10/17/2011
TRAO ĐỔI OXYGEN CỦA PHỔI
SUY HÔ HẤP? THÔNG KHÍ PHỔI
BÌNH THƯỜNG, TĂNG / GIẢM?
TÌNH TRẠNG TOAN – KIỀM
BÌNH THƯỜNG, TOAN / KIỀM?
T0
PHƯƠNG TRÌNH PaCO2
TĂNG CHUYỂN HÓA TĂNG pH VÀ PaO2 , PaCO2 Hb DỄ DÀNG NHẢ O2 CHO MÔ
Hb
PHƯƠNG TRÌNH PHẾ NANG PAO2 = PiO2 - 1.2 (PaCO2)* PIO2 = FIO2 (PB – 47) mm Hg
TÍNH TOÁN SaO2 CtO2
CaO2 = (Hb x 1.39 x SaO2) + (0.003 x PaO2) HENDERSON HASSELBACH
FiO2
DỰ ĐOÁN PaO2
ThS.BS. PHAN VIỆT HƯNG
KHÔNG LẪN KHÔNG KHÍ
THAY ĐỔI KẾT QUẢ
GỬI MẪU NGAY PHÂN TÍCH
< 15 PHÚT NẾU KHÔNG TRỮ LẠNH > 15 PHÚT pH , PaO2 , PaCO2
TEST ALLEN
ĐM TRỤ CÓ THỂ NUÔI ĐƯỢC BÀN TAY?
1
10/17/2011
CÁCH 1: QUA CHUYỂN HÓA
CÁCH 1: QUA CHUYỂN HÓA
B1
GIẢM PaCO2 pHtính = 7.4 + (40 – PaCO2) x 0.01 TĂNG PaCO2 pHtính = 7.4 – (PaCO2 – 40) x 0.006
B2
pHđo = pHtính 0.03 BÌNH THƯỜNG pHđo > pHtính + 0.03 KIỀM CHUYỂN HÓA pHđo < pHtính – 0.03 TOAN CHUYỂN HÓA
B3
SO SÁNH XEM CÓ PHÙ HỢP VỚI HCO3
—, BE, BEecf
CÁCH 2: QUY TẮC SỐ 8
B1
—]
pH
CÁCH 3: HENDERSON CẢI BIÊN [H+] = 24 x PaCO2 / [HCO3 pH
[H+] nEq/L
[H+] nEq/L
CHỌN HỆ SỐ DỰA VÀO pHBỆNHNHÂN
6.80
45
7.35
159
)
H p
6.90
40
7.40
126
7.6 8/8
7.5 6/8
7.4 5/8
7.3 4/8
7.2 2.5/8
7.1 2/8
–
7.00
35
7.45
100
9 (
pH HỆ SỐ B2
7.10
32
7.50
79
—
HCO3
TÍNH TOÁN = HỆ SỐ x PaCO2 BỆNH NHÂN
7.15
28
7.55
71
7.20
25
7.60
63
B3
0 1 = ] + H [
—
—
7.25
20
7.70
56
|HCO3
TÍNH TOÁN – HCO3
BỆNH NHÂN| 4
7.30
16
7.80
50
pH pH PaCO2 PaCO2 7.60 20 7.34 50 7.55 25 7.28 60 7.50 30 7.22 70 7.45 35 7.16 80 7.40 40 7.1 90
CÁCH 4: BẢN ĐỒ ACID – BASE
2
10/17/2011
PHẦN 1
LƯỢNG O2 HÒA TAN TRỰC TIẾP
Ý NGHĨA
PaO2 mmHg
RẤT ÍT SỬ DỤNG NHIỀU NHẤT
> 100
TĂNG
PHỤ THUỘC
80 – 100
BÌNH THƯỜNG
CHỨC NĂNG HÔ HẤP
60 – 79
SUY HÔ HẤP NHẸ
45 – 59
SUY HÔ HẤP TRUNG BÌNH
THÔNG KHÍ KÉM KHUẾCH TÁN KÉM BẤT XỨNG V/Q SHUNT P T
ÁP SUẤT KHÍ QUYỂN
< 45
SUY HÔ HẤP NẶNG
FiO2
O2ct = 0,003 x PaO2 + 1,39 x Hb x SaO2
3
10/17/2011
PAO2 – PaO2 = FiO2 (PB – 47) – PaCO2 /R BÌNH THƯỜNG FiO2 (%)
AaPO2 (mmHg)
0,21 SƠ SINH < 20 T > 60 T < 30 < 10 20 – 30
AaDO2 TĂNG 5 – 7 mmHg KHI FiO2 TĂNG 10% < 50 30 – 60 > 0,3 1
SUY HÔ HẤP
TĂNG AaPO2 TỔN THƯƠNG TẠI PHỔI
PaO2/PAO2 = 1 – AaPO2/PAO2 Ý NGHĨA
TỈ LỆ % O2 TRAO ĐỔI THÀNH CÔNG CÀNG CAO CÀNG TỐT BÌNH THƯỜNG ≥ 75% ỔN ĐỊNH HƠN AaPO2 KHÔNG PHỤ THUỘC FiO2
HƯỚNG XỬ TRÍ
PaO2 (mmHg)
BÌNH THƯỜNG
TĂNG FiO2
PaO2 BỆNHNHÂN < 60
60 < PaO2 BỆNHNHÂN < 100
PaO2/FiO2 = 400 – 500 PaO2 = 80 – 100 mmHg FiO2 = 20,9% 20%
CHƯA THỂ GIẢM FiO2
THỞ OXYGEN
100 < PaO2 BỆNHNHÂN < PaO2 DỰĐOÁN
CÓ THỂ GIẢM FiO2
PaO2 DỰĐOÁN = 400 x FiO2 SO SÁNH VỚI PaO2 BỆNHNHÂN PHÙ HỢP CHƯA?
PaO2 BỆNHNHÂN > PaO2 DỰĐOÁN
GIẢM FiO2 NGƯNG
4
10/17/2011
Qs– LƯU LƯỢNG MÁU SHUNT Qt– CUNG LƯỢNG TIM ctO2– LƯỢNG OXY TOÀN PHẦN
cp: MAO MẠCH PHỔI a: ĐỘNG MẠCH v : TĨNH MẠCH TRỘN
PaO2/FiO2> 100 GIẢM MỖI 100, SHUNT TĂNG 5% PaO2/FiO2< 100 GIẢM MỖI 15, SHUNT TĂNG 3 – 4%
Ý NGHĨA
Qs/Qt (%)
< 10
BÌNH THƯỜNG
10 –19
BẤT THƯỜNG – CHƯA Ý NGHĨA
20 – 29 ĐÁNG KỂ – NẾU TIM, PHỔI, THẦN
KINH BẤT THƯỜNG
30
NGUY HIỂM – CẦN ĐIỀU TRỊ TÍCH CỰC
> 60
TỬ VONG – GIỚI HẠN CỰC ĐẠI
AaDO2
BẤT THƯỜNG
PaO2
PaCO2
O2 21%
O2 100%
PHẦN 2
GIẢM THÔNG KHÍ
SHUNT TUYỆT ĐỐI
SUNT TƯƠNG ĐỐI
R.L KHUẾCH TÁN
LÚC NGHỈ
GẮNG SỨC
5
10/17/2011
ĐÁNH GIÁ Ý NGHĨA
PaCO2
> 45 mmHg
GIẢM THÔNG KHÍ – CHƯA ĐÁP ỨNG NHU CẦU THẢI CO2
KHOẢNG CHẾT GIẢI PHẪU SINH LÝ Ý NGHĨA
35 – 45 mmHg
BÌNH THƯỜNG – THÔNG KHÍ PHÙ HỢP NHU CẦU THẢI CO2
< 35 mmHg
TĂNG THÔNG KHÍ QUÁ MỨC VỚI NHU CẦU THẢI CO2
0.2 – 0.3: BÌNH THƯỜNG > 0.3 (0.5) : TĂNG PaCO2 & GIẢM PaO2 GIẢM CUNG LƯỢNG TIM TỔN THƯƠNG MÀNG PHẾ NANG – MAO MẠCH CĂNG DÃN QUÁ MỨC
– PEEP CAO
PHẦN 3
KHẢ NĂNG CỦA H+
Refers to Potential Hydrogen pH = - log [H+] TỈ LỆ NGHỊCH VỚI [H+]
- CO2 + H2O H2CO3 H+ + HCO3
-]/[H2CO3]
-]/[H2CO3] = 20/1
pH = pKa + log [HCO3 TỈ LỆ [HCO3 pH = 6.1 + log [HCO3
-]/0.03 x PaCO2
6
10/17/2011
7
10/17/2011
8
10/17/2011
CÂU HỎI CẦN ĐỌC & LÀM GÌ?
–
1 TOAN / KIỀM / BÌNH THƯỜNG? pH
2 HÔ HẤP / CHUYỂN HÓA? PaCO2, HCO3
3 HÔ HẤP: CẤP / MẠN? pHmđ, pHđđ
4 CHUYỂN HÓA: HÔ HẤP BÙ ĐỦ? PaCO2mđ, PaCO2đđ
5 TOAN CHUYỂN HÓA: TĂNG AG? TÍNH Anion gap
– hc, HCO3
– đđ
PaCO2 NGƯỢC CHIỀU pH
HÔ HẤP
– CÙNG CHIỀU pH
HCO3
CHUYỂN HÓA
pH = 7.35 – 7.45 BÌNH THƯỜNG BẤT THƯỜNG TOAN + KIỀM
– PaCO2 NGƯỢC CHIỀU HCO3
pH < 7.35 TOAN pH > 7.45 KIỀM
PHỐI HỢP PaCO2(%) = PaCO2/ 40 –/ 24 –(%) = HCO3 HCO3 RỐI LOẠN CHÍNH THAY ĐỔI NHIỀU HƠN
0.03
TOAN
• pH = 0.008 x PaCO2 • pHmđ = 7.4 – [0.008 x (PaCO2 – 40)]
–] + 8
6 TĂNG AG: RỐI LOẠN KHÁC? HCO3
2
CẤP
• PaCO2mđ = 1.5 x [HCO3
TOAN
0.03
• pH = 0.003 x PaCO2 • pHmđ = 7.4 – [0.003 x (PaCO2 – 40)]
TOAN MÃN
0.03
KIỀM
• pH = 0.008 x PaCO2 • pHmđ = 7.4 + [0.008 x (40 – PaCO2)]
CẤP
TOAN
• PaCO2bn > PaCO2mđ: THIẾU • PaCO2bn = PaCO2mđ: ĐỦ • PaCO2bn < PaCO2mđ: DƯ
0.03
KIỀM
• pH = 0.003 x PaCO2 • pHmđ = 7.4 + [0.003 x (40 – PaCO2)]
MÃN
9
10/17/2011
5
–] + 21 –] + 9
• PaCO2mđ = 0.7 x [HCO3 • PaCO2mđ = 0.9 x [HCO3
KIỀM
KIỀM
• PaCO2bn < PaCO2mđ: THIẾU • PaCO2bn = PaCO2mđ: ĐỦ • PaCO2bn > PaCO2mđ: DƯ
– – Cl–
đođược+ (AG – 12)
– hiệuchỉnh = HCO3
UA – UC = Na+ – HCO3 Ý NGHĨA
TĂNG ANION KHÔNG ĐO ĐƯỢC LACTIC ACID / RƯỢU / ACID HỮU CƠ GIẢM CATION KHÔNG ĐO ĐƯỢC
– SO SÁNH VỚI HCO3
– HCO3 Ý NGHĨA < 22 TOAN CHUYỂN HÓA KHÔNG TĂNG AG 22 – 26 BÌNH THƯỜNG > 26 KIỀM CHUYỂN HÓA
AG = AG – 12 HCO3
– – = 24 - HCO3
ĐOĐƯỢC
TÍNH TOÁN
pH
pH
pH
–
– 1.5
HCO3
DỰĐOÁN = 36 – [AG – 12]/1.5
–
DỰĐOÁN = 24 – [AG – 12]
– 1
CHUYỂN HÓA
HỖN HỢP
HÔ HẤP
LACTIC ACIDOSIS AG/HCO3 KETOACIDOSIS AG/HCO3
PaCO2
HCO3 HYPERCHOREMIC ACIDOSIS
– < 1
AG/HCO3
CHUYỂN HÓA
BÌNH THƯỜNG
CHUYỂN HÓA
PaCO2
DỰĐOÁN
HÔ HẤP
HỖN HỢP
CHUYỂN HÓA
DỰĐOÁN
PaCO2
SO SÁNH – – ĐOĐƯỢC > HCO3 HCO3 KIỀM CHUYỂN HÓA – – ĐOĐƯỢC < HCO3 HCO3 KIỀM CHUYỂN HÓA KHÔNG TĂNG AG
10
10/17/2011
RỐI LOẠN
BÙ TRỪ
–
–
Toan ch.hoá
PaCO2 1,1 – 1,3 mmHg / 1 mEq/L HCO3
–
Kiềm ch.hoá PaCO2 0,6 – 0,7 mmHg / 1 mEq/L HCO3
RỐI LOẠN pH PaCO2 HCO3
Toan hô hấp
- Cấp
HCO3
TOAN CHUYỂN HÓA
- Mạn
HCO3
– 1 mEq/L / 10 mmHg PaCO2 – 3 – 3,5 mEq/L / 10 mmHg PaCO2
Kiềm hô hấp
KIỀM CHUYỂN HÓA
- Cấp
HCO3
TOAN HÔ HẤP
- Mạn
HCO3
– 2 – 2,5 mEq/L / 10 mmHg PaCO2 – 4 – 5 mEq/L / 10 mmHg PaCO2
http://www.medcalc.com/acidbase.ht ml
KIỀM HÔ HẤP
