Phương pháp màu nhiệm xử trí
bệnh cơ tim phì đại
Những cái chết bất ngờ của nhiều người có liên quan đến
bệnh tim mạch trong đó có bệnh cơ tim phì đại thật sự là mối
họa đáng sợ. Sử dụng sự màu nhiệm của chất cồn, bằng kỹ
thuật can thiệp, các bác sĩ Viện Tim mạch Việt Nam đã cứu
sống nhiều bệnh nhân bị cơ tim phì đại, mở ra một hướng
điều trị hiệu quả bệnh lý nguy hiểm này.
Đau ngực, khó thở coi chừng cơ tim phì
Cơ tim phì đại.
đại
Vốn là người khỏe mạnh, lại đang ở tuổi sung sức cường tráng
nhưng bỗng nhiên anh Trần Thanh N., 36 tuổi (Hoài Đức - Hà
Nội) đột ngột có dấu hiệu khó thở, đau ngực. Lo lắng với tình
trạng sức khỏe bất thường của mình, anh đi khám tại Viện Tim
mạch Việt Nam thì được biết anh bị phì đại vách liên thất. Mặc dù
được chỉ định điều trị nội khoa tối ưu nhưng các dấu hiệu bệnh
của bệnh nhân N. rất ít chuyển biến. Nếu không có biện pháp xử
trí hiệu quả, bệnh nhân N. có nguy cơ tử vong. Để cứu sống
người bệnh, các bác sĩ Phòng tim mạch can thiệp quyết định
bơm cồn tuyệt đối gây tắc nhánh động mạch nuôi dưỡng vùng cơ
tim phì đại. Sau ít ngày điều trị, tình trạng bệnh của anh N. đã ổn
định, không còn nguy hiểm.
Nguy cơ đột tử hàng đầu ở những người trẻ tuổi
PGS.TS. Nguyễn Quang Tuấn - Trưởng phòng C4, Viện Tim
mạch Việt Nam cho biết, cơ tim phì đại là bệnh lý có tình trạng cơ
tim dày lên bất thường ở thành tim tâm thất trái (đồng tâm) hoặc
vách liên thất (lệch tâm). Điều này khiến tim co bóp tống máu đi
khó khăn, nghẽn đường ra thất trái, thiếu máu cơ tim, loạn nhịp
tim. Bệnh mang tính di truyền trội. Người mắc bệnh này khó được
nhận biết do bệnh không hoặc ít biểu hiện triệu chứng, đến viện
thường đã có các dấu hiệu của bệnh nặng. Những dấu hiệu của
bệnh thường là khó thở khi gắng sức, mệt mỏi, đau ngực, ngất.
Bệnh nhân cơ tim phì đại có nguy cơ bị rối loạn nhịp tim như
nhanh thất hay rung thất, có thể đưa đến đột tử mà không có dấu
hiệu báo trước. Đây là một nguyên nhân hàng đầu dẫn đến đột tử
ở các bệnh nhân dưới 35 tuổi. Tuy nhiên, nhiều trường hợp bệnh
nhân vẫn có thể chung sống hòa bình với bệnh mà không cần đòi
hỏi các phương pháp điều trị đặc biệt. Các dấu hiệu suy tim có
thể diễn biến tăng dần sau 35 - 40 tuổi. Các bệnh nhân lớn tuổi
có thể có biểu hiện suy tim nặng sau một giai đoạn hoàn toàn
không có triệu chứng lâm sàng. Một số ít các bệnh nhân trẻ tuổi
phải nhập viện nhiều lần vì các cơn nhịp nhanh thất tái phát nhiều
lần.
Cũng theo PGS.TS. Nguyễn Quang Tuấn, các dấu hiệu của bệnh
rất giống với các bệnh lý tim mạch khác như suy tim, nhồi máu cơ
tim, các bệnh van tim... Vì thế, để xác định chính xác cơ tim phì
đại thì cần phải làm các xét nghiệm chẩn đoán đặc hiệu. Siêu âm
tim, siêu âm Doppler, thông tim, đo áp lực buồng tim là các
phương pháp hữu hiệu nhất để chẩn đoán, theo dõi tiến triển của
bệnh cơ tim phì đại cũng như loại trừ các nguyên nhân khác như
bệnh van động mạch chủ, đánh giá mức độ của bệnh để lựa chọn
biện pháp điều trị phù hợp.
Phép màu của can thiệp
Hiện nay, với những tiến bộ mới trong điều trị bằng can thiệp, các
bệnh nhân phì đại vách liên thất nặng được cứu sống bằng cách
bơm cồn chọn lọc vào nhánh động mạch nuôi dưỡng vùng cơ tim
phì đại để gây tắc chúng. PGS.TS. Nguyễn Quang Tuấn cho biết,
để thực hiện được biện pháp này, cũng giống như can thiệp
mạch vành, các bác sĩ dùng dây dẫn đưa vào nhánh động mạch
vành cung cấp máu cho vách liên thất. Sau đó luồn bóng nhỏ và
ngắn trượt trên dây dẫn đến nhánh động mạch vành này, sau đó
bơm bóng lên để bịt kín mạch máu nuôi vách liên thất. Các bác sĩ
sẽ bơm 4ml cồn tuyệt đối theo bóng nong gây hoại tử vách liên
thất đó. Mục đích của biện pháp này là làm cho chênh áp ở
đường ra thất trái giảm, bệnh nhân đỡ khó thở khi gắng sức,
không bị ngất, hóa giải mối nguy đột tử. Tuy nhiên, khoảng 5 -
10% bệnh nhân phải đặt máy tạo nhịp vĩnh viễn.
Trong thời kỳ bơm cồn vào động mạch vành, bệnh nhân đau
ngực dữ dội (vì làm nhồi máu vùng cơ tim bị phì đại), có thể xảy
ra rối loạn nhịp trầm trọng như ngoại thu tâm thất, nhịp nhanh
thất, thậm chí rung thất. Dấu hiệu thường gặp nhất là nhịp chậm,
do vậy trước khi làm thủ thuật, các bác sĩ phải đặt máy tạo nhịp
tạm thời. Muốn có được hiệu quả cao thì phải lựa chọn được
nhánh động mạch vành gây tắc đủ lớn, nếu quá nhỏ thì biện pháp
can thiệp không có hiệu quả. Sau can thiệp, bệnh nhân được
điều trị tích cực từ 1 - 2 ngày, sau 3 - 4 ngày sẽ được xuất viện.
Bệnh nhân cơ tim phì đại cần lưu ý:
- Bệnh cơ tim phì đại di truyền theo tính trạng trội. Nếu trong gia
đình có người mắc bệnh cần đề nghị người thân trong gia đình
(cha mẹ, anh em, con cái) đi khám bệnh và được siêu âm tim để
tầm soát bệnh cơ tim phì đại.
- Người bệnh không nên chơi những môn thể thao đòi hỏi nhiều
gắng sức, vận động vừa phải. Tránh để mất nước. Ở bệnh nhân
nghẽn đường ra thất trái cần phòng ngừa viêm nội tâm mạc
nhiễm khuẩn (uống kháng sinh trước khi được nhổ răng hay làm
thủ thuật). Tái khám và tuân thủ điều trị của bác sĩ chuyên khoa
tim mạch.
