BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC XÂY DỰNG HÀ NỘI
Nguyễn Thị Mỹ Hạnh
NGHIÊN CỨU MÔ HÌNH CHUỖI CUNG ỨNG
VẬT TƯ KỸ THUẬT CỦA NHÀ THẦU THI CÔNG
XÂY DỰNG TẠI VIỆT NAM
Chuyên ngnh: Quản lý xây dựng
M s: 9580302
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Hà Nội – Năm 2024
Công trình được hoàn thành tại Trường Đại học Xây dựng
Hà Nội
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Lê Hồng Thái
Phản biện 1:
Phản biện 2:
Phản biện 3:
Luận án được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án tiến
sĩ cấp Trường họp tại Trường Đại học Xây dựng Hà Nội
Vào giờ phút ngày tháng năm 202
Có thể tìm đọc luận án tại Thư viện Quốc gia và Thư viện
Trường Đại học Xây dựng Hà Nội
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài luận án
Xây dựng (XD) là ngành sản xuất của cải vật chất quan trọng trong
nền kinh tế quốc dân. Ngành XD sử dụng đa dạng các loại nguồn lực,
trong đó vật tư kỹ thuật (VTKT) là rất đáng kể. Thống kê trong giai
đoạn 2010-2020 của ngành XD cho thấy, chi phí VTKT chiếm tới trên
50% tổng chi phí cho hoạt động XD [52].
Do đặc điểm của ngành mà công tác cung ứng VTKT trong XD rất
phức tạp. Tổ chức tốt công tác cung ứng là nhiệm vụ có tầm quan trọng
nhưng đầy khó khăn, thách thức. Thực tế, hiệu quả sản xuất xây dựng
(SXXD) chưa cao là hệ quả tác động của nhiều nhóm nhân tố, trong đó
có công tác cung ứng
Nhiều nhà khoa học trong nước và trên thế giới đã tập trung nghiên
cứu đề xuất các giải pháp hoàn thiện tình trạng của công tác cung ứng
VTKT trong XD nói chung và cho nhà thầu thi công xây dựng
(NTTCXD) nói riêng.
Barbosa, F. (2017) và những người khác, đã kiến nghị cải thiện mua
sắm và quản lý chuỗi cung ứng (CCƯ) là đòn bẩy để giải quyết các vấn đề
cung ứng VTKT của ngành XD hiện nay [77]. Điều đáng nói là, mặc dù
lý thuyết CCƯ đã được phát triển [95] và áp dụng thành công trong các
ngành sản xuất công nghiệp khác để hình thành các CCƯ hiệu quả [162],
tuy nhiên, việc áp dụng trong ngành XD còn nhiều hạn chế do các đặc
điểm của ngành [184]. Tình trạng ở Việt Nam cũng không phải là ngoại lệ.
Chỉ những năm gần đây, khi phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày
càng gay gắt từ các đối thủ trong nước cũng như sự tham gia của
NTTCXD nước ngoài, các NTTCXD có xu hướng tìm các nhà cung cấp
(NCC) để hình thành các CCƯ như một giải pháp phù hợp, đáp ứng nhu
cầu phát triển của ngành XD Việt Nam hiện nay [67]. Tầm quan trọng
của quản lý CCƯ trong việc cải thiện hiệu suất hoạt động của ngành đã
được ghi nhận [146] nhất là khi NTTCXD đóng vai trò trung tâm/đầu mối
trong CCƯ. Tuy nhiên, mô hình CCƯVTKT lấy NTTCXD làm trung tâm
vẫn chưa nhận được sự chú ý thích đáng của các nhà nghiên cứu [123].
Với các lý do trên, đề tài luận án “Nghiên cứu mô hình chuỗi cung
ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng tại Việt Nam” là có
tính thời sự và cấp thiết. Luận án hướng đến CCƯVTKT với vai trò trung
tâm là NTTCXD nhằm cung ứng VTKT cho công trường XD để tạo nên
sản phẩm XD hoàn chỉnh với việc sử dụng tối ưu các nguồn lực.
2
2. Mục đích, mục tiêu của luận án
2.1. Mục đích nghiên cứu của luận án
Luận án nghiên cứu đề xuất mô hình CCƯVTKT của NTTCXD
tại Việt Nam.
2.2. Mục tiêu nghiên cứu của luận án
- Tổng quan các nghiên cứu về mô hình CCƯVTKT của NTTCXD,
phát hiện khoảng trống trong nghiên cứu;
- Hệ thống hóa, làm rõ và bổ sung một số vấn đề lý luận về mô hình
CCƯVTKT của NTTCXD;
- Phân tích và đánh giá thực trạng mô hình cung ứng VTKT và nhận
thức về CCƯVTKT của NTTCXD tại Việt Nam hiện nay;
- Đề xuất mô hình CCƯVTKT của NTTCXD và các giải pháp hỗ trợ.
3. Đi tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án
3.1. Đi tượng nghiên cứu của luận án
Luận án tập trung nghiên cứu mô hình CCƯVTKT của NTTCXD
tại Việt Nam.
3.2. Phạm vi nghiên cứu của luận án
- Về nội dung: Luận án giới hạn nghiên cứu mô hình CCƯ của
NTTCXD về các loại VTKT không bao gồm thiết bị công nghệ và thiết
bị thi công (xe máy và dụng cụ thi công).
- Về không gian: Luận án nghiên cứu mô hình CCƯVTKT của
NTTCXD trên lãnh thổ Việt Nam.
- Về thời gian: số liệu thứ cấp được thu thập và phân tích trong
khoảng thời gian từ năm 2015 đến nay; số liệu sơ cấp thu thập thông
qua phiếu khảo sát các đối tượng tham gia trong giai đoạn 2022-2023.
4. Cách tiếp cận v phương pháp nghiên cứu của luận án
4.1. Cách tiếp cận của luận án
- Cách tiếp cận khoa học: Từ cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn về
CCƯ trong XD, Luận án phân tích, đánh giá thực trạng mô hình cung
ứng VTKT và nhận thức về CCƯVTKT của NTTCXD, Luận án tổng
hợp những kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của
những tồn tại, làm cơ sở đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác cung ứng
VTKT của NTTCXD thông qua mô hình CCƯVTKT.
- Cách tiếp cận theo nội dung xác định cấu trúc mô hình CCƯ:
nghiên cứu lần lượt xác định các thành viên tham gia vào CCƯVTKT
của NTTCXD; mối quan hệ của các thành viên trong CCƯVTKT; hoàn
thiện cơ cấu tổ chức của NTTCXD để áp dụng hiệu quả mô hình
CCƯVTKT.
3
- Cách tiếp cận từ chủ thể quản lý: nghiên cứu trên quan điểm lợi
ích hài hòa của các NTTCXD, NCC để xác định mô hình và vận hành
mô hình CCƯVTKT.
4.2. Phương pháp nghiên cứu của luận án
- Về phương pháp luận, Luận án sử dụng kết hợp giữa phương pháp
luận duy vật biện chứng và phương pháp phân tích hệ thống.
- Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, Luận án đã sử dụng kết hợp
giữa các phương pháp nghiên cứu lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
thực tiễn. Trong đó, các phương pháp nghiên cứu cụ thể sử dụng để đạt
được từng mục tiêu nghiên cứu được NCS trình bày cụ thể tại mục 1.5,
chương 1 của Luận án.
5. Cơ sở khoa học và thực tiễn của luận án
Để giải quyết vấn đề cần nghiên cứu, Luận án dựa trên các cơ sở sau:
- Về chuỗi cung ứng: Lý luận về chuỗi cung ứng xây dựng
(CCƯXD), các mô hình CCƯXD đã được áp dụng, kinh nghiệm áp
dụng CCƯXD ở các nước trên thế giới.
- Về công tác cung ứng VTKT: Các kết quả nghiên cứu trong và
ngoài nước đã công bố liên quan đến công tác cung ứng VTKT, đặc
điểm và hiệu quả công tác cung ứng VTKT.
- Cơ sở thực tiễn: Xuất phát từ thực trạng cung ứng VTKT của các
NTTCXD tại Việt Nam và hiệu quả khi áp dụng mô hình CCƯXD trên
thế giới để nghiên cứu và chỉ rõ những thuận lợi, khó khăn trong việc
vận dụng mô hình CCƯVTKT của các NTTCXD tại Việt Nam.
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án
- Về khoa học: Luận án đã hệ thống hóa và làm rõ nhiều vấn đề của
cơ sở lý luận về CCƯXD nói chung và CCƯVTKT của NTTCXD nói
riêng. Những kết quả nghiên cứu về đặc điểm, thành phần của
CCƯVTKT, mô hình CCƯVTKT của NTTCXD khi có tổ chức cung cấp
"đồng bộ hóa" theo gói VTKT v.v..., đã hình thành những kiến thức mới
trong lý luận CCƯVTKT, thúc đẩy sự quan tâm và tạo nên sự hiểu biết
sâu sắc về CCƯVTKT. Đề xuất phương pháp sử dụng một chỉ tiêu đánh
giá tích hợp không đơn vị đo kết hợp FAHP có tính đến yếu tố ngẫu nhiên
trong lựa chọn NCC và đề xuất xây dựng mối quan hệ hợp tác trong chuỗi
như là nhân tố then chốt cho sự thành công của CCƯVTKT ở Việt Nam
là những góc nhìn mới, bổ sung vào lý luận về CCƯVTKT của NTTCXD.
Các kết quả đó đồng thời cũng mở ra một số hướng nghiên cứu mới
về quản lý quá trình cung ứng với các ngành sản xuất và công nghệ hỗ trợ
cho công tác cung ứng và hoạt động logistics trong XD.