Sốt cao co giật
Sốt cao co giật là một loại co giật hay xảy ra ở trẻ nhỏ khi sốt cao. Sốt
cao co giật điển hình kéo dài 5 phút hoặc ít hơn, mặc dù một số có thể kéo
dài hơn. Hầu hết trẻ bị sốt cao co giật đều từ 6 tháng - 5 tuổi.
Mặc dù sốt cao co giật có thể khiến bạn hoảng sợ, song nó thường vô
hại và không báo hiệu một vấn đề đang hoặc sẽ diễn ra. Song sốt cao co giật
luôn cần sự chú ý về y tế, đặc biệt là xác định nguyên nhân gây sốt.
Sốt cao co giật là dạng co giật phổ biến nhất ở trẻ em. Bệnh xảy ra
trong khoảng 4% số trẻ dưới 4 tuổi. Nhiều trẻ không bao giờ bị lại. Một số
trẻ lại thừa hưởng xu hướng bị co giật khi sốt cao. Sốt cao co giật thường hết
khi trẻ được 5-6 tuổi.
Dấu hiệu và triệu chứng
Những dấu hiệu của sốt cao co giật gồm:
- Co giật liên tục hoặc co cứng cứng tay và chân
- Mắt trợn ngược
- Mất ý thức
Sốt cao co giật thường là do nhiệt độ trẻ tăng nhanh, nhưng những dấu
hiệu trên không nhất thiết phản ánh mức độ sốt. Hầu hết các cơn co giật do
sốt cao rất ngắn, với những dấu hiệu thường kéo dài 5 phút hoặc ít hơn. Sau
khi co giật, trẻ có thể khóc hoặc ngủ yên.
Nguyên nhân
Sốt cao co giật thường do sốt tăng nhanh, có thể do nhiễm trùng một
bộ phận nào đó của cơ thể. Sốt thường bắt nguồn từ một bệnh điển hình của
trẻ em như nhiễm trùng tai giữa. Một nguyên nhân ít phố biến nhưng rất
nguy hiểm của co giật là nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương (não và tuỷ
sống). Một nhiễm trùng loại này là viêm màng não. Một bệnh nữa là viêm
não.
Yếu tố nguy cơ
Tuổi nhỏ là yếu tố nguy cơ cao nhất. Hầu hết các cơn sốt cao co giật
xảy ra ở trẻ từ 6 tháng-5 tuổi và lứa tuổi dễ bị sốt cao co giật nhất là từ 12-18
tháng tuổi. Một số trẻ được thừa hưởng khuynh hướng co giật khi sốt cao từ
gia đình.
Khi nào cần đi khám
Ðưa trẻ tới bác sỹ ngay khi trẻ bị co giật, kèm cứng cổ, trở lên lẫn lộn
hoặc mê sảng, khó tỉnh dậy hoặc trông rất yếu. Trẻ nên được kiểm tra ngay
khi có cơn sốt co giật đầu tiên.
Khám sàng lọc và chẩn đoán
Bác sỹ sẽ phải khám sức khỏe cho trẻ để xác định nguyên nhân của
sốt hoặc sốt cao co giật. Bác sĩ có thể yêu cầu kiểm tra nước tiểu hoặc máu
để phát hiện nhiễm trùng.
Nếu nghi ngờ bị nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương, cần phải chọc
dò tủy sống. Trong thủ thuật này, khoảng một nửa thìa cà phê dịch não tủy
được rút ra bằng kim từ vùng thắt lưng trẻ. Xét nghiệm có thể cho thấy bằng
chứng của nhiễm trùng trong dịch não tủy.
Biến chứng
Mặc dù sốt cao co giật khiến các bậc phụ huynh rất lo sợ, nhưng đại
đa số các cơn sốt cao co giật không gây ra hậu quả kéo dài.
Sốt co giật được phân loại là đơn giản và phức tạp. Sốt cao co giật
đơn giản không gây ra tỷ lệ động kinh, bại não hoặc chậm phát triển trí tuệ
cao hơn. Sốt cao co giật phức tạp kéo dài hơn 15 phút, xảy ra hơn một lần
trong vòng 24 giờ hoặc chỉ khu trú ở một nửa người. Sốt cao co giật phức
tạp có thể gây nguy cơ cao bị co giật sau đó.
Nếu con bạn bị sốt cao co giật, bạn thường lo lắng không biết bé có bị
một rối loạn nào đó tiềm ẩn, như động kinh hay không. Tuy nhiên, động
kinh ở trẻ em được định nghĩa là những cơn co giật tái diễn khi không có
sốt. Tỷ lệ trẻ bị động kinh sau khi bị sốt cao co giật là rất nhỏ. Khoảng 95-
98% số trẻ bị sốt cao co giật đơn giản không bao giờ bị động kinh. Tuy
nhiên, trẻ bị động kinh dễ bị co giật khi sốt hơn vì sốt làm giảm ngưỡng co
giật.
Ðiều trị
Hầu hết các cơn co giật do sốt cao đều tự hết trong vòng 5 phút. Tuy
nhiên, nếu cơn co giật kéo dài trên 5 phút hoặc nếu trẻ bị hai hoặc nhiều cơn
co giật thì phải đi khám ngay.
Nếu cơn co giật vẫn xảy ra khi trẻ tới phòng cấp cứu, bác sỹ có thể
cho thuốc đặt trực tràng hoặc tiêm tĩnh mạch để cắt cơn co giật.
Có thể bác sỹ sẽ yêu cầu trẻ lưu lại bệnh viện trong một thời gian
ngắn để theo dõi thêm. Nhưng không phải lúc nào cũng cần nằm viện.
Phòng ngừa
Nếu trẻ dễ bị sốt cao co giật thì có thể phòng ngừa tai biến này bằng
cách nhanh chống hạ sốt khi trẻ bị ốm.
Sốt cao co giật xảy ra hầu hết vào ngày ốm đầu tiên. Có thể làm giảm
khả năng sốt cao co giật bằng cách cho trẻ dùng acetaminophen (Tylenol,
các biệt dược khác) hoặc ibuprofen (Advil, Motrin, các biệt dược khác) ngay
khi có báo hiệu đầu tiên của sốt. Nhưng không dùng aspirin cho trẻ. Aspirin
có thể gây ra một rối loạn hiếm gặp nhưng nguy hiểm là hội chứng Reye.
Không đắp cho trẻ quá nhiều vào ban đêm và cho trẻ uống nhiều nước.
Cũng có thể ngăn ngừa sốt cao co giật bằng cách cho trẻ dùng thuốc
chống co giật theo đơn tới khi trẻ lên 3-4 tuổi. Tuy nhiên, bác sỹ hiếm khi kê
đơn những thuốc này vì hầu hết các cơn sốt cao co giật là vô hại và hầu hết
trẻ đều tự khỏi mà không có di chứng gì.
Những thuốc ngăn ngừa co giật đều có mặt hạn chế. Những thuốc
chống co giật như acid valproic (Depakene) và divalproex (Depakote) có
hiệu quả trong ngăn ngừa sốt cao co giật nhưng có nguy cơ gây tác dụng phụ
nguy hiểm ở trẻ nhỏ. Trẻ bị sốt cao co giật thường xuyên hoặc kéo dài có thể
được lợi từ điều trị phòng ngừa bằng diazepam (Valium, Diastat) đặt trực
tràng hoặc uống.
Tự chăm sóc
Mặc dù sốt cao co giật thường là vô hại, những bước dưới đây có thể
giúp bé tránh chấn thương khi co giật:
Ðặt bé nằm nghiêng ở nơi an toàn
Ngồi cạnh để theo dõi và vỗ về bé
Cất tất cả các vật cứng hoặc nhọn ở gần bé
Nới lỏng quần áo cho bé
Không giữ chặt hoặc cản trở cử động của bé
Không cố nhét bất cứ vật gì vào miệng bé
Trong vòng 1-2 giờ đồng hồ sau khi bị sốt cao co giật, nhiều trẻ đã
chạy nhảy nô đùa khắp phòng khám hoặc tự chơi ở nhà. Giữ bình tĩnh, theo
dõi bé và biết khi nào cần gọi bác sỹ là tất cả những gì bạn cần làm để chăm
sóc cho bé yêu của bạn.
