ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HUỲNH QUỐC HOÀNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KON TUM TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ Mã số: 8.34.04.10 Đà Nẵng - 2021
Công trình được hoàn thành tại TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHĐN Ngƣời hƣớng dẫn KH: TS. LÊ BẢO
Phản biện 1: PGS.TS. LÊ VĂN HUY
Phản biện 2: PGS.TS. NGUYỄN THỊ NHƯ LIÊM
Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt
nghiệp Thạc sĩ Quản lý kinh tế họp tại trường Đại học kinh tế, Đại
học Đà nẵng vào ngày 27 tháng 3năm 2021.
Có thể tìm hiểu luận văn tại: - Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng - Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Kon Tum là tỉnh miền núi vùng cao Nam Trung Bộ có nhiều
tiềm năng phát triển kinh tế, đặc biệt công nghiệp, lâm nghiệp, thủy
điện và du lịch. Trên địa bàn tỉnh Kon Tum, kể từ khi Luật Doanh
nghiệp chính thức có hiệu lực, Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh đã ban
hành nhiều chính sách khuyến khích tất cả các thành phần trên địa
bàn tỉnh tập trung phát triển kinh tế, xã hội, trong đó có các doanh
nghiệp ngoài quốc doanh. Do đó, số lượng các doanh nghiệp ngoài
quốc doanh phát triển nhanh chóng với đa dạng đặc thù, môi trường
kinh doanh, sự phân bổ rộng khắp và năng động trong kinh doanh.
Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động, các doanh nghiệp này đã và
đang bộc lộ nhiều hạn chế. Tình trạng nợ đọng thuế VAT, vi phạm
pháp luật về thuế, thực hiện các chính sách về bảo hiểm xã hội, bảo
hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp… của các doanh nghiệp trên địa bàn
có xu hướng gia tăng, từ đó gây ảnh hưởng không nhỏ đến việc tăng
trưởng kinh tế, thu ngân sách trên địa bàn, cũng như kế hoạch
chuyển dịch cơ cấu ngành trong phát triển kinh tế của tỉnh. Các
doanh nghiệp ngoài quốc doanh cũng gặp nhiều khó khăn do ít vốn,
công nghệ kỹ thuật còn lạc hậu, trình độ quản lý, sản xuất kém, vẫn
còn mang tính mùa vụ, chưa có kế hoạch phát triển dài hạn, đặc biệt
là môi trường pháp lý còn nhiều vướng mắc khiến kinh doanh thiếu
ổn định và chưa có sự cạnh tranh.
Do đó, tác giả quyết định chọn đề tài Quản lý nhà nước đối
với doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Kon Tum làm
2
đề tài cho luận văn cao học ngành Quản lý kinh tế, nhằm làm rõ thực
trạng về công tác quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp ngoài quốc
doanh trong thời gian qua, đồng thời qua đó giúp cho địa phương có
cơ sở xây dựng các chính sách để tăng cường, đổi mới công tác quản
lý nhà nước đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn
trong thời gian tới.
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
2.1. Mục tiêu nghiên cứu tổng quát
Đề tài đánh giá thực trạng công tác quản lý nhà nước đối với
doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Kon Tum, từ đó
đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện hơn nữa công tác quản lý nhà
nước đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Kon
Tum.
2.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với
doanh nghiệp ngoài quốc doanh.
- Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước đối với
doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Kon Tum; từ đó
tìm ra các mặt làm được và hạn chế, nguyên nhân của các hạn chế
đó.
- Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý
nhà nước đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh
Kon Tum.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu của luận văn là công tác quản lý nhà
3
nước đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Kon
Tum.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Phạm vi không gian: Tỉnh Kon Tum.
+ Phạm vi thời gian: Luận văn phân tích thực trạng quản lý
nhà nước đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh
Kon Tum giai đoạn 2013-2019 và đề xuất giải pháp đến năm 2025.
+ Phạm vi nội dung: Công tác quản lý nhà nước đối với
doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Kon Tum.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
4.1. Phương pháp thu thập dữ liệu:
+ Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp: có nguồn gốc từ các
số liệu sơ cấp đã được phân tích, giải thích, thảo luận và diễn giải.
Các nguồn dữ liệu thứ cấp gồm bài báo, báo chí, tập san, chuyên đề,
tạp chí, biên bản hội nghị, báo cáo khoa học, luận án, luận văn, thông
tin thống kê…
Dữ liệu thứ cấp còn bao gồm các văn bản, chủ trương, chính
sách của Đảng, Nhà nước về doanh nghiệp ngoài quốc doanh; thông
tin và dữ liệu từ các công trình nghiên cứu khoa học đã công bố; các
bài báo có liên quan,… Trên cơ sở thu thập những thông tin, dữ liệu,
tiến hành hệ thống hóa và phân tích nhằm đối chiếu, so sánh giữa lý
luận với kinh nghiệm của bản thân để phục vụ cho đối tượng nghiên
cứu của luận văn.
+ Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp: Nguồn thông tin sơ
cấp được thu thập qua điều tra, khảo sát, phỏng vấn đối tượng nghiên
4
cứu, các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên cơ sở mẫu phiếu điều
tra được chuẩn bị trước với nội dung phù hợp (để có đủ cơ sở thực
tiễn kết luận cho đề tài). Tác giả đã thực hiện khảo sát doanh nghiệp
ngoài quốc doanh .Với mẫu n=300 đạt điều kiện về độ tin cậy khi
thực hiện thống kê khảo sát. Mặt khác với số khảo sát 300 chiếm
khoảng khoảng 10 % tổng số đạt độ tin cậy cao.
4.2. Phương pháp phân tích:
Luận văn sử dụng các phương pháp sau:
+ Phương pháp nghiên cứu tổng hợp, so sánh, phân tích hệ
thống: Được sử dụng xuyên suốt luận văn.
Phương pháp so sánh là phương pháp xem xét các chỉ tiêu
phân tích bằng cách dựa trên việc so sánh số liệu với một chỉ tiêu cơ
sở để thấy rõ được sự biến động hay khác biệt của từng chỉ tiêu phân
tích. Phương pháp so sánh được sử dụng rộng rãi và phổ biến trong
nghiên cứu này nhằm làm rõ sự khác biệt và những đặc trưng riêng
có của quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh; từ
đó, giúp tác giả có căn cứ để đưa ra quyết định.
Phương pháp phân tích được sử dụng để làm rõ các bảng
biểu, số lượng về doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh
Kon Tum.
Phương pháp tổng hợp để xem xét sự phát triển của doanh
nghiệp ngoài quốc doanh tại Kon Tum một cách toàn diện trong mối
quan hệ với các yếu tố tác động như thể chế, chính sách, xã hội, môi
trường và công nghệ. Trên cơ sở đó, tác giả lựa chọn các giải pháp
tối ưu nhằm thúc đẩy phát triển doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên
5
cơ sở phát huy các lợi thế so sánh của tỉnh Kon Tum.
+ Phương pháp thống kê mô tả: là thu thập tài liệu, phân tích,
tổng hợp; So sánh các chỉ tiêu, dữ liệu ở các thời điểm, thời kỳ khác
nhau. Thông qua việc xử lý số liệu bằng phương pháp thống kê toán
học trên excel, thấy được sự thay đổi và mức độ đạt được của các
hiện tượng, chỉ tiêu cần phân tích trong công tác quản lý doanh
nghiệp ngoài quốc doanh. Từ đó rút ra những vấn đề còn vướng mắc
trong công tác quản lý doanh nghiệp ngoài quốc doanh, đề xuất giải
pháp hoàn thiện.
5. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn có cấu trúc 03
chương như sau:
Chương 1. Cơ sở lý luận quản lý nhà nước đối với doanh
nghiệp ngoài quốc doanh
Chương 2: Thực trạng công tác quản lý nhà nước đối với doanh
nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Kon Tum.
Chương 3. Giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với
doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh kon tum
6
CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI DOANH
NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH
1.1. KHÁI QUÁT QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI DOANH
NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH
1.1.1. Một số khái niệm
a. Doanh nghiệp
b. Khái niệm doanh nghiệp ngoài quốc doanh
Đề cập đến kinh tế ngoài quốc doanh, Nghị quyết Đại hội
trung ương Đảng lần thứ V đã công nhận, “Trong hơn 10 năm thuộc
thời kì đổi mới, khu vực kinh tế tư nhân bao gồm các doanh nghiệp
ngoài quốc doanh thuộc sở hữu cá nhân, kinh tế tư bản tư nhân hoạt
động dưới các loại hình khác nhau như công ty cổ phần, công ty
trách nhiệm hữu hạn (TNHH),..., kinh tế hộ gia đình, đã có những
bước phát triển nhanh, mạnh và rộng khắp trên cả nước”[15].
Quản lý nhà nƣớc
Quản lý nhà nƣớc đối với doanh nghiệp
Quản lý nhà nƣớc đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh
“Quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh là
sự tác động có chủ đích, có tổ chức và bằng pháp quyền của Nhà
nước và thông qua một hệ thống các chính sách kinh tế với các công
cụ kinh tế lên hệ thống các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trong
nền kinh tế quốc dân nhằm sử dụng có hiệu quả nhất các nguồn lực
phát triển kinh tế, để đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội
của đất nước” [20].
7
1.1.2. Đặc điểm quản lý nhà nƣớc đối với doanh nghiệp
ngoài quốc doanh
1.1.3. Vai trò quản lý nhà nƣớc đối với doanh nghiệp
ngoài quốc doanh
1.2. NỘI DUNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI DOANH
NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH
1.2.1. Xây dựng chiến lƣợc phát triển đối với doanh
nghiệp ngoài quốc doanh
Việc xây dựng chiến lược, quy hoạch phát triển đó là việc
xác định sứ mệnh, tầm nhìn chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát
triển hệ thống doanh nghiệp dựa trên phân tích cơ hội và thách thức
từ môi trường, phân tích tiềm năng, lợi thế về kinh tế của địa
phương, ngành kinh tế. Việc xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế
hoạch phát triển doanh nghiệp phải thỏa mãn các yêu cầu về chính
trị, kinh tế, an ninh, quốc phòng của địa phương.
Chiến lược phát triển các doanh nghiệp là hệ thống các quan
điểm cơ bản, các mục tiêu dài hạn về phát triển hệ thống doanh
nghiệp, các giải pháp chủ yếu được lựa chọn trên cơ sở huy động và
sử dụng tối ưu các lợi thế nhằm đạt được các mục tiêu đã đề ra, là cơ
sở để xây dựng quy hoạch và kế hoạch phát triển doanh nghiệp theo
ngành, lĩnh vực kinh tế và vùng lãnh thổ.
Tiêu chí đánh giá:
+ Mức độ đạt được giữa thực tế so với kế hoạch đặt ra: mục
tiêu giữa kế hoạch và thực hiện.
+ Thời hạn xây dựng và ban hành các chính sách.
8
+ Kết quả công tác triển khai thực hiện chiến lược.
+ Việc phổ biến văn bản kịp thời đến doanh nghiệp tại địa
phương
+ Các chiến lược, chính sách mà địa phương ban hành phù
hợp
1.2.2. Tạo môi trƣờng hoạt động cho doanh nghiệp ngoài
quốc doanh
Xây dựng hành lang pháp lý thông thoáng tạo điều kện cho
doanh nghiệp ngoài quốc doanh Cho đến nay, hệ thống pháp luật về
tổ chức quản lý Doanh nghiệp ngoài quốc doanh đã tương đối đầy đủ
và tạo lập được khung quản trị doanh nghiệp ngoài quốc doanh cho
các loại hình doanh nghiệp ngoài quốc doanh khác nhau, trong đó
mọi loại hình doanh nghiệp ngoài quốc doanh được đảm bảo quyền,
nghĩa vụ, lợi ích hợp pháp và bình đẳng trước pháp luật.
Tiêu chí đánh giá:
+ Số lượng các chính sách được ban hành hằng năm.
+ Mức độ phổ biến chính sách đến doanh nghiệp.
+ Các hỗ trợ của chính sách hàng năm: bao nhiêu doanh
nghiệp được hỗ trợ, tỷ lệ cao hay thấp.
+ Số lượng văn bản được thực thi.
+ Đánh giá quy trình thực thi pháp luật của địa phương có
công bằng với tất cả các doanh nghiệp hay không?
+ Đánh giá của doanh nghiệp về hiệu quả thực thi chính sách
và pháp luật.
+ Thái độ của nhân viên khi hướng dẫn triển khai chính sách.
9
1.2.3. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nƣớc đối với doanh
nghiệp ngoài quốc doanh
Như vậy, liên quan trực tiếp đến “vòng đời” của Doanh
nghiệp ngoài quốc doanh, có một số cơ quan đầu mối quan trọng
trong công tác quản lý nhà nước đối với Doanh nghiệp ngoài quốc
doanh như: cơ quan đăng ký kinh doanh, cơ quan thuế, cơ quan quản
lý chuyên ngành… Trong đó, cơ quan đăng ký kinh doanh, cơ quan
thuế đóng vai trò trung tâm, đầu mối theo dõi thông tin chung về
hoạt động của doanh nghiệp ngoài quốc doanh.
Tiêu chí đánh giá:
+ Sự phù hợp của cơ cấu tổ chức trong quản lý nhà nước với
doanh nghiệp ngoài quốc doanh
+ Cơ cấu tổ chức thuận lợi trong việc phối hợp giữa các cơ
quan chức năng.
+ Chất lượng đội ngũ cán bộ
1.2.4. Kiểm tra, giám sát và xử lý sai phạm trong quản lý
nhà nƣớc đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh
Thanh tra, kiểm tra là một trong những giai đoạn quan trọng
trong quy trình QLNN, là phương thức bảo đảm pháp chế xã hội chủ
nghĩa, tăng cường kỷ luật và nâng cao hiệu quả QLNN. Mục đích
hoạt động thanh tra là nhằm phát hiện sơ hở trong cơ chế quản lý,
chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm
quyền biện pháp khắc phục; phòng ngừa, phát hiện và xử lý hành vi
vi phạm pháp luật; giúp cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện đúng
quy định của pháp luật; phát huy nhân tố tích cực; góp phần nâng cao
10
hiệu lực, hiệu quả hoạt động QLNN; bảo vệ lợi ích của nhà nước,
quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Hoạt động
thanh tra mang tính quyền lực nhà nước là sự xem xét, phát hiện và
ngăn chặn những gì trái với quy định.
Tiêu chí đánh giá:
+ Tỷ lệ sai phạm phát hiện qua các năm.
+ Kiểm soát việc thực thi pháp luật của các doanh nghiệp
ngoài quốc doanh.
+ Công tác kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm được tiến
hành một cách minh bạch.
+ Tính đột xuất trong công tác thanh tra, kiểm tra.
+ Công tác thanh tra, kiểm tra tuân thủ đúng pháp luật.
1.2.5. Giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh
của doanh nghiệp ngoài quốc doanh
Các vướng mắc này có thể liên quan đến vấn đề về thuế, về
sử dụng lao động, về vệ sinh môi trường, vấn đề gian lận thương
mại… cần phải được các cơ quan nhà nước xử lý, đảm bảo tính
nghiêm minh của pháp luật. Do vậy, trong QLNN cần phải giải quyết
các khiếu nại, tố cáo, kiến nghị và phản ánh của bản thân các doanh
nghiệp ngoài quốc doanh đối với việc thực thi pháp luật cũng như
việc giải quyết chế độ chính sách của các cơ quan nhà nước đối với
doanh nghiệp.
Tiêu chí đánh giá:
+ Số lượt xử lý các sai phạm trong quá trình hoạt động,
+ Số lượt xử lý các khiếu nại, tố cáo của các doanh nghiệp
11
doanh nghiệp ngoài quốc doanh
+ Kết quả xử lý sai phạm
+ Tính công bằng trong việc xử lý sai phạm.
1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN CÔNG TÁC QUẢN
LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC
DOANH
1.3.1. Sự phù hợp của hệ thống luật pháp
1.3.2. Năng lực phát triển của doanh nghiệp ngoài quốc
doanh
1.3.3. Năng lực quản lý nhà nƣớc đối với doanh nghiệp
ngoài quốc doanh
CHƢƠNG 2
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI
DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH TRÊN ĐỊA BÀN
TỈNH KON TUM
2.1. KHÁI QUÁT VỀ DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC
DOANH TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KON TUM
2.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên kinh tế xã hội của tỉnh
Kon Tum
a. Đặc điểm về tự nhiên
b. Đặc điểm về kinh tế
c. Đặc điểm về xã hội
12
2.1.2. Thực trạng các doanh nghiệp ngoài quốc doanh
trên địa bàn tỉnh Kon Tum
a. Tình hình về số lượng doanh nghiệp ngoài quốc doanh
b. Cơ cấu doanh nghiệp ngoài quốc doanh
c. Thực trạng nguồn nhân lực của doanh nghiệp ngoài
quốc doanh
d. Thực trạng nguồn lực tài chính của doanh nghiệp ngoài
quốc doanh
2.2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI DOANH
NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KON
TUM
2.2.1. Công tác xây dựng chiến lƣợc, quy hoạch phát
triển đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh
- Rà soát, đánh giá việc thực hiện các cơ chế, chính sách,
nhất là cơ chế, chính sách đất đai, thuế, tín dụng, đào tạo nguồn nhân
lực…
- Quy hoạch, đầu tư, phát triển hệ thống phân phối hàng hóa,
dịch vụ trên địa bàn.
- Minh bạch về thông tin, bình đẳng trong tiếp cận nguồn lực
xã hội, trọng tâm là vốn và đất đai, cơ hội kinh doanh.
- Đẩy mạnh thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài gắn với yêu
cầu chuyển giao công nghệ tiên tiến và quản trị hiện đại
13
2.2.2. Công tác tạo môi trƣờng hoạt động cho doanh
nghiệp ngoài quốc doanh
Hỗ trợ pháp lý: Tỉnh đã khai thác các cơ sở dữ liệu pháp luật
phục vụ hoạt động của doanh nghiệp ngoài quốc doanh; tổ chức xây
dựng, duy trì, cập nhật cơ sở dữ liệu về văn bản hướng dẫn trong
phạm vi do Tỉnh quản lý
- Thực hiện hỗ trợ về thông tin, xúc tiến thương mại và mở
rộng thị trường, khoa học và công nghệ: Trong 5 năm (từ năm 2013
đến năm 2017), các cơ quan của Tỉnh Kon Tum đã tư vấn, hướng
dẫn cho các doanh nghiệp ngoài quốc doanh đăng ký trên 300 nhãn
hiệu hàng hóa; hỗ trợ cho hơn 20 doanh nghiệp ngoài quốc doanh áp
dụng hệ thống quản lý chất lượng theo TCVN ISO 9000 trong hoạt
động sản xuất kinh doanh; hỗ trợ cho 30 lượt doanh nghiệp ngoài
quốc doanh tham gia các hội chợ thương mại, hội chợ công nghệ
trong nước và khu vực, v.v.
2.2.3. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nƣớc đối với doanh
nghiệp ngoài quốc doanh
Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum là cơ quan cấp địa phương
cao nhất có nhiệm vụ triển khai thực hiện các văn bản của trung
ương liên quan đến doanh nghiệp ngoài quốc doanh, ban hành các
chính sách, tạo môi trường hoạt động, hỗ trợ và điều tiết hoạt động
cho các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn.
Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh có chức năng tham mưu giúp ủy
ban nhân dân quản lý, tổ chức thực hiện và đề xuất về cơ chế, chính
14
sách quản lý liên quan đến doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa
bàn.
Phòng Đăng ký kinh doanh là cơ quan hành chính thuộc Sở
Kế hoạch và Đầu tỉnh Kon Tum, có tư cách pháp nhân, có con dấu
và tài khoản riêng do ủy ban nhân dân quyết định thành lập; phòng
đăng ký kinh doanh giúp việc cho giám đốc sở trong lĩnh vực đăng
ký kinh doanh trên địa bàn.
2.2.4. Công tác kiểm tra, giám sát và xử lý sai phạm
trong quản lý nhà nƣớc đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh
Khi phát hiện doanh nghiệp ngoài quốc doanh có hành vi vi
phạm hành chính trong hoạt động kinh doanh như:
- Vi phạm quy định về kê khai nhân thân của người thành lập
doanh nghiệp ngoài quốc doanh, người quản lý doanh nghiệp ngoài
quốc doanh;
- Vi phạm các quy định về kê khai trụ sở doanh nghiệp ngoài
quốc doanh;
- Vi phạm các quy định về đăng ký vốn góp vào doanh
nghiệp ngoài quốc doanh
- Vi phạm các quy định về đăng ký thay đổi nội dung hồ sơ
đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp ngoài quốc doanh
- Vi phạm về gửi báo cáo tài chính…
2.2.5. Thực trạng giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị,
phản ánh của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh
Các kiến nghị của doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại các
cuộc gặp mặt tăng lên qua các năm, từ 12 kiến nghị năm 2015 tăng
15
gấp 4 lần vào năm 2019. Các kiến nghị của doanh nghiệp ngoài quốc
doanh được lãnh đạo địa phương lắng nghe và giải quyết 100% trong
năm đó.
2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI
VỚI DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH TRÊN ĐỊA
BÀN TỈNH KON TUM THỜI GIAN QUA
2.3.1. Những thành tựu đạt đƣợc
2.3.2. Những mặt hạn chế
Về Công tác dự báo và hoạch định kế hoạch phát triển
doanh nghiệp ngoài quốc doanh: chƣa lường hết được những khó
khăn, thách thức của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.
Về vấn đề tạo môi trường hoạt động cho doanh nghiệp
ngoài quốc doanh: Nhiều chính sách mới chỉ dừng lại ở những quy
định mang tính khuyến khích và chung chung, chưa có những quy
định rõ ràng và kết quả còn hạn chế. Một số chính sách có nội dung
chưa thực tế, hình thức thực hiện chưa phù hợp với đối tượng doanh
nghiệp ngoài quốc doanh. Công tác nắm bắt nhu cầu và tình hình sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp ngoài quốc doanh còn yếu.
Vai trò thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế của doanh
nghiệp ngoài quốc doanh chưa được chú trọng.Vai trò thúc đẩy nâng
cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế có nhiều bất cập.Bên cạnh
đó, một số chính sách quản lý của Nhà nước chưa kịp thời và phù
hợp với cơ chế thị trường.
Về tổ chức bộ máy quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp
ngoài quốc doanh: Bộ máy QLNN đối với doanh nghiệp ngoài quốc
16
doanh không chuyên sâu lĩnh vực kinh tế KD, hỗ trợ doanh nghiệp
ngoài quốc doanh. Cán bộ quản lý đều có trình độ đại học trở lên
nhưng phần lớn chưa có kinh nghiệm về QLKT, thương mại, đầu tư,
tài chính, nên phần nào chưa đáp ứng so với yêu cầu. QLNN chưa
theo kịp trước sự thay đổi nhanh chóng của thị trường.Kiểm soát
hoạt động doanh nghiệp ngoài quốc doanh chưa chặt chẽ. Thanh tra,
kiểm tra chưa được thực hiện thường xuyên, thiếu chế tài đủ mạnh để
xử lý. Một phần do thực thi pháp luật chưa nghiêm. Chi phí không
chính thức có thể tạo ra sự thỏa hiệp giữa doanh nghiệp ngoài quốc
doanh với cơ quan QLNN, do đó không tuân thủ nghiêm pháp luật,
tạo môi trường cạnh tranh không bình đẳng giữa các doanh nghiệp
ngoài quốc doanh.
Về kiểm tra, giám sát và xử lý sai phạm trong quản lý nhà
nước đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh: Công tác kiểm
tra hoạt động doanh nghiệp ngoài quốc doanh sau đăng ký thành
lập chưa được triển khai thường xuyên. Công tác phối hợp, trao
đổi thông tin giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong việc kiểm
tra, thanh tra hoạt động doanh nghiệp ngoài quốc doanh có lúc
chưa đồng bộ, thiếu thông tin đầy đủ, chính xác, toàn diện về
doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn Tỉnh Kon
Tum.Nguồn nhân lực đối với công tác đăng ký kinh doanh, thanh
tra, kiểm tra doanh nghiệp ngoài quốc doanh còn hạn chế.
Về giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của doanh
nghiệp ngoài quốc doanh: Việc chấp hành một số quy định của
pháp luật sau khi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp
17
ngoài quốc doanh, các doanh nghiệp ngoài quốc doanh thực hiện
chưa nghiêm.
2.3.3. Nguyên nhân của những mặt hạn chế
Thứ nhất, hiện nay chưa có một văn bản riêng hướng dẫn
cách thức thực hiện quản lý nhà nước sau đăng ký kinh doanh đối
với doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại các Tỉnh Kon Tum huyện,
dẫn đến việc quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp ngoài quốc
doanh tại Tỉnh Kon Tum đôi khi còn mang tính tự phát, không thống
nhất.
Thứ hai, trong công tác hỗ trợ doanh nghiệp ngoài quốc
doanh, sự quan tâm và đầu tư của Tỉnh Kon Tum đối với công tác trợ
giúp phát triển doanh nghiệp ngoài quốc doanh còn thấp, bố trí ngân
sách hỗ trợ cho doanh nghiệp ngoài quốc doanh còn hạn chế.
Thứ ba, các thủ tục hành chính tuy đã được thực hiện cởi mở
và gọn nhẹ hơn nhưng vẫn chưa hoàn toàn thông thoáng và chưa thật
sự nhanh chóng để tạo điều kiện tốt nhất cho các doanh nghiệp ngoài
quốc doanh. Cơ sở hạ tầng, thiết bị đường truyền tại Tỉnh Kon Tum
chưa đáp ứng được yêu cầu triển khai thuế điện tử, tâm lý e ngại về
mức độ bảo mật, an toàn khi nộp thuế điện tử,…
Thứ tư, việc quản lý sau cấp phép của Tỉnh Kon Tum mới
dừng ở hình thức thanh tra, kiểm tra mà thiếu các công cụ để quản lý,
giám sát một cách tổng thể, toàn diện.
18
CHƢƠNG 3
GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI
DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH TRÊN ĐỊA BÀN
TỈNH KON TUM
3.1. QUAN ĐIỂM, MỤC TIÊU, PHƢƠNG HƢỚNG HOÀN
THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP
NGOÀI QUỐC DOANH
3.1.1. Quan điểm
3.1.2. Mục tiêu
a. Mục tiêu chung
b. Mục tiêu cụ thể
3.1.3. Phƣơng hƣớng
3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI
VỚI HỆ THỐNG DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KON TUM
3.2.1. Hoàn thiện việc xây dựng chiến lƣợc, quy hoạch
phát triển đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh
Tăng cường ứng dụng triệt để công nghệ thông tin vào công
tác phối hợp, trao đổi thông tin toàn diện về doanh nghiệp ngoài
quốc doanh; xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về quản lý doanh
nghiệp ngoài quốc doanh, hệ thống cơ sở dữ liệu hồ sơ đăng ký kinh
doanh doanh nghiệp ngoài quốc doanh dùng chung để kết nối, chia
sẻ dữ liệu pháp lý về doanh nghiệp ngoài quốc doanh, tiến tới công
khai rộng rãi cho các tổ chức, cá nhân có thể tiếp cận.
Tăng cường phối hợp trong việc tuyên truyền, phổ biến và
19
quán triệt về các quy định pháp luật cho doanh nghiệp ngoài quốc
doanh thông qua các hoạt động của tổ chức đảng và đoàn thể; xây
dựng và chỉ đạo điểm các doanh nghiệp ngoài quốc doanh điển hình
tiên tiến thực hiện tốt các quy định của pháp luật nhằm tuyên truyền,
nhân rộng trong khối doanh nghiệp ngoài quốc doanh.
Kiện toàn và tăng cường năng lực cho đơn vị đầu mối thực
hiện chính sách phát triển doanh nghiệp ngoài quốc doanhNQD.Phân
cấp và giao nhiệm vụ cho các cấp, các ngành từ tỉnh đến xã, phường
trong việc quản lý, theo dõi, trợ giúp phát triển các doanh nghiệp
ngoài quốc doanh trên địa bàn.
3.2.2. Hoàn thiện các chính sách hỗ trợ, tạo môi trƣờng
hoạt động cho doanh nghiệp ngoài quốc doanh
* Hỗ trợ pháp lý
- Hỗ trợ miễn phí các doanh nghiệp ngoài quốc doanh công
bố thông tin đăng ký kinh doanh trên cổng thông tin hỗ trợ doanh
nghiệp ngoài quốc doanh của Tỉnh Kon Tum.
- Tiếp nhận phản ánh, kiến nghị của doanh nghiệp ngoài
quốc doanh và xử lý kịp thời những phản ánh và kiến nghị của doanh
nghiệp ngoài quốc doanh, tổ chức và cá nhân đối với những nội dung
liên quan đến công tác quản lý nhà nước trên địa bàn.
* Hỗ trợ về tài chính, tín dụng
- Khuyến khích các ngân hàng tăng cường nguồn vốn tín
dụng cho vay đầu tư, sản xuất kinh doanh, có chính sách mở, tạo
điều kiện cho vay không hạn chế số lượng, thành phần.
- Tạo điều kiện pháp lý để các doanh nghiệp ngoài quốc
20
doanh vay vốn như xác định giá trị tài sản trên đất, quyền sử dụng
đất để doanh nghiệp ngoài quốc doanh thế chấp.
- Có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp ngoài quốc doanh tiếp
cận với các khoản tín dụng phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh
thông qua việc tư vấn doanh nghiệp ngoài quốc doanh.
-
* Hỗ trợ về đất đai, mặt bằng sản xuất
- Hoàn chỉnh công tác quy hoạch đất đai, kế hoạch chi tiết sử
dụng đất và mạng lưới cơ quan đăng ký đất đai.
- Tiếp tục thực hiện chủ trương hỗ trợ các doanh nghiệp
ngoài quốc doanh gây ô nhiễm ra khỏi khu vực phát triển .
* Đơn giản hóa thủ tục hành chính, đặc biệt là thủ tục về
thuế
- Tiếp tục thực hiện tốt công tác cải cách hành chính và công
khai thủ tục hành chính tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả.
- Tiếp tục đơn giản hóa các thủ tục hành chính thuế. Hiện đại
hóa, tự động hóa và tích hợp trong quản lý đăng ký kinh doanh và
quản lý cấp mã số thuế.
3.2.3. Hoàn thiện tổ chức bộ máy quản lý nhà nƣớc đối
với doanh nghiệp ngoài quốc doanh
- Định kỳ rà soát chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ
chức và biên chế hiện có của các cơ quan hành chính và đơn vị sự
nghiệp nhà nước.
- Tăng cường sự phối hợp giữa các sở, ban, ngành trong công
tác QLNN, qua đó tham mưu cho lãnh đạo UBND Tỉnh Kon Tum có
21
những chính sách phù hợp để đẩy mạnh hiệu quả hoạt động sản xuất
kinh doanh của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn.
- Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trong các cơ quan
QLNN trong sạch, vững mạnh, có tâm, có tầm, có khả năng hoàn
thành tốt mọi nhiệm vụ trong giai đoạn mới.
3.2.4. Tăng cƣờng kiểm tra, giám sát và xử lý sai phạm
trong quản lý nhà nƣớc đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh
Hình thức tổ chức kiểm tra hoạt động đối với doanh nghiệp
ngoài quốc doanh có thể thực hiện:
+ Kiểm tra qua hình thức báo cáo tài chính, thống kê định
kỳ đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh.
+ Kiểm tra qua thực hiện các thủ tục, quy định cần thiết đối
với hoạt động doanh nghiệp.
+ Kiểm tra qua tổ chức các cuộc điều tra chuyên môn.
+ Kiểm tra qua mạng.
- Cải thiện công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát
+ Việc thực hiện (bộ máy và công chức) giám sát phải công
tâm, mẫn cán, làm đúng chức trách.
+ Nâng cao ý thức trách nhiệm và năng lực thực hiện công
tác kiểm tra, xử lý của đội ngũ công chức trong các cơ quan nhà
nước quản lý doanh nghiệp ngoài quốc doanh.
3.2.5. Đẩy mạnh giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị,
phản ánh của doanh nghiệp ngoài quốc doanh
Để nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo hiện nay,
cần triển khai thực hiện tốt một số giải pháp sau:
22
Thứ nhất, đề cao trách nhiệm, phát huy sức mạnh tổng hợp
của cả hệ thống chính trị trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo
Thứ hai, các cơ quan nhà nước phải củng cố và chấn chỉnh
công tác tiếp doanh nghiệp ngoài quốc doanh, thực hiện nghiêm túc
chế độ tiếp dân, bố trí cán bộ có đủ năng lực, trình độ, kinh nghiệm,
phẩm chất đảm nhiệm công tác tiếp doanh nghiệp ngoài quốc doanh.
Thứ ba, các cơ quan thanh tra Nhà nước tăng cường thanh
tra trách nhiệm giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý sai phạm đối với
thủ trưởng và cán bộ, công chức có trách nhiệm của các cơ quan
hành chính nhà nước cấp dưới, tập trung vào những nơi có nhiều vụ
việc khiếu nại, tố cáo kéo dài, để làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá
nhân
3.2.6. Nhóm giải pháp khác
a. Đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao
b. Hỗ trợ lực lượng lao động trong các DN
c. Nâng cao năng suất của người lao động trong DN
d. Nâng cao hiệu quả kinh doanh của các DN
3.3. KIẾN NGHỊ VỚI CHÍNH PHỦ
- Cần có chính sách nâng cao năng lực cạnh tranh, hiệu quả
kinh doanh của các DN
- Cần có chính sách hỗ trợ khó khăn của DN khi tham gia và
duy trì hoạt động
23
KẾT LUẬN
Sự phát triển của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh tư nhân
sau đăng ký kinh doanh có vai trò rất quan trọng trong việc thực hiện
các mục tiêu kinh tế- xã hội của địa phương, đặc biệt là trong việc giải
quyết việc làm và thu hút vốn đầu tư từ mọi tầng lớp nhân dân. Với tiềm
năng và lợi thế của mình, để xây dựng Tỉnh Kon Tum trở thành một
trong những Tỉnh Kon Tum phát triển của Tỉnh Kon Tum , chính quyền
cần phải tạo môi trường đầu tư thuận lợi với những chính sách ưu đãi
mang tính đột phá nhằm phát huy những nguồn lực sẵn có cũng như thu
hút mọi thành phần và tổ chức kinh tế tham gia vào phát triển kinh tế xã
hội địa phương, đặc biệt là lực lượng doanh nghiệp ngoài quốc doanh
đang hoạt động trên địa bàn Tỉnh Kon Tum.
Như vậy, có thể thấy rằng, Luật Doanh nghiệp ngoài quốc
doanh và các văn bản hướng dẫn thi hành đã góp phần quan trọng
trong việc thiết lập một khung pháp lý mới trong quản lý nhà nước
đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh, đó là sự chuyển đổi phương
thức quản lý từ “tiền kiểm” với quan hệ “xin - cho” sang “hậu kiểm”
với quan hệ “đăng ký” là chủ đạo. Hành lang pháp lý này đã thay đổi
bản chất của việc doanh nghiệp ngoài quốc doanh thực hiện đăng ký
kinh doanh từ “xin phép tiến hành kinh doanh” sang “thông báo với
các cơ quan có thẩm quyền về sự hiện hữu của doanh nghiệp ngoài
quốc doanh”.
Tuy nhiên, số lượng doanh nghiệp ngoài quốc doanh lớn
cùng với tốc độ gia tăng nhiều hàng năm, dẫn đến việc quản lý nhà
24
nước đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh gặp nhiều khó
khăn, đặc biệt là quản lý doanh nghiệp ngoài quốc doanh sau cấp
giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Công tác quản lý nhà nước đối
với doanh nghiệp ngoài quốc doanh trong thời gian qua vẫn còn
nhiều hạn chế.
Công tác kiểm tra hoạt động doanh nghiệp ngoài quốc doanh
sau đăng ký thành lập chưa được triển khai thường xuyên. Công tác
phối hợp, trao đổi thông tin giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong
việc kiểm tra, thanh tra hoạt động doanh nghiệp ngoài quốc doanh có
lúc chưa đồng bộ, thiếu thông tin đầy đủ, chính xác, toàn diện về
doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn Tỉnh Kon Tum. Để có
thể nâng cao hiệu quả quản lý đối với doanh nghiệp ngoài quốc
doanh trên địa bàn Tỉnh Kon Tum, cần kết hợp đồng bộ các giải
pháp, trong đó tập trung vào các giải pháp về nâng cao trách nhiệm,
hiệu quả, hiệu lực của bộ máy quản lý nhà nước; tăng cường xây
dựng và triển khai thực hiện các nội dung hỗ trợ pháp lý cho doanh
nghiệp ngoài quốc doanh; nâng cao ý thức, kiến thức pháp luật và
đạo đức kinh doanh cho người quản lý doanh nghiệp ngoài quốc
doanh; hỗ trợ và khuyến khích bên thứ ba tham gia vào quá trình
giám sát doanh nghiệp ngoài quốc doanh.
