TẠP CHÍ Y häc viÖt nam tẬP 478 - th¸ng 5 - sè 2 - 2019
109
NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM GIẢI PHẪU BÁN PHẦN TRONG CƠ DÉP
Huỳnh Quang Tuyến1, Phạm Hiếu Liêm1, Mai Trọng Tường2
TÓM TẮT30
Mục tiêu nghiên cứu: Khảo sát các đặc điểm giải
phẫu, sự cấp máu cho bán phần trong cơ dép. Đối
tượng – Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô
tả hàng loạt ca gồm 16 cẳng chân trên xác tươi và 14
cẳng chân cắt cụt đùi trên người trưởng thành tại Việt
Nam. Kết quả: Phẫu tích 30 cẳng chân, chiều dài
trung bình cẳng chân 33,96 ± 1,31cm. Cơ dép tồn tại
vách gian cơ chia cơ dép thành bán phần trong và bán
phần ngoài. Bán phần trong cơ dép có chiều rộng
trung bình 4,87 ± 0,72cm, chiều dài trung bình 26.49
± 0.89cm, chiếm 78 ± 1.37% chiều dài cẳng chân.
Bán phần trong cơ dép được cấp máu bởi nhiều nhánh
mạch phân bố dọc theo chiều dài cơ xuất phát từ
động mạch chày sau xuyên vào cơ ở mặt trước trong,
trung bình 3,6 ± 0,77 bó mạch (2-5). Sự hiện diện bó
mạch đầu xa vào 1/3 dưới cơ dép tương đối hằng
định, trung bình cách đỉnh mắt cá trong 9,48 ±
1,53cm, chiều dài trung bình 1,99 ± 0,55cm, đường
kính động mạch trung bình 1,04 ± 0,35mm, đường
kính tĩnh mạch trung bình 0,99 ± 0,37mm. Kết luận:
Bán phần trong cơ dép được cấp máu từ nhiều nhánh
mạch. Sự hiện diện bó mạch đầu xa vào 1/3 dưới cơ
tương đối hằng định đó là cơ sở thực hiện xoay vạt cơ
dép bán phần trong cuống mạch đầu xa che phủ các
khuyết hỗng mô mềm vùng xa cẳng chân, cổ bàn chân.
Từ khóa:
Bán phần trong cơ dép; Cuống mạch
xuyên; Động mạch chày sau.
SUMMARY
AN ANATOMICAL STUDY OF THE MEDIAL
HEMISOLEUS MUSCLE
Objectives: The purpose of the study was to
identify characteristics of anatomical, arterial supply of
the medial hemisoleus muscle. Methods: Serial cases
study. We studied sixteen fresh cadaver lower
extremities and fourteen amputated lower extremities
in Vietnamese. Results: The average length of tibia
was 33.96 ± 1.31 cm. Medial hemisoleus muscle: the
average width was 4.87 ± 0.72cm, the average length
was 26.49 ± 0.89cm, this value equal 78 ± 1.37% of
tibial length. In all cases, the medial part of soleus
was supplied by muscular branches of the posterior
tibial artery along the length of the muscle. An
average 3.6 ± 0.77 of muscular perforators entered
the muscle through its medial anterior surface. The
presence of a distal pedicle at distal third medial
hemisoleus muscle was relatively constant. This
pedicle was given at a averaged distance of 9.48 ±
1.53cm from the tip of the medial malleolus, a mean
1Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, TP. Hồ Chí Minh
2Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình, TP. Hồ Chí Minh
Chịu trách nhiệm chính: Phạm Hiếu Liêm
Email: drliempham@pnt.edu.vn
Ngày nhận bài: 17.3.2019
Ngày phản biện khoa học: 29.4.2019
Ngày duyệt bài: 6.5.2019
length of its was 1.99 ± 0.55 cm, a mean arterial
diameter of its was 1.04 ± 0.35mm, mean diameter
vein was 0.99 ± 0.37mm. Conclusion: The medial
part of soleus muscle is richly supplied by many
arterial pedicles. Presence of a distal pedicle at distal
third medial hemisoleus muscle was relatively
constants. This is the basis for the use of the distally
based pedicle medial hemisoleus flap covering the soft
tissue defect in the distal third leg, foot.
Keywords:
Medial hemisoleus muscle; Vascular
pedicles; The posterior tibial artery.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ở nước ta, gãy hở 1/3 dưới xương chày, cổ
bàn chân với khuyết hổng mô mềm lộ gân,
xương, mạch máu, thần kinh rất thường gặp.
Che phủ khuyết hỗng mô mềm sớm làm tăng
khả năng bảo tồn chi, tăng tỉ lệ lành xương,
giảm tỉ lệ nhiễm khuẩn, giảm thời gian lành
xương, giảm thời gian nằm viện. Việc nghiên cứu
ứng dụng các vạt có khả năng che phủ vùng
dưới cẳng chân và bàn chân là nhu cầu cấp thiết,
thêm nguồn lựa chọn cho phẫu thuật viên.
Dựa trên nền tảng nghiên cứu giải phẫu mạch
máu phân phối cho bán phần trong cơ dép, vài
tác giả đã báo cáo thành công sử dụng vạt cơ
dép bán phần trong cuống mạch đầu xa che phủ
khuyết hỗng mô mềm 1/3 dưới cẳng chân, cổ
bàn chân. Tuy nhiên phương pháp này vẫn chưa
áp dụng rộng rãi vì nghi ngờ sự hằng định của
bó mạch đầu xa vào 1/3 dưới cơ. Tại Việt Nam
vẫn còn thiếu nghiên cứu về vấn đề này. Từ
thực tiễn chúng tôi tiến hành nghiên cứu để trả
lời câu hỏi: Các đặc điểm giải phẫu, sự cấp máu
bán phần trong cơ dép ở người Việt Nam như
thế nào?
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Thiết kế nghiên cứu
Nghiên cứu mô tả hàng loạt ca.
Cỡ mẫu: 30 cẳng bàn chân.
2.2. Đối tượng nghiên cứu
Tiêu chuẩn chọn mẫu:
- Cẳng bàn chân tươi cắt cụt từ 1/3 dưới đùi
trở lên ở bệnh nhân ≥16 tuổi.
- Xác tươi ≥16 tuổi tại phòng xác của bộ môn
Giải phẫu học thuộc Trường Đại Học Y Dược
thành phố Hồ Chí Minh.
Tiêu chuẩn loại trừ: Vùng gối và cẳng chân
bàn chân có những bất thường giải phẫu, bị
phẫu tích hoặc bị tổn thương vùng cẳng chân.
2.3. Các bước thực hiện:
Ghi nhận:
Đo chiều dài cẳng chân từ khe khớp
