Luận văn Thạc sĩ Địa lý học: Phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào Lào giai đoạn 2010-2015

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

VONGXAY PHONESALY

PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH BO KẸO

CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO

GIAI ĐOẠN 2010-2015

Chuyên ngành: Địa lí học

Mã số: 60.31.05.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÝ HỌC

Người hướng dẫn khoa học: TS. Vũ Vân Anh

Thái Nguyên, năm 2017

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi, các số và tài liệu

trích dẫn có nguồn gốc rõ ràng. Kết quả trong luận văn chưa được công bố

trong bất cứ công trình nghiên cứu khoa học nào khác, nếu có gì sai tôi xin

hoàn toàn chịu trách nhiệm.

Thái Nguyên, tháng 4 năm 2017

Tác giả luận văn

Vongxay Phonesaly

LỜI CẢM ƠN

Để có thể hoàn thành luận văn thạc sĩ, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc

và chân thành tới TS. Vũ Vân Anh, người đã chỉ bảo và hướng dẫn cũng như

giúp đỡ tôi tận tình trong thời gian nghiên cứu đề tài.

Tôi xin chân thành cảm ơn sự tận tình giúp đỡ của Ban chủ nhiệm khoa

cũng như các thầy giáo, cô giáo trong khoa Địa lí trường Đại học Sư phạm Thái

Nguyên không quản thời gian công sức đóng góp ý kiến cho tôi hoàn thành nội

dung nghiên cứu.

Thái Nguyên, tháng 4 năm 2017

Học viên

Vongxay Phonesaly

MỤC LỤC

Lời cam đoan .........................................................................................................

Lời cảm ơn .............................................................................................................

Mục lục ..................................................................................................................

Danh mục chữ viết tắt ............................................................................................

Danh mục các bảng ................................................................................................

Danh mục các hình, biểu đồ ..................................................................................

MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................... 1

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ..................................................... 2

3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................. 6

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................. 6

5. Quan điểm và phương pháp nghiên cứu .......................................................... 7

6. Đóng góp mới của luận văn ............................................................................. 8

7. Kết cấu của luận văn .......................................................................................... 8

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN

DU LỊCH ............................................................................................................ 9

1.1. Cơ sở lý luận ................................................................................................. 9

1.1.1. Một số khái niệm ....................................................................................... 9

1.1.2. Đặc điểm của du lịch ............................................................................... 11

1.1.3. Vai trò của du lịch trong phát triển kinh tế - xã hội ................................ 15

1.1.4. Các nhân tố tác động đến phát triển du lịch ............................................ 18

1.1.5. Các hình thức tổ chức lãnh thổ du lịch .................................................... 21

1.1.6. Tiêu chí đánh giá ..................................................................................... 23

1.2. Cơ sở thực tiễn .............................................................................................. 24

1.2.1. Khái quát phát triển du lịch của một số tỉnh ở Lào ................................. 24

1.2.2. Khái quát phát triển du lịch một số tỉnh của Việt Nam ........................... 26

iii

1.2.3. Bài học kinh nghiệm cho tỉnh Bo Kẹo .................................................... 28

TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 .................................................................................... 30

Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH Ở TỈNH BO

KẸO GIAI ĐOẠN 2010-2015 ......................................................................... 31

2.1. Nhân tố tác động đến phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo ................................. 31

2.1.1. Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ ............................................................... 31

2.1.2. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên .......................................... 32

2.1.3. Đặc điểm dân số và điều kiện kinh tế – xã hội ........................................ 35

2.2. Hiện trạng phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo giai đoạn 2010-2015 ................ 41

2.2.1. Hiện trạng cơ sở vật chất, kết cấu hạ tầng để phục vụ du lịch ................ 41

2.2.2. Khách du lịch ........................................................................................... 43

2.2.3. Doanh thu từ du lịch ............................................................................... 45

2.2.4. Loại hình du lịch ...................................................................................... 46

2.2.5. Hiện trạng khai thác và phát triển du lịch theo không gian ..................... 48

2.2.6. Quản lý của chính quyền tỉnh Bo Kẹo đối với phát triển du lịch .................. 53

2.2.7. Kết quả về chiến lược kế hoạch phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo .............. 61

2.3. Đánh giá chung ........................................................................................... 67

TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 .................................................................................... 70

Chương 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH

TỈNH BO KẸO ĐẾN NĂM 2025 ................................................................... 71

3.1. Dự báo phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo những năm tới ............................... 71

3.2. Phương hướng phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo ........................................... 73

3.3. Những giải pháp chủ yếu phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo ........................... 78

3.3.1. Nhóm giải pháp về tổ chức du lịch trên địa bàn tỉnh .............................. 78

3.3.2. Huy động vốn cho phát triển du lịch ....................................................... 81

3.3.3. Hoàn thiện cơ sở hạ tầng ......................................................................... 83

3.3.4. Đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền quảng cáo du lịch tạo môi

trường cho du lịch phát triển ............................................................................. 84

3.3.5. Đào tạo nguồn nhân lực cho phát triển du lịch ........................................ 87

3.3.6. Nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước về du lịch ..................................... 89

TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 .................................................................................... 90

KẾT LUẬN ....................................................................................................... 91

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 93

PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Viết tắt Viết đầy đủ

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa CNH- HĐH

Cơ sở hạ tầng CSHT

Cơ sở vật chất kĩ thuật CSVCKT

CHDCND Lào Cộng Hòa Dân Chủ Nhân Dân Lào

ĐKTN Điều kiện tự nhiên

ĐV Đơn vị

GDP Tổng sản phẩm quốc nội

GTSX Giá trị sản xuất

GTVT Giao thông vận tải

KT - XH Kinh tế - Xã hội

KHKT Khoa học kĩ thuật

NXB Nhà xuất bản : Kinh tế - xã hội

TCLT Tổ chức lãnh thổ

TCLTDL Tổ chức lãnh thổ du lịch

UBND Ủy ban nhân dân

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Tốc độ tăng trưởng GDP của tỉnh qua các năm ................................ 36

Bảng 2.2: Số liệu thông kê cơ sở lưu trú ........................................................... 41

Bảng 2.3: Cơ sở vật chất kỹ thuật khách sạn, nhà nghỉ, nhà hàng năm

2010 - 2015 ........................................................................................ 42

Bảng 2.4: Dịch vụ khác (nhà hàng, bar) ........................................................... 43

Bảng 2.5: Khách quốc tế, khách nội địa ............................................................ 43

Bảng 2.6: Khách quốc tế đến Bo Kẹo năm 2010-2015 ..................................... 44

Bảng 2.7: Về doanh thu từ khách quốc tế ......................................................... 45

Bảng 2.8: Các di tích lịch sử văn hoá trên địa bàn tỉnh Bo Kẹo ....................... 46

Bảng 2.9: Số lượng khách đến Đon Sao 2010 - 2015 ....................................... 51

Bảng 3.1: Dự báo về lượng khách nội địa, khách quốc tế ................................ 73

DANH MỤC CÁC HÌNH, BIỂU ĐỒ

Hình 2.1: Bản đồ hành chính tỉnh Bo Kẹo, Lào ................................................ 32

Hình 2.2: Bản đồ hiện trạng du lịch tỉnh Bo Kẹo ................................................ 52

Biểu đồ 2.1: Lượng mưa trung bình các tháng trong năm ................................ 33

Biểu đồ 2.2: Số giờ năng trung bình trong các năm ......................................... 34

Biểu đồ 2.3: Quy mô dân số tỉnh Bo Kẹo giai đoạn 2010-2015 ....................... 35

Biểu đồ 2.4: Tăng trưởng GDP tỉnh Bo Kẹo qua các năm ................................ 37

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Ngày nay, du lịch đang phát triển rộng rãi với tư cách là ngành kinh tế

quan trọng trên phạm vi toàn thế giới. Tài nguyên du lịch của cộng hòa dân chủ

nhân dân (CHDCND) Lào được phân bố tương đối tập trung và mỗi vùng lại có

một sắc thái riêng. Việc tìm hiểu các điều kiện tự nhiên, KT - XH trong phạm

vi một khu vực cụ thể để phục vụ hoạt động du lịch là một việc làm cần thiết.

Trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, ngành du lịch

CHDCND Lào mới bắt đầu hội nhập và hợp tác, đang trong quá trình tìm hiểu

cơ chế và luật lệ quốc tế, nên khả năng chủ động đưa ra các dự án hợp tác còn

nhiều hạn chế. Bên cạnh đó, những yếu tố như dịch vụ chưa đa dạng, cơ sở hạ

tầng chưa theo kịp tốc độ phát triển, chất lượng dịch vụ thấp, giá cả cao, sản

phẩm chưa phong phú… là những thách thức lớn đối với ngành du lịch nói

chung và đối với các doanh nghiệp du lịch nói riêng.

Tỉnh Bo Kẹo có vị trí nằm trong khu vực "Tam giác vàng", là một tỉnh có

địa hình cả đồng bằng và miền núi, có vị trí thuận lợi cho việc phát triển kinh tế,

thương mại và du lịch, trên cơ sở liên kết giữa các tỉnh miền núi phía Tây Bắc Lào

với Trung Quốc, Thái Lan và Myanma. Tỉnh Bo Kẹo không chỉ là một trung tâm

buôn bán, mà còn là tỉnh có nhiều tiềm năng để khai thác và phát triển du lịch biên

giới như: Có nhiều điều kiện thiên nhiên rất phong phú, nhiều danh lam thắng

cảnh, có truyền thống văn hoá các dân tộc, do vậy, nếu khai thác tốt các lợi thế đó,

đáp ứng được nhu cầu du khách trong nước và phát triển du lịch quốc tế thì du lịch

sẽ trở thành một ngành kinh tế chủ yếu.

Nhiều du khách mong muốn trong đời một lần được đến với Bo Kẹo để

thưởng thức thắng cảnh thiên nhiên và những di tích lịch sử văn hóa mà bao thế hệ

con người nơi đây tạo dựng nên. Với những lợi thế về tài nguyên du lịch, trong

những năm qua ngành du lịch Bo kẹo đã có những bước phát triển nhanh chóng,

cơ sở vật chất phục vụ du lịch không ngừng được hoàn thiện, các di tích lịch sử và

các thắng cảnh tự nhiên cũng được trùng tu, tôn tạo để khai thác phục vụ du lịch.

Tuy nhiên sự phát triển du lịch Bo kẹo thời gian qua chưa tương xứng với tiềm

năng và những lợi thế, còn mang tính riêng lẻ chưa tạo được sự gắn kết hữu cơ

giữa các khu vực.

Xuất phát từ những lý do trên, với mong muốn đóng góp cho sự phát triển

du lịch của quê hương mình, nhằm thúc đẩy ngành du lịch Bo kẹo bắt kịp xu thế

hội nhập của cả nước và thế giới; Tôi lựa chọn đề tài: “Phát triển du lịch tỉnh Bo

Kẹo CHDCND Lào giai đoạn 2010-2015” làm luận văn thạc sỹ chuyên ngành

Địa lí học.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

2.1. Trên thế giới

Từ khi du lịch xuất hiện và khẳng định được vai trò, vị trí của mình trong

đời sống kinh tế-xã hội của mỗi quốc gia, khu vực; Du lịch và ngành địa lý du lịch

đã trở thành đối tượng nghiên cứu của nhiều nhà khoa học trên thế giới dưới nhiều

khía cạnh và mức độ khác nhau. Một trong những khía cạnh đầu tiên là nghiên

cứu các yếu tố tác thành và các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động du lịch. Những

công trình nghiên cứu đầu tiên về du lịch có tầm quan trọng trên thế giới có thể kể

đến là những nghiên cứu đầu tiên về các loại hình du lịch, khảo sát về vai trò lãnh

thổ, lịch sử, những nhân tố ảnh hưởng chính đến hoạt động du lịch… của Poser

(1939), Christaleer (1955) … được tiến hành ở Đức năm 1930. Tiếp theo đó là các

công trình đánh giá các thể tổng hợp tự nhiên phục vụ giải trí của Mukhina

(1973); Nghiên cứu sức chứa và sự ổn định của các điểm du lịch của Khadaxkia

(1972) Và Sepfer (1973). Các nhà địa lý cảnh quan học của trường Đại học Tổng

hợp Matxcova như E. D Xmirnova, V. B Nhefedova… đã nghiên cứu các vùng

cho mục đích nghỉ dưỡng trên lãnh thổ Liên Xô (cũ). Các nhà nghiên cứu Tiệp

Khắc như Mariot (1971), Salavikova (1973) Đã tiến hành đánh giá và thành lập

bản đồ tài nguyên du lịch tự nhiên và nhân văn. Ngoài ra các nhà địa lý Mỹ như

Bôhart (1971), nhà địa lý Anh H. Robison (1976), các nhà địa lý Canada như

Vônfơ (1966) … cũng đã tiến hành đánh giá các loại tài nguyên thiên nhiên phục

vụ mục đích du lịch. Bên cạnh đó, một khía cạnh quan trọng trong nghiên cứu du

lịch đã được quan tâm là vấn đề tổ chức lãnh thổ du lịch. Các nhà địa lý du lịch

trên thế giới đã có nhiều công trình nổi tiếng về vấn đề này được xem là kim chỉ

nan - là cơ sở lý luận có tính kế thừa cho các nghiên cứu về sau. I. I Pirojnik

(1985) - nhà địa lý du lịch người Belarut đã phân tích hệ thống lãnh thổ du lịch các

vùng du lịch là đối tượng quy hoạch và quản lý. M. Buchovarop (Bungari), N. X.

Mironhenke (Anh) … đã xác định đối tượng nghiên cứu của địa lý du lịch là hệ

thống lãnh thổ du lịch các cấp hoặc thể tổng hợp lãnh thổ du lịch và phân tích cơ

cấu tổng hợp các yếu tố trên địa bàn để phát triển du lịch. Trong những năm gần

đây, những lợi ích của du lịch trở nên rõ ràng hơn cũng như tác đông của nó đối

với hàng loạt vấn đề nảy sinh mang tính toàn cầu thì việc nghiên cứu du lịch gắn

với sự phát triển vùng lại càng trở nên cần thiết. Ở Pháp, Jean - Lozoto (1990) Đã

nghiên cứu và phân tích các tụ điểm du lịch. Các nhà địa lý Anh, Mỹ gắn công

việc nghiên cứu lãnh thổ du lịch với những dự án du lịch trên một miền hay một

vùng cụ thể. Nhìn chung, nhiều nhà địa lý đã xác định đối tượng nghiên cứu của

địa lý du lịch là các hệ thống lãnh thổ hoặc tổng hợp lãnh thổ du lịch, tức là xác

định các hệ thống địa bàn phát triển du lịch trên lãnh thổ và phân tích cơ cấu tổng

hợp các yếu tố trên địa bàn để phát triển du lịch

2.2. Việt Nam

Lịch sử ngành du lịch Việt Nam được đánh dấu bắt đầu từ năm 1960, từ đó

đến nay các công trình nghiên cứu địa lý du lịch nhìn chung vẫn chưa nhiều. Phần

lớn tập trung vào các vấn đề về tổ chức không gian du lịch, cơ sở lý luận và

phương pháp nghiên cứu du lịch với một số tác giả tiêu biểu như PGS. TS Vũ

Tuấn Cảnh, GS. TS Lê Thông, PGS. TS Nguyễn Minh Tuệ, PGS. TS Đặng Duy

Lợi, PGS. TS Phạm Trung Lương… Nhiều công trình nghiên cứu có giá trị trong

lĩnh vực này đã được thực hiện như: Đề tài “Tổ chức lãnh thổ du lịch Việt Nam”

do Vũ Tuấn Cảnh chủ trì (1991); “Cơ sở lý luận phương pháp nghiên cứu các

điều kiện tự nhiên và tài nguyên du lịch biển Việt Nam” do Nguyễn Trần Cầu và

Lê Thông chủ trì (1993); “Quy hoạch quốc gia và vùng, phương pháp luận và

phương pháp nghiên cứu” do Vũ Tuấn Cảnh, Lê Thông thực hiện (1994); 2 cuốn

sách “Địa lý du lịch” (1996) Và “Địa lý du lịch Việt Nam” (2010) do Nguyễn

Minh Tuệ chủ biên; “Tài nguyên và môi trường du lịch Việt Nam” do Phạm

Trung Lương chủ biên (2000) … Ngoài ra, còn có nhiều công trình nghiên cứu,

một số dự án, đề tài tiêu biểu cấp Nhà nước, một số bài báo và các báo cáo trong

các cuộc hội thảo về du lịch của các địa phương được thực hiện với sự tham gia các

các nhà khoa học địa lý trong và ngoài nước. Tiêu biểu như luận án tiến sỹ: “Tổ

chức lãnh thổ du lịch thành phố Hải Phòng” - Nguyễn Thanh Sơn (1997); “Phát

triển du lịch thành phố Hồ Chí Minh với việc khai thác tài nguyên du lịch vùng phụ

cận” - Đỗ Quốc Thông (2004); “Tổ chức lãnh thổ du lịch Hòa Bình trên quan điểm

bền vững” - Phạm Lê Thảo (2006); Và một số bài báo có giá trị trên các tạp chí Du

lịch Việt Nam, Nghiên cứu kinh tế, Toàn cảnh sự kiện và dư luận…

2.3. Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào

Ở Lào đặc biệt là sau khi tiến hành đổi mới (1975) thì ngành du lịch nói

chung là đã được nhiều cơ quan và các nhà khoa học quan tâm nghiên cứu, bên

cạnh đó có nhà nghiên cứu, nhà khoa học như: Keanchanh SINSAMPHAN và

Sitha PHANTHABA “Địa lí Lào” NXB Thanh niên (1998) [12] đã đưa ra lí

thuyết về du lịch Lào và các hình thức du lịch của Lào. Sinuk THILAVONG

trong “Khu vực và các hoạt động kinh tế của con người trên thế giới ” NXB

NUOL (1998) [19], đã đưa ra vai trò và tầm quan trọng của du lịch trên thế

giới, hệ thống của du lịch và các hình thức du lịch trên thế giới. Amphonmali

KHEOLA và Cheung SOMBUON KHAN đã nghiên cứu về “Kinh tế và tổ

chức sản xuất nông nghiệp” với lí luận về vai trò của nông nghiệp trong nền

kinh tế quốc gia, NXB KHAONA (1985). PGS.TS. Khammany SULIDED

“Địa lí kinh tế Lào” đã đưa ra vai trò của du lịch và điều kiện thuận lợi cho phát

triển kinh tế du lịch của Lào, NXB Giáo dục (2010) [13]. Nhiều nhà nghiên cứu

Lào đã viết sách về du lịch Lào nói chung, nói riêng là du lịch tỉnh Bo Kẹo,

phần lớn là những cuốn sách viết về nơi du lịch nổi tiếng, thực trạng phát triển

du lịch, phong tục tập quán, các lễ hội lớn, nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc

chùa tháp... Tiêu biểu là một số cuốn sách sau:

Tác giả Khăm Tăn XỔM VÔNG đã bỏ nhiều công sức nghiên cứu về tài

nguyên du lịch, đặc biệt là trung tâm du lịch cố đô Bo Kẹo . Sách ‘‘Địa lý du lịch

Lào’’ vào năm 1997 đề cập về tài nguyên du lịch của các tỉnh và đánh giá thuận

lợi khó khăn cho phát triển du lịch CHDCND Lào.

Năm 2008, tác giả Hum Phăn HƯA PA SÍT xuất bản cuốn “ Phát triển du

lịch trên địa bàn tỉnh Bo Kẹo trong giai đoạn hiện nay ’’ giới thiệu về thực trạng

phát triển du lịch, phương hướng và giải pháp chủ yếu phát triển du lịch ở tỉnh Bo

Kẹo từ những năm 2008 về trước.

Năm 2011, tác giả Phadone INSAVEANG đã viết cuốn sách “ Di sản văn

hóa cố đô bo kẹo với việc phát triển du lịch’’ nghiên cứu về tổng quan về cố đô bo

kẹo và di sản văn hóa, giá trị di sản văn hóa cố đô Bo Kẹo với tư cách là sản phẩm

du lịch, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa cố đô Bo Kẹo phục vụ du lịch.

Các cơ quan và các nhà nghiên cứu đã quan tâm đến cũng du lịch Lào cũng

như du lịch Bo Kẹo. Một số cuốn sách viết về phát triển du lịch, phát triển kinh tế-

xã hội đặc biệt là cuốn sách như: “ Phát triển kinh tế-xã hội Việt Nam và Lào giai

đoạn 2011-2020 ’’ của Kỷ yếu hội thảo khoa học quốc tế (2011), trong đó đã có

một số bài viết như: “ Những giải pháp cơ bản nhằm phát triển bền vững nghành

du lịch của CHDCND Lào trong giai đoạn hiện nay’’ của Trần Mai Ước (2011)’’,

“ Đề phát triển bền vững tại nước CHDCND Lào, của Nguyễn Văn Mạnh và Đỗ

Thị Hồng Cẩm (2011) ’’, “Phát triển du lịch gắn với cộng đồng ở Lào theo hướng

phát triển bền vững’’ của Bounchanh SINHTHAVONG (2011) ’’.

Riêng về du lịch tỉnh Bo Kẹo, hiện đã có một số bài viết đề cập đến phát

triển du lịch, nhưng chưa phân tích toàn diện và làm rõ tiềm năng cũng như mặt

tồn tại của các hình thức tổ chức lãnh thổ du lịch trong giai đoạn hiện nay. Hiện

tại, phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Bo Kẹo chưa có công trình nghiên cứu

nào dưới dạng luận văn đề cập dưới góc độ địa lí.

3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Mục tiêu nghiên cứu

Trên cơ sở làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về du lịch; thông qua việc

nghiên cứu, phân tích thực trạng phát triển du lịch trong thời gian qua tại tỉnh

Bo Kẹo, rút ra những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân, qua đó, đề

xuất phương hướng và hệ thống giải pháp phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo trong

thời gian tới.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu trên, đề tài tập trung giải quyết các

nhiệm vụ chủ yếu sau:

- Phân tích về mặt lý luận khái niệm, đặc điểm, vai trò, nội dung của du

lịch và phát triển du lịch trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, phát triển

kinh tế - xã hội ở Lào nói chung và ở cấp tỉnh nói riêng.

- Rút ra những bài học đối với tỉnh Bo Kẹo qua nghiên cứu kinh nghiệm

phát triển du lịch của một số tỉnh của Việt Nam và một số tỉnh của Lào.

- Phân tích, đánh giá thực trạng phát triển du lịch ở tỉnh Bo Kẹo trong

thời gian qua. Chỉ ra những mặt tích cực, hạn chế và nguyên nhân.

- Đề xuất phương hướng và giải pháp chủ yếu phát triển du lịch tỉnh Bo

Kẹo đến năm 2025.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu: Luận văn xác định phát triển du lịch trên địa bàn

tỉnh Bo Kẹo. Phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo, đặt mối quan hệ với quy hoạch

tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và phát triển trên phạm vi vùng,

quốc gia.

4.2. Phạm vi nghiên cứu

Về không gian: Đề tài giới hạn không gian nghiên cứu trên địa bàn tỉnh

Bo Kẹo.

Về thời gian: Nghiên cứu phát triển du lịch chủ yếu từ năm 2010 - 2015

và phương hướng, giải pháp đến năm 2025.

5. Quan điểm và phương pháp nghiên cứu

5.1. Quan điểm nghiên cứu

- Quan điểm hệ thống cấu trúc: Đây là quan điểm thường được áp dụng

trong nghiên cứu Địa lý. Quan điểm này đòi hỏi khi nghiên cứu một đối tượng

cụ thể phải đặt nó trong mối quan hệ tương quan với các đối tượng khác, với

các yếu tố khác trong hệ thống cấu trúc cao hơn cũng như thấp hơn.

- Quan điểm tổng hợp lãnh thổ: Áp dụng quan điểm tổng hợp lãnh thổ

chúng ta xem xét các yếu tố, sự kiện trong mối quan hệ tương tác, phát hiện ra

quy luật phát triển và các nhân tố tác động tới sự phát triển KT - XH.

- Quan điểm thực tiễn: Việc tìm hiểu các điều kiện tự nhiên và KT - XH

phục vụ mục đích di lịch là việc làm có tính chất ứng dụng. Khi các tài nguyên

tự nhiên và tài nguyên nhân văn được sử dụng vào mục đích du lịch sẽ đem lại

hiệu quả thiết thực về KT - XH.

5.2. Các phương pháp nghiên cứu chính

- Phương pháp thu thập, phân tích và tổng hợp tài liệu:

Đây là phương pháp cần thiết trong vấn đề tiếp cận và nghiên cứu đề tài

sau khi thu thập cần phải xử lý các tài liệu, số liệu thống kê sao cho phù hợp

với mục đích của đề tài. Từ đó lựa chọn các số liệu điển hình phục vụ cho phát

triển du lịch.

- Phương pháp điều tra thực địa:

Phương pháp nghiên cứu này sẽ giúp chúng ta tiếp cận vấn đề một cách

chủ động trong việc quan sát, điều tra, ghi chép để từ đó có nội dung nghiên

cứu xác thực với thực tế. Đồng thời việc thực địa theo tuyến, theo điểm sẽ là

phương pháp có hiệu quả nhất trong nghiên cứu vấn đề du lịch.

- Phương pháp bản đồ, biểu đồ: Trên cơ sở phân tích, đánh giá tổng hợp,

phương pháp này được áp dụng nhằm thể hiện một cách trực quan các nội dung

nghiên cứu, các số liệu cụ thể trên biểu đồ, cũng như xác định đặc điểm và sự

phân bố theo lãnh thổ của các đối tượng nghiên cứu trên bản đồ.

Ngoài ra, luận văn cũng kế thừa, tiếp thu có chọn lọc kết quả nghiên cứu

của các công trình khoa học đã được công bố.

6. Đóng góp mới của luận văn

- Khẳng định phát triển du lịch là tất yếu khách quan, góp phần thúc đẩy

phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Bo Kẹo.

- Chỉ rõ những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân của phát triển

du lịch tỉnh Bo Kẹo thời gian qua.

- Đề xuất một số giải pháp phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo trong thời gian tới.

- Làm tài liệu tham khảo, là cơ sở góp phần xây dựng các quy hoạch phát

triển du lịch, các chủ trương biện pháp phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh.

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung luận

văn gồm 3 chương.

Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển du lịch

Chương 2: Thực trạng phát triển du lịch ở tỉnh Bo kẹo giai đoạn 2010-2015

Chương 3: Định hướng và giải pháp phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo đến

năm 2025

Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH

1.1. Cơ sở lý luận

1.1.1. Một số khái niệm

- Khái niệm về du lịch

Thuật ngữ "Du lịch" trong tiếp Pháp là "Le Tour" – được hiểu là đi một

vòng và quay về điểm xuất phát ban đầu. Theo nghĩa đen, thuật ngữ này chưa

bao hàm được tính đa dạng, phong phú của các hình thức du lịch cũng như

chưa phản ánh đầy đủ các biểu hiện khác nhau của hoạt động du lịch. Theo

tiếng Hy lạp, thuật ngữ này là "tornos" – cũng có nghĩa là đi một vòng. Thuật

ngữ "du lịch" trong tiếng Việt có nguồn gốc từ tiếng Hán với sự ghép nối giữa

"du – đi chơi, tham quan" và "lịch – ngắm nhìn, xem xét". Hai tác giả người

Thuỵ Sỹ là Hunziker và Krapf đã xây dựng nền móng cho lý thuyết về du lịch

với định nghĩa: Du lịch là tổng hợp các mối quan hệ và các hiện tượng phát

sinh trong các cuộc hành trình và lưu trú của những người ngoài địa phương -

những người không có mục đích định cư và không liên quan đến bất cứ hoạt

động kiếm tiền nào. Định nghĩa này đã khái quát một cách chung nhất hoạt

động du lịch, cụ thể là hoạt động đi du lịch của các chủ thể tham gia. Mặc dù

chưa bao quát hết những đặc trưng và các loại hình du lịch nhưng định nghĩa

này đặt cơ sở quan trọng cho các nghiên cứu cơ bản tiếp theo.

Theo Liên Hiệp quốc các tổ chức lữ hành chính thức (International Union

of official Travel oragnization: IUOTO). Du lịch được hiểu là hành động du hành

đến một nơi khác với địa điểm cư trú thường xuyên của mình nhằm mục đích

không phải để làm ăn, một nghề hay một việc kiếm tiền sinh sống [6, tr.1].

Tại Hội nghị Liên Hiệp quốc về du lịch họp tại Roma - Italia (21/8 -

5/9/1963) các chuyên gia đưa ra định nghĩa về du lịch như sau: Du lịch là tổng

hợp các mối quan hệ, hiện tượng và các hoạt động kinh tế, bắt nguồn từ các

hành trình và lưu trú của cá nhân hay tập thể ở bên ngoài nơi ở thường xuyên

của họ hay ngoài nước họ với mục đích hoà bình. Nơi họ đến lưu trú không

phải là nơi làm việc của họ [6, tr.1].

Quốc hội CHDCND Lào số 10/¦², ngày 9/11/2005, điều 2 nêu: Du lịch là

du hành từ nơi sinh sống của mình đi đến nơi khác hay nước khác để thăm viếng,

tham quan, nghỉ ngơi, vui chơi, sự trao đổi văn hoá, thể thao, y tế, nghiên cứu

giáo dục [21, tr.1].

Du lịch có hai nghĩa: Thứ nhất: du lịch là cuộc hành trình và lưu trú tạm thời

của con người ở một nơi khác, tức là cách xa nơi ở thường xuyên để nghỉ dưỡng,

chữa bệnh, thoả mãn các nhu cầu về văn hoá, nghệ thuật, lịch sử, trao đổi công việc.

Thứ hai: du lịch được hiểu là tập hợp các hoạt động kinh doanh nhằm hỗ trợ, giúp đỡ,

thực hiện tốt mọi nhu cầu của khách du lịch. Nói cách khác, du lịch là tập hợp các

hoạt động giữa cung du lịch và cầu du lịch tạo nên ngành du lịch.

Như vậy, du lịch được nhìn nhận từ rất nhiều góc nhìn khác nhau và do

đó, có nhiều định nghĩa, khái niệm, quan niệm khác nhau và rất khó có thể đưa

ra một định nghĩa bao quát. Trong phạm vi và giới hạn nghiên cứu của luận văn

thạc sỹ Địa lí học, tác giả cho rằng Du lịch là một hoạt động tương tác giữa con

người với tự nhiên ngoài môi trường sinh sống định cư, nhằm mục đích tham

quan, tìm hiểu, khám phá, trải nghiệm của những người ngoài địa phương -

những người không có mục đích định cư và không liên quan đến bất cứ hoạt

động kiếm tiền nào

Có thể định nghĩa một cách ngắn gọn: Du lịch là hình thức nghỉ ngơi

năng động ngoài môi trường định cư.

- Khái niệm hoạt động du lịch

Hoạt động du lịch là hoạt động của khách du lịch, tổ chức cá nhân kinh

doanh du lịch, cộng đồng dân cư và cơ quan tổ chức, cá nhân có liên quan đến

du lịch. Trong đó, chủ thể quan trọng của hoạt động du lịch là khách du lịch.

Đó là người đi du lịch hoặc kết hợp đi du lịch, trừ trường hợp đi học, làm việc

hoặc hành nghề để nhận thu nhập ở nơi đến. Hoạt động du lịch là một tồn tại

khách quan của con người nằm trong nội tại của sự phát triển xã hội loài người.

Hoạt động thông qua du lịch, nhu cầu giao lưu và hưởng thụ vật chất, tinh thần

của con người phát triển cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước,

vùng, địa phương. Do vậy, hoạt động du lịch luôn được đặt ra và phát triển theo

nhu cầu của con người [4, tr.5].

Dựa vào khái niệm trên có thể hiểu du lịch là ngành kinh tế có tính tổng

hợp, lấy khách du lịch làm đối tượng, cung cấp sản phẩm, du lịch cần thiết cho

khách du lịch, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động du lịch của họ.

Kinh tế du lịch ở một số nước phát triển mạnh, đây không phải là một sự

ngẫu nhiên, mà do Chính phủ một số nước đã quan tâm phát triển du lịch theo

hướng phát ngành kinh tế mũi nhọn. Do đó, ngành du lịch phát triển rất năng động

trong việc kế hoạch hoá đầu tư thành ngành du lịch quốc gia liên kết chặt chẽ với

ngành thương mại du lịch của các nước trên thế giới.

1.1.2. Đặc điểm của du lịch

Cùng với sự phát triển của xã hội và sự tiến bộ về văn minh, vật chất,

văn minh tinh thần của loài người, du lịch nghỉ phép, nghỉ ngơi mang tính vui

chơi, giải trí dần dần trở thành thói quen của du lịch hiện nay. Đồng thời các

hình thức du lịch với mục đích khác đó là hoạt động du lịch nhằm thoả mãn nhu

cầu đặc biệt của mọi người như du lịch văn hoá, du lịch thăm viếng di tích, du lịch

điều dưỡng, du lịch thám hiểm, du lịch khảo sát… ngày càng đa dạng, nội dung

của hoạt động phát triển du lịch ngày càng phong phú. [21, tr.46].

- Du lịch góp phần phát triển kinh tế, vừa bảo tồn giá trị văn hoá tinh thần

Có thể nói, cho đến nay du lịch là ngành kinh tế mang lại lợi nhuận cao cho

mỗi quốc gia (ngành công nghiệp không khói), quốc gia nào biết cách phát triển

và khai thác tốt thì nó đem lại giá trị rất lớn cho nền kinh tế quốc dân của quốc gia

đó. Sản phẩm du lịch gắn liền với thiên nhiên, khí hậu, phong tục tập quán vùng

miền riêng biệt, bởi vậy ta phải biết khai thác những điểm mạnh của từng vùng,

miền, có như vậy mới thu hút được khách tham quan, đem lại hiệu quả kinh tế cho

vùng, địa phương đó. Điều kiện tự nhiên ở tỉnh Bo Kẹo có rất nhiều điểm du lịch

khác với Việt Nam và cũng có thế mạnh riêng: là một tỉnh có nhiều bộ tộc anh em

chung sống, mang đậm bản sắc dân tộc, mỗi bộ tộc có một phong tục tập quán, có

nét văn hoá riêng. Khách du lịch phương Tây rất thích tìm hiểu nền văn hoá các

dân tộc sinh sống ở đây.

Du lịch đem lại văn hoá, tinh thần cho khách hàng (du khách). Thông

qua việc giới thiệu nét văn hoá đặc trưng khác biệt của đất nước, địa phương

cho khách tham quan làm cho họ hiểu phần nào về giá trị văn hoá tinh thần, bản

sắc riêng của dân tộc. Từ đó, đem lại món ăn tinh thần cho du khách, mà sản

phẩm du lịch là món ăn cho du khách thưởng thức.

Trước đây, một số người cho rằng văn hoá là lĩnh vực đứng ngoài kinh

tế. Bởi vì, họ quan niệm rằng, văn hoá là lĩnh vực không sinh lợi. Sự phát triển,

tăng trưởng của hàng loạt các nước trên thế giới đã khiến mọi người phải nhận

thức lại vai trò của văn hoá. Năm 1988, Tổ chức Giáo dục văn hoá Liên hiệp

quốc (UNESCO) đã tuyên bố để mở đầu thập kỷ thế giới phát triển văn hoá

nhấn mạnh: “Kinh nghiệm của hai thập kỷ vừa qua cho thấy trong mọi xã hội

ngày nay, bất luận ở trình độ phát triển kinh tế nào, xu hướng chính trị và kinh

tế nào, văn hoá và phát triển là hai mặt gắn liền nhau”.

Xuất phát từ bài học kinh nghiệm của dân tộc, tiếp nhận thành tựu trí tuệ

của thời đại, Đảng và Nhà nước Lào đã có nhận thức mới về vai trò của văn

hoá trong phát triển. “Kinh tế và văn hoá gắn liền với nhau hết sức chặt chẽ,

kinh tế không tự mình phát triển nếu thiếu nền tảng của văn hoá, văn hoá không

phải là sản phẩm thụ động của kinh tế. Phát triển trên cơ sở hài hoà kinh tế và

văn hoá là sự phát triển năng động có hiệu quả và vững chắc nhất”[15].

- Du lịch gắn với điều kiện thiên nhiên, khí hậu, phong tục tập quán.

Điều kiện tự nhiên, khí hậu do thiên nhiên ban tặng cho mỗi vùng, lãnh

thổ du lịch, một thiên nhiên thân thiện ít bị tàn phá của con người, sẽ có nhiều

cơ hội để phát triển du lịch. Một vùng du lịch được thiên nhiên ban tặng có một

khí hậu mát mẻ, bốn mùa trong xanh, một bầu không khí trong lành, hoang sơ,

sông nước hiền hoà, không bị ô nhiễm sẽ mang lại sự yêu mến của khách du

lịch, khách đến một lần và lại muốn có một ngày được quay lại với môi trường

thân thiện. Du khách muốn tìm hiểu phong tục tập quán riêng của vùng miền

mà họ đến: phong tục tập quán của các bộ tộc như văn hoá cồng chiêng, múa

sạp, ném còn… Ngày nay, phần lớn khách phương Tây cũng như các nước

châu Âu rất thích du lịch thiên nhiên, họ muốn khám phá và tìm hiểu cái hoang

sơ, sơ khai do thiên nhiên ban tặng.

Du lịch gắn liền với phong tục tập quán, là những thói quen được đưa

vào nếp sống hàng ngày. Mọi dân tộc đều có những thói quen cá biệt lúc ban

đầu, về sau do sự tiếp xúc với nhau nên có sự ảnh hưởng lẫn nhau. Phong tục

tập quán có hai loại: Mỹ tục là những tập tục tốt, như thờ phụng tổ tiên và hủ

tục là những tập tục xấu như mê tín dị đoan, tin vào bùa phép. Thế giới văn

minh mỗi ngày thay đổi, và nếp sống cũng vậy, nhân loại ngày nay đều cố gắng

phát huy mỹ tục và đẩy lùi hủ tục vào bóng tối lãng quên [23].

Từ những khái niệm trên có thể thấy rằng, lịch sử, truyền thống, phong

tục tập quán và văn hoá dân tộc, di tích lịch sử văn hoá, các món ăn, các loại

hình nghệ thuật, lối sống, nếp sống của các dân tộc mang bản sắc độc đáo còn

lưu giữ đến ngày nay. Những nguồn lực ấy được phân loại theo chiều thời gian

lịch sử, những văn hoá cổ được khôi phục lại lưu truyền và phát huy những văn

hoá cổ đại, trung đại, cận đại. Chẳng hạn, nền văn minh Ai Cập cổ đại với kim

tự tháp nổi tiếng, nền văn hoá Hy Lạp cổ đại hoặc phong tục tập quán ở Việt

Nam, Lào như: Các lễ cưới của các dân tộc, các lễ hội, phong tục rước dâu, hay

phong tục trước khi đi lấy vợ chú rể phải về nhà cô dâu ngủ trước vài tháng như

dân tộc Thái của Việt Nam.

Du lịch gắn liền với thiên nhiên, là tài nguyên thiên nhiên ban tặng để

cho con người tiến hành các hoạt động du lịch như nghỉ ngơi, điều dưỡng, du

ngoạn, tham quan bao gồm: sông, núi, hang động, thác, rừng, chim thú quý

hiếm, hoa thơm, cỏ lạ... Tóm lại, có thể chia ra ba nhóm chủ lực là: tài nguyên

du lịch sông núi, tài nguyên du lịch khí hậu và tài nguyên du lịch sinh vật...cụ

thể do thuận lợi về vị trí địa lý, giao thông như đường sông, đường bộ, đường

hàng không... là trung tâm của vùng kinh tế phát triển năng động, trên thế giới.

Đây là một nhân tố cơ bản để phát triển du lịch. Quốc gia nào có nhiều tài

nguyên thiên nhiên thì quốc gia đó có nhiều tiềm năng lớn để thu hút được

nhiều khách du lịch đến thăm quan.

Về địa hình: ở một số nơi thường có cảnh đẹp và sự đa dạng của phong

cảnh ở nơi đó. Đối với du lịch, điều kiện quan trọng nhất là địa phương phải có

địa hình đa dạng và có những đặc điểm tự nhiên như: biển, rừng, sông, hồ,

núi... khách du lịch thường ưa thích những nơi nhiều rừng, đồi, núi, biển, đảo...

Thường không thích những nơi địa hình và phong cảnh đơn điệu mà họ cho là

tẻ nhạt và không thích hợp với du lịch.

Về khí hậu: những nơi có khí hậu điều hoà thường được khách du lịch ưa

thích. Nhiều cuộc thăm dò cho thấy khách du lịch thường tránh những nơi quá

lạnh, quá ẩm hoặc quá nóng, quá khô. Những nơi có nhiều gió cũng không thích

hợp cho sự phát triển của du lịch [6, tr.87].

Do ảnh hưởng của nhân tố địa lý tự nhiên và thời tiết, khí hậu nên du lịch

ở hầu hết các nước đều mang tính thời vụ đặc trưng. Đối với một nước nhiệt

đới, gió mùa đông bắc, khí hậu bốn mùa thay đổi (xuân, hạ, thu, đông). Khách

du lịch nội địa, quốc tế đi du lịch tham quan thắng cảnh ai cũng hưởng thụ khí

hậu ấm áp, thời tiết trong sạch, thoáng mát, loại trừ ô nhiễm môi trường, bên

cạnh những tiềm năng du lịch rất lớn và đa dạng, thì tính thời vụ trong du lịch

càng rõ nét.

- Sản phẩm và dịch vụ du lịch được hình thành từ nhiều yếu tố

Khác với các ngành kinh doanh có hàng hoá là những vật phẩm cụ thể,

người tiêu dùng muốn mua chỉ cần trực tiếp đến lựa chọn tại các cửa hàng bán

buôn hoặc bán lẻ, sau khi ưng ý có thể giao nhận bên mua và bên bán còn việc

giao nhận của ngành du lịch là hết sức đặc biệt. Hàng hoá của ngành du lịch (lữ

hành) là các chương trình du lịch, người mua là khách phải di chuyển theo

chương trình đã mua và thông qua chuyến hành trình du lịch trên thực tế thì

mới hoàn thành việc “giao nhận”. Hoàn thành trách nhiệm của người bán và

người mua. Đặc biệt tính đặc thù của hàng hoá đó là chất lượng công việc của

người hướng dẫn, nó phụ thuộc vào trình độ, năng lực, hành nghề của hướng

dẫn viên.

Sản phẩm du lịch và dịch vụ du lịch được cấu thành bởi rất nhiều yếu tố,

trong đó có các yếu tố nền tảng như cơ sở hạ tầng, anh ninh, chính trị ổn

định…; yếu tố chủ yếu, trực tiếp bao gồm: phong cách phục vụ của các tour lữ

hành, văn hoá các điểm đến, các danh lam thắng cảnh, sự thân thiện của địa

phương nơi khách đến, những sản phẩm lưu niệm, những sản phẩm của các

làng nghề, văn hoá cổ, những ngôi làng cổ, cái quan trọng hơn cả là sự thân

thiện, mến khách, sự lôi cuốn thu hút du khách quay trở lại…Cơ sở hạ tầng,

khách sạn, nhà hàng, khu vui chơi giải trí và các dịch vụ khác, tất cả những thứ

đó làm cho sản phẩm du lịch trở nên phong phú, đa dạng.

1.1.3. Vai trò của du lịch trong phát triển kinh tế - xã hội

- Về mặt kinh tế

Các nước trên thế giới coi du lịch là ngành công nghiệp không khói, là

“con gà đẻ trứng vàng”, tức là ngành thu hồi vốn nhanh, tạo nhiều công ăn việc

làm, bán hàng, tiếp thị xuất khẩu, tăng nguồn thu ngoại tệ, ngoại giao và các

quan hệ kinh tế khác. Ngành công nghiệp du lịch được các nước trên thế giới

thừa nhận là một ngành kinh doanh có lợi nhuận và phát triển với nhịp độ tăng

trưởng cao, là ngành đóng góp chủ yếu cho kinh tế - xã hội. Theo tính toán của

các tổ chức du lịch lớn trên thế giới, thu nhập của du lịch bao gồm cả du lịch

quốc tế và du lịch nội địa năm 2005 là 6,2 nghìn tỷ USD, tăng 5,4% so với năm

trước, chiếm 3,8% GDP của thế giới. Nếu tính cả những đóng góp trực tiếp và

gián tiếp thì ngành du lịch chiếm 10,6% GDP toàn thế giới. Hàng năm ngành

này tạo ra 74,2 triệu việc làm, chiếm 2,8% lao động trên toàn cầu [26].

Thực tế cho thấy hoạt động du lịch nó tác động rất mạnh đến cơ cấu cán

cân thu, chi của vùng du lịch, của một đất nước. Đối với du lịch quốc tế, việc

mang ngoại tệ đến đổi và chi tiêu ở khu vực du lịch làm tăng tổng số tiền

trong cán cân thu chi của vùng du lịch và của một đất nước. Nguồn thu nhập

ngoại tệ từ khách du lịchh quốc tế của nhiều nước ngày càng tăng. Chẳng hạn

ở Mỹ luôn là nước đứng đầu thế giới về du lịch quốc tế: Năm 1990, ngành du lịch

nước này mang lại nguồn thu là 43 tỷ USD thì đến năm 1996 đã lên tới 64,4 tỷ

USD, đến năm 2002 là 80,7 Tỷ USD. Tiếp đến là Tây Ban Nha, năm 1996 thu được

28,4 tỷ USD, năm 2002 con số này lên đến 38,7 tỷ USD. Ở Pháp năm 1996 thu

được 28,2 tỷ USD, đến năm 2002 thu được 33,5 tỷ USD [2, tr.11].

Hiện nay du lịch được coi là một thị trường vừa rộng, vừa lớn với nhu

cầu du lịch rất đa dạng và khả năng thanh toán của khách hàng khá cao, vừa

mang tính đặc thù. Thị trường du lịch hoạt động trong không gian lãnh thổ, thị

trường lại hoàn toàn có khả năng “xuất khẩu tại chỗ”, nhiều hàng hoá đặc biệt

là hàng hoá mang tính chất đặc trưng của dân tộc phân bố rải rác khắp mọi

miền của đất nước như các món ăn dân tộc, đồ lưu niệm (hàng thủ công mỹ

nghệ...). Hàng hoá này thường có giá trị sử dụng không đáng kể đối với thị

trường nội địa nhưng lại có giá trị cao, thuận lợi lớn do thoả mãn được sở thích

hay thị hiếu nào đó của du khách nước ngoài. Mặt khác, có rất nhiều loại hàng hoá

phục vụ du khách không thể vận chuyển đi bán ở thị trường thế giới được thì có

thể bán với giá cả cao, thu lợi nhuận lớn tại nước mình như cảnh quan thiên nhiên

hấp dẫn, di tích lịch sử, công trình văn hoá nổi tiếng, phong tục tập quán đặc sắc...

Ngày nay, ở nhiều nước công nghiệp, thu nhập từ du lịch thường chiếm

20% hoặc cao hơn trong tổng sản phẩm quốc gia (GDP). Hoạt động du lịch tác

động đến nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội như giao thông vận tải, bưu chính viễn

thông, xây dựng các nghề thủ công truyền thống, mở rộng thị trường tiêu thụ

hàng hoá, quảng bá sản phẩm của quê hương đất nước mình làm ra đến với bạn

bè thế giới, là kênh quảng cáo hữu hiệu ra nước ngoài, giải quyết việc làm cho

người lao động làm tăng thêm cơ hội đầu tư…tạo điều kiện thúc đẩy các ngành

kinh tế phát triển.

- Về mặt xã hội

Du lịch phát triển sẽ góp phần tạo được nhiều công ăn việc làm cho

người lao động, làm giảm thất nghiệp đáng kể, thu hút một số lượng lao động

rất lớn, nâng cao mức sống của người dân. Đối với nhiều người, du lịch nhìn

nhận như một ngành kinh doanh sinh lợi cao. Vì vậy, xu hướng chuyển đổi hay

chuyển hướng sang kinh doanh du lịch là một động cơ tốt để mọi người trao đổi,

bổ sung các kiến thức cần thiết như ngôn ngữ giao tiếp văn hoá, lịch sử...

Du lịch làm cho con người được thay đổi môi trường, có ấn tượng và

cảm xúc mới, mở mang kiến thức. Hoạt động du lịch là một yếu tố đòi hỏi

nhiều lao động dịch vụ với nhiều ngành nhiều trình độ khác nhau, do đó du lịch

càng phát triển thì càng có nhiều cơ hội tạo việc làm cho xã hội, góp phần giải

quyết vấn đề bức xúc nhất hiện nay.

Du lịch phát triển, tạo điều kiện để mở rộng giao lưu văn hoá, tăng

cường sự hiểu biết và mở rộng tầm nhìn, học hỏi thêm kinh nghiệm làm ăn

buôn bán của nhiều nước, nhiều khu vực khác nhau trên thế giới, thông qua đó

góp phần quan trọng nâng cao dân trí. Tuy những mặt này được tiến hành một

cách không chính thức, nhưng thường có hiệu quả cao.

Thông qua sự tiếp xúc trực tiếp và rộng rãi với du khách trong nước và

ngoài nước, mà nhân dân ở vùng sở tại, nước sở tại có điều kiện tiếp thu những

tinh hoa văn hoá, những lối sống tốt đẹp, phong cách giao tiếp lịch sự văn minh

của văn hoá nói chung, ngày càng mở rộng ra những lĩnh vực mang tính nhân

văn cao mà trước đây chúng ta thường xem nhẹ như sự hiểu biết và thái độ ứng

xử đối với việc bảo vệ và phát huy bản sắc văn hoá truyền thống, đối với các

công trình văn hoá nghệ thuật của dân tộc, đối với môi trường sinh thái... Thông

qua đó, để giáo dục truyền thống dân tộc, lòng tự hào về lịch sử văn hoá đất

nước mình, biết bảo vệ các di sản văn hoá, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ

danh lam thắng cảnh, bảo vệ môi trường sống của đất nước… Từ đó, tuyên

truyền giáo dục cho các thế hệ trong xã hội. Phát triển du lịch góp phần nâng cao

dân trí, làm phong phú thêm nhận thức, đời sống vật chất, tinh thần của người

dân, đồng thời góp phần mở rộng và củng cố mối quan hệ hợp tác, ngoại giao,

giao lưu kinh tế, văn hoá khoa học, kỹ thuật, tạo mối quan hệ thân thiện, hiểu

biết lẫn nhau giữa các dân tộc, giữa các quốc gia. Phát triển du lịch góp phần xoá

đói giảm nghèo, làm thay đổi diện mạo của một vùng, một quốc gia ngày càng

văn minh và tốt đẹp hơn.

Tuy nhiên, hạn chế đầu tiên về mặt xã hội khi phát triển du lịch có thể

làm phát sinh và gia tăng các tệ nạn xã hội như mại dâm, cờ bạc, ma tuý. Thậm

chí, ở một số nước còn tổ chức nhà chứa phục vụ khách. Nguy hiểm hơn, giờ

đây còn xuất hiện ngày càng gia tăng nhiều tội phạm về giết người, con cái hư

hỏng, đua đòi học theo những thói hư thật xấu, ăn chơi xa đoạ, tha hoá nhân

phẩm, nhất là phụ nữ, không đúng với phong tục tập quán của con người Á

Châu, dịch vụ karaoke xuất hiện không tuân thủ theo các quy định của Nhà

nước… Đây là một số vấn đề biểu hiện xấu của xã hội ngày nay.

1.1.4. Các nhân tố tác động đến phát triển du lịch

1.1.4.1.Vị trí địa lý

Đây là một nhân tố có vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển du

lịch. Vị trí địa lý bao gồm vị trí địa lý về mặt tự nhiên (các chỉ tiêu về giới hạn

tọa độ, giới hạn lãnh thổ…) và vị trí địa lý kinh tế - xã hội, chính trị. Đối với

hoạt động du lịch, có hai yếu tố về vị trí cần xét đến là điểm đến nằm trong khu

vực phát triển về du lịch ở mức độ nào và khoảng cách từ điểm đến tới nơi phát

sinh cầu du lịch ngắn hay dài.

1.1.4.2. Tài nguyên du lịch

Tài nguyên du lịch là tổng thể tự nhiên, văn hóa - lịch sử cùng các

thành phần của chúng có sức hấp dẫn du khách đã, đang và sẽ được khai

thác, cũng như bảo vệ nhằm đáp ứng nhu cầu của du lịch một cách hiệu quả

và bền vững.

- Tài nguyên du lịch tự nhiên bao gồm các đối tượng, hiện tượng tự

nhiên và mối liên hệ giữa chúng được lôi cuốn vào để phục vụ cho mục đích du

lịch. Các yếu tố tự nhiên bao gồm: địa hình, nguồn nước, khí hậu, sinh vật là

các yếu tố có ảnh hưởng nhất đến hoạt động du lịch. Trong tài nguyên du lịch

tự nhiên thì các di sản thiên nhiên thế giới, công viên địa chất có ý nghĩa quan

trong trong phát triển du lịch.

- Tài nguyên du lịch nhân văn do con người tạo ra, hay nói cách khác, nó

là đối tượng và hiện tượng được tạo ra một cách nhân tạo. Đây cũng là nguyên

nhân khiến cho tài nguyên du lịch nhân tạo có những đặc điểm khác biệt nhiều

so với nguồn tài nguyên du lịch tự nhiên.

Theo Luật du lịch Việt Nam (2005) quy định tại điều 13, chương II: “Tài

nguyên du lịch nhân văn gồm truyền thống văn hóa, các yếu tố văn hóa, văn

nghệ dân gian, di tích lịch sử, cách mạng, khảo cổ, kiến trúc, các công trình

lao động sáng tạo của con người và các di sản văn hóa vật thể, phi vật thể khác

có thể được sử dụng phục vụ mục đích du lịch”.

Trong tài nguyên du lịch nhân văn thì các di sản văn hóa vật chất và phi

vật thể được UNESSCO công nhận, bảo tồn có ý nghĩa quan trọng trong việc

phát triển du lịch.

1.1.4.3. Các nhân tố kinh tế - xã hội và chính trị

a) Dân cư và lao động

Dân cư và lao động là nguồn lực quan trọng của nền sản xuất xã hội.

Cùng với hoạt động lao động, dân cư còn có nhu cầu nghỉ ngơi và du lịch. Số

dân càng đông thì số người tham gia vào các hoạt động du lịch càng nhiều.

Việc nắm vững số dân, thành phần dân tộc, đặc điểm nhân khẩu, sự phân bố và

mật độ dân có có ý nghĩa rất lớn đối với sự phát triển du lịch. Ngoài ra, cần

nghiên cứu cơ cấu dân cư theo nghề nghiệp, lứa tuổi để xác định nhu cầu nghỉ

ngơi du lịch.

b) Sự phát triển của nền sản xuất xã hội và các ngành kinh tế

Sự phát triển của nền sản xuất xã hội có tầm quan trọng hàng đầu làm

xuất hiện nhu cầu du lịch và biến nhu cầu của con người thành hiện thực. Nền

sản xuất xã hội càng phát triển thì nhu cầu về du lịch của dân cư càng lớn, chất

lượng dịch vụ càng đa dạng.

c) Điều kiện an ninh chính trị và an toàn xã hội

Du lịch nói chung và du lịch quốc tế nói riêng chỉ có thể phát triển được

trong bầu không khí hòa bình, ổn định trong tình hữu nghĩ giữa các dân tộc.

Ngược lại, du lịch có tác dụng ngược trở lại đến việc củng cố hòa bình. Thông

qua du lịch quốc tế, con người thể hiện nguyện vọng của mình được sống, lao

động trong hòa bình và tình hữu nghị. Điều kiện đảm bảo về y tế trước các dịch

bệnh cũng ảnh hưởng lớn đến tâm lý và nhu cầu của du khách. Bên cạnh đó,

các tai biến thiên nhiên (động đất, sóng thần…) gây mất an toàn cũng là những

yếu tố ảnh hưởng đến khả năng thu hút khách du lịch của cac quốc gia, vùng

lãnh thổ.

d) Nhu cầu nghỉ ngơi du lịch

Nhu cầu nghỉ ngơi du lịch và sự thay đổi của nó theo thời gian và không

gian trở thành một trong những nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến quá trình ra

đời và phát triển du lịch. Nhu cầu nghỉ ngơi, du lịch mang tính chất kinh tế - xã

hội và là sản phẩm của sự phát triển xã hội, đó là nhu cầu của con người về

khôi phục sức khỏe và khả năng lao động, thể chất và tinh thần bị hao phí trong

quá trình sống.

e) Cách mạng khoa học – công nghệ và xu hướng hội nhập quốc tế

Những tiến bộ tiến bộ của cuộc cách mạng khoa học – công nghệ trong

thế kỷ XX và sự phát triển mạnh mẽ của xu hướng toàn cầu hóa là những yếu

tố trực tiếp làm nảy sinh nhu cầu và hoạt động du lịch.

f) Đô thị hóa

Trong quá trình đô thị hóa, bên cạnh những đóng góp tích cực, còn rất

nhiều mặt trái làm ảnh hưởng đến sức khỏe con người như tiếng ồn, lao động

căng thẳng… Từ những mặt trái đó, nghỉ ngơi, giải trí trở thành một trong

những nhu cầu không thể thay thế được của người dân thành phố. Nhu cầu này

đã làm xuất hiện một loạt các loại hình du lịch, đặc biệt là du lịch ngắn ngày đã

trở nên phổ biến.

g) Điều kiện sống

Du lịch chỉ có thể phát triển khi mức sống của con người đạt tới trình độ nhất

định. Một trong những yếu tố then chốt là mức thu nhập thực tế của mỗi người

trong xã hội. Không có mức thu nhập cao thì khó có thể nghĩ đến việc nghỉ

ngơi, du lịch. Nhìn chung, ở các nước phát triển có mức thu nhập bình quân

trên đầu người cao, nhu cầu và hoạt động du lịch phát triển mạnh mẽ.

h) Thời gian rỗi

Du lịch trong nước và quốc tế không thể phát triển được nếu con người

thiếu thời gian rỗi. Nó thực sự trở thành một trong những nhân tố quan trọng

thúc đẩy hoạt động du lịch. Thời gian rỗi là thời gian cần thiết để con ngưuời

nâng cao học vấn, phát triển trí tuệ, hoàn thành các chức năng xã hội, tiếp xúc

với bạn bè và vui chơi giải trí.

1.1.4.4. Cơ sở hạ tầng

Cơ sở hạ tầng là tiền đề cần thiết cho sự phát triển của bất cứ ngành kinh

tế nào, du lịch cũng không ngoại lệ bởi nó cần phải có các nền tảng thuận lợi để

phục vụ du khách, bao gồm:

- Hệ thống giao thông vận tải

- Hệ thống thông tin liên lạc

- Hệ thống điện và cấp thoát nước

1.1.5. Các hình thức tổ chức lãnh thổ du lịch

Hệ thống phân vị trong phân vùng du lịch được sử dụng rất khác nhau

giữa các nước. Đối với nước ta, trong Báo cáo Quy hoạch tổng thể Du lịch Việt

Nam đến năm 2010, các nhà khoa học đã đưa ra 5 cấp phân vị trên quy mô lãnh

thổ quốc gia bao gồm: điểm du lịch - trung tâm du lịch - tiểu vùng du lịch - á

vùng du lịch - vùng du lịch. Điều 4, chương I, Luật Du lịch Việt Nam (2005)

còn đưa thêm khu du lịch, tuyến du lịch, đô thị du lịch trong thực tế ở quy mô

nhỏ hơn như cấp tỉnh.

1.1.5.1. Điểm du lịch

“Điểm du lịch là nơi có tài nguyên du lịch hấp dẫn, phục vụ nhu cầu

tham quan của khách du lịch” (Luật Du lịch Việt Nam, 2005). Điểm du lịch có

thể phân thành hai loại: điểm tài nguyên và điểm chức năng. Điểm du lịch quốc

gia phải đủ các điều kiện sau: có tài nguyên du lịch đặc biệt hấp dẫn đối với

nhu cầu tham quan của khách du lịch; Có kết cấu hạ tầng và dịch vụ du lịch cần

thiết, có khả năng bảo đảm phục vụ ít nhất 100 nghìn lượt khách tham quan

một năm. Điểm du lịch địa phương phải đủ các điều kiện: có tài nguyên du lịch

hấp dẫn đối với nhu cầu tham quan của khách du lịch; Có kết cấu hạ tầng và

dịch vụ du lịch cần thiết, có khả năng bảo đảm phục vụ ít nhất 10 nghìn lượt

khách tham quan một năm.

1.1.5.2. Tuyến du lịch

“Tuyến du lịch là lộ trình liên kết các khu du lịch, điểm du lịch, cơ sở

liên kết dịch vụ du lịch, gắn với các tuyến giao thông đường bộ, đường sắt,

đường thủy, đường hàng không” (Luật Du lịch Việt Nam, 2005). Như vậy, để

phát triển các tuyến du lịch thì trước hết phải hoàn thiện hệ thống giao thông và

xây dựng các điểm nhấn là các điểm du lịch có sức thu hút. Tuyến du lịch về

mặt không gian lãnh thổ có thể chia làm nhiều loại như: tuyến du lịch quốc gia

nối các điểm, các khu du lịch có ý nghĩa quốc gia, với các cửa khẩu quốc tế;

tuyến du lịch nội vùng; tuyến du lịch liên vùng; các tuyến du lịch địa phương,

nội tỉnh…[19]

1.1.5.3. Khu du lịch

“Khu du lịch là nơi có tài nguyên du lịch hấp dẫn với ưu thế về tài

nguyên du lịch tự nhiên, được quy hoạch, đầu tư phát triển nhằm đáp ứng nhu

cầu đa dạng của khách du lịch, đem lại hiệu quả về kinh tế - xã hội và môi

trường”. (Luật Du lịch Việt Nam, 2005) Hiện nay, ở nước ta phổ biến các khu

du lịch được xây dựng trên nền tảng các cảnh quan tự nhiên hấp dẫn, các di tích

hoặc cụm di tích văn hóa - lịch sử, nơi có các danh lam thắng cảnh… và xây

dựng thêm các công trình nhân tạo khác để phục vụ nhu cầu ăn, nghỉ và vui

chơi của du khách.

1.1.5.4. Trung tâm du lịch

Đây là một cấp hết sức quan trọng. Đặc trưng của trung tâm du lịch là

nguồn tài nguyên du lịch tương đối tập trung và được khai thác một cách cao

độ. Trung tâm du lịch có cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất - kỹ thuật tương đối

đầy đủ về số lượng, đảm bảo về chất lượng để đón, phục vụ và lưu khách lại

trong một thời gian dài. Trung tâm du lịch có quy mô nhất định về mặt diện

tích, có thể tương đương với lãnh thổ cấp tỉnh hay một thành phố trực thuộc

tỉnh. Có hai loại trung tâm du lịch, đó là trung tâm có ý nghĩa quốc gia (Hà Nội,

thành phố Hồ Chí Minh, Huế, Đà Nẵng) và trung tâm có ý nghĩa địa phương

(như Cần Thơ…). [19]

1.1.6. Tiêu chí đánh giá

- Số lượng khách du lịch: Về cơ cấu nguồn khách cụ thể số lượng khách

nội địa, khách quốc tế đến với địa phương, thời gian lưu trú cụ thể. Về cơ cấu

thị trường, phân tích cụ thể khách nội địa chủ yếu ở thị trường nào, khách quốc

tế ở thị trường nào.

- Cơ sở vật chất kĩ thuật phục vụ du lịch: Cơ sở lưu trú gồm có nhà hàng,

khách sạn, nhà nghỉ với số lượng phòng, chất lượng phòng ở. Cơ sở ăn uống

như số lượng nhà hàng, quán bar.. Cơ sở vui chơi, giải trí, mua sắm gồm các

phân tích cụ thể về số lượng chợ, siêu thị, trung tâm mua sắm, sản phẩm đặc

trưg của khu vực…

- Doanh thu du lịch: Giá trị đóng góp của du lịch trong GDP cho ngành

và cho địa phương…

- Lao động: Số lượng hướng dẫn viên, nhân viên nhà hàng, khách sạn…

Các tiêu chí trên góp phần phản ánh bức tranh về hiện trạng phát triển du lịch một

địa phương cụ thể sao cho phù hợp thế mạnh riêng của từng địa phương. Với địa

bàn nghiên cứu là tỉnh Bo Kẹo, đề tài tập trung phân tích tiêu chí số lượng khách,

cơ sở vật chất kỹ thuật, số lao động hoạt động trong ngành du lịch…

1.2. Cơ sở thực tiễn

1.2.1. Khái quát phát triển du lịch của một số tỉnh ở Lào

- Kinh nghiệm của tỉnh Luang Pa Bang (di sản thế giới)

Tỉnh Luang Pra Bang là một trung tâm kinh tế, chính trị, văn hoá và trung

tâm du lịch lớn của miền Bắc nước CHDCND Lào. Với những tiềm năng về tự

nhiên, văn hoá, kinh tế - xã hội, vừa là thành phố cố đô ngàn năm lịch sử lâu đời, là

di sản văn hoá thế giới được UNESCO công nhận, tỉnh Luang Pra Bang có đầy đủ

điều kiện tốt để phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước.

Tỉnh Luang Pra Bang nằm ở vị trí địa lý Bắc Lào của châu thổ sông Nằm Khan và

sông Mê Kông. Tỉnh Luang Pra Bang còn là cổng thành của 8 tỉnh miền Bắc, phía

Bắc giáp tỉnh Phông Xa Ly và tỉnh Sơn La (CHXHCN Việt Nam), phía Tây giáp

tỉnh Xiêng Khoảng và tỉnh Hua Phăn, phía Nam giáp tỉnh U Đôm Xay và tỉnh Xay

Nha Bu Ly, phía Đông giáp tỉnh Viêng Chăn.

Với điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đã nêu trên, tỉnh Luang

Pra Bang có điều kiện rất thuận lợi cho khách du lịch nghỉ mát.

Về điều kiện kinh tế - xã hội, tỉnh Luang Pra Bang có dân số đứng thứ 3

trên cả nước tốc độ tăng khá nhanh, từ năm 2000 trở lại đây tăng 1,65 lần và

tốc độ tăng bình quân 3,35%. Kinh tế tỉnh Luang Pra Bang đã đạt được tăng

trưởng khá và liên tục, tốc độ tăng trưởng GDP bình quân 7%/ năm. Qua các số

liệu của các năm tốc độ tăng trưởng kinh tế khá ổn định và tăng trưởng liên tục

là cơ sở để chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng dịch vụ, nông nghiệp, công

nghiệp. Phát triển du lịch là chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành, vùng. Đây

là cơ sở để nâng cao đời sống vật chất cho người dân.

Ngoài các tài nguyên thiên nhiên nêu trên, còn có những tài nguyên hấp

dẫn thu hút khách như: Chi nhánh Bảo tàng Vua Xỉ Xa Vang Vắt Tha Na và

bức tượng Xỉ Xa Vang vông nơi lưu giữ và trưng bày các hiện vật hình ảnh

cuộc đời sinh sống của Vua Luang Pra Bang. Các hoạt động lễ hội, các điểm

đến du lịch như: Du lịch thắng cảnh Tạt Quang Xi, Thăm Pha Thoc, Mương

Ngoi câu những căn cứ cách mạng, Thăm Tinh Mương Pác U, các loại hình

nghệ thuật sân khấu hiện đại và truyền thống mà có thể thu hút khách du lịch

trong nước và quốc tế đến Luang Pra Bang hàng năm. Riêng năm 2007, khách

quốc tế là 186.819 lượt khách thăm quan với chi tiêu bình quân một ngày là

100USD, và khách nội địa (trong nước) là 124.826 lượt khách thăm quan với

chi tiêu bình quân một ngày là 150.000 kip. Đồng thời tỉnh Luang Pra Bang

không chỉ là điểm đến cho khách du lịch mà còn là điểm trung tâm xuất phát

cho chuyến đi du lịch các tỉnh miền Bắc, miền trung, đó chính là cổng vào, ra

của du khách trong nước và quốc tế. [22]

- Kinh nghiệm phát triển du lịch Cánh đồng chum Xiêng Khoảng

Tỉnh Xiêng Khoảng là một tỉnh có tài nguyên thiên nhiên rất đẹp, có khí

hậu trong lạnh mát mẻ và có truyền thống lịch sử, văn hoá, thiên nhiên, có

nhiều dân tộc cùng sinh sống, với vị trí địa lý phù hợp như: Phía Đông giáp

Công hoà xã hội chủ nghĩa Việt nam. phía Bắc giáp tỉnh Hoà Phăn, phía Nam

giáp tỉnh Bo Li Khăm Xay, phía tây giáp tỉnh Luang Pra Bang và tỉnh Viêng

Chăn. Các tỉnh đã nêu trên có nền kinh tế du lịch phát triển nhanh, đồng thời

cũng có sự liên kết phát triển du lịch với nhau và hợp tác liên kết phát triển du

lịch với các tỉnh trong nước và nước láng giềng.

Tỉnh xiêng Khoảng có đường quốc gia chạy qua như: Đường số 1D, đường

số 7(m 13), đường 1c và đường số 5 và có 2 bến xe trong tỉnh, 1 bến xe đi các tỉnh,

có 1 sân bay. Tỉnh có mạng lưới điện, nước sạch, bưu chính, viễn thông khá thuận

lợi có thể đáp ứng cho việc phụ vụ khách du lịch đến tham quan.

Thời gian qua Sở Du lịch tỉnh đã tranh thủ sự chỉ đạo Tổng cục Du lịch

quốc gia, của UBND tỉnh, phối hợp tốt với các sở, ngành liên quan trong việc

thống nhất quản lý nhà nước về du lịch nên du lịch của tỉnh phát triển khá vững

mạnh và hiệu quả.

Các công việc quản lý du lịch, phát triển du lịch của tỉnh đều có kế

hoạch sát thực với thực tiễn. Đồng thời, trong tổ chức thực hiện phát triển du

lịch đều có sự hợp tác của quần chúng nhân dân. Do đó, tỉnh đã đánh giá đúng

hiệu quả và tồn tại của việc phát triển du lịch trên địa bàn. Ngoài ra, các công

việc đều được, sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm, theo dõi đánh giá , báo cáo

thường xuyên cho cấp trên.

Hiện tại, du lịch Tỉnh Xiêng Khoảng được coi là một ngành công nghiệp

phát triển nhanh, là một trong ba ngành kinh tế chủ yếu của tỉnh.

+ Ngoài những chính sách chung mang tính vĩ mô như ở tỉnh Luang Pra

Bang đã nói ở trên, du lịch Cánh Đồng Chum tỉnh Xiêng Khoảng được chính

quyền sở tại đi sâu vào khai thác như du lịch sinh thái, du lịch khám phá.

+ Mở rộng sự hợp tác với các địa phương lân cận để tạo thành cụm du

lịch sinh thái hài hoà tạo lên những tour du lịch thực sự hấp dẫn.

+ Giáo dục tuyên truyền người dân nhận thức về tiềm năng lợi nhuận

kinh tế du lịch mang lại để người dân hiểu được và giữ gìn những danh lam

thắng cảnh, không tàn phá nó, coi đó như là nguồn mưu sinh của họ, họ là

những người hướng dẫn viên du lịch thực thụ của địa phương mình.

+ Ngoài ra trong tâm trí mỗi người dân cần coi trọng giữ gìn vệ sinh

công cộng, vì đây là điều mà những khách nước ngoài rất quan tâm, nhất là

trong các bữa ăn, điều này hầu hết các địa phương chưa làm được.

1.2.2. Khái quát phát triển du lịch một số tỉnh của Việt Nam

- Kinh nghiệm của tỉnh Sơn La (Giáp CHDCND Lào)

Sơn La có mạng lưới sông suối dày đặc, nguồn nước dồi dào. Đến với Sơn

La, du khách sẽ được chiêm ngưỡng nhiều hoạt động văn hoá, lễ hội rất cuốn cút

của đồng bào Thái, H’mông, Khơ Mú... và để hưởng thức hương vị men rượu

cần thơm của lá cây rừng, cùng với những làn điệu dân ca mời rượu làm say đắm

lòng người.

Sơn La là một tỉnh miền núi thuộc phía Bắc Việt Nam nhưng giao thông

cũng khá thuận lợi, có đường bộ với quốc lộ số 6, đường hàng không với sân

bay Nà Sản. Với điều kiện thuận lợi như vậy, Sơn La còn có nhiều tiềm năng

về thắng cảnh, thành phố Sơn La là một vùng lòng chảo, xung quanh bao bọc

bởi những ngọn núi đá vôi, nơi có nhiều hang động kỳ vĩ. Thành phố Sơn La ở

độ cao 600 m so với mực nước biển, có sông Nậm Na chạy qua. Giữa lòng thị

xã nổi lên một ngọn đồi cao. Trên đó, năm 1908 thực dân Pháp cho xây một

nhà tù kiên cố để giam cầm các chiến sĩ cộng sản và các nhà yêu nước Việt

Nam, các công ty lữ hành ở đây biết khai thác những di tích lịch sử, những di

vật sống như hệ thống nhà tù, khơi lại nơi đây một thời mà các chiến sĩ cách

mạng Việt Nam phải chịu đựng.

Quy hoạch ở đây tạo nên một quần thể du lịch thực sự thu hút khách

tham quan với việc kết nối tuor giữa khu di tích lịch sử thời kỳ chống Pháp với

các di tích khác như chùa Chiền Viện, Tháp Mường …

Chính quyền tỉnh Sơn La thực sự quan tâm đến ngành du lịch, họ chú

trọng đầu tư vào cơ sở hạ tầng như đường giao thông, khu vui chơi giải trí,

chú trọng phát triển tổng thể khu du lịch như ở Mộc Châu với những cách

đồng bạt ngàn chè, vừa là nguyên liệu cho ngành sản xuất chè, vừa tạo cảnh

quan cho một vùng du lịch, ở đây được thiên nhiên ban tặng cho khí hậu

quanh năm mát mẻ.

Sơn La có nhiều phong tục tập quán khác nhau, bởi vì có nhiều dân tộc

sinh sống mỗi dân tộc có lễ hội riêng của mình như: lễ hội Hoa Ban (xên Bản,

Xên Mường) của người Thái. Lễ hội Tung Còn, Tìm Bạn của dân tộc Tày Tây

Bắc. Tết Cơm Mới của người Khơ Mú.

Ngoài những tiềm năng du lịch phong phú sẵn có của tỉnh Sơn La, Chính

quyền còn xác định du lịch là ngành kinh tế quan trọng được ưu tiên phát triển

cho tỉnh miền núi Tây Bắc này.

- Kinh nghiệm của tỉnh Nghệ An (tiếp giáp CHDCND Lào)

Nghệ An cũng là tỉnh tiếp giáp với Lào như Sơn La. Về tài nguyên du

lịch, Nghệ An có nguồn tài nguyên rất phong phú với hệ sinh thái rừng đa

dạng, nhiều thảm thực vật, hệ động vật. Cấu tạo địa chất phức tạp với nhiều

núi cao, vực sâu tạo cho Nghệ An có nhiều thác nước đẹp như ở Pù Mát,

thác Sao Va, Ba Cảnh, Thác Đũa... Nghệ An cũng có nhiều suối nước nóng

do vết nứt địa tầng kiến tạo nên. Tài nguyên du lịch văn hóa, lịch sử cũng rất

phong phú, được thừa hưởng bề dày phát triển. Tính đến năm 2008, Nghệ

An có khoảng 1.000 di tích lịch sử đã được nhận biết, trong đó có 131 di tích

đã được xếp hạng cấp quốc gia. Một số di tích nổi bật có thể kể đến như khu

Kim Liên, thành cổ Nghệ An, Làng Vạc, khu Mai Hắc Đế, Đền Cuông – An

Dương Vương. Ngoài ra, Nghệ An còn có nguồn tài nguyên văn hóa phi vật

thể tiêu biểu và phong phú với khoảng 24 lễ hội trong năm. Làng nghề

truyền thống ở Nghệ An cũng khá phát triển với nhiều địa điểm có thể phát

triển du lịch như làng đan nứa ở Xuân Nha, làng dệt thổ cẩm của người Thái

ở Quỳ Châu, làng nghề trạm đá ở Diễn Châu... Với những tiềm năng to lớn

đó, trong thời gian qua, Nghệ An đã có những biện pháp tích cực nhằm khai

thác, phát triển tiềm năng, thu hút đông đảo du khách.[25]

1.2.3. Bài học kinh nghiệm cho tỉnh Bo Kẹo

Từ kinh nghiệm của các tỉnh trên như: tỉnh Luang Pra Bang, tỉnh Xiêng

Khoảng CHDCND Lào, tỉnh Xiêng khoảng, hay hai tỉnh của Việt Nam giáp với

Lào là tỉnh Sơn La và tỉnh Nghệ An, một số bài học về phát triển du lịch có thể

rút ra cho tỉnh Bo Kẹo, đó là:

- Thứ nhất, cần có chiến lược dựa trên tầm nhìn dài hạn và quy hoạch

phát triển cụ thể về du lịch của tỉnh

Cần xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch một cách tổng thể và chi

tiết. Xây dựng các chính sách phù hợp để thúc đẩy du lịch phát triển. Chiến

lược phát triển du lịch cần có tầm nhìn dài hạn, trên cơ sở đó, ngành du lịch và

các ngành liên quan sẽ xây dựng kế hoạch hành động cụ thể. Nếu thiếu chiến

lược dài hạn, các quy hoạch sẽ chồng chéo, vụn vặt, phá vỡ quy hoạch tổng thể

và để lại hậu quả khó khắc phục trong tương lai dài. Quy hoạch phát triển cụ

thể, chi tiết cũng rất quan trọng, nó vừa khẳng định cam kết của chính quyền

địa phương, vừa cho thấy những biện pháp phát triển trong tương lai. Trên cơ

sở đó, các nhà đầu tư sẽ tìm kiếm cơ hội dựa trên hệ thống thông tin minh bạch,

quy hoạch rõ ràng.

Thứ hai, vai trò của chính quyền địa phương, của sở chuyên ngành

đặc biệt quan trọng trong việc tạo lập những tiền đề cần thiết cho phát triển

du lịch.

Chính quyền địa phương cần có những biện pháp đồng bộ để xây dựng

hệ thống kết cấu hạ tầng hoàn chỉnh. Hệ thống kết cấu hạ tầng cần được thực

hiện trước một bước. Về đầu tư kết cấu hạ tầng, kinh nghiệm của một số địa

phương nêu trên cho thấy, chính quyền cấp tỉnh cần đảm nhận các lĩnh vực đầu

tư không sinh lời, ít hoặc không có khả năng thu hồi vốn, quy mô vốn lớn

(những lĩnh vực này tư nhân không thể hoặc không muốn làm) như điện, nước,

hạ tầng viễn thông, hạ tầng giao thông...

Xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại cùng với việc ban hành các

chính sách phù hợp là tiền đề cần thiết, thể hiện cam kết nghiêm túc của chính

quyền địa phương đối với các nhà đầu tư.

Ngoài ra, đào tạo nhân lực tại chỗ nhằm phục vụ du lịch được xem là điều

kiện cần thiết để thu hút đầu tư, đáp ứng yêu cầu của phát triển du lịch địa phương.

Đối với du khách, lao động trong ngành du lịch là cầu nối giữa họ với cảnh

quan thiên nhiên, văn hóa, tập quán, ẩm thực địa phương, và trong nhiều trường

hợp, cảm tình của du khách đối với một điểm du lịch, một địa phương chịu sự chi

phối mang tính quyết định của đội ngũ lao động trong ngành du lịch.

Thứ ba, tăng cường quản lý nhà nước đối với du lịch.

Tăng cường quản lý nhà nước đối với phát triển du lịch không những

đảm bảo sự bền vững cho ngành du lịch của mỗi địa phương, mỗi quốc gia mà

còn là điều kiện cần thiết để thúc đẩy phát triển các loại hình du lịch, các sản

phẩm du lịch cũng như đảm bảo môi trường cho hoạt động du lịch. Tăng cường

công tác quản lý nhằm mang lại một kỳ nghỉ thú vị, an toàn, tạo sự thoải mái

đối với du khách vừa là nội dung cấp bách trước mắt, vừa là điều kiện đảm bảo

để tăng lượng khách trong tương lai. Giữ gìn, bảo vệ môi trường, tôn tạo các

khu di tích, các danh lam thắng cảnh, bảo tồn và phát huy các giá trị vật chất,

tinh thần của địa phương cũng là những kinh nghiệm quý trong phát triển du

lịch ở địa phương. Việc quản lý giá phòng nghỉ, dịch vụ ăn uống, vui chơi giải

trí.... chính quyền địa phương cần phải có cơ chế, biện pháp quản lý nhằm đảm

bảo quyền lợi cho du khách, nghiêm cấm việc chèo kéo khách, nâng giá, kinh

doanh kiểu chụp giựt. Kinh nghiệm cho thấy, ngoài các tài nguyên du lịch sẵn

có (tài nguyên tự nhiên và nhân văn), yếu tố đảm bảo cho một điểm đến an toàn

có sức hấp dẫn rất lớn đối với du khách. Do vậy, tăng cường quản lý nhà nước

nói chung, giữ gìn và bảo vệ môi trường, đảm bảo an ninh trật tự tại các điểm

đến là những kinh nghiệm cần được tham khảo và phát huy.

TIỂU KẾT CHƯƠNG 1