HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH KỸ THUẬT BỆNH VIỆN 327
PHẪU THUẬT NỘI SOI THẮT TĨNH MẠCH TINH
BS. Nguyễn Huy Hoàng
I. ĐẠI CƢƠNG
Giãn tĩnh mạch (TM) tinh là bệnh lý thường gặp ở nam giới và được cho là
có mối liên quan chặt chẽ với vô sinh nam. Trước đây bệnh ít gặp là do nhận thức
của người dân còn thấp và đa số người bệnh thường ngại khi đi khám. Ngày nay
giáo dục truyền thông tốt và hiểu biết trong cộng đồng tăng cao nên tỷ lệ đi khám
và phát hiện bệnh cao hơn.
Đa số tĩnh mạch giãn nằm ở bên trái (98%).
Có rất nhiều thuyết và quan điểm khác nhau nhằm lý giải cho hiện tượng
giãn TM và gặp đa số ở bên trái, nhưng nguyên nhân được nhiều người chấp nhận
nhất là TM sinh dục bên trái đổ vào TM thận nơi có áp lực máu cao hơn nên dễ bị
trào ngược. Ngoài ra còn 1 số nguyên nhân khác như suy van TM, bị chèn ép từ
bên ngoài…
Phẫu thuật giãn TM tinh có nhiều phương pháp, nhưng phổ biến nhất là:
Phẫu thuật vi phẫu thắt TM giãn và Phẫu thuật nội soi trong hoặc sau phúc mạc thắt
TM giãn.
Giãn TM tinh chia làm 4 mức độ trên lâm sàng, TM tinh được coi là giãn khi
trên siêu âm màu cho thấy: đường kính của TM ≥ 2mm và có dòng trào ngược khi
làm nghiệm pháp Valsava.
II. CHỈ ĐỊNH
- Không phải cứ có giãn TM tinh là có chỉ định phẫu thuật, chỉ nên phẫu
thuật thắt TM tinh giãn khi:
+ Có triệu chứng đau nhức tinh hoàn trên lâm sàng mà điều trị nội khoa
không cải thiện
+ Hoặc có teo tinh hoàn trên lâm sàng và siêu âm
HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH KỸ THUẬT BỆNH VIỆN 328
Hoặc có giãn TM kèm theo giảm chất lượng tinh trùng trên tinh dịch đồ hoặc
vô sinh.
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
- Chống chỉ định chung của phẫu thuật nội soi bơm hơi ổ bụng.
- Mổ cũ sau phúc mạc hoặc trong ổ bụng.
IV. CHUẨN BỊ
1. Người thực hiện kỹ thuật:
- Phẫu thuật viên (PTV) chính
- Bác sỹ (BS) gây mê và phụ mê
- 1 đến 2 BS phụ mổ
- 1 điều dưỡng làm dụng cụ viên
- 1 điều dưỡng chạy ngoài
2. Phương tiện:
- Dàn máy phẫu thuật nội soi (NS), bơm hơi ở bụng
- 1 bộ dụng cụ phẫu thuật NS ổ bụng thông thường
- 1 phong clip titan hoặc hemalock 5mm
- Gạc nội soi và gạc con phẫu thuật
- Chỉ khâu ngoài da 1 sợi (Datilon 3/0)
- Bộ dụng cụ mổ mở khâu lỗ trocar: 1 kìm kẹp kim, 2 kẹp phẫu tích có mấu,
1 kéo cắt chỉ
3. Người bệnh:
- Được chuẩn bị kĩ càng trước mổ: thụt tháo, test KS, tắm rửa…
- Chuẩn bị về tâm lý, giải thích cho người bệnh hiểu về cách thức mổ, nguy
cơ biến chứng có thể xảy ra;
- Gây mê NKQ
4. Hồ sơ bệnh án: đầy đủ thủ tục hành chính, đầy đủ các xét nghiệm cơ bản cần
thiết cho cuộc mổ
HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH KỸ THUẬT BỆNH VIỆN 329
V. CÁC BƢỚC TIẾN HÀNH
1. Kiểm tra hồ sơ: trước và trong khi hội chẩn mổ, lúc nhận người bệnh vào khoa,
trước lúc đưa người bệnh đi mổ, và lần cuối cùng ở Phòng mổ.
2. Kiểm tra người bệnh: khám người bệnh ban đầu, khám lúc vào viện.
3. Thực hiện kỹ thuật:
- Gây mê NKQ, thở máy, đặt sonde dạ dày
- Tư thế người bệnh: nghiêng về bên đối diện với tổn thương, thường là
nghiêng Phải. Nếu mổ NS trong ổ bụng thì nghiêng 750, nếu mổ NS sau phúc mạc
thì nghiêng 900
- Tư thế PTV và phụ mổ: đứng trước mặt người bệnh (về phía bụng) nếu mổ
NS trong ổ bụng, đứng sau lưng nếu mổ NS sau phúc mạc; Dụng cụ viên đứng
cùng bên PTV chính.
- Đặt trocart:
+ PTNS qua phúc mạc: Trocar 1 (10mm): camera đặt ở đường trắng bên phía
trên rốn 1-2cm. Trocar 2 (10mm): để thao tác và kẹp clip nằm trên đường nách
trước ngang rốn. Trocar 3 (5mm) dưới sườn trên đường giữa đòn
+ PTNS sau PM: Trocart 1 (10mm) nằm ở hố thắt lưng trên mào chậu 2cm.
Trocar 2(10mm) ở đầu hoặc dưới xương sườn 12; Trocar 3 (5mm) trên đường nách
sau thẳng hàng với 2 trocar đầu.
- Tạo khoang sau phúc mạc bằng bóng
- Bơm hơi 12mmHg
- Tìm TM sinh dục tại chỗ đổ vào TM thận trái, thắt TM tinh sát chỗ đổ vào
TM thận để đảm bảo tránh tái phát.
- Kiểm tra cầm máu, có thể đặt dẫn lưu hoặc không.
- Rút máy, khâu đóng vết mổ, băng vết mổ.
VI. THEO DÕI
HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH KỸ THUẬT BỆNH VIỆN 330
Rất ít gặp biến chứng sau mổ thắt TM tinh NS, đôi khi theo dõi biến chứng:
chảy máu, nhiễm trùng…
VII. XỬ TRÍ TAI BIẾN
- Chảy máu lỗ trocar: khâu lại
- Nhiễm trùng lỗ trocar: thay băng, kháng sinh…