1
Ấ Ặ Ề
Đ T V N Đ ả ổ ủ ủ ố ế ị
ộ ủ ượ ủ ủ ớ U t y c chi m kho ng 36% u t y s ng. Theo v trí so v i ạ c chia làm 2 lo i là u n i t y (intramedullary mô t y, u t y đ
ớ ủ
ầ ủ ủ ế ễ ầ
ầ ế ế ủ ổ ế
ộ ố ả ế ế ỉ ớ tumors) và u ngoài t y (extramedullary tumors). V i các u ngoài ủ t y, ch y u là các u bao r th n kinh và u màng t y. U th n kinh ệ đ m chi m g n 80% u trong t y, ph bi n là u t ữ
ệ ệ ệ ặ ộ ủ Tr i qua m t th k v i nh ng ti n b v ọ t là vi c phát minh ra c ng h
ọ ả ẩ ệ màng ng n i t y. ủ c a khoa h c công ngh , đ c bi ừ t
ậ ẫ ể ượ ệ ử ụ ố s ng đ
ở ậ ẫ ế ể ượ cho ph u thu t tr nên an toàn và có th đ
ở ạ ườ ệ c ti n hành ngay t ấ ố khi ng
ứ ế ượ i b nh còn đang ộ tình tr ng lâm sàng t ườ ệ ế ủ ầ c m c đ tàn ph c a ng
ch đ ệ ủ ố ổ ệ ị ệ ề ấ ỉ
ả ả ồ ư ộ ố ứ ố mà còn ph i b o t n ch c năng t y cũng nh c t s ng t
ườ ệ ệ ẫ ậ ả ộ i b nh. Vi ph u thu t đã c i thi n m t cách đáng k k t qu
ng ề ị ệ ứ ộ đi u tr b nh lí này. Ở ướ n c ta, v
ễ ể ả ặ ẩ ề ị quát v d ch t
ậ ủ ủ ệ ế ạ ả
ề ậ ề ậ ầ đ
ế ố ượ ưở ế ẩ ả ch n đoán, mô t ng đ n k t qu các y u t ả ng nh h tiên l
ệ ề ẫ ự , chúng tôi th c hi n đ tài ậ ệ ph u thu t b nh lý này
ủ ề ẩ ậ ớ ị bào hình sao và u ộ ượ ậ t b c ưở ộ ng ủ dùng trong y h c đã giúp cho kh năng ch n đoán b nh lí u t y c nâng cao. Vi c s d ng kính hi n vi ph u thu t đã giúp ừ ạ t nh t, giúp h n ủ ổ i b nh sau m . Yêu c u c a ế vi c đi u tr b nh lí u t y s ng c hi n nay, không ch là l y h t u ấ ủ t nh t cho ả ể ế ổ ệ i c nghiên c u m t cách t ng , các đ c đi m lâm sàng, ch n đoán hình nh, phân ổ ư ẫ ọ lo i mô b nh h c và k t qu ph u thu t c a u t y vùng c ch a ấ ượ ể ượ ng c đ c p nhi u. Vì v y, đ góp ph n nâng cao ch t l ả ế “Nghiên c uứ ụ ổ v i các m c ẫ ch n đoán và đi u tr ph u thu t u t y vùng c ”
tiêu:
ả ặ ẩ ả 1. Mô t đ c đi m ể lâm sàng, ch n đoán hình nh và gi ả i
ủ ẫ ệ ph u b nh ổ u t y vùng c .
ế ẫ ủ 2. Đánh giá k t qu ả đi u trề ổ.
ắ ữ ị ph u thu t ớ ủ ậ u t y vùng c ậ Tóm t t nh ng đóng góp m i c a lu n án:
2
ế ộ ố ặ ể ị ễ ớ ủ Cho bi t m t s đ c đi m d ch t ổ (tu i, gi ủ i) c a u t y vùng
c .ổ
ả ộ ố ặ ể ậ Mô t m t s đ c đi m lâm sàng, c n lâm sàng chính giúp
ủ ủ ặ ẩ ạ ổ ch n đoán các lo i u t y vùng c (u ngoài ho c trong t y).
ố ề ặ ộ ố ặ ể ả ế ự t m t s đ c đi m, s phân b v m t gi ẫ i ph u
Cho bi ổ ủ ủ ệ b nh c a u t y vùng c .
ế ộ ố ặ ủ ủ ể ậ ẫ ổ
Cho bi ầ ậ ố ườ ẫ ợ ỉ ầ t m t s đ c đi m c a ph u thu t u t y vùng c : ế + H u h t các tr ng ph u thu t l i sau
ộ ẫ ườ ng h p ch c n đ ở ậ ấ toàn b u ấ l y u (94,8%). Ph u thu t l y ủ u ngoài t y là 82,3%
ủ
(P<0,05), u trong t y 71,4%. ẫ ả ầ ậ ố ở ế ủ
+ K t qu g n sau ph u thu t: t ủ ủ ế ở ổ trong t y 57,1%), không thay đ i ch y u
ả ế ố ủ t ( u ngoài t y 94,1%, u ủ u trong t y (42,8%). ủ %, trong t y 85,7%). V
+ K t qu xa: t ầ t (u ngoài t y 98,0 ụ ở ả ự ồ ứ ch c năng th n kinh, có s h i ph c ề ớ c hai nhóm là 82,1% so v i
ướ ẫ tr ậ c ph u thu t (P<0,05).
ứ ệ ờ ướ ế ụ ồ Th i gian ph c h i tri u ch ng d
ế ố ả ưở ế ế ả i 6 tháng chi m 85,8%. ậ
Các y u t ướ nh h ẫ ộ ấ ứ ả ấ ạ ẫ ng đ n k t qu ph u thu t là tình tr ng ế ậ c ph u thu t, b n ch t u và m c đ l y h t u lâm sàng tr
(P<0,05).
ế ỷ ệ ạ ế ộ ố ẫ ổ Cho bi t t l
ẽ ớ ườ ộ ố ặ (38,1%) và có liên quan ch t ch v i đ ậ có bi n d ng c t s ng c sau ph u thu t ổ ng cong c t s ng c
ướ ị ắ ắ ố tr c PT, s cung sau b c t và có c t cung C2/C7.
ố ụ ủ ậ ậ ồ B c c c a lu n án: lu n án g m 141 trang, trong đó có 46
ặ ấ ể ầ ồ ề ươ ả b ng, 32 hình và 6 bi u đ . Ph n đ t v n đ (2 trang); ch
ổ ươ ố ượ
ệ T ng quan tài li u (33 trang); ch ươ ng 2: Đ i t ả ế ng và ph ứ ứ pháp nghiên c u (21 trang); ch
ươ ế ậ ậ trang); ch ế ng 4: bàn lu n (49 trang); K t lu n (2 trang); Ki n ngh
ệ ả ồ ệ ế ệ (1 trang). 168 tài li u tham kh o g m 21 tài li u ti ng Vi ng 1: ươ ng ng 3: K t qu nghiên c u (33 ị t, 147 tài
ệ ế li u ti ng Anh.
3
ƯƠ Ổ CH NG 1: T NG QUAN
ể ặ ả ế ẫ ẫ ậ 1.1. Đ c đi m gi ủ ổ i ph u liên quan đ n ph u thu t u t y c
ả ổ 1.1.1. Gi
ẫ ộ ố i ph u c t s ng c ổ ứ ặ ệ ố ố ộ ố ố ộ C t s ng c ch a 2 đ t s ng đ c bi
ữ ộ ố ọ ở ệ ố ớ ộ ớ
ộ ườ ố ố ườ ằ ng trên m t đ ng cong h i
ch ng, và 5 đ t s ng bình th Ố ừ ể ố ộ ở ổ ặ ng s ng c có đ c đi m là r ng C1C3 và h p trên t
ể ấ ớ ườ ủ ổ ố ụ t – đ t đ i và đ t tr c – ế ố k t n i gi a c t s ng v i h p s b i h th ng các kh p và dây ơ ưỡ n. ẹ ở ướ i, d ớ ng phát tri n r t l n m i gây chèn
ậ do v y u vùng t y c cao th ép t y.ủ
ấ ạ ầ 1.1.2. C u trúc th n kinh m ch máu
ủ ố
1.1.2.1. T y s ng ặ ủ ố ượ
M t ngoài t y s ng đ ữ ậ ấ ủ ướ tr c và rãnh gi a sau. Khi ph u thu t l y u trong t y thì th
ở ủ ở ườ ả ưở ế m t y ẽ ng rãnh sau s không nh h ữ ở c phân làm đôi b i 2 rãnh: rãnh gi a ườ ẫ ng ễ ầ th n ng đ n các r
đ ạ kinh và m ch máu.
ệ ố ủ ố ạ
1.1.2.2. H th ng m ch máu t y s ng ạ ố ố ạ ộ ộ ấ
ạ ỷ ổ ạ ộ
ữ ườ cách đ ượ ắ ươ c c t x
Đ ng m ch đ t s ng là đ ng m ch chính cung c p máu cho ằ ộ ố c t s ng và tu c . Đo n trên cung sau C1, đ ng m ch này n m ng cung sau ệ ố ng gi a 1,5cm nên khi PT không đ ườ ươ ữ ổ C1 quá đ
ng gi a 1,5cm tránh làm t n th ủ ố ạ ẫ ạ ạ
ạ
ng ĐM. H th ng tĩnh ồ m ch trong t y s ng d n máu vào m ng tĩnh m ch màng nuôi r i ễ ổ đ vào các tĩnh m ch r . ạ ủ ổ 1.2. Phân lo i u t y c
ạ ả 1.2.1. Phân lo i theo gi i ph u:
ư ướ ẫ Theo Greenberg M. (2010), u t yủ ứ i màng c ng U ngoài màng c ng,ứ U d
ủ ủ chia làm 3 nhóm nh sau: ngoài t y và U trong t y.
4
ứ ổ ế ạ ổ ứ ọ Theo T ch c Y t Th gi ế ớ i
1.2.1. Phân lo i theo t ủ ố ch c h c: ồ
(WHO) (2007) u t y s ng bao g m các nhóm: ế ủ ổ ứ ể ầ ch c bi u mô th n kinh: u t bào (TB) hình sao, u
ộ ủ ệ ố U c a t ầ TB th n kinh đ m ít nhánh, u màng ng n i t y…
ủ ủ ủ ủ U c a màng t y: u TB nhú màng t y (u màng t y…), u
ụ ế ỡ
trung mô (u máu, u m , u s n…), các u khác liên quan đ n màng t y...ủ
ơ ầ ạ ầ ố U th n kinh c nh s ng: u TB schwann, u x th n kinh, u
ác tính…
ươ ng bào…
ạ U lympho và TB t o máu: u lynpho ác tính, u t u t y củ ổ ặ ể 1.3. Đ c đi m lâm sàng
ứ ệ 1.3.1. Tri u ch ng lâm sàng chung
ố ả ệ ủ
ứ ệ ớ ườ ổ ồ ị ộ ạ ả R i lo n c m giác: ả là tri u ch ng x y ra s m và th
ặ ườ ừ ầ ầ ầ ấ ng xu t phát t
ấ ừ ạ ngo i vi vào trung tâm do kích thích r .
ạ ườ ắ ầ ừ ộ ồ ể tay. Đ c đi m đau th ệ khi xu t hi n đau lan t ả ố r i lo n c m giác th
ng b t đ u t ủ ặ ế ộ ị ố ị
ườ ệ ho c đ n m t v trí c đ nh. Đè ép t y do u luôn có s khác bi ơ ể ở ố ủ đau trong b nh c nh c a các u ngoài t y ố ng b m t bên c r i lan xu ng ế ế đ u g n đ n đ u xa, hi m ễ Các m t bên r i lan sang hai bên ệ ề ự t v ấ ả ng m t c m hai bên c th , bên đ i di n u th ổ ả thay đ i c m giác
ề ơ giác nhi u h n.
ố ộ ừ ướ ủ ố ạ ậ R i lo n v n đ ng: do u đè ép vào s ng tr
ộ ậ ầ ệ ế ể
ơ ệ ế ẫ ơ
ậ ơ ế ế ả ậ ộ
rung gi ố ệ ổ ươ ươ ả ạ mu n, tăng ph n x gân x ng, có d u hi u t n th
ề ể c t y s ng gây ả ấ ấ t th n kinh v n đ ng vùng th p ti n tri n gây nên m t ph n ra li ặ ủ ạ x các c liên quan. Vi c chèn ép t y kéo dài d n đ n co c ho c ấ t c khu trú, ti p đ n là m t kh năng v n đ ng theo ý ẫ ủ ấ ng c a d n ộ ể truy n bó tháp (Babinski, Hoffman). U có th phát tri n m t bên
ổ ậ ở ử ủ ứ ệ ứ ộ gây ra tri u ch ng n i b t
ế ố ứ ạ ố n a t y (h i ch ng Brown – Sequard). ả ạ ữ ơ
ủ ủ ể Y u chi không đ i x ng, co c , và r i lo n ph n x gi a 2 bên là ặ đ c đi m c a u t y.
5
ố ạ
ộ ủ ệ ể ặ ề ộ ố ạ ơ ứ ệ
R i lo n c tròn g p trong gia đo n mu n c a b nh. Tri u ch ng v c t s ng: ủ ố ố ơ ẫ ế ầ u to lâu ngày có th gây bào mòn, ạ phá h y thân đ t s ng, kích thích th n kinh gây co c d n đ n h n
ộ ế ậ ẹ ộ ố ộ ố ế ạ
ổ ch v n đ ng c t s ng, bi n d ng cong v o c t s ng c . ủ ở ể ặ ị 1.3.2. Đ c đi m lâm sàng c a u các v trí
ườ ẩ ặ ẩ ủ ng khó ch n đoán ho c ch n đoán
ổ o: th U t y vùng c ca ớ ạ ầ ẩ ặ ổ
ộ ậ nh m trong giai đo n s m. Đau vùng c và vùng ch m n ng lên ủ ổ ươ ủ ể ế ặ ổ ổ khi v n đ ng c là đ c đi m c a t n th
ố ố ng t y c cao. ể ạ ủ ạ ặ ộ
ự ươ ứ ạ ấ ép đ ng m ch đ t s ng ho c các nhánh c a nó có th t o nên s ố r i lo n cung c p máu các khu v c t N u đè ự ệ ng ng gây nên các tri u
ứ ề ch ng v não.
ủ ệ ằ ạ ả ể ố U t y vùng c
ả ạ ạ ổ th p: ấ bi u hi n b ng r i lo n c m giác, y u ế ễ ố ủ ơ ố c , r i lo n ph n x vùng chi ph i c a các r C5C6C7. Khi u chèn ép
ề ệ ệ ươ ướ ệ ở ể nhi u bi u hi n li t trung ng hai chi d i và li ạ t ngo i vi hai chi
trên.
ẩ 1.4. Ch n đoán hình nh
ả u t y củ ổ ẩ ươ ủ ế ụ ả ng pháp ch n đoán hình nh ch y u là ch p X
Các ph ướ ụ ắ ớ ụ ộ ừ ưở quang qui c, ch p c t l p vi tính và ch p c ng h ng t
ụ ẩ ị ươ là ph
ẩ Ch p CHT là tiêu chu n ch n đoán xác đ nh, ươ ệ ơ ẳ ớ ụ t h n h n so v i ch p CLVT và các ph vi (CHT). ư ng pháp u ng pháp khác; máy
ở ủ ố ể ụ ộ ố
ắ ắ ế ướ ủ CHT có th ch p c t s ng và t y s ng ị t ch c ch n v trí u, kích th c u, m i liên quan c a u v i t
cho bi ứ ể ự
ch c xung quanh; ngoài ra chúng còn có th d đoán tính ch t t ể ứ ọ ủ ủ ổ ủ ả ặ ch c h c c a u trên nh. Đ c đi m c a u t y c trên CHT th
ệ ệ ấ ả
ệ các bình di n khác nhau, ớ ổ ố ấ ổ ườ ng ố là tăng tín hi u trên T2W, gi m tín hi u trên T1W và ng m thu c ố đ i quang t
ừ . ị ủ ổ ề ậ ẫ 1.5. Đi u tr ph u thu t u t y c
ẫ ỉ ị ậ 1.5.1. Ch đ nh ph u thu t
6
ỉ ẫ ị ổ ượ ặ ủ ố ậ cho các u t y s ng c đ
Ch đ nh ph u thu t ệ ữ ươ ổ phát hi n u, nh m c đ t ra khi ế . ầ ng t n th n kinh ti p
ự ớ ừ ằ ngăn ng a nh ng th ầ ủ ỹ Tuy nhiên v i các u trong t y, u di căn c n có s xem xét k .
ươ ụ ụ ẫ ệ 1.5.2. Ph ậ ng ti n ph c v ph u thu t
ể ẫ ể ợ ế ấ ớ i th r t l n do
ậ kính hi n vi có l Kính hi n vi ph u thu t: ượ ố ế ậ ị ấ t, các c u trúc đ chi u sáng t ệ c phóng to nên vi c nh n đ nh và
ễ ộ ổ ơ ơ bóc tách mô u d dàng h n, cu c m an toàn h n.
ệ ưỡ ể ầ đ c m máu trong ng c c:
ố Máy đ t đi n l ầ ậ ấ ữ ự r t h u ích ủ ẫ ph u thu t th n kinh nói chung và u t y nói riêng.
ủ ể ố ị ớ i u
Siêu âm trong mổ: đ xác đ nh v trí c a kh i u, ranh gi ị ủ ườ ấ ạ ố và mô t y lành, các m ch máu b t th ng quanh kh i u.
ử ụ CUSA) s d ng năng l ượ ng
ắ Dao siêu âm: c thút siêu âm ( ố ấ ộ ớ ầ ừ ự ộ ầ ủ
ạ
phát ra t ụ v n” mô chung quanh, sau đó hút chúng ra ngoài. ộ ầ ắ s rung đ ng v i t n s r t cao c a m t đ u dò, “c t T o không gian an ủ ố ệ ấ ỏ ủ ả ỏ
ớ toàn cho vi c l y b ph n v c a u, gi m tác đ ng lên t y s ng khi ấ l y u l n.
ệ ế ợ ệ ệ Theo dõi đi n th g i:
ế ợ vi c theo dõi đi n th g i trong khi ế ẽ ể ệ ự ầ ổ ổ ự bào th n kinh s th hi n s thay đ i tính m d a trên nguyên lí t
ề ướ ấ ẫ ươ ụ ổ ồ
ẽ ượ ậ ự ệ ậ ẫ
ả c khi x y ra th ch t d n truy n tr ổ ớ v i vi c ghi nh n s thay đ i đó, ph u thu t viên s đ ầ ị ấ ứ ế ớ ng t n không h i ph c, và ả c c nh ạ ỉ bào th n kinh m i ch b m t ch c năng t m
ớ báo s m khi các t th i. ờ
ườ ổ 1.6.3. Đ ng m
ườ ổ a. Đ ng m phía sau
ậ ượ ở ử ụ ắ ỹ Có 3 k thu t đ
c áp d ng là c t cung sau, m n a cung và ướ ộ ư ạ ị ở ử ổ ươ c cũng nh lo i u. ng tùy thu c vào v trí, kích th
m c a s x ườ ổ ướ b. Đ ng m phía tr c
7
ườ ướ ị ỉ ườ ữ ợ
ướ c ch đ nh cho nh ng tr ủ ướ ấ ố ị ủ ng h p u t y c bên t y s ng mà xác đ nh l y u
Đ ng vào phía tr ặ c ho c tr ổ ổ ằ c n m phía tr ườ ươ ẽ ề ủ ố ng sau s gây t n th đ ng nhi u t y s ng khi PT.
ơ ượ ị ử ứ 1.7. S l
c l ch s nghiên c u ẫ ị ử ủ ườ ầ
ộ ủ ướ ậ Trong l ch s ph u thu t u t y, Horsley V. là ng ố ấ công b l y thành công m t u màng t y, d
ở ố ầ ượ ộ ủ ầ 1887. Kh i u n i t y l n đ u đ
ệ c PT b i Anton von Eiselsberg ớ
ổ ấ ự ủ ườ ầ l ng c c c a mình, Greenwood đã là ng
ưở ủ ố ụ ộ ừ ấ
ờ ể ộ b u trong t y s ng. Khi máy ch p c ng h ậ ượ ử ụ ẫ ng t ộ
th i, kính hi n vi ph u thu t đ ậ ả ẫ đã ch ng minh đ
ệ ể ấ ủ ệ ế ậ ầ ngành ph u thu t th n kinh, nhi u tác gi ố t đ l y h t u t y s ng là hoàn toàn có th vi c ph u thu t tri
ỉ ậ ự ậ ẫ ầ ớ th c hi n đ
c ầ ậ ớ ự ứ ệ ẫ ị
ự ổ ọ ị
ự ậ ẫ ọ
Ngày nay, ph ổ ớ ệ ộ ố ặ i đ u tiên ứ i màng c ng năm ở ố Áo năm 1907. Năm 1941, cùng v i vi c phát minh ra máy đ t ưỡ i đ u tiên m l y toàn ồ ệ xu t hi n, đ ng c s d ng r ng rãi trong chuyên ượ ứ ề c ẫ ể ệ ượ . Ban đ u các ph u thu t viên m i ch t p trung vào ả i nén ủ ộ H có r t ít quan tâm cho s n đ nh c a c t ẹ ươ ng pháp ph u thu t tôn tr ng s toàn v n ượ ị c đ t ra. Do đó trong
ch c năng th n kinh và th c hi n ph u thu t v i ý đ nh gi ấ ễ ầ ủ t y và r th n kinh. s ng.ố ủ c a di n kh p và n đ nh c t s ng luôn đ ố ự ế ủ ủ ề ố ố ị ổ , đi u tr kh i u t y s ng c nói riêng và u t y s ng nói th c t
ứ ẫ ộ ự ớ chung đó v n còn là m t lĩnh v c l n cho nghiên c u liên ngành và
ữ ự ể ả ự ệ ả ơ th c hành lâm sàng, đ c i thi n h n n a s qu n lý các BN có
ố
ế ỷ ướ ừ ữ ủ kh i u vùng này. Ở ệ Vi
nh ng năm 50 c a th k tr ễ ủ t Nam, t ứ ề ườ ư ẫ ả ậ nghiên c u v ph u thu t u t y nh : Nguy n Th ề c đã có nhi u ng Xuân tác gi
ạ ệ ươ ạ
ổ ữ ủ ở ạ ị ế ề ề này đã có nh ng t ng k t v đi u tr ngo i khoa u t y
ậ ớ ư ủ ẫ ơ
ư ễ ạ
ệ ắ ậ (1958), Ph m Gia Tri u (1960), D ng Ch m Uyên (1968). Sau ữ nh ng ễ trung tâm ph u thu t l n nh c a Võ Xuân S n (2006), Nguy n Công Tô và Nguy n Đình H ng (2008), Ph m Hòa Bình (2007), Võ ụ … Tuy nhiên, vi c áp d ng ỗ Văn Nho (2010), Đ Kh c H u (2016)
8
ị ẩ ạ ệ ề ệ ươ
ế ẫ ế ả
ộ ồ đ ng b các ph ộ trong cùng m t trung tâm ỏ ớ ế ư ủ ế không nh t
i k t qu ệ ủ ứ i các câu h i v l
ỷ ệ ế ướ ẫ ẩ ỉ ị ng ch n đoán, ch đ nh ph u thu t l y u, t l
ộ ố ố ị ổ ỉ ị ứ ng ti n ch n đoán hi n đ i, đi u tr đa mô th c ưở v nẫ còn có h n ch d n đ n nh h ạ ng ổ. Đ n nay, ch a có nhi u ề ề ị ả đi u tr u t y c ỏ ề ổ ể ả ờ ạ bi n d ng ươ ng pháp nghiên c u riêng cho b nh lý u t y c đ tr ậ ấ ị đ nh h ộ ố c t s ng c sau PT, ch đ nh c đ nh c t s ng và các ph
ố ợ ề ậ ẫ ị đi u tr ph i h p sau ph u thu t…
CH NGƯƠ 2
Ố ƯỢ ƯƠ Ứ Đ I T NG VÀ PH NG PHÁP NGHIÊN C U
ố ượ ứ 2.1. Đ i t
ng nghiên c u ồ ệ ủ ẩ ổ ượ Bao g m 58 b nh nhân u t y vùng c đ
ậ ẫ ọ ạ ế ệ ả ẫ
ph u thu t, có k t qu mô b nh h c t ệ ệ ệ ệ ệ ứ ờ kinh B nh vi n Quân y 103 và B nh vi n Vi c ch n đoán, vi ầ ậ i Khoa Ph u thu t th n t Đ c trong th i gian
ừ 3 năm t ế tháng 1 năm 2011 đ n tháng 1 năm 2014.
ọ ệ ẩ 2.1.1. Tiêu chu n ch n b nh nhân
ấ ả ẩ ượ ệ T t c các b nh nhân đã đ ổ
ộ ả ả ự d a vào và
ẫ ệ ế ọ ủ t y vùng c c ch n đoán u ừ trong biên b n ph u thu t. ậ ẫ ả và có k t qu mô b nh h c.
ưở ng t hình nh c ng h Đ c ượ vi ph u thu t ấ ậ l y u ạ ừ ẩ 2.1.2. Tiêu chu n lo i tr
ệ ế
B nh án không rõ ràng, thi u thông tin. ươ ứ ng pháp nghiên c u 2.2. Ph
ế ế ứ 2.2.1. Thi t k nghiên c u
ươ ứ ả ế ắ ng pháp nghiên c u: mô t ứ , c t ngang, ti n c u
ứ Ph ố không đ i ch ng.
9
ộ ứ
ố ượ ể ứ
ớ ng nghiên c u ệ ệ 2.3. N i dung nghiên c u 2.3.1. Đ cặ đi m đ i t ờ Tu iổ , gi i, th i gian phát hi n b nh
ể 2.3.2. Nghiên c uứ bi u hi n ệ lâm sàng
ề ử Ti n s BN .
ố ứ ệ ộ
ứ Th ng kê các tri u ch ng, h i ch ng lâm sàng: ộ ả ạ ậ ố ạ ạ đau, r iố ạ ố ưỡ , r i lo n i lo n dinh d ng
ố lo n c m giác, r i lo n v n đ ng, r ơ c tròn.
ứ ầ ể Đánh giá tình ch c năng th n kinh qua thang đi m
McCormick.
ứ ẩ ả 2.3.3. Nghiên c u ch n đoán hình nh
ự ả ẩ ộ ị ưở Ch n đoán xác đ nh có u d a trên hình nh c ng h
ả ố ố ừ T1W, T2W và hình nh sau tiêm thu c đ i quang t cho t ừ ng t ấ ả t c
ườ tr ợ ng h p.
ộ ưở ố ả + Hình nh c ng h ng t ừ ướ tr ố c khi tiêm thu c đ i quang
t :ừ
ị ị ạ Xác đ nh hình d ng, v trí, kích th c, ướ ranh gi
ủ Đánh giá c ng đ
ộ tín hi uệ c a u trên hình nh ệ ả ộ ồ ườ ứ ố iớ kh i u... ả T1W, T2W ệ đ ng tín hi u, gi m tín ng đ tín hi u, ườ ộ: tăng c
ớ v i các m c đ hi uệ .
ỗ ươ ủ ư phù quanh u, vôi hóa, r ng t y,
ổ T n th ủ ươ phá h y x
ừ ng t
ố ợ ng ph i h p nh ộ ố ng c t s ng… ộ ả + Hình nh c ng h ứ ộ ố ừ ố ố sau khi tiêm thu c đ i quang t : ố ấ ừ ố (có ng m thu c,
ưở ấ Đánh giá m c đ ng m thu c đ i quang t ả ố ấ ấ ấ ồ
ồ không ng m thu c), hình nh đ ng nh t hay không đ ng nh t. ủ ổ ấ ừ ủ ổ ừ ẩ ị + Ch n đoán v trí u: t y c cao t C1C4, t y c th p t C5
C7.
ả ạ ể ặ ố ố + Đ c đi m hình thái u: trong ng s ng, hình qu t đôi
(dumbell).
10
ướ ườ ấ ủ ấ c u l y đ
+ Đánh giá kích th ỏ ườ
ứ ộ làm 4 m c đ : nh đ ổ ả ồ ng kính dài nh t c a u, chia ấ ớ ớ ng kính < 1cm; l n 1cm≤ đk <2cm; r t l n ể đk ≥ 3cm, phát tri n c trong và ngoài
2cm≤ đk <3cm; u kh ng l ố ố ng s ng.
ộ ố ộ ố ổ ủ + Đo góc gù c a c t s ng c :
ươ ủ ạ ớ ặ ướ ố ph ng pháp c a Cobb v i 2 c nh là m t d ổ đo góc gù c t s ng c theo ặ i thân đ t C2 và m t
Ɵ ộ ố ớ ườ ố ). C t s ng v i đ ng cong sinh lý bình trên đ t C7 kéo dài (góc 0 ườ th ng khi 5
0 ≤
≤ 10Ɵ
ề ẫ ậ ị 2.3.4. Đi u tr ph u thu t
ẩ ướ ị ệ + Chu n b b nh nhân tr ổ c m .
ư ế ệ ộ ườ ả + Vô c m T th b nh nhân tùy thu c đ ổ ng m .
ươ ộ ụ ụ ệ ậ ẫ + Ph
ộ ụ ụ ể ậ ẫ ẫ ố ổ ộ ng ti n ph u thu t: b d ng c chuyên khoa m c t ệ ố s ng chung, b d ng c vi ph u, kính hi n vi ph u thu t, đ t đi n
ự ắ ươ ố ộ ưỡ l ng c c, dao c t siêu âm, máy khoan mài x ng t c đ cao, máy C
arm.
ổ ấ ỹ ậ + K thu t m l y u.
ổ ỹ ở ươ ậ ị + Đánh giá trong m : k thu t m x
ươ ấ ph ả ắ ễ ầ ng pháp l y u, có ph i c t r th n kinh hay không, s l
ễ ắ ớ ắ ứ ủ ắ ớ ớ ủ ng, v trí u so v i t y, ố ượ ng ố r c t, v i u màng t y (c t u cùng v i c t màng c ng mà g c u
ố ố ứ ắ bám vào, c t u và đ t g c u bám vào màng c ng).
ộ ấ ứ ế ế ế ấ ầ ấ ộ : l y h t, g n h t, l y m t Đánh giá m c đ l y h t u
ầ ả ệ ẫ ặ ấ ph n ho c l y làm gi i ph u b nh.
ề ệ ị ổ + Đi u tr và chăm sóc b nh nhân sau m .
ứ ế ế + Tai bi n và bi n ch ng.
ế ệ ả ọ + K t qu mô b nh h c
ẫ ả ậ ế 2.3.5. Đánh giá k t qu ph u thu t
ả ầ ế ế ả ờ ừ Th i gian: k t qu g n, k t qu xa sau PT t 6 tháng tr ở
lên.
11
ự ứ ầ ạ Đánh giá tình tr ng ch c năng th n kinh d a trên thang chia
ạ ớ ướ ộ ủ đ c a McCormick, so sánh v i tình tr ng tr c PT qua các tiêu
ế ể ả ổ chí: ti n tri n, không thay đ i và suy gi m.
ủ ế ẩ Đánh giá k t qu ả theo 3 tiêu chu n c a Guidetti B.: t t,ố
ấ ổ không thay đ i và x u.
ử ộ ố ế ạ Đánh giá t vong; tái phát u sau m ; ổ bi n d ng c t s ng sau
m .ổ
ươ ố ệ ử ố 2.4. Ph ng pháp th ng kê và x lý s li u
ấ ả ố ệ ượ ầ T t c các s li u đ c tính theo t ỷ ệ l ph n trăm %, giá tr ị
ộ ệ ế ố ủ ể ặ ẩ
χ ượ ử ụ ể ằ ị ừ trung bình đ l ch chu n theo t ng đ c đi m c a bi n s nghiên ặ ² ho c c s d ng b ng test
ố ệ ề ầ ứ c u. Các so sánh và ki m đ nh đ Student v i ớ P<0,05. Phân tích s li u trên ph n m m MedCalc.
ệ ả ượ ề ầ ấ Tài li u tham kh o đ c đánh d u trên ph n m m EndNote
X7.
ạ ứ ứ 2.5. Đ o đ c nghiên c u
ƯƠ Ứ Ả Ế CH NG 3 : K T QU NGHIÊN C U
ộ ố ặ ể ị ủ ố ủ ổ 3.1. M t s đ c đi m d ch t ễ ọ c a u t y s ng vùng c h c
ổ ớ 3.1.1. Tu i và gi i
ả ổ ủ ổ ủ B ng 3.1:
Tu i trung bình c a BN u t y c là 40,7 ± 15,6. ộ ổ ừ ấ ặ ộ ổ ườ ng g p nh t là trong đ tu i lao đ ng t 2060 Nhóm tu i th
(82,7%).
ỷ ệ ữ ả ớ B ng 3.2: T l n /nam là 1,3/1. Riêng v i u màng t y t ủ ỷ
ệ ữ ế l n chi m 5/6 (83,3%).
ứ ệ ế ả ộ ố B ng 3.3: Trong nghiên c u đa s BN đ n vi n mu n, sau
ự ệ ớ 12 tháng (50,0%), s cách bi t này có ý nghĩa v i P < 0,05.
12
ạ ủ ổ
ặ ườ
3.2. Phân lo i u t y c ạ ả Lo i u th ự B ng 3.4: ủ ệ
là u trong t y (12,1%). S khác bi ọ ườ ệ ế ế ạ lo i mô b nh h c các u ng g p, chi m t u t
bào schwann th ố ấ ớ ộ ủ ế
ệ ớ ự ặ ạ ơ ủ ng g p là u ngoài t y (87,9%), ít h n ớ t có ý nghĩa v i P<0,0001. Phân ỷ ệ ặ l ủ cao nh t v i 63,8%. Các u màng t y, màng ng n i t y chi m cùng ỷ ệ l t v i P=0,0001. t
ủ ể ặ là 10,3%. Lo i u khác ít g p. S khác bi ổ ẩ 3.3. Các đ c đi m ch n đoán u t y vùng c
ệ ứ
ệ ả ặ ở ầ 3.3.1. Tri u ch ng lâm sàng ứ B ng 3.5: Tri u ch ng đau nói chung g p ế h u h t các
ườ ề ở ễ ặ ợ ủ tr ng h p (98,3%). Đau theo r TK g p nhi u
các u ngoài t y. ố ạ ả ả ề ầ ớ
ệ ả ạ ố B ng 3.6. Ph n l n các BN đ u có r i lo n c m giác ấ xu t ỷ ệ l
ứ (89,7%) (P<0,05). Tri u ch ng r i lo n c m giác có t ự ệ ở ệ ệ ủ nhóm u ngoài t y có s khác bi hi n
ả ầ ế ạ ớ t rõ r t, v i P < 0,05. ậ ố B ng 3.7.
ế ủ ố chi m 89,7%. Nhóm u ngoài t y có t
ề ơ ỷ ệ l ớ nhi u h n có ý nghĩa (47/5192,2%) v i P < 0,05.
ặ ở ệ ộ ộ ệ ộ H u h t các BN (52/58) có r i lo n v n đ ng ộ ạ ậ BN r i lo n v n đ ng 17,2% BN bi uể 22 ệ ứ t t ệ hi n li
ơ t m t nhóm c . 20,7% có li ế ệ ử ườ t m t chi. Li ặ chi g p ề ở t n a ng i chi m 13,8%, g p nhi u u ngoài
BN (37,9%). Li t yủ .
ạ ệ ả ả B ng 3.8. Ph n x b nh lý bó tháp có 30/58 (51,7%). Các
ạ ỷ ệ ể ủ ệ ề ơ bi u hi n nhi u h n (4/7 – 57,1%).
lo i u trong t y có t ả ạ ơ ặ l ố B ng 3.9. R i lo n c tròn ở
ủ ố ề ạ ơ g p trong 11 BN (19,0%), ệ ể nhóm u trong t y r i lo n này bi u hi n nhi u h n (3/7 – 42,8%).
ả ố ưỡ ơ ặ B ng 3.10. ng, teo c g p trong 18 BN ạ R i lo n dinh d
ủ ế ở ủ (31,0%), ch y u nhóm u trong t y có t ỷ ệ l ơ cao h n (4/7 –
57,2%).
13
ả ạ ở
B ng 3.12. Các giai đo n lâm sàng: ế ủ ế ch y u là ở ủ ỉ chèn ép t y 52/58 BN chi m 89,6%, ch có 6 BN ạ giai đo n ễ ạ giai đo n đau r
ự ớ ố (11,4%). S khác nhau có ý nghĩa th ng kê v i P < 0,05.
ả ầ ớ ướ ẫ ậ
ế ố ỉ ộ c ph u thu t ph n l n cao. B ng 3.13. Đ McCormick tr ạ ạ ớ ệ Ch có 15 BN đ n vi n giai đo n s m (25,9%), 37,9% có r i lo n
ự ứ ủ ọ ệ ớ nghiêm tr ng ch c năng t y. S khác bi t có ý nghĩa v i P < 0,05.
ữ ự ể ờ ồ ắ Bi u đ 3.2. Không có s liên quan gi a th i gian m c
ộ ệ
ệ b nh và đ McCormick khi vào vi n. ộ ưở ừ ả 3.3.2. Hình nh c ng h
ả ườ
ng t ả B ng 3.14. Hình nh u trên T1W th ấ ở ạ ở ủ các lo i u, rõ nh t ệ ồ đ ng tín hi u (98,3%) ặ ả ng là gi m ho c các u trong t y và
ngoài MC (100%). ả ủ ổ ủ ả ố
B ng 3.15. ệ ủ Hình nh c a kh i u t y c trên CHT T2W ch ế y u là tăng tín hi u (82,7%) (P < 0,05). U trong t y tăng tín hi u ủ ệ ở
ủ 85,7%, u ngoài t y là 83,8%.
ả ầ ạ ấ ế ấ H u h t t B ng 3.16. t các lo i u, nh t là u t
ệ ặ ả ồ
ả ệ
ế bào ớ ủ schwann và ependymoma có tín hi u gi m ho c đ ng v i t y ố s ng trên nh T1W, tăng tín hi u trên T2W ặ ưở ể ả ộ ố ng t ừ
ế ố ớ ố sau tiêm thu c đ i quang t :
ố ố ừ ạ ườ ủ ấ ợ ủ B ng 3.17. Đ c đi m c a kh i u trên phim c ng h ừ ranh gi ng h p ng m thu c đ i quang t i rõ chi m 77,6%, 89,7% các ấ m nh; Các u ngoài t y ng m tr
ố ề ủ ấ ồ ơ
ứ ủ ệ ấ thu c nhi u h n u trong t y; Tính đ ng nh t 56,9%; 27,6% có nang ủ trong u; 66,6% u màng t y có d u hi u đuôi màng c ng; u phá h y
ươ ở ủ ế ở ườ ế x ng 27,6%, ch y u các tr ợ ng h p u t bào schwann, u
ỉ ặ ở ủ ủ ỗ ủ màng t y; R ng t y ch g p u trong t y, 66,6% ependymoma có
ỉ ặ ở ủ ủ ỗ r ng t y. Phù t y quanh u ch g p 8,7%.
ả ỉ ướ B ng 3.20. ỏ c u nh . Nhóm
ế ấ ớ ướ Ch có 4 BN (6,9%) có kích th ỷ ệ l c u l n chi m t cao nh t (60,3%). BN có kích th
14
ả ở ệ ế ố B ng 3.21. BN ộ nhóm đ n vi n mu n, đa s có u kích th ướ c
l n. ớ
ẫ 3.4. Vi ph u thu t ậ u t y củ ổ
ươ ẫ 3.4.1. Ph ậ ng pháp ph u thu t
ả ổ ố ể ấ B ng 3.22. i sau đ l y u, có 4 BN (u dumbell
ủ ầ ườ ướ 93,1% m l ố ợ ả ngoài t y) c n ph i ph i h p thêm đ ổ ng m phía tr c.
ả ượ ế ắ ộ B ng 3.23. 89,7% đ
ể ấ ươ ứ t
ủ ủ ề ạ ở ớ c ti n hành c t toàn b cung sau ắ ỉ ầ ắ ử ng ng đ l y u. 06 BN ch c n c t n a cung (10,3%), 2 BN c t ả ắ u ngoài t y. V i các u trong t y đ u ph i c t cung sau t o hình
ả c cung sau.
ấ ạ ả ớ ượ ộ ế B ng 3.24. V i chung lo i u, l y đ c toàn b u chi m t
ệ ỷ ệ ấ ượ ế ớ ở l cao v i 47/58 (81,0%). T l l y đ c h t u nhóm
ớ ủ ớ ỷ ệ ấ cao (82,3%) v i P < 0,05 . V i u trong t y, t ỷ u ngoài t yủ ế ế l y h t u chi m l
71,4%.
ứ ổ ế ế ẫ ậ 3.4.2. Tai bi n trong m Bi n ch ng sau ph u thu t
ả ế ỉ ặ ở B ng 3.26.
ề ả Tai bi n trong PT ch g p 2 BN ươ ễ ạ ộ ổ ủ t y có ch y máu nhi u, do t n th nhóm u ngoài ố ng đ ng m ch r và đám r i
ủ ạ ổ ươ ễ ầ ở tĩnh m ch ngoài MC t y. T n th ng r th n kinh liên quan các
ặ ủ ế ơ u ngoài t y g p 1 BN u x TK (1,9%), 4 u t
ợ ắ ễ ườ ễ ễ ẫ Có 2 tr
ệ ả ưở ườ ề ể ặ ợ bào schwann (7,9%). ậ ng h p c t r C1, 1 r C2, 1 r C3 và C5. Sau ph u thu t ổ ng n ng do t n ng h p đ u không có bi u hi n nh h các tr
ươ ễ th ng các r này.
ứ ế ậ ẫ ườ ẫ ậ ợ Bi n ch ng sau ph u thu t: 3 tr ng h p sau ph u thu t có
ệ ượ ủ ứ ử hi n t ng phù t y th phát; trong đó có 1 BN t vong (1,7%).
ị ố ợ ề ẫ ậ 3.5. Đi u tr ph i h p sau ph u thu t
ủ ứ ệ ỉ
ị ạ ị ạ ổ ề ỗ Trong nghiên c u c a chúng tôi ch có 01 b nh nhân ổ i ch và vùng c , Schwannoma ác tính; Sau m đi u tr x tr t
15
ề ứ ủ ể
ổ ổ ổ t ng li u 50 Gy; Ki m tra sau 6 tháng các ch c năng t y c n ị đ nh.
ế ẫ ả ậ 3.6. Đánh giá k t qu sau ph u thu t
ả ầ ế ẫ
ậ 3.6.1. Đánh giá k t qu g n sau ph u thu t ế Ở ủ ả ể ố ơ B ng 3.27.
nhóm u ngoài t y, các BN ti n tri n t ớ Ở ủ nhóm u trong t y v i t ệ t h n rõ r t ỉ t ch t ớ ỷ ệ ố l
(48/5194,1%) v i P<0,05. ổ ế chi m 57,1%, không thay đ i 42,8%.
ể ể ồ Bi u đ 3.4. Thang đi m McCormick khi ra vi n: ỷ ệ l
BN có đ ở ố ộ ả ử ộ trên.
ệ t vong đã nêu ớ ộ ổ ự 1 và 2 tăng lên, đ 4 và 5 gi m xu ng. 2 BN t ố
ả S thay đ i các đ McCormick có ý nghĩa th ng kê v i P<0,05. ữ ả ầ ế ấ ả ố
ế ả ạ ổ ồ
ầ B ng 3.29. M i liên quan gi a b n ch t u và k t qu g n: h u ụ ố ế h t các lo i u nói chung có k t qu ngay sau m là h i ph c t t. ủ ế ở ổ ặ ủ các b nh nhân trong t y.
Nhóm không thay đ i g p ch y u ế ả ẫ ệ ậ 3.6.2. Đánh giá k t qu xa sau ph u thu t
ờ ớ ắ ấ
Chúng tôi theo dõi các BN v i th i gian ng n nh t là 6 tháng, ấ
dài nh t là 51 tháng, trung bình là 26,1±13,1 tháng. ệ ứ ệ ả ả B ng 3.30.
ầ ớ ườ ủ ẫ ậ ph u thu t (u ngoài t y là 44,9%), còn ph n l n các tr
ệ ặ ả 39,3% BN có c i thi n các tri u ch ng ngay sau ợ ng h p ế (59,0%) c i thi n trong 6 tháng đ n 1 năm ho c sau đó, 1,7% không
ả ệ ủ
ườ ệ ẫ ậ ợ ổ có c i thi n (P=0,0401). Trong nhóm u trong t y, không có BN nào ả c i thi n ngay sau ph u thu t, 1 tr ng h p không thay đ i theo
ờ ướ ặ ầ ng n ng d n lên.
th i gian mà có xu h ả ỷ ệ ồ ụ ố ả l ế t chi m t ỷ
B ng 3.31. Trong c 2 nhóm u, t ệ h i ph c t ứ ự ả ớ ướ ệ cao (96,4%). 2 BN có s suy gi m tri u ch ng so v i tr c. l
ỷ ệ ể ả BN có đi m McCormick 1 và 2 tăng lên rõ T l
ự ệ ớ B ng 3.32. ế 87,5%, có s khác bi ỷ ệ l
t v i P < 0,05. ữ ế ả ệ r t, chi m t ả B ng 3.33. Không có liên quan gi a k t qu xa và đ ộ
ướ McCormick tr c PT.
16
ả ữ ị ự ế ả B ng 3.34. Không có s liên quan gi a v trí u và k t qu sau
m .ổ
ả ự ồ ứ ụ ầ
ể ụ ồ thang đi m McCormick. Chúng tôi có 82,1% h i ph c, nh tr
ự ệ ả ổ ớ m 14,3%, 3,6% suy gi m. S khác bi
ữ ả ự ế ả B ng 3.35. Đánh giá s h i ph c ch c năng th n kinh theo ư ướ c t này có ý nghĩa v i P<0,05. ả ấ B ng 3.36. Không có s liên quan gi a b n ch t u và k t qu
xa.
ữ ả ướ ự B ng 3.37. Không có s liên quan gi a kích th ế c u và k t
qu xa.ả
ả ộ ấ ứ ả ưở ế ế ả B ng 3.38. M c đ l y u nh h ng đ n k t qu sau PT
ự ớ ố ủ ệ c a b nh nhân, s liên quan này có ý nghĩa th ng kê v i P<0,05.
ẫ ậ 3.7.3. Tái phát sau ph u thu t
ờ ườ ợ ng h p
ụ ế ể ậ ẫ Th i gian theo dõi trung bình là 25,4 tháng, 42 tr (chi m 72,4%) có ch p phim CHT ki m tra sau ph u thu t. T l ỷ ệ
ờ ừ tái phát u 19,0%. Th i gian tái phát t
1 – 35 tháng. ơ ầ ả ả ở ạ ấ ớ B ng 3.39. t ỷ ệ l tái phát u x y ra lo i u x th n kinh l n nh t.
ế ạ ẫ ậ ộ ố 3.7.4. Bi n d ng c t s ng sau ph u thu t
ỷ ệ ế ộ ố ự ạ ả B ng 3.41. T l bi n d ng c t s ng sau PT là 39,0%, có s liên
ữ ố ộ ố ế ạ ị ắ quan gi a s cung sau b c t và bi n d ng c t s ng.
ƯƠ CH NG 4
ễ ọ ộ ố ặ ể ị : BÀN LU NẬ ờ h c, th i gian phát hi n ệ b nhệ
4.1. M t s đ c đi m d ch t 4.1.1. Tu iổ
ủ ậ ổ ổ Bao S. và cs (2004) ghi nh n u t y c có tu i trung bình là
ổ 36,7. Wahdan M. và cs (2014) báo cáo tu i trung bình là 40,9±14,4.
ặ ề ẻ ơ ứ ớ
ướ h n so v i nghiên c u trong ệ ổ ế ệ c đây có l n c tr ụ do hi n nay vi c ch p CHT đã ph bi n.
Chúng tôi g p nhi u BN tr ướ ẽ iớ 4.1.2. Gi
17
ớ ự ệ ề ớ t v gi
ủ V i u nói chung thì không có s khác bi ề ở ữ ặ ề ơ
riêng v u màng t y thì ệ ữ ắ n g p nhi u h n nam. Chúng tôi g p t ấ ủ ớ l
ả Haegelen C. và Bassiouni nh n xét nh ế i, n u xét ặ ỷ ữ ề ở ộ đ ư ậ
ầ n m c u màng t y g p 3 l n so v i nam, các BN n đ u ổ tu i trung niên. Các tác gi v y.ậ
ờ ệ ệ
4.1.3. Th i gian phát hi n b nh ả ủ ế ế ớ ộ K t qu c a chúng tôi v i BN đ n mu n sau 12 tháng là
ứ ủ ớ ợ ả ễ 50,0%, phù h p v i nghiên c u c a các tác gi Nguy n Hùng Minh
(1994), George A. (1961), Subaciute J. (1997).
ủ ổ ạ
4.2. Phân lo i u t y c ủ ỷ ệ ấ ơ ứ ủ T l
ả ủ ỡ ẫ ớ ộ ố ẽ ầ ả ả ớ ế v i k t qu c a m t s tác gi
, có l ủ ỷ ệ ủ u trong t y trong nghiên c u c a chúng tôi th p h n so ơ c n ph i có c m u l n h n. ế u ngoài t y chi m 67,6%, u trong t y 32,4%. Theo Bao S. (2004) t l
Ở ủ ặ ố nhóm u trong t y, chúng tôi g p đa s là ependymoma
ớ ợ ủ Wahdan M. và cs.
ớ ậ (85,7%). Phù h p v i nh n xét c a Maira và cs, ế ư ế ẫ ủ
ế ầ
ầ ớ ổ ấ ủ ầ ỏ V i các u ngoài t y nói chung, chi m u th v n là các u ủ Yu Y. và cs (2011) nghiên ỏ v dây th n kinh, sau đó đ n u màng t y. ứ c u 39 u ngoài t y c th y ph n l n là các u v dây th n kinh
ắ ậ ỗ ở (66,6%), meningioma (11/39BN). Đ Kh c H u (2016)
ủ ễ ế ề ầ các u ấ th n kinh và u màng t y chi m nhi u nh t DMCNT thì u r
(67,1% và 26,8%).
ặ
ể 4.3. Đ c đi m lâm sàng 4.3.1. Ti n sề ử b nhệ
ề ử ủ ứ ư ề ố Cũng gi ng nh nhi u nghiên c u khác, ti n s c a BN
ủ ẩ ị ổ ủ ít có giá tr trong ch n đoán u t y nói chung và u t y vùng c .
ứ ệ 4.3.2. Tri u ch ng lâm sàng
18
ệ ứ ườ ủ ặ Tri u ch ng lâm sàng th
ứ ủ ả ậ ạ ộ
ộ ố ư ố ạ ạ ơ ố
ủ ng g p c a u t y trong nhóm ố ố nghiên c u c a chúng tôi là đau, r i lo n c m giác, v n đ ng ph i h p ợ v iớ m t s các r i lo n khác nh r i lo n c tròn, dinh ưỡ d ng…
ứ ệ 4.3.2.1. Tri u ch ng đau
ấ ủ ệ ể
ạ ộ ố ổ Chúng tôi th y 100% các u trong t y có bi u hi n đau, ch ỉ ế y u ch đau t
ủ i c t s ng c (71,4%, P<0,05). Tuy nhiên theo Võ ứ ư ệ ặ ộ
ơ Xuân S n (2006) ượ ủ ệ ẩ đ
ổ ế ở ơ ở ượ ư ệ ề ỉ ị đau là m t tri u ch ng ít đ c tr ng và không ấ c đánh giá cao trong ch n đoán u trong t y. Hi n nay CHT r t ạ c xem nh vô h i, vi c ch đ nh ph bi n
ụ ẩ ớ ị nhi u c s và đ ế ề ệ
ế ch p CHT n u đi u ki n cho phép giúp xác đ nh ch n đoán s m là ầ c n thi t.
ố ạ ả ứ ệ 4.3.2.2. Tri u ch ng r i lo n c m giác
ự ứ ư ệ nh Wahdan và cs (2014), tri u ch ng lâm sàng
ổ ế ả ả ạ ả ồ ươ T ng t ố ph bi n là r i lo n c m giác bao g m đau và gi m c m giác
(70,5%).
ả ệ ị ả
ớ ỗ ể
ố ậ ả ở
ả ủ ế ầ ớ giác theo rễ (P<0,05), bi u hi n ấ H u (2016) th y các u DMCNT có r i lo n c m giác ươ ả ch y u là gi m c m giác, t nh
ấ ả ể ả Các u ngoài t y ủ ph n l n bi u hi n d c m và gi m c m ơ (P<0,05). Đ Kh c ắ ệ s m và rõ h n ạ 80,5%, ự ư Mooij (2010). ng t ừ ả Chúng tôi có 24,1% có gi m, m t c m giác t vùng u tr
ứ ề ả ố ỏ xu ng ch ng t
các u to chèn ép nhi u c hai bên. So sánh có s ả ứ ở khác bi
u có kích th ả ể ạ ở tr lên.
ở ự ướ ớ ệ t ệ (P<0,05) khi tri u ch ng này x y ra c l n ệ ố Có 10,3% BN không có bi u hi n r i lo n c m giác. Theo ợ ườ ả Brotchi J. không ph i ít các tr
ủ ổ ng h p u trong t y c không có các ậ ộ ạ ả ệ ố ể bi u hi n r i lo n c m giác và v n đ ng.
ố ạ ậ ộ ứ ệ 4.3.2.3. Tri u ch ng r i lo n v n đ ng
ầ ớ
ắ ầ ấ ả ứ ế ể ặ ậ ớ ệ ằ Klekamp (2007) đã báo cáo r ng ph n l n BN có các tri u ch ng ti n tri n ch m, b t đ u v i đau ho c m t c m giác trong
19
ề ề ố ệ ạ ậ ấ ấ
ế ơ ạ ơ ế ặ ố ứ 50%. 23% nh n th y các v n đ v r i lo n dáng đi là tri u ch ng ụ ả ầ đ u tiên, 16% y u c , và 12% r i lo n c tròn ho c thi u h t c m
ệ ể giác ti u ti n.
ủ ứ ế ệ 9,6% đ n vi n đã
Trong nghiên c u c a chúng tôi có 8 ậ ạ ạ ố ộ ở ạ giai đo n có r i lo n v n đ ng, chỉ có 17,2% giai đo n li ở ệ t
không hoàn toàn. ỷ ệ ố ở ộ ậ ạ ế T l r i lo n v n đ ng
nhóm u t ứ ắ ơ ỗ
ấ ỷ ệ ể ả ề này là 37,3%). Có th gi l
i thích đi u này vì các u r ớ th y t ầ ướ ớ ể ớ ỉ ủ bào schwann c a ậ chúng tôi là 94,6%, cao h n các nghiên c u khác (Đ Kh c H u ễ c l n m i gây chèn ép
ặ ỷ ệ ướ ớ th n kinh ch khi phát tri n v i kích th ớ ủ u này v i kích th t y, chúng tôi cũng g p t c l n cùng là l
94,6%.
ộ ấ ệ ứ ộ ở ể ấ Các h i ch ng xu t hi n mu n
ư ỉ nh schwannoma, meningioma… Ch có 20% các tr
ầ ệ ủ ộ ố ể ệ ấ
ạ ả ớ ố ạ ậ ộ
ầ ủ ệ ấ Theo Bao S. và cs (2004) các d u hi u ban đ u c a u t y c
ế ơ ầ ớ ị ả ư ế ệ ậ các u phát tri n r t ch m ấ ợ ườ ng h p xu t ườ hi n đ y đ các d u hi u lâm sàng kinh đi n. Có m t s ít tr ng ợ ố h p r i lo n v n đ ng không đi kèm v i r i lo n c m giác (6,9%). ủ ổ ph n l n là d c m 46%, y u c 38% nh ng khi đ n vi n thì đã có
ệ ệ ể 81% bi u hi n li t và 3% li ệ ứ t t ở chi kèm theo khó th .
ố ạ ơ ứ ệ 4.2.2.4. Tri u ch ng r i lo n c tròn
ứ ủ ạ ố ơ
Trong nghiên c u c a chúng tôi có 19,0% BN r i lo n c ở ầ ế ế ệ ộ h u h t các BN đ n vi n mu n sau 12 tháng (P<0,05). tròn và
ứ ạ ầ 4.3.2.5. Tình tr ng ch c năng th n kinh
ữ ạ ờ
ầ ớ ở ể ệ
ắ ệ Liên quan gi a th i gian m c b nh và giai đo n lâm sàng: các ạ ớ ệ ế ủ BN v i bi u hi n giai đo n chèn ép t y ph n l n nhóm đ n vi n mu n.ộ
ớ ướ ổ ặ ể V i thang đi m McCormick tr
ớ ộ ự ệ ớ ớ l n BN v i đ McCormick cao, s khác bi ầ c m , chúng tôi g p ph n t có ý nghĩa v i P<
0,05.
20
ễ ắ ượ ẫ ậ ở : BN đ
Nguy n Thành B c (2010) ỷ ệ ấ ế ễ c ph u thu t ệ ạ đau r chi m t ạ giai đo n t không hoàn th p (9,52%), 71,43% giai đo n li
l ệ toàn, 19,05% li
t hoàn toàn. ộ ưở ừ ả 4.4. Hình nh c ng h ng t
ả ủ ố ưở ừ ộ ổ
4.4.1. Hình nh u t y s ng vùng c trên phim c ng h ố ng t ủ ứ ấ
Nghiên c u cho th y trên các phim CHT các kh i u t y c ầ ớ ườ ệ ỗ ộ ổ ng đ tín hi u ph n l n tăng trên chu i xung T2W nói chung có c
ệ ệ ả ồ ỉ
ệ ả ỉ (82,8%), ch có 15,5% đ ng tín hi u và 1,7% gi m tín hi u; Trên ặ ồ xung T1W u gi m (51,7%) ho c đ ng tín hi u (46,6%), ch có 1,7%
ệ ự ữ ả ở tăng tín hi u. S khác nhau gi a hình nh u
ế ầ ố
ệ ả ặ ả ồ ỗ các chu i xung này ủ có ý nghĩa th ng kê (P<0,05). Theo Parsa (2004) h u h t các u t y ề đ u có hình nh gi m ho c đ ng tín hi u trên T1W và tăng trên
T2W.
ả ố ố ừ Hình nh CHT các u sau tiêm thu c đ i quang t ố : đa s các
ố ớ ế kh i u có ranh gi
ừ ạ ố ợ ố ồ ườ i rõ trên phim CHT 41/58 chi m 70,7%, 89,7% ấ ấ m nh, tính đ ng nh t ng h p ng m thu c đ i quang t
các tr ặ g p trên 33/58 BN (56,9%).
4.4.2. Kích th
ướ ấ ớ ế ả ở ớ c uướ 93,1% BN có kích th c u l n và r t l n tr lên, k t qu này
ộ ố ợ ả ứ ớ cũng phù h p v i m t s tác gi đã nghiên c u (Peng L. và cs
ề ự ữ ướ (2005), McCormick, Paul C.). V s liên quan gi a kích th c u và
ệ ấ ặ ờ ẽ ệ th i gian xu t hi n b nh không ch t ch .
ủ ổ ẫ ậ 4.5. Vi ph u thu t u t y c
ứ ẫ ấ ả ệ ị ượ Trong m u nghiên c u này, t t c b nh nhân đ
ỉ ổ ể ả ệ ả ổ m ngay khi phát hi n u. Ngay c khi ch m đ gi ỉ c ch đ nh ệ ủ i áp t y, tri u
ủ ứ ổ ượ ả ệ ch ng lâm sàng c a BN sau m cũng đ c c i thi n và kéo dài.
ươ ẫ 4.5.1. Ph ậ ng pháp ph u thu t
ươ ậ ẫ 4.5.1.1. Ph ủ ng pháp ph u thu t u ngoài t y
21
ổ ủ ố ớ ủ
ớ ắ ỏ ụ ả ố ớ ề đ u v i cùng v i m c đích c t b kh i u và gi
ả ả ề ạ ả ọ
ủ ố ừ ự ứ ả Đ i v i PT u t y vùng c nói chung và u ngoài t y nói riêng ủ i phóng chèn ép t y ầ ố s ng, đi u quan tr ng là ph i đ m b o các m ch máu, dây th n ề kinh và phòng ng a s suy gi m ch c năng t y s ng càng nhi u
càng t t. ố
ư ỉ ủ ầ ớ ươ ắ Khác v i u trong t y là g n nh ch có ph ng pháp c t toàn
ổ ấ ươ ộ ả b b n cung sau vào vùng t n th
ọ ề ụ ự ự ố ủ t y có nhi u s l a ch n. Nói chung, m c tiêu cu i cùng là c
ả ồ ố ộ ố ể ạ ươ ể i đa x ắ g ng b o t n t
ư ế ộ ố ự ạ ổ
ế ố ườ ươ ẫ ậ ng pháp ph u thu t theo các y u t ổ ng m và ph sau đây: S đ
ấ ủ ướ ố ị kh i u; Kích th ế ể ộ ộ t đ b c l ầ c n thi
ố ố ể ề ả ạ ộ ố ố ớ ng l y u, đ i v i các u ngoài ố ế ự ấ ng c t s ng đ có th h n ch s m t ọ ữ v ng cũng nh bi n d ng c t s ng c sau PT. Chúng tôi l a ch n ự ố c, v trí và tính ch t c a kh i ấ u; Ki m soát đ ng m ch đ t s ng và cu i cùng là v kh năng b t
ổ ộ ố ế ạ ị ổ n đ nh và bi n d ng c t s ng sau m .
ươ ẫ ậ 4.5.1.2. Ph ủ ng pháp ph u thu t u trong t y
ứ ủ ủ ỉ
ậ ợ ườ ấ ả ớ nh n 7 tr ng h p v i 6 ependymoma, 1 u nang. T t c các tr
ớ ắ ườ ề ổ ng m phía sau, cùng v i c t toàn b ợ h p chúng tôi đ u dùng đ
ươ ườ ứ ể ế ầ ấ Trong nghiên c u c a chúng tôi, nhóm u trong t y ch ghi ườ ng ộ ợ ng h p ng ng đ vào l y u. Trong h u h t các tr cung sau t
ượ ở ở ể ấ ữ ị ệ ủ ố t y s ng đ c m rãnh gi a sau đ l y u.
ự ấ ở ủ ữ xác vách sau gi a và m t y vào khu v c y giúp tránh đ Vi c xác đ nh chính ượ c
ữ ươ ủ ủ ố ễ ổ ộ nh ng th ng t n vĩnh vi n gây ra cho các c t sau c a t y s ng.
ị ượ ớ ủ ố ừ Xác đ nh đúng và bóc tách đ c ranh gi
ế ượ ừ ạ ế ố ươ ả ể ấ có th l y h t đ c kh i u, v a h n ch kh năng gây th i u – mô t y s ng v a giúp ổ ng t n
ủ ố cho mô t y s ng lành.
ệ ớ ủ ề ả ẫ ị ữ ậ Hi n nay v i nh ng 4.5.2. Kh năng c a đi u tr vi ph u thu t:
ộ ế ệ ươ ệ ẩ
ti n b trong vi c phát minh ra các ph ệ ử ụ ệ ẫ ậ ặ ỗ ợ ng ti n h tr ch n đoán ẫ ả và ph u thu t, đ c bi t là vi c s d ng kính vi ph u, kh năng
22
ị ẫ ề ậ ầ ủ ượ ẫ
đi u tr ph u thu t u t y đã đ ượ ệ ể ầ ặ ế ả ề ậ ị t đ luôn đ tri c đ t ra. H u h t các tác gi
ệ ể ủ ố ế ế ệ ấ vi c l y tri t đ u trong t y s ng cho k t qu t t, h n ch kh
ệ ấ ư ằ ả cũng l u ý r ng vi c l y u tri
ủ ệ ớ ượ ậ c nâng cao. Yêu c u ph u thu t ằ đ u nh n đ nh r ng ả ạ ả ố ệ t ấ c th c hi n khi có th , nh t là v i các u trong t y, khi
năng tái phát. Tuy nhiên các tác gi ể ự ể ầ đ c n đ ấ ượ ớ ủ ố ế ấ ớ
th y đ ả c ranh gi ủ ế ấ ph i đè vén t y nhi u, còn n u không l y h t u là không th đ i u v i mô t y s ng rõ ràng, l y h t u mà không ể ượ ế ề c,
ể
nguy hi m và vô nghĩa. ế ế ứ ổ
ị ố ề ổ 4.5.3. Tai bi n trong m và bi n ch ng sau m ổ ủ ấ ớ
ế ấ ạ ầ ố ổ
trong t y là c n thi ứ ừ ữ ế ể ể ặ ọ
ố ộ ố ủ ộ ố ị ủ ứ ố ủ ộ Đi u tr ch ng phù t y ch đ ng sau m nh t là v i các u ộ ứ ủ t. R i lo n ch c năng hô h p sau m là m t ế bi n ch ng n ng. Nh ng đi m quan tr ng đ ngăn ng a bi n ằ ch ng phù t y ch đ ng b ng ch ng này là c đ nh t t c t s ng,
corticoide.
ề ị ố ợ ẫ
ậ 4.6. Đi u tr ph i h p sau ph u thu t ủ ệ ớ ữ ắ ế ượ V i nh ng b nh nhân u màng t y không đ
ạ ị ế ệ ầ ổ ị ỉ
có tái phát thì vi c ch đ nh x tr sau m là c n thi ị ư ạ ị ệ ệ ạ ẫ
ề ơ ộ ơ ệ c c t h t u và ậ ỹ t. Các k thu t ể hi n đ i nh x ph u đ nh v hi n nay ngày càng phát tri n mang ế đ n nhi u c h i h n cho b nh nhân.
ế ẫ ậ ả 4.7. K t qu ph u thu t
ế ả ầ
4.7.1. K t qu g n ổ ộ ự ổ ướ
S thay đ i đ McCormick tr ả ế ố ượ ế ớ v i P<0,05. Các y u t
ấ ệ ệ ng đ n tiên l ụ ứ ế ầ liên quan nh h ự gian xu t hi n tri u ch ng, s thi u h t th n kinh n ng tr
ậ ẫ ồ ố ổ ố ị
ướ ủ ề ế ả ấ c t y nhi u thì có k t qu sau PT x u h n. phía tr
ữ ị ả ầ ế ố
ở ữ ự ệ c và ngay sau m có ý nghĩa ờ ưở ng là th i ướ ặ c ố ph u thu t, v trí ngu n g c kh i u, tu i BN và các kh i u càng ơ Ở ằ ở n m ấ ả b ng 3.28, so sánh m i liên quan gi a v trí u và k t qu g n th y nh ng BN u ố t có ý nghĩa th ng kê, tuy nhiên không có s khác bi
23
ổ ủ ỷ ệ ế ư ướ ổ ả k t qu nh tr l ề c m nhi u
ủ t y c cao và u trong t y có t h n.ơ
ế ủ ả ầ ủ 4.7.1.1. K t qu g n c a u ngoài t y
ớ ố ỉ
ệ ứ ủ V i nhóm u ngoài t y, 48/51 (94,1%) t ườ ổ ợ có các tri u ch ng không thay đ i và 1 tr
ặ ng h p n ng lên và t ả ủ ố ớ ế ấ
ướ ề ệ ặ ỉ ứ c đó có các tri u ch ng n ng n thì tiên l t, ch có các u tr
t, ch có 2/51 (3,9%) ử ổ ấ vong. Chúng tôi th y, đ i v i các u ngoài t y k t qu sau m r t ố ượ t ng x u.ấ
ứ ạ ớ Theo Ph m Hòa Bình và cs (2007), v i nhóm nghiên c u vi
ườ ủ ổ ả ầ ế ợ ẫ ậ ng h p u ngoài t y c có k t qu g n là 47,61%
ấ ph u thu t 21 tr ố t
t, 33,33% khá, trung bình 19,04% và không có BN nào x u đi. Cho ậ ậ ớ ủ ứ ụ ẫ ổ nh n xét, khi ng d ng vi ph u thu t v i u ngoài t y c ít có
ợ ườ ươ ặ ổ tr ng h p nào t n th
ế ng n ng lên. ủ ả ầ ủ 4.7.1.2. K t qu g n c a u trong t y
ẫ ẫ ậ ệ ử ụ
ố ầ ệ ư ấ ả ng đ i an toàn. H u nh t
ầ ạ ứ trong t y t ệ ố ườ
ườ ẫ ậ ợ hi n r i lo n ch c năng th n kinh ngay sau PT th Qiwu X. vi ph u thu t cho 58 tr
ể ệ ầ ạ ổ ị vi n 45 BN có tình tr ng th n kinh ti n tri n (77,5%), n đ nh
ử ể ặ ệ BN, 8 BN có bi u hi n n ng lên và 1 BN t
ỷ ệ ấ ủ ủ ế ả ơ l y h t u trong t y c a tác gi T l
ử ụ ả ố Hi n nay khi s d ng kính vi ph u thì các ph u thu t kh i u ể ủ ươ t c các b nh nhân có bi u ờ ạ ng là t m th i. ổ ủ ng h p u trong t y c , khi ra ở ế 4 ấ vong do suy hô h p. ớ ớ là 86,2% l n h n so v i ổ ể này đã s d ng siêu âm trong m đ chúng tôi (71,4%). Tác gi
ị ư ớ i u.
đánh giá v trí cũng nh ranh gi ả ế 4.7.2. K t qu xa
ệ ạ 4.7.2.1. Tình tr ng b nh nhân
ờ ầ ớ ệ ệ ả ổ
ệ ế ả ỉ ứ Th i gian c i thi n tri u ch ng ph n l n ngay sau m và trong vòng 6 tháng chi m 84,5%, 12,1% c i thi n sau 6 tháng. Ch có
ủ ụ ể ệ ồ các u ngoài t y có bi u hi n h i ph c ngay sau PT, còn các u trong
24
ự ụ ồ ơ ệ ố ậ ủ t y h i ph c ch m h n, s khác bi ớ t này có ý nghĩa th ng kê v i
P<0,05.
ạ ứ
ổ ấ ự ả ế
ổ ố ạ c m t ộ ự ả
ộ nhóm có đ 34. ằ ở ự ứ ộ ấ ả ể ữ ế ầ ữ Chúng tôi th y s liên quan gi a tình tr ng ch c năng th n ổ ướ ố c m và k t qu sau m không có ý nghĩa th ng kê, tuy kinh tr ướ ớ t (đ McCormick 12) nhiên v i các BN có tình tr ng tr ụ ứ ồ h i ph c hoàn toàn sau đó (100%). Các BN có s suy gi m ch c ề năng đ u n m Có s liên quan gi a m c đ l y u và k t qu ki m tra sau ủ PT trong nhóm c a chúng tôi. ộ ầ Đánh giá ch c năng th n kinh, đ McCormick sau PT đ ả ế
ồ ụ ụ ộ ứ ứ ượ c BN có đ McCormick 1 và 2 cao chi m 87,5% ớ ướ c ổ ư ướ 82,1% h i ph c so v i tr ả ỷ ệ l ề ự ồ ổ gi m rõ ràng, t (P<0,05). V s h i ph c ch c năng, m , nh tr
ộ ố Phân tích m t s các y u t
ả
ế ố ướ
ể ạ tình tr ng b nh nhân tr ỏ ứ ộ ấ ế ộ
c m 14,3%, 3,6% suy gi m (P<0,05). ẫ ế ế ế ố ả liên quan đ n k t qu ph u ộ ố ớ thu t: ậ chúng tôi cũng có cùng quan đi m v i m t s tác gi cho ấ ạ ả ệ ằ r ng, các y u t c PT, lo i u, b n ch t ả ứ ố ủ c a kh i u và m c đ l y b u tác đ ng vào k t qu ch c năng sau PT. 4.7.2.2. Tái phát u ậ
ổ ề
ỏ ầ ể ạ ướ ủ c t y và ngoài l ế i ph n nh u n m phía tr ạ ễ
ừ ủ
ấ ố ớ ắ ễ ư ễ ặ
ơ
ướ ọ
ở ướ ủ ứ ấ ứ
ữ ố
ế ạ ẫ ầ ế ề Tái phát u sau PT chi m 19,0%. Đi u đáng bàn lu n là h u ế ỉ ườ ượ ấ h t các BN này đ u đ ng c l y h t u trong khi m , ch có 2 tr ỷ ợ ợ ỗ ằ h p đ l liên h p. T ỏ ệ l tái phát theo t ng lo i u là ependymoma 16,6%, u v bao r TK ơ ầ 20,8%, u màng t y 16,6%, u x th n kinh 50%. Qua trên chúng tôi ế ấ th y đ i v i các u r TK m c dù l y h t u nh ng không c t r liên ắ ủ ề quan thì nguy c tái phát là cao, 4 BN c a chúng tôi đ u không c t ủ ổ ỷ ệ ễ tái phát u t y c là 16,7% các r này. Theo Asazuma T. và cs t l ủ ố ầ ớ i màng c ng ngoài t y. H cũng và ph n l n các kh i u đó là d ằ ị c t y, u xâm l n ra ngoài màng c ng, báo cáo r ng v trí u tr ơ ế ố ầ kh i u th n kinh và ependymomas là nh ng y u t nguy c tái phát. ậ ộ ố 4.7.2.3. Bi n d ng c t s ng sau ph u thu t
25
ị ắ
ạ
ế ế ạ
ế n (2 tr ứ
ổ
ướ ớ ố ượ ộ ố ị ng cung sau b c t, v ự ủ ướ ộ ố ậ c PT c a BN th c ộ ố ạ ưở ng đ n vi c bi n d ng c t s ng. 39,0% có bi n d ng ườ ạ ế ng ộ ố n quá m c Swan neck deformity), 7 BN ki u gù c t s ng. 0. T lỷ ệ ị ng cung sau b
ứ ủ ố ượ Trong nghiên c u c a chúng tôi s l ư ẫ trí ph u thu t cũng nh tình tr ng c t s ng tr ệ ự ả s nh h ể ưỡ ộ ố c t s ng sau PT, trong đó có 9 BN bi n d ng ki u ể ợ ưỡ h p ự ủ S thay đ i chung c a góc Cobb sau và tr c PT là 9,6±9,3 ạ ế bi n d ng c t s ng sau PT có liên quan v i s l ắ c t (P < 0,05).
KẾT LU NẬ
ặ ể ả ẩ ả ẫ 1. Đ c đi m lâm sàng, ch n đoán hình nh và gi ệ i ph u b nh
ủ ố ổ u t y s ng vùng c
1.1. Lâm sàng
ế ệ ủ ổ ỷ ệ ấ l U t y c là b nh chi m t
ứ th p. L a tu i th ỷ ệ
ệ ườ ổ ặ ng g p là ữ nam/n là 1/1,3. 2060 tu i (82,7%), trung bình 40,6±15,5. T l 50,0% u t y c có th i gian phát hi n b nh trên 12 tháng.
ứ ổ ủ ổ ệ ườ ặ ổ
ễ
ạ
ơ
ế ạ ặ
ệ ờ ộ ố ễ ầ Tri u ch ng th ng g p: đau c t s ng c lan theo r th n ủ ế ạ ả ố kinh 98,3%; r i lo n c m giác 89,7%, ch y u lan theo r (65,5%), ậ ố ủ ệ ớ ấ ở ấ xu t hi n s m và rõ nh t các u ngoài t y (P<0,05); r i lo n v n ủ ặ ộ ệ ở ỷ ệ u ngoài t y (P<0,05), l đ ng g p 89,7% và t cao h n rõ r t ơ ố ệ ứ ệ ể t t chi chi m 37,9%; r i lo n c tròn 19,0%; bi u hi n n ng, li ưỡ ố r i lo n dinh d ng 31,0%.
ượ ậ ở ẫ ẩ c ch n đoán và ph u thu t ạ giai đo n ạ Ph n l n BN đ
ộ
ầ ớ mu n (P<0,05). ẩ ả 1.2. Ch n đoán hình nh
ụ
ổ ọ ị ủ ủ ị ườ ặ ng g p: c
ẩ ả ặ
ồ ồ ớ m nh 89,7%, đ ng nh t 56,9%, ranh gi
ừ ạ ủ ươ ặ ợ ệ ở ấ ẩ Ch p CHT là tiêu chu n ch n đoán xác đ nh. U xu t hi n ệ ộ ườ ng đ tín hi u m i v trí c a t y c . Hình nh th ố ấ ả tăng trên T2W 82,8%, đ ng ho c gi m trên T1W 98,3%, ng m đ i ấ quang t i rõ 70,7%. U có ườ ng g p 27,6% các tr phá h y x ng h p.
26
ị ố ổ ẫ ậ
ự ệ ướ ướ c ph u thu t là c và sau PT trung
ộ ố Tr s góc gù c t s ng c (Cobb) tr 1,5±13,90, sau PT là 0,7±16,50. S chênh l ch tr bình là 9,6±9,30.
ể ặ ả ẫ ệ 1.3. Đ c đi m gi
i ph u b nh ướ ớ ở ế
ặ ở ị ủ ủ U có kích th U hay g p c l n tr lên chi m 93,1%. ế v trí ngoài t y 87,9%, u trong t y chi m
12,1%.
ọ ệ ế ế bào schwann chi m 63,8%, u
ủ ế ố
ỉ ặ
ế ườ Mô b nh h c ch y u là u t ộ ủ ủ màng t y 10,3%, u màng ng n i t y 10,3%. ấ Ph n l n là u có tính ch t lành tính, u ác tính ch g p 2 ng h p chi m 3,4% (1 schwannoma ác tính, 1 u di căn
ầ ớ ợ tr carcinoma). ế ả ề ị ậ ẫ
ậ ế 2. K t qu đi u tr ph u thu t ẫ
ầ ỉ ầ ườ ợ ườ
ng tr
ậ ố ẫ i sau ng ph u thu t l ủ ườ ướ ở c u ngoài t y ủ u ngoài t y là 82,3%
ủ
ả 2.1. K t qu ph u thu t ế ng h p ch c n đ H u h t các tr ố ợ ộ ố ầ ấ l y u (94,8%), m t s ít c n ph i h p đ ở ộ ậ ấ toàn b u ẫ (5,2%). Ph u thu t l y (P<0,05), u trong t y 71,4%. ẫ ả ầ ế
ổ ậ ố ở ủ ế ở
ụ ổ ở th n kinh, ch y máu
ng r ứ ả ậ ẫ
ủ ủ ố ủ K t qu xa: t
ế ủ ủ
ở ả ộ ủ t ( u ngoài t y 94,1%, u K t qu g n sau ph u thu t: t ủ ủ trong t y 57,1%), không thay đ i ch y u u trong t y (42,8%) ; ầ ẫ ế ứ ồ 50% h i ph c ch c năng th n kinh (P<0,05). Tai bi n trong ph u ươ ủ ễ ầ ậ ồ u ngoài t y là thu t g m t n th ế ủ ở 9,8% và 3,9%. Bi n ch ng sau ph u thu t có phù t y nhóm u ấ ủ ử trong t y 28,5%. T vong 1 BN u ngoài t y do suy hô h p (1,9%). ấ %, trong t y 85,7%), x u t (u ngoài t y 98,0 ự ầ ớ c hai nhóm là 82,1% so v i
ả ề ứ (u ngoài t y 2,0 %, trong t y 14,3%). V ch c năng th n kinh, có s ả ụ ồ h i ph c (gi m đ McCormick) ướ tr
ứ ệ ầ ớ ướ ậ c ph u thu t (P<0,05). ồ ẫ ờ ụ Th i gian ph c h i tri u ch ng ph n l n d i 6 tháng
ế chi m 85,8%.
27
ế ậ ả
nh h ả ế ố ả Các y u t ướ ạ ẫ ưở ng đ n k t qu ph u thu t là tình tr ng ế ấ lâm sàng tr
ổ
ế ẽ ớ ườ ổ ướ ặ ế ứ ộ ấ c PT, b n ch t u và m c đ l y h t u (P<0,05). ẫ ậ ạ 16/42 BN (38,1%) có bi n d ng c t s ng c sau ph u thu t ố c PT, s ộ ố ộ ố ng cong c t s ng c tr
ị ắ ắ và liên quan ch t ch v i đ cung sau b c t và có c t cung C2/C7.
2.2. Tái phát
ờ ậ Th i gian theo dõi sau ph u thu t trung bình 25,4 tháng. T
ẫ ờ
ả ể ượ ế ầ ỷ tái phát sau PT là 19,0%, th i gian tái phát trung bình là 14,5 ố ầ c PT l n 2, k t qu ki m tra l n cu i
ệ l tháng. 100% BN tái phát đ ổ ị n đ nh.
28
Ế Ị KI N NGH
ờ ệ ể ả ị Đ phát hi n s m, đi u tr k p th i, nâng cao hi u qu
ị ệ ị sau PT, chúng tôi có m t s ki n ngh :
ầ ụ ộ ng t
ể
ớ ề ộ ố ế ỉ ỉ ỉ C n khám xét t m , ch đ nh ch p c ng h ố ớ ế ụ ậ ộ
ườ ự ổ ọ
ệ ố ặ ễ L a ch n đ ằ ưở ừ ộ ố ị c t s ng ộ ố ệ ổ ộ c m t cách có h th ng đ i v i các BN có bi u hi n đau c t s ng ổ c , lan theo r ho c có thi u h t v n đ ng các chi… ể ả ồ ố ợ ng m thích h p đ b o t n t ố ị ị ỉ
ề ệ
ắ ộ ố ặ ố
ổ ườ ạ ộ ố ừ ụ ế ớ
ệ ố i đa h th ng ủ ộ ố dây ch ng liên gai sau, cung sau. Xét ch đ nh c đ nh c t s ng ch ắ ấ ộ đ ng trên các b nh nhân có c t nhi u cung sau (>2), nh t là có c t ng cong sinh lý cung đ t C2, C7 ho c c t s ng có thay đ i đ ẫ ướ c đó v i m c đích phòng ng a bi n d ng c t s ng sau ph u tr thu t . ậ
ệ ớ ỳ ể ể ằ ị Đ phát hi n s m tái phát nên đ nh k ki m tra b ng CHT
ứ ệ ặ hàng năm ho c khi có các tri u ch ng.
