Nghiên cứu sự biến đổi một số chỉ số huyết học trên bệnh nhân mổ tim hở có tuần hoàn ngoài cơ thể tại Bệnh viện Trung ương Huế

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> <br /> NGHIÊN CỨU SỰ BIẾN ĐỔI MỘT SỐ CHỈ SỐ HUYẾT HỌC<br /> TRÊN BỆNH NHÂN MỔ TIM HỞ CÓ TUẦN HOÀN NGOÀI CƠ THỂ<br /> TẠI BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG HUẾ<br /> Hoàng Thị Anh Thư*, Hà Nữ Thùy Dương*, Lê Phan Minh Triết*,<br /> Nguyễn Ngọc Minh**, Nguyễn Văn Tránh***, Tôn Thất Minh Trí***, Lê Thanh Hải***<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Đề tài nhằm nghiên cứu sự biến đổi các chỉ số huyết học trên bệnh nhân mổ tim hở dưới tuần<br /> hoàn ngoài cơ thể.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu trên 146 bệnh nhân bao gồm 117 bệnh tim bẩm sinh<br /> và 29 bệnh tim mắc phải bằng phương pháp tiến cứu tự đối chứng.<br /> Kết quả: Số lượng hồng cầu, hàm lượng huyết sắc tố, nồng độ hematocrit và số lượng tiểu cầu của cả hai<br /> nhóm bệnh nghiên cứu sau mổ đều giảm so với trước mổ. Số lượng bạch cầu và bạch cầu đoạn trung tính sau mổ<br /> đều tăng so với trước mổ của cả hai nhóm bệnh. Phức hệ prothrombin và fibrinogen sau mổ đều giảm so với<br /> trước mổ, trong khi đó thì APTT thì kéo dài.<br /> Kết luận: Cần phát hiện và điều trị kịp thời những bệnh nhân có rối loạn đông cầm máu để tránh những<br /> biến chứng nguy hiểm.<br /> Từ khóa: huyết học, đông máu, mổ tim hở.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> RESEARCH ON THE CHANGE OF SOME HEMATOLOGY CONSTANTS IN PATIENTS WITH<br /> CARDIOPLUMONARY BYPASS (CPB) OPEN HEART SURGERY IN HUE CENTRAL HOSPITAL<br /> Hoang Thi Anh Thu, Ha Nu Thuy Duong, Le Phan Minh Triet,<br /> Nguyen Ngoc Minh, Nguyen Van Tranh, Ton That Minh Tri, Le Thanh Hai<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 4 - 2011: 545 - 551<br /> Objective: Study the change of hematological parameters at patients with open heart surgery under extra –<br /> corporeal circulation.<br /> Subject and Method: Subject: 146 patients including 111 patients with congenital heart disease and 29<br /> patients with acquired heart disease.<br /> Method: self control prospective study.<br /> Results: Red blood cell count, hemoglobin, hematocrit and platelet count of two group decrease after<br /> operation. White blood cell count and neutrophile of two groups increase after operation. Prothrombin complex<br /> and fibrinogen concentration decrease while aPTT (activated partial thromboplastin time) prolongs after<br /> operation.<br /> Conclusion: Patients with coagulation disorders should be diagnosed and treated opportunely to avoid<br /> dangerous complications.<br /> Keywords: Hematology, cardiopulmonary bypass, open-heart surgery.<br /> <br /> * Trường ĐH Y Dược Huế ** Trường ĐH Duy Tân Đà Nẵng *** Bệnh viện TW Huế<br /> Tác giả liên lạc: Ths. BS Hoàng Thị Anh Thư<br /> ĐT: 0935520754<br /> Email: anhthu_yk@yahoo.com<br /> <br /> 546<br /> <br /> Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Trên thế giới phẫu thuật tim hở với tuần<br /> hoàn ngoài cơ thể đã được thực hiện từ những<br /> năm 1955, mở ra một kỷ nguyên mới cho các<br /> nhà phẫu thuật tim mạch và gây mê hồi sức.<br /> Đến nay, tuần hoàn ngoài cơ thể đã trở thành<br /> một phương pháp thông dụng trong phẫu<br /> thuật tim trên toàn thế giới với khoảng<br /> 400,000 trường hợp ở Mỹ, 600,000 trường hợp<br /> ở Châu Âu mỗi năm(10).<br /> Tại Bệnh viện Trung ương Huế, mổ tim hở<br /> dưới tuần hoàn ngoài cơ thể được tiến hành từ<br /> đầu năm 2000. Do tính phức tạp của cuộc mổ,<br /> thời gian mổ kéo dài và sử dụng máy tuần hoàn<br /> ngoài cơ thể nên có thể dẫn đến nhiều thay đổi<br /> về tế bào máu, rối loạn đông cầm máu dẫn đến<br /> hậu quả chảy máu nặng nề sau mổ, vì vậy<br /> chúng tôi thực hiện đề tài: "Nghiên cứu sự biến<br /> đổi một số chỉ số huyết học trên bệnh nhân mổ<br /> tim hở có tuần hoàn ngoài cơ thể tại Bệnh viện<br /> Trung ương Huế" với 2 mục tiêu:<br /> 1. Nghiên cứu một số biến đổi tế bào máu<br /> và đông máu trên bệnh nhân mổ tim hở có tuần<br /> hoàn ngoài cơ thể trước và sau mổ.<br /> 2. Tìm hiểu mối liên quan giữa thời gian<br /> tuần hoàn ngoài cơ thể với những thay đổi về tế<br /> bào máu và đông máu.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> 146 bệnh nhân (gồm 117 bệnh tim bẩm sinh<br /> và 29 bệnh tim mắc phải) được mổ tim hở tại<br /> Trung Tâm Tim Mạch Bệnh viện Trung Ương<br /> Huế từ tháng 2 năm 2009 đến tháng 3 năm 2010.<br /> <br /> Tiêu chuẩn chọn bệnh<br /> - Các bệnh nhân được mổ tim hở có sử dụng<br /> tuần hoàn ngoài cơ thể.<br /> - Các loại phẫu thuật: sửa chữa các bệnh lý<br /> tim bẩm sinh, thay van tim, bắc cầu nối động<br /> mạch vành.<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> - Bệnh nhân có bệnh lý của hệ thống tạo<br /> máu và rối loạn đông máu trước mổ.<br /> <br /> Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> - Bệnh nhân đang sử dụng thuốc chống<br /> đông, thuốc ức chế ngưng tập tiểu cầu và các<br /> thuốc chống viêm trong vòng một tuần trước<br /> mổ.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> - Nghiên cứu tiến cứu, có so sánh.<br /> - Các chỉ số huyết học được theo dõi như<br /> nhau qua 2 thời điểm (một ngày trước mổ và 24<br /> giờ sau khi cuộc mổ kết thúc) bao gồm:<br /> + Đếm tế bào máu: các chỉ số hồng cầu, hàm<br /> lượng hemoglobin, hematocrit, các chỉ số bạch<br /> cầu và tiểu cầu.<br /> + Xét nghiệm đông máu: tỷ lệ phức hệ<br /> prothrombin, APTT, và fibrinogen.<br /> - Xử lý số liệu theo phương pháp thống kê y<br /> học, có sử dụng phần mềm SPSS 18.0.<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Một số biến đổi tế bào và đông máu<br /> Bảng 1: Sự biến đổi một số chỉ số hồng cầu<br /> Tim bẩm sinh<br /> Chỉ số<br /> Trước<br /> Sau mổ<br /> hồng cầu<br /> p<br /> mổ 24 giờ<br /> Số lượng<br /> 4,75±<br /> hồng cầu<br /> 4,01±0,7