B¸o c¸o tèt nghiÖp NguyÔn V¨n HiÖu T§H46
Nguån ®iÖn xoay chiÒu ba pha cÊp ®iÖn cho ®éng c¬ kh«ng ®ång bé ba
pha cã thÓ x¶y ra hiÖn t−îng mÊt thø tù pha vµ mÊt pha.
+ HiÖn t−îng mÊt thø tù pha
Khi ®éng c¬ ®ang lµm viÖc b×nh th−êng mµ x¶y ra mÊt thø tù pha th×
®éng c¬ sÏ ®¶o chiÒu quay, quay theo chiÒu ng−îc l¹i.
Trong thùc tÕ th× hiÖn t−îng mÊt thø tù pha cã thÓ x¶y ra v« t×nh hay
h÷u ý. V« t×nh lµ do c«ng nh©n kÜ thuËt thao t¸c nhÇm khi nèi nguån cÊp cho
®éng c¬, hoÆc thø tù hai trong ba pha cña nguån bÞ nèi sai. H÷u ý lµ do chñ ý
cña ng−êi vËn hµnh muèn thay ®æi hai trong ba pha ®Ó ®éng c¬ quay theo
chiÒu ng−îc l¹i.
HiÖn t−îng mÊt thø tù pha cã thÓ khèng chÕ b»ng tay hay tù ®éng nhê
hÖ thèng khëi ®éng tõ ®iÒu khiÓn ®éng c¬ quay theo chiÒu phï hîp víi yªu
cÇu c«ng nghÖ.
+ HiÖn t−îng mÊt pha
Khi x¶y ra hiÖn t−îng nµy th× ®éng c¬ vÉn quay theo chiÒu cò. Khi mÊt
mét hoÆc hai pha trong ba pha th× ®éng c¬ vÉn quay nh−ng lóc nµy chÕ ®é lµm
viÖc cña ®éng c¬ t−¬ng tù nh− chÕ ®é lµm viÖc kh«ng cã nguån ®èi xøng.
Nh−ng trong tr−êng hîp mÊt pha ®éng c¬ lµm viÖc nÆng nÒ h¬n nhiÒu, cã hiÖn
t−îng nãng ph¸t nhiÖt, tiÕng kªu kh¸c th−êng do tõ tr−êng quay cña mét hoÆc
hai pha trong ba pha d©y quÊn stato cña ®éng c¬.
Ch−¬ng 4
mét sè ph−¬ng ph¸p b¶o vÖ ®éng c¬ ba pha
4.1 b¶o vÖ ng¾n m¹ch
Ng¾n m¹ch lµ hiÖn t−îng c¸c pha chËp nhau (®èi víi m¹ng trung tÝnh
c¸ch ®iÖn víi ®Êt) hoÆc lµ hiÖn t−îng c¸c pha chËp nhau vµ ch¹m ®Êt (®èi víi
m¹ng trung tÝnh trùc tiÕp nèi ®©t). Nãi c¸ch kh¸c ®ã lµ hiÖn t−îng bÞ nèi t¾t
qua mét tæng trë rÊt nhá cã thÓ xem nh− b»ng kh«ng. Khi ng¾n m¹ch tæng trë
cña hÖ thèng bÞ gi¶m xuèng vµ tuú theo vÞ trÝ ®iÓm ng¾n m¹ch xa hay gÇn
nguån cung cÊp mµ tæng trë hÖ thèng gi¶m xuèng Ýt hay nhiÒu. 61
B¸o c¸o tèt nghiÖp NguyÔn V¨n HiÖu T§H46
Khi ng¾n m¹ch, trong m¹ng ®iÖn xuÊt hiÖn qu¸ tr×nh qu¸ ®é nghÜa lµ
dßng ®iÖn vµ ®iÖn ¸p ®Òu thay ®æi, dßng ®iÖn t¨ng lªn rÊt nhiÒu so víi lóc lµm
viÖc b×nh th−êng. Song song víi sù biÕn thiªn vÒ dßng ®iÖn, ®iÖn ¸p trong
m¹ng còng gi¶m xuèng. Møc ®é gi¶m ®iÖn ¸p nhiÒu hay Ýt lµ tuú thuéc vµo vÞ
trÝ ®iÓm ng¾n m¹ch so víi nguån cung cÊp. Thêi gian ®iÖn ¸p gi¶m xuèng x¸c
®Þnh b»ng thêi gian t¸c ®éng cña r¬le b¶o vÖ vµ cña m¸y c¾t ®iÖn ®Æt gÇn ®iÓm
ng¾n m¹ch nhÊt.
Trong thùc tÕ ta th−êng gÆp c¸c d¹ng ng¾n m¹ch sau: ng¾n m¹ch ba
pha, hai pha, mét pha vµ hai pha ch¹m ®Êt.
ThiÕt bÞ b¶o vÖ ng¾n m¹ch ta cã thÓ sö dông lµ c¸c cÇu ch¶y, r¬le,
¸pt«mat.... ë ®©y chóng t«i xin giíi thiÖu thiÕt bÞ b¶o vÖ ng¾n m¹ch dïng
cÇu ch¶y.
CÇu ch¶y lµ mét lo¹i khÝ cô dïng ®Ó b¶o vÖ thiÕt bÞ ®iÖn vµ l−íi ®iÖn
tr¸nh khái dßng ®iÖn ng¾n m¹ch (hay cßn gäi lµ ®o¶n m¹ch, chËp m¹ch).
Bé phËn c¬ b¶n cña cÇu ch¶y lµ d©y ch¶y. D©y ch¶y th−êng lµm b»ng
c¸c chÊt cã nhiÖt ®é nãng ch¶y thÊp. Víi nh÷ng d©y ch¶y trong m¹ch cã dßng
®iÖn lµm viÖc lín, cã thÓ lµm b»ng c¸c chÊt cã nhiÖt ®é nãng ch¶y cao, nh−ng
thiÕt diÖn nhá thÝch hîp. Do vËy d©y ch¶y th−êng lµ d©y ch× thiÕt diÖn trßn
hoÆc b»ng c¸c l¸ ch×, kÏm, hîp kim ch× thiÕc, nh«m hay ®ång ®−îc dËp.
D©y ch¶y ®−îc kÑp chÆt b»ng vÝt vµo ®Õ cÇu ch¶y. CÇu ch¶y th−êng cã
n¾p c¸ch ®iÖn ®Ó tr¸nh hå quang b¾n ra xung quanh khi d©y ch¶y ®øt.
§Æc tÝnh c¬ b¶n cña d©y ch¶y lµ sù phô thuéc cña thêi gian ch¶y ®øt
d©y ch¶y theo dßng ®iÖn ch¹y qua nã. H×nh: 4.1
t(s)
3
2
L K 1
62
B¸o c¸o tèt nghiÖp NguyÔn V¨n HiÖu T§H46
0 I®m Igh I(A) H×nh 4.1: §Æc tÝnh A- s cña d©y ch¶y
§Æc tÝnh nµy cßn gäi lµ ®Æc tÝnh thêi gian- dßng ®iÖn A- s (®−êng 1
h×nh 1). Dßng ®iÖn qua d©y ch¶y cµng lín, thêi gian ch¶y ®øt cµng nhá.
§Ó cÇu ch¶y b¶o vÖ ®−îc ®èi t−îng cÇn b¶o vÖ víi mét dßng ®iÖn nµo
®ã trong m¹ch, d©y ch¶y ph¶i ®øt tr−íc khi ®èi t−îng bÞ ph¸ huû. Nãi c¸ch
kh¸c , ®−êng ®Æc tÝnh A- s cña d©y ch¶y ph¶i n»m d−íi ®Æc tÝnh cña ®èi t−îng
cÇn b¶o vÖ (®−êng 2 h×nh 1).
Thùc tÕ th× d©y ch¶y th−êng cã ®Æc tÝnh nh− ®−êng 3. Nh− vËy trong
miÒn qua t¶i lín (K ∞ ), ®−êng 3 thÊp h¬n ®−êng 2: cÇu ch¶y b¶o vÖ ®−îc ®èi
t−îng. Trong miÒn qu¸ t¶i nhá (®o¹n LK), cÇu ch¶y kh«ng b¶o vÖ ®−îc ®èi
t−îng. Tr−êng hîp nµy, dßng qu¸ t¶i nhá, sù ph¸t nãng cña d©y ch¶y to¶ ra
m«i tr−êng xung quanh lµ chñ yÕu nªn kh«ng ®ñ lµm ch¶y d©y.
TrÞ sè dßng ®iÖn mµ d©y ch¶y bÞ ch¶y ®øt ®−îc gäi lµ dßng ®iÖn giíi
h¹n. Râ rµng cÇn cã Igh> I®m ®Ó d©y ch¶y kh«ng bÞ ®øt khi lµm viÖc víi dßng ®iÖn ®Þnh møc.
Th«ng th−êng ®èi víi d©y ch¶y ch× th×: Igh/I®m = 1.25 ÷ 1.45
C¸c cÇu ch¶y sö dông trong kü thuËt cã nhiÒu d¹ng, kiÓu kh¸c nhau
nh−ng nguyªn lý lµm viÖc hoµn toµn gièng nhau, h×nh: 4.2 lµ ký hiÖu cÇu ch¶y
trªn s¬ ®å ®iÖn.
H×nh 4.2: Ký hiÖu cÇu ch¶y
4.2 b¶o vÖ b»ng ¸p t« m¸t
¸p t« m¸t lµ khÝ cô ®iÖn ®ãng m¹ch b»ng tay vµ c¾t m¹ch tù ®éng khi cã
sù cè nh−: qu¸ t¶i, ng¾n m¹ch, sôt ¸p.... Nã ®−îc sö dông réng r·i trong viÖc
b¶o vÖ ®éng c¬ ®iÖn ¸p d−íi 1000 V.
Trong thùc tÕ th−êng thÊy nh÷ng lo¹i sau ®©y: 63
B¸o c¸o tèt nghiÖp NguyÔn V¨n HiÖu T§H46
- Lo¹i 2 cùc, lo¹i 3 cùc.
- Lo¹i b¶o vÖ ng¾n m¹ch, lo¹i b¶o vÖ qu¸ t¶i, lo¹i b¶o vÖ qu¸ dßng ®iÖn
cã kÕt hîp b¶o vÖ thÊp ¸p vµ lo¹i liªn hîp b¶o vÖ ng¾n m¹ch, qu¸ t¶i.
- Lo¹i ®ãng b»ng tay, lo¹i ®ãng b»ng nam ch©m ®iÖn, lo¹i ®ãng b»ng
m«t¬ ®iÖn.
§Ó b¶o vÖ ®éng c¬ ba pha ng−êi ta sö dông lo¹i ¸p t« m¸t 3 cùc. S¬ ®å
nguyªn lý H×nh 4.3 cña ¸p t« m¸t 3 cùc cã bé phËn c¾t qóa t¶i, ng¾n m¹ch vµ
®iÖn ¸p thÊp.
H×nh 4.3: S¬ ®å nguyªn lý cña ap t« m¸t ba pha
Khi nguån ho¹t ®éng b×nh th−êng ¸p t« m¸t ®ang ë vÞ trÝ ®ãng, cÇn 5 cã
mãc cµi chÆt víi mãc cña cÇn 15 nhê lùc kÐo xuèng phÝa d−íi cña lß xo 14.
Khi qu¸ t¶i, ng¾n m¹ch th× dßng ®iÖn trong m¹ch ¸p t« m¸t t¨ng lªn lµm lùc
hót cña cuén d©y ®iÖn tõ 10 hoÆc 12. Khi lùc hót nµy th¾ng lùc kÐo cña lß xo
11 hoÆc 13 th× c¸n 4 bÞ hót vµo lâi thÐp cña cuén d©y, lóc nµy vÊu 3 sÏ ®Ëp vµo
cÇn 5, lµm cÇn 5 n©ng lªn phÝa trªn, th¶ tù do cho cÇn 15, d−íi t¸c dông cña
c¸c lß xo c¸c tiÕp ®iÓm cña ¸p t« m¸t lµm c¾t m¹ch.
NÕu ®iÖn ¸p trong m¹ch cuén d©y 9 bÞ gi¶m thÊp qu¸ møc quy ®Þnh
hoÆc mÊt ®iÖn th× ¸p t« m¸t còng c¾t m¹ch vµ cuén d©y 9 mÊt lùc hót lµm th¶
cÇn 7 vµ d−íi t¸c dông cña lß xo 8 vµ vÊu 6 ®Ëp vµo cÇn 5 lµm nh¶ chèt cÇn
15. Trong m¹ch cuén d©y ®iÖn ¸p thÊp 9 cã m¾c nèi tiÕp mét tiÕp ®iÓm phô
64
B¸o c¸o tèt nghiÖp NguyÔn V¨n HiÖu T§H46
th−êng më 17 vµ ®iÖn trë phô 16 ®Ó c¾t tõ xa nh÷ng ¸p t« m¸t kh«ng cã bé
phËn b¶o vÖ qu¸ t¶i.
¸p t« m¸t cã thÓ ®ãng b¨ng tay nhê c¬ cÊu tay ®ßn hoÆc tõ xa nhê c¬
cÊu ®iÖn tõ. Dï lµ c¬ cÊu truyÒn ®éng nµo còng cã kh¶ n¨ng c¾t ¸p t« m¸t c¶ ë
thêi ®iÓm ®ang ®ãng, nhê ®ã mµ ¸p t« m¸t b¶o vÖ ®éng c¬ mét c¸ch ch¾c ch¾n
vµ an toµn cho ng−êi vËn hµnh khi ®ang thao t¸c.
Tuy nhiªn ta thÊy c¸c ph−¬ng ph¸p b¶o vÖ ®éng c¬ b»ng cÇu ch× vµ ¸p
t« m¸t chØ b¶o vÖ ®−îc cho ®éng c¬ trong mét sè tr−êng hîp nhÊt ®Þnh.
Ta thö t−ëng t−îng xem gi¶ sö nh− b©y giê mét d©y truyÒn trén xi
m¨ng ®ang ho¹t ®éng b×nh th−êng bçng x¶y ra sù cè ®¶o pha, lóc ®ã c¸c ®éng
c¬ sÏ quay ng−îc l¹i lµm cho qu¸ tr×nh trén nguyªn vËt liÖu sÏ ®¶o ng−îc l¹i
g©y hËu qu¶ rÊt nghiªm träng vÒ mÆt kinh tÕ cã khi cßn lµm h¹i tÝnh m¹ng cña
con ng−êi. HoÆc trong c¸c cÇu thang m¸y, c¸c d©y truyÒn s¶n xuÊt kh¸c còng
g©y ra c¸c hËu qu¶ t−¬ng tù.
Râ rµng trong nh÷ng tr−êng hîp nguån bÞ mÊt pha hoÆc thø tù pha bÞ
thay ®æi th× c¸c phÇn tö trªn rÊt khã b¶o vÖ, h¬n n÷a nÕu cã thiÕt kÕ ®−îc
m¹ch b¶o vÖ th× rÊt tèn kÐm vÒ mÆt kinh tÕ so víi dïng c¸c kinh kiÖn b¸n dÉn
c«ng suÊt. VÒ møc ®é an toµn còng nh− tin cËy lµ rÊt cao v× m¹ch b¶o vÖ sö
dông c¸c linh kiÖn b¸n dÉn. H¬n n÷a trong mét sè m«i tr−êng lµm viÖc nh− cã
®é Èm hoÆc nhiÕt ®é cao th× c¸c cÇu ch× vµ ¸p t« m¸t cã nhiÒu h¹n chÕ.
Nh− vËy ta thÊy m¹ch b¶o vÖ ®éng c¬ dïng b¸n dÉn c«ng suÊt cã mét ý
nghÜa thùc tÕ rÊt s©u s¾c vµ thiÕt thùc.
4.3 b¶o vÖ thÊp ¸p, qu¸ ¸p vµ mÊt ®èi xøng
4.3.1 S¬ ®å nguyªn lý (H×nh 4.4)
65
B¸o c¸o tèt nghiÖp NguyÔn V¨n HiÖu T§H46
66
B¸o c¸o tèt nghiÖp NguyÔn V¨n HiÖu T§H46
4.3.2 Nguyªn lý ho¹t ®éng
+ M¹ch b¶o vÖ gåm:
C¸c tô C0 t¹o thµnh bé läc thø tù kh«ng.
BiÕn ¸p BA1 vµ cÇu chØnh l−u CL1 t¹o thµnh nguån nu«i.
C¸c tô C0 t¹o thµnh bé läc ¸p thø tù kh«ng.
BiÕn ¸p BA1 vµ cÇu chØnh l−u CL1 t¹o thµnh nguån nu«i.
C¸c biÕn ¸p BA2 ÷ BA5 vµ cÇu chØnh l−u CL2 ÷ CL5 t¹o ra ®iÖn ¸p
®iÒu khiÓn mét chiÒu.
C1 ÷ C8 lµ c¸c tô läc
R5, R6, R11, R17 vµ R18 lµ c¸c biÕn trë dïng ®Ó ®Æt lªn mét cùc cña bé so
s¸nh.
§ ®i«t æn ¸p lo¹i zener, t¹o ra ®iÖn ¸p chuÈn Uc= 1÷ 35 V; Ur= 12V
R1, R2: C¸c ®iÖn trë ph©n ¸p.
T1÷ T8 lµ c¸c tranzito lµm viÖc ë chÕ ®é ®ãng më b·o hoµ.
D1 ÷ D7 kh«ng cho ®iÖn ¸p ©m ®Æt lªn c¸c tranzito t−¬ng øng.
D8 b¶o vÖ m¹ch r¬le trong qu¸ tr×nh ®ãng më.
Bé läc ¸p thø tù kh«ng:
Dïng ®Ó x¸c ®Þnh thµnh phÇn thø tù kh«ng xuÊt hiÖn khi ng¾n m¹ch
mét pha hoÆc hai pha víi ®Êt, ®øt mét pha, hai pha hoÆc c¸c chÕ ®é kh«ng ®èi
xøng cña m¹ng ®iÖn.
.
A
B
C
0
)
. U
. . . ( U U U
=
+
+
Thµnh phÇn ®iÖn ¸p thø tù kh«ng trong hÖ thèng ba pha ®èi xøng:
1 3
(4- 1)
HÖ sè biÕn ®æi cña bé läc b»ng 1:
K= Ura/U0= 1
67
B¸o c¸o tèt nghiÖp NguyÔn V¨n HiÖu T§H46
BiÓu diÔn c¸c thµnh phÇn ®iÖn ¸p d−íi d¹ng vÐc t¬.
UA UA
UAB O’
UCA UAB O O
UB
.
B
A
C
0
. . . U U U
+
+
UC H×nh 4.5 a) Khi ®èi xøng UB b) Khi mÊt ®èi xøng
= tõ ®©y U0= 0
. . U U+ A
Khi ®èi xøng th× :
B
1 3
) (4-2) ( Khi mÊt ®èi xøng (pha C) U0=
Tõ h×nh 4.5b ta thÊy ®iÓm trung tÝnh cña bé läc lÖch ®i ë vÞ trÝ O’ lµ
'
oo
. . U U= ra
®iÓm gi÷a cña UAB. Khi ®ã ®iÖn ¸p cña bé läc so víi ®iÓm trung tÝnh lµm viÖc lµ:
+ Nguyªn t¾c ho¹t ®éng
§iÖn ¸p chuÈn Uc=3V
Nhê IC 7812 vµ ®i«t zener nªn ®iÖn ¸p chuÈn UC kh«ng thay ®æi khi
®iÖn ¸p ë biÕn ¸p nguån BA1 biÕn thiªn.
C¸c pha A, B, C ®Òu cã m¹ch b¶o vÖ nh− nhau nªn ta chØ cÇn xÐt víi mét pha
bÊt kú. Ch¼ng h¹n pha A.
- ë chÕ ®é b×nh th−êng
§iÖn ¸p c¸c pha UA, UB, UC lµ ®èi xøng nhau vµ b»ng 220V. Khi ®ã
®iÖn ¸p ®Çu ra cña bé läc cung cÊp cho biÕn ¸p BA2 b»ng 0 lµm cho ®iÖn ¸p
®iÒu khiÓn trªn cùc kh«ng ®¶o cña khuÕch ®¹i thuËt to¸n KTT1 còng b»ng 0
vµ nhá h¬n ®iÖn ¸p chuÈn ®Æt vµo cùc ®¶o. Do ®ã ®Çu ra cña khuÕch ®¹i thuËt
68
B¸o c¸o tèt nghiÖp NguyÔn V¨n HiÖu T§H46
to¸n KTT1 ë møc thÊp. §ièt D1 ng¨n kh«ng cho ®iÖn ¸p ©m xuÊt hiÖn trªn cùc
B cña ®Ìn T2 , UBE = 0 ®Ìn T2 bÞ kho¸.
§iÖn ¸p qua BA3 b»ng 5,5V, qua chiÕt ¸p R5 vµo cùc kh«ng ®¶o cña KTT2 lµ Ua2= 2,7V < 3V = UC vµ lµm cho ®iÖn ¸p ra b·o hoµ ©m. ChiÕt ¸p R6 ®· ®−îc ®iÒu chØnh ph©n ¸p cho cùc ®¶o cña KTT3 lµ Ua3 =3,5V>3V=Uc do ®ã Ur3 còng b·o hßa ©m. C¸c ®ièt D2, D3 ng¨n ®iÖn ¸p ©m ®Æt lªn cùc B cña ®Ìn T3, T4. ë tr¹ng th¸i nµy UBE = 0 ®Ìn T3, T4 bÞ khãa.
R¬ le trung gian ë tr¹ng th¸i ®ãng v× vËy ë tr¹ng th¸i b×nh th−êng ®Ìn
T1 th«ng, m¹ch kÝn. Cho phÐp t¶i ho¹t ®éng b×nh th−êng. - ë chÕ ®é mÊt 1 pha
Khi mÊt bÊt kú 1 pha trong 3 pha th× ®Çu ra cña bé läc thø tù kh«ng
xuÊt hiÖn mét ®iÖn ¸p 110V. Qua BA2, CL2 vµ biÕn trë R23 vµo cùc kh«ng ®¶o cña khuÕch ®¹i thuËt to¸n lµ Ua1 = 3,6V > 3V = Uc lªn ®iÖn ¸p ®Çu ra cña KTT1 ë møc cao, ®Ìn T2 ®−îc ®Æt mét thiªn ¸p thuËn nªn T2 th«ng b·o hßa nªn T2 th«ng b·o hßa ®Ìn T1 khãa, v× T1 khãa nªn r¬le kh«ng cã dßng ch¹y qua lµm cho tiÕp ®iÓm th−êng ®ãng nh¶ ra, t¶i ®−îc ng¾t ra khái l−íi.
Khi mÊt 2 pha lóc nµy ®iÖn ¸p ®Çu ra cña bé läc thø tù kh«ng lµ 220V. §iÖn
¸p ®iÒu khiÓn ®Æt lªn cùc kh«ng ®¶o Ua1 =7V > 3V =Uc. Nguyªn lý chÊp hµnh tiÕp theo cña m¹ch t−¬ng tù nh− trong tr−êng hîp mÊt mét pha.
- ChÕ ®é qu¸ ¸p vµ thÊp ¸p
Ta biÕt r»ng trong m¹ng ®iÖn n«ng nghiÖp ®iÖn ¸p cung cÊp cho c¸c hé
tiªu thô ®iÖn cho phÐp thay ®æi trong kho¶ng ±10% ®iÖn ¸p ®Þnh møc.
Víi U®m= 220 V th× Umaxcp≈ 240 V vµ Umincp≈ 198 V
V× thÕ trong phÇn nµy, ng−êi ta chän ®iÖn ¸p cao vµ thÊp ®Ó lµm c¬ së
cho viÖc tÝnh to¸n m¹ch b¶o vÖ:
Umax≈ 240 V vµ Umincp≈ 198V
Kho¶ng ®iÖn ¸p cho phÐp nµy cßn ®−îc më réng tuú thuéc vµo yªu cÇu
vµ c¸c tÝnh chÊt cña thiÕt bÞ cÇn ®−îc b¶o vÖ nhê c¸c biÕn trë.
69
B¸o c¸o tèt nghiÖp NguyÔn V¨n HiÖu T§H46
Gi¶ sö ®iÖn ¸p pha A v−ît qu¸ gi¸ trÞ 240V. Qua biÕn ¸p BA3, cÇu
chØnh l−u CL3 vµ biÕn trë R5 cùc kh«ng ®¶o cña khuÕch ®¹i thuËt to¸n KTT2 ®−îc cung cÊp ®iÖn ¸p lµ Ua2> 3V (®iÖn ¸p chuÈn UC). Do ®ã ®iÖn ¸p ®Çu ra cña KTT b·o hoµ d−¬ng.
R¬le còng chÊp hµnh t−¬ng tù nh− trong tr−êng hîp mÊt pha.
Khi ®iÖn ¸p pha A nhá h¬n 198V= Umincp . Khi ®ã ®iÖn ¸p mét chiÒu qua biÕn trë ®· ®−îc chØnh ®Þnh R6 ®Æt lªn cùc cùc ®¶o cña khuÕch ®¹i thuËt to¸n KTT3 nhá h¬n ®iÖn ¸p chuÈn: Ua3< UC, do ®ã ®iÖn ¸p ®Çu ra cña KTT3 lµ Ur3 b·o hoµ d−¬ng ®Ìn T4 th«ng b·o hoµ vµ r¬le chÊp hµnh nh− trong tr−êng hîp mÊt pha.
ë s¬ ®å nèi thiÕt bÞ víi ®éng c¬. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña s¬ ®å nh− sau:
ë thêi ®iÓm ban ®Çu c¸c c«ng t¾c ®Òu ë vÞ trÝ më. Ta ®ãng cÇu dao CD,
sau ®ã ®ãng tiÕp c¸c c«ng t¾c CT1, CT2, CT3, c¸c ®Ìn ë trong m¹ch sÏ s¸ng.
R¬le RL cã ®iÖn ®ãng tiÕp ®iÓm th−êng më cña nã lµ RL. Lóc nµy c«ng t¾c
CT4 vÉn më, khëi ®éng tõ hë m¹ch lµm cho tiÕp ®iÓm K trªn m¹ch ®éng c¬ ë
tr¹ng th¸i më. §éng c¬ ch−a cã ®iÖn.
Khi ®ãng c«ng t¾c CT4 khëi ®éng tõ cã ®iÖn, ®ãng c¸c tiÕp ®iÓm K, nèi
kÝn m¹ch cho ®éng c¬. §éng c¬ ho¹t ®éng ë tr¹ng th¸i b×nh th−êng.
Khi x¶y ra sù cè nh− mÊt pha, thÊp ¸p hoÆc qu¸ ¸p th× r¬le RL sÏ t¸c
®éng lµm më tiÕp ®iÓm RL, Khëi ®éng tõ mÊt ®iÖn sÏ lµm nh¶ c¸c tiÕp ®iÓm
K. §ång thêi ®éng c¬ ®−îc ng¾t khái l−íi ®iÖn, ®¶m b¶o an toµn cho toµn bé
d©y truyÒn s¶n xuÊt còng nh− ®éng c¬.
Ta thÊy r»ng m¹ch b¶o vÖ ®éng c¬ nµy cã h¹n chÕ ®ã lµ khã ®iÒu khiÓn
c¸c biÕn trë mét c¸ch chÝnh x¸c sau mét thêi gian m¹ch ho¹t ®éng. Trong
m¹ch vÉn cßn sö dông mét sè tiÕp ®iÓm b»ng r¬ le, ®iÒu nµy cã h¹n chÕ khi
m¹ch b¶o vÖ ph¶i ®Æt trong m«i tr−êng cã ®é ch¸y næ cao. H¬n n÷a trong mét
sè tr−êng hîp m¹ch ho¹t ®éng kh«ng chÝnh x¸c. V× vËy chóng t«i xin giíi
thiÖu m¹ch b¶o vÖ ®éng c¬ dïng b¸n dÉn c«ng suÊt.
70
