BỘ GIÁO DỤC VÀ ÐÀO TẠO
ÐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ÐẠI HỌC Y DƯỢC
..........oOo..........
NGUYỄN TIẾN ĐỨC
NGHIÊN CỨU NỒNG ĐỘ BRAIN
NATRIURETIC PEPTIDE (BNP) HUYẾT
THANH Ở BỆNH NHÂN PHÙ PHỔI CẤP DO
TIM ĐƯỢC THỞ MÁY
ÁP LỰC DƯƠNG KHÔNG XÂM LẤN
LUẬN ÁN TIẾN SỸ Y HỌC
HUẾ - 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ÐÀO TẠO
ÐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ÐẠI HỌC Y DƯỢC
..........oOo..........
Nguyễn Tiến Đức
TÊN LUẬN ÁN:
NGHIÊN CỨU NỒNG ĐỘ BRAIN NATRIURETIC
PEPTIDE (BNP) HUYẾT THANH Ở BỆNH NHÂN
PHÙ PHỔI CẤP DO TIM ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ THỞ MÁY
ÁP LỰC DƯƠNG KHÔNG XÂM LẤN
Chuyên ngành: NỘI – TIM MẠCH
Mã số: 62 72 01 41
LUẬN ÁN TIẾN SỸ Y HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. PGS-TS. LÊ THỊ BÍCH THUẬN
2. PGS-TS. HỒ KHẢ CẢNH
HUẾ - 2015
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ ........................................................................................... 1
Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ...................................................... 4
1.1. Tổng quan về phù phổi cấp ............................................................ 4
1.1.1. Định nghĩa phù phổi cấp do tim ............................................. 4
1.1.2. Sinh lý bệnh của phù phổi cấp do tim .................................... 4
1.1.3. Các giai đoạn phù phổi cấp (phân loại theo sinh lý bệnh) ..... 6
1.1.4. Nguyên nhân phù phổi cấp do tim ......................................... 6
1.1.5. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng phù phổi cấp do tim..... 6
1.1.6. Chẩn đoán phù phổi cấp ........................................................ 10
1.1.7. Chẩn đoán phân biệt phù phổi cấp do tim và không do tim ... 11
1.2. Vai trò của peptide thải natri niệu týp B (BNP) ............................ 13
1.2.1. Nguồn gốc, cấu trúc và chức năng của BNP ......................... 13
1.2.2. Các yếu tố làm thay đổi nồng độ BNP .................................. 17
1.2.3. Ứng dụng của BNP ............................................................... 19
1.3. Thở máy áp lực dương .................................................................. 23
1.3.1. Sơ lược lịch sử thở máy áp lực dương .................................. 23
1.3.2. Hiệu quả thở máy áp lực dương không xâm lấn trên bệnh
nhân suy tim cấp ................................................................... 24
1.3.3. Các kiểu thông khí không xâm lấn ........................................ 24
1.3.4. Hiệu quả của BiPAP trong phù phổi cấp .............................. 26
1.3.5. Các yếu tố dự đoán thành công và thất bại ........................... 29
1.3.6. Các biến chứng trong quá trình thở BiPAP .......................... 30
1.4. Điều trị phù phổi cấp do tim ......................................................... 31
1.4.1. Mục tiêu và nguyên tắc điều trị phù phổi cấp ...................... 31
1.4.2. Đáp ứng nhu cầu oxy cần thiết cho cơ thể ........................... 31
1.4.3. Các biện pháp điều trị bằng thuốc ........................................ 32
1.5. Các nghiên cứu liên quan đến đề tài ............................................. 37
1.5.1. Nghiên cứu nước ngoài ......................................................... 37
1.5.2. Nghiên cứu trong nước ........................................................... 42
Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......... 44
2.1. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................... 44
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu ............................................................. 44
2.1.2. Địa điểm nghiên cứu ................................................................ 44
2.1.3. Thời gian nghiên cứu ................................................................ 44
2.2. Phương pháp nghiên cứu ................................................................. 44
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu ........................................................................... 44
2.2.2. Tiêu chuẩn chọn bệnh ............................................................. 44
2.2.3. Tiêu chuẩn loại trừ .................................................................. 45
2.2.4. Tiêu chuẩn thành công và kết thúc thở không xâm lấn .......... 46
2.2.5. Cỡ mẫu nghiên cứu .................................................................. 46
2.2.6. Phương tiện nghiên cứu ........................................................... 47
2.2.7. Phương pháp tiến hành ............................................................ 47
2.2.8. Tiêu chuẩn đánh giá và kết thúc thở BiPAP ............................ 56
2.2.9. Phân nhóm bệnh nhân .............................................................. 57
2.2.10. Các biến số nghiên cứu .......................................................... 57
2.2.11. Xử lý số liệu .......................................................................... 59
2.2.12. Đạo đức trong nghiên cứu ...................................................... 61
Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ...................................................... 63
3.1. Đặc điểm lâm sàng, khí máu động mạch và sự biến đổi nồng độ
BNP ở bệnh nhân phù phổi cấp do tim được thở máy không xâm lấn 63
3.1.1. Đặc điểm lâm sàng và khí máu động mạch .............................. 63
3.1.2. Sự biến đổi nồng độ BNP ở bệnh nhân phù phổi cấp do tim
trong quá trình thở máy ............................................................ 74
3.2. Xác định các yếu tố dự đoán thành công của thở máy áp lực
dương không xâm lấn ở bệnh nhân phù phổi cấp do tim ........ 76
3.2.1. Đường cong ROC trong dự đoán thành công
thở máy của các yếu tố ........................................................... 76
3.2.2. Mối liên hệ từng yếu tố với tiên lượng thành công ................ 82
3.3. Tỷ lệ thành công và thất bại ........................................................... 84
Chương 4. BÀN LUẬN ............................................................................ 85
4.1. Đặc điểm lâm sàng, khí máu động mạch và sự biến đổi nồng độ bnp
ở bệnh nhân phù phổi cấp do tim được thở máy không xâm lấn..... 85
4.1.1. Tuổi ....................................................................................... 85
4.1.2. Giới tính ................................................................................ 86
4.1.3. Thời gian nằm viện ................................................................ 86
4.1.4. Thời gian thở máy .................................................................. 87
4.1.5. Yếu tố thúc đẩy phù phổi cấp ............................................... 88
4.1.6. Tiền sử bệnh .......................................................................... 89
4.1.7. Chẩn đoán nguyên nhân ........................................................ 90
4.1.8. Về dấu hiệu sinh tồn ở bênh nhân phù phổi cấp do tim ........ 92
4.1.9. Về khí máu động mạch ở bệnh nhân phù phổi cấp do tim ...... 96
4.1.10. Sự thay đổi nồng độ BNP ở bệnh nhân phù phổi cấp
do tim trước và sau thở máy 6 giờ .................................................... 98
4.2. Các yếu tố dự đoán thành công của thở máy áp lực dương
không xâm lấn ở bệnh nhân phù phổi cấp do tim .......................... 105
4.3. Tỷ lệ thành công và thất bại .......................................................... 110
KẾT LUẬN ......................................................................................... .... 114
KIẾN NGHỊ ............................................................................................. 116
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC