--------------------------------
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP
--------------------------
NGUYỄN THẾ CƯỜNG
NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM SINH THÁI CỦA LOÀI VƯỢN CAO VÍT
(Nomascus natusus Kuncke d’ Herculais, 1884) LÀM CƠ SỞ CHO VIỆC
PHỤC HỒI SINH CẢNH TẠI KHU BẢO TỒN LOÀI VÀ SINH CẢNH
VƯỢN CAO VÍT, HUYỆN TRÙNG KHÁNH, TỈNH CAO BẰNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC LÂM NGHIỆP
Hà Nội – 2011
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP
-------------------------------
NGUYỄN THẾ CƯỜNG
NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM SINH THÁI CỦA LOÀI VƯỢN CAO VÍT
(Nomascus natusus Kuncke d’ Herculais, 1884) LÀM CƠ SỞ CHO VIỆC
PHỤC HỒI SINH CẢNH TẠI KHU BẢO TỒN LOÀI VÀ SINH CẢNH
VƯỢN CAO VÍT, HUYỆN TRÙNG KHÁNH, TỈNH CAO BẰNG
Chuyên ngành: Quản lý bảo vệ tài nguyên rừng
Mã số: 60.62.68
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC LÂM NGHIỆP
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. ĐỒNG THANH HẢI
Hà Nội - 2011
LỜI CẢM ƠN
Sau ba năm học tập và rèn luyện, khóa học Cao học lâm nghiệp K17 (2009 -
2011) đã bước vào giai đoạn kết thúc. Được sự nhất trí của của nhà trường và
Khoa đào tạo Sau đại học, tôi tiến hành thực tập tốt nghiệp với đề tài “Nghiên cứu
đặc điểm sinh thái của loài Vượn Cao Vít (Nomascus nasutus Kunckel
d’Herculais, 1884) làm cơ sở cho việc phục hồi sinh cảnh tại Khu Bảo tồn loài và
sinh cảnh Vượn Cao Vít, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng”. Sau gần một năm
thực hiện, đến nay đề tài đã hoàn thành.
Nhân dịp này, cho phép tôi được bày tỏ lời cảm ơn chân thành nhất tới TS.
Đồng Thanh Hải, người đã trực tiếp hướng dẫn và tận tình giúp đỡ, tạo mọi điều
kiện thuận lợi trong quá trình nghiên cứu để tôi có thể hoàn thành đề tài này.
Xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô giáo thuộc khoa Đào tạo Sau đại học,
Khoa QLBVTNR; Lãnh đạo và đồng nghiệp tại Tổ chức bảo tồn FFI, Vườn thú
TwycrossZoo đã động viên, giúp tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các cán bộ KBT Loài và sinh cảnh Vượn
Cao Vít, Tỉnh Cao Bằng cùng bạn bè đồng nghiệp đã tạo điều kiện tốt nhất, giúp đỡ
động viên và chia sẻ với tôi một phần công việc trong những ngày thu thập số liệu
tại hiện trường.
Mặc dù đã rất cố gắng trong quá trình thực hiện, tuy nhiên do đối tượng
nghiên cứu là loài ngoài tự nhiên, quan sát khó vì vậy rất khó thu thập số liệu.
Hơn nữa, do điều kiện về thời gian và tư liệu tham khảo còn hạn chế nên luận văn
chắc chắn không tránh khỏi thiếu sót. Kính mong nhận được những ý kiến đóng
góp, bổ sung của các nhà khoa học và các bạn đồng nghiệp để luận văn hoàn thiện
hơn.
Tôi xin cam đoan các số liệu thu thập, kết quả xử lý, tính toán là trung thực
và được trích dẫn rõ ràng.
Xin trân trọng cảm ơn !
Hà Nội, năm 2011
Nguyễn Thế Cường
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................ I
DANH MỤC CÁC BẢNG ......................................................................................... II
DANH MỤC CÁC HÌNH.............…………………………………………………III
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ .................................................................. IV
ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................................. 1
CHƯƠNG 1 ................................................................................................................ 3
TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .......................................................... 3
1.1. Một số đặc điểm về Linh trưởng ở Việt Nam ...................................................... 3
1.1.1. Phân loại học thú linh trưởng ở Việt Nam .................................................... 3
1.1.2. Một số đặc điểm giống Nomascus ................................................................ 5
1.1.3. Một số đặc điểm Vượn Cao Vít – N. nasutus ............................................... 9
1.1.4. Tình trạng bảo tồn loài VCV ...................................................................... 12
1.2. Sinh cảnh và mối quan hệ giữa đặc điểm thực vật với phân bố của Vượn ............ 12
1.2.1. Khái niệm chung về sinh cảnh .................................................................... 12
1.2.2. Sinh cảnh Vượn Cao Vít ............................................................................. 12
1.2.3. Nghiên cứu về mối quan hệ giữa đặc điểm của thực vật với phân bố của
linh trưởng ............................................................................................................. 13
1.2.4. Nghiên cứu về phục hồi sinh cảnh cho loài Vượn Cao Vít ........................ 15
CHƯƠNG 2 .............................................................................................................. 16
MỤC TIÊU, ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ... 16
2.1. Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................... 16
2.1.1. Mục tiêu chung ........................................................................................... 16
2.1.2. Mục tiêu cụ thể ........................................................................................... 16
2.2. Đối tượng nghiên cứu......................................................................................... 16
2.3. Địa điểm nghiên cứu .......................................................................................... 16
2.4. Nội dung nghiên cứu .......................................................................................... 16
2.5. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 17
2.5.1. Công tác chuẩn bị ....................................................................................... 17
2.5.2. Thu thập số liệu ngoài thực địa ................................................................... 17
2.6. Phương pháp xử lý số liệu .................................................................................. 22
CHƯƠNG 3 .............................................................................................................. 24
ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA KHU VỰC NGHIÊN CỨU ........................................ 24
3.1. Điều kiện tự nhiên của Khu bảo tồn Loài và Sinh cảnh Vượn Cao Vít ............. 24
3.1.1. Vị trí địa lý .................................................................................................. 24
3.1.2. Địa hình, địa chất, thổ nhưỡng .................................................................... 25
3.1.3. Khí hậu, thuỷ văn ........................................................................................ 25
3.1.4. Khu hệ thực vật ........................................................................................... 26
3.1.5. Khu hệ động vật .......................................................................................... 27
3.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ................................................................................... 27
3.2.1. Dân số ......................................................................................................... 27
3.2.2. Cơ sở hạ tầng .............................................................................................. 28
CHƯƠNG 4 .............................................................................................................. 29
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ........................................................ 29
4.1. Hiện trạng và phân bố của VCV tại KBT .......................................................... 29
4.1.1. Hiện trạng quần thể VCV tại KBT ............................................................. 29
4.1.2. Biến động quần thể qua các năm ................................................................ 30
4.1.3. Phân bố VCV tại KBTLSC ......................................................................... 31
4.2. Đặc điểm hệ thực vật trong khu vực VCV phân bố ........................................... 33
4.2.1. Thành phần các loài thực vật có mạch trong khu vực VCV phân bố ......... 33
4.2.2. Đặc điểm cấu trúc tổ thành rừng trong khu vực VCV phân bố .................. 34
4.2.3. Đặc điểm phân bố và cấu trúc tầng thứ của thực vật theo độ cao .............. 42
4.2.4. Đặc điểm tầng cây tái sinh trong khu vực nghiên cứu ............................... 43
4.2.5. Thành phần cây bụi thảm tươi .................................................................... 44
4.3. Mối quan hệ giữa đặc điểm của thực vật với sự phân bố của VCV................... 44
4.3.1. Mật độ VCV trong các trạng thái ............................................................... 44
4.3.2. Mối quan hệ giữa đặc điểm thực vật với sự phân bố của VCV .................. 46
4.3.3. Thảo luận .................................................................................................... 53