Pháo đài Machu Picchu - Th.ph đãố
i Inca
m t c a ng ấ ủ
ườ
NTO - N m đ cao 2.350m t ằ ở ộ ạ i Peru, thành ph lãng quên Machu ố
Picchu, m t khu tàn tích Inca th i ti n Columbo là công trình còn ờ ề ộ ở ệ hi n
tr ng t i Inca còn sót đ n ngày nay. Pháo đài n m trên ạ ố t nh t c a ng ấ ủ ườ ế ằ
Thung lũng Urubamba t i Peru, kho ng 70km phía tây b c Cusco. B th ạ ị ế ả ắ
gi i bên ngoài quên lãng t nhi u th k dù ng i dân đ a ph ớ ừ ế ỷ ề ườ ị ươ ng v n bi ẫ ế t
t ớ i nó, Machu Picchu đã tr thành s chú ý c a th gi ở ế ớ ự ủ ả i nh công nhà kh o ờ
c h c Hiram Bingham ng ổ ọ ườ i đã tái khám phá n i này năm 1911 và vi ơ ế ộ t m t
cu n sách bán r t ch y v nó. Peru hi n đang th c hi n các ho t đ ng pháp ệ ạ ộ ự ệ ề ấ ạ ố
i hàng ngàn đ v t Bingham đã l y đi kh i n i này. lý nh m đòi l ằ ạ ỏ ơ ồ ậ ấ
Machu Picchu có l là bi u t ẽ ể ượ ng thân thu c nh t c a Đ ch Inca. ấ ủ ế ế ộ
Th ng đ c g i là "Thành ph đã m t c a ng i Inca", t ườ ượ ấ ủ ố ọ ườ ừ ị năm 1983 đ a
đi m này đã đ c l a ch n tr thành m t Đ a đi m Di s n Th gi ể ượ ự ế ớ ủ i c a ể ả ở ộ ọ ị
UNESCO.
M i ng ọ ườ ự i cho r ng thành ph này do Sapa Inca Pachacuti xây d ng, ằ ố
kho ng năm 1440 và không có ng cho t b t đ u t ắ ầ ừ ả i ườ ở ớ i khi cu c Chinh ộ
ph c Peru c a ng ụ ủ ườ ả i Tây Ban Nha di n ra vào năm 1532. B ng ch ng kh o ứ ễ ằ
ộ c (c ng v i nh ng nghiên c u g n đây v các văn b n th i kỳ đ u thu c ổ ộ ữ ứ ề ầ ả ầ ờ ớ
ng, mà đ a) cho th y Machu Picchu không ph i là m t thành ph thông th ị ấ ả ộ ố ườ
ch là m t th tr n làm n i ngh d ng t nh ị ấ ỉ ưỡ ộ ơ ỉ ng c a gi ủ ớ i quý t c Inca (t ộ ươ ự ư
các làng Roma). N i này có m t cung đi n l n và các đ n đài dành cho các ệ ớ ề ộ ơ
v th n Inca bao quanh m t sân, v i nh ng công trình ki n trúc khác cho ị ầ ữ ế ớ ộ
ng c tính r ng không quá 750 ng i s ng t i Machu Picchu cùng i h u. ườ ầ Ướ ằ ườ ố ạ
i n i này trong m t th i đi m và có l ể ộ ờ ẽ ỉ ộ ch m t ph n nh trong s đó s ng t ỏ ầ ố ố ạ ơ
mùa m a và khi không có v quý t c nào t i đó. ư ộ ị ớ
M i ng ọ ườ i cho r ng n i này đã đ ơ ằ ượ ự ấ ủ c l a ch n vì v trí đ c nh t c a ị ọ ộ
nó cũng nh vì các đ c đi m đ a lý. Có ý ki n cho r ng bóng c a r ng núi ủ ặ ư ế ể ặ ằ ị
phía sau Machu Picchu là hình b m t ng i Inca nhìn lên phía b u tr i và ộ ặ ườ ầ ờ
đ nh l n nh t, Huayna Picchu (có nghĩa Đ nh Tr ), là cái mũi c a nó. ỉ ủ ẻ ấ ớ ỉ
Năm 1913, đ a đi m này đã thu hút s chú ý r ng rãi c a công chúng ự ủ ể ộ ị
sau khi National Geographic Society dành toàn b ch ộ ươ ủ ng trình tháng 4 c a
h cho Machu Picchu. ọ
i đã vi ng thăm Machu Picchu và Năm 2000, kho ng 400,000 ng ả ườ ế
UNESCO bày t s lo ng i c a mình v i s xu ng c p có th x y ra cho ỏ ự ạ ủ ớ ự ể ả ấ ố
c phép vào đ a đi m v i m t l ị ộ ượ ể ớ ng du khách l n nh v y. T i đa 2,500 đ ư ậ ớ ố ượ
ạ ớ thăm tàn tích Machu Picchu trong m t ngày nh m ngăn ch n s xâm h i v i ặ ự ằ ộ
di tích. Chính quy n Peru đã nh n m nh r ng không có v n đ gì x y ra, ạ ề ề ấ ằ ấ ả
nó s đ t ra nh ng h n ch t r ng s xa xôi c a di tích t ằ ự ủ ự ẽ ặ ế ự ữ ạ nhiên v i ngành ớ
du l ch. Đ nh kỳ, nh ng đ xu t đ c đ a ra nh m thi ấ ượ ư ữ ề ằ ị ị ế ậ ộ ệ ố t l p m t h th ng
cáp treo d n t ẫ ớ ơ i n i này, nh ng chúng luôn luôn b bác b . ỏ ư ị
T trên đ nh, t i vách đá Machu Picchu là m t vách đ ng dài 600m kéo ừ ỉ ạ ứ ộ
t ớ i đáy Sông Urubamba. V trí thành ph là m t bí m t quân s nh vách đá ố ự ậ ộ ờ ị
nhiên tuy t h o. d c và núi non bao quanh là s phòng v quân s t ố ự ự ự ệ ệ ả
Năm 1981 m t di n tích 325.92km² bao quanh Machu Picchu đã đ ệ ộ ượ c
tuyên b là khu "Đ n đài L ch s " c a Peru. Khu v c này, không ch gi ử ủ ỉ ớ i ự ề ố ị
h n ạ ở ự ậ các tàn tích mà còn g m các vùng đ t v i h đ ng v t và th c v t ấ ớ ệ ộ ậ ồ
c a nó v i s phong phú v các loài lan. ủ ớ ự ề
Theo các nhà kh o c h c, Machu Picchu đ ả ổ ọ ượ ự c chia thành ba khu v c
ầ l n: Khu v c linh thiêng, Khu v c dân chúng và Khu c a các Th y tu, T ng ớ ự ự ủ ầ
l p quý t c (khu Hoàng gia). ớ ộ
khu v c đ u tiên là các đ a đi m kh o c h c quý giá: N m ằ ở ổ ọ ự ể ầ ả ị
c dành Intihuatana, Đ n c a các Màu s c và Phòng Ba C a s . Chúng đ ắ ử ổ ủ ề ượ
cho Inti, v th n M t tr i và cũng là v th n vĩ đ i nh t. ặ ờ ị ầ ị ầ ạ ấ
Trong khu Hoàng gia, m t khu v c riêng đ c dành cho gi ự ộ ượ ớ ộ i quý t c:
m t nhóm nhà n m thành hàng trên m t khu v c đ t d c, n i ơ ở ủ c a ự ằ ấ ộ ố ộ
Amautas (nh ng ng i khôn ngoan) có đ c đi m riêng nh ng b c t ữ ườ ể ặ ở ứ ườ ng ữ
màu đ , khu Ñustas (các Công chúa) nh ng căn phòng hình thang. ữ ỏ
Lăng Nghi l c t c vào đá v i khu v c phía trong hình vòm và các đ ễ ượ ạ ự ớ
c s d ng trong các d p l và hi n t . b c tranh kh c. Nó đ ứ ắ ượ ử ụ ị ễ ế ế
T t c các công trình t ấ ả ạ ế i Machu Picchu đ u tuân theo phong cách ki n ề
trúc Inca v i nh ng b c t ng đá không dùng v a và nh ng viên đá kích ứ ườ ữ ớ ữ ữ
th c b ng nhau. Ng i Inca là b c th y v k thu t này, đ c g i là đá ướ ằ ườ ề ỹ ậ ậ ầ ượ ọ
kh i, nh ng kh i đá đ c c t đ có th đ c ghép vào nhau th t ch t mà ữ ố ố ượ ắ ể ể ượ ậ ặ
không c n t i m c th m chí không ầ ớ ữ i v a. Nhi u m i n i còn hoàn h o t ố ố ả ớ ề ứ ậ
th lách m t l i dao vào gi a các phi n đá. ộ ưỡ ể ữ ế
Ng i Inca không bao gi ườ ờ ử ụ ọ ặ s d ng bánh xe. B ng cách nào h đ t ằ
nh ng phi n đá l n lên nhau v n còn là đi u bí n, m i ng ữ ề ế ẫ ẩ ọ ớ ườ i tin r ng h ằ ọ
đã dùng hàng trăm ng i đ đ y các t ng đá lên trên. Ta v n ch a bi ườ ể ẩ ư ẫ ả ế ạ t t i
sao ng i Inca không đ l i b t kỳ tài li u nào v vi c xây d ng b i h ườ ể ạ ấ ề ệ ở ệ ự ệ
th ng ch vi t h s d ng, đ c g i là Khipus, v n ch a đ c gi i mã. ữ ế ọ ử ụ ố ượ ọ ư ượ ẫ ả
Có h n m t trăm b c đá d n lên th ng đ c t c hoàn toàn vào trong ậ ẫ ơ ộ ườ ượ ạ
m t t ng đá Granite duy nh t và m t l ng l n các đài phun n ộ ả ộ ượ ấ ớ ướ ố ớ c, n i v i
nhau b i các kênh và các ng d n n c đ c trong đá, đ c thi t k cho h ẫ ướ ụ ở ố ượ ế ế ệ
th ng t ố ướ ệ ố i tiêu ban đ u. Đã tìm th y các b ng ch ng cho th y h th ng ứ ầ ấ ằ ấ
t i tiêu đã đ c s d ng đ d n n m t con su i thiêng, t c t ướ ượ ử ụ ể ẫ ướ ừ ộ ố ớ ỗ i m i
ngôi nhà, th t trong đó. đ ứ ự ượ c phân chia theo m c đ giai c p c a ng ứ ộ ấ ủ i ườ ở
Trong s hàng ngàn con đ ng đ ố ườ ượ ề c các n n văn hóa th i ti n ề ờ
Columbo xây d ng Nam M , nh ng con đ i Inca v m t s ự ở ữ ỹ ườ ng c a ng ủ ườ ề ộ ố
đi m là đáng chú ý nh t. M ng l i nh ng con đ ng này h i t v Cusco, ể ấ ạ ướ ữ ườ ộ ụ ề
ng d n t i thành ph Machu Picchu. th đô c a Đ ch Inca. M t con đ ế ủ ủ ế ộ ườ ẫ ớ ố
Ng t gi a các con đ ng ven bi n và các con đ ườ i Inca có s phân bi ự ệ ữ ườ ể ườ ng
mi n núi, đ ng ven bi n đ c g i là Camino de los llanos (đ ề ườ ể ượ ọ ườ ng b ng) ằ
và nh ng con đ ng núi đ c g i là Cápac Ñam. ữ ườ ượ ọ
Ngày nay, hàng ngàn khách du l ch đang đi trên nh ng con đ ng Inca ữ ị ườ
hàng năm, khách du l ch t i Cusco làm quen tr ị ớ ướ ế c khi b t đ u m t chuy n ắ ầ ộ
đi b kéo dài b n ngày t ộ ố ừ thung lũng Urubamba d n lên t n d i núi Andes. ẫ ả ậ
