BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHÒNG
VIỆN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Y DƯỢC LÂM SÀNG 108
===***===
NGUYỄN ĐÌNH CHÂU
NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM HÌNH ẢNH, GIÁ TRỊ
CỦA 18F-FDG PET/CT TRONG LẬP KẾ HOẠCH XẠ TRỊ
ĐIỀU BIẾN LIỀU VÀ TIÊN LƯỢNG Ở BỆNH NHÂN
UNG THƯ THỰC QUẢN 1/3 TRÊN
Chuyên ngành: Chẩn đoán hình ảnh
Mã số: 62 72 0166
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
HÀ NỘI - 2022
CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI
VIỆN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Y DƯỢC LÂM SÀNG 108
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. LÊ NGỌC HÀ
Phản biện:
1.
2.
3.
Luận án sẽ được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Viện họp tại:
Viện Nghiên cứu Khoa học Y Dược Lâm sàng 108.
Vào hồi giờ ngày tháng năm 2022
Có thể tìm hiểu luận án tại:
1. Thư viện Quốc gia Việt Nam
2. Thư viện Viện NCKH Y Dược lâm sàng 108
DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ
1. Nguyễn Đình Châu, Lê Ngọc Hà (2021), Giá trị của 18F-FDG
PET/CT trong đánh giá giai đoạn bệnh nhân ung thư thực quản 1/3
trên. Tạp chí Y Dược học quân sự, (7), tr. 65-71.
2. Nguyễn Đình Châu, Lê Ngọc Hà (2021), Nghiên cứu giá trị của
18F-FDG PET/CT trong lập kế hoạch xạ trị điều biến liều ở bệnh
nhân ung thư thực quản 1/3 trên. Tạp chí Y Dược lâm sàng 108,
(6), tr. 164 – 170.
3. Nguyễn Đình Châu, Lê Ngọc Hà (2021), Nghiên cứu vai trò tiên
lượng của giá trị hấp thu chuẩn 18F-FDG PET/CT ở bệnh nhân ung
thư biểu mô vảy thực quản điều trị hóa – xạ triệt căn, Tạp chí Y học
Việt Nam, (1), tr. 220-225.
1
ĐẶT VẤN ĐỀ
Ung thư thực quản (UTTQ) 1/3 trên là bệnh lý ác tính có tiên
lượng xấu. Hóa – xạ trị triệt căn là chỉ định điều trị hàng đầu cho bệnh
giai đoạn tiến triển tại vùng. Trong đó, kỹ thuật xạ trị điều biến liều
(XTĐBL) được ưu tiên chỉ định cho UTTQ 1/3 trên do các ưu điểm
như cho phép điều trị liều cao (≥ 60 Gy) tại u, giảm liều trên cơ quan
lành và cải thiện tỷ lệ sống thêm toàn bộ so với kỹ thuật xạ trị 3D
thông thường.
Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh thông thường như nội soi
và cắt lớp vi tính (CLVT) do dựa trên hình ảnh cấu trúc nên có hạn
chế trong đánh giá thâm nhiễm của khối u theo chiều dọc thành thực
quản cng như phân biệt tổn thương hạch và di căn xa có kích thước
< 10 mm. 18F-FDG PET/CT là phương pháp chẩn đoán dựa trên hình
ảnh chuyển hóa và khảo sát toàn thân nên đã khắc phục những hạn chế
trên và có vai trò quan trọng trong đánh giá giai đoạn, lập kế hoạch xạ
trị và tiên lượng sau điều trị UTTQ 1/3 trên.
Hiện nay, còn ít công trình khoa học trong nước đề cập đến vai
tr của 18F-FDG PET/CT trong lập kế hoạch XTĐBL UTTQ 1/3 trên
và tiên lượng sau điều trị. Chính vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên
cứu với hai mục tiêu:
1. Khảo sát một số đc đim lâm sng, cận lâm sàng v hnh ảnh
18F-FDG PET/CT của bệnh nhân ung thư thực quản 1/3 trên.
2. Đnh gi gitr của 18F-FDG PET/CT trong lập kế hoạch xạ
tr điều biến liều và tiên lượng sau hóa - xạ tr triệt căn bệnh nhân
ung thư thực quản 1/3 trên.
2
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1 CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ UTTQ 1/3 TRÊN
Thực quản 1/3 trên được tính từ bờ dưới sụn nhẫn tới bờ dưới
của tĩnh mạch azygos hay chỗ phân chia khí quản (carina) trên hình
ảnh CT. Trên nội soi dạ dày - thực quản, đoạn này thường cách cung
răng trên từ 15 - 25 cm. Mô bệnh học UTTQ 1/3 trên hầu hết là ung
thư biểu mô vảy.
1.1.1 Chẩn đoán ung thư thực quản 1/3 trên
- Lâm sàng: bệnh thường gặp ở nam giới trên 50 tuổi có tiền sử hút
thuốc, uổng rượu. Các triệu chứng thường gặp gồm nuốt nghẹn, đau
ngực và sút cân. Có thể kèm theo khàn tiếng, ho, khó thở, nôn máu,
nổi hạch cổ
- Cận lâm sng:
+ Nội soi thực quản sinh thiết là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán
UTTQ.
+ Chụp cắt lớp vi tính là phương pháp thường quy trong đánh giá giai
đoạn UTTQ, có ưu thế trong đánh giá xâm lấn u vào các tạng lân cận,
di căn hạch và di căn xa vùng cổ - ngực – bụng.
+ 18F-FDG PET/CT bổ sung thông tin quan trọng về di căn hạch, di
căn xa và các tổn thương ung thư kết hợp.
+ Phương php khc: siêu âm nội soi, nội soi tai - mi - họng, nội soi
khí - phế quản.
1.1.2 Chẩn đoán giai đoạn
Theo AJCC 7 năm 2010, giai đoạn UTTQ 1/3 trên được đánh
giá dựa vào bốn yếu tố gồm mức độ xâm lấn của u nguyên phát (T),