i
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành chương trình đào tạo và luận văn này trước hết tôi xin
bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Ban giám hiệu Trường đại học Lâm nghiệp đã
tạo điều kiện tốt cho tôi trong suốt quá trình học tập.
Xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và kính trọng đến thầy giáo
PGS.TS.Trần Quang Bảo đã dành nhiều thời gian, quan tâm, tận tình giúp đỡ
để hoàn thành luận văn này.
Xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Viện Sinh Thái Rừng và Môi
Trường đã giúp đỡ tận tình trong quá trình học tập và thực hiện luận văn.
Xin trân trọng cảm ơn các cơ quan: Các Sở, Ban ngành của tỉnh Quảng
Nam; Công ty cổ phần thủy điện A Vương; đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi
trong suốt quá trình thực tập.
Xin trân trọng cảm ơn các nhà khoa học, các chuyên gia trong lĩnh vực đã
tận tình giúp đỡ, đóng góp ý kiến quý báu trong quá trình thực hiện Luận văn.
Cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của đồng nghiệp, anh em, bạn bè và các
học viên trong lớp Cao học khóa K19 B, chuyên ngành quản lý bảo vệ tài
nguyên rừng đã ủng hộ, giúp đỡ tôi hoàn thành Luận văn.
Do điều kiện thời gian có hạn, bản thân tôi cũng đã cố gắng, nỗ lực hết
mình để hoàn thành Luận văn tốt nghiệp, song sẽ không tránh khỏi những
khiếm khuyết. Rất mong được các thầy, cô, các nhà khoa học, các đồng
nghiệp tiếp tục đóng góp ý kiến để đề tài nghiên cứu được hoàn thiện hơn.
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi . Các số
liệu thu thập và kết quả nghiên cứu là trung thực, chưa từng công bố trong bất
kỳ công trình nào, số liệu, nguồn gốc được trích dẫn rõ ràng đúng.
Xin chân thành cảm ơn !
Hà Nội, tháng 11năm 2013
Tác giả
ii
MỤC LỤC
Trang
TRANG PHỤ BÌA
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ i
MỤC LỤC ............................................................................................................. ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................... v
DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................... vi
DANH MỤC CÁC HÌNH .................................................................................. viii
ĐẶT VẤN ĐỀ ....................................................................................................... 1
Chương 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU .................................................................... 2
1.1. Trên thế giới ............................................................................................... 2
1.1.1. Nghiên cứu về hiệu quả giữ đất và giữ nước của rừng đầu nguồn ....... 2
1.1.2. Nghiên cứu về định giá môi trường rừng ............................................. 8
1.1.3. Dịch vụ môi trường rừng và chi trả dịch vụ môi trường rừng ........... 10
1.2. Trong nước .................................................................................................... 14
1.2.1. Nghiên cứu xác định giá trị môi trường rừng vùng đầu nguồn ở Việt
Nam ............................................................................................................... 16
1.2.2. Dịch vụ môi trường rừng và chi trả dịch vụ môi trường rừng ở Việt
Nam ............................................................................................................... 18
Chương 2 MỤC TIÊU, ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU .................................................................................................... 20
2.1. Mục tiêu nghiên cứu ..................................................................................... 20
2.1.1. Mục tiêu tổng quát .............................................................................. 20
2.1.2. Mục tiêu cụ thể ................................................................................... 20
2.2. Nội dung nghiên cứu ..................................................................................... 20
2.3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu: ................................................................... 21
2.4. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................. 21
iii
2.4.1. Phương pháp thống kê, kế thừa tư liệu ............................................... 21
2.4.2. Phương pháp điều tra hiện trường ...................................................... 21
2.4.3. Nghiên cứu đặc điểm lưu vực hồ thủy điện A Vương tỉnh Quảng
Nam ............................................................................................................... 25
2.4.4. Nghiên cứu khả năng giữ đất giảm bồi lắng lòng hồ của các trạng
thái rừng tại lưu vực hồ thủy điện A Vương ................................................. 25
2.4.5. Nghiên cứu khả năng giữ nước của các trạng thái rừng tại lưu vực
hồ thủy điện A Vương ................................................................................... 26
2.4.6. Nghiên cứu phân loại các trạng thái rừng theo khả năng giữ nước và
giữ đất ở vùng hồ thủy điện A Vương .......................................................... 27
2.4.7. Nghiên cứu xác định hệ số chi trả dịch vụ môi trường rừng tại lưu
vực hồ thủy điện A Vương ............................................................................ 28
2.4.8. Phương pháp xử lý nội nghiệp ............................................................ 29
2.4.9. Phương pháp chuyên gia ..................................................................... 30
2.4.10. Phương pháp xử lý số liệu ................................................................ 31
Chương 3 ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN – KINH TẾ - XÃ HỘI .............................. 32
KHU VỰC NGHIÊN CỨU ................................................................................ 32
3.1. Điều Kiện tự nhiên của huyện Đông Giang ................................................. 32
3.1.1. Vị trí địa lý .......................................................................................... 32
3.1.2. Khí hậu, thời tiết ................................................................................. 33
3.1.3. Thuỷ văn ............................................................................................. 33
3.2. Điều Kiện tự nhiên của huyện Tây Giang .................................................... 34
3.2.1. Vị trí địa lý .......................................................................................... 34
3.2.2. Khí hậu ................................................................................................ 34
3.2.3. Thủy văn ............................................................................................. 34
Chương 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ................................. 35
4.1. Đặc điểm lưu vực hồ thủy điện A Vương tỉnh Quảng Nam ........................ 35
iv
4.2. Đặc điểm cấu trúc các trạng thái rừng tại lưu vực hồ thủy điện A Vương . 40
4.2.1. Cấu trúc tầng cây cao .......................................................................... 40
4.2.2. Đặc điểm cây bụi thảm tươi ................................................................ 46
4.2.3. Đặc điểm vật rơi rụng ......................................................................... 50
4.3. Khả năng giữ đất giảm bồi lắng lòng hồ của các trạng thái rừng tại lưu
vực hồ thủy điện A Vương .................................................................................. 55
4.4. Khả năng giữa nước của các trạng thái rừng tại lưu vực hồ thủy điện A
Vương .................................................................................................................. 58
4.4.1. Bề dầy tầng đất ................................................................................... 62
4.4.2. Độ ẩm đất ............................................................................................ 62
4.4.3. Độ xốp ................................................................................................ 64
4.5. Phân loại các trạng thái rừng theo khả năng giữ nước và giữ đất tại khu
vực nghiên cứu .................................................................................................... 69
4.5.1.Phân loại các trạng thái thực vật theo khả năng bảo vệ đất ................. 69
4.5.2.Phân loại các trạng thái thực vật theo khả năng giữ nước ................... 72
4.6. Nghiên cứu xác định hệ số chi trả dịch vụ môi trường rừng tại lưu vực hồ
thủy điện A Vương .............................................................................................. 76
4.6.2 Xác định hệ số K2 theo loại rừng ........................................................ 78
4.6.3. Xác định hệ số K3 theo nguồn gốc rừng ............................................ 79
4.6.4. Xác định hệ số K4 theo mức độ khó khăn .......................................... 79
4.6.5. Xác định hệ số K tổng hợp cho một lô rừng ...................................... 80
KẾT LUẬN, TỒN TẠI VÀ KIẾN NGHỊ........................................................... 85
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
v
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Ký hiệu
Viết đầy đủ
DVMTR
Dịch vụ môi trường rừng
OTC
Ô tiêu chuẩn
Hvn
Chiều cao vút ngọn
Hdc
Chiều cao dưới cành
D1.3
Đường kính 1.3 m
Dt
Đường kính tán
TC
Độ tàn che
TK
Thảm khô
HST
Hệ sinh thái
PFES
Chi trả dịch vụ môi trường rừng