TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 476 - THÁNG 3 - SỐ 1&2 - 2019
65
nay, tỉ lệ người tham gia Bảo hiểm y tế trong
nhóm này chắc chắn sẽ gia tăng.
Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy
48,7% đối tượng có kiến thức về bảo hiểm y tế
tốt. Kết quả này cao hơn nghiên cứu của Lê
Ngọc Quỳnh (2012) cho thấy điểm kiến thức
chung của nông dân là 36,9% có kiến thức về
bảo hiểm y tế đạt [4]. Tuy nhiên tỷ lệ này thấp
hơn so với tỷ lệ 66% nông dân có kiến thức đạt
của nghiên cứu của Viện Chiến lược và Chính
sách y tế, tại Chí Linh, Hải Dương năm 2008.
Phần lớn đối tượng trong nghiên cứu của chúng
tối có thái độ tốt với Bảo hiểm y tế song tỷ lệ
này thấp hơn nghiên cứu của Lê Ngọc Quỳnh
(2012) [4] cho thấy tới 97,6% đối tượng nghiên
cứu cho biết họ có quan tâm đến Bảo hiểm y tế,
tuy nhiên cao hơn nhiều so với kết quả 86,8%
tại Nam Sách, Hải Dương; 67% tại Chí Linh, Hải
Dương; 74,7% tại Viết Yên, Bắc Giang; 78,64 tại
Yên Dung, Bắc Giang theo nghiên cứu của Viện
Chiến lược và chính sách y tế.
Tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế hộ gia đình cao
hơn ở đối tượng có kiến thức Bảo hiểm y tế. Vì
nhiều lí do mà người dân chưa có nhận thức
chưa đúng hoặc hiểu sai về giá trị tấm thẻ bảo
hiểm y tế. Lúc cần đến thì đã quá muộn, nhất là
trong bối cảnh các cơ sở y tế công lập đang áp
dụng giá viện phí mới theo Thông tư
02/2017/TT-BYT của Bộ Y tế đối với người không
có thẻ bảo hiểm y tế. Kết quả này cùng xu
hướng với nghiên cứu của Lammers và
Wamerdam, 2010. Tỷ lệ tham gia Bảo hiểm y tế
hộ gia đình cao hơn ở đối tượng có thái độ tốt.
Điều này phản ánh ảnh hưởng khá rõ rệt của
niềm tin về bảo hiểm y tế của đối tượng với sự
tham gia bảo hiểm y tế gia đình của họ. Niềm tin
này sẽ chịu ảnh hưởng lớn bởi chất lượng khám
chữa bệnh liên quan đến Bảo hiểm y tế.
V. KẾT LUẬN
Tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế hộ gia đình của
mẫu nghiên cứu là 61,4%. Tỉ lệ có kiến thức tốt là
47,8%. Tỷ lệ có thái độ tốt về việc tham gia Bảo
hiểm y tế là 94,6%. Tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế
hộ gia đình cao hơn ở đối tượng có kiến thức tốt
và thái độ tốt về Bảo hiểm y tế theo hộ gia đình.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Chính phủ (2017).
Báo cáo số 456/BC-CP - Việc
thực hiện Nghị quyết số 68/2013/QH13 của Quốc
hội về đẩy mạnh thực hiện chính sách, pháp luật
về bảo hiểm y tế tiến tới bảo hiểm y tế toàn dân
.
2. Nguyễn Thị Kim Hoa và Mai Linh (2015). Thực
trạng sử dụng bảo hiểm y tế của người dân.
Tạp
chí xã hội học 2,
2 (130), 76-85.
3. Bùi Thị Tú Quyên và Nguyễn Thị Kim Ngân
(2016). Thực trạng bao phủ Bảo hiểm Y tế tại và
một số yếu tố liên quan ở người lao động phi chính
thức quận Long Biên, Hà Nội.
Tạp chí Y tế công
cộng,
42 (6), 48-55.
4. Lê Ngọc Quỳnh (2012).
Thực trạng tham gia bảo
hiểm y tế của nông dân thị xã Sơn Tây, Hà Nội,
năm 2012 và một số yếu tố liên quan
, Thạc sỹ Y tế
công cộng, Đại học Y tế công cộng.
5. Viện chiến lược và chính sách y tế (2012).
Đánh giá 2 năm triển khai thực hiện Chỉ thị 38-
CT/TW của Ban Bí thư về đẩy mạnh bảo hiểm y tế
trong tình hình mới
,
6. Judith Lammers, Susan Warmerdam và
Rotterdam Ecorys (2010). Adverse selection in
voluntary micro health insurance in Nigeria.
AIDS
Research Series,
6,
VAI TRÒ CỦA NT-proBNP TRONG DỰ ĐOÁN HỘI CHỨNG CUNG LƯỢNG
TIM THẤP Ở TRẺ EM SAU PHẪU THUẬT TIM MỞ TIM BẨM SINH
Đặng Văn Thức1, Trần Minh Điển1,
Trần Thị Chi Mai2, Cao Việt Tùng1, Phạm Hồng Sơn1
TÓM TẮT18
Đặt vấn đề
: Tình trạng rối loạn huyết động và
suy tim cung lượng tim thấp là biến chứng thường gặp
trong hồi sức sau phẫu thuật tim mở, ảnh hưởng trực
tiếp đến kết quả điều trị.
Mục tiêu
: xác định vai trò dự
1Bệnh viện Nhi Trung Ương
2Trường Đại học Y Hà Nội
Chịu trách nhiệm chính: Đặng Văn Thức
Email: drthucnhp80@gmail.com
Ngày nhận bài: 12.2.2019
Ngày phản biện khoa học: 4.3.2019
Ngày duyệt bài: 11.3.2019
đoán hội chứng cung lượng tim thấpcủa NT-proBNP ở
bệnh nhân sau phẫu thuật tim mở tim bẩm sinh.
Đối
tượng và Phương pháp
: Nghiên cứu 212 bệnh nhân
sau phẫu thuật tim mở tim bẩm sinh. NT-proBNP
huyết tương được định lượng tại các thời điểm trước
phẫu thuật (T0), sau 1 giờ (T1), sau 12 giờ (T2), sau
24 giờ (T3), sau 48 giờ (T4) sau phẫu thuật. Đánh
giámối liên quan của NT-proBNP với tình trạng huyết
động và hội chứng cung lượng tim thấp sau phẫu
thuật.
Kết quả nghiên cứu
: Nồng độ NT-proBNP
tăng cao nhất ở thời điểm T2 là 2133,4 pg/ml giảm
dần ở các thời điểm T3,T4. Sự khác biệt nồng độ ở
các thời điểm có ý nghĩa thống kê với p<0,01. Nồng
độ NT-proBNP ở thời điểm sau 12 giờ sau phẫu thuật
trên 1562 pg/ml có giá trị dự đoán tốt nhất hội chứng
vietnam medical journal n01&2 - MARCH - 2019
66
cung lượng tim thấp vớiđộ nhạy 0,88, độ đặc hiệu
0,72, diện tích dưới đường cong AUC 0,866 . Khi tiến
hành phân tích đơn biến và chạy mô hình hồi quy đa
biến các yếu tố giúp tiên lượng HCCLTT thấy rằng
nồng độ NT-proBNP tại thời điểm T2 trên 1562 pg/ml
là một yếu tố dự đoán độc lập hội chứng cung lượng
tim thấp với OR 12,18 (95%CI 4,29-34,5), p<0,001.
Kết luận: NT-proBNP huyết tương là dấu ấn sinh học
của tim có giá trịdự đoán độc lập hội chứng cung
lượng tim thấpở bệnh nhân sau phẫu thuật tim mở tim
bẩm sinh.
Từ khóa
: NT-proBNP;hội chứng cung lượng tim
thấp; phẫu thuật tim mở tim bẩm sinh trẻ em;
SUMMARY
THE ROLE OF NT-proBNP IN PREDICTING
THE LOW CARDIAC OUTPUT SYNDROM IN
THE CHILDREN AFTER OPEN HEART SURGERY
Background
: Hemodynamic disorders and low
cardiac output syndrom are common complications in
resuscitation after open heart surgery. These
complications affect the results of treatment.
Objectives
: To determine the role of predicting low
cardiac output syndrome of plasma NT-proBNP in
patients after congenital heart surgery
Subjects and
Methods
: The study was conducted on 212
congenital heart disease patients undergoing open
heart surgery. Plasma NT-proBNP was measured at 5
different points in time: preoperative (T0), after 1hour
(T1), 12 hours (T2), 24 hours (T3), 48 hours (T4) post
operative. The association of NT-proBNP with
hemodynamic status and low cardiac output syndrome
was investigated.
Research results
: The NT-proBNP
concentration was highest at T2 time (2133.4pg/ml),
decreasing gradually at T3 and T4. The difference in
NT-proBNP concentrations at different times was
statistically significant with p < 0.01. The NT-proBNP
concentration after 12 hours after surgery at the
threshold of 1562 pg/ml has the best predictive value
of low cardiac output syndrome with a sensitivity 0.88,
specificity 0.72, area under the curve AUC 0.866.
When conducting univariate analysis and running
multivariate regression models with the factors that
help predict low cardiac output syndrome, the results
showed that NT-proBNP concentration of 1562 pg/ml
at T2 was an independent predictor of low cardiac
output syndrome with OR 12.18 (95% CI 4.29-34.5),
p <0.001.
Conclusion
: Plasma NT-proBNP is an
independent predictor of low cardiac output syndrome
in patients after congenital heart surgery.
Key words: NT-proBNP, congenital open heart
surgery.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Hội chứng cung lượng tim thấp (HCCLTT) là
một trong những biến chứng thường gặp trong
phẫu thuật tim mở tim bẩm sinh làm ảnh hưởng
đến kết quả điều trị [1],[5],[3]. Việc đánh giá
sớm mức độ tổn thương cơ tim, dự đoán hội
chứng cung lượng tim thấpluôn là một thách
thức của các nhà hồi sức tim mạch.
NT-proBNP là một trong những dấu ấn sinh
học của tim có giá trị tiên lượng một số biến
chứng và kết quả điều trị. Thế giới đã có những
công trình nghiên cứu tìm hiểu sự biến đổi nồng
độ và vai trò của NT- proBNP trong tiên lượng
một số bệnh như hội chứng nhồi máu cơ tim,
phẫu thuật tim mở tim bẩm sinh. Kết quả cho
thấy NT-proBNP có mối tương quan với tỷ lệ tử
vong, các biến chứng tim mạch, HCCLTT, là một
yếu tố độc lập với các yếu tố nguy cơ khác, là
yếu tố giúp theo dõi và dự đoán kết quả điều trị
sớm[1],[4],[5].
Tại Việt Nam chưa có nhiều công trình nghiên
cứu về vai trò của NT-proBNP ở trẻ em nói
chung đặc biệt là trẻ được phẫu thuật tim mở
tim bẩm sinh. Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên
cứu này nhằm xác định vai trò của NT-proBNP
trong dự đoán hội chứng cung lương tim thấp ở
trẻ em sau phẫu thuật tim mở tim bẩm sinh.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1. Đối tượng: Gồm các bệnh nhân dưới 5
tuổi chẩn đoán tim bẩm sinh bằng siêu âm hoặc
thông tim đã được phẫu thuật dưới tuần hoàn
ngoài cơ thể (THNCT), được hồi sức tại khoa Hồi
sức Ngoại tim mạch, Bệnh viện Nhi Trung Ương.
Loại trừ trường hợp có suy thận trước mổ hoặc
tử vong trước khi ra phòng hồi sức sau mổ.
2. Phương pháp nghiên cứu
2.1. Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu phân
tích, tiến cứu: theo dõi diến tiến nồng độ NT-
proBNP huyết tương theo thời gian hồi sức sau
phẫu thuật và tìm hiểu mối tương quan của NT-
proBNP với hội chứng cung lượng tim thấp và
tình trạng huyết động sau phẫu thuật.
2.2. Nội dung nghiên cứu: NT-proBNP
huyết tương được định lượng tại 5 thời điểm:
trước mổ T0, sau 1 giờ (T1), sau 12giờ (T2), sau
24 giờ (T3), sau 48 giờ (T4) sau khi kết thúc
phẫu thuật.
Xét nghiệm định lượng NT-proBNP được thực
hiện tại khoa Sinh hóa Bệnh viện Nhi Trung ương
bằng phương pháp miễn dịch điện hoá phát
quang theo nguyên lí sandwich trên máy Cobas
e601 (Roche).
Chẩn đoán HCCLTT bởi sự hiện diện của ít
nhất hai trong số những tiêu chí sau đây tại bất
kỳ thời điểm trong hậu phẫu[1]: (1) Lâm sàng và
/ hoặc xét nghiệm gợi ý dấu hiệu cung lượng tim
thấp: Mạch nhanh yếu, đầu chi lạnh, thời gian
làm đầy mao mạch ≥ 3 s, hạ huyết áp (huyết áp
tâm thu dưới 5 bách phân vị theo tuổi), lượng
nước tiểu ít (<1 ml/kg/giờ trong vòng ít nhất 6
giờ, không đáp ứng với các thuốc lợi tiểu), nồng
độ lactate máu liên tục tăng > 2 mg/dl trong 2
lần khí máu liên tiếp, toan chuyển hóa;(2) Chỉ số
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 476 - THÁNG 3 - SỐ 1&2 - 2019
67
thuốc vận mạch > 20; (3) Tử vong do tim trong
vòng 48 giờ sau khi phẫu thuật; (4) Phân suất tống
máu thất trái (LVEF)<50% đánh giá qua siêu âm tim.
Thang điểm thuốc vận mạch - tăng co bóp
cơ tim
(vasoactive inotropic score –VIS)
= Liều
Dopamin mcg/kh/phút + liều Dobutamin
mcg/kg/phút + 100 x liều Adrenalin mcg/kg/phút
+ 100 x liều Noradrenalin mcg/kg/phút + 10 x
liều Milrinon mcg/kg/phút + 10000 x liều
Vasopressin mcg/kg/phút[6].
Các chỉ số về tình trạng huyết động sau phẫu
thuật được theo dõi và ghi chép hàng giờ theo
bảng theo dõi đầu giường: mạch, huyết áp, CVP,
áp lực nhĩ trái, nước tiểu, lactate, liều lượng các
thuốc vận mạch… từ đó có thể xác định liều
thuốc vận mạch lớn nhất trong các thời điểm và
tổng thời gian sử dụng thuốc vận mạch của mỗi
bệnh nhân.
2.3. Phương pháp sử lý số liệu: Các thông
tin được thu thập theo mẫu bệnh án nghiên cứu
thống nhất.Số liệu được nhập phần mềm Epidata
13.0 và sử lí trên phần mềm STATA 14.0.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu 212 bệnh nhân sau phẫu thuật
tim mở tim bẩm sinh kết quả cho thấy có
134bệnh nhân là nam (63%), 88 bệnh nhân nữ
(27%), chủ yếu là nhóm tim bẩm sinh phức tạp
có tím 147/212 bệnh nhân (66,5%). Có 177/212
bệnh nhân (83,49%) bệnh nhân dưới 12 tháng
tuổi trong đó có 48 bệnh nhân (22,64%) dưới 1
tháng tuổi. Có 120/212 bệnh nhân dưới 5kg.
Bảng 1. Một số đặc điểm lâm sàng
Biến số
Trung bình
Trung vị (khoảng tứ phân vị)
Min
Max
Tuổi phẫu thuật (ngày)
108
92,5 (35-272)
1
1559
Cân nặng (kg)
5,09
4,2 (3,3-7)
1,7
14
Thời gian cặp ĐMC (phút)
101,6
95 (78-124)
27
252
Thời gian THNCT (phút)
143,9
141 (118-165)
47
427
Thời gian thở máy (giờ)
96,06
60 (38-103)
5
760
Thời gian nằm hồi sức (ngày)
6,05
5 (3-7)
2
32
Thời gian nằm viện (ngày)
19,1
16 (12-23)
3
74
Bảng 2. Phân loại tim bẩm sinh của đối tượng nghiên cứu
Loại tim bẩm sinh
n
%
Tứ chứng Fallot
61
28,77
Đảo gốc động mạch
50
23,58
Bất thường tĩnh mạch phổi
21
9,91
Thất phải hai đường ra
21
9,91
Thông liên thất, thông liên nhĩ
18
8,49
Thông liên thất+hẹp eo, thiểu sản, gián đoạn quai
17
8,02
Thông thất teo phổi
9
4,25
Khác
15
7,08
Bảng 3. Phân bố nồng độ của NT- proBNP theo thời gian
(T0)
(T1)
(T2)
(T3)
(T4)
p
1308,3
971,4
2133,4
1694,03
1476,6
0,0005
327,9
(42,5-151,5)
276,15
(52,06-1195)
1393
(718,3-2521)
932,6
(528,3-1905)
979
(509-1752)
2,65
4,42
155
116
147,3
15990
11303
15240
17014
11843
Bảng 4. Khả năng dự đoán HCCLTT của NT-proBNP các thời điểm
Thời điểm
Độ nhạy
%
Độ dặc hiệu
%
AUC
%
Điểm
cắt(pg/ml)
NT-proBNP (T0)
0,73
0,64
0,68
450
NT-proBNP (T1)
0,6
0,7
0,698
591
NT-proBNP (T2)
0,88
0,72
0,866
1562
NT-proBNP (T3)
0,6
0,91
0,76
2126
NT-proBNP (T4)
0,66
0,76
0,71
1160
Nhận xét:
-
Ở thời điểm trước mổ, NT-proBNP tại T0có khả năng dự đoán HCCLTT của với điểm
cắt 450 pg/ml,độ nhạy 0,73 độ đặc hiệu 0,64 diện tích dưới đường cong là 0,68
- Ở thời điểm sau mổ, nông độ NT-proBNP các thời điểm đều có khả năng dự đoán HCCLTT
nhưng thời điểm T2 có khả năng dự đoán cao nhất với AUC=0,866.
vietnam medical journal n01&2 - MARCH - 2019
68
Bảng 5. Phân tích đơn biến các yếu tố tiên lượng đến HCCLTT
Yếu tố
HCCLTT
Không n(%)
Có n(%)
p
Tuổi ≤6 tháng
87(57,62%)
45(77,59%)
0,0007
Cân nặng < 5kg
80(52,98%)
38(65,52%)
0,1
Rachs-1 ≥4
39(25,83%)
23(39,66%)
0,05
Suy tim trước mổ
57(37,75%)
43(74,14%)
0,0000
Thời gian THNCT ≥146 phút
58(38,41%)
37(63,79%)
0,001
Thời gian cặp ĐMC ≥142 phút
15(9,93%)
15(25,86%)
0,003
Lactate tại T2 ≥ 2,25 mmol/l
36(23,84%)
44(75,86%)
0,0000
NT-proBNP tại T2≥1562 pg/ml
45(29,8%)
51(87,93%)
0,0000
Troponin I tại T2≥24 ng/ml
48(31,71%)
30(51,72%)
0,008
Glucose tại T2≥11 mmol/l
27(17,88%)
31(53,45%)
0,000
Rối loạn nhịp sau phẫu thuật
26(17,33%)
22(40%)
0,001
EF sau phẫu thuật <50%
1(0,66)
19(32,76%)
0,000
Nhận xét:
- Một số yếu tố lâm sàng như tuổi dưới 6 tháng, rối loạn nhịp, chỉ số EF sau mổ dưới
50 % là những yếu tố nguy cơ của HCCLTT sau phẫu thuật với p<0,001
- Thời gian THNCT, thời gian cặp ĐMC, thời gian phẫu thuật trên các giá trị điểm cắt dự đoán
HCCLTT là những yếu tố nguy cơ của HCCLTT có ý nghĩa thống kê với p<0,001
- Một số chỉ số hóa sinh: NT-proBNP T2>1562 pg/ml, lactat T2>2,25 mmol/ml. Glucose T2>11 và
troponin I T2>24 ng/ml là những yếu tố nguy cơ của HCCLTT với p<0,001.
Bảng 6. Hồi quy đa biến các yếu tố tiên lượng của HCCLTT
Yếu tố
OR(95%CI)
P
NT-proBNP thời điểm T2 >1562pg/ml
12,18(4,29-34,50)
0,000
TroponinI thời điểm T2 >26 ng/ml
2,97(1.12-7,87)
0,02
Lactat ở thời điểm T2 >2,25 mmol/l
8,78(3,24-23,77)
0,000
Glucose thời điểm T2 >11 mmol/l
2,57(0.98-6,77)
0,01
EF sau phẫu thuật <50%
0,009(0,002-0,034)
0,001
Nhận xét:
Phân tích hồi quy đa biến logistic các yếu tố nguy cơ của HCCLTT sau phẫu thuật cho
thấy NT-proBNP tại T2>1562 pg/ml, TroponinI T2>26 ng/ml, lactat tai t2 > 2,25 mmol/ml, glucose
tại t2 >11 mmol/ml và chỉ số EF sau phẫu thuật <50% là những yếu tố tiên lượng HCCLTT có ý nghĩa
thống kê với p<0,01.
Biểu đồ 1. Giá trị dự đoán HCCLTT của NT-
proBNP tại T2
Nhận xét:
Khả năng dự đoán HCCLTT của
NT-proBNP tại T2 với điểm cắt 1562pg/ml có độ
nhạy 0,88 độ đặc hiệu 0,72 diện tích dưới đường
cong là 0,866.
IV. BÀN LUẬN
Trong nghiên cứu này tuổi trung bình là 180
ngày, có 22,64% BN nằm trong độ tuổi sơ sinh,
83,49% bệnh nhân dưới 12 tháng. Có 56,6%
bệnh nhân dưới 5 kg, đặc biệt bệnh nhân có cân
nặng thấp nhất là 1.7kg, 5 ngày tuổi được sửa
chữa đảo gốc động mạch. Có 48/80 bệnh nhân
tim bẩm sinh tím sớm (chiếm 60%) bao gồm
những bệnh phức tạp như đảo gốc động mạch,
bất thường tĩnh mạch phổi hoàn toàn có tắc
nghẽn, tausigbing, thiểu sản tim trái, Fallo4…
Phẫu thuật tim với tuần hoàn ngoài cơ thể là
một quá trình không sinh lý, tổn thương cơ tim là
do sự can thiệp của phẫu thuật, bảo vệ cơ tim
không tốt trong thời gian cặp chủ và thời điểm
tái tưới máu, do tình trạng đáp ứng viêm hệ
thống sau phẫu thuật [2],[3],[5]. Để đánh giá
mức độ tổn thương cơ tim, tình trạng suy tim
sau phẫu thuật người ta có thể dựa vào một số
dấu ấn sinh học của tim.
Trong nghiên cứu này chúng tôi có đánh giá
nồng độ của NT-proBNP để tìm hiểu khả năng
dự đoán HCCLTT. Nồng độ NT-proBNP trước
phẫu thuật là 1308,3 pg/ml đạt ngưỡng cao nhất
ở thời điểm T2 khoảng sau 12 giờ sau phẫu
thuật là 2133,4 pg/ml, sau đó giảm dần ở thời
điểm T3,T4. Sự thay đổi nồng độ giữa các thời
điểm có sự hác biệt ý nghĩa thống kê với p<0,05.
Khi chúng tôi xét khả năng dự đoán HCCLTT của
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 476 - THÁNG 3 - SỐ 1&2 - 2019
69
NT-proBNP ở mỗi thời điểm thấy rằng ở thời
điểm T2 (sau 12 giờ sau phẫu thuật) thì khả
năng dự đoán HCCLTT cho kết quả tốt nhất với
điểm cắt 1562 pg/ml, độ nhạy 0,88, độ đặc hiệu
0,72, diện tích dưới đường cong AUC 0,866(bảng
4 và biểu đồ 1. Ở thời điểm trước PT nồng độ
NT-proBNP > 450pg/ml có khả năng dự đoán
HCCLTT với độ nhạy 0,73, độ đặc hiệu 0,64, diện
tích dưới đường cong 0,68. ở thời điểm T3 và T4
có diện tích dưới đường cong AUC lần lượt là
0,76 và 0,71 tuy nhiên là những thời điểm muộn
ít có ý nghĩa thực tiễn lâm sàng. Nghiên cứu về
phân tầng nguy cơ của của các yếu tố viêm, NT-
proBNP, Troponin I ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bị
mắc bệnh tim bẩm sinh được phẫu thuật của tác
giả Fabio Camona cho thấy NT-proBNP trước
phẫu thuật > 455 fmol/ml có khả năng dự đoán
HCCLTT với độ nhạy 100%, độ đặc hiệu 68%[1].
Tamass Breuer nghiên cứu mối quan hệ giữa
peptid thải natri niệu và tình trạng huyết động
sau phẫu thuật tim bẩm sinh ở trẻ em dưới 1
tuổi thấy rằng nồng độ đỉnh của NT-proBNP ở
thời điểm 24 giờ sau mổ > 2051 có khả năng dự
đoán cung lượng tim thấp với chỉ số tim CI <3
l/m2/h với độ nhạy 0,79, độ đặc hiệu 0,95, diện
tích dưới đường cong AUC 0,87 [3]. Khi tác giả
nghiên cứu mối tương quan của nồng độ đỉnh
của NT-proBNP với chỉ số tim ở 8 bệnh nhân đảo
gốc động mạch sau phẫu thuật tim mở sửa toàn
bộ cũng cho thấy có mối tương quan nghịch biến
giữa nồng độ NT-proBNP đỉnh 12 giờ sau mổ với
chỉ số tim (CI) với r=-0,47, p=0,03. Tác giả đã
đưa ra kết luận nồng độ NT-proBNP là một chỉ
số đáng tin cậy của tình trạng huyết động và
HCCLTT sau phẫu thuật tim [2].
HCCLTT thường gặp trong khoảng thời gian
sau 12 giờ sau phẫu thuật và tiến triển trong
vòng 48 giờ. Có nhiều yếu tố nguy cơ trước,
trong và sau phẫu thuật của HCCLTT, những yếu
tố nguy cơ này có thể giúp tiên lượng sớm
HCCLTT và kết quả điều trị. Xuất phát từ lý do
này chúng tôi tiến hành phân tích đơn biến một
số yếu tố tiên lượng HCCLTT từ đó chạy mô hình
hồi quy đa biến tìm yếu tố có khả năng dự đoán
độc lập với HCCLTT sau phẫu thuật. Kết quả
nghiên cứu từ bảng 5 và 6 cho thấy: nồng độ
NT-proBNP thời điểm T2 >1562 pg/ml với OR
=12,18 95%CI 4,29-34,5, p=0,000; troponinI
T2>26 ng/ml với OR=2,97 (95%CI 1,12-7,87),
p=0,02; lactat ở thời điểm T2 >2,25 mmol/l với
OR 8,78(95%CI 3,24-23,77), p=0,000; glucose
thời điểm T2> 11mmol/l với OR=2,57(0,98-
6,77), p=0,01; EF thất trái sau mổ <50% với OR
=0,009(95%CI 0,002-0,034), p=0,001 là những
yếu tố tiên lượng độc lập của HCCLTT. Một số
nghiên cứu trên thế giới cũng cho thấy những
kết quả tương đồng. Nghiên cứu của tác giả
Fabio Camona về phân tầng nguy cơ của
HCCLTT cho thấy tuổi phẫu thuật dưới 6 tháng,
cân nặng dưới 4 kg, thời gian THNCT trên 90
phút, NT-proBNP trước mổ > 455fmol/ml NT-
proBNP 4 giờ sau mổ >470fmol/ml, lactat 4h sau
mổ >2,2 mmol/l và một số các yếu tố viêm khác
là những yếu tố nguy cơ có khả năng dự đoán
HCCLTT. Khi tác giả phân tích mô hình hồi qui đa
biến logistic thấy rằng NT-proBNP>455fmol/ml là
yếu tố độc lập dự đoán HCCLTT với OR
=8,1(95% CI 1-65,4), p=0,04 [1].
V. KẾT LUẬN
Nồng độ NT-proBNP thời điểm sau 12 giờ sau
PT >1562 pg/ml có khả năng dự đoán HCCLTT
cao nhất trong các thời điểm với độ nhạy 0,88;
độ đặc hiệu 0,72, AUC 0,866. Là yếu tố độc lập
trong tiên đoán HCCLTT với OR12,18 (95%CI
4,29-34,5), p=0,000.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Carmona F, Manso PH, Vicente WV, et a.
(2008). “Risk stratification in neonates and infants
submitted to cardiac surgery with cardiopulmonary
bypass: a multimarker approach combining
inflammatory mediators, N-terminal pro-B-type
natriuretic peptide and troponin I”.
Cytokine
; Vol
42 pp 317-24.
2. Breuer T, Sápi E, Skoumal R, et a. (2007). “N-
terminal pro-brain natriuretic peptide level
inversely correlates with cardiac index after arterial
switch operation in neonates”. Pediatric Anesthesia
Vol 17 pp 782-8.
3. Andrea Székely, Tamás Breuer and Béla
Merkely (2012). “Relationship Between Natriuretic
Peptides and Hemodynamic Parameters Following
Heart” Surgery in Infancy.
Perioperative
Considerations in Cardiac Surgery
pp 326-338, Prof.
Cuneyt Narin (Ed.), ISBN: 978-953-51-0147-5.
4. Walsh R, Boyer C, LaCorte J, et a (2008). “N-
terminal B-type natriuretic peptide levels in pediatrics
with congestive heart failure undergoing cardiac
surgery”. J Thorac Cardiovasc Surg, 135:98–105.
5. Gessler P, Knirsch W, Schmitt B, et a. (2006),
“Prognostic value of plasma n-terminal pro-brain
natriuretic peptide in children with congenital heart
defects and open-heart surgery”.
J
Pediatr
;148:372-6.
6. Gaies M.G, Gurney J.G, Yen A.H. et al (2010).
“Vasoactive-inotropic score as a predictor of
morbidity and mortality in infants after
cardiopulmonary bypass”.
Pediatr Crit Care Med,
11(2), 234-8.
7. Marıa Rosa Perez-Piaya, Elena Abarca,
Virginia Soler, et a (2011). “Levels of N-
terminal-pro-brain natriuretic peptide in congenital
heart disease surgery and its value as a predictive
biomarker”
Interactive Cardio Vascular and
Thoracic Surgery
12, 461–466.