1
PH N M ĐUẦ Ở Ầ
1. Lý do l a ch n đ tài lu n ánự ọ ề ậ
Phát tri n xu t kh u hàng d t may luôn là m c tiêu ể ấ ẩ ệ ụ trong chi n l c phátế ượ
tri n xu t kh u hàng hóa c a Vi t Namể ấ ẩ ủ ệ . Hàng d t may không ch có kim ng chệ ỉ ạ
xu t kh u l n mà còn là m t hàng có th tr ng xu t kh u đn r t nhi u n cấ ẩ ớ ặ ị ườ ấ ẩ ế ấ ề ướ
trên th gi i. Tuy nhiên, hi n nay ngành d t may Vi t Nam v n ph i s n xu tế ớ ệ ệ ệ ẫ ả ả ấ
ch y u theo ph ng th c gia công xu t kh u (chi m t i 70% kim ng ch). Vi tủ ế ươ ứ ấ ẩ ế ớ ạ ệ
Nam tham gia r t nhi u các Hi p đnh th ng m i t do (FTA) trong đó có ấ ề ệ ị ươ ạ ự Hi pệ
đnh đi tác xuyên Thái Bình D ng (TPP) đã ký k t vào tháng 2/2016. Ngàyị ố ươ ế
9/3/2018 CPTPP (Hi p đnh đi tác Toàn di n và Ti n b xuyên Thái Bìnhệ ị ố ệ ế ộ
D ng” đc ký k t thay th TPP v i 11 n c thành viên sau khi Hoa K rút raươ ượ ế ế ớ ướ ỳ
kh i. CPTPP có thêm hai thu t ng so v i TPP là “toàn di n” và “ti n b ” thỏ ậ ữ ớ ệ ế ộ ể
hi n CPTPP s có tính kh thi và toàn di n cao h n, CPTPP v n gi nguyên cácệ ẽ ả ệ ơ ẫ ữ
n i dung c a TPP cũ nh ng cho phép m t s các n c thành viên t m hoãn cácộ ủ ư ộ ố ướ ạ
nghĩa v .ụ
Quy t c xu t x hàng hóa trong CPTPP luôn là m t thách th c l n nh t đtắ ấ ứ ộ ứ ớ ấ ặ
ra cho ngành d t may xu t kh u c a Vi t Nam. Quy t c xu t x quy đnh s nệ ấ ẩ ủ ệ ắ ấ ứ ị ả
ph m xu t kh u t m t thành viên c a CPTPP sang các thành viên khác đu ph iẩ ấ ẩ ừ ộ ủ ề ả
có xu t x “n i kh i”, nh ng s n ph m nào s d ng nguyên li u c a các n cấ ứ ộ ố ữ ả ẩ ử ụ ệ ủ ướ
th ba, ngoài thành viên CPTPP đu không đc h ng các u đãi thu su t.ứ ề ượ ưở ư ế ấ
Ngoài ra, vi c thi u h t lao đng có tay ngh , chuyên môn cao, năng su t laoệ ế ụ ộ ề ấ
đng th p, thi u v n đu t và công ngh , ch a đáp ng đc các tiêu chu n vộ ấ ế ố ầ ư ệ ư ứ ượ ẩ ề
môi tr ng, lao đng là m t trong nh ng thách th c l n đi v i phát tri n xu tườ ộ ộ ữ ứ ớ ố ớ ể ấ
kh u hàng d t mayẩ ệ .
Nghiên c u n i dung, các tiêu chí và các y u t tác đng đn phát tri nứ ộ ế ố ộ ế ể
xu t kh u hàng d t may, phân tích th c tr ng xu t kh u hàng d t may Vi tấ ẩ ệ ự ạ ấ ẩ ệ ệ
Nam, t đó đa ra các gi i pháp phát tri n xu t kh u hàng d t may Vi t Nam làừ ư ả ể ấ ẩ ệ ệ
v n đ mang tính c p thi t đi v i xu t kh u hàng d t may Vi t Nam khi thamấ ề ấ ế ố ớ ấ ẩ ệ ệ
gia CPTPP.
2. M c tiêu và nhi m v nghiên c uụ ệ ụ ứ
M c tiêu nghiên c u: Đ xu t các gi i pháp nh m phát tri n xu t kh uụ ứ ề ấ ả ằ ể ấ ẩ
hàng d t may Vi t Nam khi tham gia Hi p đnh Đi tác toàn di n và ti n bệ ệ ệ ị ố ệ ế ộ
xuyên Thái Bình D ng (CPTPP) t vi c làm rõ c s khoa h c trên c m t lýươ ừ ệ ơ ở ọ ả ặ
lu n, th c ti n đi v i phát tri n xu t kh u hàng d t may Vi t Nam khi thamậ ự ễ ố ớ ể ấ ẩ ệ ệ
gia CPTPP.
Nhi m v nghiên c u: Làm rõ c s lý lu n v phát tri n xu t kh u hàngệ ụ ứ ơ ở ậ ề ể ấ ẩ
d t may; phân tích và đánh giá th c tr ng phát tri n xu t kh u hàng d t mayệ ự ạ ể ấ ẩ ệ
2
Vi t Nam, đánh giá nh ng thành công đt đc, nh ng h n ch và tìm raệ ữ ạ ượ ữ ạ ế
nguyên nhân đ phát tri n xu t kh u hàng d t may Vi t Nam; phân tích b iể ể ấ ẩ ệ ệ ố
c nh, tri n v ng xu t kh u hàng d t may c a Vi t Nam, t đó đa ra đnhả ể ọ ấ ẩ ệ ủ ệ ừ ư ị
h ng và gi i pháp vi mô, vĩ mô đ phát tri n xu t kh u hàng d t may Vi tướ ả ể ể ấ ẩ ệ ệ
Nam khi tham gia CPTPP.
3. Đi t ng, ph m vi nghiên c uố ượ ạ ứ
Đi t ng nghiên c u: Lu n án t p trung nghiên c u c s lý lu n vàố ượ ứ ậ ậ ứ ơ ở ậ
th c ti n phát tri n xu t kh u hàng d t may Vi t Nam, t đó đa ra gi i phápự ễ ể ấ ẩ ệ ệ ừ ư ả
phát tri n xu t kh u hàng d t may Vi t Nam khi tham gia CPTPP.ể ấ ẩ ệ ệ
Ph m vi nghiên c uạ ứ
V n i dungề ộ : Nghiên c u khái ni m, n i dung phát tri n xu t kh u hàngứ ệ ộ ể ấ ẩ
d t may, đa ra h th ng tiêu chí đánh giá phát tri n xu t kh u hàng d t may vàệ ư ệ ố ể ấ ẩ ệ
phân tích các y u t tác đng đn phát tri n xu t kh u hàng d t may; Th cế ố ộ ế ể ấ ẩ ệ ự
tr ng xu t kh u hàng d t may và th c tr ng các y u t tác đng đn phát tri nạ ấ ẩ ệ ự ạ ế ố ộ ế ể
xu t kh u hàng d t may c a Vi t Nam; Đa ra các gi i pháp phát tri n xu tấ ẩ ệ ủ ệ ư ả ể ấ
kh u d t may Vi t Nam khi tham gia CPTPP.ẩ ệ ệ
V không gianề: Nghiên c u xu t kh u d t may c a Vi t Nam sang cácứ ấ ẩ ệ ủ ệ
n c.ướ
V th i gianề ờ : Nghiên c u th c tr ng trong giai đo n 2011-2017, đ xu tứ ự ạ ạ ề ấ
gi i pháp đnh h ng đn năm 2025, t m nhìn đn năm 2030.ả ị ướ ế ầ ế
4. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ
Ph ng pháp lu n duy v t bi n ch ng và duy v t l ch s ; Ph ng phápươ ậ ậ ệ ứ ậ ị ử ươ
thu th p d li u th c p đ phân tích và đánh giá; Ph ng pháp đi u tra kh oậ ữ ệ ứ ấ ể ươ ề ả
sát: đi t ng đi u tra kh o sát là doanh nghi p xu t kh u d t may; Ph ngố ượ ề ả ệ ấ ẩ ệ ươ
pháp so sánh, t ng h p và d báo đc s d ng trong nghiên c u.ổ ợ ự ượ ử ụ ứ
5. Nh ng đóng góp m i c a Lu n ánữ ớ ủ ậ
Th nh tứ ấ , Lu n án đã h th ng hóa c s lý lu n v phát tri n xu t kh uậ ệ ố ơ ở ậ ề ể ấ ẩ
hàng d t may c a m t qu c gia; Phân tích các y u t tác đng đn phát tri nệ ủ ộ ố ế ố ộ ế ể
xu t kh u hàng d t may c a m t qu c gia khi tham gia Hi p đnh th ng m iấ ẩ ệ ủ ộ ố ệ ị ươ ạ
t do khu v c.ự ự
Th hai,ứ V n d ng khung lý thuy t đ phân tích th c tr ng v phát tri nậ ụ ế ể ự ạ ề ể
xu t kh u hàng d t may Vi t Nam, trong đó có phát tri n xu t kh u hàng d tấ ẩ ệ ệ ể ấ ẩ ệ
may vào các n c CPTPP và các y u t tác đng đn phát tri n xu t kh u hàngướ ế ố ộ ế ể ấ ẩ
d t may Vi t Nam khi tham gia CPTPP; Đánh giá nh ng thành công, nh ng h nệ ệ ữ ữ ạ
ch và nguyên nhân s phát tri n xu t kh u hàng d t may c a Vi t Nam. ế ự ể ấ ẩ ệ ủ ệ
Th ba,ứ D a trên nh ng đánh giá v th c tr ng phát tri n xu t kh u hàngự ữ ề ự ạ ể ấ ẩ
d tệ may Vi t Nam, kh năng các y u t tác đng đn phát tri n xu t kh u hàngệ ả ế ố ộ ế ể ấ ẩ
3
d t may khi tham gia CPTPP, lu n án đ xu t các quan đi m và đnh h ng phátệ ậ ề ấ ể ị ướ
tri n xu t kh u hàng d t may Vi t Nam; đng th i đ xu t các gi i pháp vĩ môể ấ ẩ ệ ệ ồ ờ ề ấ ả
và vi mô nh m phát tri n xu t kh u hàng d t may Vi t Nam khi tham giaằ ể ấ ẩ ệ ệ
CPTPP.
6. K t c u c a Lu n ánế ấ ủ ậ
Ngoài các ph n theo quy đnh, lu n án g m các n i dung chính sau:ầ ị ậ ồ ộ
Ch ng 1: C s lý lu n v phát tri n xu t kh u hàng d t may ươ ơ ở ậ ề ể ấ ẩ ệ
Ch ng 2: Th c tr ng phát tri n xu t kh u hàng d t may Vi t Nam ươ ự ạ ể ấ ẩ ệ ệ
Ch ng 3: Gi i pháp phát tri n xu t kh u hàng d t may Vi t Nam khiươ ả ể ấ ẩ ệ ệ
tham gia Hi p đnh đi tác toàn di n và ti n b xuyên Thái Bình D ngệ ị ố ệ ế ộ ươ
(CPTPP)
T NG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN C U TRONG VÀỔ Ứ
NGOÀI N C CÓ LIÊN QUAN ĐN Đ TÀI LU N ÁNƯỚ Ế Ề Ậ
1. T ng quan tình hình nghiên c u ngoài n cổ ứ ướ
Có nhi u công trình nghiên c u ngoài n c v ngành d t may và xu tề ứ ướ ề ệ ấ
kh u d t may các qu c gia trên th gi i, v xu t kh u hàng d t may cũng nhẩ ệ ố ế ớ ề ấ ẩ ệ ư
nh ng cam k t đi v i xu t kh u hàng hóa trong đó có hàng d t may khi thamữ ế ố ớ ấ ẩ ệ
gia Hi p đnh đi tác xuyên Thái Bình D ng, g m 07 công trình nghiên c uệ ị ố ươ ồ ứ
đi n hình. ể
2. Các nghiên c u trong n cứ ướ
Đã có m t s công trình nghiên c u trong n c v ngành d t may, s nộ ố ứ ướ ề ệ ả
ph m d t may xu t kh u và các đi u ki n quy đnh trong Hi p đnh TPP v m tẩ ệ ấ ẩ ề ệ ị ệ ị ề ặ
hàng d t may xu t kh u, g m 18 công trình nghiên c u.ệ ấ ẩ ồ ứ
3. Kho ng tr ng nghiên c u và h ng nghiên c u c a lu n ánả ố ứ ướ ứ ủ ậ
Nhìn chung, kho ng tr ng mà Lu n án c n nghiên c u c th nh sau:ả ố ậ ầ ứ ụ ể ư
- Các công trình nghiên c u tr c nghiên c u m t s khía c nh lý thuy tứ ướ ứ ộ ố ạ ế
nh t đnh v xu t kh u hàng d t may nh ng Lu n án s làm rõ khung lý thuy tấ ị ề ấ ẩ ệ ư ậ ẽ ế
v phát tri n xu t kh u hàng d t may c a m t qu c gia.ề ể ấ ẩ ệ ủ ộ ố
- Nh ng công trình nghiên c u tr c đó đã nghiên c u v th c tr ng xu tữ ứ ướ ứ ề ự ạ ấ
kh u d t may c a Vi t Nam trên m t s góc đ nh t đnh. Lu n án s đi sâuẩ ệ ủ ệ ộ ố ộ ấ ị ậ ẽ
nghiên c u phát tri n xu t kh u m t hàng d t may Vi t Nam v i các tiêu chíứ ể ấ ẩ ặ ệ ệ ớ
đánh giá c th và phân tích các y u t tác đng khi tham gia CPTPP, trong đó cóụ ể ế ố ộ
nh ng cam k t m i m nh h n, sâu h n trong CPTPP tác đng đn phát tri nữ ế ớ ạ ơ ơ ộ ế ể
xu t kh u hàng d t may (quy t c xu t x , môi tr ng, lao đng, công đoàn..).ấ ẩ ệ ắ ấ ứ ườ ộ
- Xu h ng phát tri n xu t kh u d t may cùng di n bi n hi n nay c aướ ể ấ ẩ ệ ễ ế ệ ủ
CPTPP và các gi i pháp phát tri n xu t kh u hàng d t may Vi t Nam khi thamả ể ấ ẩ ệ ệ
4
gia CPTPP cũng đc nghiên c u c th trong Lu n án.ượ ứ ụ ể ậ
Lu n án s đi sâu nghiên c u: h th ng hóa c s lý lu n v phát tri nậ ẽ ứ ệ ố ơ ở ậ ề ể
xu t kh u hàng d t may c a m t qu c gia; Phân tích, đánh giá th c tr ng vấ ẩ ệ ủ ộ ố ự ạ ề
phát tri n xu t kh u hàng d t may Vi t Nam và th c tr ng các y u t tác đngể ấ ẩ ệ ệ ự ạ ế ố ộ
đn phát tri n xu t kh u hàng d t may khi tham gia CPTPP. Tìm ra nh ng thànhế ể ấ ẩ ệ ữ
công, h n ch và nguyên nhân c a s phát tri n xu t kh u hàng d t may Vi tạ ế ủ ự ể ấ ẩ ệ ệ
Nam; Đ xu t có căn c khoa h c các gi i pháp vĩ mô và vi mô nh m phát tri nề ấ ứ ọ ả ằ ể
xu t kh u hàng d t may Vi t Nam khi tham gia CPTPP.ấ ẩ ệ ệ
CH NG 1: C S LÝ LU N V PHÁT TRI N XU T KH UƯƠ Ơ Ở Ậ Ề Ể Ấ Ẩ
HÀNG D T MAYỆ
1.1. Khái ni m và vai trò c a phát tri n xu t kh u hàng d t mayệ ủ ể ấ ẩ ệ
1.1.1. Khái ni m phát tri n xu t kh u ệ ể ấ ẩ
1.1.1.1. Khái ni m xu t kh uệ ấ ẩ
V i r t nhi u các khái nhi m v xu t kh u hàng hoá, lu n án l a ch nớ ấ ề ệ ề ấ ẩ ậ ự ọ
trong quá trình nghiên c u đnh nghĩa v xu t kh u hàng hoá theo Lu t Th ngứ ị ề ấ ẩ ậ ươ
m i năm 2005 c a Vi t Nam nh sau:ạ ủ ệ ư
Xu t kh u hàng hóa là vi c hàng hóa đc đa ra kh i lãnh th Vi tấ ẩ ệ ượ ư ỏ ổ ệ
Nam ho c đa vào khu v c đc bi t n m trên lãnh th Vi t Nam đc coi làặ ư ự ặ ệ ằ ổ ệ ượ
khu v c h i quan riêng theo quy đnh c a pháp lu t [8]ự ả ị ủ ậ .
1.1.1.2. Khái ni m phát tri n xu t kh uệ ể ấ ẩ
Tác gi đ xu t khái ni m v phát tri n xu t kh u nh sau: ả ề ấ ệ ề ể ấ ẩ ư
Phát tri n xu t kh u là quá trình bi n đi c v m t l ng và m t ch tể ấ ẩ ế ổ ả ề ặ ượ ặ ấ
trong xu t kh u. Đó là s tăng lên v quy mô xu t kh u, phát tri n th tr ngấ ẩ ự ề ấ ẩ ể ị ườ
xu t kh u, s n ph m xu t kh u g n v i vi c c i thi n ch t l ng và chuy nấ ẩ ả ẩ ấ ẩ ắ ớ ệ ả ệ ấ ượ ể
d ch c c u h p lý. Đy m nh hi u qu s n xu t và kinh doanh xu t kh u.ị ơ ấ ợ ẩ ạ ệ ả ả ấ ấ ẩ
1.1.2. Đc đi m xu t kh u hàng d t mayặ ể ấ ẩ ệ
- Xu t kh u hàng d t may ph thu c vào đc tr ng tiêu dùng c a t ng qu cấ ẩ ệ ụ ộ ặ ư ủ ừ ố
gia.
- Xu t kh u hàng d t mayấ ẩ ệ còn ph thu c vào xu h ng th i trang c a thụ ộ ướ ờ ủ ị
tr ng các n c.ườ ướ
- Xu t kh u hàng d t may liên quan đn tính th i v c a s n ph m.ấ ẩ ệ ế ờ ụ ủ ả ẩ
- T o ra th ng hi u đi v i hàng d t may xu t kh u cũng là y u tạ ươ ệ ố ớ ệ ấ ẩ ế ố
quy t đnh t i hi u qu xu t kh u hàng d t may c a m t qu c gia.ế ị ớ ệ ả ấ ẩ ệ ủ ộ ố
- Xu h ng tiêu dùng hàng d t may xu t kh u t i các qu c gia cũng phướ ệ ấ ẩ ạ ố ụ
thu c vào thu nh p bình quân đu ng i và c c u tiêu dùng cho hàng d t mayộ ậ ầ ườ ơ ấ ệ
5
c a ng i dân t i qu c gia đó.ủ ườ ạ ố
- Th tr ng xu t kh u d t may r t r ng vì h u nh các n c, khu v cị ườ ấ ẩ ệ ấ ộ ầ ư ướ ự
trên th gi i đu nh p kh u hàng d t may đ đáp ng đc nhu c u c a đa sế ớ ề ậ ẩ ệ ể ứ ượ ầ ủ ố
ng i dân.ườ
- Xu t kh u hàng d t may còn ph thu c vào hàng rào thu và phi thuấ ẩ ệ ụ ộ ế ế
c a các n c nh p kh u. ủ ướ ậ ẩ
1.1.3. Phân lo i hàng d t mayạ ệ
Phân lo i theo th ng kê:ạ ố Hi n nay, hàng hoá đc mua bán trên ph m việ ượ ạ
toàn th gi i có h th ng mã s đc áp d ng nh m đi u hoà h th ng phânế ớ ệ ố ố ượ ụ ằ ề ệ ố
lo i hàng hoá. V i mã s HS có th d dàng tránh đc nh m l n v phân lo i. ạ ớ ố ể ễ ượ ầ ẫ ề ạ
Phân lo i theo ch ng lo i s n ph m đi v i hàng may m c:ạ ủ ạ ả ẩ ố ớ ặ Ví d nh áoụ ư
khoác, com - lê và b qu n áo đng b , áo jacket, áo váy dài và váy r i, áo s mi,ộ ầ ồ ộ ờ ơ
qu n dài, trang ph c jean, áo T-shirt, trang ph c tr s sinh, trang ph c thầ ụ ụ ẻ ơ ụ ể
thao…
Phân lo i theo ki u d t đi v i hàng d t: ạ ể ệ ố ớ ệ D t kim: V i d t kim đan b ngệ ả ệ ằ
tay hay b ng máy đc t o thành b i s liên k t m t h các vòng s i v i nhau;ằ ượ ạ ở ự ế ộ ệ ợ ớ
D t thoi: V i d t thoi s d ng các s i d t bao g m s i d c và s i ngang đc k tệ ả ệ ử ụ ợ ệ ồ ợ ọ ợ ượ ế
l i v i nhau các góc ph i đ t o thành m t m nh v i. ạ ớ ở ả ể ạ ộ ả ả
1.1.4. Khái ni m phát tri n xu t kh u hàng d t mayệ ể ấ ẩ ệ
Phát tri n xu t kh u hàng d t may là quá trình bi n đi c v m t l ngể ấ ẩ ệ ế ổ ả ề ặ ượ
và m t ch t trong xu t kh u d t may bao g m s gia tăng v quy mô xu t kh u,ặ ấ ấ ẩ ệ ồ ự ề ấ ẩ
phát tri n s n ph m xu t kh u, phát tri n th tr ng xu t kh u, phát tri nể ả ẩ ấ ẩ ể ị ườ ấ ẩ ể
ph ng th c kinh doanh xu t kh u nh m nâng cao hi u qu s n xu t và kinhươ ứ ấ ẩ ằ ệ ả ả ấ
doanh xu t kh u ấ ẩ
1.1.5. Vai trò c a phát tri n xu t kh u hàng d t mayủ ể ấ ẩ ệ
Phát tri n xu t kh u hàng d t may ngày càng có vai trò quan tr ng trongể ấ ẩ ệ ọ
n n kinh t m i qu c gia. ề ế ỗ ố
Th nh tứ ấ , Phát tri n xu t kh u hàng d t may s thu v ngu n ngo i tể ấ ẩ ệ ẽ ề ồ ạ ệ
cho đt n c, gi m thâm h t cán cân th ng m i, tích lũy phát tri n s n xu t,ấ ướ ả ụ ươ ạ ể ả ấ
khai thác hi u qu ngu n l c c a qu c gia. ệ ả ồ ự ủ ố
Th haiứ, phát tri n xu t kh u hàng d t may giúp m r ng quy mô xu tể ấ ẩ ệ ở ộ ấ
kh u, nâng cao hi u qu xu t kh u, duy trì t c đ tăng tr ng b n v ng trongẩ ệ ả ấ ẩ ố ộ ưở ề ữ
m t giai đo n nh t đnh. ộ ạ ấ ị
Th baứ, d t may là m t ngành s d ng nhi u lao đng nên phát tri n xu tệ ộ ử ụ ề ộ ể ấ
kh u hàng d t may s t o ra nhi u công ăn vi c làm tr c ti p và gián ti p, tăngẩ ệ ẽ ạ ề ệ ự ế ế
thu nh p và nâng cao đi s ng cho ng i lao đng, góp ph n n đnh xã h i.ậ ờ ố ườ ộ ầ ổ ị ộ
Th tứ ư, phát tri n xu t kh u hàng d t may làm tăng hi u qu s d ngể ấ ẩ ệ ệ ả ử ụ