c quan hÖ x· héi, x©y dùng vμ ph¸t triÓn c¸c chiÕn l−îc dμi
h¹n còng nh− n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c«ng ty trªn thÞ tr−êng.
- §èi víi c¸c Phã Gi¸m ®èc: bªn c¹nh chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ qu¶n lý
nghiÖp vô, c¸c Phã Gi¸m ®èc ph¶i ®−îc ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc thùc
hiÖn kÕ ho¹ch doanh thu, t×nh h×nh chi phÝ cña c«ng ty th«ng qua kÕt qu¶ ho¹t
®éng cña c¸c phßng, bé phËn do hä phô tr¸ch. §Ó thóc ®Èy c¸c nhμ qu¶n trÞ
nμy, bªn c¹nh tr¸ch nhiÖm t¨ng thªm cÇn cã quyÒn lîi ®i kÌm nh− chÕ ®é
th−ëng trªn doanh thu t¨ng tr−ëng hoÆc chi phÝ tiÕt kiÖm ®−îc.
- §èi víi c¸c phßng b¶o hiÓm khu vùc: thùc hiÖn kho¸n chi phÝ, tÝnh
l−¬ng trªn doanh thu.
- §èi víi c¸c phßng chøc n¨ng nh− phßng KÕ to¸n, Tæng hîp, ChÊp
nhËn b¶o hiÓm, Marketing, Qu¶n lý ®¹i lý: ®Ó c¸c Tr−ëng phßng nμy ph¸t huy
tÝnh ®éc lËp vμ n¨ng ®éng h¬n trong qu¶n lý, c«ng ty cã thÓ tÝnh ®Þnh møc chi
phÝ cho c¸c phßng. ViÖc ®¸nh gi¸ thμnh qu¶ qu¶n lý cña c¸c phßng nμy trong
viÖc ®ãng gãp ®Õn môc tiªu chung sÏ dùa trªn møc tiÕt kiÖm chi phÝ so víi kÕ
ho¹ch.
3.6 Tin häc hãa hÖ thèng kÕ to¸n qu¶n trÞ:
Trang 78
Do B¶o ViÖt nh©n thä lμ mét c«ng ty kinh doanh b¶o hiÓm cã m¹ng l−íi
61 c«ng ty thμnh viªn trªn toμn quèc, d÷ liÖu nhiÒu nªn viÖc lùa chän phÇn
mÒm kÕ to¸n lμ mét viÖc rÊt quan träng. HÖ thèng phÇn mÒm hiÖn t¹i ®−îc
trung t©m tin häc B¶o ViÖt nh©n thä tù viÕt ®· kh«ng cßn ®¸p øng ®−îc yªu
cÇu hiÖn t¹i. PhÇn mÒm nμy hÇu nh− ch−a cã chøc n¨ng kÕ to¸n qu¶n trÞ vμ
xuÊt hiÖn nhiÒu lçi sai sãt khi d÷ liÖu ngμy cμng nhiÒu do ®−îc viÕt b»ng ng«n
ng÷ lËp tr×nh foxpro 2.6 . Do ®ã ®Ó ®¸p øng yªu cÇu kinh doanh, qu¶n lý hiÖn
t¹i vμ trong t−¬ng lai, B¶o ViÖt nh©n thä nªn cã chiÕn l−îc chän nhμ cung cÊp
phÇn mÒm kÕ to¸n chuyªn nghiÖp vμ trung t©m tin häc chÞu tr¸ch nhiÖm lùa
chän, kÕt hîp, ®−a ra yªu cÇu ®Ó x©y dùng phÇn mÒm kÕ to¸n míi.
3.6.1 Nguyªn t¾c chung khi chän phÇn mÒm:
Nguyªn t¾c chung lμ ph¶i tæ chøc trang bÞ, øng dông kü thuËt tÝnh to¸n
vμ th«ng tin hiÖn ®¹i. PhÇn mÒm kÕ to¸n ph¶i ®¸p øng ®−îc tÝnh kinh tÕ, tÝnh
phï hîp, tÝnh thÝch øng, tÝnh b¶o mËt vμ ®Æc tÝnh kü thuËt nh− dung l−îng phÇn
mÒm, ng«n ng÷ lËp tr×nh, m«i tr−êng hÖ thèng.
Do kÕ to¸n qu¶n trÞ vμ kÕ to¸n tμi chÝnh sö dông chung trong mét phÇn
mÒm kÕ to¸n nªn khi chän lùa ph¶i chó ý ®¶m b¶o c¸c yÕu tè nh−:
- Ch−¬ng tr×nh kÕ to¸n ph¶i cã cÊu tróc d÷ liÖu vμ ng«n ng÷ tiªn tiÕn.
- CÊu tróc ch−¬ng tr×nh, mμn h×nh giao diÖn, c¸c chøc n¨ng, mÉu b¸o
c¸o ®Çy ®ñ vμ thèng nhÊt.
- Ch−¬ng tr×nh ®−îc cËp nhËt ®Çy ®ñ c¸c b¸o c¸o theo quy ®Þnh cña nhμ
n−íc t¹i thêi ®iÓm cμi ®Æt.
- PhÇn mÒm nªn ®−îc thiÕt kÕ më ®Ó cã thÓ bæ sung nhiÒu tÝnh n¨ng,
b¸o c¸o nh»m phï hîp hãa víi qu¶n lý ®Æc thï cña c«ng ty.
3.6.2 TÝnh n¨ng phÇn mÒm:
Chän ch−¬ng tr×nh kÕ to¸n cã c¸c tÝnh n¨ng sau:
- C¬ së d÷ liÖu tiªn tiÕn: SQL, Oracle
- Ng«n ng÷ lËp tr×nh m¹nh: Visual, C++...
- C«ng nghÖ tiªn tiÕn
- HÖ thèng kÕ to¸n tøc thêi: cho phÐp xem b¸o c¸o bÊt cø thêi ®iÓm nμo
mμ kh«ng cÇn c¸c b−íc tæng hîp sè liÖu trung gian.
Trang 79
- TÝnh toμn diÖn: tu©n thñ c¸c quy ®Þnh vÒ chÕ ®é kÕ to¸n. Cã ®Çy ®ñ
c¸c ph©n hÖ kÕ to¸n phï hîp víi c¸c phÇn hμnh kÕ to¸n. Ch¹y m¹ng ®a ng−êi
dïng, b¶o mËt vμ ph©n quyÒn chi tiÕt víi tõng ng−êi sö dông ®Õn tõng chøc
n¨ng thao t¸c.
- HÖ thèng më: mÒm dÏo, linh ho¹t ®Ó cã thÓ ®iÒu chØnh kh«ng chØ phï
hîp víi yªu cÇu hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp mμ cßn s½n sμng cho c¸c yªu cÇu
cña sù ph¸t triÓn trong t−¬ng lai vμ sù biÕn ®éng kh¸ch quan cña chÝnh s¸ch,
chÕ ®é kÕ to¸n tμi chÝnh cña nhμ n−íc. Ch−¬ng tr×nh ®−îc thiÕt kÕ më ®Ó dÔ
dμng bæ sung hiÖu chØnh c¸c chøc n¨ng cho phï hîp.
- Qu¶n lý ng−êi dïng vμ b¶o mËt th«ng tin: ch−¬ng tr×nh qu¶n lý ng−êi
dïng ph¶i mÒm dÏo vμ chi tiÕt ®Õn tõng nhãm (group), ®èi t−îng (user) sö
dông ch−¬ng tr×nh cho tõng thao t¸c d÷ liÖu, nghiÖp vô, tõng chøng tõ, tõng
lo¹i danh môc hay quyÒn qu¶n lý ®èi víi c¸c ®¬n vÞ thμnh viªn.
- Riªng ®èi víi kÕ to¸n qu¶n trÞ, phÇn mÒm kÕ to¸n ph¶i lμ c«ng cô trî
gióp c¸c nhμ qu¶n lý ph©n tÝch vμ ®−a ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh kÞp thêi,
hiÖu qu¶. C¸c b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ ph¶i cung cÊp ®−îc cho nhμ qu¶n lý
theo nhiÒu cÊp, nhiÒu chiÒu, th«ng tin trªn nhiÒu gi¸c ®é ®Ó gióp nhμ qu¶n lý
cã ®−îc c¸i nh×n tõ nhiÒu gãc ®é.
3.6.3 ChÝnh s¸ch, dÞch vô:
Khi quyÕt ®Þnh chän mua phÇn mÒm kÕ to¸n cña bÊt kú c«ng ty phÇn
mÒm nμo dï trong hay ngoμi n−íc, ngoμi chÊt l−îng s¶n phÈm th× c¸c dÞch vô
®i kÌm còng lμ mét yÕu tè quan träng ®Ó xem xÐt. C¸c dÞch vô sau b¸n hμng
bao gåm:
- C«ng ty cung cÊp phÇn mÒm cö c¸n bé kü thuËt ®Õn kh¶o s¸t, hiÖu
chØnh vμ cμi ®Æt ch−¬ng tr×nh.
- C«ng ty cung cÊp phÇn mÒm cung cÊp khãa ®μo t¹o ®Ó h−íng dÉn, ®μo
t¹o c¸ch thøc nhËp d÷ liÖu vμ sö dông phÇn mÒm.
- Hç trî sau ®μo t¹o: sau khãa ®μo t¹o, c«ng ty cung cÊp phÇn mÒm tiÕp
tôc thùc hiÖn c«ng t¸c hç trî kh¸ch hμng trong mét kho¶ng thêi gian ®Ó gi¶i
®¸p th¾c m¾c vμ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh.
- B¶o hμnh phÇn mÒm: c«ng ty phÇn mÒm ph¶i cam kÕt b¶o hμnh, cËp
nhËt miÔn phÝ nh÷ng thay ®æi vÒ mÉu biÓu, chÕ ®é, chÝnh s¸ch cña nhμ n−íc.
Trang 80
KÕt luËn ch−¬ng 3
---
KÕ to¸n qu¶n trÞ - mét bé cña c«ng t¸c kÕ to¸n, mét c«ng cô quan träng
phôc vô qu¶n lý kinh doanh cña doanh nghiÖp. Trong t×nh h×nh hiÖn nay, c¸c
c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt nh©n thä cã ®ñ ®iÒu kiÖn, kh¶ n¨ng ®Ó vËn dông
kÕ to¸n qu¶n trÞ mét c¸ch tèt nhÊt, phï hîp víi ®Æc thï riªng. Néi dung cña kÕ
to¸n qu¶n trÞ ®a d¹ng, phong phó, chñ yÕu phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý néi bé,
gióp nhμ qu¶n lý cã c¬ së ®Ó ra quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n, kÞp thêi, trong ®ã c¸c néi
Trang 81 dung chñ yÕu ®−îc tr×nh bμy ë ch−¬ng nμy lμ nh÷ng néi dung cÇn thiÕt, tiªu
biÓu cho ho¹t ®éng kinh doanh vμ qu¶n lý t¹i c¸c c«ng ty thμnh viªn B¶o ViÖt
nh©n thä.
ViÖc vËn dông c¸c néi dung chñ yÕu trªn cña kÕ to¸n qu¶n trÞ cã thÓ
®−îc thùc hiÖn trªn c¬ së bé m¸y kÕ to¸n tæ chøc theo 2 bé phËn: kÕ to¸n tμi
chÝnh vμ kÕ to¸n qu¶n trÞ hoÆc tæ chøc ®an xen, kÕt hîp ®Ó c¸c nh©n viªn trong
phßng kÕ to¸n võa thùc hiÖn chøc n¨ng kÕ to¸n tμi chÝnh võa thùc hiÖn chøc
n¨ng kÕ to¸n qu¶n trÞ .
HiÖn nay, c«ng nghÖ th«ng tin hç trî rÊt nhiÒu cho ho¹t ®éng kÕ to¸n.
Cho nªn viÖc lùa chän phÇn mÒm kÕ to¸n thÝch hîp ®ãng vai trß quan träng
gãp phÇn lμm gi¶m ¸p lùc, khèi l−îng c«ng viÖc cho c¶ kÕ to¸n tμi chÝnh vμ kÕ
to¸n qu¶n trÞ.
KÕt luËn
---
§Ó tån t¹i vμ ph¸t triÓn thÝch øng víi mét nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, c¸c
doanh nghiÖp ph¶i lu«n t×m c¸ch ®èi phã víi nh÷ng c¹nh tranh khèc liÖt tõ c¸c
doanh nghiÖp kh¸c, nhÊt lμ trong giai ®o¹n khi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang
trong tiÕn tr×nh b−íc vμo héi nhËp víi kinh tÕ thÕ giíi. Do vËy, nhu cÇu th«ng
tin phôc vô qu¶n trÞ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay cμng trë nªn bøc thiÕt
vμ quan träng. Cã thÓ nãi chÝnh chÊt l−îng vμ hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c kÕ to¸n
Trang 82 ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn chÊt l−îng vμ hiÖu qu¶ qu¶n lý, ®iÒu hμnh ®Ó ®¹t ®−îc
c¸c môc tiªu ®Ò ra. KÕ to¸n - mét bé phËn cÊu thμnh quan träng cña hÖ thèng
c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ - tμi chÝnh, cã vai trß tÝch cùc trong viÖc qu¶n lý, ®iÒu
hμnh vμ kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ.
V× thÕ, nhu cÇu h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn cña kÕ to¸n qu¶n trÞ - mét bé
phËn cña hÖ thèng kÕ to¸n, mét c«ng cô quan träng cña qu¶n lý kinh tÕ lμ thùc
tÕ vμ rÊt cÇn thiÕt. Tr−íc t×nh h×nh nμy, ®ßi hái kÕ to¸n cÇn cã sù c¶i tiÕn, ®æi
míi cho phï hîp. KÕ to¸n kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc cung cÊp th«ng tin mang
tÝnh nguyªn t¾c mμ ®ßi hái ph¶i linh ho¹t, kÞp thêi, h÷u Ých, nhanh chãng nh»m
hç trî cho nhμ qu¶n trÞ n©ng cao kh¶ n¨ng ®iÒu hμnh, qu¶n lý tæ chøc mét c¸ch
cã hiÖu qu¶.
KÕ to¸n qu¶n trÞ ®−îc tiÕp nhËn vμ ph¸t triÓn cïng kÕ to¸n tμi chÝnh víi
sù ph©n c«ng c«ng viÖc, môc tiªu râ rμng, cã quan hÖ hç trî lÉn nhau, bæ sung
cho nhau ®Ó phôc vô tèt nhÊt nhu cÇu th«ng tin cña c¸c nhμ qu¶n lý.
Trang 83
Danh môc tμi liÖu tham kh¶o
---
1. PGS-TS Ph¹m V¨n D−îc (2006), (cid:31) KÕ to¸n qu¶n trÞ(cid:31) Nxb Thèng kª.
2. §μo V¨n Tμi, Vâ V¨n NhÞ, TrÇn Anh Hoa (2003), (cid:31)KÕ to¸n qu¶n trÞ ¸p dông cho
c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam(cid:31), Nxb Thèng kª.
3. PGS-TS kinh tÕ §ç V¨n Phøc (2002), “Qu¶n lý ®¹i c−¬ng”, Nxb Khoa häc kü
thuËt.
4. (cid:31)Tiªu chuÈn ViÖt Nam ISO 9001:2000 - HÖ thèng qu¶n lý chÊt l−îng, c¸c yªu
cÇu(cid:31).
5. §iÒu 12 LuËt Kinh doanh b¶o hiÓm.
6. ChiÕn l−îc kinh doanh b¶o hiÓm ®Õn n¨m 2010(cid:31), TËp ®oμn B¶o ViÖt.
7. Thêi b¸o kinh tÕ, thêi b¸o tμi chÝnh vμ c¸c ®Æc san chuyªn ngμnh Tμi chÝnh. C¸c
v¨n b¶n cña TËp ®oμn B¶o ViÖt, Tæng c«ng ty B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam , c¸c
th«ng t−, huíng dÉn cña Bé Tμi chÝnh, LuËt vμ NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ cã liªn quan
®Õn ph¹m vi bμi viÕt nμy.
Trang 84
b¶o hiÓm nh©n thä viÖt nam
c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä … KÕ ho¹ch kinh doanh N¨m 2007
b¶o hiÓm nh©n thä viÖt nam c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ...
... ngμy .... th¸ng 11 n¨m 2007
KÝnh göi: B¶o hiÓm Nh©n thä ViÖt nam
thuyÕt minh kÕ ho¹ch kinh doanh n¨m 2007
C«ng ty BHNT ... xin thuyÕt minh kÕ ho¹ch kinh doanh n¨m 2007 cña C«ng ty nh sau: 1. KÕ ho¹ch chØ tiªu thu tμi chÝnh 2. KÕ ho¹ch chØ tiªu chi tμi chÝnh 3. KÕ ho¹ch chØ tiªu kinh tÕ 4. KÕ ho¹ch chi qu¶n lý doanh nghiÖp 6. KÕ ho¹ch x©y dùng c¬ b¶n 7. C¸c kÕ ho¹ch kh¸c (Ghi chó: C«ng ty cÇn thuyÕt minh chi tiÕt, cô thÓ theo tõng néi dung nªu trªn)
Gi¸m ®èc
Trang 85
Trang 86
KÕ ho¹ch doanh thu phÝ b¶o hiÓm n¨m 2008
(§¬n vÞ: triÖu ®ång)
Stt
KÕ ho¹ch n¨m 2007
Thùc hiÖn n¨m 2007
KÕ ho¹ch n¨m 2008
NghiÖp vô
Chªnh lÖch (% thùc hiÖn/kÕ ho¹ch)
Céng
Céng
Céng
Céng
Doanh thu H§ khai th¸c n¨m tr- íc
Doanh thu H§ khai th¸c trong n¨m
Doanh thu H§ khai th¸c n¨m tr- íc
Doanh thu H§ khai th¸c trong n¨m
Doanh thu H§ khai th¸c n¨m tr- íc
Doanh thu H§ khai th¸c trong n¨m
Doanh thu H§ khai th¸c n¨m tr- íc
Doanh thu H§ khai th¸c trong n¨m
1
2
3
4=2+3
5
6
7=5+6
8=5/2
9=6/3
10=7/4
11
12
13=11+12
A
Trang 87
Trang 88
b¶o hiÓm nh©n thä viÖt nam c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ...
B¶ng 02 (1 trang)
KÕ ho¹ch chØ tiªu chi tμi chÝnh n¨m 2008
(§¬n vÞ: TriÖu ®ång)
Stt
ChØ tiªu
KÕ ho¹ch n¨m 2007
KÕ ho¹ch n¨m 2008
T¨ng trëng
Thùc hiÖn n¨m 2007
3 4
Chªnh lÖch (% thùc hiÖn/kÕ ho¹ch) 5
6 7=6/4*100
2 1 1 Chi ®¸o h¹n
2 Tr¶ gi¸ trÞ gi¶i íc
3 ChÕt
4
Th¬ng tËt toμn bé vÜnh viÔn
5 Chi kh¸c
6 Tæng céng
Ngêi lËp biÓu Gi¸m ®èc
Trang 89
Trang 90
KÕ ho¹ch chØ tiªu kinh tÕ n¨m 2008
(§¬n vÞ: Sè hîp ®ång)
KÕ ho¹ch n¨m 2007
Thùc hiÖn n¨m 2007
KÕ ho¹ch n¨m 2008
Chªnh lÖch (% thùc hiÖn/kÕ ho¹ch)
Stt
ChØ tiªu
Céng Céng Céng Céng §K riªng §K riªng §K riªng §K riªng §iÒu kho¶n chÝnh
1
4
§iÒu kho¶n chÝnh 3 §iÒu kho¶n chÝnh 6 7 12 13
1 2 3
2 Sè hîp ®ång cã hiÖu lùc ®Çu n¨m Sè hîp ®ång t¨ng trong n¨m Sè hîp ®ång gi¶m trong n¨m
3.1 §¸o h¹n 3.2 Gi¶i íc 3.3 ChÕt 3.4 Th¬ng tËt toμn bé vÜnh viÔn 3.5 Kh¸c
4
Sè hîp ®ång cã hiÖu lùc cuèi n¨m
5=3+4
(Ghi chó: Sè hîp ®ång cuèi n¨m (4) = (1) + (2) - (3); (3) = (3.1) + (3.2) + (3.3) + (3.4) +(3.5))
§iÒu kho¶n chÝnh 9=6/3 10=7/4 11=8/5 8=6+7 14=12+13
Gi¸m ®èc
Ngêi lËp biÓu
Trang 91
Trang 92
B¶ng 04 (2 trang)
b¶o hiÓm nh©n thä viÖt nam C«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä…..
kÕ ho¹ch chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp n¨m 2008
KÕ ho¹ch
Thùc hiÖn
KÕ ho¹ch
(§¬n vÞ: triÖu ®ång) Tû lÖ 2008/
Stt
Kho¶n môc
n¨m 2007
n¨m 2007
n¨m 2008
2007 (%)
Chªnh lÖch(% thùc hiÖn/kÕ ho¹ch)
2
3
4
5=4/3*100
1 I Chi qu¶n lý 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
TiÒn l¬ng vμ c¸c kho¶n phô cÊp B¶o hiÓm x· héi Kinh phÝ c«ng ®oμn B¶o hiÓm y tÕ C«ng t¸c phÝ TiÒn ¨n ca VËt liÖu, v¨n phßng phÈm Nhiªn liÖu Ên chØ nghiÖp vô Chi phÝ c«ng cô dông cô Chi khÊu hao tμi s¶n cè ®Þnh ThuÕ m«n bμi
Trang 93
13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
ThuÕ sö dông ®Êt TiÒn thuª ®Êt ThuÕ kh¸c vμ lÖ phÝ Dù phßng ph¶i thu khã ®ßi Chi phÝ ®iÖn, níc Thuª trô së C«ng ty Thuª nhμ kh¸c Bu ®iÖn phÝ Chi kiÓm to¸n vμ chi phÝ t vÊn Mua b¶o hiÓm Chi vËt phÈm qu¶ng c¸o Pa n« tÊm lín Tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o kh¸c Chi söa ch÷a tμi s¶n TiÕp kh¸ch, héi nghÞ, giao dÞch §μo t¹o c¸n bé Chi phÝ ®oμn ra B¶o hé lao ®éng, trang phôc lμm viÖc Héi phÝ niªn liÔm Trî cÊp th«i viÖc Chi s¸ng kiÕn, c¶i tiÕn kü thuËt Chi tμi trî gi¸o dôc, y tÕ Chi l·i thuª tμi chÝnh C¸c kho¶n chi kh¸c
Céng I
II
Chi qu¶n lý ®¹i lý
Trang 94
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Chi phÝ giíi thiÖu vμ tuyÓn dông Häc bæng häc nghÒ Chi ®μo t¹o ®¹i lý Chi phÝ HD vμ QL trùc tiÕp cña Nhãm Trang thiÕt bÞ lμm viÖc cho Nhãm Chi phÝ HD vμ QL trùc tiÕp cña Ban Chi phÝ HD vμ QL gi¸n tiÕp cña Ban Trang thiÕt bÞ lμm viÖc cho Ban Chi hç trî ®¹i lý th«ng qua quμ khuyÕn m¹i
Céng II
A
Tæng céng (I) + (II) Tæng doanh thu
Tû lÖ chi qu¶n lý/ Doanh thu
B a/b
Ngêi lËp biÓu
Gi¸m ®èc
Trang 95
B¶ng 05 (1 trang)
b¶o hiÓm nh©n thä viÖt nam c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ….
kÕ ho¹ch chi hoa hång n¨m 2008
(§¬n vÞ: triÖu ®ång)
Stt ChØ tiªu Thùc hiÖn n¨m 2007 KÕ ho¹ch n¨m 2008 KÕ ho¹ch n¨m 2007 Chªnh lÖch (% thùc hiÖn/kÕ ho¹ch)
1 Sè d ®Çu n¨m
2 Nguån chi theo ®Þnh møc
3 Sè chi trong n¨m
3.1 Hoa hång khai th¸c
3.2 Hoa hång thu phÝ
3.3 Thï lao ph¸t triÓn trùc tiÕp cña nhãm
3.4 Chi phÝ ph¸t triÓn nhãm míi
3.5 Thï lao ph¸t triÓn trùc tiÕp cña ban
3.6 Thï lao ph¸t triÓn gi¸n tiÕp cña ban
3.7 Chi phÝ ph¸t triÓn ban míi
3.8 Chi cÊp bËc
Trang 96
3.9 Chi khen thëng
3.10 Chi phóc lîi
3.11 Chi kh¸c
4 Sè d cuèi n¨m
ngêi lËp biÓu
Gi¸m ®èc
Trang 97
B¶ng 06 (1 trang)
b¶o hiÓm nh©n thä viÖt nam c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ….
kÕ ho¹ch chi tr¶ ®¸o h¹n n¨m 2008
Tõ th¸ng 1/2008 ®Õn th¸ng 12/2008
(§¬n vÞ: triÖu ®ång)
Th¸ng 1
Th¸ng 2
Th¸ng 3
Th¸ng 4
Th¸ng 5
Th¸ng 6
Th¸ng 7
Th¸ng 8
Th¸ng 9
Th¸ng 10
Th¸ng 11
Th¸ng 12
Céng
S¶n phÈm
S.tiÒn
S.tiÒn
S.tiÒn
S.tiÒn
S.tiÒn
S.tiÒn
S.tiÒn
S.tiÒn
S.tiÒn
S.tiÒn
S.tiÒn
S.tiÒn
Sè H§
Sè tiÒn
Sè H§
Sè H§
Sè H§
Sè H§
Sè H§
Sè H§
Sè H§
Sè H§
Sè H§
Sè H§
Sè H§
Sè H§
Trang 98
ngêi lËp biÓu
Gi¸m ®èc
Trang 99
B¶ng 07 (1 trang)
b¶o hiÓm nh©n thä viÖt nam c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä …
kÕ ho¹ch trang bÞ tμi s¶n cè ®Þnh n¨m 2008
Trang bÞ hiÖn cã
KÕ ho¹ch n¨m 2008
Stt
Tªn tμi s¶n
Bé phËn sö dông
Sè
T×nh tr¹ng
Sè lîng
Lý do mua s¾m
Nh·n hiÖu
Dù kiÕn
lîng
hiÖn t¹i
mua s¾m
quy c¸ch
kinh phÝ
Trang bÞ
Trang bÞ
3
2
( ChiÕc) 4
5
5=7+8
bæ sung 7
thay thÕ 8
9
( Tr. ®) 10
1
Trang 100
Ngêi lËp biÓu
Gi¸m ®èc
Trang 101
B¶ng 08 (1 trang)
b¶o hiÓm nh©n thä viÖt nam C«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä …
KÕ ho¹ch x©y dùng c¬ b¶n n¨m 2008
KÕ ho¹ch n¨m 2008
Stt
C«ng tr×nh
X©y míi trô së
Doanh thu thùc hiÖn n¨m 2007 (Tr. ®)
KÕ ho¹ch doanh thu n¨m 2008 (Tr. ®)
KH XDCB n¨m tríc cha thùc hiÖn
C¶i t¹o trô së
Mua míi trô së
§Êt mua
§Êt thuª
Dù kiÕn kinh phÝ (Tr. ®)
Trang 102
Gi¸m ®èc
Ngêi lËp biÓu
Trang 103
B¶ng 09 (1 trang)
b¶o hiÓm nh©n thä viÖt nam
c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ….
KÕ ho¹ch lao ®éng n¨m 2008
(§¬n vÞ : Ngêi)
Lao ®éng ®Õn 31/12/2007
KÕ ho¹ch lao ®éng ®Õn 31/12/2008
Tû lÖ
2008/
Trªn §H,
Trªn §H,
C.®¼ng,Tr.cÊp Kh¸c
Tæng
C.®¼ng,Tr.cÊp Kh¸c
Tæng
Stt
ChØ tiªu
2007(%)
®¹i häc C.nh©n k.thuËt
®¹i häc C.nh©n k.thuËt
1
2
3
sè 5=2+3+4
4
6
7
sè 9=6+7+8
10=6/2
8
I
1
1.1
Ph©n lo¹i theo hîp ®ång lao ®éng Hîp ®ång lao ®éng díi mét n¨m + L§ H§ theo mïa vô, c«ng viÖc (*)
1.2
+ L§ H§ häc nghÒ
1.3
2
3
+ L§ kh¸c Hîp ®ång L§ tõ mét n¨m trë lªn L§ biªn chÕ ( l·nh ®¹o C«ng ty )
Trang 104
II
Ph©n lo¹i theo nguån tr¶ thu nhËp Hëng l¬ng theo hÖ sè vμ l¬ng cviÖc
1
Hëng l¬ng cè ®Þnh
2
Tr¶ tõ nguån kh¸c
3
- Lao ®éng b×nh qu©n n¨m 2007:
Ngêi lËp biÓu Gi¸m ®èc
Trang 105
B¶ng 10 (1 trang)
b¶o hiÓm nh©n thä viÖt nam C«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä …………
KÕ ho¹ch tuyÓn dông ®¹i lý
(§¬n vÞ : Ngêi)
KÕ ho¹ch tuyÓn dông n¨m 2007
Dù kiÕn chÊm døt hîp ®ång n¨m 2008
Trong ®ã
N¨m 2007 ®Õn 31/12/2007
Trong ®ã
Tæng
STT
ChØ tiªu
Quý I
Quý II
Quý IV
Tæng sè cÇn tuyÓn Quý I
Quý II
Quý III
Quý IV
Quý III
sè
dông
Sè tuyÓn dông Sè nghØ viÖc Cã mÆt ®Õn 31/12
10=11+12+13+14
11
12
13
14
5=6+7+8+9
3
4
6
7
8
9
1
2
1
§¹i lý chuyªn khai th¸c
2
§¹i lý chuyªn thu
3
§¹i lý tæng hîp
4
§¹i lý b¸n chuyªn
Tæng céng
0
Ngêi lËp biÓu
Gi¸m ®èc
Trang 106
B¶ng 11 (2 trang)
b¶o hiÓm nh©n thä viÖt nam c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ….
C¨n cø ®¨ng ký
Stt
Tªn Ên chØ
kÕ ho¹ch sö dông Ên chØ n¨m 2008 Tån kho n¨m 2007
Sö dông n¨m 2007 KÕ ho¹ch ®¨ng ký n¨m 2008 §¬n vÞ tÝnh
I Ên chØ
1 GYC B¶o hiÓm theo s¶n phÈm bæ trî
Tê
B×a hîp ®ång Th c¶m ¬n Th ®¸o h¹n Phô lôc hîp ®ång Phong b× hîp ®ång( Nhùa)
2 GiÊy yªu cÇu B¶o hiÓm 3 4 5 6 7 8 B¸o c¸o t vÊn viªn II §iÒu kho¶n 1 §K an sinh gi¸o dôc 2 §K an khang thÞnh vîng 3 §K an gia thÞnh vîng 4 §K an b×nh hu trÝ 5 §k an khang trêng thä 6 §K an hëng hu trÝ 7 §K an gia tμi léc 8 §K an sinh lËp nghiÖp
Tê Tê Tê Tê Tê ChiÕc Tê Bé Bé Bé Bé Bé Bé Bé Bé
Trang 107
Hãa ®¬n, GiÊy nép tiÒn
Sæ nhËn niªn kim
Tê r¬i giíi thiÖu chung Tê r¬i an sinh gi¸o dôc Tê r¬i an khang thÞnh vîng Tê r¬i an gia thÞnh vîng Tê r¬i an b×nh hu trÝ Tê r¬i an khang trêng thä Tê r¬i an hëng hu trÝ Tê r¬i an gia tμi léc Tê r¬i an sinh lËp nghiÖp
9 §K an sinh thμnh tμi III §iÒu kho¶n riªng 1 §K riªng III 2 §K riªng IV 3 §K riªng V 4 §K riªng VI 5 §K riªng VII 6 §K riªng VIII 7 §K riªng IX IV 1 Hãa ®¬n thu phÝ ®Þnh kú 2 GiÊy nép phÝ b¶o hiÓm íc tÝnh 3 GiÊy nép tiÒn 4 V Tê r¬i 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Tê r¬i an sinh thμnh tμi 11 Tê r¬i b¶o hiÓm sinh m¹ng 12 Tê r¬i b¶o hiÓm tö kú nhãm 13 Tê r¬i tuyÓn dông ®¹i lý
Bé Bé Bé Bé Bé Bé Bé Bé Sè Cuèn Cuèn Cuèn Tê Tê Tê Tê Tê Tê Tê Tê Tê Tê Tê Tê Tê
Trang 108
14 Tê r¬i s¶n phÈm bæ trî
Tê
gi¸m ®èc
ngêi lËp biÓu
