i
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại học Lâm nghiệp,
Khoa Đào tạo sau Đại học, các thầy cô giáo đã giảng dạy và truyền đạt những
kiến thức khoa học trong quá trình học tập tại nhà trường.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới TS. Nguyễn Quang Dương,
TS. Phùng Văn Khoa người trực tiếp hướng dẫn khoa học đã tận tình giúp đỡ,
truyền đạt những kiến thức khoa học, kinh nghiệm quý báu và dành những
tình cảm tốt đẹp cho tôi trong quá trình công tác, học tập cũng như trong thời
gian hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
Nhân dịp này tôi cũng xin gửi lời cám ơn tới Lãnh đạo và toàn thể anh,
chị em cán bộ Dự án WB3 đã tạo điều kiện về mặt thời gian và giúp đỡ về
mặt chuyên môn trong quá trình học tập và hoàklln thành luận văn, xin cảm
ơn Tỉnh Quảng Ninh, Hải Phòng, Nam Định các huyện, các xã, các thôn và
các hộ gia đình trên địa bàn nghiên cứu đã giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi
cho tôi điều tra thu thập số liệu ngoại nghiệp phục vụ cho luận văn tốt nghiệp.
Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn các đồng nghiệp, bạn bè và người
thân trong gia đình đã giúp đỡ, động viên tôi trong suốt thời gian học tập và
hoàn thành bản luận văn tốt nghiệp này.
Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực chưa từng được ai công bố trong
bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.
Hà Nội, ngày tháng 9 năm 2013
Tác giả
Cao Thị Phương Thảo
ii
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cảm ơn ......................................................................................................... i
Mục lục .............................................................................................................. ii
Danh mục các từ viết tắt .................................................................................... v
Danh mục các bảng .......................................................................................... vi
Danh mục các hình ......................................................................................... viii
ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................... 1
Chương 1.TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ........................................................ 4
1.1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu nước ngoài ................................................. 4
1.1.1. Nghiên cứu quản lý rừng ngập mặn.................................................. 4
1.1.2. Nghiên cứu về đặc điểm cấu trúc rừng ngập mặn ............................ 6
1.2. Tổng quan tài liệu nghiên cứu trong nước ............................................... 13
1.2.1. Nghiên cứu quản lý rừng ngập mặn................................................ 13
1.2.2. Nghiên cứu về đặc điểm cấu trúc rừng ngập mặn .......................... 15
1.2.3.Hoạt động sinh kế và sự suy thoái rừng ngập mặn .......................... 19
Chương 2. MỤC TIÊU, ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU ................................................................................................ 22
2.1. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................. 22
2.1.1. Mục tiêu chung ............................................................................... 22
2.1.2. Mục tiêu cụ thể ............................................................................... 22
2.2. Đối tượng và địa bàn nghiên cứu ............................................................. 22
2.2.1. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................... 22
2.2.2. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 22
2.3. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 23
2.3.1. Khái quát điều kiện cơ bản khu vực nghiên cứu ............................ 23
iii
2.3.2. Hiện trạng tài nguyên rừng ngập mặn ............................................ 23
2.3.3. Hoạt động sinh kế ảnh hưởng đến tài nguyên rừng ngập mặn; ...... 23
2.3.4. Thực trạng công tác tổ chức quản lý rừng ngập mặn ..................... 23
2.3.5. Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả của công tác quản lý rừng ngập
mặn ............................................................................................................ 23
2.4. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 23
2.4.1. Phương phap thu thâ
p sô liê
u.......................................................... 23
2.4.2. Phương phap xư
ly sô liê
u .............................................................. 25
Chương 3. KHÁI QUÁT ĐIỀU KIỆN CƠ BẢN CỦA KHU VỰC NGHIÊN
CỨU ................................................................................................................ 27
3.1. Điều kiện tự nhiên khu vực nghiên cứu ................................................... 27
3.2. Điều kiện kinh tế - xã hội khu vực nghiên cứu ........................................ 36
3.2.1. Dân số, lao động và việc làm .......................................................... 36
3.2.2. Cơ sở hạ tầng .................................................................................. 37
3.2.3. Dân trí ............................................................................................. 39
3.2.4. Cơ cấu ngành nghề .......................................................................... 39
3.2.5. Thu nhập và đói nghèo.................................................................... 40
3.2.6. Đầu tư .............................................................................................. 42
Chương 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ............................ 43
4.1. Hiện trạng tài nguyên rừng ngập mặn ở Quảng Ninh, Hải Phòng và Nam
Định ................................................................................................................. 43
4.1.1. Đặc điểm cấu trúc sinh thái và đa dạng loài cây rừng ngập mặn ... 44
4.1.2. Vai trò và giá trị của rừng ngập mặn .............................................. 52
4.1.3. Hiện trạng phân bố, diện tích rừng ngập mặn ................................ 62
4.2. Hoạt động sinh kế ảnh hưởng đến tài nguyên rừng ngập mặn ................ 64
4.2.1. Những hoạt động sinh kế và tác động của chúng đền RNM .......... 64
4.2.2. Thời vụ và nguyên nhân các hoạt động sinh kế tác động đến RNM .... 66
iv
4.2.3. Đánh giá chung về tác động các hoạt động sinh kế đến tài nguyên RNM .. 69
4.3. Thực trạng công tác tổ chức quản lý rừng ngập mặn ............................... 70
4.3.1. Cơ cấu tổ chức quản lý RNM ......................................................... 70
4.3.2. Trồng và phục hồi rừng ngập mặn .................................................. 71
4.3.3. Các văn bản pháp lý liên quan đến quản lý rừng ngập mặn ........... 86
4.3.4. Đánh giá hiệu quả công tác quản lý rừng ngập mặn ...................... 88
4.4. Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả của công tác quản lý rừng ngập mặn 92
4.4.1. Giải pháp về cơ chế, chính sách ..................................................... 92
4.4.2. Giải pháp về kỹ thuật ...................................................................... 99
4.4.3. Giải pháp về đầu tư ....................................................................... 105
KẾT LUẬN, TỒN TẠI VÀ KIẾN NGHỊ..................................................... 109
1. Kết luận ..................................................................................................... 109
2. Kiến nghị ................................................................................................... 113
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
v
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Viết tắt
Viết đầy đủ
BQL
Ban quản lý
C
Cây thân cỏ
CNM
Cây ngập mặn
CTĐ
Chữ thập đỏ
D1.3
Đường kính ngang ngực
Dt
Đường kính tán
DB
Cây bụi dưới
G
Cây gỗ
GB
Cây gỗ dạng bụi
Hvn
Chiều cao vút ngọn
Hdc
Chiều cao dưới cành
KBT
Khu bảo tồn
KT-XH
Kinh tế - xã hội
LN
Lâm nghiệp
N
Số cây
NN&PTNT
Nông nghiệp và phát triển nông thôn
RNM
Rừng ngập mặn
SWOT
Điểm mạnh, Điểm yếu, Cơ hội, Thách Thức
TVC
Thực vật chính
TVTG
Thực vật tham gia
UBND
Ủy ban nhân dân
USD
Đô la Mỹ
VNĐ
Việt Nam Đồng
VQG
Vườn quốc gia