331
PHỤC HỒI CHỨC NĂNG VIÊM MỎM TRÊN LỒI CẦU NGOÀI
XƢƠNG CÁNH TAY
I. ĐẠI CƢƠNG
- Viêm mỏm trên lồi cầu ngoài xƣơng cánh tay còn đƣợc gọi là khuỷu tay
của ngƣời chơi tennis với đặc trƣng bởi triệu chứng đau tại vùng lồi cầu ngoài
cánh tay. Tổn thƣơng cơ bản là viêm chỗ bám của gân các cơ duỗi cổ tay hay
ngón tay do hoạt động quá mức hoặc tình trạng căng giãn do các động tác đối
kháng ở tƣ thế ngửa cổ tay, ngoài ra còn do lặp đi lặp lại hàng ngày trong thời
gian dài các động tác xoay, vặn, đan lát…
- Bệnh hay gặp ở lứa tuổi từ 40 đến 50, có thể tự khỏi nếu nghỉ hoặc kéo
dài từ vài tuần đến vài năm
II. CHẨN ĐOÁN
1. Các công việc của chẩn đoán
1.1. Hỏi bệnh
- Đau vùng lồi cầu ngoài cánh tay, có thể lan xuống cẳng tay, mặt mu tay
- Đau khi làm một số động tác nhƣ duỗi cổ tay, lắc, nâng một vật nặng,
mở cửa...
- Giảm khả năng duỗi cổ tay và cầm nắm.
1.2. Khám và lƣợng giá chức năng
- Không có biểu hiện các triệu chứng toàn thân nhƣ sốt, thiếu máu, gầy sút
- Các động tác vận động khớp khuỷu bình thƣờng
- Có thể thấy sƣng nề nhẹ tại điểm trên lồi cầu ngoài xƣơng cánh tay
- Ấn vào điểm trên lồi cầu ngoài xƣơng cánh tay đau chói.
- Đau xuất hiện hoặc tăng lên khi làm các động tác đối kháng ở tƣ thế
duỗi cổ tay và ngửa bàn tay
1.2. Chỉ định xét nghiệm cận lâm sàng
- Các xét nghiệm về viêm và sinh hóa bình thƣờng
- X quang khớp khuỷu
2. Chẩn đoán phân biệt
- Thoái hóa khớp khuỷu: Biểu hiện rõ trên X quang.
- Viêm túi thanh dịch khuỷu tay
332
- Bệnh lý rễ cột sống cổ ( C5 – C7) đau dọc từ vai xuống bàn tay, kèm
theo rối loạn cảm giác, MRI thấy hình ảnh tổn thƣơng
III. PHỤC HỒI CHỨC NĂNG VÀ ĐIỀU TRỊ
1. Nguyên tắc phục hồi chức năng và điều trị
- Giảm đau.
- Phục hồi các hoạt động chức năng hàng ngày của khuỷu, cánh tay, bàn tay
2. Các phƣơng pháp và kỹ thuật phục hồi chức năng:
2.1. Nghỉ ngơi và tập luyện đóng vai trò quan trọng quyết định khỏi
bệnh: Điều chỉnh các động tác của khuỷu, cẳng tay, bàn tay, cổ tay khi làm việc,
trong sinh hoạt để tránh các động tác đột ngột, quá mức. Cố định bằng đai chun
cổ tay, khuỷu tay. Tập luyện các bài tập mạnh cơ và kéo giãn các cơ bị ảnh
hƣởng, cƣờng độ tập đến mức độ căng không gây đau.
2.2. Điều trị bằng nhiệt vùng lồi cầu ngoài xƣơng cánh tay: Có thể
chọn một trong các phƣơng pháp nhiệt sau: Hồng ngoại, đắp paraphin hoặc bùn
khoáng, từ trƣờng nhiệt, sóng ngắn
2.3. Điện phân dẫn thuốc chống viêm giảm đau nhƣ Natrisalicylat 3% đặt
tại vùng mỏm trên lồi cầu ngoài cánh tay.
2.4. Siêu âm: Có thể sử dụng dòng liên tục hoặc xung, có thể dùng siêu
âm dẫn thuốc chống viêm giảm đau dạng mỡ nhƣ Voltaren emulgel...
2.5. Kích sốc: 1 tuần/lần
2.6. Kỹ thuật di động mô mềm
3. Thuốc
3.1. Dòng Acetaminophen (paracetamol) 500mg X 4 viên/ngày. Có thể
kết hợp với codeine (Efferalgan codeine) hoặc tramadon (Ultracet) tuy nhiên chỉ
nên dùng ngắn ngày
3.2. Dòng chống viêm giảm đau không steroid (NSAID): Dùng liều thấp,
ngắn ngày. Cẩn trọng khi dùng cho bệnh nhân lớn tuổi, có tiền sử bệnh lý đƣờng tiêu
hóa, tim mạch hoặc suy thận mạn. Có thể dùng đƣờng uống hay đƣờng bôi ngoài da.
3.3. Tiêm corticoid tại chỗ: Tiêm 0,5ml tại chỗ trong trƣờng hợp đau nặng
hoặc dai dẳng. Tiêm lại tối thiểu sau 3 tháng
IV. THEO DÕI VÀ TÁI KHÁM
- Các chỉ số theo dõi: Tình trạng đau, các hoạt động chức năng sinh hoạt
hàng ngày ngƣời bệnh.
- Tái khám 1 tháng/lần sau đợt điều trị đau cấp, sau đó 3 tháng/lần