BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT
VIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
-----------------------
NGUYỄN VĨNH PHÚC
NGHIÊN CU CÁC BIỆN PHÁP BẢO TỒN
THIÊN ĐỊCH CỦA RẦY NÂU (Nilaparvata lugens Stål)
HẠI LÚA TẠI CẦN THƠ
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NÔNG NGHIỆP
CẦN THƠ - 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT
VIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
-----------------------
NGUYỄN VĨNH PHÚC
NGHIÊN CU CÁC BIỆN PHÁP BẢO TỒN
THIÊN ĐỊCH CỦA RẦY NÂU (Nilaparvata lugens Stål)
HẠI LÚA TẠI CẦN THƠ
Chuyên ngành: Bảo vệ thực vật
Mã số: 62.62.01.12
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NÔNG NGHIỆP
Ngưi hướng dẫn khoa hc:
1. TS. Lương Minh Châu
2. TS. Ngô Lực Cưng
CẦN THƠ – 2017
i
CNG HOÀ X HI CH NGHĨA VIT NAM
Đc lp T do Hnh phc
----------
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan công trình “Nghiên cu các bin pháp bo tồn thiên địch ca
ry nâu (Nilaparvata lugens Stal) hi lúa ti Cần Thơlà ca riêng tôi. Các s liu,
kết qu trìnhy trong lun ántrung thực và chưa từng đưc ai công b trong bt
k công trình, lun n nào trước đây.
Tc giả luận n
Nguyễn Vĩnh Phúc
ii
LỜI CẢM ƠN
Xin chân thành cm ơn!
Ban lãnh đo S Nông nghip Phát trin Nông thôn Vĩnh Long, Vin Lúa
Đồng bng sông Cu Long đã giúp đ và to điu kin thun li cho tôi trong sut
thi gian hc tp, thc hiện đ tài và hoàn thành lun n.
Vin Khoa hc Nông nghip Việt nam; Ban Đào tạo sau đại hc Vin
Khoa hc Nông nghip Vit Nam; Phng qun l Khoa hc và Đào to sau đại hc -
Vin Lúa Đồng bng sông Cu Long đã nhit tình giúp đ tôi hoàn thành cc
chương trình, th tc trong chương trình đào to.
TS. Lương Minh Châu, Bộ môn Bo v thc vt Vin Lúa Đồng bng sông
Cu Long đã tận tình ng dn truyn đạt kinh nghiệm qu bu đồng thi h
tr kinh ph cho tôi thc hiện đ tài lun n.
TS. N Lc Cưng, B môn Bo v thc vt - Vin a Đồng bng sông Cu
Long đã nhit tình hướng dẫn đng gp kiến qu bu đ tôi hoàn thành lun n.
Quý Thy, Cô tham gia ging dy lp nghiên cu sinh kho 2010 - 2014 đã
tn tình ging dy, truyn đạt kiến thc khoa hc trong sut khóa hc.
S Nông nghip Phát trin Nông thôn Cần Thơ đã tạo điu kin cho tôi
thc hin mô hình tại địa phương.
Các bn Chuyên viên nghiên cu trong B môn Bo v thc vt - Vin Lúa
Đồng bng sông Cửu Long đã nhiệt tình h trợ, giúp đ tôi thc hin đ tài lun n.
Gia đình và bn b tn hu đã luôn động vn, gp cho tôi trong sut thi qua.
Nguyễn Vĩnh Phúc
iii
TÓM TẮT
Luận n c tên Nghiên cu cc biện php bảo tồn thiên địch của rầy nâu
(Nilaparvata lugens Stål) hại lúa tại Cần Thơ” với sự hướng dẫn của TS. Lương
Minh Châu TS. N Lực Cưng, được thực hiện từ thng 5/2010 đến thng
5/2014, tại ruộng lúa Tp. Cần Thơ Viện Lúa ĐBSCL. theo cc phương php
thưng dùng nghiên cu sinh thi hc côn trùng; bố tr th nghiệm theo khối hoàn
toàn ngẫu nhiên, và khảo st qua một số v trong năm, phân tch thống kê cc chỉ số
đa dạng sinh hc (Shannon, Simpson, độ đồng đu, số loài đang pht triển N1
chiếm ưu thế N2) của sâu hại - thiên địch rầy nâu. Kết quả đã thu được như sau:
- Kết quả nghiên cu đã ghi nhận được 116 loài bao gồm 27 loài sâu hại
thuộc 7 bộ 16 h côn trùng, trong đ phổ biến rầy u, sâu cuốn l; 76 loài
thiên địch thuộc 7 bộ 62 h côn trùng nhện, trong đ c 4 loài phổ biến b
xt mù xanh, nhện lưới trắng, nhện Pardosa, nhện chân dài.
- Xc định được ảnh hưởng của thuốc ha hc trong qu trình canh tc đến
tnh đa dạng sinh hc của côn trùng và nhện trong hệ sinh thi ruộng lúa. Cc chỉ số
đa dạng sinh hc của côn trùng trên ruộng lúa c phun thuốc trừ sâu ha hc
(H’=2,27,
D
= 0,79, E=0,59) thấp hơn ruộng không xử l thuốc (H’=2,47,
D
= 0,83,
E=0,61). V lúa ĐX c cc chỉ số đa dạng sinh hc Shannon (H’=2,42), chỉ s
Simpson (
D
= 0,85) độ đồng đu (E=0,53) cao hơn v lúa H thu (2,39, 0,81
0,52).
- Trồng hoa Cúc chanh, Trâm ổi, Sao nhy xung quanh bruộng lúa, hay
phun dung dịch đưng giai đoạn mạ đến giai đoạn lúa trổ, c vai tr thu hút thiên
địch đến trú ẩn, cung cấp thc ăn cn c tc dng kiểm sot b. Cải tạo sinh cảnh
thực vật trong vùng trồng lúa bổ sung nơi trú ẩn và thc ăn giúp duy trì sự cân bằng
tự nhiên của quần thể côn trùng, thiên địch.
- Xc định hơn sử dng chế phẩm sinh hc (nấm xanh - Metarhizium
anisopliea), thảo mộc (Thuốc c - rotenone, Hạt bình bt - Sesquiterpenoid) t ảnh
hưởng đến mật số thiên địch, thân thiện với môi trưng.