Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hướng phân hóa ở các trường trung học cơ sở huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN MẠNH HÙNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TOÁN

THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÂN HÓA Ở CÁC TRƢỜNG

TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN THƢỜNG TÍN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2020

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN MẠNH HÙNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TOÁN

THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÂN HÓA Ở CÁC TRƢỜNG

TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN THƢỜNG TÍN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8.14.01.14

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. CHỬ XUÂN DŨNG

HÀ NỘI - 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của

riêng tác giả. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là

trung thực. Những kết luận của luận văn chưa từng được

công bố trong bất kỳ công trình khoa học nào khác.

Hà Nội, ngày 16 tháng 7 năm 2020

Tác giả

Nguyễn Mạnh Hùng

LỜI CẢM ƠN

Với tấm lòng biết ơn sâu sắc, em xin chân thành gửi lời cảm ơn tới

TS. Chử Xuân Dũng, ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn và giúp đỡ em trong quá

trình thực hiện và hoàn thành luận văn.

Em xin chân thành cảm ơn các cán bộ, giảng viên Trƣờng Đại học Giáo

dục (Đại học Quốc gia Hà Nội) đã tận tình giảng dạy, hƣớng dẫn và giúp đỡ,

tạo điều kiện cho em trong quá trình học tập, nghiên cứu.

Tôi chân thành cảm ơn các cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh các

trƣờng trung học cơ sở huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội. Tôi bày tỏ lòng

biết ơn tới lãnh đạo Phòng GDĐT Thƣờng Tín, đồng nghiệp Trƣờng THCS

Khánh Hà đã tạo điều kiện thuận lợi về thời gian để tôi hoàn thành luận văn

đúng thời hạn.

Luận văn chắc chắn sẽ còn những hạn chế. Tác giả kính mong tiếp tục

nhận đƣợc sự góp ý, chỉ dẫn của các thầy cô giáo, các chuyên gia và các bạn

đồng nghiệp.

Tác giả

Nguyễn Mạnh Hùng

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ

DHPH Dạy học phân hóa

GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo

GV Giáo viên

HS Học sinh

NLNT Năng lực nhận thức

PCHT Phong cách học tập

THCS Trung học cơ sở

iii

THPT Trung học phổ thông

MỤC LỤC

Trang

Lời cam đoan ...................................................................................................... i Lời cảm ơn ........................................................................................................ ii Danh mục các chữ viết tắt ................................................................................ iii Danh mục các bảng ........................................................................................ viii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TOÁN THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÂN HÓA Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ..................................................................................... 8 1.1. Tổng quan nghiên cứu ............................................................................. 8 1.1.1. Những nghiên cứu về phân hóa, phân hóa trong dạy học, phân hóa trong dạy học môn Toán..................................................................... 8 1.1.2. Những nghiên cứu về quản lý dạy học phân hóa, quản lý dạy học phân hóa trong dạy học môn Toán ................................................... 12 1.2. Một số khái niệm .................................................................................... 15 1.2.1. Hoạt động dạy học ........................................................................ 15 1.2.2. Dạy học theo định hƣớng phân hóa .............................................. 16 1.2.3. Quản lý hoạt động dạy học ........................................................... 17 1.2.4. Quản lý hoạt động dạy học theo định hƣớng phân hóa ................ 18 1.2.5. Quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa .... 20

1.3. Hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở trƣờng trung học cơ sở.................................................................................. 21 1.3.1. Vị trí, vai trò của môn Toán ở trƣờng trung học cơ sở ................. 21 1.3.2. Mục tiêu của môn Toán trong trƣờng trung học cơ sở ................. 23 1.3.3. Dạy học môn Toán ở trƣờng trung học cơ sở theo định hƣớng phân hóa ................................................................................................... 24

1.4. Quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở trƣờng THCS .............................................................................................. 26 1.4.1. Vai trò của Hiệu trƣởng, nhóm/cụm trƣởng chuyên môn trong quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở trƣờng THCS ........................................................................................... 26

1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa ở trƣờng trung học cơ sở .............................................. 28

1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa ở trƣờng THCS ............................................... 31

1.5.1. Trình độ quản lý của các chủ thể trong quản lý hoạt động dạy

học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở trƣờng THCS .................... 31

1.5.2. Tính chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh trong dạy học

môn Toán theo định hƣớng phân hóa ..................................................... 32

1.5.3. Trình độ chuyên môn và nghiệp vụ của giáo viên giảng dạy môn

Toán theo định hƣớng phân hóa .............................................................. 34

1.5.4. Môi trƣờng quản lý và các điều kiện thực hiện dạy học phân hóa .... 34

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ................................................................................ 37

CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC

MÔN TOÁN THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÂN HÓA Ở CÁC TRƢỜNG

TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN THƢỜNG TÍN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI .. 39

2.1. Đặc điểm tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục của huyện

Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội ................................................................... 39

2.1.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội ở huyện Thƣờng Tín,

thành phố Hà Nội .................................................................................... 39

2.1.2. Khái quát về giáo dục THCS huyện Thƣờng Tín ......................... 40

2.2. Khái quát về khảo sát thực trạng ......................................................... 45

2.2.1. Mục đích khảo sát ......................................................................... 45

2.2.2. Đối tƣợng khảo sát ........................................................................ 45

2.2.3. Nội dung khảo sát ......................................................................... 45

2.2.4. Phƣơng pháp khảo sát ................................................................... 46

2.2.5. Cách xử lý kết quả ........................................................................ 46

2.3. Thực trạng hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân

hóa tại các trƣờng trung học cơ sở ở huyện Thƣờng Tín, thành phố

Hà Nội ............................................................................................................. 47

2.3.1. Thực trạng hoạt động giảng dạy môn Toán theo định hƣớng

phân hóa .................................................................................................. 47

2.3.2. Thực trạng hoạt động học tập môn Toán theo định hƣớng

phân hóa .................................................................................................. 49

2.3.3. Thực trạng các yếu tố theo định hƣớng phân hóa trong dạy học

môn Toán ................................................................................................. 50

2.4. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa của các trƣờng trung học cơ sở huyện Thƣờng Tín,

thành phố Hà Nội .......................................................................................... 51

2.4.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và học

sinh về quản lý dạy và học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ......... 51

2.4.2. Quản lý hoạt động dạy của giáo viên Toán theo định hƣớng

phân hóa .................................................................................................. 53

2.4.3. Quản lý hoạt động học tập môn Toán của học sinh theo định

hƣớng phân hóa ....................................................................................... 54

2.4.4. Xây dựng môi trƣờng, quản lý các điều kiện phục vụ DH môn

Toán theo định hƣớng phân hóa.............................................................. 55

2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy học

môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở các trƣờng THCS huyện

Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội ................................................................... 58

2.6. Đánh giá chung ....................................................................................... 60

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ................................................................................ 63

CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN

TOÁN THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÂN HÓA Ở CÁC TRƢỜNG

TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN THƢỜNG TÍN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ... 64

3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ............................................................... 64

3.1.1. Tuân thủ các nguyên tắc của quản lý hoạt động dạy học phân hóa.... 64

3.1.2. Phù hợp với đặc điểm hoạt động dạy học ở bậc học trung học

cơ sở ........................................................................................................ 64

3.1.3. Tính đến vai trò, vị trí và các đặc điểm của môn Toán trong

chƣơng trình giáo dục trung học cơ sở ................................................... 65

3.1.4. Phù hợp với các đặc điểm về kinh tế, chính trị, xã hội, giáo

dục của huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội ...................................... 65

3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa ở các trƣờng THCS huyện Thƣờng Tín, thành phố

Hà Nội ............................................................................................................. 65

3.2.1. Tổ chức hoạt động nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý,

giáo viên, học sinh và các lực lƣợng liên quan về dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa ....................................................................... 65

3.2.2. Chỉ đạo giáo viên tích cực hóa hoạt động học tập và bồi

dƣỡng kỹ năng học tập môn Toán phù hợp với đặc điểm cá nhân

học sinh ................................................................................................... 68

3.2.3. Bồi dƣỡng chuyên môn, nghiệp vụ về dạy học môn Toán theo

định hƣớng phân hóa cho đội ngũ giáo viên Toán .................................. 70

3.2.4. Chỉ đạo giáo viên đổi mới phƣơng pháp, hình thức tổ chức

dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ........................................ 73

3.2.5. Chỉ đạo đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Toán

theo định hƣớng phân hóa ....................................................................... 76

3.3. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp

đề xuất ............................................................................................................ 80

3.3.1. Giới thiệu về khảo nghiệm ............................................................ 80

3.3.2. Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các

biện pháp đề xuất .................................................................................... 81

KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 ................................................................................ 83

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 84

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 87

vii

PHỤ LỤC

Bảng 2.1. Thực trạng hoạt động giảng dạy môn Toán theo định hƣớng

DANH MỤC CÁC BẢNG

phân hóa ...................................................................................... 47

Bảng 2.2. Thực trạng hoạt động học tập môn Toán theo định hƣớng

phân hóa ...................................................................................... 49

Bảng 2.3. Thực trạng các yếu tố theo định hƣớng phân hóa trong dạy

học môn Toán ............................................................................. 50

Bảng 2.4. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh

về quản lý dạy và học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ......... 51

Bảng 2.5. Thực trạng quản lý hoạt động dạy của giáo viên Toán theo

định hƣớng phân hóa .................................................................. 53

Bảng 2.6. Thực trạng quản lý hoạt động học tập môn Toán của học

sinh theo định hƣớng phân hóa ................................................... 54

Bảng 2.7. Thực trạng xây dựng môi trƣờng, quản lý các điều kiện

phục vụ DH môn Toán theo định hƣớng phân hóa .................... 55

Bảng 2.8. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy

học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở các trƣờng

THCS huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội ............................ 58

Bảng 3.1. Bảng kết quả khảo nghiệm mức độ cấp thiết và tính khả thi

viii

của các biện pháp đề xuất ........................................................... 81

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Ngày nay cả thế giới và Việt Nam đang tiến vào cuộc cách mạng công

nghiệp lần thứ tƣ, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Cuộc cách mạng này sẽ

biến đổi cách sống, làm việc và giao tiếp của toàn nhân loại theo cách hoàn

toàn mới. Cuộc cách mạng này tác động mạnh mẽ đến nhiều lĩnh vực, nhiều

khía cạnh trong đời sống xã hội, trong đó đặc biệt không thể thiếu một nguồn

nhân lực chất lƣợng cao; mà nguồn nhân lực lại là đối tƣợng trực tiếp của giáo

dục - đào tạo. Một trong những định hƣớng cơ bản của đổi mới giáo dục, đó

là việc chuyển từ giáo dục mang tính hàn lâm, xa rời thực tiễn sang nền giáo

dục chú trọng hình thành phẩm chất năng lực, phát huy tính tích cực, chủ

động, sáng tạo của ngƣời học. Nghị quyết số 29 - NQ/TW ngày 04/11/2013

của Ban Chấp hành Trung ƣơng (khóa XI) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo

dục và đào tạo nêu rõ:

Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện

đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ

năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy

móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để

người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực.

Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý

các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng

công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học [14].

Nghị quyết 29 - NQ/TW chỉ rõ việc xây dựng và chuẩn hoá nội dung

giáo dục phổ thông theo hƣớng “tích hợp cao ở các lớp học dưới và phân hoá

dần ở các lớp học trên; giảm số môn học bắt buộc; tăng môn học, chủ đề và

hoạt động giáo dục tự chọn”[14].

Để thực hiện có hiệu quả mục tiêu về đổi mới căn bản, toàn diện giáo

dục và đào tạo theo Nghị quyết số 29 - NQ/TW, giáo dục phổ thông nƣớc ta

đang thực hiện bƣớc chuyển từ chƣơng trình giáo dục tiếp cận nội dung sang

tiếp cận năng lực của ngƣời học, chuyển từ chỗ quan tâm đến học sinh học

đƣợc cái gì đến chỗ quan tâm học sinh vận dụng đƣợc cái gì qua việc học, học

sinh biết giải quyết các vấn đề trong cuộc sống, biết phát huy tính tự giác, tích

cực, chủ động, sáng tạo của mình.

Muốn đạt đƣợc mục tiêu đó, ngành giáo dục cần phải đổi mới toàn

diện, triệt để cả về nội dung, chƣơng trình, phƣơng pháp và hình thức giáo

dục đào tạo vì một trong những vấn đề còn tồn tại của cách dạy học truyền

thống hiện nay là chƣa giải quyết đƣợc tính đa dạng trong lớp học. Điều này

đặt ra một vấn đề: Làm thế nào để phát huy đƣợc tối đa khả năng cá nhân của

từng ngƣời học? Và một trong những giải pháp sƣ phạm đƣợc đƣa ra là tổ

chức dạy học phân hóa nhằm phát huy tính tự giác, tích cực, chủ động, sáng

tạo của học sinh, giúp học sinh nhận biết đƣợc năng lực, khả năng học tập của

bản thân. Dạy học phân hóa là định hƣớng trong đó giáo viên tổ chức dạy học

tùy theo đối tƣợng, nhằm đảm bảo yêu cầu giáo dục phù hợp với đặc điểm

tâm – sinh lý, nhịp độ, khả năng, nhu cầu và hứng thú khác nhau của ngƣời

học, từ đó phát triển tối đa tiềm năng vốn có của mỗi học sinh. Dạy học phân

hóa cũng góp phần thực hiện yêu cầu đào tạo và phân công lao động xã hội

theo nguyên tắc mỗi thành viên sẽ đóng góp có hiệu quả nhất đối với những

việc đã chọn hoặc đƣợc giao trên cơ sở đã đƣợc chuẩn bị tốt theo định hƣớng

từ nhà trƣờng, đây thực chất là đáp ứng yêu cầu phân luồng lao động của xã

hội mà nhà trƣờng phải thực hiện.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo tổ chức dạy học phân hóa theo hình

thức phân ban kết hợp với tự chọn ở cấp trung học phổ thông. Hiện nay, Bộ

Giáo dục và Đào tạo đang triển khai thực hiện Chiến lược phát triển giáo dục

và đào tạo giai đoạn 2011 - 2020, trong đó có việc xây dựng chƣơng trình

giáo dục phổ thông giai đoạn sau 2015. Chƣơng trình giáo dục phổ thông mới

sẽ đặc biệt quan tâm đến dạy học phân hóa.

Môn Toán ở trƣờng phổ thông góp phần hình thành và phát triển phẩm

chất, năng lực học sinh; phát triển kiến thức, kỹ năng then chốt và tạo cơ hội

để học sinh đƣợc trải nghiệm, áp dụng Toán học vào đời sống thực tiễn, tạo

dựng sự kết nối giữa các ý tƣởng toán học, giữa Toán học với thực tiễn, giữa

Toán học với các môn học khác.

Thực trạng dạy học môn Toán ở phần lớn các trƣờng trung học cơ sở

trên địa bàn huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội hiện nay chƣa có sự đổi

mới rõ nét, phƣơng pháp chủ yếu vẫn là thầy truyền thụ một chiều, trò thụ

động tiếp nhận kiến thức hàn lâm, nên sản phẩm giáo dục là những con ngƣời

mang tính thụ động, hạn chế khả năng sáng tạo và năng động. Bên cạnh đó,

công tác quản lý hoạt động dạy học môn Toán ở các nhà trƣờng trung học cơ

sở chƣa có những biện pháp phù hợp và hiệu quả nên chƣa tạo đƣợc niềm say

mê và sự yêu thích của học sinh đối với môn học. Quan điểm phân hóa trong

dạy học môn Toán chƣa đƣợc quan tâm đúng mức, giáo viên chƣa đƣợc trang

bị đầy đủ những hiểu biết và kỹ năng dạy phân hóa, chƣa chú trọng yêu cầu

phân hóa trong dạy học. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa của Hiệu trƣởng còn mang tính hình thức, chƣa

hiệu quả, mang tính chủ quan, từ công tác quản lý bồi dƣỡng giáo viên và

quản lý cơ sở vật chất, phƣơng tiện dạy học còn nhiều hạn chế nên việc đổi

mới phƣơng pháp dạy học của giáo viên theo hƣớng phân hóa chƣa nhiều và

việc bồi dƣỡng phƣơng pháp học tập cho học sinh còn hạn chế.

Xuất phát từ những yêu cầu về mặt lý luận lẫn thực tiễn, trƣớc những

băn khoăn về chất lƣợng hoạt động đổi mới phƣơng pháp dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa và mối quan hệ với công tác chỉ đạo hoạt động đổi

mới phƣơng pháp dạy học trong nhà trƣờng trung học cơ sở hiện nay, với hy

vọng tìm ra một hƣớng đi đúng để nâng cao chất lƣợng và hiệu quả quản lý

hoạt động dạy học môn Toán nhằm đáp ứng nhu cầu xã hội và phát triển đất

nƣớc, tác giả chọn đề tài nghiên cứu: “Quả ạt động dạy học môn Toán

t e đị ướng phân hóa ở các trường trung học cơ sở huyệ T ường

Tín, thành phố Hà Nội”.

2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề tài đề xuất các biện pháp

quản lý hoạt động dạy học môn Toán của Hiệu trƣởng theo định hƣớng phân

hóa góp phần nâng cao chất lƣợng dạy học môn toán các trƣờng trung học cơ

sở huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội hiện nay.

3. Khách thể, đối tƣợng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu

Hoạt động dạy học môn Toán theo hƣớng phân hóa ở các trƣờng trung

học cơ sở.

3.2. Đối tượng nghiên cứu

Quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở các

trƣờng trung học cơ sở huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội.

4. Câu hỏi nghiên cứu

Câu hỏi đặt ra cho vấn đề nghiên cứu là:

- Sự khác biệt giữa dạy học truyền thống và dạy học phân hóa là gì?

- Vì sao có thể thực hiện dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

ở các trƣờng trung học cơ sở

- Việc quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

ở các trƣờng trung học cơ sở huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội đã đƣợc

thực hiện nhƣ thế nào?

- Cần đƣa ra những biện pháp quản lý nhƣ thế nào để hoạt động dạy

học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở các trƣờng trung học cơ sở huyện

Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội đạt hiệu quả cao?

5. Giả thuyết khoa học

Nếu nghiên cứu đề xuất và áp dụng một số biện pháp quản lý khoa học,

phù hợp và đồng bộ từ các khâu lập kế hoạch, tổ chức chỉ đạo và kiểm tra

đánh giá đến việc đánh giá chính xác mức độ của các tác động đến các nhân

tố của hoạt động dạy học bao gồm: chƣơng trình, ngƣời dạy, ngƣời học và các

điều kiện phục vụ dạy học sẽ góp phần nâng cao hiệu quả và chất lƣợng của

hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa tại các trƣờng trung

học cơ sở trên địa bàn huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội.

6. Nhiệm vụ nghiên cứu

6.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo

định hướng phân hóa ở trường trung học cơ sở

6.2. Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học

môn Toán theo định hướng phân hóa ở các trường trung học cơ sở huyện

Thường Tín, thành phố Hà Nội

6.3. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hướng

phân hóa ở các trường trung học cơ sở huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội

7. Phạm vi nghiên cứu đề tài

7.1. Phạm vi về nội dung

Đề tài tập trung nghiên cứu và đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt

động dạy học môn Toán của Hiệu trƣởng theo định hƣớng phân hóa ở các

trƣờng trung học cơ sở huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội, gồm các trƣờng

sau: THCS Văn Bình, THCS Thắng Lợi, THCS Hiền Giang.

7.2. Phạm vi về không gian

Đề tài giới hạn nghiên cứu tại các trƣờng trung học cơ sở của huyện

Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội, gồm các trƣờng sau: THCS Văn Bình, THCS

Thắng Lợi, THCS Hiền Giang.

7.3. Phạm vi về thời gian

Thời gian nghiên cứu trong hai năm học: năm học 2018 – 2019 và năm

học 2019 – 2020.

8. Phƣơng pháp nghiên cứu

8.1. P ươ g p áp nghiên cứu lý luận

Mục đích: Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận nhằm phân tích, tổng hợp,

hệ thống hóa các Văn kiện của Đảng, Nhà nƣớc, Bộ Giáo dục & Đào tạo,

Thành phố Hà Nội và Sở Giáo dục & Đào tạo Hà Nội. Các tài liệu lý luận về

quản lý, quản lý giáo dục. Các công trình khoa học liên quan đến đề tài.

Cách thực hiện: Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận đƣợc thực hiện theo

hƣớng tổng thuật, phân tích, so sánh các tài liệu, thông tin liên quan đến quản

lý hoạt động dạy học môn Toán của Hiệu trƣởng theo định hƣớng phân hóa,

nhằm xác định các kết quả mà các tác giả đi trƣớc đã đạt đƣợc và khoảng

trống nghiên cứu dành cho đề tài luận văn.

8.2. P ươ g p áp g iê cứu thực tiễn

Mục đích của phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn:

8.2.1. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Gồm phiếu dành cho cán

bộ quản lý; dành cho giáo viên; dành cho học sinh nhằm thu thập thông tin về

thực trạng quản lý dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở trƣờng

trung học cơ sở.

8.2.2. Phương pháp điều tra tình huống: Nghiên cứu sâu bằng quan sát,

phỏng vấn qua một số giờ dạy học toán.

8.2.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm thực tiễn: Tham khảo các bản

báo cáo tổng kết năm học, kế hoạch năm học của trƣờng, ngành và một số báo

cáo hội thảo về công tác chuyên môn nhằm tổng kết các kinh nghiệm quản lý

dạy học bộ môn Toán.

8.2.4. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia: Lấy ý kiến của cán bộ quản

lý của Phòng GD&ĐT huyện Thƣờng Tín, ý kiến của cán bộ quản lý tại các

nhà trƣờng đƣợc khảo sát thông qua phiếu điều tra về một số vấn đề nghiên

cứu mà đề tài quan tâm, đƣợc sử dụng trong việc xem xét thực trạng và các

biện pháp đề xuất.

8.2.5. Phương pháp khảo nghiệm: Về tính khả thi của các biện pháp

đƣợc đƣa ra trong luận văn.

8.3. P ươ g p áp g iê cứu bổ trợ

8.3.1. Phương pháp xử lý số liệu thống kê 8.3.2. Phương pháp so sánh để xử lý các kết quả nghiên cứu 8.3.3. Phương pháp quan sát Cách thực hiện: Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn đƣợc thực hiện theo hƣớng tập hợp, phân tích, đối chiếu, so sánh các dữ liệu, số liệu liên quan đến quản lý hoạt động dạy học môn Toán của Hiệu trƣởng theo định hƣớng phân hóa; nhằm đánh giá thực trạng hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa và thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Toán của Hiệu trƣởng theo định hƣớng phân hóa tại các trƣờng THCS ở huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội.

9. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 9.1. Ý g ĩa uận

Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở các trƣờng trung học cơ sở huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội.

9.2. Ý g ĩa t ực tiễn

Kết quả nghiên cứu áp dụng cho công tác quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở các trƣờng trung học cơ sở huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội nhằm nâng cao chất lƣợng dạy học môn Toán và hiệu quả của công tác quản lý.

10. Cấu trúc của luận văn

Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Khuyến nghị, Tài liệu tham khảo và Phụ lục, nội dung chính của Luận văn dự kiến đƣợc trình bày trong 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo

định hƣớng phân hóa ở trƣờng trung học cơ sở.

Chƣơng 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở các trƣờng trung học cơ sở huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội.

Chƣơng 3: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở các trƣờng trung học cơ sở huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội.

CHƢƠNG 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC

MÔN TOÁN THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÂN HÓA

Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ

1.1. Tổng quan nghiên cứu

1.1.1. N ữ g g iê cứu về p â óa, p â óa tr g dạy ọc, p â óa

tro g dạy ọc mô T á

Dạy học phân hóa đƣợc nghiên cứu và vận dụng rất nhiều ở các nƣớc

trên thế giới. Có thể kể đến:

David và Kimberly đã chỉ ra rằng, việc đƣa các phong cách học tập và

các loại trí khôn khác nhau vào trong bài học là một cách hiệu quả để phân

hóa phƣơng pháp giảng dạy. Đối với mỗi đặc điểm khác nhau của học sinh sẽ

có một số chiến lƣợc giảng dạy phù hợp và có một số mẫu thức chung giúp

kết nối toàn bộ hoặc hầu hết các đặc điểm khác biệt. Các tác giả David và

Kimberly đã tổng kết bốn yếu tố chính để nhận biết một lớp học đƣợc tổ chức

theo cách phân hóa, đó là: Làm bài tập theo nhóm nhỏ với bạn cùng lớp; Làm

việc cùng với giáo viên theo từng cá nhân hoặc nhóm nhỏ; Dành lƣợng thời

gian khác nhau trong một nhiệm vụ để giúp học tốt; Làm việc với các tài liệu

khác nhau để giúp học tốt.

Các tác giả Carol Ann Tomlinson và Marcia Imbeau [18] đã cho rằng

chiến lƣợc dạy học phân hóa đòi hỏi giáo viên phải “làm rõ mục đích học tập

bắt nguồn từ các tiêu chuẩn về nội dung, nhưng được thực hiện một cách

khéo léo để đảm bảo mọi học sinh đều tham gia và hiểu bài”. Tác giả Carol

Ann Tomlinson cho rằng “DHPH là quá trình đảm bảo rằng nội dung và

phương pháp học tập cũng như kiểm tra, đánh giá phải phù hợp với trình độ,

sở thích và PCHT của từng người học”. Đồng quan điểm đó tác giả Jenifer

Fox Whitney Hoffman cũng nhấn mạnh [28] “DHPH bao gồm lập kế hoạch,

giảng dạy và phương pháp đánh giá phù hợp với các cấp độ khác nhau về

kiến thức, sở thích, nhu cầu thể chất, xã hội của HS”.

Theo tác giả Hall [19]: DHPH là cách tiếp cận dạy và học đáp ứng

những đối tượng HS khác nhau trong cùng một lớp nhằm mục đích tối đa hóa

năng lực của mỗi cá nhân bằng cách tạo ra cho người học quá trình dạy học

phù hợp nhất với họ”. Còn tác giả Lê Thị Thu Hƣơng [21] cho rằng “DHPH

là một cách tiếp cận dạy học mà ở đó giáo viên tự điều chỉnh quá trình dạy

học cho phù hợp với từng cá nhân hoặc nhóm học sinh nhằm phát triển tối đa

năng lực học tập của mỗi em”.

Tác giả Tomlinson [17] (2005) cho rằng dạy học phân hóa là một chiến

thuật mang tính chất tiên phong, chú trọng tới chất lƣợng hơn là số lƣợng, bao

gồm các cách tiếp cận nội dung, quá trình, kết quả vô cùng đa dạng, lấy học

sinh làm trung tâm, là một sự kết hợp giữa các nhóm kĩ thuật, một cơ hội để

mọi ngƣời có thể học tập một cách đúng nghĩa nhất, và “hữu cơ”, nghĩa là

một chiến thuật rất có tiềm năng. Tuy nhiên, có rất nhiều ý kiến trái chiều về

chiến thuật này.

Tác giả Diane Heacox [16] (2005) cho rằng chiến thuật dạy học phân

hóa là “thay đổi tiến độ, trình độ, phƣơng pháp giảng dạy để phù hợp với nhu

cầu, phong cách hoặc/và sự hứng thú của học sinh. Giáo viên nên chuyên biệt

hóa nội dung, quá trình, kết quả dựa trên đặc điểm của từng học sinh. Các đặc

điểm bao gồm trình độ, phong cách học và sự hứng thú của học sinh: Các

mức trình độ, Phong cách học, Sự hứng thú.

Tác giả Csikszentmihalyi [28] (1990) cho rằng học sinh cần đƣợc

hƣớng tới một mức độ khó hơn một chút so với trình độ bản thân. Khi đó,

việc học mới thật sự trở nên đúng nghĩa. Một giáo án đƣợc dạy học phân hóa

sẽ chỉ rõ cách các bài học sẽ thử thách học sinh nhƣ thế nào, nhƣng mức độ sẽ

không quá cao, vẫn duy trì phù hợp với khả năng của học sinh. Quá trình học

sẽ đƣợc đẩy mạnh bằng cả cảm xúc và hoạt động.

Tác giả Nguyễn Bá Kim cho rằng cần kết hợp giữa giáo dục diện “đại

trà” với giáo dục diện “mũi nhọn”, đồng thời khuyến khích phát triển tối đa

và tối ƣu những khả năng của từng cá nhân. Trong rất nhiều những bài báo

gần đây đề cập tới dạy học phân hóa ở trƣờng phổ thông đã bàn tới thực trạng

dạy học phân hóa và các giải pháp nhằm thực hiện dạy học phân hóa sao cho

hiệu quả, đáp ứng yêu cầu đổi mới chƣơng trình và sách giáo khoa hiện nay.

Tác giả Phạm Thị Hồng Hạnh [16], trong bài viết “Thiết kế và tổ chức

dạy học phân hóa chủ đề Hàm số (Giải tích 12) gắn với định hướng nghề”, đã

đƣa ra quan niệm về dạy học phân hoá chủ đề Hàm số (Giải tích 12) gắn với

định hƣớng nghề, đó là: Giáo dục hƣớng nghiệp ở trƣờng phổ thông đƣợc

triển khai qua 4 hình thức: (i) sinh hoạt hƣớng nghiệp trên lớp; (ii) tích hợp

nội dung hƣớng nghiệp vào môn học; (iii) lao động sản xuất và học nghề phổ

thông; (iv) các hoạt động ngoại khoá về hƣớng nghiệp. Ở hình thức hƣớng

nghiệp thứ 2, GV bộ môn sẽ cung cấp cho HS thông tin về một số ngành nghề

liên quan đến môn học, giới thiệu cho HS các thành tựu, sự phát triển các

ngành nghề trong xã hội, giúp HS hiểu biết các ngành nghề một cách khoa

học, từ đó có những cân nhắc, lựa chọn nghề nghiệp trong tƣơng lai phù hợp

với năng lực, sở trƣờng và thiên hƣớng của bản thân.

Tác giả cho rằng: Dạy học phân hoá (DHPH) có thể coi là một định

hƣớng, một phƣơng pháp hay kĩ thuật dạy học, theo đó quá trình tổ chức dạy

học của giáo viên cần phải đƣợc triển khai tùy theo đối tƣợng, nhằm bảo đảm

yêu cầu giáo dục phù hợp với đặc điểm tâm - sinh lí, nhịp độ, khả năng, nhu

cầu và hứng thú khác nhau của những ngƣời học. DHPH là dạy học cho phép

GV tự thiết kế các chiến lƣợc dạy học sao cho phù hợp với nhu cầu, hứng thú,

năng lực và cách thức học tập khác nhau của mỗi HS; đồng thời khuyến khích

phát triển tối đa và tối ƣu những khả năng của cá nhân HS, nhƣng phải đảm

bảo mục tiêu về yêu cầu cần đạt của môn học theo quy định về phát triển năng

lực và phẩm chất HS.

Tác giả đã xây dựng quy trình thiết kế và tổ chức dạy học phân hoá gắn

với định hƣớng nghề gồm các bƣớc sau: Bƣớc 1: Khảo sát, phân hóa học sinh.

Bƣớc 2: Xác định mục tiêu. Bƣớc 3: Nghiên cứu tài liệu. Bƣớc 4: Thiết kế

giáo án và tổ chức dạy học. Bƣớc 5: Đánh giá và điều chỉnh.

Tác giả Phan Thị Thanh Hội [18], trong bài viết “Vận dụng dạy học

phân hóa để thiết kế và tổ chức các hoạt động học tập chƣơng cảm ứng - sinh

học 11”, đã đƣa ra những nội hàm cơ bản của khái niệm dạy học phân hóa.

Tác giả cho rằng: “Dạy học phân hóa đã được nghiên cứu bởi nhiều nhà giáo

dục trên thế giới và ở Việt Nam. Song song với dạy học tích hợp, DHPH được

xem như là một triết lí dạy học, trong đó cần phải xây dựng, tổ chức các con

đường học tập theo các con đường khác nhau, đảm bảo sự phù hợp về năng

lực nhận thức, phong cách học tập và hứng thú học tập với từng đối tượng

người học” [18]. Tác giả đã xác định những nguyên tắc thiết kế các hoạt

động học tập theo quan điểm dạy học phân hóa, đó là: Hoạt động học tập

phải dựa trên “vùng phát triển gần” về năng lực nhận thức của HS; Hoạt

động học tập phải dựa trên sự đa dạng phong cách học tập của HS: Phong

cách học tập bao gồm những đặc điểm riêng; Hoạt động học tập phải dựa

trên đa dạng trí tuệ của HS; Hoạt động học tập phải dựa trên đặc điểm vùng

miền của HS. Từ đó, tác giả xây dựng quy trình thiết kế các hoạt động học

tập vận dụng DHPH đƣợc tiến hành theo các bƣớc sau: Bƣớc 1: Xác định

mục tiêu bài học. Bƣớc 2: Xác định mạch nội dung của chủ đề. Bƣớc 3:

Thiết kế các hoạt động học tập theo phong cách học tập và năng lực nhận

thức. Bƣớc 4. Dự kiến đánh giá HS.

Tác giả Đỗ Thị Hồng Minh [29], trong bài viết “Dạy học phân hóa nội

dung viết phƣơng trình tiếp tuyến của đồ thị hàm số, Giải tích 11” đã chỉ ra

bản chất của dạy học phân hóa, đó là: “Dạy học phân hóa là chiến lƣợc giảng

dạy dựa trên nhận thức của giáo viên về nhu cầu và năng lực của từng cá nhân

ngƣời học. Dạy học phân hóa xuất phát từ sự biện chứng giữa thống nhất và

phân hóa, từ yêu cầu đảm bảo thực hiện tốt tất cả mục đích dạy học, đồng thời

khuyến khích phát triển tối đa và tối ƣu những khả năng của từng cá nhân”.

Thực tế cho thấy, học sinh trong lớp có nhiều điểm khác biệt, về quan điểm

và khả năng. Do đó, phƣơng pháp dạy học của giáo viên cần phân hóa theo

đối tƣợng ngƣời học. Chiến lƣợc dạy học phân hóa đòi hỏi giáo viên phải làm

rõ mục đích học tập bắt nguồn từ các tiêu chuẩn về nội dung, nhƣng đƣợc

thực hiện một cách khéo léo để đảm bảo mọi học sinh đều tham gia và hiểu

bài. Bản chất quá trình dạy học phân hóa là điều chỉnh nội dung kiến thức để

đáp ứng nhu cầu, khả năng, kinh nghiệm của ngƣời học.

Tác giả Đỗ Thị Hồng Minh đã xây dựng quy trình dạy học theo hƣớng

phân hóa gồm 3 bƣớc: Bƣớc 1: Phân loại đối tƣợng học sinh theo trình độ nhận

thức, nhu cầu: Bƣớc 2: Xây dựng và thực hiện kế hoạch dạy học phân hóa:

Bƣớc 3: Đánh giá và tổng kết: Tác giả Đỗ Thị Hồng Minh đã chỉ ra 4 hình thức

dạy học phân hóa, bao gồm: Phân hóa theo hứng thú; Phân hóa theo sự nhận

thức (lấy sự phân biệt nhịp độ làm căn cứ phân hóa); Phân hóa giờ học theo

học lực; Phân hóa giờ học theo động cơ, lợi ích học tập của ngƣời học.

Nhƣ vậy, các tác giả đã làm rõ, bình luận về hoạt động dạy và học môn

toán theo định hƣớng phân hóa, cụ thể: đã xác định những đặc điểm của dạy

học theo định hƣớng phân hóa, đặc điểm của dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa, vai trò của giáo viên và học sinh trong dạy học theo định

hƣớng phân hóa, xây dựng quy trình tổ chức hoạt động dạy và học môn toán

theo định hƣớng phân hóa theo các bƣớc cụ thể. Tuy nhiên, việc định hƣớng

cho hoạt động dạy và học môn toán theo định hƣớng phân hóa ở bậc trung

học cơ sở chƣa đƣợc nghiên cứu đầy đủ.

1.1.2. Những nghiên cứu về quản lý dạy học phân hóa, quản lý dạy học

phân hóa trong dạy học môn Toán

Tác giả Lại Minh Huấn, trong nghiên cứu về vấn đề Quản lý hoạt

động dạy học môn Toán ở các trƣờng trung học cơ sở quận Hà Đông, thành

phố Hà Nội, đã xây dựng đƣợc khung lý luận về Quản lý hoạt động dạy học

môn Toán, chỉ ra những nội dung và biện pháp quản lý của Hiệu trƣởng các

trƣờng trung học cơ sở, đồng thời đã tiến hành khảo sát thực trạng Quản lý

hoạt động dạy học môn Toán ở các trƣờng trung học cơ sở quận Hà Đông...

Từ đó, tác giả đã đề xuất 7 biện pháp cụ thể sau đây: Tổ chức nâng cao nhận

thức và trách nhiệm cho các chủ thể quản lý trong quản lý hoạt động dạy học

môn Toán ở các trƣờng trung học cơ sở quận Hà Đông, thành phố Hà Nội;

Kế hoạch hóa hoạt động dạy học môn Toán ở các trƣờng trung học cơ sở

quận Hà Đông, thành phố Hà Nội một cách khoa học, hợp lý; Thƣờng xuyên

tổ chức bồi dƣỡng chuyên môn cho giáo viên dạy học môn Toán ở các

trƣờng trung học cơ sở quận Hà Đông, thành phố Hà Nội; Chỉ đạo đổi mới

phƣơng pháp dạy học môn Toán ở các trƣờng trung học cơ sở quận Hà

Đông, thành phố Hà Nội theo hƣớng tiếp cận năng lực; Quản lý chặt chẽ

hoạt động học tập môn Toán của học sinh các trƣờng trung học cơ sở quận

Hà Đông, thành phố Hà Nội; Bảo đảm các điều kiện cho dạy và học các

trƣờng trung học cơ sở quận Hà Đông, thành phố Hà Nội; Thƣờng xuyên

kiểm tra, đánh giá kết quả dạy và học môn Toán của học sinh các trƣờng

trung học cơ sở quận Hà Đông, thành phố Hà Nội.

Trong luận văn thạc sĩ “Quản lý hoạt động dạy học môn Toán ở các

trường trung học phổ thông huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội”, tác giả

Nguyễn Tú Lệ [26] đã chỉ ra những nhân tố tác động đến Quản lý hoạt động

dạy học môn Toán ở các trƣờng trung học phổ thông huyện Thanh Trì, thành

phố Hà Nội, đó là: Tác động từ mục tiêu dạy học môn Toán ở các trƣờng

trung học phổ thông; Tác động từ năng lực, trình độ chuyên môn và kinh

nghiệm quản lý của chủ thể quản lý ở nhà trƣờng; Tác động từ cách dạy học

trong nhà trƣờng, hệ thống tài liệu, sách giáo khoa và các điều kiện đảm bảo

cho hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy học môn Toán ở các trƣờng

trung học phổ thông; Tác động từ sự ý thức, động cơ, nhận thức và những suy

nghĩ, tâm lý, thói quen không đúng đắn về học tập môn Toán của học sinh;

Tác động từ trình độ và phƣơng pháp học tập môn Toán của học sinh.

Tác giả cũng Nguyễn Tú Lệ đã triển khai đánh mức độ ảnh hƣởng của

các nhân tố nêu trên đối với Quản lý hoạt động dạy học môn Toán ở các

trƣờng trung học phổ thông huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội. Từ đó, tác

giả đã đề xuất các giải pháp sau đây nhằm nâng cao chất lƣợng và hiệu quả:

Tổ chức giáo dục nâng cao nhận thức và trách nhiệm cho các chủ thể quản lý

trong quản lý hoạt động dạy học môn Toán ở các trƣờng trung học phổ thông

huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội; Kế hoạch hóa hoạt động dạy học môn

Toán ở các trƣờng trung học phổ thông huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội

một cách khoa học, hợp lý; Thƣờng xuyên tổ chức bồi dƣỡng chuyên môn

cho giáo viên dạy học môn Toán ở các trƣờng trung học phổ thông huyện

Thanh Trì, thành phố Hà Nội; Chỉ đạo đổi mới phƣơng pháp dạy học môn

Toán ở các trƣờng trung học phổ thông huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội

theo hƣớng tiếp cận năng lực; Tích cực hóa hoạt động học tập môn Toán của

học sinh các trƣờng trung học phổ thông huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội.

Trong luận án tiến sĩ “Quản lý dạy học môn chuyên ở trường trung

học phổ thông chuyên theo hướng đảm bảo chất lượng”, tác giả Trịnh Ngọc

Tùng [34] đã tiến hành khảo sát thực trạng dạy học và thực trạng quản lý dạy

học các môn chuyên, trong đó có môn Toán ở một số trƣờng trung học phổ

thông theo 4 nội dung, đó là: Thực trạng quản lý các yếu tố đầu vào theo

hƣớng đảm bảo chất lƣợng; Thực trạng quản lý các yếu tố quá trình dạy học

theo hƣớng đảm bảo chất lƣợng; Thực trạng quản lý các yếu tố đầu ra theo

hƣớng đảm bảo chất lƣợng và Thực trạng quản lý các yếu tố thuộc về bối

cảnh dạy học. Trên cơ sở đó, tác giả Trịnh Ngọc Tùng đã đề xuất 4 nhóm biện

pháp nhằm nâng cao chất lƣợng và hiệu quả quản lý dạy học các môn chuyên,

trong đó có môn Toán ở một số trƣờng trung học phổ thông.

Nhƣ vậy, các tác giả đã làm rõ, bình luận về quản lý hoạt động dạy

và học môn toán theo định hƣớng phân hóa, cụ thể: đã xác định đƣợc

những nội dung chủ yếu của quản lý hoạt động dạy học theo định hƣớng

phân hóa, xác định đƣợc vai trò của Hiệu trƣởng, Tổ chuyên môn Toán.

Trong một số công trình đã làm khá rõ mức độ ảnh hƣởng của các yếu tố

đến chất lƣợng và hiệu quả quản lý hoạt động dạy và học môn toán theo

định hƣớng phân hóa. Một số tác giả đã chỉ ra những nguyên nhân chủ

quan và khách quan dẫn đến thực trạng quản lý hoạt động dạy và học môn

toán theo định hƣớng phân hóa hiện nay.

Khoảng trống nghiên cứu

Nhƣ vậy, cho đến nay đã có một số công trình tập trung nghiên cứu về

dạy học phân hóa, dạy học phân hóa môn Toán và quản lý dạy học phân hóa

môn Toán ở trƣờng trung học cơ sở và trung học phổ thông. Tuy nhiên, việc

triển khai nghiên cứu quản lý dạy học phân hóa môn Toán ở các trƣờng trung

học cơ sở trên địa bàn huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội thì chƣa có tác

giả nào nghiên cứu; chƣa có tác giả nào đề xuất những biện pháp cụ thể để

nâng cao chất lƣợng quản lý dạy học phân hóa môn Toán ở các trƣờng trung

học cơ sở trên địa bàn huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội. Việc đề xuất các

biện pháp nêu trên là nhiệm vụ của đề tài luận văn này.

1.2. Một số khái niệm

1.2.1. Hoạt động dạy học

Các nhà nghiên cứu giáo dục cho rằng: “Dạy học là toàn bộ các thao

tác có mục đích nhằm chuyển các giá trị tinh thần, các hiểu biết, các giá trị

văn hóa mà nhân loại đã đạt được hoặc cộng đồng đã đạt được vào bên trong

một con người”, một số khác dựa trên quan điểm phát triển, nhất là phát triển

về khoa học và công nghệ cho rằng “Dạy học là một quá trình gồm toàn bộ

các thao tác có tổ chức và có định hướng giúp người học từng bước có năng

lực tư duy và năng lực hành động với mục đích chiếm lĩnh các giá trị tinh

thần, các hiểu biết, các kỹ năng, các giá trị văn hóa mà nhân loại đã đạt được

để trên cơ sở đó có khả năng giải quyết được các bài toán”.

Hoạt động dạy học là một hệ thống toàn vẹn, bao gồm hoạt động dạy

của giáo viên và hoạt động học tập của học sinh. Hai hoạt động này có mối

liên hệ mật thiết với nhau, tƣơng tác, thâm nhập và sinh thành ra nhau tạo nên

một thể thống nhất là hoạt động dạy học.

Trong hoạt động dạy học, ngƣời giáo viên thể hiện vai trò lãnh đạo, tổ

chức và điều khiển hoạt động học tập của học sinh; ngƣời giáo viên đƣợc xem

là chủ thể trong hoạt động dạy học. Mặt khác, học sinh giữ vai trò tự giác, chủ

động, tích cực và sáng tạo, tự tổ chức, tự điều khiển hoạt động học tập của

bản thân nhằm lĩnh hội tri thức, hình thành kỹ năng, kĩ xảo và phát triển nhân

cách. Nhƣ vậy, dạy học là hoạt động kép, bao gồm dạy và học.

Từ những phân tích nêu trên, tác giả cho rằng: Dạy học là hoạt động

dưới sự tổ chức, điều khiể , ã đạo của gười giáo viên, học sinh tự giác,

tích cực, chủ động, tự tổ chức, tự điều khiển hoạt động nhận thức, học tập

của mình nhằm thực hiện có hiệu quả những nhiệm vụ dạy học.

1.2.2. Dạy học theo đị ướng phân hóa

Dạy học theo định hƣớng phân hóa đã đƣợc nghiên cứu bởi nhiều nhà

giáo dục trên thế giới và ở Việt Nam. Song song với dạy học tích hợp, DHPH

đƣợc xem nhƣ là một triết lí dạy học, trong đó cần phải xây dựng, tổ chức các

con đƣờng học tập theo các con đƣờng khác nhau, đảm bảo sự phù hợp về

năng lực nhận thức, phong cách học tập và hứng thú học tập với từng đối

tƣợng ngƣời học. Theo đó, khi DHPH, nội dung và hình thức học tập đƣợc

giáo viên phân hóa cho phù hợp với từng đối tƣợng hoặc nhóm đối tƣợng,

đảm bảo tính vừa sức cho học sinh yếu kém có thể dễ dàng tiếp thu tri thức

mới đồng thời tạo đƣợc sự hứng thú, thách thức đối với HS khá, giỏi; từ đó

giúp hình thành và phát triển nhiều năng lực cho HS, đặc biệt là năng lực tự

học, năng lực giải quyết vấn đề, …

Dạy học theo định hƣớng phân hoá có thể coi là một định hƣớng, một

phƣơng pháp hay kĩ thuật dạy học, theo đó quá trình tổ chức dạy học của giáo

viên cần phải đƣợc triển khai tùy theo đối tƣợng, nhằm bảo đảm yêu cầu giáo

dục phù hợp với đặc điểm tâm - sinh lí, nhịp độ, khả năng, nhu cầu và hứng

thú khác nhau của những ngƣời học. Theo Chƣơng trình giáo dục phổ thông

tổng thể, “DHPH là định hướng dạy học phù hợp với các đối tượng HS khác

nhau, nhằm phát triển tối đa tiềm năng vốn có của mỗi HS dựa vào đặc điểm

tâm - sinh lí, khả năng, nhu cầu, hứng thú và định hướng nghề nghiệp khác

nhau của HS” [5]. Từ các nghiên cứu của những tác giả đi trƣớc, có thể hiểu,

DHPH là dạy học cho phép GV tự thiết kế các chiến lƣợc dạy học sao cho

phù hợp với nhu cầu, hứng thú, năng lực và cách thức học tập khác nhau của

mỗi HS; đồng thời khuyến khích phát triển tối đa và tối ƣu những khả năng

của cá nhân HS, nhƣng phải đảm bảo mục tiêu về yêu cầu cần đạt của môn

học theo quy định về phát triển năng lực và phẩm chất HS.

1.2.3. Quản lý hoạt động dạy học

(i) Quản lý

Theo C.Mark: “Quản lý là lao động điều khiển lao động”. Ông coi việc

xuất hiện quản lý nhƣ là kết quả tất nhiên của sự chuyển biến nhiều quá trình

lao động cá biệt, tản mạn, độc lập với nhau thành một quá trình xã hội đƣợc

phối hợp lại. Ông viết: “Bất cứ lao động hay lao động chung nào mà tiến

hành trên một quy mô khá lớn đều yêu cầu phải có một sự chỉ đạo để điều hòa

những hoạt động cá nhân… Một nhạc sĩ độc tấu thì điều khiển lấy mình,

nhưng một dàn nhạc thì phải có nhạc trưởng” [9].

Tác giả Frederick Winslow Taylor cho rằng: “Quản lý là biết được

chính xác điều bạn muốn người khác làm, và sau đó hiểu được rằng họ đã

hoàn thành công việc một cách tốt nhất và rẻ nhất” [9]. Theo tác giả có 4

nguyên tắc quản lý khoa học. Đó là: Nghiên cứu một cách khoa học mỗi yếu

tố của một công việc và xác định phƣơng pháp tốt nhất để hoàn thành; Tuyển

chọn ngƣời và huấn luyện họ hoàn thành nhiệm vụ bằng phƣơng pháp khoa

học; Ngƣời quản lý phải hợp tác đầy đủ, toàn diện với ngƣời bị quản lý để

đảm bảo chắc chắn rằng họ làm theo phƣơng pháp đúng đắn; Có sự phân công

trách nhiệm rõ ràng giữa ngƣời quản lý và ngƣời bị quản lý.

Một số tác giả khác cũng đƣa ra những định nghĩa khác nhau về quản

lý. Ví dụ: H.Koontz: “Quản lý là một hoạt động thiết yếu, nó đảm bảo phối

hợp những nỗ lực hoạt động cá nhân nhằm đạt được các mục đích của nhóm

(tổ chức). Mục tiêu của quản lý là hình thành một môi trường mà trong đó

con người có thể đạt được các mục đích của nhóm với thời gian, tiền bạc, vật

chất và sự bất mãn cá nhân ít nhất” [9].

Henry Fayol cho rằng: “Quản lý có 5 chức năng cơ bản là: Kế hoạch

hóa, tổ chức, chỉ huy, phối hợp và kiểm tra” [9]. Sau này, các nhà quản lý

và lý luận đã tổng hợp lại thành 4 chức năng là: Kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo

và kiểm tra.

Tác giả cho rằng “Quả ạt động có ý thức của c gười

nhằm đị ướng, tổ chức, sử dụng các nguồn lực và phối hợp động

của một óm gười hay một cộ g đồ g gười để đạt được các mục tiêu đề

ra một cách hiệu quả nhất trong bối cả v các điều kiện nhất định”.

(ii) Quản lí hoạt động dạy học

Kế thừa định nghĩa về quản lý và quản lý hoạt động dạy học, tác giả

cho rằng: “Quản lý hoạt động dạy học là hoạt động quản lý của các chủ thể

quản lý nhằm tác độ g, đị ướng, chỉ đạo, tổ chức, uy động các nguồn

lực và kiểm tra đá giá đến các khách thể, đối tượng quản lý nhằm đạt

được mục tiêu của hoạt động dạy học và mục tiêu của quá trình quản lý”.

1.2.4. Quản lý hoạt động dạy học t e đị ướng phân hóa

Theo Chƣơng trình giáo dục phổ thông tổng thể [5], “DHPH là định

hướng dạy học phù hợp với các đối tượng HS khác nhau, nhằm phát triển tối

đa tiềm năng vốn có của mỗi HS dựa vào đặc điểm tâm - sinh lí, khả năng,

nhu cầu, hứng thú của HS” [5].

Quản lý hoạt động dạy học theo định hƣớng phân hóa là hoạt động

quản lý nhằm chỉ đạo, định hƣớng, tổ chức, huy động các nguồn lực cho hoạt

động dạy học và kiểm tra, đánh giá, tác động đến các khách thể và đối tƣợng

quản lý (đặc biệt là học sinh) sau khi đã tiến hành quá trình phân tích, phân

loại học sinh thành những nhóm đối tƣợng khác nhau về khả năng nhận thức,

tri thức, kỹ năng, kỹ xảo và thái độ học tập; từ đó có thể phát huy tối đa tiềm

năng vốn có của mỗi HS dựa vào đặc điểm tâm - sinh lí, khả năng, nhu cầu,

hứng thú của HS.

Nhƣ vậy, kết quả phân hóa học sinh là tiền đề, căn cứ quan trọng bậc

nhất để triển khai các hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy học theo

định hƣớng phân hóa. Điều này đặt ra vấn đề kỹ thuật, xây dựng thang đo và

cách thức phân hóa phải đƣợc nghiên cứu, đánh giá chính xác, khách quan và

minh bạch. Nếu quá trình phân hóa không chính xác thì toàn bộ hoạt động dạy

học và quản lý hoạt động dạy học theo định hƣớng phân hóa sẽ trở nên vô

nghĩa, thậm chí gây kết quả tiêu cực.

Việc dạy học theo định hƣớng phân hóa là nhiệm vụ có tính chất

nguyên tắc trong các trƣờng học nói chung, trƣờng trung học cơ sở nói riêng;

phải tuân thủ nguyên tắc thống nhất giữa cái chung và cái riêng; giữa tính đại

trà và tính khác biệt trong khả năng nhận thức, phong cách học tập của mỗi

học sinh trong một tập thể lớp. Do đó, quản lý dạy học theo định hƣớng phân

hóa cũng sẽ là nhiệm vụ hết sức khó khăn của các chủ thể quản lý.

Một số tác giả cho rằng: Dạy học phân hóa là định hƣớng trong đó giáo

viên tổ chức dạy học tùy theo đối tƣợng, nhằm bảo đảm yêu cầu giáo dục phù

hợp với đặc điểm tâm - sinh lý, nhịp độ, khả năng, nhu cầu và hứng thú khác

nhau của những ngƣời học; trên cơ sở đó phát triển tối đa tiềm năng vốn có

của mỗi học sinh. Ngƣời ta thƣờng phân biệt giữa phân hóa trong và phân hóa

ngoài. Phân hóa trong (còn gọi là phân hóa vi mô) là cách dạy học chú ý tới

các đối tƣợng riêng biệt, cá nhân hóa ngƣời học trên lớp, phù hợp với từng đối

tƣợng để tăng hiệu quả dạy học, kết quả phân hóa trong phụ thuộc chủ yếu

vào năng lực và phƣơng pháp của ngƣời dạy.

1.2.5. Quản lý hoạt động dạy học mô T á t e đị ướng phân hóa

Quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa là một

trong những nội dung của quản lý hoạt động dạy học. Do vai trò quan trọng

và tính chất đặc thù của môn Toán trong phạm vi các trƣờng trung học cơ sở,

nên quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa sẽ giữ

vai trò trung tâm trong quản lý hoạt động dạy học theo định hƣớng phân hóa.

Trong phạm vi luận văn này, Quản lý hoạt động dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa đƣợc xem xét tổng hòa các góc độ sau:

Xét t e góc độ tiếp cận chức ă g, quản lý hoạt động dạy học môn

Toán theo định hƣớng phân hóa bao gồm các nội dung sau:

Lập kế hoạch hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa;

Chỉ đạo thực hiện kế hoạch hoạt động dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa;

Tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa;

Kiểm tra đánh giá thực hiện kế hoạch hoạt động dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa.

Xét theo góc độ quản lý nội dung thì quản lý hoạt động dạy học môn

Toán theo định hƣớng phân hóa bao gồm các nội dung sau:

Quản lý mục tiêu, nhiệm vụ hoạt động dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa;

Quản lý nội dung hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa;

Quản lý phƣơng pháp, phƣơng tiện hoạt động dạy học môn Toán theo

định hƣớng phân hóa;

Quản lý kết quả hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa;

Quản lý các điều kiện đảm bảo hoạt động dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa.

Xét về bản chất, khi hoạt động dạy học của giáo viên đƣợc thiết kế theo

định hƣớng phân hóa thì hoạt động học tập của học sinh cũng đƣợc triển khai

đồng bộ theo định hƣớng phân hóa.

Bên cạnh đó, hoạt động dạy học môn Toán vốn đƣợc xem là một hệ

thống chỉnh thể với nhiều thành tố bộ phận mà mỗi bộ phận lại là những hệ

thống riêng biệt. Do vậy, tất cả các thành tố, bộ phận của hoạt động dạy học

môn Toán (Mục tiêu, nhiệm vụ, nội dung, phương pháp, kiểm tra, đánh giá...)

cũng phải đƣợc thiết kế, xây dựng và vận hành theo định hƣớng phân hóa.

Chủ thể quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân

hóa bao gồm: Các cấp quản lý, Hiệu trƣởng trƣờng trung học cơ sở, Tổ trƣởng

chuyên môn Toán, giáo viên môn Toán.

Khách thể, đối tƣợng quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa bao gồm: Giáo viên môn Toán, học sinh học tập môn Toán.

Tóm lại, quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân

hóa là một loại hình quản lý có tính chất đặc thù, đƣợc thực hiện trong những

điều kiện tiêu chuẩn, đó là sự phân hóa học sinh là căn cứ, cơ sở để triển khai

tất cả các hoạt động dạy học môn Toán.

1.3. Hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở trƣờng

trung học cơ sở

1.3.1. Vị trí, vai trò của môn Toán ở trường trung học cơ sở

Có thể khẳng định: Môn Toán ở trƣờng trung học cơ sở có một vị trí

đặc biệt quan trọng và vai trò chủ đạo, định hƣớng cho các môn học còn lại,

đặc biệt là các môn học về khoa học tự nhiên. Điều này thể hiện thông qua

những nội dung cụ thể sau đây:

Môn Toán ở trƣờng trung học cơ sở có số tiết học lớn nhất (560 tiết)

trong số các môn học ở bậc học trung học cơ sở. Điều này sẽ dẫn đến khối

lƣợng tri thức, kỹ năng, kĩ xảo mà học sinh cần trang bị và chiếm lĩnh rất lớn

so với các môn học khác. Cụ thể:

Cả năm: 140 tiết

Đại số: 70 tiết

Hình học: 70 tiết

Học kì I: 19 tuần (72 tiết)

40 tiết

32 tiết

Học kì II: 18 tuần (68 tiết)

30 tiết

38 tiết

Lớp 9

Cả năm: 140 tiết

Đại số: 70 tiết

Hình học: 70 tiết

Học kì I: 19 tuần (72 tiết)

40 tiết

32 tiết

Học kì II:18 tuần (68 tiết)

30 tiết

38 tiết

Lớp 8

Cả năm: 140 tiết

Đại số: 70 tiết

Hình học: 70 tiết

Học kì I: 19 tuần (72 tiết)

40 tiết

32 tiết

Học kì II: 18 tuần (68 tiết)

30 tiết

38 tiết

Lớp 7

Cả năm: 140 tiết

Số học: 111 tiết

Hình học: 29 tiết

Học kì I: 19 tuần (72 tiết)

58 tiết

14 tiết

Học kì II: 18 tuần (68 tiết)

53 tiết

15 tiết

Lớp 6

Môn Toán ở trƣờng trung học cơ sở đƣợc bố trí giảng dạy và học tập

xuyên suốt toàn bộ thời gian ở bậc trung học cơ sở. Cụ thể, môn Toán đƣợc

bố trí vào tất cả các ngày trong tuần, tất cả các tuần trong một năm học và

đƣợc sắp xếp giảng dạy và học tập từ lớp 6 đến lớp 9. Trong khi đó, một số

môn học ở bậc học này chỉ đƣợc bố trí ở lớp 8 hoặc 9 hoặc trong một vài học

kỳ nhất định, không đƣợc bố trí xuyên suốt nhƣ môn Toán. Điều này dẫn đến

việc giáo viên và học sinh sẽ phải phân phối thời gian nhiều nhất cho môn học

này thì mới có thể hoàn thành các nhiệm vụ dạy học của môn học này.

Bên cạnh đó, vai trò và sức ảnh hƣởng của môn học này đến việc giảng

dạy và học tập các môn học khác cũng rất rõ nét và rất lớn; ngoài ra, thói quen

học tập và quan niệm truyền thống về môn Toán cũng góp phần làm củng cố

vai trò của môn Toán đối với bậc học trung học cơ sở.

1.3.2. Mục tiêu của mô T á tr g trường trung học cơ sở

Chƣơng trình môn Toán trong trƣờng trung học cơ sở giúp học sinh đạt

các mục tiêu chủ yếu sau:

(i) Hình thành và phát triển những năng lực chung cốt lõi (NL tự chủ

và tự học, NL giao tiếp và hợp tác, NL giải quyết vấn đề và sáng tạo) và

NL toán học (NL tƣ duy và lập luận toán học; NL mô hình hoá toán học;

NL giải quyết vấn đề toán học; NL giao tiếp toán học; NL sử dụng công cụ,

phƣơng tiện học Toán).

(ii) Có những kiến thức, kỹ năng toán học phổ thông, cơ bản, thiết yếu;

phát triển khả năng giải quyết vấn đề có tính tích hợp liên môn giữa môn

Toán và các môn học khác nhƣ Vật lý, Hoá học, Sinh học, Địa lý, Tin học,

Công nghệ, ... tạo cơ hội để học sinh đƣợc trải nghiệm, áp dụng toán học vào

đời sống thực tế.

(iii) Hình thành và phát triển những phẩm chất chung (yêu nƣớc, nhân

ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm) và những phẩm chất mà giáo dục toán

học đem lại (tính kỷ luật, kiên trì, độc lập, sáng tạo, hợp tác; thói quen tự học,

hứng thú và niềm tin trong học Toán).

(iv) Có cái nhìn tƣơng đối tổng quát về những ngành nghề liên quan

đến toán học làm cơ sở định hƣớng nghề nghiệp sau này, cũng nhƣ có đủ

năng lực tối thiểu để tự mình tìm hiểu những vấn đề liên quan đến toán học

trong suốt cuộc đời.

1.3.3. Dạy học môn Toán ở trường trung học cơ sở t e đị ướng phân hóa

Trƣớc hết, cần thống nhất và khẳng định: Dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa bao gồm hai hoạt động cụ thể là: Hoạt động dạy học môn

Toán của giáo viên theo định hƣớng phân hóa và hoạt động học tập môn Toán

của học sinh theo định hƣớng phân hóa.

1.3.3.1. Hoạt động dạy học môn Toán của giáo viên theo định hướng phân hóa

Hoạt động dạy môn Toán định hƣớng phân hóa bao gồm những nội

dung cụ thể sau đây:

Phân hóa (Phân tích, phân loại, sắp xếp...) học sinh thành các nhóm

khác nhau theo những tiêu chuẩn khác nhau. Đa số các giáo viên sẽ phân hóa

học sinh thành các nhóm: Xuất sắc, giỏi, khá, trung bình, yếu, kém. Tiêu

chuẩn để phân hóa là khả năng nhận thức, khối lƣợng kiến thức, kỹ năng, kĩ

xảo và thái độ học tập môn Toán của học sinh. Cách thức để phân hóa học

sinh chủ yếu dựa trên kết quả học tập, kết quả các cuộc thi đánh giá năng lực

của học sinh.

Chỉ đạo, tổ chức điều khiển học sinh triển khai hoạt động học tập môn

Toán theo đúng các nguyên tắc phân hóa, từ việc lĩnh hội tri thức đến rèn

luyện và hình thành kỹ năng, kỹ xảo.

Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Toán của học sinh theo đúng

các nguyên tắc phân hóa.

Nhƣ vậy, trên cơ sở kết quả phân hóa học sinh, toàn bộ các hoạt động

dạy học của giáo viên sẽ đƣợc định hƣớng, triển khai theo định hƣớng phân

hóa và tuân thủ những nguyên tắc phân hóa với tƣ cách là một phƣơng

pháp dạy học.

Hoạt động dạy môn Toán định hƣớng phân hóa còn đƣợc xem xét nhƣ

một hệ thống, bao gồm những thành tố sau:

Mục tiêu: Hoạt động dạy môn Toán định hƣớng phân hóa có mục tiêu

là phân loại học sinh theo các trình độ khác nhau về môn Toán để tiến hành

phù hợp với từng trình độ.

Nội dung: Hoạt động dạy môn Toán định hƣớng phân hóa có nội dung

tổng hợp, gồm nhiều mức độ khác nhau phù hợp với trình độ khác nhau.

Phƣơng pháp và hình thức: Thể hiện cách thức tiến hành dạy học môn

Toán khác nhau, xuất phát từ mục tiêu và nội dung khác nhau.

Đánh giá: Thể hiện theo những trình độ khác nhau đã đƣợc phân hóa.

1.3.3.2. Hoạt động học tập của học sinh theo định hướng phân hóa

Với tƣ cách là khách thể, đối tƣợng của dạy học phân hóa, hoạt động

học tập của học sinh có những đặc điểm sau:

Hoạt động chiếm lĩnh tri thức, hình thành kĩ năng, kĩ xảo Toán học

đƣợc tổ chức theo hƣớng chịu sự chỉ đạo, tổ chức, điều khiển từ hoạt động

dạy học của giáo viên. Tức là, mỗi học sinh hoặc mỗi nhóm học sinh sẽ đƣợc

lĩnh hội kiến thức mới, hình hình thành kĩ năng, kĩ xảo trên cơ sở phù hợp với

khả năng nhận thức, phong cách học tập, đặc điểm tâm sinh lý, sở trƣờng, nhu

cầu, động cơ... của bản thân. Nhƣ vậy, từ việc dạy học phân hóa dần chuyển

đến tiệm cận với dạy học cá thể hóa.

Trong hoạt động chiếm lĩnh tri thức, hình thành kĩ năng, kĩ xảo Toán

học, mỗi học sinh hoặc nhóm học sinh lại thể hiện vai trò chủ thể của mình

thông qua việc chủ động, tích cực và sáng tạo trong việc tự tổ chức, tự điều

khiển hoạt động học tập môn Toán của mình tiến đến tự học môn Toán (có

vai trò giám sát gián tiếp của giáo viên). Lý thuyết và thực tiễn dạy học môn

Toán cho thấy: Tự học môn Toán chính là đỉnh cao của học tập môn Toán, đó

cũng là mục tiêu hƣớng đến của hoạt động dạy học môn Toán.

Ngoài ra, hoạt động học tập của học sinh theo định hƣớng phân hóa thể

hiện tính độc đáo, khác biệt giữa các cá nhân (do tính chất phân hóa), cụ thể:

Xu hƣớng học tập, năng lực tự học, phong cách học tập khác nhau... của từng

học sinh và từng trình độ khác nhau.

1.4. Quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở

trƣờng THCS

1.4.1. Vai trò của Hiệu trưởng, nhóm/cụm trưởng chuyên môn trong quản

lý hoạt động dạy học mô T á t e đị ướng phân hóa ở trường THCS

Trong công tác chuyên môn nói chung, trong việc dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa trong phạm vi trƣờng THCS, ngƣời Hiệu trƣởng có

vai trò đặc biệt quan trọng. Cụ thể nhƣ sau:

Một là, Hiệu trưởng là người lập kế hoạch tổ chức dạy học phân hóa

cho giáo viên trong phạm vi quản lý. Đây là một chức năng quản lý cơ bản

của Hiệu trưởng, phản ánh tập trung nhất năng lực quản lý của Hiệu trưởng.

Để lập đƣợc kế hoạch này, Hiệu trƣởng phải khảo sát, phân tích và tổng

hợp đƣợc một số nội dung sau: Nguồn lực phục vụ dạy học phân hóa môn

Toán cho giáo viên; những thuận lợi và khó khăn cho dạy học phân hóa môn

Toán cho giáo viên; Thực trạng đội ngũ giáo viên hiện có; những yêu cầu của

việc dạy học phân hóa môn Toán đối với giáo viên.

Bản kế hoạch tổ chức dạy học phân hóa môn Toán cho đội ngũ giáo

viên bao gồm những nội dung sau: Mục tiêu và nhiệm vụ cụ thể; Nội dung,

phƣơng pháp và hình thức dạy học phân hóa môn Toán; Cách thức kiểm

tra, đánh giá, giám sát hoạt động dạy học phân hóa môn Toán cho giáo

viên; Các đơn vị và cá nhân tham gia hoạt động dạy học phân hóa môn

Toán; Việc đánh giá hiệu quả tham gia, hoạt động dạy học phân hóa môn

Toán; Các điều kiện về kinh phí, cơ sở vật chất phục vụ dạy học phân hóa

môn Toán THCS; Thời gian và địa điểm tiến hành dạy học phân hóa môn

Toán; Các phƣơng án dự phòng.

Việc lập kế hoạch tổ chức dạy học phân hóa môn Toán viên là khâu rất

quan trọng trong chu trình quản lý chuyên môn của Hiệu trƣởng trƣờng

THCS. Khâu này có tính chất quyết định đến sự thành công và hiệu quả của

dạy học phân hóa môn Toán.

Hai là, Hiệu trưởng là người chỉ đạo, tổ chức và kiểm tra hoạt động

dạy học phân hóa môn Toán.

Chỉ đạo, tổ chức và kiểm tra là ba chức năng quản lý cơ bản của Hiệu

trƣởng trong phạm vi quản lý chuyên môn ở nhà trƣờng THCS. Sau khi lập kế

hoạch dạy học phân hóa môn Toán, Hiệu trƣởng chính là ngƣời chỉ đạo, tổ

chức và triển khai kế hoạch đó trong thực tiễn của nhà trƣờng. Để thực hiện

tốt vai trò này, Hiệu trƣởng phải thực hiện đầy đủ các yêu cầu sau:

Chuẩn bị, huy động và sử dụng tốt, hiệu quả, khả thi; động viên khích

lệ, lôi cuốn đƣợc đội ngũ giáo viên tham gia với tinh thần, trách nhiệm, lƣơng

tâm nghề nghiệp và hiệu quả cao nhất.

Thƣờng xuyên, liên tục kiểm tra, đánh giá, giám sát dạy học phân hóa

môn Toán trong phạm vi quản lý. Việc kiểm tra, đánh giá phải toàn diện,

chính xác, khách quan và đƣa ra các giải pháp quản lý phù hợp với điều kiện,

hoàn cảnh khi có sự cố xảy ra có tính chất bất ngờ, ngoài dự đoán.

Ba là, Hiệu trưởng là “sợi dây” kết nối giữa các cơ quan quản lý nhà

nước về GD&ĐT và nhà trường.

Tức là, Hiệu trƣởng là ngƣời tiếp thu ý kiến chỉ đạo của cấp trên

trong công tác nói chung, trong việc dạy học phân hóa môn Toán để giáo

viên đáp ứng yêu cầu dạy học phân hóa môn Toán nói riêng để tổ chức

triển khai thực hiện, ý kiến chỉ đạo đó trong phạm vi quản lý đƣợc giao.

Đồng thời, Hiệu trƣởng cũng là ngƣời có trách nhiệm báo cáo kết quả thực

hiện dạy học phân hóa môn Toán và đề xuất những biện pháp để nâng cao

kết quả dạy học phân hóa môn Toán. Bên cạnh đó, Hiệu trƣởng là ngƣời

khảo sát tổng hợp những nhu cầu, nguyện vọng, đề xuất của đội ngũ giáo

viên, trên cơ sở đó tham mƣu, đề xuất với các cơ quan quản lý nhà nƣớc để

tổ chức thực hiện tốt nhiệm vụ dạy học phân hóa môn Toán và nâng cao

chất lƣợng, hiệu quả của hoạt động này.

Lý luận và thực tiễn đều cho thấy: Nhóm/cụm trƣởng chuyên môn có vai

trò hết sức quan trọng trong quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa ở trƣờng trung học cơ sở. Họ là những ngƣời trực tiếp tổ chức,

triển khai, thực hiện chỉ đạo về chuyên môn của Hiệu trƣởng đến từng giáo

viên; đồng thời, họ cũng là ngƣời kiểm tra - đánh giá, tham mƣu cho Hiệu

trƣởng về các vấn đề chuyên môn liên quan đến quản lý hoạt động dạy học

môn Toán theo định hƣớng phân hóa; phản ánh tâm tƣ, nguyện vọng, đề xuất

của đội ngũ giáo viên dạy Toán đến Hiệu trƣởng và các cấp quản lý cao hơn.

1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động dạy học mô T á t e đị ướng

phân hóa ở trường trung học cơ sở

1.4.2.1. Quản lý hoạt động giảng dạy môn Toán của giáo viên theo định

hướng phân hóa

Việc tổ chức các hoạt động chuyên môn trong phạm vi hoạt động dạy

học môn Toán theo định hƣớng phân hóa là nội dung quản lý có tính chất

nền tảng, cốt lõi của công tác quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo

định hƣớng phân hóa ở trƣờng trung học cơ sở, bao gồm những nội dung

cụ thể sau đây:

Tổ chức thiết kế các bài giảng và sinh hoạt chuyên môn (thảo luận,

xemina, làm giáo án chung, nghiên cứu khoa học, phản biện...) theo yêu cầu

định hƣớng phân hóa;

Tổ chức thực hiện các bài giảng môn Toán đƣợc thiết kế đúng theo mục

tiêu của định hƣớng phân hóa;

Tổ chức cho học sinh tham gia thực hiện các hoạt động học tập, chiếm

lĩnh tri thức, hình thành kỹ năng kĩ xảo theo yêu cầu định hƣớng phân hóa;

Tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp của môn Toán (giao lƣu Toán

học, định hƣớng nghề...) theo yêu cầu định hƣớng phân hóa;

Tổ chức các hoạt động thị phạm, dự giờ, thăm lớp theo yêu cầu định

hƣớng phân hóa;

Tổ chức các hoạt động quan sát sƣ phạm (trực tiếp và gián tiếp) theo

yêu cầu định hƣớng phân hóa;

Tổ chức các hoạt động kiểm tra, đánh giá bài giảng và đánh giá kết quả

học tập của học sinh theo yêu cầu định hƣớng phân hóa;

Tổ chức các hoạt động bồi dƣỡng chuyên môn, nghiệp vụ, phát triển

nghề nghiệp cho đội ngũ giáo viên theo yêu cầu định hƣớng phân hóa.

Tổ chức đánh giá đầu vào, đánh giá hứng thú học tập môn Toán Tổ

chức kiểm tra, đánh giá đầu vào khâu đầu tiên và giữ vai trò quan trọng trong

việc dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa vì kết quả kiểm tra, đánh

giá đầu vào của môn Toán là căn cứ để phân hóa, xếp loại học sinh.

Việc tổ chức kiểm tra, đánh giá đầu vào của môn Toán để phân hóa học

sinh phải đảm bảo những nguyên tắc và yên cầu sau:

Đảm bảo tính chính xác: Tức là toàn bộ kết quả kiểm tra, đánh giá đầu

vào của môn Toán phải phản ánh chính xác khả năng nhận thức, kĩ năng, kĩ

xảo, phong cách học.... về Toán của học sinh. Việc đảm bảo tính chính xác sẽ

làm cho quá trình phân hóa trở nên chính xác và thuận lợi, hiệu quả cho hoạt

động dạy học môn Toán sau này.

Đảm bảo tính khách quan, minh bạch: Tức là toàn bộ quá trình tổ chức

kiểm tra, đánh giá đầu vào của môn Toán đƣợc công bố đầy đủ, khách quan,

công bằng đối với tất cả học sinh tham dự; tất cả quy trình kiểm tra, đánh giá

đầu vào tuân thủ các nguyên tắc cụ thể trong kiểm tra đánh giá, đó là: Bí mật

về đề thi, nội dung kiểm tra đánh giá phù hợp với chƣơng trình học tập môn

Toán, thang đo, chấm bài.... tuân thủ những quy định trong nghề dạy học và

đặc thù của dạy học phân hóa. Kết quả kiểm tra, đánh giá đầu vào của môn

Toán phải đƣợc thông báo tới học sinh thông qua nhiều kênh khác nhau (điện

thoại, email...), kịp thời, chính xác...

1.4.2.2. Xây dựng môi trường, các điều kiện phục vụ dạy học môn toán theo

định hướng phân hóa

Xây dựng môi trƣờng, các điều kiện phục vụ dạy học môn toán theo

định hƣớng phân hóa bao gồm những nội dung sau đây:

- Chỉ đạo tổ chuyên môn và giáo viên giáo dục động cơ học tập Toán:

Việc chỉ đạo tổ chuyên môn và giáo viên giáo dục động cơ học tập Toán là

nhiệm vụ của Hiệu trƣởng trƣờng trung học cơ sở. Hoạt động của tổ chuyên

môn theo định hƣớng phân hóa sẽ đƣợc tiến hành song song và đồng thời với

các nhiệm vụ chuyên môn khác trong nhà trƣờng THCS. Việc giáo dục động

cơ học tập môn Toán theo định hƣớng phân hóa đƣợc tiến hành theo các

bƣớc: Giáo dục nhận thức về môn Toán; trang bị các kỹ năng cần thiết và thái

độ học tập đúng đắn về môn Toán, đây là nhiệm vụ của giáo viên.

- Chỉ đạo giáo viên hƣớng dẫn, tƣ vấn học sinh phƣơng pháp học tập

toán phù hợp với đặc điểm cá nhân: Việc hƣớng dẫn, tƣ vấn học sinh phƣơng

pháp học tập toán phù hợp với đặc điểm cá nhân là điều kiện tiên quyết cho

sự thành công của Hoạt động dạy và học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

và đó là nhiệm vụ của giáo viên môn Toán nói riêng, giáo viên nói chung.

- Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo hƣớng phân hóa: Thông

thƣờng, hoạt động kiểm tra, đánh giá đầu vào của môn Toán để phân hóa học

sinh sẽ đƣợc tiến hành vào đầu mỗi học kỳ thông qua các bài kiểm tra năng

lực. Kết quả kiểm tra đánh giá sẽ là căn cứ để xếp loại học sinh vào các nhóm

khác nhau. Thực tiễn dạy học môn Toán cho thấy: Giáo viên thƣờng xếp mỗi

học sinh trong lớp mình vào mỗi nhóm phản ánh trình độ, khả năng nhận

thức, kĩ năng, kĩ xảo học tập theo các mức độ sau: Xuất sắc, giỏi, khá, trung

bình, yếu, kém. Tuy nhiên, việc kiểm tra đánh giá liên tục đƣợc giáo viên tiến

hành trong suốt quá trình dạy học môn Toán thông qua các bài kiểm tra 15

phút, 1 tiết với những hình thức rất đa dạng: Kiểm tra miệng, kiểm tra viết,

kiểm tra thực hành...

1.4.2.3. Chuẩn bị, huy động các nguồn lực cho việc dạy học môn Toán theo

định hướng phân hóa

Việc chuẩn bị, huy động các nguồn lực là một trong những khâu có vai

trò quyết định đến hiệu quả của dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa;

đƣợc triển khai ở nhiều cấp độ khác nhau, cụ thể:

Mỗi giáo viên có sự chuẩn bị giáo án, đầu tƣ cho bài giảng theo định

hƣớng phân hóa. Rõ ràng, với các mức độ đầu vào khác nhau (Xuất sắc, giỏi,

khá, trung bình, yếu, kém), giáo viên sẽ phải chuẩn các cách thức dạy học vừa

đảm bảo phù hợp chung lại phải phù hợp với từng nhóm; miễn sao phát huy

tối đa tiềm năng của mỗi học sinh. Trong dạy học môn Toán theo định hƣớng

phân hóa thì việc chuẩn bị, sƣu tập hệ thống bài tập ở mỗi giáo viên thể hiện

tập trung nhất nguyên tắc và định hƣớng phân hóa. Mỗi giáo viên sẽ chuẩn bị

các loại bài tập khác nhau cho mỗi nhóm học sinh khác nhau để đảm bảo tính

vừa sức và tác động đến vùng phát triển trí tuệ gần nhất của học sinh.

Trƣờng trung học cơ sở chuẩn bị, huy động các nguồn lực dạy học môn

Toán theo định hƣớng phân hóa gồm những nội dung sau: Chuẩn bị cơ sở vật

chất, trang thiết bị dạy học (yêu cầu ngày càng cao của dạy học phân hóa nên

việc chuẩn bị này càng đòi hỏi đầy đủ, phong phú, phù hợp, hiệu quả, thẩm

mỹ...); Chuẩn bị sách giáo khoa, hệ thống tài liệu tham khảo, các kênh học

liệu cho giáo viên; Tập huấn, bồi dƣỡng giáo viên nắm đƣợc những nội dung

cơ bản trong dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa.

1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo

định hƣớng phân hóa ở trƣờng THCS

Lý luận và thực tiễn dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở

trƣờng THCS cho thấy có một số yếu tố sau ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động

dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở trƣờng THCS, đó là:

1.5.1. Trì độ quản lý của các chủ thể trong quản lý hoạt động dạy học

mô T á t e đị ướng phân hóa ở trường THCS

Trình độ quản lý của các chủ thể trong quản lý (cán bộ quản lý giáo dục

các cấp, hiệu trƣởng, tổ trƣởng chuyên môn) là yếu tố đầu tiên và có sức ảnh

hƣởng rất mạnh đến quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng

phân hóa ở trƣờng THCS theo cả hai chiều hƣớng tích cực và tiêu cực.

Trong quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

ở trƣờng THCS, các chủ thể quản lý phải thỏa mãn và đáp ứng đồng thời hai

yêu cầu cụ thể sau:

Có chuyên môn tốt về Toán theo định hướng phân hóa. Yêu cầu này

đòi hỏi cán bộ quản lý thực hiện tốt bài giảng thực tế môn Toán theo định

hƣớng phân hóa, nắm vững các nguyên tắc phân hóa trong dạy học, triển khai

đƣợc các bƣớc, quy trình dạy học theo định hƣớng phân hóa, kiểm tra, đánh

giá theo yêu cầu của dạy học phân hóa.

Có đủ các kỹ năng quản lý cơ bản trong quản lý hoạt động dạy học

môn Toán theo định hướng phân hóa ở trường THCS, đó là: Kỹ năng lập

kế hoạch dạy học và quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng

phân hóa; Kỹ năng chỉ đạo thực hiện kế hoạch dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa; Kỹ năng tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa; Kỹ năng kiểm tra, đánh giá dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa.

Nhƣ vậy, dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở trƣờng THCS

đòi hỏi rất cao về chuyên môn nghiệp vụ và các kỹ năng quản lý đối với các

chủ thể quản lý. Qua đó cho thấy, vai trò, vị trí cũng nhƣ sự ảnh hƣởng của

trình độ quản lý của các chủ thể quản lý đến chất lƣợng và hiệu quả quản lý

hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở trƣờng THCS.

1.5.2. Tính chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh trong dạy học môn

T á t e đị ướng phân hóa

Trong bất cứ hoạt động dạy học nào, tính chủ động, tích cực, sáng tạo

của học sinh luôn thể hiện là yếu tố có ảnh hƣởng quyết định trực tiếp đến

chất lƣợng và hiệu quả của hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng

phân hóa và quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

ở trƣờng THCS.

Tính chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh thể hiện qua những dấu

hiệu sau:

Khả năng tập trung chú ý và duy trì chú ý của học sinh vào bài giảng và

các nhiệm vụ học tập môn Toán;

Hứng thú, nỗ lực, quyết tâm trong giờ học và giải quyết các nhiệm vụ

học tập của môn Toán;

Luôn tìm nhiều cách tối ƣu hóa khi thực hiện và giải quyết các nhiệm

vụ học tập;

Ứng dụng kết quả học tập môn Toán vào thực tiễn cuộc sống và các

môn học khác;

Chủ động tìm kiếm các nguồn tài liệu tham khảo, học liệu khác theo

nhiều kênh khác nhau.

Để hình thành và phát triển tính chủ động, tích cực, sáng tạo của học

sinh trong việc học tập môn Toán theo định hƣớng phân hóa, giáo viên cần

thực hiện nhiều giải pháp, cụ thể:

Giáo dục nhận thức, ý thức, vai trò của môn Toán; giúp học sinh có

tình yêu với môn Toán thông qua những giờ học bổ ích và hứng thú;

Trang bị cho học sinh hệ thống kiến thức lý thuyết về Toán học; rèn

luyện những kỹ năng, kĩ xảo cơ bản và cần thiết trong học tập môn Toán theo

định hƣớng phân hóa (tính toán, giả định, nghiên cứu, tìm tòi, phản biện, tƣ

duy logic...).

Động viên, khuyến khích học sinh chính xác và kịp thời trong suốt quả

trình học tập môn Toán.

Nhƣ vậy, giáo dục và hình thành cho học sinh tính chủ động, tích cực,

sáng tạo là nhiệm vụ bắt buộc đối với mỗi giáo viên dạy Toán. Thực hiện

đƣợc nhiệm vụ này thì việc hoàn thành các nhiệm vụ trong học tập môn Toán

theo định hƣớng phân hóa trở nên dễ dàng và thuận lợi.

1.5.3. Trì độ chuyên môn và nghiệp vụ của giáo viên giảng dạy môn Toán

t e đị ướng phân hóa

Lý luận và thực tiễn dạy học môn Toán cho thấy: Dù học sinh có chủ

động, tích cực và sáng tạo đến đâu, dù công tác quản lý có tốt ở mức độ nào,

nhƣng đội ngũ giáo viên trực tiếp giảng dạy môn Toán yếu kém về năng lực

chuyên môn và nghiệp vụ thì hiệu quả giờ giảng và kết quả học tập môn học

này ở học sinh không thể đạt nhƣ mong muốn của các chủ thể quản lý và

không thể hoàn thành các nhiệm vụ của hoạt động dạy học.

Bên cạnh đó, bản thân định hƣớng dạy học phân hóa cũng đòi hỏi

những yêu cầu rất cao về chuyên môn và nghiệp vụ của đội ngũ giáo viên trực

tiếp giảng dạy. Do đó, vấn đề đặt ra cho các nhà quản lý hàng loạt các vấn đề:

Tuyển dụng giáo viên; chế độ, chính sách đối với giáo viên; bồi dƣỡng đào

tạo giáo viên; phân công, sử dụng giáo viên; đời sống vật chất và tinh thần

của ngƣời giáo viên; các điều kiện làm việc của giáo viên.

Với tƣ cách là chủ thể trực tiếp của hoạt động dạy học môn Toán theo

định hƣớng phân hóa, giáo viên chính là nhân tố có ảnh hƣởng trực tiếp đến

kết quả học tập môn Toán của học sinh, quyết định đến mức độ hoàn thành

các nhiệm vụ giảng dạy của bản thân, gián tiếp ảnh hƣởng đến khả năng lĩnh

hội kiến thức mới và việc hình thành các kĩ năng kĩ xảo trong môn Toán theo

định hƣớng phân hóa. Nhƣ vậy, giáo viên là nhân tố ảnh hƣởng mạnh mẽ đến

quản lý dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở bậc học trung học cơ

sở - bậc học mà Toán học đƣợc xem là môn học cốt lõi, đƣợc bố trí thời lƣợng

lớn nhất và xuyên suốt thời gian học tập.

1.5.4. Môi trường quả v các điều kiện thực hiện dạy học phân hóa

Lý luận và thực tiễn cho thấy: Yếu tố môi trƣờng có ảnh hƣởng có tính

chất hai chiều đến quản lý dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở bậc

học trung học cơ sở. Nếu môi trƣờng quản lý hiện đại với cách thức quản trị

hiện đại theo hƣớng tự quản trị thì việc quản lý dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa sẽ rất thuận lợi và ảnh hƣởng tích cực đến hoạt động giảng

dạy và tạo ra các điều kiện cho hoạt động học tập môn Toán theo định hƣớng

phân hóa. Tuy nhiên, cách thức quản lý lạc hậu có tính chất hành chính và

duy ý chí sẽ làm cho hiệu quả dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở

bậc học trung học cơ sở đi xuống.

Cụ thể, yếu tố môi trƣờng quản lý bao gồm các nội dung sau:

Một là, chủ trƣơng, chính sách về giáo dục nói chung và dạy học phân

hóa nói riêng: thực tế cho thấy, chủ trƣơng, chính sách về giáo dục nói chung

và dạy học phân hóa có ảnh hƣởng rất lớn đến chất lƣợng và hiệu quả hoạt

động dạy và học của hoạt động này. Các cơ quan quản lý Nhà nƣớc (Bộ Giáo

dục và Đào tạo ban hành, các Sở và Phòng Giáo dục và Đào tạo tổ chức thực

hiện trên địa bàn) là nơi ban hành, chỉ đạo, tổ chức thực hiện và kiểm tra,

đánh giá kết quả của việc thực hiện chủ trƣơng, chính sách về giáo dục nói

chung và dạy học phân hóa.

Hai là, việc quản lý hoạt động dạy và học môn Toán theo định hƣớng

phân hóa trong phạm vi các trƣờng trung học cơ sở có ảnh hƣởng và có tính

chất quyết định đến hiệu quả của hoạt động dạy và học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa. Việc quản lý này thể hiện vai trò rất quan trọng của ngƣời

Hiệu trƣởng trong trƣờng trung học cơ sở. Với vai trò là “đầu tầu chuyên

môn”, Hiệu trƣởng là ngƣời dẫn dắt, tổ chức triển khai cụ thể các hoạt động

chuyên môn (dạy học, chuẩn bị, quản lý...) trong tổ chuyên môn Toán; đồng

thời, cũng là ngƣời kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động dạy và học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa. Trong xu thế quản trị dạy học hiện đại, vai trò

chuyên môn của ngƣời Hiệu trƣởng càng đƣợc khẳng định qua trách nhiệm tự

chủ, tự chịu trách nhiệm.

Ba là, việc quản lý, tổ chức hoạt động học của học sinh trong học môn

Toán theo định hƣớng phân hóa của ngƣời giáo viên môn Toán có vai trò then

chốt. Ngƣời giáo viên môn Toán không chỉ là ngƣời chỉ đạo, tổ chức, điều

khiển mà còn là trọng tài, nhà tƣ vấn, ngƣời bạn lớn tuổi của học sinh, cùng

học với các em. Giáo viên môn Toán chính là ngƣời phân loại các học sinh

trong lớp thành các nhóm có trình độ môn Toán khác nhau để thiết kế hệ

thống bài giảng, tổ chức hoạt động dạy, kiểm tra, đánh giá phù hợp với từng

trình độ khác nhau trong lớp.

Bên cạnh đó, các điều kiện hỗ trợ cho thực hiện dạy học phân hóa cũng

có ảnh hƣởng nhất định, đó là: Các điều kiện về học liệu, cơ sở vật chất, trang

thiết bị dạy học...

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1

Đã có một số nghiên cứu đi sâu vào quản lý hoạt động dạy học, cụ thể

hơn là dạy học môn Toán. Một số công trình đã triển khai nghiên cứu đến

việc quản lý dạy học ở một số môn học: Hóa học, Toán học, Sinh học... Một

số công trình tập trung nghiên cứu việc quản lý dạy học theo nhiều định

hƣớng khác nhau: Đảm bảo chất lƣợng, phát triển năng lực cho học sinh, phân

hóa. Tuy nhiên, có một khoảng trống nghiên cứu là: Việc triển khai nghiên

cứu quản lý dạy học phân hóa môn Toán ở các trƣờng trung học cơ sở trên địa

bàn huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội thì chƣa có tác giả nào nghiên cứu;

chƣa có tác giả nào đề xuất những biện pháp cụ thể để nâng cao chất lƣợng

quản lý dạy học phân hóa môn Toán ở các trƣờng trung học cơ sở trên địa bàn

huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội.

Trong phạm vi chƣơng 1, tác giả đã triển khai xây dựng khung lý luận

của vấn đề nghiên cứu, bao gồm các vấn đề: Khái niệm và bản chất của dạy

học phân hóa; dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở trƣờng trung

học cơ sở; quản lý dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở trƣờng

trung học cơ sở. Đồng thời, tác giả đã xác định đƣợc những yếu tố có ảnh

hƣởng, tác động mạnh mẽ và trực tiếp đến dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa ở trƣờng trung học cơ sở, đó là: Trình độ quản lý của các chủ

thể quản lý; trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của giáo viên dạy môn Toán;

tính chủ động, tích cực và sáng tạo của học sinh trong quá trình học tập môn

toán theo định hƣớng phân hóa.

Trong chƣơng 1, kết quả nghiên cứu cho thấy: Quản lý dạy học môn

Toán theo định hƣớng phân hóa ở trƣờng trung học cơ sở là việc chỉ đạo, tổ

chức, kiểm tra, đánh giá và chuẩn bị các điều kiện thuận lợi cho hoạt động

dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở trƣờng trung học cơ sở, đó là

việc xác định mục tiêu, nội dung, cách thức tổ chức thực hiện hoạt động dạy

học môn Toán theo định hƣớng phân hóa. Trong quản lý dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa ở trƣờng trung học cơ sở, Hiệu trƣởng là ngƣời lập

kế hoạch tổ chức dạy học phân hóa cho giáo viên trong phạm vi quản lý. Đây

là một chức năng quản lý cơ bản của Hiệu trƣởng, phản ánh tập trung nhất

năng lực quản lý của Hiệu trƣởng. Hiệu trƣởng là ngƣời chỉ đạo, tổ chức và

kiểm tra hoạt động dạy học phân hóa môn Toán. Hiệu trƣởng là “sợi dây” kết

nối giữa các cơ quan quản lý nhà nƣớc về GD&ĐT và nhà trƣờng.

Nội dung quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân

hóa ở trƣờng trung học cơ sở, bao gồm: Quản lý hoạt động giảng dạy môn

Toán của giáo viên theo định hƣớng phân hóa; Quản lý hoạt động học của học

sinh theo định hƣớng phân hóa; và chuẩn bị, huy động các nguồn lực cho việc

dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa.

Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo

định hƣớng phân hóa ở trƣờng THCS, bao gồm: Trình độ quản lý của các chủ

thể trong quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở

trƣờng THCS; Tính chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh trong dạy học

môn Toán theo định hƣớng phân hóa; Trình độ chuyên môn và nghiệp vụ của

giáo viên giảng dạy môn Toán theo định hƣớng phân hóa; Môi trƣờng quản lý

và các điều kiện thực hiện dạy học phân hóa.

CHƢƠNG 2

THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TOÁN

THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÂN HÓA Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC

CƠ SỞ HUYỆN THƢỜNG TÍN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

2.1. Đặc điểm tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục của huyện Thƣờng

Tín, thành phố Hà Nội

2.1.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội ở huyệ T ường Tín, thành

phố Hà Nội

Thƣờng Tín trƣớc đây là một phủ thuộc Trấn Sơn Nam từ thời Lê đến

thời nhà Nguyễn. Khi đó, Phủ Thƣờng Tín thuộc tỉnh Hà Nội, sau thuộc tỉnh

Hà Đông. Phủ Thƣờng Tín lúc bấy giờ bao gồm các huyện: Thanh Trì, Phú

Xuyên và Thƣợng Phúc (là Thƣờng Tín ngày nay).

Sau ngày 01 tháng 7 năm 1965, tỉnh Hà Tây trên cơ sở sáp nhập Hà

Đông và Sơn Tây, huyện Thƣờng Tín là một huyện thuộc tỉnh Hà Tây bao gồm

các xã: Chƣơng Dƣơng, Đại Áng, Dũng Tiến, Duyên Thái, Hà Hồi, Hiền

Giang, Hòa Bình, Hồng Vân, Khánh Hà, Lê Lợi, Liên Ninh, Liên Phƣơng,

Minh Cƣờng, Nghiêm Xuyên, Ngọc Hồi, Nguyễn Trãi, Nhị Khê, Ninh Sở,

Quất Động, Tả Thanh Oai, Tân Minh, Thắng Lợi, Thống Nhất, Thƣ Phú, Tiền

Phong, Tô Hiệu, Tự Nhiên, Văn Bình, Vạn Điểm, Văn Phú, Vân Tảo, Văn Tự.

Ngày 29 tháng 12 năm 1978, 4 xã ở phía bắc huyện Thƣờng Tín là:

Đại Áng, Liên Ninh, Ngọc Hồi, Tả Thanh Oai đƣợc sáp nhập vào huyện

Thanh Trì. Huyện Thƣờng Tín có 28 xã và 01 thị trấn: Chƣơng Dƣơng,

Dũng Tiến, Duyên Thái, Hà Hồi, Hiền Giang, Hòa Bình, Hồng Vân, Khánh

Hà, Lê Lợi, Liên Phƣơng, Minh Cƣờng, Nghiêm Xuyên, Nguyễn Trãi, Nhị

Khê, Ninh Sở, Quất Động, Tân Minh, Thắng Lợi, Thống Nhất, Thƣ Phú,

Tiền Phong, Tô Hiệu, Tự Nhiên, Văn Bình, Vạn Điểm, Văn Phú, Vân Tảo,

Văn Tự, thị trấn Thƣờng Tín.

Từ ngày 1 tháng 8 năm 2008, tỉnh Hà Tây bị giải thể, cùng với các địa

bàn khác của tỉnh Hà Tây cũ, huyện Thƣờng Tín đƣợc sáp nhập về thủ đô Hà

Nội theo nghị quyết của Chính phủ Việt Nam.

2.1.2. Khái quát về giáo dục THCS huyệ T ường Tín

2.1.2.1. Qui mô phát triển trường, lớp, học sinh

Huyện Thƣờng Tín có các cơ sở giáo dục nhƣ sau: Trƣờng Cao đẳng

Sƣ phạm Hà Tây; Trƣờng Cao đẳng Truyền hình; 6 trƣờng THPT: Thƣờng

Tín; Nguyễn Trãi; Tô Hiệu; Vân Tảo; Lý Tử Tấn; Phùng Hƣng; 30 trƣờng

THCS; 29 trƣờng tiểu học; 01 trƣờng liên cấp THCS và tiểu học.

Huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội hiện có tổng số trƣờng trung học

cơ sở là 31 với 390 lớp và 15.667 học sinh. Tổng số giáo viên: 865 (biên chế:

752, hợp đồng: 113). Năm học 2019 - 2020, mạng lƣới trƣờng lớp, quy mô

học sinh tiếp tục tăng lên (so với năm học trƣớc tăng 664 học sinh do số

lƣợng học sinh lớp 6 tăng so với số học sinh lớp 9 năm học trƣớc).

Hệ thống trƣờng lớp đƣợc củng cố và phát triển đáp ứng mục tiêu phổ

cập giáo dục trung học cơ sở, đảm bảo tỷ lệ học sinh/lớp đúng quy định. Đến

nay, bậc trung học cơ sở đã có 30 thƣ viện đạt chuẩn.

2.1.2.2. Công tác phổ cập giáo dục trung học cơ sở

Quy mô giáo dục ngày càng phát triển do tốc độ tăng dân số cơ học trên

địa bàn những năm gần đây ngày một lớn. Trƣớc thực tế đó, Phòng GD&ĐT

đã tham mƣu với UBND huyện triển khai tốt công tác phổ cập giáo dục bằng

việc kiện toàn Ban chỉ đạo, xây dựng kế hoạch và lộ trình thực hiện điều tra

phổ cập. Phòng GD&ĐT tổ chức tập huấn cho các trƣờng đồng thời triển khai

việc nhập phiếu điều tra, tổng hợp số liệu theo phần mềm hệ thống thông tin

quản lí phổ cập giáo dục, xóa mù chữ của Bộ GD&ĐT. Huyện Thƣờng Tín

vẫn duy trì đƣợc kết quả phổ cập so với năm 2018.

Toàn huyện đã hoàn thành công tác điều tra phổ cập năm 2019. Số liệu

cụ thể nhƣ sau: Số xã đạt chuẩn quốc gia PCGD THCS: 29/29 đạt tỉ lệ 100%

so với kế hoạch.

2.1.2.3. Chất lượng giáo dục đạo đức, văn hóa

Kết quả xếp loại hai mặt hạnh kiểm và học lực học kỳ I năm học 2019 -

2020 đƣợc giữ vững và ổn định so với kết quả xếp loại hai mặt hạnh kiểm và

học lực học kỳ I năm học 2018 - 2019: học sinh xếp loại hạnh kiểm yếu, học

lực yếu kém đạt tỷ lệ thấp. Kết quả kỳ thi HSG 9 môn văn hóa lớp 9 cấp

huyện: trong số 942 em dự thi, có 577 em đƣợc công nhận và đạt các giải

trong kỳ thi học sinh giỏi cấp huyện. Phòng Giáo dục đã tổ chức thi chọn

đƣợc 90 em vào 9 đội tuyển dự thi cấp thành phố. Môn Khoa học có 41 học

sinh đăng ký thi, chọn 20 em dự thi cấp thành phố.

Các trƣờng đã thực hiện tốt việc giảng dạy Bộ tài liệu chuyên đề giáo

dục nếp sống Thanh lịch - Văn minh cho học sinh toàn huyện. Công tác giáo

dục đạo đức, lối sống cho học sinh đƣợc coi trọng; việc xây dựng môi trƣờng

giáo dục dân chủ, an toàn, vệ sinh; triển khai các biện pháp chủ yếu khắc phục

tình trạng dạy thêm, học thêm, thu sai quy định.

2.1.2.4. Bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ

Chỉ đạo và tổ chức việc bồi dƣỡng đối với cán bộ quản lý, giáo viên đổi

mới phƣơng pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá theo định hƣớng phát triển năng

lực học sinh, đổi mới hình thức tổ chức dạy học ở các trƣờng THCS. Chỉ đạo

việc sinh hoạt tổ nhóm chuyên môn trong trƣờng học tập trung vào 2 nội dung

chính: nghiên cứu bài học và xây dựng chủ đề dạy học theo quy trình các bƣớc

của công văn 10801/SGD&ĐT-GDTrH hƣớng dẫn. Kết quả 30/30 trƣờng trung

học cơ sở đã làm đúng theo công văn số 10801/SGD&ĐT-GDTrH, 100% các

trƣờng đã xây dựng kế hoạch dạy học ở các môn học và đƣợc Phòng Giáo dục

phê duyệt, sinh hoạt tổ nhóm chuyên môn đúng quy định.

Môn Toán đƣợc chú trọng đặc biệt, học sinh trên địa bàn huyện đƣợc

tham gia đầy đủ các cuộc thi học sinh giỏi Toán các cấp (cấp trƣờng, cấp

huyện, cấp thành phố và quốc gia), tùy thuộc vào khả năng của các em. Hằng

năm, huyện tổ chức hội thi giáo viên dạy giỏi môn Toán với 100% số lƣợng

giáo viên trong toàn huyện tham gia, các cuộc hội thảo, xemina chuyên đề

Toán đƣợc tổ chức tại các trƣờng THCS hoặc liên trƣờng. Đầu năm học 2018-

2019, việc dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa đƣợc đặc biệt chú ý

so với các năm học trƣớc. Huyện đã tổ chức cho đội ngũ giáo viên cốt cán (35

ngƣời) đƣợc tham gia tập huấn, học tập về dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa. Sau đó, các giáo viên cốt cán tập huấn lại cho toàn bộ đội

ngũ giáo viên Toán trong toàn huyện. Theo Phòng Giáo dục và Đào tạo

huyện, năm học 2018-2019, huyện có 12 học sinh giỏi Toán cấp thành phố,

160 học sinh giỏi Toán cấp huyện.

Hội thi giáo viên dạy giỏi môn Vật lý, Sinh học và Tiếng Anh cấp

huyện đã có 100% giáo viên cùng bộ môn dự giờ, tham gia rút kinh nghiệm

cùng Ban giám khảo. Hoạt động này đƣợc các nhà trƣờng tích cực hƣởng

ứng và đƣợc thực sự có hiệu quả cho nhiều giáo viên đƣợc dự giờ, học hỏi

về chuyên môn, nghiệp vụ. Có 71 giáo viên dự thi ở 3 môn; Kết quả: 57

giáo viên đƣợc xếp giải và công nhận đạt danh hiệu giáo viên giỏi cấp

huyện, đã chọn đƣợc 6 đồng chí đạt giải Nhất tham gia Hội thi giáo viên

dạy giỏi cấp thành phố.

Công tác bồi dƣỡng nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ và

chuẩn bị đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên; cơ sở vật chất và thiết bị dạy học

đáp ứng yêu cầu chƣơng trình giáo dục phổ thông mới; kết quả việc triển khai

tập huấn nhân rộng các nội dung do Bộ, Sở GD&ĐT tổ chức; hoạt động đổi

mới quản lí giáo dục.

Huyện Thƣờng Tín có giải pháp ổn định đội ngũ, nâng cao trình độ

chuyên môn, xây dựng đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục có ý thức

rèn luyện phẩm chất theo các tiêu chí của “Nhà giáo mẫu mực” và có năng

lực sƣ phạm vững vàng. Phòng GD&ĐT đã tổ chức tốt việc tập huấn nhân

rộng về các nội dung: Đổi mới phƣơng pháp dạy học; Dạy học và kiểm tra

đánh giá theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh; Dạy học theo chủ đề

môn, chủ đề liên môn. Phối hợp tốt với trƣờng Bồi dƣỡng cán bộ giáo dục Hà

Nội mở các lớp chuyên đề đại trà dƣới sự chỉ đạo của Sở GD&ĐT cho giáo

viên các bộ môn đƣợc tham gia. Tích cực đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác

bồi dƣỡng cán bộ quản lý về chuyên môn và nghiệp vụ theo chuẩn Hiệu

trƣởng, bồi dƣỡng chuyên môn và nghiệp vụ cho giáo viên theo chuẩn nghề

nghiệp giáo viên nhƣ các hƣớng dẫn của Bộ GD&ĐT.

2.1.2.5. Hoạt động đổi mới quản lý giáo dục

Các trƣờng trung học cơ sở trên địa bàn huyện đã quản lý chặt chẽ

hoạt động dạy thêm, học thêm theo quy định tại Thông tƣ số 17/2012/TT-

BGDĐT ngày 16/5/2012 của Bộ GD - ĐT và Quyết định số 22/2013/QĐ-

UBND ngày 25/6/2013 của UBND thành phố. Tăng cƣờng ứng dụng công

nghệ thông tin trong việc quản lý hoạt động giảng dạy của giáo viên, quản

lý kết quả học tập và rèn luyện của học sinh, sắp xếp thời khoá biểu, quản

lý thƣ viện trƣờng học...

Các trƣờng trung học cơ sở trên địa bàn huyện đã tổ chức và quản lí các

hoạt động chuyên môn qua trang mạng giáo dục "Trƣờng học kết nối": Tiếp

tục triển khai, nâng cấp việc kết nối Internet trong các trƣờng chú trọng việc

sử dụng và khai thác các thông tin, các phần mềm dạy học... góp phần nâng

cao chất lƣợng dạy học. Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý

nhân sự, quản lý chuyên môn, quản lý kết quả học tập và rèn luyện của học

sinh, quản lý thƣ viện trƣờng học... đảm bảo hoạt động có hiệu quả. Phòng

Giáo dục đã cử lãnh đạo, chuyên viên, cán bộ quản lý của nhà trƣờng tham

gia tập huấn theo kế hoạch của Sở GD&ĐT, đã triển khai trong toàn huyện tới

tất cả giáo viên và học sinh ở 31/31 trƣờng THCS. Các nhà trƣờng đã triển

khai và tổ chức hoạt động nghiên cứu khoa học cũng nhƣ Cuộc thi khoa học

kĩ thuật dành cho học sinh trung học cơ sở theo hƣớng dẫn.

2.1.2.6. Hoạt động dạy học và kiểm tra, đánh giá

Tình hình dạy học tự chọn: Tiếp tục dạy học tự chọn môn Tin học theo

chƣơng trình của Bộ và thực hiện đánh giá theo Thông tƣ số 58/2011/TT-

BGD&ĐT ngày 12/12/2011 của Bộ GD&ĐT. Tuy nhiên, vẫn còn gặp khó

khăn về cơ sở vật chất, còn nhiều máy tính cũ nên hiệu quả thực hành còn

nhiều hạn chế; giáo viên dạy cũng chƣa đủ định biên trong toàn huyện. Việc

dạy học Tiếng Anh đối với sách giáo khoa mới: Đã triển khai đối với học sinh

khối 6,7 toàn huyện.

Các trƣờng trung học cơ sở trên địa bàn huyện lập kế hoạch ôn tập và

kế hoạch kiểm tra học kỳ I năm học 2019 - 2020; Ra đề kiểm tra học kỳ

chung cho các môn Ngữ văn, Toán và Tiếng Anh lớp 9 trong toàn huyện.

Việc tổ chức thi kiểm tra đảm bảo an toàn, nghiêm túc theo đúng quy chế thi

từ khâu ra đề; Phân công coi, chấm thi, lên điểm chéo cụm, chéo trƣờng và

thông báo kết quả tới học sinh. Việc ra đề thi chung 3 môn ở lớp 9 đảm bảo

tính khách quan, phản ánh đúng chất lƣợng của học sinh; Đề ra phù hợp với

học sinh, bám sát chuẩn kiến thức kỹ năng của môn học. Ngoài ra, Phòng

GD&ĐT còn chỉ đạo các trƣờng ra đề kiểm tra học kỳ I chung 3 môn Ngữ

văn, Toán, Tiếng Anh các khối lớp còn lại, tại các trƣờng cũng tổ chức coi,

chấm chéo. Nhìn chung, việc ôn tập và kiểm tra học kỳ I năm học 2019 -

2020 đƣợc tiến hành trong thời gian hợp lý, việc ra đề, coi, chấm nghiêm túc,

khoa học, đảm bảo đúng tiến độ vào điểm, tổng kết điểm học kỳ.

Các nhà trƣờng cũng đã tích cực thực hiện hoạt động xã hội hóa giáo

dục, huy động các nguồn lực xã hội nhằm tăng cƣờng nguồn lực xây dựng,

chỉnh trang cảnh quan nhà trƣờng đạt tiêu chuẩn xanh - sạch - đẹp, an toàn

theo qui định; đẩy mạnh việc xây dựng trƣờng học thân thiện, tạo môi

trƣờng sƣ phạm lành mạnh thực sự để thu hút học sinh đến trƣờng; tạo điều

kiện để cho cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh tham gia thực hiện các

nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phƣơng. Kết hợp dạy học văn

hóa với tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo nhằm giáo dục đạo đức,

giáo dục tình cảm, giáo dục thể chất, rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh để

đẩy mạnh chất lƣợng giáo dục toàn diện. Hiện nay, Phòng Giáo dục và Đào

tạo Thƣờng Tín đang tập trung mọi điều kiện để chuẩn bị triển khai tốt

Chƣơng trình giáo dục phổ thông theo Công văn số 344/BGDĐT-GDTrH

ngày 24/01/2019 của Bộ GDĐT.

2.2. Khái quát về khảo sát thực trạng

2.2.1. Mục đíc k ảo sát

Việc tổ chức nghiên cứu thực trạng nhằm đánh giá chính xác và

khách quan các vấn đề thực tiễn hoạt động dạy học và quản lý hoạt động

dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa tại các trƣờng trung học cơ

sở ở huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội; từ đó đề xuất các biện pháp

nâng cao chất lƣợng và hiệu quả quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo

định hƣớng phân hóa.

2.2.2. Đối tượng khảo sát

Đề tài tổ chức khảo sát điều tra bằng bảng hỏi với 186 ngƣời, hƣớng

tới các đối tƣợng là các cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên THCS trên địa

bàn huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội. Cụ thể: Đối tƣợng là cán bộ

quản lý (chuyên viên Phòng GD&ĐT; Hiệu trƣởng trƣờng trung học cơ sở,

Tổ trƣởng tổ Toán): 53 ngƣời. Đối tƣợng là giáo viên môn Toán THCS:

133 ngƣời; học sinh khối lớp 8 các trƣờng THCS Văn Bình, Thắng Lợi và

Hiền Giang: 86 em.

2.2.3. Nội dung khảo sát

Việc nghiên cứu thực trạng bao gồm các nội dung sau đây: Hoạt động

giảng dạy môn Toán theo định hƣớng phân hóa; Hoạt động học tập môn Toán

theo định hƣớng phân hóa; các điều kiện đảm bảo cho hoạt động dạy học môn

Toán theo định hƣớng phân hóa; quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo

định hƣớng phân hóa tại các trƣờng trung học cơ sở ở huyện Thƣờng Tín,

thành phố Hà Nội.

Các nội dung nghiên cứu thực trạng nêu trên sẽ đƣợc phân tích, bình

luận, so sánh và đánh giá thông qua thang đo với 5 mức độ (Tùy thuộc vào

từng tiêu chí đánh giá mà tác giả đưa ra các mức thang đo: Rất cần thiết,

cần thiết, bình thường, ít cần thiết, không cần thiết/rất hiệu quả, hiệu quả,

bình thường, ít hiệu quả, không hiệu quả hay rất quan trọng, quan trọng, ít

quan trọng, không quan trọng), giúp tác giả rút ra các kết luận khoa học

cần thiết cho đề tài nghiên cứu.

2.2.4. P ươ g p áp k ảo sát

Để tiến hành điều tra thực trạng hoạt động quản lý hoạt động dạy học

môn Toán theo định hƣớng phân hóa, tác giả đã thực hiện việc khảo sát,

phỏng vấn, quan sát thực tiễn và điều tra bằng bảng hỏi đối với 186 ngƣời.

Việc khảo sát, điều tra, phỏng vấn đƣợc diễn ra trên tất cả các trƣờng trung

học cơ sở của huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội. Mẫu điều tra 186 ngƣời

đại diện cho tất cả các đối tƣợng có liên quan trực tiếp hay gián tiếp đối với

công tác quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa tại

huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội. Toàn bộ 186 mẫu phiếu thu đƣợc,

đƣợc tổng hợp, thống kê và xử lý để tìm ra các kết luận khoa học, phác thảo

thực trạng hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa.

Bên cạnh đó, tác giả nghiên cứu sản phẩm hoạt động là Giáo án, Kế

hoạch dạy học bộ môn Toán, kết hợp phƣơng pháp phỏng vấn sâu CBQL,

GV, học sinh để bổ sung thông tin cho thực trạng nghiên cứu.

2.2.5. Cách xử lý kết quả

Tác giả sử dụng phƣơng pháp toán xác suất thống kê để xử lý các số

liệu thông qua việc lập bảng số liệu, vẽ biểu đồ, tính toán các tham số đặc

trƣng (trung bình mẫu, trung bình cộng, phương sai, độ lệch chuẩn, T-test, hệ

số tương quan).

Các dữ liệu đƣợc xử lý bằng phần mềm thống kê chuyên dụng (SPSS)

và phần mềm Excel để tổng hợp các ý kiến đánh giá về thực trạng quản lý

hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa tại huyện Thƣờng

Tín, thành phố Hà Nội.

Các công thức toán học đƣợc áp dụng chủ yếu trong luận văn:

+ Điểm trung bình cộng: =

+ Phƣơng sai: =

+ Độ lệch tiêu chuẩn: =

+ Hệ số biến thiên: T = .100, hệ số T càng thấp thì mức độ ủng hộ

của ngƣời đƣợc hỏi về nội dung đó càng cao.

Trong đó:

N là tổng số ngƣời đƣợc hỏi

là điểm số ngƣời trả lời đánh giá và là tần số các mức độ (các điểm).

Các tham số t và F

Với: là tần suất

: Số bài đánh giá đạt điểm tƣơng ứng là đặc trƣng

cho phổ phân bố điểm ở mỗi nhóm.

2.3. Thực trạng hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

tại các trƣờng trung học cơ sở ở huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội

2.3.1. Thực trạng hoạt động giảng dạy mô T á t e đị ướng phân hóa

Bảng 2.1. Thực trạng hoạt động giảng dạy môn Toán

theo định hƣớng phân hóa

Mức độ đánh giá

Rất

Ít

Không

Điểm trung

TT

cầ

bình

Các nội dung giảng dạy môn Toán theo định hƣớng phân hóa

Cầ t iết

Bình t ườ g

t iết

160

Thiết kế bài giảng phù hợp với từng nhóm học

3,78

86,0 % 3,2% 10,8%

sinh trong lớp

Mức độ đánh giá

Điểm

Rất

Ít

Không

TT

trung

Cầ

Bình

cầ

bình

Các nội dung giảng dạy môn Toán theo định hƣớng phân hóa

t iết

t ườ g

t iết

Tổ chức giảng dạy cho

158

học sinh trên cơ sở phân

3,77

84,9% 7,0%

8,1 %

nhóm và cá thể hóa

Việc kiểm tra, đánh giá

168

kết quả học tập của học

3,86

sinh đƣợc tiến hành theo

90,3% 5,4%

4,3%

nhóm và cá thể hóa

Kết quả thống kê bảng 2.1 cho thấy: Hoạt động giảng dạy môn Toán

theo định hƣớng phân hóa tại các trƣờng trung học cơ sở huyện Thƣờng

Tín đƣợc đánh giá ở mức độ khá. Các đối tƣợng đƣợc phỏng vấn cho rằng:

Đa số giáo viên trung học cơ sở đã biết thiết kế bài giảng phù hợp với từng

nhóm học sinh trong lớp; có thể tổ chức giảng dạy cho học sinh trên cơ sở

phân nhóm và cá thể hóa; triển khai kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của

học sinh đƣợc tiến hành theo nhóm và cá thể hóa. Tuy nhiên, nhiều ngƣời

cho rằng một bộ phận giáo viên (quá trẻ hoặc quá nhiều tuổi) không có khả

năng thích ứng với dạy môn Toán theo định hƣớng phân hóa do đó hiệu

quả còn khiêm tốn. Nhƣ vậy, kết quả điều tra cũng trùng khớp các kết quả

phỏng vấn những ngƣời liên quan. Điều này cho thấy: Các kết quả thu

đƣợc đảm bảo độ tin cậy.

2.3.2. Thực trạng hoạt động học tập mô T á t e đị ướng phân hóa

Bảng 2.2. Thực trạng hoạt động học tập môn Toán

theo định hƣớng phân hóa

Kết quả

Các nội dung học tập

Rất

môn Toán theo

Điểm trung

TT

Hiệu

Bình

Ít hiệu

Không hiệu

hiệu

bình

định hƣớng phân hóa

quả

t ường

quả

162

Học sinh đƣợc lĩnh hội kiến thức mới theo từng

3,82

nhóm và cá thể hóa

87,1%

7,5%

5,4%

Học sinh đƣợc hình

160

thành kĩ năng, kĩ xảo

3,85

Toán học

theo

từng

1,6% 86,1%

9,1%

3,2%

nhóm và cá thể hóa

161

Học sinh đƣợc tham gia các hoạt động giao lƣu

3,90

Toán học

theo định

3,8% 86,6%

4,8%

hƣớng phân hóa

162

Học sinh tiến hành tự học môn Toán theo định

3,81

hƣớng phân hóa

87,1%

8,6%

4,3%

165

3,89

Học sinh đƣợc phát triển năng lực Toán học theo định hƣớng phân hóa

2,2% 88,7%

3,2%

5,9%

Kết quả thống kê bảng 2.2 cho thấy: Hoạt động học tập môn Toán của

học sinh theo định hƣớng phân hóa tại các trƣờng trung học cơ sở huyện

Thƣờng Tín đƣợc đánh giá ở mức trung bình - khá. Các đối tƣợng đƣợc

phỏng vấn cho rằng: Đa số học sinh đƣợc lĩnh hội kiến thức mới theo từng

nhóm và cá thể hóa; đƣợc hình thành kĩ năng, kĩ xảo Toán học theo từng

nhóm và cá thể hóa; đƣợc tham gia các hoạt động giao lƣu Toán học theo định

hƣớng phân hóa; biết cách tiến hành tự học môn Toán theo định hƣớng phân

hóa; đƣợc phát triển năng lực Toán học theo định hƣớng phân hóa. Phỏng vấn

trực tiếp học sinh, tác giả cùng nhận thấy đa số học sinh rất phấn khích với

định hƣớng phân hóa trong giảng dạy môn Toán, các em cho rằng nhờ phân

hóa mà các em xác định đƣợc đúng vị trí của mình và làm cho việc học tập

(các môn nói chung, môn Toán nói riêng) thuận lợi hơn và hiệu quả hơn. Nhƣ

vậy, kết quả điều tra cũng trùng khớp các kết quả phỏng vấn những ngƣời liên

quan. Điều này cho thấy: Các kết quả thu đƣợc đảm bảo độ tin cậy.

2.3.3. Thực trạng các yếu tố t e đị ướng phân hóa trong dạy học môn Toán

Bảng 2.3. Thực trạng các yếu tố

theo định hƣớng phân hóa trong dạy học môn Toán

Kết quả

Các yếu tố theo định

Rất

Không

Điểm trung

TT

Hiệu

Bình

Ít hiệu

hƣớng phân hóa

hiệu

bình

quả

t ường

quả

162

Phân hóa

trong nội

3,81

dung dạy học

87,1%

8,6%

4,3%

Đa dạng phƣơng pháp

162

3,82

DH đƣợc sử dụng đa dạng cho 1 nội dung

87,1%

7,5%

5,4%

bài học

168

3,86

GV kết hợp nhiều hình thức tổ chức DH

90,3%

5,4%

4,3%

162

Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Toán

3,81

87,1%

8,6%

4,3%

đảm bảo yếu tố phân hóa

Phân tích kết quả bảng 2.3 cho thấy: Các yếu tố theo định hƣớng phân

hóa trong dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở các trƣờng THCS

huyện Thƣờng Tín, Hà Nội đƣợc đánh giá ở mức độ khá, với điểm trung bình

là 3,83. Các yếu tố đều đạt trên 3,81 và sự khác biệt giữa các yếu tố không

quá lớn (từ 3,81 đến 3,86). Kết quả này trùng khớp với kết quả phỏng vấn cán

bộ quản lý giáo dục và giáo viên. Chúng tôi đƣợc biết: Chủ trƣơng định

hƣớng phân hóa đƣợc triển khai thực hiện tại huyện Thƣờng Tín, thành phố

Hà Nội một cách đồng bộ, có sự chỉ đạo từ cấp Sở đến Phòng và các trƣờng

THCS. Các giáo viên cho rằng: Họ đã chủ động kết hợp nhiều PPDH và hình

thức tổ chức dạy học có tính chất phân hóa; việc phân hóa đƣợc tiến hành

ngay từ đầu, một cách chủ động và bài bản. Các em học sinh cũng đồng ý với

cách kiểm tra, đánh giá có tính chất phân hóa trong môn Toán.

2.4. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng

phân hóa của các trƣờng trung học cơ sở huyện Thƣờng Tín, thành phố

Hà Nội

2.4.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh về

quản lý dạy và học mô T á t e đị ướng phân hóa

Bảng 2.4. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh

về quản lý dạy và học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

Các mức độ

Điểm

TT Các tiêu chí đánh giá

Không quan

Rất quan

trung bình

Quan trọng

Ít quan trọng

trọng

146

2,91

Nhận thức về ý nghĩa, vai trò của dạy học và quản lý dạy học môn Toán theo định hƣớng

8,6%

78,5%

12,9%

phân hóa

Các mức độ

Điểm trung

TT Các tiêu chí đánh giá

Quan

Ít quan

Không quan

Rất quan

bình

trọng

Nhận thức về các nội

154

dung của dạy học và

quản lý dạy học môn

2,93

Toán theo định hƣớng

13,4%

82,8%

3,8%

phân hóa

150

Nhận thức về phƣơng pháp, cách thức của dạy

học và quản lý dạy học

2,94

môn Toán

theo định

15,6%

80,6%

3,8%

hƣớng phân hóa

Nhận thức về các điều

141

kiện đảm bảo của dạy

học và quản lý dạy học

2,88

môn Toán

theo định

11,3%

75,8%

12,9%

hƣớng phân hóa

Kết quả thống kê bảng 2.4 cho thấy nhận thức của cán bộ quản lý, giáo

viên và học sinh về quản lý dạy và học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

đƣợc đánh giá ở mức trung bình. Phỏng vấn sâu các Hiệu trƣởng, chúng tôi

đƣợc biết: Các cán bộ quản lý giáo dục và giáo viên môn Toán nhận thức khá

đúng đắn và đầy đủ về vai trò, ý nghĩa của dạy học phân hóa môn Toán, đa số

giáo viên đã xác định chính xác các nội dung phân hóa, biết cách lực chọn các

phƣơng pháp dạy học và hình thức tổ chức dạy học theo định hƣớng phân

hóa. Tuy nhiên, việc xác định các điều kiện để tiến hành dạy và học môn

Toán theo định hƣớng phân hóa còn có những khó khăn nhất định. Kết quả

điều tra cũng trùng khớp các kết quả phỏng vấn những ngƣời liên quan. Điều

này cho thấy: Các kết quả thu đƣợc đảm bảo độ tin cậy.

2.4.2. Quản lý hoạt động dạy của giá viê T á t e đị ướng phân hóa

Bảng 2.5. Thực trạng quản lý hoạt động dạy

của giáo viên Toán theo định hƣớng phân hóa

Các mức độ

TT

Các tiêu chí

Điểm trung bình

Quan trọng

Ít quan trọng

Rất quan trọng

Không quan trọng

145

Quản lý, giám sát thời khóa biểu dạy học môn Toán theo

2,91

4,3%

78,0%

17,7%

định hƣớng phân hóa

Dự giờ, thăm lớp các tiết học

146

dạy học môn Toán theo định

2,92

8,6%

78,5%

12,9%

hƣớng phân hóa

143

Xây dựng bài giảng dạy học môn Toán theo định hƣớng

2,90

6,5%

76,9%

16,6%

phân hóa

144

Kiểm tra, đánh giá các tiết học môn Toán theo định

2,89

8,6%

77,4%

14%

hƣớng phân hóa

Kết quả thống kê bảng 2.5 cho thấy quản lý hoạt động dạy của giáo

viên Toán theo định hƣớng phân hóa tại các trƣờng trung học cơ sở huyện

Thƣờng Tín đƣợc đánh giá ở mức trung bình - khá. Kết quả điều tra cũng

trùng khớp các kết quả phỏng vấn những ngƣời liên quan. Điều này cho thấy:

Các kết quả thu đƣợc đảm bảo độ tin cậy.

Phỏng vấn sâu các hiệu trƣởng THCS, chúng tôi đƣợc biết: Các Hiệu

trƣởng cùng với các cán bộ quản lý giáo dục khác trong trƣờng (Phó Hiệu

trƣởng và tổ trƣởng chuyên môn Toán) đã tƣơng đối sát sao trong việc quản

lý, giám sát thời khóa biểu dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa. Các

Hiệu trƣởng thƣờng nhắc nhở giáo viên phải tôn trọng thực hiện thời khóa

biểu vì đó là pháp lệnh, bất khả kháng thì mới thay đổi. Việc thay đổi cũng

cần tính toán sao cho hiệu quả nhất. Quan sát thực tế, chúng tôi cũng nhận

thấy: Hoạt động Dự giờ, thăm lớp các tiết học dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa đƣợc các giáo viên môn Toán thực hiện rất nghiêm túc và

luôn coi đó là một hoạt động sinh hoạt chuyên môn quan trọng và rất cần thiết

trong dạy học theo định hƣớng. Đặc biệt, các giáo viên trẻ đƣợc động viên,

khuyến khích Dự giờ, thăm lớp các tiết học dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa. Nhiều trƣờng và liên trƣờng cùng tổ chức Xây dựng bài

giảng dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa. Các bài giảng sau khi

đƣợc xây dựng sẽ đƣợc đƣa lên Google Drive để toàn bộ các giáo viên môn

Toán đƣợc tham khảo và coi đó là tài sản chung. Một số Hiệu trƣởng cho

rằng: Việc xây dựng các bài giảng dạy và học môn Toán theo định hƣớng

phân hóa đối với những giáo viên môn Toán mới ra trƣờng hoặc những giáo

viên nhiều tuổi, chuẩn bị về hƣu gặp rất nhiều khó khăn, trở ngại.

2.4.3. Quản lý hoạt động học tập môn Toán của học si t e đị ướng

phân hóa

Bảng 2.6. Thực trạng quản lý hoạt động học tập môn Toán

của học sinh theo định hƣớng phân hóa

Các mức độ

TT

Các tiêu chí

Điểm trung bình

Quan trọng

Rất quan trọng

Ít quan trọng

Không quan trọng

150

Dự giờ, thăm lớp và quan sát các tiết học

2,95

môn Toán theo định hƣớng phân hóa

15,6% 80,6% 3,8% 0%

146

Kiểm tra, giám sát các tiết tự học môn Toán

2,93

của học sinh theo định hƣớng phân hóa

12,4% 78,5% 9,1% 0%

Phân tích, đánh giá kết quả học tập và tính

146

chủ động, tích cực và sáng tạo của học

2,93

sinh trong các tiết tự học môn Toán của

12,4% 78,5% 9,1% 0%

học sinh theo định hƣớng phân hóa

Kết quả thống kê bảng 2.6 cho thấy quản lý hoạt động học tập môn

Toán của học sinh theo định hƣớng phân hóa tại các trƣờng trung học cơ sở

huyện Thƣờng Tín đƣợc đánh giá ở mức trung bình - khá. Kết quả điều tra

cũng trùng khớp các kết quả phỏng vấn những ngƣời liên quan. Điều này cho

thấy: Các kết quả thu đƣợc đảm bảo độ tin cậy.

Qua phỏng vấn các cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên và quan sát thực

tế dạy và học môn Toán theo định hƣớng phân hóa, chúng tôi nhận thấy: Về

cơ bản (ở mức độ trung bình), hoạt động dạy và học môn Toán đã đáp ứng

đƣợc các yêu cầu phân hóa, cụ thể đó là: Phân hóa học sinh ở tất cả các khâu

của quá trình dạy học môn Toán; Phân hóa về nội dung khá sâu sắc; Giáo viên

sử dụng nhiều phƣơng pháp và hình thức tổ chức dạy học phân hóa; đồng

thời, qua phân tích hồ sơ chuyên môn của giáo viên Toán cho thấy hoạt động

dự giờ, thăm lớp và quan sát các tiết học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

đƣợc tiến hành đầy đủ (tuy nhiên cũng rất khó khăn đối với những giáo viên

đƣợc phân công nhiều giờ dạy), việc phân tích, đánh giá kết quả học tập và

tính chủ động, tích cực và sáng tạo của học sinh trong các tiết tự học môn

Toán của học sinh theo định hƣớng phân hóa đƣợc coi trọng, thực hiện có hệ

thống theo phân cấp quản lý.

2.4.4. Xây dự g môi trường, quả các điều kiện phục vụ DH môn Toán

t e đị ướng phân hóa

Bảng 2.7. Thực trạng xây dựng môi trƣờng, quản lý các điều kiện phục

vụ DH môn Toán theo định hƣớng phân hóa

Các mức độ

TT

Các tiêu chí

Điểm trung

bình

Quan trọng

Ít quan trọng

Không quan trọng

Rất quan trọng

154

Động viên, khích lệ giáo viên môn Toán tham gia DH môn Toán theo

2,93

13,4% 82,8% 3,8%

định hƣớng phân hóa

Các mức độ

Điểm trung

TT

Các tiêu chí

Quan

Ít quan

Không quan

Rất quan

bình

trọng

Tập huấn chuyên môn cho giáo

150

viên môn Toán tham gia DH môn

2,94

15,6% 80,6% 3,8%

Toán theo định hƣớng phân hóa

141

Chuẩn bị, mua sắm sách và học liệu phục vụ việc DH môn Toán

2,88

11,3% 75,8% 12,9%

theo định hƣớng phân hóa

Kết quả thống kê bảng 2.7 cho thấy xây dựng môi trƣờng, quản lý các

điều kiện phục vụ DH môn Toán theo định hƣớng phân hóa tại các trƣờng

trung học cơ sở huyện Thƣờng Tín đƣợc đánh giá ở mức trung bình - khá. Kết

quả điều tra cũng trùng khớp các kết quả phỏng vấn những ngƣời liên quan.

Điều này cho thấy: Các kết quả thu đƣợc đảm bảo độ tin cậy.

Phỏng vấn sâu các Hiệu trƣởng THCS và trực tiếp quan sát, dự giờ,

tác giả nhận thấy: Các Hiệu trƣởng và cán bộ quản lý giáo dục luôn động

viên, khích lệ giáo viên môn Toán tham gia DH môn Toán theo định hƣớng

phân hóa thông qua nhiều hình thức khác nhau (lời nói, khen thƣởng, nhận

xét tích cực...) tạo ra động lực cho đội ngũ giáo viên môn Toán nỗ lực phấn

đấu. Nhiều giáo viên đánh giá rất cao giải pháp tâm lý này của Hiệu

trƣởng. Tuy nhiên, vẫn còn một số Hiệu trƣởng đƣợc giáo viên đánh giá là

thiếu tâm lý, chƣa sâu sát và gần gũi với giáo viên, chƣa có các giải pháp

tâm lý để khích lệ họ.

Đa số giáo viên cho biết: Họ đã đƣợc các cấp quản lý và Hiệu trƣởng tổ

chức tập huấn chuyên môn cho giáo viên môn Toán tham gia DH môn Toán

theo định hƣớng phân hóa; tuy nhiên, do thiếu tính kế hoạch, khoa học, hiểu

biết sâu về chuyên môn, nên một số nội dung tập huấn còn sơ sài, hình thức,

có tính chất đối phó nên hiệu quả còn kém. Việc mời các chuyên gia về lĩnh

vực DH môn Toán theo định hƣớng phân hóa ít đƣợc thực hiện do thiếu kinh

phí hoặc các lý do khách quan khác.

Khi phỏng vấn học sinh, tác giả đƣợc biết: Đa số các em chấp nhận, hài

lòng với cách phân hóa trong DH môn Toán theo định hƣớng phân hóa; tuy

nhiên, một số em cho rằng giáo viên cần có giải pháp để các em giỏi, khá có

thể hỗ trợ các em yếu kém, chứ không nên rạch ròi, thiếu liên kết nhƣ hiện

nay. Các em đề nghị giáo viên tổ chức các nhóm học tập nhƣ “đôi bạn cùng

tiến” gồm 1 em giỏi và 1 em yếu kém để hỗ trợ lẫn nhau, dìu dắt nhau.

Hiệu trƣởng nhiều trƣờng THCS cho biết: Các trƣờng rất khó khăn

trong việc mua sắm sách và học liệu phục vụ việc DH môn Toán theo định

hƣớng phân hóa vì nguồn ngân sách nhà nƣớc dành cho việc này rất hạn hẹp,

nếu có thì cũng đến rất chậm. Một số Hiệu trƣởng đề xuất phƣơng án xã hội

hóa việc mua sắm sách và học liệu phục vụ việc DH môn Toán theo định

hƣớng phân hóa.

2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy học

môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở các trƣờng THCS huyện Thƣờng

Tín, thành phố Hà Nội

Bảng 2.8. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy

học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở các trƣờng THCS huyện

Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội

Các mức độ

Điểm trung

TT

Các tiêu chí

Quan

Ít quan

Không quan

Rất quan

bình

trọng

145

Trình độ quản lý của các chủ thể quản lý trong dạy học

2,87

môn Toán theo định hƣớng

14,0%

78,0%

8,1%

phân hóa

Trình độ chuyên môn, nghiệp

145

vụ của đội ngũ giáo viên dạy

2,86

học môn Toán theo định hƣớng

15,1%

78,0%

7,0%

phân hóa

145

Tính chủ động, tích cực và sáng tạo của học sinh trong dạy

2,94

học môn Toán theo định hƣớng

15,6%

77,9%

6,5%

phân hóa

150

2,94

Nhận thức và năng lực quản lý của Hiệu trƣởng

15,6%

80,6%

3,8%

141

5 Vai trò của Tổ chuyên môn Toán

2,88

11,3%

75,8%

12,9%

146

2,93

Chủ trƣơng, chính sách và các điều kiện dạy học phân hóa

12,4%

78,5%

9,1%

Kết quả thống kê bảng 2.8 cho thấy: Có 6 yếu tố ảnh hƣởng đến quản

lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở các trƣờng

THCS huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội ở mức độ trung bình.

Phân tích các yếu tố tác động nêu trên cho thấy: Nếu Trình độ quản lý

của các chủ thể quản lý trong dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

đƣợc nâng cao, cải thiện thì hiệu quả quản lý hoạt động dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa cũng đƣợc nâng cao theo tỷ lệ thuận. Đồng thời,

nếu các cấp quản lý với tinh thần bảo thủ, lạc hậu trong quản lý thì chắc chắn

không thể nâng cao chất lƣợng và hiệu quả của quản lý hoạt động dạy học

môn Toán theo định hƣớng phân hóa.

Tƣơng tự nhƣ vậy, các yếu tố khác (Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ

của đội ngũ giáo viên dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa và Tính

chủ động, tích cực và sáng tạo của học sinh trong dạy học môn Toán theo

định hƣớng phân hóa) cũng có những tác động thuận lợi và khó khăn nhất

định đến chất lƣợng và hiệu quả của quản lý hoạt động dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa. Vấn đề đặt ra cho nhà quản lý là: Phát huy những

tác động tích cực, có lợi và hạn chế mặt tiêu cực của các yếu tố nêu trên nhằm

nâng cao chất lƣợng và hiệu quả của quản lý hoạt động dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa.

Phỏng vấn giáo viên môn Toán, tác giả nhận thấy: Đa số giáo viên đánh

giá vai trò của Hiệu trƣởng trong quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo

định hƣớng phân hóa là rất lớn, đó là “Đầu tàu”, kéo theo cả đội ngũ giáo viên

chạy theo, quyết định đến chất lƣợng và hiệu quả hoạt động này.

Bên cạnh đó, vai trò của Tổ chuyên môn Toán cũng đƣợc xem là yếu tố

tác động mạnh đến quyết định đến chất lƣợng và hiệu quả hoạt động quản lý

hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa, đặc biệt là vai trò

của Tổ trƣởng chuyên môn. Các giáo viên đều cho rằng Hiệu trƣởng có thể

không có chuyên môn về Toán nhƣng bắt buộc Tổ chuyên môn Toán phải có

chuyên môn sâu về vấn đề này. Tổ chuyên môn Toán vừa là ngƣời tổ chức,

dẫn dắt, vừa là ngƣời kiểm tra, đánh giá và liên quan trực tiếp tới quản lý hoạt

động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa.

2.6. Đánh giá chung

Ưu điểm của hoạt động dạy học mô T á t e đị ướng phân hóa

Các chủ thể và khách thể của hoạt động dạy học môn Toán đã có nhận

thức khá đúng đắn về vai trò, ý nghĩa và sự cần thiết, nội dung, phƣơng pháp,

cách thức tiến hành của hoạt động này.

Hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa đã đƣợc triển

khai có hệ thống đến phạm vi các trƣờng trung học cơ sở. Các trƣờng bƣớc

đầu đã triển khai việc dạy học phân hóa đến nhiều môn học, trong đó có môn

Toán và môn Toán đã nhận đƣợc sự quan tâm đặc biệt do tính đặc thù, vai trò

và sức ảnh hƣởng của môn Toán.

Các giáo viên giảng dạy môn Toán đã bƣớc đầu triển khai hoạt động

giảng dạy môn học này khá quy củ, bài bản; đã biết cách thiết kế bài giảng và

triển khai bài giảng theo định hƣớng phân hóa; biết vận dụng các phƣơng

pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Toán theo định hƣớng phân hóa.

Một bộ phận học sinh tỏ ra hứng thú với việc đƣợc học tập theo nhóm

có cùng trình độ và tiến đến cá thể hóa cao độ. Các em thể hiện tối đa tính chủ

động, tích cực và sáng tạo của bản thân.

Hạn chế và nguyên nhân của hoạt động dạy học mô T á t e định

ướng phân hóa

Tuy nhiên, việc áp dụng triển khai dạy học môn Toán theo định hƣớng

phân hóa không đƣợc đồng bộ giữa các giáo viên trong một trƣờng học cụ thể

và giữa các trƣờng với nhau; kết quả giảng dạy môn Toán theo định hƣớng

phân hóa ở mức độ khiêm tốn do việc chuẩn bị và thiết kế bài giảng theo định

hƣớng phân hoá tốn nhiều thời gian, công sức và đòi hỏi có sự đầu tƣ trí tuệ

rất lớn (chia học sinh thành nhiều loại khác nhau để dạy theo những cách

thức khác nhau, hệ thống bài tập thực hành cũng khác nhau, bài tập về nhà

cũng khác nhau…).

Ưu điểm của quản lý hoạt động dạy học mô T á t e đị ướng

phân hóa

Các chủ thể quản lý đã triển khai các hoạt động giám sát, kiểm tra,

đánh giá đối với hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

nhằm đƣa hoạt động này vào quy trình quản lý. ở các cấp độ khác nhau, mỗi

chủ thể quản lý đã tiến hành các kỹ năng quản lý đặc thù, từ lập kế hoạch đến

tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa.

Các cơ quan quản lý đã có những định hƣớng nhất định nhằm hƣớng

dẫn về chuyên môn và nghiệp vụ cho các trƣờng trung học cơ sở trong phạm

vi quản lý trên địa bàn. Hiệu trƣởng các trƣờng trung học cơ sở đã thực hiện

các biện pháp cụ thể quản lý đối với hoạt động dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa trong phạm vi nhà trƣờng. Các nội dung quản lý đã đƣợc

giám sát, kiểm tra, đánh giá một cách khá đầy đủ và hiệu quả quản lý bƣớc

đầu đƣợc đánh giá ở mức độ trung bình – khá.

Hạn chế và nguyên nhân của quản lý hoạt động dạy học môn Toán

t e đị ướng phân hóa

Tuy nhiên, việc quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng

phân hóa tại các trƣờng trung học cơ sở huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội

cũng còn nhiều bất cập, hạn chế, đó là:

- Tại các trƣờng THCS, công tác quản lý vẫn mang tính hành chính, lấn

át quản lý về chuyên môn;

- Các cấp quản lý chƣa phát huy đƣợc vai trò “đầu tàu” của Hiệu

trƣởng; chƣa giao quyền tự chủ thực sự và đầy đủ cho Hiệu trƣởng; vẫn thiên

về hƣớng cầm tay chỉ việc;

- Hiệu trƣởng các trƣờng THCS chƣa xác định đƣợc vai trò của Tổ

trƣởng chuyên môn Toán trong dạy học phân hóa;

- Các cấp quản lý và Hiệu trƣởng chƣa chú trọng đến việc giáo dục

nhận thức một cách đầy đủ cho đội ngũ giáo viên môn Toán; công tác bồi

dƣỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên môn Toán theo định hƣớng phân

hóa chƣa đạt hiệu quả nhƣ mong đợi.

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2

Trong chƣơng 2, tác giả đã xây dựng và triển khai kế hoạch khảo sát

thực trạng hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa và thực

trạng quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa tại

các trƣờng trung học cơ sở huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội. Việc

khảo sát thực trạng đƣợc tiến hành với nhiều phƣơng pháp, cách thức phối

hợp và bổ sung cho nhau, đó là: Điều tra bằng phiếu hỏi, quan sát sƣ phạm,

dự giờ, thăm lớp, phỏng vấn sâu và dùng Toán học thống kê để phân tích

dữ liệu thu thập đƣợc.

Thực trạng hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa và

thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa tại

các trƣờng trung học cơ sở huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội đƣợc những

ngƣời điều tra đánh giá ở mức độ trung bình – khá với nhiều nội dung quản lý

đƣợc đánh giá khá tốt. Tuy nhiên, hoạt động dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa tại các trƣờng trung học cơ sở huyện Thƣờng Tín, thành phố

Hà Nội đƣợc đánh giá còn nhiều tồn tại hạn chế, đó là:

Chƣa phát huy đƣợc tối đa tính chủ động, tích cực và sáng tạo của học

sinh trong hoạt động học tập môn Toán theo định hƣớng phân hóa. Vì vậy, kết

quả học tập môn Toán theo định hƣớng phân hóa còn hạn chế;

Chƣa chú ý đến công tác bồi dƣỡng giáo viên trƣớc, trong và sau khi

triển khai hoạt động quản lý dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa. Vì

vậy, hiệu quả dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa chƣa đƣợc nhƣ

mong muốn của chính đội ngũ giáo viên;

Các chủ thể quản lý chƣa đề xuất và áp dụng các biện pháp quản lý

thích hợp để nâng cao chất lƣợng và hiệu quả của quản lý dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa.

CHƢƠNG 3

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TOÁN

THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÂN HÓA Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG

HỌC CƠ SỞ HUYỆN THƢỜNG TÍN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp

Việc đề xuất các biện pháp quản lý dạy học môn Toán theo định hƣớng

phân hóa phải tuân thủ những nguyên tắc sau:

3.1.1. Tuân thủ các nguyên tắc của quản lý hoạt động dạy học phân hóa

Dạy học theo định hƣớng phân hóa có những nguyên tắc cụ thể và có

tính chất bắt buộc đối với các chủ thể quản lý, khách thể và đối tƣợng quản lý,

đó là: Đảm bảo hài hòa giữa tính đại diện chung (phù hợp với đại trà chung

của cả lớp học) lại vừa phù hợp với từng học sinh và nhóm học sinh (tiến đến

và tiệm cận với cá thể hóa); Phát huy tính vừa sức và tác động vào vùng phát

triển trí tuệ gần nhất của học sinh; Đảm bảo tính tập thể nhƣng vẫn phát triển

tối đa năng lực của mỗi cá nhân học sinh…

Việc quản lý hoạt động dạy học phân hóa vừa phải bảo đảm các nguyên

tắc quản lý chung, vừa phải đảm bảo tính phân hóa trong quản lý, tính đến các

đặc thù của dạy học phân hóa nói chung, phân hóa môn Toán nói riêng.

Việc tuân thủ các nguyên tắc của quản lý hoạt động dạy học phân hóa

sẽ giúp các biện pháp đề xuất trở nên hữu hiệu khi áp dụng vào thực tiễn dạy

học phân hóa ở các trƣờng trung học cơ sở.

3.1.2. Phù hợp với đặc điểm hoạt động dạy học ở bậc học trung học cơ sở

Hoạt động dạy học ở bậc học trung học cơ sở có những đặc điểm cụ thể

sau: Tiếp nối hoạt động dạy học ở bậc học Tiểu học và tạo tiền đề cho hoạt

động dạy học ở bậc học Trung học phổ thông; Phù hợp với khả năng nhận

thức, chiếm lĩnh tri thức, hình thành kĩ năng, kĩ xảo trong học tập; Phù hợp

với các đặc điểm về tâm sinh lý của học sinh trung học cơ sở; Phát huy tối đa

tiềm năng ƣu thế của từng học sinh trung học cơ sở.

Các biện pháp đề xuất đảm bảo phù hợp với đặc điểm hoạt động dạy

học ở bậc học trung học cơ sở sẽ đảm bảo tính hiệu quả và khả thi nếu đƣợc

áp dụng vào thực tiễn dạy học trung học cơ sở.

3.1.3. Tí đến vai trò, vị trí v các đặc điểm của môn Toán trong chươ g

trình giáo dục trung học cơ sở

Nếu các biện pháp đề xuất tính đến vai trò, vị trí và các đặc điểm của

môn Toán trong chƣơng trình giáo dục trung học cơ sở sẽ phát huy tối đa

sức ảnh hƣởng của môn Toán đối với sự phát triển trí tuệ và nhân cách của

học sinh (khả năng tính toán, năng lực tƣ duy logic, kĩ năng phản biện, lập

luận…), phát huy vai trò của môn Toán trong mối quan hệ với các môn học

khác trong chƣơng trình giáo dục trung học cơ sở. Các biện pháp đề xuất sẽ

trở nên khả thi, hiệu quả, dễ hiểu, dễ thực hiện trong thực tiễn giáo dục

trung học cơ sở.

3.1.4. Phù hợp với các đặc điểm về kinh tế, chính trị, xã hội, giáo dục của

huyệ T ường Tín, thành phố Hà Nội

Với tƣ cách là huyện đang có tốc độ đô thị hóa cao, khả năng chuyển

đổi ngành nghề và cơ cấu kinh tế thuận lợi, tăng trƣởng về nguồn thu và sự

quan tâm ngày càng lớn đối với sự nghiệp giáo dục, huyện Thƣờng Tín, thành

phố Hà Nội có nhiều lợi thế để đầu tƣ, phát triển giáo dục cả đại trà lẫn mũi

nhọn. Các biện pháp đề xuất sẽ phát huy đƣợc tối đa sức mạnh hiệu quả nếu

tuân thủ nguyên tắc này.

3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng

phân hóa ở các trƣờng THCS huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội

3.2.1. Tổ chức hoạt động nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo

viên, học sinh và các lực ượng liên quan về dạy học mô T á t e định

ướng phân hóa

3.2.1.1. Mục đích, ý nghĩa, vai trò

Biện pháp Tổ chức hoạt động nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý,

giáo viên, học sinh và các lực lƣợng liên quan về dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa nhằm cung cấp, trang bị cho các chủ thể quản lý và khách

thể, đối tƣợng những kiến thức, thông tin cần thiết để thực hiện tốt hơn việc

quản lý hoạt động dạy học môn Toán, nâng cao kết quả học tập của học sinh

theo định hƣớng phân hóa, phát huy tối đa tính chủ động, tích cực và sáng tạo

của học sinh, nâng cao tinh thần, trách nhiệm, năng lực chuyên môn, nghiệp

vụ cho đội ngũ giáo viên.

Biện pháp Tổ chức hoạt động nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý,

giáo viên, học sinh và các lực lƣợng liên quan về dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa tạo ra những điều kiện thuận lợi để đồng thời nâng cao hiệu

lực quản lý, nâng cao chất lƣợng hoạt động giảng dạy và cải thiện thành tích

của hoạt động học tập. Biện pháp này cũng tạo ra những tiền đề cần thiết cho

việc thực hiện các biện pháp và hoạt động khác trong trƣờng trung học cơ sở.

3.2.1.2. Nội dung

Biện pháp Tổ chức hoạt động nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý,

giáo viên, học sinh và các lực lƣợng liên quan về dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa bao gồm những nội dung sau:

Cung cấp, trang bị cho các chủ thể quản lý những kiến thức và kĩ năng

quản lý cần thiết cho hoạt động quản lý dạy học môn Toán theo định hướng

phân hóa. Cụ thể, đó là những kĩ năng sau:

Quản lý về mục tiêu quản lý dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa;

Kỹ năng lập kế hoạch quản lý dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa;

Kỹ năng tổ chức thực hiện quản lý dạy học môn Toán theo định hƣớng

phân hóa;

Kỹ năng chỉ đạo thực hiện quản lý dạy học môn Toán theo định hƣớng

phân hóa;

Kỹ năng kiểm tra đánh giá quản lý dạy học môn Toán theo định hƣớng

phân hóa.

Cung cấp cho đội ngũ giáo viên những kiến thức và kỹ năng về dạy học

môn Toán theo định hướng phân hóa. Cụ thể, đó là những kĩ năng sau:

Kỹ năng tổ chức kiểm tra, đánh giá đầu vào trong dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa;

Kỹ năng thiết kế bài giảng và tổ chức lớp học trong dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa;

Kỹ năng tổ chức giờ học trong dạy học môn Toán theo định hƣớng

phân hóa;

Kỹ năng kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh trong dạy học

môn Toán theo định hƣớng phân hóa;

Kỹ năng phân tích, tổng hợp, đánh giá, xếp loại trong dạy học môn

Toán theo định hƣớng phân hóa.

3.2.1.3. Cách thức thực hiện và các điều kiện đảm bảo

Biện pháp Tổ chức hoạt động nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý,

giáo viên, học sinh và các lực lƣợng liên quan về dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa có thể thực hiện theo những cách thức sau:

Lồng ghép và tích hợp các nội dung giáo dục nhận thức về hoạt động dạy

học môn Toán theo định hƣớng phân hóa với nhau và với các hoạt động khác

trong trƣờng trung học cơ sở để phát huy ƣu điểm và thế mạnh của giải pháp.

Tổ chức giáo dục nhận thức về hoạt động dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa một cách thƣờng xuyên, liên tục, tránh nôn nóng, duy ý chí.

Việc tổ chức giáo dục nhận thức về hoạt động dạy học môn Toán theo

định hƣớng phân hóa phải lồng ghép với việc trang bị các kỹ năng và tổ chức

thực hành, áp dụng các kiến thức trong thực tiễn.

Biện pháp Tổ chức hoạt động nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý,

giáo viên, học sinh và các lực lƣợng liên quan về dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa có thể thực hiện với những điều kiện sau:

Thƣờng xuyên kiểm tra, đánh giá hiệu quả của nhận thức về hoạt động

dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa; gắn với các quy chế, quy định

và công tác thi đua, khen thƣởng, kỉ luật trong trƣờng trung học cơ sở.

Phối hợp và đa dạng hóa các loại hình, cách thức giáo dục nhận thức về

hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa, tận dụng các công

nghệ hiện đại, phát huy vai trò của công nghệ thông tin và các mạng xã hội

nếu cần thiết.

3.2.2. Chỉ đạo giáo viên tích cực hóa hoạt động học tập và bồi dưỡng kỹ

ă g ọc tập môn Toán phù hợp với đặc điểm cá nhân học sinh

3.2.2.1. Mục đích, ý nghĩa, vai trò

Biện pháp Chỉ đạo giáo viên tích cực hóa hoạt động học tập và bồi

dƣỡng kỹ năng học tập môn Toán phù hợp với đặc điểm cá nhân học sinh

nhằm phát huy tối đa tính chủ động, tích cực và sáng tạo của học sinh trong

quá trình học tập môn Toán; hình thành ở học sinh những kỹ năng tự học cần

thiết (tự nghiên cứu, tự xác định nhiệm vụ, tự tổ chức hoạt động học tập…);

góp phần nâng cao thành tích học tập của học sinh.

Biện pháp này có vai trò quan trọng hàng đầu trong dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa do sự tƣơng thích tối đa của đặc thù và logic môn

học (Toán) với tính chủ động, tích cực và sáng tạo của học sinh. Chính vì vậy,

đây đƣợc xem là biện pháp trực tiếp nâng cao hiệu quả hoạt động dạy học

môn Toán theo định hƣớng phân hóa và là giải pháp quản lý không thể thay

thế. Việc thực hiện biện pháp này tạo ra các điều kiện thuận lợi cho việc thực

hiện các biện pháp khác.

3.2.2.2. Nội dung

Biện pháp Chỉ đạo giáo viên tích cực hóa hoạt động học tập và bồi

dƣỡng kỹ năng học tập môn Toán phù hợp với đặc điểm cá nhân học sinh

đƣợc thực hiện thông qua những nội dung sau đây:

Giáo dục và hình thành ở học sinh nhu cầu, động cơ học tập môn Toán

đúng đắn thông qua nhiều con đƣờng và cách thức khác nhau;

Gây hứng thú học tập môn Toán cho học sinh một cách phù hợp, giúp

học sinh nhận thức đƣợc sự cần thiết phải học tập môn học này;

Tăng cƣờng khối lƣợng học tập môn Toán theo định hƣớng phân hóa

một cách hợp lý và khoa học nhƣng vẫn đảm bảo tính vừa sức và tác động

vào cùng phát triển trí tuệ gần nhất của học sinh. Việc tăng cƣờng khối lƣợng

học tập thể hiện qua việc tăng khối lƣợng tri thức mới cần lĩnh hội, tăng số

lƣợng bài tập thực hành, ôn tập, tăng số lƣợng bài tập về nhà cho học sinh;

Tăng thời lƣợng học tập môn Toán cho học sinh thông qua việc tăng

thời gian học tập trên lớp, tăng thời lƣợng học tập ở nhà, tăng thời lƣợng tự

học, tự nghiên cứu của học sinh, tăng thời gian dành cho hoạt động giao lƣu

Toán học;

Tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có liên quan đến

Toán học là cách thức khơi dậy lòng đam mê, yêu thích của học sinh đối với

môn học này, chú trọng các hoạt động giao lƣu Toán học cho học sinh;

Trang bị, bổ sung và cập nhật cho học sinh những phƣơng pháp học tập

môn Toán mới; những cách giải mới, ngắn gọn và tối ƣu với mỗi loại dạng

Toán cơ bản;

Phát triển đồng bộ các thao tác tƣ duy cho học sinh: Phân tích, so sánh,

tổng hợp, quy nạp, thống kê… Các thao tác tƣ duy là điều kiện cần thiết để

phát triển các kỹ năng, kĩ xảo quan trọng trong Toán học;

Tổ chức cho học sinh đƣợc tham gia các hoạt động nghiên cứu khoa học

về Toán học phù hợp với khả năng, đảm bảo tính vừa sức với học sinh. Đó chính

là cơ sở hình thành tình yêu và đam mê đối với Toán học ở học sinh;

Gắn liền Toán học với thực tiễn gần gũi của cuộc sống, với hoạt động

học tập, vui chơi, giao lƣu của học sinh; giúp học sinh nhận thức sự hiện diện

của Toán học trong mọi mặt của cuộc sống, mọi lĩnh vực của xã hội;

Xây dựng các mối quan hệ dễ dàng nhận biết của Toán học với các

môn học khác trong chƣơng trình giáo dục trung học cơ sở, qua đó, học sinh

sẽ nhận thức đƣợc vai trò quan trọng và nền tảng của Toán học đối với các

môn học còn lại.

3.2.2.3. Cách thức thực hiện và các điều kiện đảm bảo

Biện pháp Chỉ đạo giáo viên tích cực hóa hoạt động học tập và bồi

dƣỡng kỹ năng học tập môn Toán phù hợp với đặc điểm cá nhân học sinh

đƣợc thực hiện thông qua những cách thức và các điều kiện đảm bảo sau đây:

Tính toán, đánh giá chính xác mức độ và giới hạn cao nhất của việc tích

cực hóa hoạt động học tập môn Toán của học sinh theo định hƣớng phân hóa

để xác định mức độ tích cực hóa phù hợp;

Xác định chính xác vùng phát triển trí tuệ gần nhất của mỗi học sinh và

nhóm học sinh để xác định tính vừa sức đối với các em, từ đó tăng cƣờng

khối lƣợng và thời lƣợng học tập môn Toán phù hợp;

Cần triển khai các hoạt động nghiên cứu khoa học về nội dung, chƣơng

trình môn Toán nói chung và theo định hƣớng phân hóa nói riêng. Kết quả

nghiên cứu này là cơ sở triển khai định hƣớng tăng cƣờng thời lƣợng và khối

lƣợng dành cho môn Toán;

Để tích cực hóa hoạt động môn Toán đòi hỏi đội ngũ giáo viên môn

Toán không chỉ đơn thuần giỏi về chuyên môn mà còn có tinh thần và trách

nhiệm cao trong công việc, đạo đức nghề nghiệp trong sáng; đặc biệt là sự am

hiểu về các đặc điểm tâm sinh lý, khả năng nhận thức của mỗi học sinh và

nhóm học sinh;

Kịp thời điều chỉnh mức độ tích cực hóa hoạt động học tập môn Toán

của học sinh; hoặc là tăng cƣờng hoặc là giảm bớt để học sinh luôn cảm thấy

vừa sức và đƣợc tác động vào vùng phát triển trí tuệ gần nhất.

3.2.3. Bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ về dạy học mô T á t e định

ướ g p â óa c đội gũ giá viê T á

3.2.3.1. Mục đích, ý nghĩa, vai trò

Biện pháp Bồi dƣỡng chuyên môn, nghiệp vụ về dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa cho đội ngũ giáo viên Toán nhằm bổ sung, cập

nhật, trang bị những kiến thức, hình thành các kỹ năng nghề nghiệp phù hợp

với dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa cho đội ngũ giáo viên Toán

để đội ngũ giáo viên có thể thiết kế và triển khai đƣợc các bài giảng, tiết học

môn Toán theo định hƣớng phân hóa một cách hiệu quả nhất. Đây là biện

pháp có vai trò then chốt, có tính chất không thể thay thế và quyết định đến

hiệu quả các bài giảng, tiết học môn Toán theo định hƣớng phân hóa; trực tiếp

góp phần nâng cao kết quả học tập của học sinh.

Việc triển khai biện pháp Bồi dƣỡng chuyên môn, nghiệp vụ về dạy

học môn Toán theo định hƣớng phân hóa cho đội ngũ giáo viên Toán sẽ tạo

ra hiệu ứng ngay tức thì đối với hoạt động học tập môn Toán theo định

hƣớng phân hóa. Vì hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân

hóa của giáo viên sẽ điều chỉnh, điều khiển hoạt động học tập môn Toán

theo định hƣớng phân hóa của học sinh. Điều này cho thấy vai trò quan

trọng của biện pháp.

3.2.3.2. Nội dung

Biện pháp Bồi dƣỡng chuyên môn, nghiệp vụ về dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa cho đội ngũ giáo viên Toán bao gồm những nội

dung sau:

Bồi dƣỡng cho đội ngũ giáo viên cách thức khảo sát đầu vào, cách thức

phân hóa học sinh, xếp loại học sinh theo nguyên tắc dạy học phân hóa;

Cung cấp cho giáo viên môn Toán những phƣơng pháp dạy học cụ thể

khi áp dụng dạy học phân hóa đối với môn Toán;

Trang bị cho giáo viên cách thức kiểm tra, đánh giá khi áp dụng dạy

học phân hóa đối với môn Toán;

Hƣớng dẫn cho giáo viên phƣơng pháp xác định tính vừa sức của học

sinh, xác định vùng phát triển trí tuệ gần nhất;

Trang bị cho giáo viên những kiến thức về Tâm lý học để có thể nắm

bắt, đánh giá các đặc điểm tâm sinh lý của học sinh trung học cơ sở. Bởi lẽ,

học sinh trung học cơ sở có nhiều chuyển biến về tâm sinh lý. Do đó, việc

trang bị cho giáo viên những kiến thức về Tâm lý học là một trong những nội

dung bồi dƣỡng có tính chất bắt buộc;

Huấn luyện cho giáo viên cách thức thiết kế từng bài giảng môn Toán

theo hƣớng phân hóa; tổ chức sinh hoạt chuyên môn, thảo luận về cách thức

thiết kế bài giảng;

Xây dựng quy trình triển khai các bài giảng, tiết học môn Toán theo

định hƣớng phân hóa; cách tổ chức lớp học, quản lý học sinh trong các giờ

học môn Toán theo định hƣớng phân hóa;

Bồi dƣỡng cho giáo viên cách thức kiểm tra, đánh giá học sinh trong

điều kiện dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa;

Cập nhật cho giáo viên xu thế dạy học phân hóa môn Toán của các

nƣớc có nền Toán học phát triển; giúp họ có điều kiện giao lƣu Toán học với

các đồng nghiệp quốc tế;

Tổ chức cho giáo viên tham gia các hoạt động nghiên cứu về dạy học

môn Toán theo định hƣớng phân hóa để họ có thể áp dụng thử nghiệm các kết

quả nghiên cứu vào thực tiễn dạy học của bản thân.

Động viên, khích lệ giáo viên tham gia dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa; gắn liền với các hoạt động, phong trào thi đua khen thƣởng

của nhà trƣờng.

3.2.3.3. Cách thức thực hiện và các điều kiện đảm bảo

Biện pháp Bồi dƣỡng chuyên môn, nghiệp vụ về dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa cho đội ngũ giáo viên Toán có thể thực hiện theo

những cách thức trong những điều kiện đảm bảo sau đây:

Các cấp quản lý và Hiệu trƣởng các trƣờng THCS chịu trách nhiệm tổ

chức và lựa chọn hình thức bồi dƣỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ

giáo viên Toán theo định kỳ hàng năm, học kỳ… hoặc tổ chức bồi dƣỡng theo

hình thức đột xuất;

Các cấp quản lý và Hiệu trƣởng các trƣờng THCS chủ động gắn hoạt

động bồi dƣỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên Toán với các

quy chế, quy định trong trƣờng trung học cơ sở để tăng cƣờng quản lý, ràng

buộc về trách nhiệm và quyền lợi của giáo viên với nhau;

Các cấp quản lý và Hiệu trƣởng các trƣờng THCS từng bƣớc định hƣớng

giáo viên tiến đến tự bồi dƣỡng chuyên môn, nghiệp vụ. Việc tự bồi dƣỡng

chuyên môn, nghiệp vụ chính là đỉnh cao của bồi dƣỡng chuyên môn, nghiệp

vụ; khơi dậy ở giáo viên lòng yêu nghề, đam mê công việc, tinh thần trách

nhiệm, đạo đức nghề nghiệp trong sang, tính chuyên nghiệp trong công việc.

3.2.4. Chỉ đạ giá viê đổi mới p ươ g p áp, ì t ức tổ chức dạy học

mô T á t e đị ướng phân hóa

3.2.4.1. Mục đích, ý nghĩa, vai trò

Biện pháp Chỉ đạo giáo viên đổi mới phƣơng pháp, hình thức tổ chức

dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa nhằm lựa chọn, sử dụng những

phƣơng pháp mới trong dạy học môn Toán phù hợp với đặc điểm của dạy học

theo định hƣớng phân hóa, trên cơ sở phù hợp với từng học sinh và nhóm học

sinh sau khi đƣợc phân hóa. Nếu không có hoặc ít có sự phân hóa học sinh

trong một lớp học thì phƣơng pháp dạy học môn Toán hết sức đơn giản, chỉ

cần lựa chọn một phƣơng pháp dạy học phù hợp chung với đại trà. Tuy nhiên,

sự phân hóa học sinh sẽ đòi hỏi giáo viên phải lựa chọn phƣơng pháp dạy học

phù hợp với sự phân hóa đó.

Sự phân hóa học sinh trong hoạt động dạy học là quy luật, xu thế tất

yếu. Do đó, việc đổi mới phƣơng pháp dạy học môn Toán theo định hƣớng

phân hóa cũng là tất yếu khách quan, xuất phát từ chính nhu cầu của thực tiễn.

Chính sự phân hóa học sinh dẫn đến sự thay đổi về cách thức phối hợp

giữa giáo viên và học sinh. Đây chính là nguyên nhân khách quan đòi hỏi sự

đổi mới phƣơng pháp dạy học môn Toán. Nhờ sự đổi mới phƣơng pháp dạy

học môn Toán theo định hƣớng phân hóa, mỗi học sinh và nhóm học sinh

đƣợc phát huy tối đa khả năng vốn có của mình, giải phóng đƣợc tiềm năng

nhận thức, sáng tạo của bản thân học sinh

Sự đổi mới phƣơng pháp dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

sẽ kéo theo sự thay đổi về vai trò, chức năng, nhiệm vụ, hoạt động của hai

“nhân vật” quan trọng nhất của hoạt động dạy học, đó là giáo viên (với hoạt

động dạy), học sinh (với hoạt động học tập) theo hƣớng phát huy tối đa vai trò

chủ đạo, tổ chức và điều khiển của giáo viên và phát huy vai trò chủ động,

tích cực và sáng tạo của học sinh. Nhƣ vậy, biện pháp Đổi mới phƣơng pháp

dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa có vai trò đặc biệt quan trọng

trong việc đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục.

3.2.4.2. Nội dung

Biện pháp Chỉ đạo giáo viên đổi mới phƣơng pháp, hình thức tổ chức dạy

học môn Toán theo định hƣớng phân hóa bao gồm những nội dung cơ bản sau:

Các chủ thể quản lý xác định phƣơng hƣớng, cách thức đổi mới phƣơng

pháp dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa; lập kế hoạch tổ chức thực

hiện việc đổi mới; chỉ đạo và tổ chức huy động các nguồn lực thực hiện việc

đổi mới phƣơng pháp dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa; tiến hành

kiểm tra, đánh giá đối với đổi mới phƣơng pháp dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa.

Các chủ thể quản lý quán triệt đến các khách thể và đối tƣợng quản lý

những định hƣớng về thức đổi mới phƣơng pháp dạy học môn Toán; giúp các

khách thể và đối tƣợng quản lý nhận thức những nội dung cơ bản của đổi mới

phƣơng pháp dạy học môn Toán.; tổ chức, triển khai việc đổi mới trong phạm

vi quản lý. Các cơ quan quản lý nhà nƣớc sẽ chỉ đạo đổi mới phƣơng pháp

dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa trên phạm vi lãnh thổ quản lý.

Hiệu trƣởng sẽ chỉ đạo, tổ chức thực hiện đổi mới phƣơng pháp dạy học môn

Toán theo định hƣớng phân hóa trong phạm vi trƣờng học do mình đƣợc phân

công quản lý.

Giáo viên môn Toán là nhân lực trực tiếp triển khai thực hiện đổi mới

phƣơng pháp dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa trong phạm vi lớp

học do mình quản lý. Đây là nội dung cốt lõi của biện pháp này. Họ sẽ là

ngƣời tìm hiểu cách thức đổi mới, đƣa ra quyết định lựa chọn sử dụng các

phƣơng pháp dạy học phù hợp với định hƣớng phân hóa. Chính họ cũng là

ngƣời đƣa ra quyết định loại bỏ những phƣơng pháp dạy học lạc hậu, không

còn phù hợp với định hƣớng phân hóa.

Giáo viên môn Toán là ngƣời đƣa ra quyết định sử dụng phƣơng pháp

dạy học phù hợp với từng học sinh hoặc nhóm học sinh với mục tiêu là phát

huy tối đa tiềm năng của mỗi học sinh hoặc nhóm học sinh. Nhƣ vậy, giáo viên

môn Toán chính là ngƣời chịu trách nhiệm cao nhất và có ảnh hƣởng lớn nhất

trong việc đổi mới phƣơng pháp dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

(trực tiếp tạo ra hiệu quả dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa).

Giáo viên môn Toán sẽ tiến hành thử nghiệm việc đổi mới phƣơng

pháp dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa trong phạm vi lớp mình

phụ trách, sau đó, phân tích, tổng hợp và đánh giá về hiệu quả của việc đổi

mới phƣơng pháp dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa và đƣa ra

quyết định tiếp theo cho quá trình đổi mới. Trong dạy học hiện đại, ngƣời

giáo viên đƣợc trao quyền tự do về học thuật, trong đó có quyền lựa chọn, sử

dụng các phƣơng pháp dạy học phù hợp nhất cho mỗi học sinh và nhóm học

sinh sau khi tiến hành phân hóa học sinh.

3.2.4.3. Cách thức thực hiện và các điều kiện đảm bảo

Biện pháp Chỉ đạo giáo viên đổi mới phƣơng pháp, hình thức tổ chức

dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa có thể thực hiện với những cách

thức và trong những điều kiện đảm bảo sau:

Tất cả các chủ thể quản lý, các cán bộ quản lý, giáo viên môn Toán và

học sinh phải có sự thống nhất về sự cần thiết của việc đổi mới phƣơng pháp

dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa. Sự thống nhất trong nhận thức

sẽ giúp cho các cá nhân liên quan trực tiếp hay gián tiếp đến đổi mới phƣơng

pháp dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa dễ dàng thực hiện các hoạt

động phối hợp với nhau.

Việc đổi mới phƣơng pháp dạy học môn Toán theo định hƣớng phân

hóa cần đƣợc nghiên cứu một cách kỹ lƣỡng, bài bản, thẩm định và xin ý kiến

chuyên gia trƣớc khi triển khai thực hiện.

Việc đổi mới phƣơng pháp dạy học môn Toán theo định hƣớng phân

hóa cần đƣợc phải đƣợc tổ chức thực nghiệm khoa học, trƣớc áp dụng, nhân

rộng trong thực tiễn dạy học. Quá trình thực nghiệm đó phải tuân thủ nghiêm

ngặt các quy định về khoa học để cuối cùng giáo viên có thể lựa chọn và sử

dụng những phƣơng pháp dạy học môn Toán phù hợp và hiệu quả nhất với

định hƣớng phân hóa.

Việc đổi mới phƣơng pháp dạy học môn Toán theo định hƣớng phân

hóa phải thực hiện đồng thời hai nhiệm vụ, đó là: Phát huy vai trò chủ đạo, tổ

chức, điều khiển của giáo viên và tính chủ động, tích cực và sáng tạo của học

sinh trong quá trình học tập môn Toán theo định hƣớng phân hóa.

Việc đổi mới phƣơng pháp dạy học môn Toán theo định hƣớng phân

hóa phải đƣợc thực hiện đồng bộ với đổi mới về mục tiêu, nội dung, chƣơng

trình, tài liệu và kiểm tra, đánh giá kết quả học tập và rèn luyện của học sinh.

Bên cạnh đó, đổi mới phƣơng pháp dạy học môn Toán theo định hƣớng phân

hóa cần đƣợc thực hiện đồng bộ và hài hòa với các môn học khác, nhằm tạo

nên hiệu ứng thuận lợi cho việc nâng cao chất lƣợng dạy học của giáo viên và

học tập môn Toán của học sinh theo định hƣớng phân hóa.

3.2.5. Chỉ đạ đổi mới kiểm tra, đá giá kết quả học tập môn Toán theo

đị ướng phân hóa

3.2.5.1. Mục đích, ý nghĩa, vai trò

Biện pháp Chỉ đạo đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn

Toán theo định hƣớng phân hóa nhằm thay đổi mục tiêu, nội dung, cách thức

kiểm tra, đánh giá, làm cho hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của

học sinh có vai trò tích cực hơn trong việc điều chỉnh phƣơng pháp dạy học,

cách thức phối hợp giữa giáo viên và học sinh, cách thức tổ chức lớp học;

đảm bảo theo nguyên tắc dạy học phân hóa; tăng cƣờng vai trò, ảnh hƣởng

của hoạt động kiểm tra, đánh giá đối với toàn bộ tiến trình dạy học.

Bên cạnh đó, kiểm tra, đánh giá phải tham gia ngày từ đầu, trong khâu

phân hóa học sinh thành các nhóm với các trình độ tƣơng ứng (Tốt, khá, trung

bình, yếu, kém) và cũng là khâu cuối cùng của quá trình thống nhất đó. Nhƣ

vậy, Biện pháp Chỉ đạo đổi mới kiểm tra, đánh giá theo định hƣớng phân hóa

có vai trò là điều kiện tất yếu đảm bảo cho sự vận hành của hoạt động dạy học

theo định hƣớng phân hóa.

Kết quả thực hiện biện pháp Chỉ đạo đổi mới kiểm tra, đánh giá theo

định hƣớng phân hóa sẽ tạo điều kiện cho các biện pháp khác: Tích cực hóa

hoạt động học tập của học sinh; Đổi mới phƣơng pháp dạy học theo định

hƣớng phân hóa; Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên về hoạt

động dạy học theo định hƣớng phân hóa.

3.2.5.2. Nội dung

Biện pháp Chỉ đạo đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn

Toán theo định hƣớng phân hóa bao gồm những nội dung sau đây:

Chỉ đạo tổ chức hoạt động kiểm tra, đánh giá tham gia ngay khâu đầu

tiên của việc phân hóa học sinh: Việc phân hóa học sinh thành các nhóm có

trình độ khác nhau (Tốt, khá, trung bình, yếu, kém) về tri thức, kĩ năng, kĩ xảo

phải tiến hành thông qua và dựa trên kết quả của hoạt động kiểm tra, đánh giá.

Nhƣ vậy, hoạt động kiểm tra, đánh giá đƣợc xem là công cụ để phân hóa học

sinh. Đó là sự đổi mới trong nhận thức về hoạt động kiểm tra, đánh giá trong

dạy học phân hóa.

Chỉ đạo thay đổi nội dung hoạt động kiểm tra, đánh giá kiến thức, kĩ

năng, kĩ xảo của học sinh: Trong việc dạy học môn Toán theo định hƣớng

phân hóa, ngƣời giáo viên phải thay đổi nội dung kiểm tra, đánh giá để tiệm

cận với đánh giá đại trà kết hợp với đánh giá từng học sinh và từng nhóm học

sinh. Nhƣ vậy, một bài thi kiểm tra môn Toán phải kiểm tra đƣợc năng lực

của tất cả học sinh và các nhóm học sinh ở các trình độ khác nhau. Nhƣ vậy,

độ khó của bài kiểm tra cũng đƣợc phân hóa. Việc thay đổi này khiến cho đội

ngũ giáo viên và cán bộ quản lý phải đầu tƣ nhiều thời gian và trí tuệ.

Định hƣớng sử dụng kết quả hoạt động kiểm tra, đánh giá kiến thức, kĩ

năng, kĩ xảo của học sinh: Nếu nhƣ trƣớc đây, việc kiểm tra, đánh giá kiến

thức, kĩ năng, kĩ xảo của học sinh đƣợc sử dụng với ít mục đích và chủ yếu là

để “cho điểm” học sinh, để đánh giá học sinh ở mức độ nào, thì trong dạy học

môn Toán theo định hƣớng phân hóa, kết quả hoạt động kiểm tra, đánh giá kiến

thức, kĩ năng, kĩ xảo của học sinh sẽ đƣợc sử dụng vào những mục đích sau:

Phân hóa học sinh thành các nhóm có trình độ năng lực khác nhau (Tốt,

khá, trung bình, yếu, kém);

Định hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học theo các nguyên tắc dạy học

phân hóa;

Thay đổi cách thức phối hợp giữa giáo viên và học sinh trong dạy học

phân hóa;

Thay đổi mục tiêu, nội dung, phƣơng pháp và cách thức quản lý của

các chủ thể quản lý dạy học phân hóa;

Nâng cấp chính bản thân hoạt động kiểm tra, đánh giá kiến thức, kĩ

năng, kĩ xảo của học sinh trong dạy học phân hóa.

Với cách thức tiếp cận các nội dung biện pháp nêu trên, hoạt động kiểm

tra, đánh giá kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo của học sinh sẽ tham gia vào toàn bộ

các khâu của quá trình dạy học theo định hƣớng phân hóa, là công cụ, phƣơng

tiện quan trọng của giáo viên môn Toán và là căn cứ, cơ sở khoa học phục vụ

công tác quản lý của các chủ thể quản lý.

3.2.5.3. Cách thức thực hiện và các điều kiện đảm bảo

Biện pháp Chỉ đạo đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn

Toán theo định hƣớng phân hóa có thể thực hiện theo những cách thức và

trong những điều kiện đảm bảo sau đây:

Việc đổi mới kiểm tra, đánh giá theo định hƣớng phân hóa trƣớc hết

phải đảm bảo những nguyên tắc cơ bản của hoạt động kiểm tra, đánh giá nói

chung và hoạt động kiểm tra, đánh giá kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo của học sinh

nói riêng; không thể làm cho việc đổi mới kiểm tra, đánh giá theo định hƣớng

phân hóa gây xáo trộn quá lớn, ảnh hƣởng tiêu cực đến hoạt động kiểm tra

đánh giá cũng nhƣ các hoạt động khác trong trƣờng trung học cơ sở.

Để đổi mới kiểm tra, đánh giá theo định hƣớng phân hóa, cán bộ quản

lý, đội ngũ giáo viên Toán cần có các hoạt động nghiên cứu rất bài bản, đầy

đủ và chi tiết về những vấn đề sau: Đặc thù của môn Toán trong dạy học phân

hóa; đặc điểm của kiểm tra, đánh giá đối với kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo của

Toán học; dự báo những tác động tích cực và tiêu cực khi đổi mới kiểm tra,

đánh giá theo định hƣớng phân hóa và có các biện pháp xử lý đối với những

vấn đề phát sinh.

Các chủ thể quản lý phải tiến hành hoạt động bồi dƣỡng chuyên môn,

nghiệp vụ về kiểm tra, đánh giá theo định hƣớng phân hóa cho đội ngũ giáo

viên môn Toán. Hiện nay, trong giới Toán học, vẫn chƣa có sự thống nhất về

vấn đề kỹ thuật của kiểm tra, đánh giá đối với kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo của

học sinh, đặc biệt là sử dụng bài thi trắc nghiệm đối với Toán học.

Việc đổi mới kiểm tra, đánh giá theo định hƣớng phân hóa cần đƣợc

tiến hành thử nghiệm trong phạm vi hẹp, vừa làm vừa nghiên cứu, vừa rút

kinh nghiệm rồi mới tiến hành nhân rộng đại trà; đảm bảo sự thành công và

hiệu quả cho việc đổi mới.

Mối quan hệ giữa các biện pháp

Trong chƣơng 3, tác giả đã đề xuất 5 giải pháp, đó là: Tổ chức hoạt

động nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh và các lực

lƣợng liên quan về dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa; Chỉ đạo

giáo viên tích cực hóa hoạt động học tập và bồi dƣỡng kỹ năng học tập môn

Toán phù hợp với đặc điểm cá nhân học sinh Bồi dƣỡng chuyên môn, nghiệp

vụ về dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa cho đội ngũ giáo viên

Toán; Chỉ đạo giáo viên đổi mới phƣơng pháp, hình thức tổ chức dạy học

môn Toán theo định hƣớng phân hóa; Chỉ đạo đổi mới kiểm tra, đánh giá kết

quả học tập môn Toán theo định hƣớng phân hóa.

Các biện pháp nêu trên đƣợc đề xuất theo hƣớng đồng bộ, tác động và

giải quyết những vấn đề của thực tiễn dạy học môn Toán theo định hƣớng

phân ban. Do đó, các biện pháp đề xuất là một chỉnh thể trọn vẹn, trong đó

các biện pháp là những thành tố bộ phận có mối quan hệ hữu cơ với nhau,

tƣơng tác và sinh thành ra nhau. Chính vì vậy, các chủ thể quản lý có thể sử

dụng đồng bộ các biện pháp nhƣng lựa chọn biện pháp có tính chất đột phá để

sử dụng trong công tác quản lý.

3.3. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất

3.3.1. Giới thiệu về khảo nghiệm

3.3.1.1. Mục đích khảo nghiệm: Việc khảo sát nhằm đánh giá chính xác mức

độ cấp thiết và tính khả thi của từng biện pháp; trên cơ sở đó đánh giá tổng

thể cả 5 biện pháp đề xuất trong chƣơng 3. Từ đó đƣa các kết luận và kiến

nghị khoa học.

3.3.1.2. Nội dung khảo nghiệm: Bao gồm hệ thống các câu hỏi (đóng và mở)

với các mức độ khác nhau đối với từng biện pháp.

3.3.1.3. Cách thức khảo nghiệm: Khảo sát thông qua bảng hỏi với kết quả thu

đƣợc sẽ phân tích, biểu thị qua các chỉ số có nghĩa về xác suất thống kê; từ đó

rút ra các kết luận khoa học cần thiết.

3.3.1.4. Đối tượng khảo nghiệm: Gồm 60 ngƣời (gồm 14 cán bộ quản lý,

chiếm 23%; 46 giáo viên THCS, chiếm 77%) có liên quan trực tiếp hoặc gián

tiếp đến quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở

các trƣờng trung học cơ sở.

3.3.1.5. Xử lý kết quả khảo nghiệm: Các kết quả thu đƣợc sẽ đƣợc tổng hợp và

xử lý theo số liệu đặc trƣng của Toán học thống kê.

3.3.2. Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp

đề xuất

Kết quả khảo sát, điều tra đƣợc thể hiện trong bảng sau đây:

Bảng 3.1. Bảng kết quả khảo nghiệm mức độ cấp thiết và tính khả thi của

các biệ p áp đề xuất

Tính cấp thiết

Tính khả thi

Biện

pháp

SL

%

SL

%

D2 (mi-ni)2

Thứ bậc (mi)

Thứ bậc (ni)

BP1

43/60

71,7

45/60

BP2

46/60

76,6

44/60

74,1

BP3

39/60

41/60

68,3

BP4

33/60

55,0

35/60

58,3

BP5

37/60

61,7

32/60

53,3

(Nguồn: Tổng hợp kết quả khảo sát, điều tra của tác giả)

Công thức Spearman cho ta xem xét tƣơng quan (tƣơng quan hạng)

giữa tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp. Công thức đó nhƣ sau:

Trong công thức trên, n = 5 (ứng dụng với 5 biện pháp). Sau khi thay

số vào tính, nếu:

R > 0: Tính cấp thiết và tính khả thi có tƣơng quan thuận. Nghĩa là các

biện pháp vừa cấp thiết lại vừa khả thi.

Trƣờng hợp R dƣơng và có giá trị càng lớn (nhƣng không bao giờ bằng

1), thì tƣơng quan giữa chúng càng chặt chẽ (nghĩa là các biện pháp không

những cấp thiết, mà khả năng khả thi rất cao).

R < 0: Tính cấp thiết và tính khả thi có tƣơng quan nghịch. Nghĩa là các

biện pháp có thể nhƣng không khả thi hoặc ngƣợc lại.

Với số liệu điều tra, tính đƣợc:

R = 0,8

Dựa vào kết quả trên (R = 0,8), có thể kết luận: Giữa tính cấp thiết và

tính khả thi của các biện pháp có tƣơng quan thuận và rất chặt chẽ. Nghĩa là

các biện pháp vừa cấp thiết vừa có mức độ khả thi rất cao. Kết quả khảo

nghiệm cho thấy quá trình lựa chọn và đề xuất 5 biện pháp đảm bảo tính khoa

học, khách quan, xuất phát để giải quyết các vấn đề của thực tiễn với mức độ

cấp thiết và tính khảo thí rất cao.

KẾT LUẬN CHƢƠNG 3

Trong chƣơng 3, tác giả đã xây dựng các nguyên tắc để đề xuất các

biện pháp nhằm nâng chất lƣợng và hiệu quả quản lý hoạt động dạy học môn

Toán theo định hƣớng phân hóa, đó là: Tuân thủ các nguyên tắc của dạy học

phân hóa; Phù hợp với đặc điểm hoạt động dạy học ở bậc học trung học cơ

sở; Tính đến vai trò, vị trí và các đặc điểm của môn Toán trong chƣơng trình

giáo dục trung học cơ sở; Phù hợp với các đặc điểm về kinh tế, chính trị, xã

hội, giáo dục… của huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội. nếu các biện pháp

đề xuất tuân thủ những nguyên tắc nêu trên sẽ phát huy hiệu quả tích cực

trong thực tiễn dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa; không gây xáo

trộn trong thực tiễn dạy học; các biện pháp sẽ trở nên khả thi, hiệu quả và có

khả năng giải quyết các vấn đề của thực tiễn.

Các kết quả khảo sát thực trạng của chƣơng 2 là căn cứ thực tiễn hết

sức quan trọng để tác giả đề xuất 5 biện pháp nâng cao chất lƣợng và hiệu quả

quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa, đó là: Giáo

dục nhận thức về hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa;

Tích cực hóa hoạt động học tập môn Toán theo định hƣớng phân hóa; Bồi

dƣỡng chuyên môn, nghiệp vụ về dạy học môn Toán theo định hƣớng phân

hóa cho đội ngũ giáo viên Toán; Đổi mới phƣơng pháp dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hóa; Chỉ đạo đổi mới kiểm tra, đánh giá theo định

hƣớng phân hóa.

Kết quả khảo nghiệm các biện pháp nêu trên cho thấy: Giữa tính cấp

thiết và tính khả thi của các biện pháp có tƣơng quan thuận và rất chặt chẽ.

Nghĩa là các biện pháp vừa cấp thiết vừa có mức độ khả thi rất cao.

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

1. KẾT LUẬN

Vấn đề quản lý dạy học môn Toán trong các trƣờng trung học cơ sở

không phải là vấn đề mới các nghiên cứu về khoa học quản lý giáo dục, song,

quản lý dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa trong các trƣờng trung

học cơ sở chƣa đƣợc nhiều tác giả tập trung nghiên cứu; hơn thế nữa, chƣa có

tác giả nào xây dung đƣợc khung lý luận về vấn đề này, cũng chƣa có tác giả

nào tiến hành khảo sát, đánh giá thực trạng về vấn đề này.

Do đó, chƣa có tác giả nào đề xuất đƣợc những giải pháp hiệu quả và

khả thi nhằm nâng cao chất lƣợng quản lý dạy học môn Toán theo định hƣớng

phân hóa trong các trƣờng trung học cơ sở. Đây chính là khoảng trống nghiên

cứu dành cho đề tài luận văn này.

Trong phạm vi luận văn, tác giả đã thống kê, nghiên cứu và xác định

những nội dung có thể kế thừa từ các tác giả đi trƣớc để hoàn thiện khung lý

luận gồm những vấn đề cốt lõi, đó là: Mục tiêu, nội dung, phƣơng pháp quản

lý dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa trong các trƣờng trung học cơ

sở. Tác giả cũng đã triển khai khảo sát, điều tra thực trạng quản lý dạy học

môn Toán theo định hƣớng phân hóa trong các trƣờng trung học cơ sở trên

địa bàn huyện Thƣờng Tín.

Kết quả khảo sát cho thấy: Việc quản lý dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa trong các trƣờng trung học cơ sở đƣợc đánh giá ở mức độ

trung bình - khá với nhiều tồn tại, hạn chế, đó là: Chƣa chú trọng công tác bồi

dƣỡng tập huấn cho giáo viên môn Toán những nội dung trọng yếu về dạy

học phân hóa; chƣa phát huy đƣợc tính chủ động, tích cực và sáng tạo của học

sinh; việc đổi mới phƣơng pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá kết quả học tập

của học sinh còn chậm, chƣa theo kịp với dạy học phân hóa.

Chính vì vậy, hiệu quả dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

và chất lƣợng quản lý dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa trong

các trƣờng trung học cơ sở chƣa đáp ứng đƣợc đòi, hỏi, yêu cầu của các

chủ thể quản lý.

Từ đó, tác giả đề xuất 5 giải pháp với tính cần thiết và tính khả thi cao,

có thể giải quyết những vấn đề của thực tiễn dạy học phân hóa của bậc trung

học cơ sở, đó là:

Giáo dục nhận thức về hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng

phân hóa;

Tích cực hóa hoạt động học tập môn Toán theo định hƣớng phân hóa;

Bồi dƣỡng chuyên môn, nghiệp vụ về dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa cho đội ngũ giáo viên Toán;

Đổi mới phƣơng pháp dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa;

Chỉ đạo đổi mới kiểm tra, đánh giá theo định hƣớng phân hóa.

2. KHUYẾN NGHỊ

2.1. Đối với các Phòng Giáo dục và Đào tạo

Triển khai nghiên cứu và có hƣớng dẫn cụ thể cho các trƣờng trung học

cơ sở trong phạm vi quản lý về chuyên môn, nghiệp vụ đối với vấn đề dạy

học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở các trƣờng trung học cơ sở;

Tổ chức tập huấn thƣờng xuyên và định kỳ cho đội ngũ giáo viên nói

chung, giáo viên môn Toán nói riêng theo định hƣớng phân hóa; giúp họ có

đủ các điều kiện để thực hiện thành công dạy học phân hóa.

2.2. Đối với các trƣờng trung học cơ sở

Đối với Hiệu trƣởng: Nghiên cứu, áp dụng vào thực tiễn các biện pháp

do tác giả đề xuất nhằm nâng cao chất lƣợng và hiệu quả quản lý dạy học môn

Toán theo định hƣớng phân hóa trong các trƣờng trung học cơ sở;

Đối với Tổ trƣởng chuyên môn Toán: Xây dựng, phát triển, bồi dƣỡng

đội ngũ giáo viên môn Toán theo định hƣớng phân hóa, đủ năng lực chuyên

môn và nghiệp vụ thực hiện các nhiệm vụ dạy học theo định hƣớng này;

Đối với giáo viên môn Toán: Trong phạm vi hoạt động dạy học của

mình, chủ động thực hiện đổi mới hoạt động dạy học nói chung, đổi mới nội

dung, phƣơng pháp dạy học, cách thức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của

học sinh theo định hƣớng phân hóa.

Căn cứ nhiệm vụ đƣợc phân công, các giáo viên chủ nhiệm và các lực

lƣợng giáo dục liên quan khác cần ủng hộ, chủ động và tích cực tham gia hỗ

trợ giáo viên môn Toán.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Đặng Quốc Bảo (1997), Một số khái niệm QLGD, Trƣờng CBQL -

ĐTTW 1, Hà Nội.

2. Đặng Quốc Bảo (2007), Quản lý nhà nước về giáo dục, Nxb Đại học

Quốc gia Hà Nội.

3. Bộ GD&ĐT (2006), Quyết định số 16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05 tháng 05

năm 2006 Chương trình Giáo dục phổ thông cấp trung học cơ sở, Hà Nội.

4. Bộ GD&ĐT (2014), Quyết định số 2653/QĐ-BGDĐT ngày 25 tháng 7

năm 2014 về việc ban hành Kế hoạch hành động của ngành giáo dục

triển khai Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết

số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp

ứng yêu cầu Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị

trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, Hà Nội.

5. Bộ GD&ĐT (2018), Chương trình giáo dục phổ thông – Chương trình

tổng thể, Ban hành kèm theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT ngày

26/12/2018 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT, Hà Nội.

6. Bộ GD&ĐT (2011), Thông tư số 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3/2011

ban hành Điều lệ trường THCS, trường THPT và trường phổ thông có

nhiều cấp học, Hà Nội.

7. Nguyễn Hữu Châu (2006), Những vấn đề cơ bản về chương trình và quá

trình dạy học, Nxb Giáo dục.

8. Nguyễn Hữu Châu (2008), “Chƣơng trình dựa trên triết lí: Giáo dục vì sự

phát triển toàn diện của mỗi con ngƣời”, Tạp chí Khoa học Giáo dục.

9. Nguyễn Quốc Chí (2004), Những cơ sở lý luận của QLGD, Nxb Đại học

Quốc gia Hà Nội.

10. Chính phủ (2012), Quyết định số 711/QĐ-TTg ngày 13/6/2012 về ban

hành Chiến lược phát triển giáo dục 2011 – 2020, Hà Nội.

11. Chính phủ (2011), Quyết định số 579/QĐ-TTg ngày 19/4/2011 về ban hành

Chiến lược phát triển nhân lực Việt Nam thời kỳ 2011 – 2020, Hà Nội.

12. Chính phủ (2014), Nghị quyết 44/NQ/CP ngày 09/6/2014 ban hành

Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 29-

NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành

Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp

ứng yêu cầu Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị

trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, Hà Nội.

13. Chính phủ (2015), Quyết định số 404/QĐ-TTg, ngày 27 tháng 03 năm

2015 về việc Quyết định phê duyệt Đề án đổi mới chương trình, sách

giáo khoa giáo dục phổ thông, Hà Nội.

14. Đảng cộng sản Việt Nam (2013), Nghị quyết Hội nghị lần thứ VIII Ban

Chấp hành Trung ương khóa XI (Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04

tháng 11 năm 2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo,

đáp ứng yêu cầu Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế

thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế), Hà Nội.

15. Lê Sỹ Hải (2007), Một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học của hiệu

trưởng nhằm phát huy vai trò tích cực, chủ động trong học tập của học

sinh trung học phổ thông huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa, Luận văn

thạc sĩ.

16. Phạm Thị Hồng Hạnh (2019), “Thiết kế và tổ chức dạy học phân hóa chủ

đề “Hàm số” (Giải tích 12)”, Tạp chí Giáo dục, (đặc biệt).

17. Nguyễn Thanh Hoàn (2007), “Dạy học phân hóa - một vài vấn đề lý

luận”, Kỷ yếu hội thảo khoa học phân hóa giáo dục phổ thông, trường

ĐHSP Hà Nội.

18. Phan Thị Thanh Hội (2019), “Vận dụng dạy học phân hóa để thiết kế và

tổ chức các hoạt động học tập chƣơng Cảm ứng-sinh học 11”, Tạp chí

Giáo dục, (462).

19. Phạm Quang Huân (2007), “Những căn cứ khoa học và các phƣơng thức

thực hiện phân hóa giáo dục”, Kỷ yếu hội thảo khoa học phân hoá giáo

dục phổ thông, Trường ĐHSP Hà Nội.

20. Đặng Thành Hƣng (2008), “Cơ sở sƣ phạm của dạy học phân hóa”, Tạp

chí Khoa học giáo dục, (38).

21. Lê Thị Thu Hƣơng (2016), “Phát triển năng lực dạy học phân hóa – nội

dung quan trọng trong đào tạo giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo

dục”, Tạp chí Giáo dục, (377).

22. Nguyễn Đăng Khoa (2007), Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của

hiệu trưởng các trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Phù Ninh,

tỉnh Phú Thọ, Luận văn thạc sĩ.

23. Trần Kiểm (2006), Tiếp cận hiện đại trong quản lý giáo dục, Nxb Đại

học sƣ phạm.

24. Trần Kiểm - Bùi Minh Hiền (2006), Giáo trình quản lý và lãnh đạo nhà

trường, Nxb Đại học Sƣ phạm Hà Nội.

25. Đặng Bá Lãm, Nguyễn Ngọc Hùng (2006), “Các giải pháp cải tiến quản

lý dạy học thực hành cho sinh viên sƣ phạm kĩ thuật theo tiếp cận năng

lực thực hiện”, Tạp chí Khoa học giáo dục, (4).

26. Nguyễn Tú Lệ (2017), Quản lý hoạt động dạy học môn Toán ở các

trường trung học phổ thông huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội, Luận

văn thạc sĩ.

27. Phan Thanh Long (2006), Lý luận giáo dục, Nxb Đại học sƣ phạm Hà Nội.

28. Nguyễn Đức Lợi (2007), Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của hiệu

trưởng các trường trung học phổ thông huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái

Nguyên, Luận văn thạc sĩ.

29. Đỗ Thị Hồng Minh (2019), “Dạy học phân hóa nội dung viết

phƣơng trình tiếp tuyến của đồ thị hàm số (Giải tích 11)”, Tạp chí

Giáo dục, (457).

30. Quốc hội Nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2014), Nghị quyết số 88/2014/QH13 ngày 28/11/2014 về Đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông, Hà Nội.

31. Sách giáo khoa Toán 6, 7, 8, 9, Nxb Giáo dục Việt Nam.

32. Sách giáo viên Toán 6, 7, 8, 9, Nxb Giáo dục Việt Nam.

33. Đỗ Ngọc Thống, “Tích hợp và phân hóa trong chƣơng trình giáo dục phổ thông mới”, Tham luận tại Hội thảo Giáo dục 2017- UB văn hóa giáo dục thanh thiếu niên và nhi đồng- Quốc Hội XIV.

34. Trịnh Ngọc Tùng (2017), Quản lý hoạt động dạy học môn chuyên ở các trường trung học phổ thông chuyên theo hướng đảm bảo chất lượng, Luận án tiến sĩ.

PHỤ LỤC

PHIẾU TRƢNG CẦU Ý KIẾN

DÀNH CHO GIÁO VIÊN, CÁN BỘ QUẢN LÝ

1. Thực trạng hoạt động giảng dạy môn Toán theo định hƣớng phân hóa

ở các trƣờng THCS huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội

Nhằm khảo sát Thực trạng hoạt động giảng dạy môn Toán theo định hƣớng

phân hóa của các trƣờng trung học cơ sở huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội,

kính đề nghị ông (bà) điền dấu + vào ô thích hợp.

Trân trọng cảm ơn.

Mức độ đánh giá

Rất

Ít

Không

TT

Các nội dung giảng dạy môn Toán theo định hƣớng phân hóa

Điểm trung bình

Cầ t iết

Bình t ườ g

cầ t iết

cầ thiết

cầ t iết

Thiết kế bài giảng phù hợp với từng nhóm học sinh trong lớp

Tổ chức giảng dạy cho học sinh trên cơ sở phân nhóm và cá thể hóa

Việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh đƣợc tiến hành theo nhóm và cá thể hóa

2. Thực trạng hoạt động học tập môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở

các trƣờng THCS huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội

Nhằm khảo sát Thực trạng hoạt động học tập môn Toán theo định hƣớng

phân hóa của các trƣờng trung học cơ sở huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội,

kính đề nghị ông (bà) điền dấu + vào ô thích hợp.

Trân trọng cảm ơn.

Mức độ đánh giá

Điểm trung bình

TT

Rất

Các nội dung học tập môn Toán theo định hƣớng phân hóa

Hiệu quả

Bình t ường

Ít hiệu quả

Không hiệu quả

hiệu quả

Học sinh đƣợc lĩnh hội kiến thức mới theo từng nhóm và cá thể hóa

Học sinh đƣợc hình thành kĩ năng, kĩ xảo Toán học theo từng nhóm và cá thể hóa

Học sinh đƣợc tham gia các hoạt động giao lƣu Toán học theo định hƣớng phân hóa

Học sinh tiến hành tự học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

Học sinh đƣợc phát triển năng lực Toán học theo định hƣớng phân hóa

3. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về quản lý dạy và

học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở các trƣờng THCS huyện Thƣờng

Tín, thành phố Hà Nội

Nhằm khảo sát Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và học

sinh về quản lý dạy và học môn Toán theo định hƣớng phân hóa của các trƣờng

trung học cơ sở huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội, kính đề nghị ông (bà) điền

dấu + vào ô thích hợp.

Trân trọng cảm ơn.

Các mức độ

TT

Các tiêu chí đánh giá

Điểm trung bình

Quan trọng

Ít quan trọng

Không quan trọng

Rất quan trọng

Nhận thức về ý nghĩa, vai trò của dạy học và quản lý dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

Nhận thức về các nội dung của dạy học và quản lý dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

Nhận thức về phƣơng pháp, cách thức của dạy học và quản lý dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

Nhận thức về các điều kiện đảm bảo của dạy học và quản lý dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

4. Thực trạng quản lý hoạt động dạy của giáo viên Toán theo định

hƣớng phân hóa ở các trƣờng THCS huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội

Nhằm khảo sát Thực trạng quản lý hoạt động dạy của giáo viên Toán theo

định hƣớng phân hóa của các trƣờng trung học cơ sở huyện Thƣờng Tín, thành phố

Hà Nội, kính đề nghị ông (bà) điền dấu + vào ô thích hợp.

Trân trọng cảm ơn.

Các mức độ

TT

Các tiêu chí

Điểm trung bình

Quan trọng

Rất quan trọng

Ít quan trọng

Không quan trọng

1 Quản lý, giám sát thời khóa biểu

Các mức độ

TT

Các tiêu chí

Điểm trung bình

Quan trọng

Rất quan trọng

Ít quan trọng

Không quan trọng

dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

Dự giờ, thăm lớp các tiết học dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

Xây dựng bài giảng dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

Kiểm tra, đánh giá các tiết học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

5. Thực trạng quản lý hoạt động học môn Toán của học sinh theo định

hƣớng phân hóa ở các trƣờng THCS huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội

Nhằm khảo sát Thực trạng quản lý hoạt động học tập môn Toán theo định

hƣớng phân hóa của các trƣờng trung học cơ sở huyện Thƣờng Tín, thành phố Hà

Nội, kính đề nghị ông (bà) điền dấu + vào ô thích hợp.

Trân trọng cảm ơn.

Các mức độ

TT

Các tiêu chí

Điểm trung bình

Quan trọng

Ít quan trọng

Không quan trọng

Rất quan trọng

Dự giờ, thăm lớp và quan sát các tiết học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

Kiểm tra, giám sát các tiết tự học môn Toán của học sinh theo định hƣớng phân hóa

Phân tích, đánh giá kết quả

học tập và tính chủ động, tích cực và sáng tạo của học sinh trong các tiết tự học môn Toán của học sinh theo định hƣớng phân hóa

6. Thực trạng xây dựng môi trƣờng, quản lý các điều kiện phục vụ DH

môn Toán theo định hƣớng phân hóa

Nhằm khảo sát Thực trạng xây dựng môi trƣờng, quản lý các điều kiện phục

vụ DH môn Toán theo định hƣớng phân hóa của các trƣờng trung học cơ sở huyện

Thƣờng Tín, thành phố Hà Nội, kính đề nghị ông (bà) điền dấu + vào ô thích hợp.

Trân trọng cảm ơn.

Các mức độ

TT

Các tiêu chí

Điểm trung bình

Quan trọng

Ít quan trọng

Không quan trọng

Rất quan trọng

Động viên, khích lệ giáo viên môn Toán tham gia DH môn Toán theo định hƣớng phân hóa

Tập huấn chuyên môn cho giáo viên môn Toán tham gia DH môn Toán theo định hƣớng phân hóa

Chuẩn bị, mua sắm sách và học liệu phục vụ việc DH môn Toán theo định hƣớng phân hóa

7. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy học môn

Toán theo định hƣớng phân hóa ở các trƣờng THCS huyện Thƣờng Tín, thành

phố Hà Nội

Nhằm khảo sát Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy

học môn Toán theo định hƣớng phân hóa ở các trƣờng THCS huyện Thƣờng Tín,

TP Hà Nội, kính đề nghị ông (bà) điền dấu + vào ô thích hợp.

Trân trọng cảm ơn.

Các mức độ

TT

Các tiêu chí

Điểm trung bình

Quan trọng

Rất quan trọng

Ít quan trọng

Không quan trọng

Trình độ quản lý của các chủ thể quản lý trong dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ giáo viên dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

Tính chủ động, tích cực và sáng tạo của học sinh trong dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

8. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất

Nhằm khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất

nhằm nâng cao chất lƣợng quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng

phân hóa ở các trƣờng THCS huyện Thƣờng Tín, TP Hà Nội, kính đề nghị ông (bà)

điền dấu + vào ô thích hợp.

Trân trọng cảm ơn.

Tính cấp thiết

Tính khả thi

Ghi chú

Biện pháp

SL

BP1

BP2

BP3

BP4

BP5

Trong đó:

BP 1. Tổ chức hoạt động nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, học

sinh và các lực lƣợng liên quan về dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa;

BP 2. Chỉ đạo giáo viên tích cực hóa hoạt động học tập và bồi dƣỡng kỹ

năng học tập môn Toán phù hợp với đặc điểm cá nhân học sinh

BP 3. Bồi dƣỡng chuyên môn, nghiệp vụ về dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hóa cho đội ngũ giáo viên Toán;

BP 4. Chỉ đạo giáo viên đổi mới phƣơng pháp, hình thức tổ chức dạy học

môn Toán theo định hƣớng phân hóa;

BP 5. Chỉ đạo đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Toán theo

định hƣớng phân hóa.

PHIẾU TRƢNG CẦU Ý KIẾN

DÀNH CHO HỌC SINH

1. Nhằm khảo sát về học tập môn Toán theo định hƣớng phân hóa, đề nghị

các em cho ý kiến đánh giá của mình bằng cách đánh dấu + vào các ô trống. Cảm

ơn các em.

Các mức độ

TT

Các tiêu chí

Tốt Khá

Yếu

Điểm trung bình

Trung bình

1 Trình độ quản lý của nhà trƣờng

Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của giáo viên dạy học môn Toán

Tự đánh giá về Tính chủ động, tích cực và sáng tạo của học sinh trong dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hóa

2. Nhằm đánh giá về việc học tập của các em theo định hƣớng phân hóa, đề

nghị các em cho ý kiến đánh giá của mình bằng cách đánh dấu + vào các ô trống.

Cảm ơn các em.

Các mức độ

TT

Các tiêu chí

Tốt Khá

Yếu

Điểm trung bình

Trung bình

Việc giảng bài của giáo viên theo định hƣớng phân hóa

Kết quả học tập của các em theo định hƣớng phân hóa

Các điều kiện về học liệu cho các em theo định hƣớng phân hóa

PHIẾU PHỎNG VẤN SÂU

DÀNH CHO CÁN BỘ QUẢN LÝ

1. Anh (chị) cho biết mục tiêu của quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo

định hƣớng phân hoá hiện nay có điều gì phù hợp, điều gì cần thay đổi?

2. Nội dung quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hoá

bao gồm những vấn đề gì?

3. Vai trò của các chủ thể quản lý (cơ quan quản lý, Hiệu trƣởng…) trong

vấn đề quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hoá đƣợc thể

hiện nhƣ thế nào? Mối quan hệ giữa các chủ thể nhƣ thế nào?

4. Những yếu tố nào ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hoá? So sánh mức độ và tính chất ảnh hƣởng đó.

5. Cho biết những nguyên nhân dẫn đến thành công và hạn chế trong quản lý

hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hoá hiện nay.

PHIẾU PHỎNG VẤN SÂU

DÀNH CHO GIÁO VIÊN

1. Anh (chị) cho biết hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hoá

hiện nay có những điểm gì giống và khác so với dạy học truyền thống?

2. Mục tiêu của hoạt động dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hoá thể

hiện thông qua những nhiệm vụ nào?

3. Việc phân hóa có mặt tích cực và khó khăn gì trong hoạt động dạy học

môn Toán theo định hƣớng phân hoá?

4. Việc xây dựng bài giảng trong hoạt động dạy học môn Toán theo định

hƣớng phân hoá đƣợc tiến hành theo quy trình nào? Qua những bƣớc nào?

5. Có thể vận dụng các PPDH và hình thức tổ chức DH nào trong hoạt động

dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hoá?

6. Sự phối hợp của giáo viên và học sinh trong hoạt động dạy học môn Toán

theo định hƣớng phân hoá đƣợc thể hiện nhƣ thế nào?

7. Phƣơng thức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh trong hoạt động

dạy học môn Toán theo định hƣớng phân hoá có điểm gì hạn chế, cần khắc phục?

PHIẾU PHỎNG VẤN SÂU

DÀNH CHO HỌC SINH

1. Em đồng ý hay phản đối việc khi trong lớp học có sự phân hóa về trình độ

đối với môn Toán?

2. Em đƣợc phân vào nhóm nào trong việc học tập môn Toán?

3. Giáo viên giảng bài theo những bƣớc nào? Có phù hợp với tất cả các nhóm không?

4. Giáo viên cần thay đổi gì khi dạy trong lớp học phân hóa?

5. Cách thức kiểm tra, đánh giá khi phân hóa lớp học môn Toán có điểm gì

mà giáo viên cần điều chỉnh không?

6. Trong nhóm học Toán của mình, em có đƣợc thể hiện, đƣợc phát huy tính

chủ động, tích cực và sáng tạo tối đa không?