TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 490 - THÁNG 5 - SỐ 1 - 2020
161
thể lực trong tuần chiếm một phần lớn là từ
công việc [3]. Những nghề có mức vận động
mạnh cùng thời gian kéo dài như buôn bán,
nông dân, công nhân sẽ có tổng hoạt động thể
lực trong tuần cao hơn so với các nghề khác. Tỷ
lệ thiếu hoạt động thể lực cao ở nhóm công
chức, viên chức và già, nội trợ là phù hợp vì với
đặc thù công việc của cán bộ công chức, viên
chức là lao động trí óc, mức hoạt động thể lực
cường độ cao không nhiều; ở người già và nội
trợ là những người không có khả năng và không
phải làm những công việc lao động nặng nên
mức hoạt động thể lực cũng thấp.Trình độ học
vấn dưới trung học có tỷ lệ thiếu hoạt động thể
lực (47,2%) cao hơn nhóm trung học trở lên
(33,3%). Nhóm đối tượng đã kết hôn có tỷ lệ
thiếu hoạt động thể lực (37,0%) thấp hơn so với
nhóm có tình trạng hôn nhân khác (63,9%).
IV. KẾT LUẬN
Một số hành vi nguy cơ của bệnh không lây
nhiễm: Hút thuốc lá trong 12 tháng qua
(22,7%); uống rượu bia trên 4 ngày/tuần trong
12 tháng qua (6,8%); ăn dưới 5 suất trái cây
và/hoặc rau trong 1 ngày (84,1%) và thiếu hoạt
động thể lực (41,4%).
Một số yếu tố liên quan với hành vi nguy cơ
của bệnh không lây nhiễm ở bệnh nhân
(p<0,05): Có mối liên quan giữa hút thuốc lá với
giới tính; giữa uống rượu bia với giới tính; giữa
tình trạng ăn thiếu rau/trái cây với tình trạng
kinh tế gia đình; giữa tình trạng thiếu hoạt động
thể lực với nhóm tuổi, nghề nghiệp, trình độ học
vấn và tình trạng hôn nhân.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Y tế (2015), Chiến lược quốc gia phòng
chống bệnh không lây nhiễm giai đoạn 2015-2025.
http://vncdc.gov.vn.
2. Tạ Văn Bình (2006), Dịch tễ học bệnh đái tháo
đường ở Việt Nam, các phương pháp điều trị và
biện pháp dự phòng, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội.
3. Phan Đức Thái Duy (2017), Nghiên cứu một số
hành vi nguy cơ gây bệnh không lây nhiễm ở
người trưởng thành tại thành phố Huế năm 2016,
Luận văn Thạc sĩ y học, chuyên ngành Y tế công
cộng, Trường Đại học Y Dược Huế.
4. Nguyễn Thu Hằng, et al (2018), “Khảo sát tình
hình tuân thủ trong sử dụng thuốc trên bệnh nhân
tăng huyết áp điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Đa
khoa thành phố Vinh năm 2018”, Tạp chí Khoa học
và công nghệ Nghệ An, (12), tr. 35-39.
5. Nguyễn Trần Hiển, Bệnh không lây nhiễm: Gánh
nặng, yếu tố nguy cơ và chiến lược phòng chống.
http://www.tapchiyhocduphog.vn.
6. Phan Long Nhơn, Huỳnh Văn Minh và cộng
sự (2016), “Đánh giá kết quả điều trị quản lý 400
bệnh nhân tăng huyết áp tại Bệnh viện Đa khoa
Khu vực Bồng Sơn, Bình Định”, Tạp chí Y Dược
học, Trường Đại học Y Dược Huế, (31), tr. 31-41.
7. Trần Thị Chương Phương (2013), Nghiên cứu
tình trạng kiểm soát glucose máu ở bệnh nhân đái
tháo đường týp 2 tại phòng Khám ngoại trú Bệnh
viện Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh, Luận án
Chuyên khoa cấp II.
8. Võ Văn Thắng, Lương Thanh Bảo Yến,
Trương Như Sơn, (2016), “Tỷ lệ một số yếu tố
nguy cơ của các bệnh không lây nhiễm ở người
dân tại huyện Phú Vang – tỉnh Thừa Thiên Huế”,
Viện Nghiên cứu sức khỏe cộng đồng, Trường Đại
học Y Dược Huế.
9. Crawford MH (2013), Current Diagnosis and
Treatment in Cadiology, Lange medical Books, pp.
77-78.
10. Ministry of Health of Viet Nam (2016), National
Survey on the Risk Factors of Non-communicable
Diseases (STEPS) Viet Nam 2015, Ha Noi.
NGHIÊN CỨU SỰ BỘC LỘ BCL2 TRONG
UNG THƯ BIỂU MÔ TUYẾN VÚ
Nguyễn Văn Chủ*
TÓM TẮT41
Trong ung thư vú, Bcl-2 thường kết hợp với các
đặc điểm GPB-LS tốt như số lượng nhân chia thấp, độ
mô học thấp, ung thư vú ER(+) và tiên lượng tốt.
Mục tiêu: Nhận xét sự bộc lộ Bcl2 và một số mối liên
quan với đặc điểm GPB-LS của ung thư vú. Đối
tượng và phương pháp nghiên cứu: 435 bệnh
*Bệnh viện K
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Văn Chủ
Email: chunv.nch@gmail.com
Ngày nhận bài: 10.2.2020
Ngày phản biện khoa học: 13.4.2020
Ngày duyệt bài: 20.4.2020
nhân ung thư vú được nhuộm hóa mô miễn dịch với
dấu ấn Bcl2 và đánh giá mối liên quan với đặc điểm
giải phẫu bệnh, lâm sàng. Kết quả nghiên cứu: Tỷ
lệ Bcl-2(-) chiếm tỷ lệ cao nhất ở typ phân tử HER2 và
dạng đáy (77,3% và 50,0%). Tỷ lệ Bcl-2(+) đều
chiếm tỷ lệ cao ở nhóm chưa di căn hạch (65,0%)
hoặc nhóm di căn 1-3 hạch (54,2%). Kết luận: Sự
bộc lộ Bcl2 thường kết hợp với các đặc điểm giải phẫu
bệnh lâm sàng tốt như ít hoặc không di căn hạch hay
gặp ở typ lòng ống.
Từ khóa:
Ung thư vú, Bcl2, giải phẫu bệnh lâm sàng.
SUMMARY
RESEARCH OF BCL2 EXPRESSION IN
BREAST CARCINOMA
vietnam medical journal n01 - MAY - 2020
162
The Bcl2 expression is often associated in better
clinicopathological factors such as low ki67 and grade,
positive ER, and good prognosis. Purpose: To
observe some relations between Bcl2 expression and
clinicopathological features in breast cancer.
Methods: 495 breast cancer patients were tested by
IHC stain for Bcl2 marker and investiagating some
clinicopathological characteristics. Results: Negative
Bcl2 are commonly observed in HER2 or basal-like
type (77.3 and 50.0%). Bcl2(+) breast cancers are
accounted in high rate in negative nodes (65.0%) or 1
to 3 positive lymph nodes (54.2%). Conclusion: Bcl2
expression is often associated in better
clinicopathological factors as non-metastatic nodes or
luminal A type.
Key words:
Breast cancer, Bcl2 marker,
Clinicopathology.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Apoptosis là một quá trình chết tế bào theo
chương trình bình thường, để kiểm soát sự tăng
sinh của tế bào. Các protein được mã hóa bởi
gen Bcl-2 và p53 là các yếu tố điều hòa
apoptosis. Sự đột biến các gen này gây ra các
thay đổi số lượng cũng như chất lượng của các
protein này và góp phần vào cơ chế bệnh sinh
của một số loại ung thư trong đó có ung thư vú.
Bcl-2 là một tiền gen ung thư, mã hóa protein
Bcl-2, một protein gắn màng tế bào có trong
lượng 26 kDa nó ức chế gen điều hòa sự chết tế
bào theo chương trình. Sự bộc lộ quá mức
protein Bcl-2 góp phần tới cơ chế bệnh sinh của
u lympho do sự tích lũy các tế bào không chết
theo chương trình. Trong ung thư vú, Bcl-2
thường kết hợp với các đặc điểm GPB-LS tốt như
số lượng nhân chia thấp, độ mô học thấp, sự
bộc lộ p53 thấp, ung thư vú ER(+) và tiên lượng
tốt. Trong nhiều nghiên cứu cho thấy Bcl-2(+)
được kết hợp với nguy cơ tái phát, và di căn
thấp hơn hoặc thời gian sống thêm tốt hơn [1].
Vì vậy, chúng tôi tiến hành đề tài này nhằm mục
tiêu
: “Nhận xét sự bộc lộ Bcl2 và một số mối liên
quan với đặc điểm GPB-LS của ung thư vú”.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu. Chúng tôi đã tiến
hành nghiên cứu trên 435 bệnh nhân ung thư
biểu mô tuyến vú được phẫu thuật điều trị tại
bệnh viện K từ tháng 01 – 2012 đến tháng 6 –
2014.
Tiêu chuẩn lựa chọn đối tượng
- Bệnh nhân có hồ sơ bệnh án lưu trữ đầy đủ,
rõ ràng.
- Bệnh nhân được chẩn đoán mô bệnh học là
ung thư biểu mô tuyến vú xâm nhập.
- Bệnh nhân được phẫu thuật cắt tuyến vú và
vét hạch nách.
- Bệnh nhân không điều trị hóa chất và xạ trị
tiền phẫu.
- Khối nến còn đủ tiêu chuẩn để nhuộm
HMMD.
Tiêu chuẩn loại trừ: các trường hợp không
đáp ứng đủ tiêu chuẩn trên
- Ung thư vú tái phát hoặc di căn từ nơi khác đến
- Ung thư vú tại chỗ
Phương pháp nghiên cứu
Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt
ngang, hồi cứu và theo dõi dọc
Cỡ mẫu: áp dụng theo công thức tính cỡ
mẫu mô tả định tính như sau:
- Cỡ mẫu nghiên cứu
2
2
)2/1(
)1(
e
pp
zn
−
=−
+ n: Số lượng đối tượng tối thiểu cần phải
nghiên cứu
+ α: mức ý nghĩa thống kê (chúng tôi chọn
0,05)
+ Z: hệ số giới độ hạn tin cậy (Z = 1,96
tương ứng α = 0,05)
+ e: sai số tuyệt đối cho phép (chúng tôi
chọn e = 0,05) (tức là mức chênh giữa mẫu
nghiên cứu và quần thể)
+ P: tỉ lệ p53(+) theo Malamou-Mitsi là 0,27 [1].
Phương pháp thu thập số liệu
- Thu thập số liệu thông tin bệnh nhân theo
mẫu Phiếu thu thập số liệu dựa trên hồ sơ bệnh
án lưu trữ.
- Phỏng vấn trực tiếp bệnh nhân, người nhà
bệnh nhân bằng điện thoại, gửi thư thăm hỏi về
tình trạng sức khỏe hiện tại để thu thập thông tin.
Các thông tin cần thu thập
*Thông tin chung, đặc điểm lâm sàng: Tuổi
và vị trí u: phải, trái
*Giải phẫu bệnh
+ Phân loại MBH: theo phân loại của WHO
2012
+ Phân typ phân tử theo hóa mô miễn dịch:
Theo phân loại của St Gallen 2013 [2].
+ Tình trạng hạch: có hoặc không di căn
hạch, nhóm hạch (0, ≤3 và >3 hạch).
+ Kích thước u: ≤2cm, >2-5cm và >5cm.
*Hóa mô miễn dịch
- Phương pháp nhuộm: theo phương pháp
phức hợp Avidin Biotin tiêu chuẩn (Standard
Avidin Biotin Complex Method).
- Nhận định kết quả: Bcl2: nhuộm bào tương
hoặc màng bào tương của tế bào u được chia
điểm từ 0 đến 3+ [3]:
0: Âm tính
1+: Bắt màu yếu <10% tế bào u
2+: Bắt màu trung bình ≥ 10%-75% tế bào u
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 490 - THÁNG 5 - SỐ 1 - 2020
163
3+: Bắt màu mạnh > 75% tế bào u
Đánh giá Bcl2: dương tính (2+/3+).
Xử lý số liệu. Xử lý số liệu bằng phần mềm
SPSS 16.
Vấn đề đạo đức của nghiên cứu: Đề
cương nghiên cứu đã được thông qua bởi Hội
đồng khoa học của trường Đại học Y Hà Nội
trước khi tiến hành nghiên cứu.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Sự bộc lộ Bcl-2 và đặc điểm lâm sàng
Bảng 1. Mối liên quan giữa sự bộc lộ Bcl-2 với nhóm tuổi
Nhóm tuổi
Bcl2(-)
Bcl2(+)
Tổng
n
%
n
n
%
<40
19
32,8
39
58
13,3
40-49
41
33,3
82
123
28,3
50-59
80
50,9
77
157
36,1
60-69
24
35,3
44
68
15,6
≥70
9
31,1
20
29
6,7
Tổng
173
39,8
262
435
100,0
χ2 =22,068; p=0,037
Nhận xét:
Theo nghiên cứu của chúng tôi, tuổi phát hiện ung thư vú sớm nhất là 14 tuổi, cao
nhất là 87 tuổi, trung bình là 51,89±0,53, Bcl2(+) chiếm tỷ lệ cao ở hầu hết các nhóm tuổi, trừ nhóm
50-59 chiếm 50,9% không có bộc lộ Bcl2. sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p=0,037<0,05.
Bảng 2. Mối liên quan giữa sự bộc lộ Bcl-2 với vị trí u
Vị trí u
Bcl-2 (-)
Bcl-2 (+)
Tổng
n
n
%
N
%
Trái
96
33,3
152
66,7
228
52,4
Phải
76
37,4
127
62,6
203
46,7
2 bên
1
25,0
3
75,0
4
0,9
Tổng
173
39,8
262
60,2
435
100,0
Fisher exact test =4,354; p=0,609
Nhận xét:
Bệnh nhân có tỷ lệ Bcl-2(+) cao hơn Bcl-2(-) ở cả vú phải, vú trái hay u ở cả 2 bên, sự
khác biệt không có ý nghĩa thống kê với p=0,609>0,05.
Bảng 3. Mối liên quan giữa sự bộc lộ Bcl-2 với kích thước u
Kích thước u
Bcl-2 (-)
Bcl-2 (+)
Tổng
n
%
n
%
N
%
≤2 cm
72
37,1
122
62,9
194
44,6
>2-5 cm
93
41,0
134
59,0
227
52,2
>5 cm
8
57,2
6
42,8
14
3,2
Tổng
173
39,8
262
60,2
435
100,0
Fisher exact test =4,734; p=0,578
Nhận xét:
U có đường kính trung bình 2,39±0,054, khối u có kích thước nhỏ nhất là 0,3cm, lớn
nhất là 10cm, Bcl-2(+) chiếm tỷ lệ cao nhất ở nhóm u ≤2cm (62,9%) và nhóm u ≤2cm và >5cm
(59,0%), tuy nhiên Bcl-2(-) chiếm tỷ lệ cao ở nhóm u >5cm là 57,2%. Sự khác biệt không có ý nghĩa
thống kê với p=0,578>0,05.
Sự bộc lộ Bcl-2 và đặc điểm GPB
Bảng 4. Sự bộc lộ Bcl-2 và typ MBH χ2 =11,405; p=0,118
Typ MBH
Bcl-2 (-)
Bcl-2 (+)
Tổng
n
%
n
%
N
%
NST
130
41,5
183
58,5
313
72
TTXN
23
30,7
52
69,3
75
17,2
Nhày
4
26,7
11
73,3
15
3,4
Khác
16
50,0
16
50,0
32
7,4
Tổng
173
39,8
262
60,2
435
100
Nhận xét:
Tỷ lệ Bcl-2(+) đều chiếm tỷ lệ cao ở các typ MBH phổ biến, chỉ các typ MBH ít gặp đều
chiếm tỷ lệ Bcl2(+) và Bcl2(-) đều là 50%. Tuy nhiên, sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê với
p=0,118>0,05.
vietnam medical journal n01 - MAY - 2020
164
Bảng 5. Mối liên quan giữa sự bộc lộ Bcl-2 với nhóm hạch
Nhóm hạch
Bcl-2 (-)
Bcl-2 (+)
Tổng
n
%
n
%
N
%
0
99
35,0
184
65,0
283
65,1
1-3
44
45,8
52
54,2
96
22,1
>3
30
53,6
26
46,4
56
12,9
Tổng
173
39,8
262
60,2
435
100
χ2 =12,175; p=0,049
Nhận xét:
Trong 435 trường hợp UTBM tuyến vú, phần lớn là chưa có di căn hạch với 283 trương
hợp chiếm 65,1%, tiếp đến là trường hợp di căn 1-3 hạch chiếm 22,1%, trường hợp di căn nhiều hơn
3 hạch là ít gặp nhất chiếm 12,9%. Tỷ lệ Bcl-2(+) đều chiếm tỷ lệ cao ở nhóm chưa di căn hạch
(65,0%) hoặc nhóm di căn 1-3 hạch (54,2%); trái lại Bcl2(-) chiếm tỷ lệ cao nhất ở nhóm di căn >3
hạch, là 53,6%. Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p=0,049<0,05.
Bảng 6. Sự bộc lộ Bcl-2 trong các typ phân tử χ2 =111,5; p<0,001
Typ phân tử
Bcl-2 (-)
Bcl-2 (+)
Tổng
n
%
n
%
N
%
LUMA
32
27,1
86
72,9
118
27,1
LUMBH-
25
23,2
83
76,8
108
24,8
LUMBH+
11
27,5
29
72,5
40
9,2
HER2
58
77,3
17
22,7
75
17,2
Dạng đáy
47
50,0
47
50,0
94
21,6
Tổng
173
39,8
262
60,2
435
100
Nhận xét:
Trong các typ phân tử, typ lòng ống A hay gặp nhất chiếm 27,1%, typ lòng ống B có
HER2 (+) ít gặp nhất chiếm 9,2%. Tỷ lệ Bcl-2(-) chiếm tỷ lệ cao nhất ở typ phân tử HER2 và dạng
đáy (77,3% và 50,0%), trong khi đó typ lòng ống A, B và lòng ống B HER2(+) chiếm tỷ lệ Bcl2(+)
cao lần lượt là 72,9%, 76,8% và 72,5%. Sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê với p<0,001.
IV. BÀN LUẬN
Sự bộc lộ Bcl2: Gen Bcl-2 có liên quan tới
sự kiểm soát tăng sinh chu kỳ tế bào và điều
hòa sự chết tế bào theo chương trình. Mục đích
của hầu hết các phương pháp điều trị ung thư là
giảm sự tăng sinh tế bào hoặc tăng sự chết tế
bào theo chương trình [8]. Sự bộc lộ gen Bcl-2
như một yếu tố điều hòa dương tính và âm tính
của apoptosis, có thể thường bị thay đổi về mặt
chức năng ở các tế bào ung thư và các protein
này có ý nghĩa tiên lượng quan trọng ở ung thư
vú. Trong 435 bệnh nhân ung thư vú, trường
hợp có bộc lộ Bcl-2 dương tính (60,2%) và
39,8% các trường hợp có Bcl2 âm tính (bảng 1).
Tác giả Rolland và cs cho thấy 46% ung thư vú
có Bcl2(+) [5]. Tsutsui S và cs cũng cho thấy
rằng Bcl-2 dương tính chiếm 58% [6]. Nghiên
cứu của Malamou-Mitsi và cs cũng cho thấy
trong ung thư vú Bcl-2(+) chiếm tỷ lệ cao hơn
Bcl2(-) (55% và 45%) [1]. Kết quả nghiên cứu
của chúng tôi phù hợp với nghiên cứu của các
tác giả nước ngoài.
Mối liên quan giữa Bcl-2 với một số đặc
điểm GPB-LS
Nhóm tuổi:
Theo bảng 1 cho thấy tuổi phát
hiện ung thư vú sớm nhất là 14 tuổi, cao nhất là
87 tuổi, trung bình là 51,89±0,53, Bcl2(+) chiếm
tỷ lệ cao ở hầu hết các nhóm tuổi, trừ nhóm 50-
59 chiếm 50,9% không có bộc lộ Bcl2. sự khác
biệt có ý nghĩa thống kê với p=0,037<0,05.
Theo nghiên cứu của Fourati (2003) tỷ lệ p53(+)
trong nhóm ≤50 tuổi lớn hơn trong nhóm >50
tuổi (75% so với 54%); tỷ lệ Bcl-2(+) ở nhóm
>50 tuổi cao hơn nhóm ≤50 tuổi (57% so với
51%); tuy nhiên sự khác biệt không có ý nghĩa
thông kê với p>0,05. Theo Rolland (2007), trong
nhóm Bcl-2(+) chỉ có tỷ lệ bệnh nhân <40 tuổi
giảm (5,6% so với 8,5%), tuy nhiên sự khác biệt
không có ý nghĩa thống kê với p=0,105>0,05
[5]. Có thể thấy tuy các nghiên cứu có các kết
quả khác nhau, có đưa được kết luận có ý nghĩa
hoặc không ý nghĩa thống kê, nhưng đều cho
thấy xu hướng Bcl-2(+) kết hợp với đặc điểm
bệnh nhân lớn tuổi hơn.
Vị trí u: Theo bảng 2 Bệnh nhân có tỷ lệ Bcl-
2(+) cao hơn Bcl-2(-) ở cả vú phải, vú trái hay u
ở cả 2 bên, sự khác biệt không có ý nghĩa thống
kê với p=0,609>0,05. Nghiên cứu của chúng tôi
cho thấy sự bộc lộ các dấu ấn Bcl-2 không có
mối liên quan có ý nghĩa thống kê với vị trí u.
Kích thước u: Trong nghiên cứu của chúng
tôi, u có đường kính trung bình 2,39±0,054, khối
u có kích thước nhỏ nhất là 0,3cm, lớn nhất là
10cm, Bcl-2(+) chiếm tỷ lệ cao nhất ở nhóm u
≤2cm (62,9%) và nhóm u ≤2cm và >5cm
(59,0%), tuy nhiên Bcl-2(-) chiếm tỷ lệ cao ở
nhóm u >5cm là 57,2%. Sự khác biệt không có
ý nghĩa thống kê với p=0,578>0,05 (Bảng 3).
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 490 - THÁNG 5 - SỐ 1 - 2020
165
Nghiên cứu Fourati năm 2003 cho thấy tỷ lệ Bcl-
2(+) trong nhóm khối u >2cm cao hơn trong
nhóm khối u≤2cm (58% so với 30%) nhưng
không có ý nghĩa thống kê với p>0,05 [8]. Theo
nghiên cứu của Hasnan Jaafar (2012) không có
mối liên quan nào được ghi nhận giữa sự bộc lộ
Bcl-2 và kích thước khối u với p=0,712 [7].
Nghiên cứu của chúng tôi cũng như các nghiên
cứu nước ngoài đều cho thấy sự bộc lộ p53, Bcl-
2 không có mối quan hệ với kích thước u có ý
nghĩa thống kê.
Typ mô bệnh học: Theo bảng 4, tỷ lệ Bcl-
2(+) đều chiếm tỷ lệ cao ở các typ MBH phổ
biến, chỉ các typ MBH ít gặp đều chiếm tỷ lệ
Bcl2(+) và Bcl2(-) đều là 50%. Tuy nhiên, sự
khác biệt không có ý nghĩa thống kê với
p=0,118>0,05. Nghiên cứu của Rolland năm
2007 trên 672 bệnh nhân tìm thấy mối liên quan
có ý nghĩa thống kê giữa Bcl-2 dương tính kết
hợp với nhóm UTBM tuyến vú typ đặc biệt (như
thể ống, thể nhày, thể tủy, nhú) và UTBM tiểu
thùy khác (bao gồm cả thể aveolar, thể đặc, đa
hình) là các typ mô bệnh học có tiên lượng tốt
hơn [5]. Kết quả nghiên cứu của chúng tôi khá
phù hợp với kết quả của tác giả trước đó, tuy
nhiên có thể do nghiên cứu của chúng tôi có cỡ
mẫu nhỏ hơn nên chưa tìm được sự khác biết có
ý nghĩa thống kê.
Tình trạng di căn hạch: Trong nghiên cứu của
chúng tôi, ở 435 trường hợp UTBM tuyến vú,
phần lớn là chưa có di căn hạch với 283 trương
hợp chiếm 65,1%, tiếp đến là trường hợp di căn
1-3 hạch chiếm 22,1%, trường hợp di căn nhiều
hơn 3 hạch là ít gặp nhất chiếm 12,9%. Tỷ lệ
Bcl-2(+) đều chiếm tỷ lệ cao ở nhóm chưa di căn
hạch (65,0%) hoặc nhóm di căn 1-3 hạch
(54,2%); trái lại Bcl2() chiếm tỷ lệ cao nhất ở
nhóm di căn >3 hạch, là 53,6%. Sự khác biệt có
ý nghĩa thống kê với p=0,049<0,05 (Bảng 5).
Nghiên cứu Fourati năm 2003 cho thấy tỷ lệ Bcl-
2(+) trong nhóm có di căn hạch cao hơn trong
nhóm không di căn hạch (61% so với 37%)
nhưng không có ý nghĩa thống kê với p>0,05
[8]. Theo nghiên cứu của Hasnan Jaafar (2012)
trên 96 bệnh nhân tỷ lệ Bcl-2 dương tính trong
tế bào u ở nhóm có di căn hạch cao hơn nhóm
không di căn hạch (25% so với 21,9%), tuy
nhiên không có mối liên quan giữa sự bộc lộ Bcl-
2 và mức độ di căn hạch với p=0,913 [7].
Nghiên cứu của chúng tôi cũng như các nghiên
cứu nước ngoài đều cho thấy sự bộc lộ Bcl-2(+)
có xu hướng tăng ở nhóm không di căn hạch.
Typ phân tử: Trong các typ phân tử, typ lòng
ống A hay gặp nhất chiếm 27,1%, typ lòng ống
B có Her2 (+) ít gặp nhất chiếm 9,2%. Tỷ lệ Bcl-
2(-) chiếm tỷ lệ cao nhất ở typ phân tử HER2 và
dạng đáy (77,3% và 50,0%), trong khi đó typ
lòng ống A, B và lòng ống B HER2(+) chiếm tỷ lệ
Bcl2(+) cao lần lượt là 72,9%, 76,8% và 72,5%.
Sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê với
p<0,001 (Bảng 6). Nghiên cứu của Noveli (2008)
cho thấy sự bộc lộ p53 có liên quan đến các typ
phân tử với p<0,001, trong đó p53+ cao nhất
trong typ Her2, tiếp theo là dạng đáy, lòng ống
B và lòng ống A; tỷ lệ Bcl-2(+) cao nhất trong
typ lòng ống A và B, tiếp đó typ dạng đáy và
HER2, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với
p<0,001 [9]. Nghiên cứu của Bertolo năm 2008
cũng cho kết quả tỷ lệ Bcl-2(+) trong typ lòng
ống A và B là 100% (p=0,003), tỷ lệ này trong
typ HER2 là 77% nhỏ hơn trong các typ khác tuy
nhiên không có ý nghĩa thống kê với p>0,05, tỷ
lệ Bcl-2(+) trong typ dạng đáy là 60% nhỏ hơn
trong các typ khác có ý nghĩa thống kê với
p=0,034<0,05 [4]. Kết quả nghiên cứu của
chúng tôi phù hợp với các tác giả khác, chúng
tôi nhận thấy rằng các typ có tiên lượng tốt như
typ lòng ống A và B xu hướng có bộc lộ Bcl-2.
Trái lại, các typ có tiên lượng xấu hơn (Lòng ống
B có Her2) hoặc tiên lượng rất xấu như dạng đáy
và HER2 xu hướng có tỷ lệ p53(+) tăng, Bcl-
2(+) giảm.
V. KẾT LUẬN
- Tỷ lệ bộc lộ Bcl-2(+) trong ung thư vú xâm
nhập là 60,2%.
- Bcl2(-) chiếm tỷ lệ cao nhất ở nhóm di căn
>3 hạch, là 53,6%. Typ lòng ống A, B và lòng
ống B HER2(+) chiếm tỷ lệ Bcl2(+) cao lần lượt
là 72,9%, 76,8% và 72,5% (p<0,001).
- Sự bộc lộ Bcl2 không có sự liên quan có ý
nghĩa với nhóm tuổi mắc bệnh, vị trí u, kích
thước u cũng như typ mô bệnh học (p>0,05).
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Malamou-Mitsi V., Gogas, H, Dafni, U, et al.
(2006). Evaluation of the prognostic and
predictive value of p53 and Bcl-2 in breast cancer
patients participating in a randomized study with
dose-dense sequential adjuvant chemotherapy.
Annals of Oncology, 17(10), 1504–1511.
2. Harbeck N., Thomssen C., and Gnant M.
(2013). St. Gallen 2013: Brief Preliminary
Summary of the Consensus Discussion. Breast
Care, 8(2), 102–109.
3. Tsujimoto Y. (1998). Role of Bcl-2 family
proteins in apoptosis: apoptosomes or
mitochondria?. Genes to Cells, 3(11), 697–707.
4. Bertolo C., Guerrero D., Vicente F., et al.
(2008). Differences and Molecular
Immunohistochemical Parameters in the Subtypes
of Infiltrating Ductal Breast Cancer. Am J Clin
Pathol, 130(3), 414–424.
5. Rolland P., Spendlove I., Madjid Z., et al.