BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ......…………/……….....… ……/……
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA BỒ XUÂN KIÊN
QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ BIÊN GIỚI QUỐC GIA
TRÊN ĐẤT LIỀN VIỆT NAM –CAMPUCHIA
CỦA BỘ ĐỘI BIÊN PHÒNG
Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018
Công trình được hoàn thành tại:
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Bùi Đức Kháng – Nguyên Giảng viên Học viện hành chính Quốc gia
Phản biện 1: TS. Trần Trọng Đức – Học viện Hành chính Quốc gia
Phản biện 2: TS. Phạm Hùng – Học viện Chính trị Khu vực 2
Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học
viện Hành chính Quốc gia
Địa điểm: Phòng họp: 210, Nhà A - Hội trường bảo vệ luận văn
thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia
Số: 10 - Đường 3/2 - Quận10 – TP Hồ Chí Minh
Thời gian: vào hồi 16 giờ, 04 tháng 02 năm 2018.
Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia
hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Quản lý, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ,
an ninh biên giới quốc gia (BGQG) có vai trò hết sức quan trọng đối với
sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Biên giới Việt Nam -
CamPuchia có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về quốc phòng - an
ninh (QP-AN) và đối ngoại, là “phên dậu”, cửa ngõ nối liền Việt Nam
với CamPuchia và các nước Đông Nam Á, là cơ sở để mở rộng quan hệ
hợp tác quốc tế, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH). Thực hiện
tốt việc quản lý nhà nước về biên giới sẽ trực tiếp góp phần giữ vững
độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, giữ vững ổn định chính trị ở khu
vực biên giới (KVBG), góp phần phát triển KT-XH, củng cố QP-AN ở
KVBG, tạo điều kiện thuận lợi cho công cuộc đẩy mạnh sự nghiệp công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên tuyến
biên giới Việt Nam - CamPuchia luôn diễn biến phức tạp, khó lường.
Các thế lực thù địch, bọn tội phạm với những thủ đoạn tinh vi, xảo
quyệt thường xuyên tiến hành các hoạt động gây mất ổn định, xâm
phạm độc lập chủ quyền, lãnh thổ, an ninh quốc gia. Chúng đẩy
mạnh các hoạt động gây rối an ninh chính trị (ANCT), trật tự an toàn
xã hội (ATXH), truyền đạo trái pháp luật, trấn cướp có vũ trang,
buôn lậu, vận chuyển vũ khí, chất cháy, chất nổ; buôn bán, vận
chuyển trái phép chất ma túy, buôn bán người, vượt biên giới trái
phép... gây mất ổn định trên biên giới.
Trong từng giai đoạn, Bộ đội Biên phòng (BĐBP) các tỉnh
tuyến biên giới Việt Nam - CamPuchia đã tham mưu cho cấp uỷ,
1
chính quyền địa phương, cùng các lực lượng tại chỗ tiến hành các
hoạt động xây dựng, quản lý, bảo vệ BGQG, góp phần giữ vững ổn
định chính trị, phát triển KT-XH, xây dựng biên giới hoà bình, hữu
nghị, hợp tác và phát triển.
Tuy nhiên, trước yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ BGQG trong tình
hình mới, công tác quản lý nhà nước về biên giới quốc gia trên đất
liền Việt Nam - CamPuchia thời gian qua còn những hạn chế, bất
cập. Nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn, nhất là công tác tham mưu,
phối hợp giữa các lực lượng trong công tác quản lý nhà nước về biên
giới đất liền Việt Nam – CamPuchia chưa thực sự đáp ứng được yêu
cầu đặt ra trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng như hiện nay.
Nghiên cứu về quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia đã có nhiều
công trình tiếp cận ở các góc độ và phạm vi khác nhau. Nhưng
nghiên cứu về quản lý nhà nước về biên giới trên đất liền Việt Nam -
Campuchia đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu một cách
chuyên sâu, hệ thống. Vì vậy, nghiên cứu đề tài “Quản lý nhà nước
về biên giới quốc gia trên đất liền Việt Nam - CamPhuchia của Bộ
đội Biên phòng” là vấn đề cấp thiết, có ý nghĩa thiết thực cả trước
mắt và lâu dài.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Nghiên cứu công tác quản lý nhà nước về biên giới Việt Nam -
Campuchia luôn là vấn đề quan tâm của các nhà khoa học và quản
lý. Từ trước đến nay đã có nhiều đề tài nghiên cứu, bài viết ở các
mức độ khác nhau đề cập đến công tác quản lý, bảo vệ biên giới của
Bộ đội Biên phòng, tiêu biểu như:
2
- Nghệ thuật quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc
gia trong tình hình mới (Đề tài cấp Bộ Quốc phòng năm 1 8).
- Nghiên cứu xây dựng thế trận biên phòng toàn dân trong tình
hình mới (Đề tài cấp Bộ Quốc phòng năm 200 ).
- Nghiên cứu xây dựng nền biên phòng toàn dân trong tình
hình mới (Đề tài độc lập cấp Nhà nước năm 2006).
- Bộ đội Biên phòng trong quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh
biên giới Tây Nam (Luận án Tiến sĩ Luật học của Trương Quang
Hòa - 2009)
- Quản lý nhà nước của Bộ đội Biên phòng Việt Nam trên
tuyến biên giới đất liền (Luận văn thạc sĩ luật học của Hoàng Hữu
Chiến - 2014).
- Bố trí, sử dụng lực lượng quản lý, bảo vệ biên giới đất liền
Việt Nam - Campuchia của Bộ đội Biên phòng các tỉnh Tây Nam Bộ
(Luận án Tiến sĩ quân sự của Bùi Văn Dũng- 2015).
- Nghiên cứu cơ sở khoa học cho việc xây dựng chiến lược
bảo vệ biên giới Việt Nam đến năm 2020 (Đề tài độc lập cấp Nhà
nước năm 2010)…
Các đề tài mới chỉ tập trung nghiên cứu trên lĩnh vực chuyên
ngành khoa học quân sự, luật pháp nhưng chưa có đề tài nào nghiên
cứu chuyên sâu quản lý nhà nước về biên giới quốc gia ở lĩnh vực
chuyên ngành khoa học quản lý công.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
3.1. Mục đích
Nghiên cứu thực trạng công tác quản lý biên giới trên đất liền
Việt Nam - CămPuchia, từ đó phân tích nguyên nhân của thực trạng,
3
đưa ra những kết luận xác đáng và hướng tới đề xuất những giải pháp
cụ thể nhằm thực hiện tốt hơn nữa nhiệm vụ quản lý nhà nước về
biên giới đáp ứng yêu cầu bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn
vẹn lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia tuyến biên giới đất liền Việt
Nam - CamPhuchia, góp phần xây dựng biên giới hoà bình, hữu nghị
và phát triển.
3.2. Nhiệm vụ
- Làm rõ một số vấn đề lý luận về công tác quản lý nhà nước
về biên giới.
- Khảo sát thực tế về công tác quản lý biên giới tại các tỉnh
tuyến biên giới Việt Nam - CamPuchia, chỉ ra những vấn đề còn bất
cập trong công tác quản lý biên giới giữa các lực lượng, các cơ quan
đóng chân trên địa bàn.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
- Đối tượng nghiên cứu:
Nghiên cứu công tác quản lý nhà nước về biên giới quốc gia
của Bộ đội Biên phòng trên đất liền Việt Nam - Campuchia.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về Không gian: Luận văn tập trung nghiên cứu công tác
quản lý biên giới trên đất liền Việt Nam – Campuchia của Biên
phòng các tỉnh tuyến biên giới Việt Nam – Campuchia.
+ Về thời gian: Lấy mốc nghiên cứu từ năm 200 đến tháng
10/2017 (từ khi có luật biên giới quốc gia).
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận
văn
- Phương pháp luận:
4
- Phương pháp nghiên cứu:
Phương pháp hệ thống, lịch sử, lôgic, khảo sát, phân tích, so sánh,
tổng kết thực tiễn để rút ra những nhận xét kết luận; kết hợp phương
pháp chuyên gia. Chú trọng vào phương pháp tổng kết thực tiễn.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Góp phần nghiên cứu công tác quản lý nhà nước về biên giới
đất liền Việt Nam - CamPuchia và những kiến nghị về các giải pháp
mang tính chiến lược; những biện pháp cụ thể nhằm quản lý biên
giới tốt hơn trong những năm tới.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục, luận
văn gồm 0 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận quản lý nhà nước về biên giới quốc
gia
Chương 2: Thực trang quản lý nhà nước về biên giới quố gia
trên đất liền Việt Nam - Campuchia
Chương : Phương pháp và giải pháp tăng cường công tác
quản lý nhà nước về biên giới quốc gia.
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ BIÊN
GIỚI QUỐC GIA
1.1. Một số khái niệm liên quan
1.1.1. Khái niệm về lãnh thổ quốc gia và biên giới Quốc gia
Lãnh thổ quốc gia và biên giới quốc gia.
Lãnh thổ và biên giới quốc gia là một phạm trù lịch sử, là hệ
quả tất yếu của xã hội loài người khi xuất hiện, phân chia giai cấp,
5
xuất hiện nhà nước và pháp luật. Lênin khẳng định: “Chừng nào xã
hội loài người còn tồn tại giai cấp là còn tồn tại nhà nước. Còn tồn tại
Nhà nước là còn biên giới quốc gia”. Khái niệm về biên giới gắn bó
chặt chẽ với khái niệm về lãnh thổ, định giới hạn cho một lãnh thổ cụ
thể, đánh dấu nơi kết thúc thẩm quyền lãnh thổ. Cùng với sự phát
triển của lịch sử, của luật pháp quốc tế, khái niệm về lãnh thổ và biên
giới quốc gia ngày càng phát triển và hoàn thiện.
Theo cách hiểu chung nhất, thì:
Lãnh thổ quốc gia là một phần của trái đất, bao gồm đất liền,
hải đảo, vùng nước nội địa, vùng nội thủy, lãnh hải, vùng nước quần
đảo và vùng trời bên trên cũng như lòng đất dưới chúng.
Biên giới quốc gia là hàng rào pháp lý xác định giới hạn vùng
đất, vùng nước, vùng biển, vùng trời và lòng đất thuộc chủ quyền
quốc gia. Bên trong đường biên giới, một quốc gia được phân vạch
rõ phạm vi lãnh thổ nhất định, quốc gia và chỉ có quốc gia đó mới có
“thẩm quyền quản lý các vùng lãnh thổ thuộc chủ quyền của mình”.
Biên giới quốc gia được xác định bằng điều ước quốc tế mà
Việt Nam ký kết hoặc gia nhập hoặc do pháp luật Việt Nam quy
định.
Biên giới quốc gia trên đất liền được hoạch định và đánh dấu
trên thực địa bằng hệ thống mốc quốc giới.
Biên giới quốc gia trong lòng đất là mặt thẳng đứng từ biên
giới quốc gia trên đất liền và biên giới quốc gia trên biển xuống lòng
đất.
Ranh giới trong lòng đất thuộc vùng biển là mặt thẳng đứng từ
các đường ranh giới phía ngoài của vùng đặc quyền về kinh tế, thềm
6
lục địa xuống lòng đất xác định quyền chủ quyền, quyền tài phán của
nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam theo Công ước của Liên
hợp quốc về Luật Biển năm 1 82 và các điều ước quốc tế giữa Cộng
hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam và các quốc gia hữu quan.
Biên giới quốc gia trên không là mặt thẳng đứng từ biên giới
quốc gia trên đất liền và biên giới quốc gia trên biển lên vùng trời.
1.1.2. Khái niệm quản lý nhà nước về biên giới quốc gia
- Theo Đại từ điển tiếng Việt, quản lý là trông coi, giữ gìn
và theo dõi một việc gì [40, tr.1 6 ]. Về khái niệm quản lý, có
quan niệm cho rằng quản lý là hành chính, là cai trị; có quan niệm
lại cho rằng quản lý là điều hành, điều khiển, chỉ huy. Cả hai quan
niệm này về cơ bản không có gì khác nhau về nội dung. Khoa học
và thực tiễn cuộc sống đã chứng minh rằng quản lý được hiểu
theo hai góc độ là yếu tố mang tính chính trị xã hội và mang tính
hành động thiết thực.
- Quản lý nhà nước: Về thực chất, Quản lý nhà nước là “Hoạt
động thực thi quyền hành pháp nhà nước; là sự tác động có tổ chức
và điều chỉnh bằng quyền lực pháp luật nhà nước đối với các quá
trình xã hội và hành vi hoạt động của con người do các cơ quan
thuộc bộ máy hành chính nhà nước từ trung ương đến cơ sở tiến
hành nhằm duy trì và phát triển các mối quan hệ xã hội và trật tự
pháp luật, thoả mãn các nhu cầu hợp pháp của con người trong công
cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đạt được các mục tiêu của quốc
gia một cách hiệu quả nhất trong từng giai đoạn phát triển” [19,tr28].
- Quản lý nhà nước về biên giới quốc gia là một loại quản lý
mang tính đặc thù trong hoạt động quản lý nhà nước. Biên giới quốc
7
gia – đối tượng của loại quản lý này là ranh giới xác định phạm vi
lãnh thổ quốc gia, phạm vi thực hiện chủ quyền quốc gia và liên
quan đến lãnh thổ quốc gia khác, chủ quyền quốc gia khác do các
nước hữu quan cùng thoả thuận xác lập.
1.1.3. Xác lập đường biên giới
- Giai đoạn 1: Xác lập các nguyên tắc giải quyết
- Giai đoạn 2: Hoạch định biên giới
- Giai đoạn : Phân giới và cắm mốc trên thực địa
- Giai đoạn 4: Quản lý biên giới, duy trì đường biên giới, bảo vệ
mốc quốc giới.
1.2. Cơ sở chính trị, pháp lý quản lý nhà nước về biên giới
quốc gia
1.2.1. Quan điểm của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh về quản lý
nhà nước về biên giới quốc gia và tổ chức lực lượng quản lý, bảo vệ
biên giới quốc gia
Ngay sau Cách mạng tháng 8/1 45 thành công, đất nước mới
giành được độc lập, chính quyền cách mạng còn non trẻ lại bước ngay
vào cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp, Đảng và Nhà
nước ta đã quan tâm tổ chức lực lượng đánh địch ngay từ biên giới,
chăm lo xây dựng cơ sở cách mạng các vùng biên giới.
Năm 1 50, sau Chiến dịch Biên giới thắng lợi, vùng giải
phóng của ta được mở rộng và nối thông với các nước XHCN, Đảng
ta sớm xác định công tác biên phòng là một công tác khó khăn, phải
giải quyết nhiều vấn đề thuộc phạm vi chủ quyền lãnh thổ của Tổ
quốc, phải giải quyết những vấn đề liên quan đến đường lối ngoại
giao, chính sách dân tộc và chính sách tôn giáo…
8
Năm 1 54, cuộc kháng chiến chống Pháp thắng lợi, Đảng và
Nhà nước ta đã quan tâm ngay đến nhiệm vụ quản lý, bảo vệ biên
giới quốc gia, tổ chức các đơn vị quân đội, công an bảo vệ biên giới
và giới tuyến quân sự tạm thời; mở cuộc vận động nhân dân biên giới
thực hiện cải cách dân chủ, tiễu trừ phỉ, biệt kích, tình báo, đặc vụ để
xây dựng biên giới thành các an toàn khu, các khu căn cứ cách mạng.
Cho đến ngày 19/01/1958, Bộ Chính trị Ban chấp hành Trung
ương Đảng (khóa II) đã ban hành Nghị quyết số 58/NQ-TW và ngày
3/3/1959, Thủ tướng Chính phủ ra Nghị định số 100/TTg về việc
thống nhất các đơn vị quân đội, công an làm nhiệm vụ bảo vệ ở biên
giới, bờ biển, nội địa, giới tuyến thành một lực lượng bảo vệ biên giới.
Từ năm 1 58 đến nay, trải qua hơn nửa thế kỷ, tuy trong từng
thời kỳ, công tác biên phòng tập trung vào nhiệm vụ này hay nhiệm
vụ khác, nhưng Nghị quyết 58/NQ-TW của Bộ Chính trị đã thể hiện
quan điểm tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta về quản lý
nhà nước và bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới quốc gia, xác định
đó là nhiệm vụ đấu tranh chính trị phức tạp, là nhiệm vụ quản lý toàn
diện, thống nhất của Nhà nước đối với biên giới quốc gia.
1.2.2. Cơ sở pháp lý
Pháp luật là sự thể chế hóa, cụ thể hóa về mặt pháp lý đường
lối, quan điểm và chủ trương của Đảng về xây dựng đường biên giới
hòa bình, hữu nghị, ổn định và hợp tác.
Cơ sở pháp lý cho việc quản lý nhà nước về biên giới quốc gia
bao gồm Pháp luật quốc gia và Điều ước quốc tế.
1.3. Chủ thể quản lý nhà nước về biên giới
1.3.1. Các cơ quan, tổ chức có liên quan
9
Điều 31 Luật Biên giới quốc gia quy định: “Xây dựng, quản lý,
bảo vệ biên giới quốc gia, khu vực biên giới là nhiệm vụ của nhà nước và
của toàn dân, trước hết là của chính quyền, nhân dân khu vực biên giới và
các lực lượng vũ trang nhân dân”, bao gồm:
- Chính phủ;
- Bộ Quốc phòng ;
- Các bộ, cơ quan ngang bộ ;
- Uỷ ban nhân dân các cấp nơi có biên giới quốc gia.
1.3.2. Bộ đội Biên phòng - chủ thể đặc biệt quản lý nhà nước
về biên giới quốc gia
Pháp lệnh Bộ đội Biên phòng năm 1 7 xác định: Bộ đội Biên
phòng là lực lượng vũ trang nhân dân của Đảng, của Nhà nước Cộng
hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, là một thành phần của Quân đội nhân
dân Việt Nam, làm nòng cốt, chuyên trách quản lý, bảo vệ chủ quyền,
toàn vẹn lãnh thổ, an ninh, trật tự biên giới quốc gia trên đất liền, các
hải đảo, vùng biển và tại các cửa khẩu theo phạm vi nhiệm vụ do pháp
luật quy định và là một lực lượng thành viên trong khu vực phòng thủ
tỉnh, huyện biên giới.
Nghị quyết số 11/NQ-TW ngày 08 tháng 8 năm 1 5 của Bộ
Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VII về xây dựng
lực lượng BĐBP trong tình hình mới xác định: “Bộ đội biên phòng là
lực lượng vũ trang cách mạng của Đảng và Nhà nước, là một thành
phần của Quân đội Nhân dân, làm nòng cốt, chuyên trách quản lý,
bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia theo nhiệm vụ và quyền
hạn được giao; đồng thời là một lực lượng thành viên của các KVPT
tỉnh, huyện biên giới”.
10
1.4. Nội dung quản lý nhà nước về biên giới quốc gia
1.4.1. Xây dựng và chỉ đạo thực hiện chiến lược về biên giới
quốc gia
Chiến lược về biên giới quốc gia là kế hoạch tổng thể, mang
tính nguyên tắc, tư tưởng chỉ đạo, định hướng cho công tác biên giới
quốc gia.
1.4.2. Ký kết, ban hành và tổ chức thực hiện các điều ước
quốc tế, các văn bản pháp luật quốc gia về biên giới quốc gia
- Việc ký kết các điều ước quốc tế và ban hành các văn bản
pháp luật quốc gia về biên giới là rất cần thiết, không thể thiếu và có
ý nghĩa rất qua trọng.
- Tổ chức thực hiện các điều ước quốc tế và các văn bản pháp
luật về biên giới quốc gia là việc thực hiện trên thực tế các quy định
trong các điều ước quốc tế và các văn bản pháp luật quốc gia về biên
giới.
1.4.3. Tổ chức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về
biên giới quốc gia
Tổ chức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về biên giới
quốc gia là khâu đầu tiên của hoạt động thực hiện pháp luật về biên giới
quốc gia.
Tổ chức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về biên giới
quốc gia không chỉ có mỗi việc tuyên quyền cho nhân dân cư trú, làm ăn,
sinh sống ở biên giới mà phải được tiến hành cho cán bộ, công chức, viên
chức, lực lượng vũ trang, bán vũ trang trong các cơ quan, tổ chức có
nhiệm vụ quản lý, giải quyết các công việc về biên giới.
11
1.4.4. Đầu tư xây dựng công trình biên giới, công trình kinh
tế - xã hội ở khu vực biên giới
Việc xây dựng, phát triển khu vực miền núi, vùng sâu, vùng
xa, biên giới, hải đảo không chỉ đơn thuần là phát triển kinh tế, rút
ngắn khoảng cách giữa miền núi với miền xuôi mà thực chất là chiến
lược của công tác biên giới trong xây dựng thế trận biên phòng toàn
dân.
Phát triển toàn diện KVBG, bao gồm xây dựng và phát triển
vững chắc quốc phòng – an ninh, kinh tế - xã hội,…trong đó tập
trung giải quyết cấp bách vấn đề kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống
cho đồng bào các dân tộc, cố gắng sớm xóa bỏ ngăn cách quá xa
giữa các vùng trong nước.
1.4.5. Nghiên cứu, ứng dụng khoa học và công nghệ phục
vụ việc xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia
Xây dựng, quản lý và bảo vệ biên giới quốc gia là một bộ phận
trọng yếu trong chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Lực lượng Bộ đội Biên phòng đã xác định “chủ động, sáng
tạo, tự lực, tự cường” trong nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới,
trong việc nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ chủ quyền, an
ninh trật tự vùng biển, đảo, cửa khẩu cảng biển và đấu tranh phòng,
chống các loại tội phạm, giữ gìn ANCT, TTATXH ở khu vực biên
giới của Bộ đội Biên phòng trong tình hình mới.
1.4.6. Tổ chức bộ máy, xây dựng lực lượng nòng cốt, chuyên
trách quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia
Bộ máy quản lý nhà nước về biên giới và bảo vệ biên giới quốc
gia hiện nay ở nước ta bao gồm:
12
- Ủy ban Ban biên giới quốc gia
- Bộ đội Biên phòng
- Lực lượng Cảnh sát biển
- Sở Ngoại vụ ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có
biên giới và ven biển
1.4.7. Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử
lý vi phạm pháp luật về biên giới quốc gia
- Thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định của phát luật
về biên giới quốc gia.
- Giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật về biên
giới quốc gia.
1.4.8. Hợp tác quốc tế trong việc quản lý, bảo vệ biên giới
quốc gia
Biên giới quốc gia là ranh giới chung của hai quốc gia, liên
quan chặt chẽ với chủ quyền, lãnh thổ của hai quốc gia. Chính yếu tố
chung của biên giới quốc gia đòi hỏi phải có sự hợp tác của hai quốc
gia liên quan thì mới có thể giải quyết được những vấn đề đặt ra.
Kết luận chương 1
Chương 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ BIÊN GIỚI
TRÊN ĐẤT LIỀN VIỆT NAM – CĂMPUCHIA CỦA BỘI ĐỘI
BIÊN PHÒNG
2.1. Tình hình chung tuyến biên giới trên đất liền Việt Nam
– CămPuchia
2.1.1. Khái quát quá trình hình thành đường biên giới Việt
Nam - Campuchia
13
2.1.2. Điều kiện địa lý tự nhiên
2.1.3- Tình hình dân cư, chính trị, kinh tế - xã hội
+ Dân cư, chính trị
+ Kinh tế - xã hội
2.2. Thực trạng quản lý nhà nước về biên giới trên đất liền
Việt Nam-CămPuchia của Bộ đội Biên phòng
2.2.1. Tổ chức lực lượng Bộ đội Biên phòng
Bộ đội Biên phòng được tổ chức, chỉ huy thống nhất từ trung
ương đến đơn vị cơ sở, gồm 0 cấp: Cấp Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên
phòng, Bộ đội Biên phòng tỉnh, thành phố (trực thuộc trung ương),
Đồn Biên phòng đặt dưới sự quản lý, chỉ huy của Bộ quốc phòng.
Tổ chức Bộ chỉ huy BĐBP các tỉnh tuyến biên giới Việt Nam -
Campuchia gồm: chỉ huy trưởng, chính uỷ, phó chính uỷ, các phó chỉ
huy trưởng, các phòng chức năng (tham mưu, chính trị, trinh sát, hậu
cần, kỹ thuật, phòng chống tội phạm và ma tuý); các đơn vị trực thuộc
như: tiểu đoàn huấn luyện, đơn vị cơ động, bệnh xá…
2.2.2. Công tác quản lý nhà nước về biên giới trên đất liền
Việt Nam-CămPuchia của Bộ đội Biên phòng
2.2.2.1. Tham mưu xây dựng và chỉ đạo thực hiện chiến lược
về biên giới quốc gia
Thực hiện chiến lược biên giới quốc gia Bộ đội Biên phòng
các tỉnh biên giới đất liền Việt Nam - Campuchia đã triển khai đồng
bộ các mặt công tác giữ gìn ANCT, TTATXH ở KVBG’.
Tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền địa phương và cùng các
ban, ngành, đoàn thể xây dựng, củng cố các tổ chức cơ sở chính trị ở
14
xã, thị trấn biên giới vững mạnh; củng cố, kiện toàn các lực lượng
công an, dân quân tự vệ, tổ chức đoàn thanh niên, hội phụ nữ…
2.2.2.2. Xây dựng, tổ chức thực hiện các Điều ước quốc tế và
các văn bản pháp luật quốc gia về biên giới
Về luật pháp quốc tế: Việt Nam đã ký Hiệp ước hoà bình, hữu
nghị và hợp tác giữa Việt Nam và Campuchia ngày 18/02/1979; ký các
Hiệp ước, hiệp định về quy chế biên giới, Nghị định thư giữa Chính phủ
Việt Nam và Chính phủ Campuchia những năm 1 8 -1985 và 2005-
2006; Hiệp ước về nguyên tắc giải quyết các vấn đề biên giới giữa hai
nước ký ngày 20/7/1983; Hiệp ước hoạch định BGQG Việt Nam -
Campuchia ký ngày 27/02/1985 và Hiệp ước bổ sung hoạch định
BGQG Việt Nam - Campuchia ký ngày 10/10/2005 góp phần quan
trọng trong việc gìn giữ hoà bình, ổn định trong khu vực biên giới
giữa hai nước.
Về nội luật: Hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về quản
lý nhà nước, bảo vệ biên giới quốc gia trong mỗi giai đoạn cách
mạng, mỗi thời kỳ đều đã đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi của nhiệm
vụ quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia của từng thời kỳ.
Pháp lệnh Bộ đội Biên phòng, Luật biên giới quốc gia, Luật an
ninh quốc gia ra đời đã đánh dấu một mốc lịch sử cho sự phát triển
và trưởng thành của lực lượng Bộ đội Biên phòng trong nhiệm vụ
quản lý nhà nước về biên giới, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới
quốc gia.
2.2.2.3. Tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về biên giới
quốc gia.
15
- Phối hợp tổ chức tuyên truyền, phổ biến, quán triệt Luật Biên
giới quốc gia, Pháp lệnh Bộ đội biên phòng và các văn bản quy định
chi tiết, hướng dẫn thi hành…
- Tham mưu cho Bộ Quốc phòng chỉ đạo các cơ quan, đơn vị,
các học viện, nhà trường thuộc Bộ Quốc phòng tổ chức phổ biến Luật
Biên giới quốc gia, Pháp lệnh Bộ đội Biên phòng và các nghị định của
Chính phủ để quán triệt và thực hiện thống nhất trong toàn quân.
2.2.2.4. Tham mưu cho cấp uỷ đảng và chính quyền địa
phương về công tác quản lý, bảo vệ biên giới, xây dựng thế trận biên
phòng toàn dân ngày càng vững mạnh
- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động quần chúng nhân
dân nhất là đồng bào dân tộc ở khu vực biên giới tích cực tham gia
phong trào tự quản đường biên, mốc quốc giới và giữ gìn an ninh trật
tự, xây dựng nền biên phòng toàn dân vững mạnh.
- Kết hợp chặt chẽ giữa nhiệm vụ công tác biên phòng với
tham gia xây dựng khu vực biên giới vững mạnh toàn diện.
Năm 1 8 , Hội đồng Bộ trưởng, nay là Chính phủ đã ban hành
Quyết định 16/HĐBT, lấy ngày / hàng năm là "Ngày Biên phòng",
tiếp đó tại kỳ họp thứ , Quốc hội khóa XI đã thông qua Luật Biên
giới quốc gia và lấy ngày / hàng năm là “Ngày Biên phòng toàn
dân” nhằm huy động sức mạnh toàn dân vào sự nghiệp bảo vệ chủ
quyền an ninh biên giới quốc gia.
2.2.2.5. Đầu tư xây dựng công trình biên giới, ứng dụng khoa
học, công nghệ phục vụ xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới
Bộ đội Biên phòng các tỉnh biên giới Việt Nam - Campuchia
đã tham mưu tích cực cho Bộ Quốc phòng, địa phương tỉnh biên giới
16
có nhiều chủ trương, biện pháp kết hợp chặt chẽ kinh tế, văn hóa, xã
hội với quốc phòng, an ninh và quốc phòng an ninh với kinh tế, văn
hóa, xã hội trong từng chiến lược, quy hoạch kế hoạch phát triển
kinh tế - xã hội, chú trọng vùng sâu, vùng xa, biên giới và biển, đảo.
2.2.2.6. Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử
lý vi phạm pháp luật về biên giới quốc gia
Thanh tra BĐBP là cơ quan của Bộ Tư lệnh BĐBP, giúp Tư
lệnh Biên phòng quản lý nhà nước về công tác thanh tra, thực hiện
nhiệm vụ, quyền hạn thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành
trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước về biên giới quốc
gia của Bộ Tư lệnh (Bộ Quốc phòng).
2.3.7. Hợp tác quốc tế trong xây dựng, quản lý và bảo vệ biên
giới quốc gia
Thực hiện Nghị quyết 11-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa VII)
và Nghị định 8 /200 /NĐ-CP của Chính phủ về công tác đối ngoại
biên phòng với nhiệm vụ chủ yếu là củng cố, duy trì đoàn kết, hữu
nghị với các nước láng giềng, mở rộng quan hệ với các nước đối tác,
giữ vững môi trường hòa bình để bảo vệ vững chắc chủ quyền, an
ninh biên giới quốc gia, tạo thuận lợi cho hợp tác, đầu tư phát triển
kinh tế - xã hội, tăng cường quốc phòng - an ninh ở khu vực biên
giới và xây dựng Bộ đội Biên phòng vững mạnh.
2.3. Đánh giá, nhận xét
2.3.1. Ưu điểm
Bộ đội Biên phòng các tỉnh tuyến biên giới Việt nam -
Campuchia đã triển khai thực hiện tốt công tác giữ gìn ANTT ở KVBG.
17
Phối hợp với các đơn vị của bộ chỉ huy quân sự và sở công an
các tỉnh biên giới Việt Nam - Campuchia tổ chức diễn tập khu vực
phòng thủ tỉnh, huyện biên giới.
Thường xuyên tiến hành tuyên truyền, vận động, hướng dẫn
nhân dân tham gia bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới, xây dựng
“thế trận lòng dân”, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân,
giữ vững ANCT, trật tự ATXH ở khu vực biên giới .
Tổ chức tuần tra, kiểm soát trên biên giới, phát hiện, ngăn
chặn, bắt giữ, xử lý những hành vi vi phạm giữ vững chủ quyền lãnh
thổ, an ninh biên giới quốc gia.
Tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền địa phương và cùng các
ban, ngành, đoàn thể xây dựng, củng cố các tổ chức cơ sở chính trị ở
xã, thị trấn biên giới vững mạnh.
Quan hệ với chính quyền và lực lượng BVBG của
Campuchia trao đổi tình hình và phối hợp xử lý các vụ vi phạm về
chủ quyền an ninh biên giới, phòng chống tội phạm.
2.3.2. Hạn chế
Thứ nhất, công tác tham mưu cho Đảng và Nhà nước hoạch
định chiến lược về biên giới quốc gia còn chậm.
Thứ hai, chưa phát huy được sức mạnh tổng hợp của địa
phương và các lực lượng trong quản lý, bảo vệ BGQG.
Thứ ba, hiệu quả hoạt động của các lực lượng trong đấu
tranh ngăn chặn hành vi vi phạm chủ quyền lãnh thổ, an ninh BGQG
còn hạn chế.
18
Thứ tư, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục cũng như
nhận thức pháp luật về công tác quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia
chưa đồng bộ
Thứ năm, công tác đối ngoại biên phòng ở một số đơn vị còn
bộc lộ thiếu sót, trong tham mưu đề xuất và tổ chức thực hiện thiếu
tính chủ động, sáng tạo chưa đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của công tác
đối ngoại trong tình hình mới.
2.3.3. Nguyên nhân
Thứ nhất, địa bàn hoạt động rộng, phức tạp, ở xa trung tâm chỉ
huy, xa chính quyền địa phương cấp cơ sở, giao thông đi lại khó
khăn.
Thứ hai, đường biên giới vẫn đang trong giai đoạn phân giới
cắm mốc, nhiều đoạn biên giới, nhiều khu vực vẫn chưa được hoạch
định, phân định xong.
Thứ ba, chiến lược về quản lý biên giới quốc gia chưa được
xây dựng; hệ thống luật pháp về biên giới quốc gia, luật pháp liên
quan đến công tác quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia của nước ta còn
thiếu đồng bộ.
Thứ tư, mặt bằng dân trí ở khu vực biên giới còn thấp, đời sống
của đồng bào còn nhiều khó khăn; hạ tầng cơ sở kinh tế và xã hội còn
thấp kém; hệ thống chính trị nhiều nơi còn yếu…
Thứ năm, năng lực tham mưu và tổ chức thực hiện chủ
trương, biện pháp về xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới của Bộ
đội Biên phòng có một số mặt còn hạn chế.
Thứ sáu, việc đổi mới công tác biên phòng có lúc, có nơi chưa
toàn diện và thiếu đồng bộ.
19
Kết luận chương 2
Chương 3
GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ BIÊN GIỚI
QUỐC GIA TRÊN ĐẤT LIỀN VIỆT NAM - CAMPUCHIA
CỦA BỘ ĐỘI BIÊN PHÒNG
3.1. Những nhân tố tác động tới tình hình tuyến biên giới đất
liền Việt Nam – CămPuchia những năm tới
3.2. Một số giải pháp quản lý nhà nước về biên giới trên đất
liền Việt Nam – CămPuchia của Bộ đội Biên phòng
3.2.1. Giải pháp chung
3.2.1.1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật về quản lý, bảo vệ biên
giới quốc gia
- Tiếp tục bổ sung, hoàn thiện hệ thống văn bản Luật và các
văn bản hướng dẫn bảo đảm tính đồng bộ hệ thống trong quản lý,
bảo vệ biên giới.
- Rà soát các văn bản pháp quy đã ban hành để sửa đổi bổ
sung kịp thời những văn bản quá cũ không còn phù hợp hoặc còn
chồng chéo, thiếu đồng bộ để tạo điều kiện cho việc tổ chức thực
hiện trong thực tế.
3.2.1.2. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo đối với nhiệm vụ quản lý,
bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia của Bộ đội Biên phòng
-Thực hiện tốt những vấn đề có liên quan đến xây dựng nền
QPTD, nền biên phòng, công tác quân sự địa phương và tác chiến
trong KVPT trên địa bàn các quân khu.
20
- Tham mưu cho Bộ Quốc phòng đề xuất với Đảng và Nhà
nước những chủ trương, đối sách nhằm giải quyết đúng đắn các vấn
đề nảy sinh, phức tạp mới trên biên giới.
3.2.1.3. Nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, các lực
lượng và quần chúng nhân dân về hiệp ước, hiệp định biên giới
Một là, phải làm tốt công tác vận động quần chúng, nhất là
quần chúng nhân dân ở KVBG.
Hai là, phát huy sức mạnh tổng hợp, đẩy mạnh tuyên truyền,
giáo dục thống nhất nhận thức trong toàn Đảng, toàn dân về Hiệp
ước, Hiệp định trong quá trình PGCM, nhất là 07 điểm còn tồn đọng.
Ba là,tiếp tục nâng cao hiệu quả thực hiện chương trình phối
hợp giữa Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng với Bộ Văn hóa Thông tin
và Truyền Thông.
Bốn là, tiếp tục củng cố, phát huy hiệu quả các tổ, đội
tuyên truyền văn hóa của Bộ đội Biên phòng phối hợp với lực
lượng làm công tác tuyên truyền ở địa phương các tỉnh tuyến biên
giới đất liền Việt Nam - Campuchia.
Năm là, cấp ủy, chỉ huy các đơn vị đẩy mạnh công tác tuyên truyền,
giáo dục bồi dưỡng nâng cao trình độ mọi mặt cho cán bộ, chiến sỹ BĐBP.
3.2.1.4. Xây dựng thế trận biên phòng toàn dân khu vực biên
giới đất liền Việt Nam - Campuchia vững mạnh toàn diện
Một là,tích cực tham mưu cho địa phương xây dựng, củng
cố cơ sở chính trị ở các xã biên giới.
Hai là, tích cực cho địa phương trong việc phát triển sản xuất
và đẩy mạnh sản xuất theo điều kiện và đặc điểm từng vùng.
21
Ba là, xây dựng thế trận biên phòng toàn dân, kết hợp chặt chẽ
với thế trận Quốc phòng toàn dân và An ninh nhân dân bảo vệ vững
chắc chủ quyền an ninh biên giới quốc gia.
3.2.1.5. Hợp tác quốc tế trong quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia
Một là, nắm vững pháp luật và tập quán quốc tế, đường lối,
quan điểm của Đảng và pháp luật của Nhà nước ta trong quan hệ
phối hợp với lực lượng bảo vệ biên giới của nước bạn để quản lý,
bảo vệ biên giới và giải quyết các vấn đề về biên giới, lãnh thổ.
Hai là, phải quán triệt mục tiêu, nguyên tắc, phương châm trong
phối hợp quản lý, bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới Quốc gia.
Ba là, tiếp tục xây dựng, củng cố mối quan hệ với lực lượng bảo
vệ biên giới của nước bạn phối hợp quản lý, bảo vệ chặt chẽ BGQG.
Bốn là, hợp tác chặt chẽ hơn nữa trong giải quyết các vấn đề tồn
đọng, thúc đẩy sớm hoàn thành toàn bộ công tác PGCM biên giới đất liền
giữa hai nước.
3.2.1.6. Nâng cao năng lực làm nòng cốt, chuyên trách trong
quản lý, bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới quốc gia
Một là, xây dựng BĐBP các tỉnh tuyến biên giới đất liền Việt
Nam – Campuchia vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức.
Hai là, nâng cao năng lực trình độ toàn diện cho cán bộ, chiến
sĩ Bộ BĐBP các tỉnh tuyến biên giới đất liền Việt Nam – Campuchia.
Ba là, đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang bị kỹ thuật cho
BĐBP các tỉnh tuyến biên giới đất liền Việt Nam – Campuchia.
3.2.2. Giải pháp cụ thể
3.2.2.1. Biện pháp vận động quần chúng
3.2.2.2. Biện pháp trinh sát biên phòng
22
3.2.2.3. Biện pháp kiểm soát hành chính
3.2.2.4. Biện pháp vũ trang
3.2.2.5. Biện pháp công trình kỹ thuật
3.2.2.6. Biện pháp đối ngoại biên phòng
Kết luận Chương 3
KẾT LUẬN
Biên giới quốc gia trên đất liền Việt Nam - Campuchia là bộ
phận cấu thành, không thể tách rời của BGQG nước Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam, là vấn đề hệ trọng của quốc gia, dân tộc, luôn
được Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm. Những năm qua lực lượng
Bộ đội Biên phòng đã vượt qua khó khăn, thử thách hoàn thành xuất
sắc nhiệm vụ quản lý, bảo vệ vững chắc độc lập chủ quyền, toàn vẹn
lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia của Tổ quốc; kiên trì bám, nắm
địa bàn, tổ chức tuyên truyền vận động quần chúng nhân dân thực
hiện thắng lợi đường lối, chủ chương của Đảng, chính sách, pháp
luật Nhà nước, nhất là công tác phổ biến, tuyên truyền, giáo dục
pháp luật về biên giới; tham mưu cho Đảng và Nhà nước, cho cấp
uỷ, chính quyền địa phương về công tác bảo vệ biên giới, xây dựng
thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân và thế trận
biên phòng toàn dân ngày càng vững mạnh…
Tuy nhiên, cùng với những thăng trầm của lịch sử mối quan hệ
Việt Nam – CămPuchia và đặc điểm tình hình tuyến biên giới Việt
Nam – CămPuchia, công tác quản lý, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an
ninh biên giới quốc gia của Bộ đội Biên phòng vẫn còn có những hạn
chế nhất định. Bước vào thời kỳ mới, đặc biệt trong giai đoạn tích
cực đẩy nhanh tiến độ phân giới cắm mốc thì yêu cầu công tác quản
23
lý, bảo vệ biên giới quốc gia phải được đổi mới, phải được nghiên
cứu một cách đầy đủ và hệ thống hoá với các nội dung và giải pháp
mà tác giả đã đề xuất, trong đó nội dung then chốt là xây dựng được
nền biên phòng toàn dân, thế trận biên phòng toàn dân gắn với thế
trận Quốc phòng toàn dân và thế trận An ninh nhân dân ngày càng
vững chắc, xây dựng củng cố khu vực biên giới vững mạnh để tổ
chức, huy động, phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn dân, của cả hệ
thống chính trị xã hội, của các lực lượng vũ trang dưới sự lãnh đạo
tập trung thống nhất của Đảng Cộng Sản Việt Nam và sự quản lý,
điều hành toàn diện của Nhà nước XHCN Việt Nam; kết hợp chặt
chẽ sức mạnh của thời đại, tăng cường đối ngoại, giữ vững mối quan
hệ hợp tác toàn diện, xây dựng mối quan hệ đoàn kết láng giềng hữu
nghị, bình đẳng, tôn trọng độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ
của nhau… góp phần củng cố vị thế của Bộ đội Biên phòng trong
quản lý nhà nước về biên giới đất liền Việt Nam – CămPuchia trong
tình hình mới.
Biên giới quốc gia là thiêng liêng, bất khả xâm phạm. Vì vậy,
quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia nói chung, biên giới trên đất liền
nói riêng luôn cần có một lực lượng nòng cốt, chuyên trách, được tổ
chức chỉ huy chỉ đạo chặt chẽ thống nhất từ Trung ương tới cơ sở là
một trong những vấn đề chiến lược trong hệ thống tổng thể, toàn diện
của các phương lược, kế sách ổn định lâu dài biên giới quốc gia;
đồng thời nó cũng và vấn đề rất căn bản, yêu cầu cấp thiết thường
xuyên trong chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày càng vững
mạnh theo định hướng xã hội chủ nghĩa./.
24
