1.1.7. Metronidazol
ChØ g©y biÕn chøng thÇn kinh nÕu sö dông dai ngay như trong ®iÒu
trÞ
bÖnh Crohn hay c¸c trưêng hîp nhiÔm trïng hiÕm khÝ. BÖnh c¶nh
l©m sang la
V§DTK kiÓu rèi lo¹n c¶m gi¸c kÌm ®au. Ornidazol va misonidazol
còng cã
kh¶ n¨ng g©y V§DTK như metronidazol.
1.1.8. Nitrofurantoin: g©y V§DTK kiÓu rèi lo¹n c¶m gi¸c - vËn
®éng
1.1.9. Podophyllin
Dïng ngoai da trÞ môn cãc va c¸c condylomes. Lo¹i thuèc nay g©y
V§DTK thÓ c¶m gi¸c hoÆc c¶m gi¸c - vËn ®éng khi bÖnh nh©n
uèng (tù tö).
BÖnh thưêng kÌm dÊu chøng tiªu hãa va bÖnh c¶nh n·o.
1.1.10. Thalidomid
1.1.11. Vidarabin
Dïng trong ®iÒu trÞ viªm gan virus B, lo¹i nay cã kh¶ n¨ng g©y
V§DTK
thÓ rèi lo¹n c¶m gi¸c - vËn ®éng nÆng, ®«i khi kÌm rèi lo¹n thùc
vËt trÇm
träng (Chauplannaz G. va céng sù 1984).
1.1.12. Vincristin
Thưêng dïng trong ®iÒu trÞ c¸c bÖnh ¸c tÝnh.
Thưêng la g©y V§DTK kiÓu rèi lo¹n c¶m gi¸c.
DÊu hiÖu sím la tª ë c¸c ®Çu chi.
Kh¸m l©m sang ph¸t hiÖn gi¶m c¶m gi¸c ®au, nhiÖt ®é va b¶n thÓ ë
phÇn
xa cña chi va mÊt ph¶n x¹ g©n c¬, rèi lo¹n vËn ®éng hiÕm thÊy.
§iÒu trÞ ngoai viÖc ngõng thuèc, cã thÓ sö dông nh÷ng thuèc b¶o
vÖ thÇn
kinh (acide glutamique, Jackson DW. 1988) (naptidrofuryl, LÐger
JM. 1994).
BÖnh lý V§DTK do dïng thuèc ngay cang phong phó. Tham kh¶o
t¹p chÝ
thÇn kinh häc trong 10 n¨m gÇn ®©y cho thÊy ®· cã nh÷ng gîi ý vÒ
nh÷ng lo¹i
thuèc trÞ cưêng gi¸p carbimazol (LÐger, 1984), cimetidin (Pouget,
1986), si - r«
ho codobromyl (Mabin, 1988), thuèc trÞ viªm ®¹i - trùc trang ch¶y
m¸u
salazosulfapyridin (Blin 1992), piroxicam (Sangla 1993).
1.2. Tæn thư¬ng tÕ bao thÇn kinh
Tæn thư¬ng x¶y ra ë c¸c tÕ bao thÇn kinh c¶m gi¸c, do ®ã cßn
®ưîc gäi la
tæn thư¬ng h¹ch thÇn kinh nguyªn ph¸t.
Trªn l©m sang xuÊt hiÖn ®¬n thuÇn rèi lo¹n c¶m gi¸c, xuÊt hiÖn
trưíc
tiªn ë phÇn xa cña chi, tiÕn dÇn vÒ gèc chi.
ThÊt ®iÒu.
MÊt ph¶n x¹ g©n c¬.
§iÖn c¬ cã gi¸ trÞ quan träng trong chÈn ®o¸n.
443
Copyright@Ministry Of Health
1.2.1. Cisplatin
RÊt thưêng dïng trong ®iÒu trÞ ung thư. CÇn chÈn ®o¸n ph©n biÖt
víi
V§DTK trong c¸c bÖnh cËn ung thư. ViÖc ph©n biÖt nhê vao
kh¸ng thÓ anti
HV (-).
1.2.2. Sinh tè B6: thưêng gÆp ë Mü do dïng B6 liÒu cao va kÐo dai.
1.3. Tæn thư¬ng bao myelin
Tæn thư¬ng lo¹i nay do dïng thuèc Ýt gÆp nhÊt. §Æc ®iÓm l©m sang
la rèi
lo¹n vËn ®éng c¶ ë xa va gÇn, mÊt ph¶n x¹ g©n c¬ sím. DÞch n·o
tñy thưêng cã
®¹m t¨ng cao. ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh nhê vao ®iÖn c¬ va sinh thiÕt.
1.3.1. Amiodaron
Thưêng dïng cho rèi lo¹n nhÞp tim.
BÖnh c¶nh l©m sang la V§DTK kiÓu rèi lo¹n c¶m gi¸c va vËn
®éng. C¸c
rèi lo¹n c¶m gi¸c râ rÖt h¬n gåm tª va gi¶m c¶m gi¸c ®Çu chi, thÊt
®iÒu, mÊt
ph¶n x¹ g©n c¬.
DÞch n·o tñy thưêng cã t¨ng protein. ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh b»ng
®iÖn c¬ va
sinh thiÕt.
Håi phôc chËm sau khi ngõng thuèc.
1.3.2. Cloroquin
Thưêng biÓu hiÖn dưíi c¸c bÖnh c¶nh bÖnh thÇn kinh va c¬
(neuromyopathy). Håi phôc tèt sau ngõng thuèc.
1.3.3. Tryptophan
Dïng l©u dai lo¹i thuèc nay thưêng lam xuÊt hiÖn héi chøng ®au
nhøc c¬
va t¨ng tÕ bao ¸i toan. Trong 20 - 30% trưêng hîp cã kÌm biÕn
chøng V§DTK
thÓ c¶m gi¸c - vËn ®éng va ®au nhøc.
1.3.4. Muèi vang
Thưêng dïng trong ®iÒu trÞ viªm ®a khíp d¹ng thÊp. Cã thÓ g©y
bÖnh ë
n·o nhưng còng cã thÓ g©y nªn V§DTK cã kÌm ®au nhøc. N¨m
1993, Petiot P.
va céng sù ®· b¸o c¸o trưêng hîp viªm ®a rÔ d©y thÇn kinh do
dïng muèi vang.
2. Viªm ®a d©y thÇn kinh do ngé ®éc
2.1. Ngé ®éc acrylamid
TiÕp xóc l©u dai lo¹i thuèc ®éc nay cã thÓ g©y V§DTK lo¹i tæn
thư¬ng sîi
trôc kiÓu rèi lo¹n c¶m gi¸c - vËn ®éng. §Æc biÖt cã thÓ kÌm tæn
thư¬ng thÇn
kinh trung ư¬ng, tiÓu n·o va thÇn kinh thùc vËt
444
Copyright@Ministry Of Health
2.2. Arsenic
ư Ngé ®éc arsenic cÊp: n«n möa, tiªu ch¶y, sang thư¬ng da, bÖnh
c¶nh n·o
cÊp, bÖnh c¬ tim, gan…
ư Ngé ®éc arsenic m¹n: dÊu tæng qu¸t (như mÖt mái, kÐm ¨n, n«n
möa),
dÊu ngoai da (da lßng ban tay - ban ch©n day lªn, mãng cã nh÷ng
säc
tr¾ng, da mÊt s¾c tè), V§DTK kiÓu rèi lo¹n c¶m gi¸c - vËn ®éng
(thưêng
¶nh hưëng c¶m gi¸c b¶n thÓ), teo c¬ vïng xa cña chi.
§iÒu trÞ b»ng dimercaptopropanolol (BAL) hay víi penicillamin.
Ph¶i
theo dâi nhiÒu th¸ng. Trong trưêng hîp ngé ®éc kÐo dai, sù håi
phôc thưêng
kh«ng hoan toan.
2.3. N-hexan
Thưêng x¶y ra trong kü nghÖ lam s¬n mai, lam keo. BÖnh c¶nh
l©m sang
la V§DTK kiÓu c¶m gi¸c, ®«i khi cã thÓ cã rèi lo¹n vËn ®éng.
2.4. Phospho h÷u c¬
X¶y ra trưíc ®©y trong kü nghÖ lam thuèc s¸t trïng, hiÖn nay thÊy
trong
kü nghÖ nhùa. BÖnh c¶nh l©m sang la V§DTK kiÓu rèi lo¹n c¶m
gi¸c - vËn
®éng, thưêng cã kÌm tæn thư¬ng trung ư¬ng víi biÓu hiÖn cña tæn
thư¬ng
th¸p. §iÒu trÞ b»ng atropin chØ cã t¸c dông trªn héi chøng
cholinergic, kh«ng
cã gi¸ trÞ ®èi víi V§DTK.
2.5. Ch×
BÖnh c¶nh l©m sang la V§DTK kiÓu rèi lo¹n vËn ®éng biÓu hiÖn
chñ yÕu ë
chi trªn, c¸c c¬n ®au bông, kÌm thÓ tr¹ng suy gi¶m, mÖt mái, gÇy,
kÐm ¨n. XÐt
nghiÖm m¸u thưêng cã thiÕu m¸u nhưîc s¾c hång cÇu nhá. ChÈn
®o¸n x¸c ®Þnh
b»ng ®o lưîng ch× trong m¸u va nưíc tiÓu. §iÒu trÞ víi
penicillamin, EDTA.
2.6. Thallium
Thưêng xuÊt hiÖn víi bÖnh c¶nh V§DTK kiÓu rèi lo¹n c¶m gi¸c
kÌm ®au,
rèi lo¹n tiªu hãa, viªm thÇn kinh hËu nh·n cÇu va tæn thư¬ng thÇn
kinh trung
ư¬ng.
2.7. Rưîu
V§DTK do rưîu x¶y ra trªn 40% ngưêi nghiÖn rưîu.
BÖnh c¶nh l©m sang la V§DTK cã rèi lo¹n c¶m gi¸c va vËn ®éng,
diÔn
tiÕn ©m thÇm.
TriÖu chøng ®Çu tiªn xuÊt hiÖn ë phÇn xa cña chi dưíi: väp bÎ vÒ
®ªm, tª
ban ch©n, ®i mau mÖt, ®au khi bãp c¸c c¬.
