Phát hiện và điều trị sớm thoát vị bẹn ở trẻ
Thoát vị bẹn là do ống bẹn và ống phúc tinh mạc không bịt kín ngay khi trẻ
chào đời, biểu hiện bằng một khối phồng tại vùng bẹn – bìu ở bé trai và ở gần
âm hộ của bé gái. Bệnh này cần được phát hiện và chữa trị sớm, nếu không
trẻ có thể gặp phải những biến chứng nguy hiểm về sau.
Thoát vị bẹn là bệnh lý bẩm sinh khá phổ biến ở trẻ em.
Dấu hiệu nhận biết
Thoát vị bẹn là do ống bẹn và ống phúc tinh mạc không bịt kín ngay khi trẻ chào
đời, biểu hiện bằng một khối phồng tại vùng bẹn – bìu ở bé trai và ở gần âm hộ của
bé gái. Khối phồng này thường xuất hiện to hơn khi trẻ ho, khóc, rặn khi đi đại tiện
hay sau những vận động mạnh như chạy nhảy, tập thể dục… và sẽ xẹp xuống khi
trẻ nghỉ ngơi hay nằm yên.
Chính vì vậy mà các bậc phụ huynh thường chủ quan. Đến khi khối thoát vị sa
xuống mà không tự lên được, trẻ đau đớn khóc thét mới đưa con đến bệnh viện thì
rất có thể khối thoát vị đã bị nghẹt, nếu không mổ ngay thì ruột sẽ bị hoại tử, rất
nguy hiểm.
Những biểu hiện trên cũng khiến không ít người lầm lẫn với bệnh nước màng tinh
và ẩn tinh hoàn. Tuy nhiên, trong quá trình thăm khám, các BS có kinh nghiệm sẽ
phân biệt được thoát vị bẹn với các căn bệnh có triệu chứng tương tự như: viêm
mào tinh, xoắn tinh hoàn, u mỡ, tràn dịch màng tinh, viêm tấy vùng ống bẹn – bìu,
nang thừng tinh khi nang ở vị trí cao. Do vậy, tốt nhất là nên đưa trẻ đến các BS
chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị chính xác, kịp thời.
Chữa trị như thế nào?
Cho đến nay thì phẫu thuật là phương pháp duy nhất để điều trị bệnh lý này.
Khuynh hướng hiện nay là mổ sớm nhất có thể nhằm tránh biến chứng nghẹt (do
ruột sa xuống và không trở lại ổ bụng được). Thời gian phẫu thuật tốt nhất, theo
BS Khải là khi trẻ được chín tháng – một tuổi. Đây chính là thời điểm vàng để bảo
vệ mạch máu nuôi tinh hoàn và ống dẫn tinh; bảo vệ chức năng sinh sản về sau
cho trẻ.
Nếu chậm điều trị, các cơ quan trong ổ bụng như ruột, buồng trứng (ở bé gái) có
thể chui vào ống phúc tinh mạc và bị nghẹt. Khi đó nếu không được mổ kịp thời sẽ
dẫn đến hoại tử ruột, buồng trứng. Còn với trẻ trai, thì gây tổn thương tinh hoàn do
mạch máu nuôi tinh hoàn bị chèn ép bởi các nội tạng bị nghẹt, ruột ép vào bó mạch
tinh hoàn, gây giảm lượng máu nuôi đến tinh hoàn…
Tuy nhiên, khi phẫu thuật cũng cần cân nhắc các yếu tố đi kèm như bé có sinh non,
có bệnh lý gì đặc biệt hay không… Trong trường hợp đã có chẩn đoán là thoát vị
bẹn, cần phải được phẫu thuật. Nhưng nếu chưa mổ ngay được thì làm băng ép bên
bị thoát vị và mổ vào thời điểm thích hợp. Với kỹ thuật mổ hiện nay, vết mổ nhỏ,
khoảng 3-4cm ở vùng nếp gấp bẹn. Thời gian nằm viện điều trị trung bình là hai
ngày và được cắt chỉ sau bảy ngày, khi vết mổ lành.
Cách phát hiện sớm
Trước khi tới bệnh viện để khám bệnh, gia đình thường phát hiện có một khối
phồng ở vùng bẹn, bìu với trẻ trai và vùng mu – môi lớn ở trẻ gái. Khối phồng này
thường có từ nhỏ, có thể có ngay sau sinh. Nắn vào vùng ống bẹn – bìu để tìm túi
thoát vị: sờ được túi thoát vị, khi trẻ ho, chạy nhảy thì bao thoát vị lại căng, to và
chuyển động dọc theo ống bẹn xuống bìu. Trong túi thoát vị có chứa một khối
mềm, nắn không đau, có khi nghe thấy tiếng lọc xọc của hơi và dịch trong lòng
ruột.
Những biến chứng
Nghẹt hoại tử ruột: khoảng 20% bệnh nhân có thể bị nghẹt ruột ở bất kỳ tuổi
nào, nhưng thường bị ở trẻ nhỏ và khoảng 60% trường hợp bị thoát vị nghẹt
hay xảy ra trong ba tháng đầu sau sinh.
Rối loạn tiêu hóa, gây chậm lớn ở trẻ nhỏ.
Là nguyên nhân gây xoắn tinh hoàn, teo tinh hoàn, nghẹt bó mạch thừng tinh
gây hoại tử tinh hoàn.
