HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH KỸ THUẬT BỆNH VIỆN 102
PHẪU THUẬT NỘI SOI ĐIỀU TRỊ RÁCH SỤN VIỀN TRÊN TỪ
TRƢỚC RA SAU
ThS. Đỗ Văn Minh
I. ĐỊNH NGHĨA
- Tổn thương sụn viền từ trước ra sau (SLAP) là tình trạng tổn thương của
sụn viền ổ chảo từ phía trước ra phía sau, đi qua bám tận của đầu dài cơ nhị đầu
vào bờ trên ổ chảo xương cánh tay.
- Phẫu thuật điều trị tổn thương SLAP nhằm phục hồi lại sự gắn kết giải
phẫu của phức hợp sụn viền trên- đầu dài gân cơ nhị đầu với ổ chảo xương cánh
tay.
II. CHỈ ĐỊNH
Tổn thương SLAP có triệu chứng mà điều trị bảo tồn thất bại
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Hầu như không có chống chỉ định đối với phẫu thuật nội soi điều trị tổn
thương SLAP
Chống chỉ định trong trường người bệnh đang có tình trạng nhiễm trùng toàn
thân hoặc tại chỗ đang tiến triển
IV. CHUẨN BỊ
1. Người thực hiện: Là phẫu thuật viên chấn thương chỉnh hình được đào tạo về
phẫu thuật nội soi khớp vai.
2. Phương tiện: Bộ dụng cụ phẫu thuật nội soi khớp vai cơ bản, bao gồm hệ thống
giàn nội soi khớp, bộ dụng cụ phẫu thuật nội soi khớp vai, vật tư tiêu hao (chỉ neo).
3. Người bệnh: Người bệnh được vệ sinh vùng cơ thể cần phẫu thuật, cạo lông
nách trước mổ nếu có nhiều lông nách.
4. Hồ sơ bệnh án: Tư thế người bệnh khi phẫu thuật: Có 2 tư thế người bệnh trong
phẫu thuật nội soi khớp vai.
HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH KỸ THUẬT BỆNH VIỆN 103
Người bệnh ở tư thế nửa ngồi (tư thế beach chair): Vai bên phẫu thuật được
đặt ra mép bàn mổ, tay người bệnh để dọc thân mình; Gấp bàn mổ lại khoảng 450-
600 sao cho người bệnh trong tư thế nửa nằm nửa ngồi; Phẫu thuật viên đứng cùng
bên với vai bên phẫu thuật.
Tư thế nằm nghiêng: Vai bên phẫu thuật hơi ngả ra sau khoảng 300; Tay bên
phẫu thuật được kéo bởi hệ thống khung kéo ở tư thế khớp vai dạng khoảng 450,
đưa ra trước khoảng 150.
V. CÁCH BƢỚC TIẾN HÀNH
1. Kiểm tra hồ sơ: Đầy đủ theo quy định Bộ Y tế.
2. Kiểm tra người bệnh: Đúng người (tên, tuổi,…), đúng bệnh.
3. Thực hiện kỹ thuật
- Đặt ngõ vào phía sau: Ngõ vào phía sau là ngõ vào chính để đưa camera
vào quan sát khớp vai. Có thể gây tê tại chỗ, bơm huyết thanh mặn vào ổ khớp vai
(khoảng 50ml) trước khi mở ngõ vào phía sau. Dùng lưỡi dao số 11 rạch da bằng
kích thước trocart.
+ Đưa camera vào khớp vai qua ngõ sau vừa đặt để kiểm tra chắc chắn trocart
đã được đưa vào bên trong ổ khớp trước khi bơm nước vào ổ khớp.
+ Quan sát toàn bộ bên trong khớp vai để kiểm tra các tổn thương nội khớp
+ Đánh giá tổn thương trong bệnh lý SLAP: Tổn thương SLAP biểu hiện bằng
bong chỗ bám của phức hợp sụn viền trên- đầu dài gân cơ nhị đầu cánh tay
khỏi bờ trên của ổ chảo.
- Đặt ngõ vào phía trước: Ngõ vào phía trước chuẩn là ngõ vào để đưa dụng
cụ vào can thiệp, điều trị bệnh lý trong khớp vai. Ngõ vào này sẽ đi vào khoảng
trống chóp xoay, hoặc tam giác được tạo bởi giới hạn là gân cơ dưới vai, chỏm
xương cánh tay và đầu dài gân nhị đầu.
- Đặt ngõ vào phụ phía trước: Ngõ vào này giúp thao tác khi khâu và buộc
chỉ.
HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH KỸ THUẬT BỆNH VIỆN 104
- Chuẩn bị phức hợp sụn viền trên- gân cơ nhị đầu và chuẩn bị ổ chảo:
Dùng bào khớp để loại bỏ tổ chức sụn viền thoái hóa hoặc rách do thoái hóa.
- Đối với tổn thương SLAP kiểu 1, tổ chức sụn viền trên thoái hóa nhưng
vẫn còn liên kết với ổ chảo, điểm bám của nhị đầu còn tốt thì không cần thiết phải
dùng chỉ neo, chỉ cần làm sạch tổ chức thoái hóa là được.
- Đối với tổn thương SLAP kiểu 4, phức hợp sụn viền trên- gân cơ nhị đầu
dài bong khỏi bờ trên ổ chảo, rách và thoái hóa nặng nên có thể cắt bỏ phần sụn
viền và gân cơ nhị đầu bị thoái hóa, làm dính đầu dài gân cơ nhị đầu qua nội soi.
- Đối với tổn thương SLAP kiểu 2, 3: Cần phục hồi lại diện bám của phức
hợp sụn viền trên- gân cơ nhị đầu dài với bờ trên ổ chảo.
- Đặt neo khâu: Tùy vào độ rộng của tổn thương SLAP mà số lượng cũng
như vị trí các neo để khâu có thể thay đổi.
- Xử trí các tổn thương khác kèm theo nếu có.
- Bơm rửa sạch ổ khớp, hút hết dịch trong khớp vai trước khi rút camera.
- Khâu đóng lại các ngõ vào khớp vai.
- Người bệnh sau mổ thường được bất động khớp vai với túi treo tay hoặc áo
Deseault trong khoảng 6 tuần và tập phục hồi chức năng theo từng giai đoạn.
VI. THEO DÕI
Như với các phẫu thuật nội soi khác.
VII. XỬ TRÍ TAI BIẾN
- Nhiễm trùng sau mổ: Là biến chứng chung có thể gặp ở bất kỳ người bệnh
sau phẫu thuật nào. Sưng nóng đỏ đau tại vết mổ hoặc vết mổ chảy dịch đục, dịch
mủ. Nhiễm trùng sau mổ có khi phải xử trí bằng nội soi làm sạch lại ổ khớp.
- Tổn thương mạch máu và thần kinh: Biến chứng này hiếm gặp, thường chỉ
gặp trong trường hợp đặt trocart sai vị trí hoặc quá thô bạo gây tổn thương phần
mềm nặng quanh khớp vai. Cần nắm chắc giải phẫu cũng như xác định đúng các
mốc xương khi đặt trocart.