BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI
PHẠM DUY
NGHIÊN CỨU CHẨN ĐOÁN
VÀ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ VI PHẪU THUẬT
U MÀNG NÃO GÓC CẦU - TIỂU NÃO
LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
HÀ NỘI - 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI
=======
PHẠM DUY
NGHIÊN CỨU CHẨN ĐOÁN
VÀ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ VI PHẪU THUẬT
U MÀNG NÃO GÓC CẦU - TIỂU NÃO
Chuyên ngành : Ngoại khoa
Mã số : 9720104
LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. PGS. TS. Đỗ Thị Thanh Toàn
2. PGS.TS. Kiều Đình Hùng
HÀ NỘI - 2023
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận án này, tôi xin trân trọng cảm ơn:
- Đảng uỷ, Ban giám hiệu, Phòng đào tạo Sau đại học - Trường Đại học
Y Hà Nội.
- Đảng uỷ, Ban giám đốc Bệnh viện Việt Đức.
- Ban chủ nhiệm Bộ môn Ngoại - Trường Đại học Y Hà Nội.
Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Đỗ Thị Thanh Toàn và
PGS.TS. Kiều Đình Hùng – Cô và Thầy đã luôn theo sát, tận tình hướng dẫn,
truyền đạt cho tôi những kinh nghiệm quý báu trong quá trình thực hiện luận án.
Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS. Hà Kim
Trung – người Thầy, người Chú kính yêu đã truyền cảm hứng, dạy dỗ tôi kể từ
khi tôi chập chững bước vào cánh cửa Trường Đại học Y Hà Nội.
Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sau sắc đến PGS.TS. Đồng Văn Hệ
- người Thầy đã trực tiếp dìu dắt, hướng dẫn tôi trong quá trình học Bác
sĩ Nội trú.
Tôi xin cảm ơn toàn thể các Thầy Cô bộ môn Ngoại - Đại học Y
Hà Nội cùng các cán bộ, nhân viên Trung tâm Phẫu thuật Thần kinh,
Trung tâm Gây mê Hồi sức, Khoa Giải phẫu bệnh - Bệnh viện Việt Đức,
đã giúp đỡ, cho tôi nhiều ý kiến đóng góp và truyền những kinh nghiệm quý
báu trong suốt quá trình học tập và thực hiện nghiên cứu.
Con kính tặng Bố Phạm Trọng Hiển và Mẹ Nguyễn Thị Lan Hương luận
án này với trọn lòng kính trọng và biết ơn. Thành quả con đạt được hôm nay
mới chỉ phần nào đền đáp công ơn sinh thành, nuôi dưỡng và sự hy sinh của
Bố, Mẹ dành cho con.
Thương yêu tặng vợ Bùi Thị Hương Giang và con Phạm Duy Khôi, đã
luôn bên cạnh và động viên bố hoàn thành luận án.
Tôi xin dành tặng quyển luận án này cho những người bệnh thân yêu của tôi!
Hà Nội, ngày ...... tháng ...... năm 2023
Tác giả luận án
Phạm Duy
LỜI CAM ĐOAN
Tôi là Phạm Duy, nghiên cứu sinh khóa 39, Trường Đại học Y Hà Nội,
chuyên ngành Ngoại khoa, xin cam đoan:
1. Đây là luận án do bản thân tôi trực tiếp thực hiện dưới sự hướng dẫn
của Cô PGS.TS. Đỗ Thị Thanh Toàn và Thầy PGS.TS. Kiều Đình
Hùng.
2. Công trình này không trùng lặp với bất kỳ nghiên cứu nào khác đã
được công bố tại Việt Nam.
3. Các số liệu và thông tin trong nghiên cứu là hoàn toàn chính xác, trung
thực và khách quan, đã được xác nhận và chấp thuận của cơ sở nơi
nghiên cứu.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về những cam kết này.
Hà Nội, ngày tháng năm 2023
Người viết cam đoan
Phạm Duy
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ.................................................................................................. 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN .......................................................................... 3
1.1. Lịch sử chẩn đoán và điều trị u màng não góc cầu - tiểu não ............... 3
1.1.1. Nghiên cứu trên thế giới ................................................................. 3
1.1.2. Nghiên cứu tại Việt Nam ................................................................ 4
1.2. Đặc điểm giải phẫu ................................................................................ 6
1.2.1. Giải phẫu vùng góc cầu-tiểu não .................................................... 6
1.2.2. Cấu trúc màng não .......................................................................... 9
1.2.3. Phân loại u màng não GCTN theo vị trí giải phẫu ....................... 10
1.3. Đặc điểm mô bệnh học, hóa mô miễn dịch và di truyền học .............. 12
1.3.1. Hình ảnh đại thể ............................................................................ 12
1.3.2. Hình ảnh vi thể ............................................................................. 14
1.3.3. Vai trò của hoá mô miễn dịch ....................................................... 19
1.3.4. Vai trò của di truyền và sinh học phân tử ..................................... 20
1.4. Dịch tễ.................................................................................................. 20
1.5. Triệu chứng lâm sàng của u màng não góc cầu-tiểu não ..................... 21
1.6. Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh u màng não góc cầu-tiểu não .. 22
1.6.1. Chụp X quang quy ước ................................................................. 22
1.6.2. Chụp cắt lớp vi tính ...................................................................... 22
1.6.3. Chụp cộng hưởng từ ..................................................................... 23
1.6.4. Chụp mạch số hoá xoá nền và nút mạch ...................................... 24
1.6.5. Chẩn đoán phân biệt u màng não GCTN với các u vùng GCTN . 25
1.7. Các phương pháp điều trị u màng não góc cầu-tiểu não ..................... 30
1.7.1. Tổng quan các phương pháp điều trị ............................................ 30
1.7.2. Điều trị phẫu thuật ........................................................................ 32
1.7.3. Xạ trị và xạ phẫu ........................................................................... 39
1.7.4. Liệu pháp nội tiết và hóa trị .......................................................... 42
