3
1.2. Phù não trong nhồi máu não
Phù não trong nhồi máu não lớn làm TALNS, có thể dẫn đến
thoát vị não, làm tăng nặng các thiếu sót thần kinh và tỉ lệ tử vong
cao nếu không được điều trị. Sự phát triển của phù não trên lâm sàng
ở bệnh nhân nhồi máu não lớn có thể được chia 3 cấp độ: tối cấp
(trong vòng 24-36 giờ), từ từ (trong vài ngày), hoặc diễn biến cấp
tính ban đầu tiếp theo là giảm dần (khoảng một tuần).
* Phù độc tế bào (Cytotoxic Edema): Ngay khi tắc mạch, có sự ngừng
trao đổi oxy ở vùng tổn thương dẫn đến tế bào bị mất năng lượng, mất
chức năng của màng vận chuyển, các bơm ion ngừng hoạt động, Na
+
từ
ngoài tràn vào tế bào kéo theo nước làm tế bào trương lên gây phù độc
tế bào. Loại phù này không đáp ứng với các thuốc chống phù não theo
cơ chế thẩm thấu.
* Phù do mạch (Vasogenic Edema): Xuất hiện từ 4 đến 12 giờ sau
khi tắc mạch, do biến đổi sâu sắc lớp nội mô các mao mạch, ứ đọng
glycogen trong các tế bào sao làm các tế bào sao phồng,làm vỡ các
liên kết chặt giữa các tế bào nội mô và giữa tế bào nội mô với tế bào
sao dẫn đến phá vỡ hàng rào máu não(blood - brain barrierBBB),
dịch từ trong lòng mạch thoát ra gây phù não. Phù não trở nên mạnh
nhất vào ngày thứ ba đến ngày thứ năm và được giảm đi sau một đến
hai tuần lễ. Loại phù này có đáp ứng với các thuốc chống phù não
theo cơ chế thẩm thấu.
Theo khuyến cáo của Hội tim mạch Mỹ/Hội đột quỵ Mỹ năm 2014,
các dấu hiệu dự đoánphù não ác tính và tiên lượng xấu trên CLVT sọ
bao gồm tăng quang động mạch não giữa, điểm chấm “dot sign” trên
phim trong vòng 6 giờ,nhồi máu từ một phần ba trở lên vùng cấp
máuđộng mạch não giữa, hoặc đè đẩy giữa đường 5 mm trở lên trên
phim CLVT sọ trong 2 ngày đầu cũng liên quan đến tổn thương thần
