HI NGH KHOA HC CÔNG NGH M RNG NĂM 2024 - TRƯNG ĐẠI HC Y KHOA VINH
112
6. Nguyễn Hoàng Bắc, Huỳnh Nghĩa, Lê
Quan Anh Tuấn, “Phẫu thuật nội soi cắt
lách điều trị xuất huyết giảm tiểu cầu,” Tạp
Chí Y Học Thành Phố Hồ Chí Minh, 7(1),
pp. 56–59, 2003.
7. B. Ji, Y. Wang, P. Zhang, G. Wang, and
Y. Liu, “Anterior versus posterolateral
approach for total laparoscopic splenectomy:
a comparative study,” Int J Med Sci, 10(3),
pp. 222–229, 2013.
8. B. Chand, R. M. Walsh, J. Ponsky, and F.
Brody, “Pancreatic complications following
laparoscopic splenectomy,” Surg Endosc,
15(11), pp. 1273–1276, 2001.
KẾT QUẢ PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT BÁN PHẦN XA DẠ DÀY
NẠO VÉT HẠCH D2 PHỤC HỒI LƯU THÔNG BẰNG MIỆNG NỐI
DELTA SHAPED ĐIỀU TRỊ UNG THƯ DẠ DÀY
TẠI BỆNH VIỆN HỮU NGHỊ ĐA KHOA NGHỆ AN
Đinh Văn Chiến1, Nguyễn Văn Hương1
TÓM TẮT18
Mục tiêu: Nghiên cứu nhằm đánh giá kết
quả Kết quả phẫu thuật nội soi cắt bán phần xa
dạ dày dày nạo vét hạch D2 phục hồi lưu thông
bằng miệng nối Delta-shaped trong điều trị ung
thư dạ dày. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên
cứu mô tả tiến cứu, các bệnh nhân được phẫu
thuật nội soi cắt bán phần xa dạ dày dày nạo vét
hạch D2 phục hồi lưu thông bằng miệng nối
Delta-shaped trong điều trị ung thư dạ dày từ
tháng 12/2022 đến 08/2024 tại Bệnh viện HNĐK
Nghệ An. Kết quả: Có 56 bệnh nhân, tuổi trung
bình 63,13 ± 11,5 (39 - 93) tuổi; Nam giới chiếm
73,2%. BMI 20,4 ± 1,97 (17,3 - 25,4) kg/m2; tình
trạng sức khỏe trước mổ chiếm 89,3% là ASA1
và ASA2. Vị trí tổn thương chủ yếu là ở hang vị,
môn vi dạ dày, chiếm 94,6%. Giai đoạn bệnh chủ
yếu là I và II, chiếm 87,6%. 1,8% có tai biến
1Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An
Chịu trách nhiệm chính: Đinh Văn Chiến
SĐT: 0963311668
Email: chienbvna@gmail.com
Ngày nhận bài: 29/8/2024
Ngày phản biện khoa học: 20/9/2024
Ngày duyệt bài: 02/10/2024
trong mổ; 3,6% lỗi kỹ thuật làm miệng nối và
3,6% biến chứng sau mổ, không có biến chứng rò
miệng nối và tử vong trong và sau mổ. Thời gian
phẫu thuật trung bình là 160,1 ± 19,2 (130 - 220)
phút; thời gian nằm viện sau mổ trung bình 6,8 ±
1,2 (5 - 14) ngày. Kết luận: Phẫu thuật nội soi
cắt bán phần xa dạ dày dày nạo vét hạch D2 phục
hồi lưu thông bằng miệng nối Delta-shaped là an
toàn và hiệu quả trong điều trị ung thư dạ dày.
Từ khóa: Kỹ thuật delta shaped, phẫu thuật
nội soi dạ dày, ung thư dạ dày.
SUMMARY
RESULTS OF LAPAROSCOPIC DISTAL
GASTRECTOMY D2 LYMPH NODE
DISECTION WITH THE DELTA SHAPED
ANASTOMOSIS FOR TREATMENT OF
GASTRIC CANCER AT NGHE AN
FRIENDSHIP GENERAL HOSPITAL
Objectives: This study aims to evaluate the
outcomes of laparoscopic distal gastrectomy with
D2 lymph node dissection and Delta-shaped
anastomosis for gastric cancer treatment.
Methods: A prospective descriptive study was
conducted on patients who underwent
laparoscopic distal gastrectomy with D2 lymph
TP CH Y HC VIỆT NAM TẬP 544 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
113
node dissection and Delta-shaped anastomosis
for gastric cancer from December 2022 to
August 2024 at Nghe An General Friendship
Hospital. Results: A total of 56 patients were
included, with an average age of 63.13 ± 11.5
years (range: 39-93), and 73.2% were male. The
average BMI was 20.4 ± 1.97 kg/m² (range: 17.3-
25.4). Preoperative health status was classified as
ASA1 or ASA2 in 89.3% of cases. The majority
of tumors were located in the antrum and
pylorus, accounting for 94.6%. The majority of
patients were in stage I or II, comprising 87.6%.
Intraoperative complications occurred in 1.8% of
cases, with technical errors in anastomosis
observed in 3.6%, and postoperative
complications occurred in 3.6% of patients.
There were no anastomotic leaks or deaths
during or after surgery. The average surgical time
was 160.1 ± 19.2 minutes (range: 130-220), and
the average postoperative hospital stay was 6.8 ±
1.2 days (range: 5-14). Conclusion:
Laparoscopic distal gastrectomy with D2 lymph
node dissection and Delta-shaped anastomosis is
a safe and effective treatment for gastric cancer.
Keywords: Delta-shaped technique,
laparoscopic gastrectomy, gastric cancer.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ung thư dạ dày (UTDD) là bệnh phổ biến
ở Việt Nam và các nước châu Á như Nhật
Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc… [1],[2]. Ung
thư dạ dày chiếm 90 – 95% là ung thư biểu
mô và điều trị là điều trị đa mô thức trong đó
phẫu thuật triệt căn tổ chức ung thư vẫn là
phương pháp được lựa chọn đầu tiên hiện nay
[3]. Tuy nhiên, phục hồi lưu thông tiêu hóa
sau mổ sao cho sinh lý, an toàn… vẫn còn là
một vấn đề khó cho các phẫu thuật viên, đến
nay đã có nhiều nghiên cứu và báo cáo về các
phương pháp phục hồi lưu thông thông tiêu
hóa sau mổ mở cắt bán phần xa dạ dày đã
được các phẫu thuật viên chấp nhận, ứng
dụng rộng rãi trong lâm sàng nhưng ứng dụng
trong phẫu thuật nội soi vẫn đang là vấn đề
khó và có nhiều ý kiến khác nhau.
Năm 1991 Kitano là người đầu tiên phẫu
thuật nội soi cắt bán phần xa dạ dày trên thế
giới [3], năm 1994 Kitano cũng là người đầu
tiên thực hiện kỹ thuật nối dạ dày còn lại với
mõm tá tràng theo Billroth I qua phẫu thuật
nội soi hỗ trợ [2],[3] nhưng đến nay kỹ thuật
nối theo Billroth I cắt bán phần xa dạ dày
trong phẫu thuật nội soi (PTNS) vẫn là kỹ
thuật khó, mới chỉ có một số kỹ thuật như
Billroth I thông thường, Orvill… được thực
hiện khâu qua PTNS hoặc hỗ trợ và đang
được các phẫu thuật viên nghiên cứu.
Năm 2002, Kanaya là người đầu tiên báo
cáo kỹ thuật làm miệng nối dạ dày còn lại
với mõm tá tràng kiểu Delta sahped đã mở ra
một hướng tiếp cận mới trong kỹ thuật phẫu
thuật nội soi hoàn toàn phực hồi lưu thông
tiêu hóa sau cắt bán phần xa dạ dày [4], đã
được ứng dụng rộng rãi ở các nước Nhật
Bản, Hàn Quốc (chiếm hơn 80%), Trung
Quốc và đã có nhiều báo cáo nghiên cứu về
kỹ thuât này, đồng so sánh kết quả sớm, kết
quả dài hạn với các kỹ thuật như Billroth I
thông thường, Orvill, Rouxen Y… các
nghiên cứu cũng ghi nhận kết quả tương
đồng sau cắt bán phần xa dạ dày khi theo dỏi
ngắn hạn cũng như dài hạn và ghi nhận kỹ
thuật Delta shaped có nhiều ưu điểm hơn
trong PTNS hoàn toàn, sinh lý tốt hơn, chống
trào ngược dịch mật và thời gian hồi phục
sức khỏe sau mổ nhanh hơn… [2],[3],[5]
Để nâng cao hiệu quả điều trị sau phẫu
thuật cắt bán phần xa dạ dày, chúng tôi tiến
hành nghiên cứu này với mục tiêu “Đánh giá
kết quả phẫu thuật nội soi cắt bán phần xa
dạ dày nạo vét hạch D2 phục hồi lưu thông
bằng miệng nối Delta shaped trong điều trị
ung thư dạ dày tại Bệnh viện Hữu nghị đa
khoa Nghệ An”.
HI NGH KHOA HC CÔNG NGH M RNG NĂM 2024 - TRƯNG ĐẠI HC Y KHOA VINH
114
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
Gồm 56 bệnh nhân (BN) UTDD được
PTNS cắt bán phần xa dạ dày nạo vét hạch
D2 phục hồi lưu thông bằng miệng nối Delta
shaped trong điều trị ung thư dạ dày tại Bệnh
viện Hữu nghị đa khoa Nghệ An.
2.2. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên
cứu mô tả tiến cứu, tất cả BN UTDD được
PTNS cắt bán phần xa dạ dày nạo vét hạch
D2 phục hồi lưu thông bằng miệng nối Delta
shaped từ 12/2022 đến 08/2024.
* Chỉ tiêu nghiên cứu:
- Đặc điểm BN: tuổi, giới, ASA, BMI, vị
trí tổn thương dạ dày.
- Kết quả phẫu thuật: lượng máu mất
trong mổ, thời gian mổ, tai biến trong mổ,
khoảng cách tổn thương đến diện cắt trên và
kết quả giải phẫu bệnh diện cắt sau mổ.
- Kết quả sớm: Biến chứng sau mổ, thời
gian trung tiện, thời gian rút thông dạ dày,
thời gian cho ăn sau mổ, thời gian nằm viện
sau mổ.
* Kỹ thuật PTNS cắt bán phần xa dạ
dày nạo vét hạch D2 phục hồi lưu thông
bằng miệng nối Delta shaped: BN nằm
ngữa dạng hai chân, phẫu thuật viên đứng
bên trái, sử dụng 5 trocar: 1 trocar 10mm
ngay dưới rốn; 1 trocar 12mm ở mạn sườn
trái ngang rốn; 3 trocar 5mm ở mạn sườn
phải ngang rốn và 2 hạ sườn 2 bên, tiến
hành phẫu thuật theo các bước sau: Bước 1:
Đánh giá tổn thương và khả năng cắt dạ
dày. Bước 2: Cắt mạc nối lớn, vét hạch
nhóm 4sb, 4d. Bước 3: Nạo vét hạch nhóm
6, phẫu tích bó mạch vị mạc nối phải, nhóm
14v (nếu di căn nhóm 6). Bước 4: Nạo vét
hạch nhóm 3, 5, 8a, 12a, thắt động mạch vị
phải. Bước 5: Nạo vét hạch nhóm 7, 9, 11p,
thắt bó mạch vị trái (hình 1). Bước 6: Vét
hạch nhóm 1 và phẫu tích bờ phải tâm vị
thực quản – thân vị dạ dày.
Hình 1: Nạo vét hạch nhóm 6, 7, 8, 9, 11p, 12
Bước 7: Cắt ngang dạ dày bằng liner
staplers, đãm bảo đủ khoảng cách an toàn và
miệng nối không căng, sinh thiết diện cắt.
Mở lỗ nhỏ khoảng 1,5cm ở bờ cong lớn dạ
dày sát diện cắt để đặt để đặt máy nối. Cắt
ngang mõm tá tràng dưới môn vị khoảng
1cm, đãm bảo mặt sau mõm tá tràng đủ dài
khoảng ≥ 2,5cm. Mở lỗ nhỏ ở bờ dưới mõm
tá tràng khoảng 1cm sát diện cắt để đặt để
đặt máy nối. Bước 8: Dùng stapler thứ nhất
luồn qua 2 lỗ mỡ dạ dày và tá tràng (hình 2),
nối mặt sau mõm cắt dạ dày với mặt sau
mõm tá tràng (tạo thành diện cắt hình nón),
kiểm tra cầm máu diện cắt nếu chảy máu.
TP CH Y HC VIỆT NAM TẬP 544 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
115
Hình 2: Nối dạ dày với tá tràng
Hình 3: Đóng kín miếng nối
Bước 9: Dùng stapler thứ 2 đóng kín mặt
đáy miệng nối (hình 3) tạo thành miệng nối
hình delta, đông thời luôn sonde dạ dày qua
miệng nối để bơm hơi hoặc nước qua thông
dạ dày kiểm tra sự lưu thông và kín miếng
nối (hình 4,5). Bước 10: Lấy bệnh phẩm (cho
bệnh phẩm vào túi đựng rồi mở rộng thêm lỗ
đặt trocar 12mm khoảng 4-6cm để đưa ra
ngoài) và đóng lại các lỗ trocar.
2.3. Xử lý số liệu: Số liệu được xử lý
trên phần mềm SPSS 26.0.
Hình 4: Mặt trước miệng nối
Hình 5: Mặt sau miếng nối
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Triễn khai nghiên cứu từ tháng 12/2022 đến 08/2024, gồm 56 BN có kết quả như sau:
Bảng 3.1. Đặc điểm đối tượng nghiên cứu
Tuổi
63,13 ± 11,5 (39 – 93) tuổi
BMI
20,4 ± 1,97 (17,3 – 25,4) kg/m2
Giới tính
Nam
41 (73,2%)
Nữ
15 (26,8%)
ASA
ASA1
20 (35,7%)
ASA2
30 (53,6%)
ASA3
06 (10,7%)
HI NGH KHOA HC CÔNG NGH M RNG NĂM 2024 - TRƯNG ĐẠI HC Y KHOA VINH
116
Vị trí tổn thương
Hang vị
42 (75,0%)
Môn vị
11 (19,6%)
Bờ cong nhỏ
03 (5,4%)
Giai đoạn bệnh
IA
9 (16,1%)
IB
22 (39,3%)
IIA
9 (16,1%)
IIB
9 (16,3%)
IIIA
3 (5,4%)
IIIB
4 (7,1%)
Tuổi thấp nhất trong nhóm nghiên cứu là 39 tuổi và cao nhất là 93 tuổi, BMI thấp nhất
17,3 kg/m2 và cao nhất là 25,4 kg/m2. Nam giới chiếm 73,2%. Tình trạng sức khỏe trước mổ
chủ yếu là ASA1 và ASA2, chiếm 89,3%. Vị trí tổn thương chủ yếu là ở hang vị và môn dạ
dày, chiếm 94,6%. Giai đoạn bệnh chủ yếu là I và II.
Bảng 3.2. Kết quả phẫu thuật
20,6 ± 4,2 (15 - 32) hạch
1,39 ± 3,03 (0 - 15) hạch
4,09 ± 1,24 (2 – 7) cm
56 (100%)
36,4 ± 23,4 (15 - 150) ml
01 (1,8%)
02 (3,6%)
160,1 ± 19,2 (130 - 220) phút
100% BN được PTNS hoàn toàn cắt bán
phần xa dạ dày nạo vét hạch D2 phục hồi lưu
thông bằng miệng nối Delta shaped. Số hạch
nạo vét được trung bình 20,6 ± 4,2 hạch và di
căn 1,39 ± 3,03 hạch. Tai biến trong mổ có
1,8% là 1 trường hợp tổn thương nhánh
mạch ở bờ trên tá tràng (động mạch tá tràng
1, 2) gây chảy máu (khoảng 150ml) trong thì
làm miệng nối do thao tác. Có 3,6% lỗi kỹ
thuật thuật khi dùng stapler thứ 2 cắt đóng
không kín miệng nối nên phải khâu tăng
cường 1 mũi chữ X bằng chỉ vicryn 3.0.
Trong nghiên cứu có 1 trường hợp hợp phải
chuyển đổi phương pháp nối (Billroth II) do
khi luồn stapler thứ nhất vào mõm tá tráng
thì bị xuyên thủng bờ trên mõm tá tràng (đưa
ra khỏi báo cáo này). Thời gian phẫu thuật
trung bình 160,1 ± 19,2 phút, ngắn nhất là
130 phút, dài nhất là 220 phút. Khoảng cách
từ bờ trên tổn thương đến diện cắt trên ngắn
nhất là 2cm và dài nhất là 7cm, 100% diện
cắt trên và dưới không còn tế bào ung thư.
Bảng 3.3. Kết quả điều trị và theo dõi sau mổ
Thời gian lưu sonde dạ dày sau mổ
1,25 ± 0,61 (0 - 3) ngày
Thời gian rút dẫn lưu ổ bụng
1,32 ± 1,1 (0 - 4) ngày
Thời gian trung tiện trung bình
50,7 ± 10,1 (24 - 72) giờ
Thời gian bắt đầu ăn đường miệng
2,1 ± 0,39 (1 - 4) ngày
Biến chứng sau mổ
Viêm tụy cấp
01 (1,8%)
Viêm phổi
01 (1,8%)