Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống trên địa bàn huyện Quỳnh Phụ tỉnh Thái Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ

…………/………… ……/……

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

NGUYỄN ĐĂNG KIỂM

QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ

LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN QUỲNH PHỤ TỈNH THÁI BÌNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG

HÀ NỘI - NĂM 2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ

…………/………… ……/……

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

NGUYỄN ĐĂNG KIỂM

QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ

LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN QUỲNH PHỤ TỈNH THÁI BÌNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG

Chuyên ngành: Quản lý công

Mã số: 8 34 04 03

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. TRỊNH ĐỨC HƢNG

HÀ NỘI - NĂM 2018

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số

liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được

trích dẫn đầy đủ theo quy định.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Đăng Kiểm

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện Luận văn Thạc sỹ tại

Học viện Hành chính Quốc gia Hà Nội, tôi đã nhận được sự quan tâm, giúp

đỡ tận tình của các thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp và gia đình, đã tạo điều kiện

về thời gian, hướng dẫn về nội dung, cung cấp tài liệu và những thông tin cần

thiết.

Trước tiên, tôi xin trân trọng cảm ơn Học viện Hành chính Quốc gia,

Khoa Sau đại học Học viện Hành chính Quốc gia cùng tất cả các thầy, cô

giảng viên của Học viện Hành chính Quốc gia đã tận tình giảng dạy, truyền

đạt những kiến thức quý báu và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên

cứu.

Tôi xin trân trọng cảm ơn sâu sắc đến TS.Trịnh Đức Hưng - Giảng viên

của Học viện Hành chính Quốc gia, người đã tận tình hướng dẫn và có những

đóng góp quý báu để tôi hoàn thành Luận văn này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn UBND huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình và

các phòng, ban của huyện, UBND các xã, thị trấn của huyện Quỳnh Phụ đã hỗ

trợ, giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình thu thập tài liệu điều

tra thông tin phục vụ nghiên cứu để hoàn thành đề tài này.

Mặc dù đã cố gắng để hoàn thành tốt luận văn nhưng chắc chắn không

tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Tôi kính mong các thầy, cô và những

người quan tâm đến đề tài có những đóng góp, sửa đổi, bổ sung để luận văn

này được hoàn thiện hơn nữa.

Tôi xin trân trọng cảm ơn./.

Học viên

Nguyễn Đăng Kiểm

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................. 1

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn .................................. 3

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn ....................................... 6

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ........................................ 6

5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn ................... 7

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ................................................. 8

7. Kết cấu của luận văn .................................................................................. 8

Chƣơng 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG VÀ

QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG .......... 9

1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài .................................................... 9

1.2. Sự cần thiết, đặc điểm quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống ... 13

1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động quản lý nhà nước về làng nghề

truyền thống ................................................................................................. 19

1.4. Chủ thể và nội dung quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống ...... 24

1.5. Kinh nghiệm quản lý và phát triển làng nghề truyền thống của một số

địa phương và bài học kinh nghiệm cho huyện Quỳnh Phụ ........................ 31

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG VÀ QUẢN

LÝ NHÀ NƢỚC VỀ LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN QUỲNH PHỤ TỈNH THÁI BÌNH .................................................... 39

2.1. Khái quát về huyện Quỳnh Phụ tỉnh Thái Bình.................................... 39

2.2. Thực trạng các làng nghề truyền thống tại huyện Quỳnh Phụ ............. 42

2.3. Thực trạng quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống tại huyện

Quỳnh Phụ ................................................................................................... 53

2.4. Những thuận lợi và khó khăn trong hoạt động quản lý nhà nước đối với

làng nghề truyền thống trên địa bàn huyện Quỳnh Phụ .............................. 66

2.5. Nguyên nhân những thuận lợi và khó khăn của hoạt động quản lý nhà

nước đối với các làng nghề truyền thống huyện Quỳnh Phụ ...................... 69

Chƣơng 3: QUAN ĐIỂM CỦA ĐẢNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO

HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG

TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN QUỲNH PHỤ ........................................................ 74

3.1. Quan điểm của Đảng về quản lý nhà nước đối với làng nghề truyền

thống ............................................................................................................ 74

3.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về làng nghề truyền

thống trên địa bàn huyện Quỳnh Phụ .......................................................... 84

3.3. Kiến nghị với địa phương ................................................................... 111

KẾT LUẬN CHUNG ....................................................................................... 115

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 117

PHỤ LỤC .......................................................................................................... 220

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Ở Việt Nam hiện nay, các làng nghề đã và đang đóng góp tích cực cho

sự phát triển kinh tế nông thôn, giúp giải quyết công ăn việc làm, tăng thu

nhập cho người nông dân, góp phần phát triển công nghiệp hoá, hiện đại hoá

đất nước. Làng nghề cũng đem lại nguồn thu nhập cao hơn sản xuất nông

nghiệp thuần túy, đặc biệt là khi kết hợp cả sản xuất nông nghiệp và tham gia

hoạt động sản xuất của làng nghề thì thu nhập của người dân cao hơn hẳn so

với chỉ làm nông nghiệp. Ngoài ra các làng nghề còn đem lại một nguồn

ngoại tệ đáng kể cho đất nước thông qua việc xuất khẩu các mặt hàng này.

Huyện Quỳnh Phụ tỉnh Thái Bình là huyện có thế mạnh trong phát triển

nông nghiệp nhưng những năm gần đây công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp

trên địa bàn huyện đã có bước phát triển khá mạnh, các nghề truyền thống

được duy trì và hoạt động do đó diện mạo nông thôn ngày càng khởi sắc, tỷ lệ

hộ nghèo giảm nhanh, đời sống nhân dân được nâng cao. Hiện tại, Quỳnh Phụ

có 33 làng nghề truyền thống, thu hút trên 23.000 lao động, với thu nhập từ 3-

5 triệu đồng/người/tháng. Sản xuất ở các làng nghề huyện Quỳnh Phụ phát

triển không những giải quyết việc làm tại chỗ, nâng cao thu nhập cho người

lao động mà còn thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, tạo diện mạo mới cho

các làng quê. Nhiều làng nghề không ngừng phát triển, chiếm 70 - 80% tỷ

trọng của thôn, làng, tiêu biểu như: bánh đa làng Dụ Đại, xã Đông Hải; dệt

chiếu xã An Vũ, An Lễ, An Dục, An Tràng; vàng mã xã An Vinh; chế biến

lương thực xã An Mỹ; gỗ mỹ nghệ xã An Đồng... Các làng nghề ở Quỳnh Phụ

đã và đang góp phần hạn chế tình trạng rời quê đi làm ăn xa và tăng thu nhập

cho người lao động, thúc đẩy kinh tế phát triển theo hướng công nghiệp hóa,

hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.

Tuy nhiên, trong xu thế toàn cầu hoá cùng với sự phát triển mạnh mẽ

của khoa học, kỹ thuật, công nghệ… các làng nghề có những cơ hội để phát

triển song cũng có không ít những khó khăn, thách thức phải đối mặt. Nhiều

làng nghề, ngành nghề truyền thống có nguy cơ tan rã do không đủ sức cạnh

tranh, không theo kịp tốc độ phát triển của máy móc hiện đại. Nhiều làng

nghề sản xuất còn thủ công theo quy mô nhỏ lẻ, chất lượng sản phẩm chưa

cao, mẫu mã chậm thay đổi nên sức cạnh tranh kém, chưa tạo dựng được

thương hiệu. Hầu hết các làng nghề chưa có hạ tầng kỹ thuật xử lý nguồn

nước trước khi xả ra môi trường, cũng như thu gom chất thải. Vấn đề nan giải

chưa tìm được lời giải đối với nhiều làng nghề trên địa bàn huyện Quỳnh Phụ

hiện nay là khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường. Ngoài ra, cơ chế, chính

sách ban hành đã lâu, có một số nội dung không còn phù hợp, nhưng lại chậm

được thay đổi cho phù hợp tình hình mới, nhiều thủ tục hành chính còn rườm

rà. Khó khăn nhất là tiếp cận vay vốn, ứng dụng khoa học, công nghệ, nâng

cao tay nghề. Thị trường chậm được mở rộng, chưa gắn kết được các công

đoạn trong chuỗi giá trị từ thiết kế mẫu mã, cung ứng nguyên nhiên liệu đến

sản xuất và tiêu thụ; các nghệ nhân, thợ giỏi làng nghề chưa được quan tâm

bồi dưỡng, phát huy đúng mức, chưa thu hút được truyền dạy nghề cho lao

động mới, chưa được quan tâm để sáng tạo ra mẫu mã mới; mối liên kết giữa

các cơ sở sản xuất trong làng nghề và giữa các làng nghề còn nhiều tồn tại,

hạn chế, kéo dài tình trạng sản phẩm chậm được cải tiến, sức cạnh tranh kém

và thu nhập thấp... Khoa học công nghệ chậm được ứng dụng vào làng nghề

để nâng cao chất lượng sản phẩm, mẫu mã thiết kế, nhất là trong bảo vệ, khắc

phục ô nhiễm môi trường; tình trạng ô nhiễm tại làng nghề chưa được xử lý,

nhiều làng nghề bị ô nhiễm nặng, phát sinh nhiều dịch bệnh. Việc quy hoạch

làng nghề chậm, nhiều cơ sở sản xuất làng nghề ô nhiễm nặng mà chưa được

di dời…

Ngoài ra, khó khăn lớn nhất của các làng nghề hiện nay là tìm thị

trường tiêu thụ. Bởi lẽ, sản phẩm của làng nghề truyền thống có giá thành cao,

mẫu mã sản phẩm chưa đa dạng, chưa theo kịp thị hiếu người tiêu dùng trong

và ngoài nước. Đây là một thực tế khiến cho hàng truyền thống của Quỳnh

Phụ nói riêng cũng như của Việt Nam nói chung chưa thể đến được những thị

trường khó tính nhưng đầy tiềm năng như Mỹ hoặc Châu Âu... Vì vậy, nghiên

cứu đề ra những giải pháp đổi mới quản lý nhà nước để thúc đẩy sự phát triển

của các làng nghề của huyện Quỳnh Phụ đang là đòi hỏi khách quan và cấp

thiết. Xuất phát từ nhận thức đó, em chọn đề tài: “Quản lý nhà nước về làng

nghề truyền thống trên địa bàn huyện Quỳnh Phụ tỉnh Thái Bình” để

nghiên cứu. Việc nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực cả về lý luận và thực tiễn,

đề ra các giải pháp tác động tích cực để hoạt động quản lý đối với làng nghề

truyền thống ngày càng hiệu quả, phát huy vai trò của làng nghề truyền thống

trong tiến trình hội nhập và đặc biệt là trong tiến trình xây dựng nông thôn

mới của cả nước.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn

Liên quan đến đề tài, ở Việt Nam có một số đề tài sau:

- Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ “Xây dựng và phát triển mô hình

làng nghề du lịch tại một số tỉnh đồng bằng Bắc Bộ” của GS.TS. Hoàng Văn

Châu. Tác giả đã làm rõ những vấn đề lý luận về làng nghề, làng nghề truyền

thống, làng nghề du lịch cũng như tiềm năng và sự cần thiết phải phát triển

mô hình làng nghề du lịch tại một số tỉnh đồng bằng Bắc Bộ. Tác giả đã tìm

hiểu kinh nghiệm xây dựng và phát triển làng nghề gắn với hoạt động du lịch

của Nhật Bản, Thái Lan, Trung Quốc và Malaysia từ đó rút ra những bài học

đối với Việt Nam. Tác giả đã phân tích và đánh giá thực trạng làng nghề, làng

nghề du lịch tại một số tỉnh đồng bằng Bắc bộ, từ thực trạng đáp ứng yêu cầu

du lịch tại các làng nghề, đến tình hình khách du lịch cũng như mô hình tổ

chức quản lý và cơ chế quản lý làng nghề du lịch. Tác giả đã đề xuất các mô

hình tổ chức quản lý làng nghề du lịch, một số tuyến du lịch làng nghề chủ

yếu cũng như các phương án xây dựng và phát triển các làng nghề du lịch tại

các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ.

- Luận án tiến sĩ của Nguyễn Như Chung về “Quá trình hoàn thiện các

chính sách thúc đẩy phát triển làng nghề ở tỉnh Bắc Ninh giai đoạn từ 1997

đến 2003- thực trạng, kinh nghiệm và giải pháp”. Đề tài đã đề cập tới thực

trạng về chính sách quản lý nhà nước đối với làng nghề và đưa ra một số giải

pháp hoàn thiện chính sách quản lý nhà nước thúc đẩy sự phát triển của làng

nghề.

- Luận án tiến sỹ của Mai Thế Hởn về “Phát triển làng nghề truyền

thống trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở vùng ven thủ đô Hà

Nội”. Đề tài đã đề cập tới vấn đề quy hoạch, kế hoạch phát triển làng nghề, đã

đề cập đến vấn đề phát triển thị trường, xây dựng cơ sở hạ tầng, đổi mới công

nghệ cho sự phát triển làng nghề. Đề tài còn đề cập đến chính sách của Nhà

nước đối với việc phát triển làng nghề truyền thống trong quá trình công

nghiệp hoá và hiện đại hoá.

- Luận văn thạc sỹ của Vũ Thu Hà năm 2002 về “Khôi phục và phát

triển làng nghề ở nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng - Thực trạng và giải

pháp”. Tác giả đã nghiên cứu thực trạng làng nghề truyền thống ở nông thôn

vùng đồng bằng sông Hồng và đưa ra giải pháp về quy hoạch, kế hoạch khôi

phục và phát triển làng nghề truyền thống, đưa ra giải pháp về đào tạo lao

động, cán bộ quản lý, thị trường tiêu thụ, đổi mới công nghệ, chính sách của

nhà nước để phát triển làng nghề truyền thống.

- Luận văn thạc sỹ của Trần Văn Hiến năm 2006 về “Tín dụng của

ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn với việc phát triển làng nghề

tại tỉnh Quảng Nam”. Tác giả đã nghiên cứu thực trạng công tác tín dụng

ngân hàng nông nghiệp của tỉnh Quảng Nam đối với sự phát triển làng nghề

của tỉnh; đồng thời tác giả đã ra dự báo sự phát triển của làng nghề, của tín

dụng ngân hàng nông nghiệp đến năm 2012, đưa ra cơ chế, chính sách cho

vay để khuyến khích làng nghề phát triển.

- Đề tài: “Làng nghề thủ công truyền thống ở Việt Nam” của tác giả

Bùi Văn Vượng, 2002, nhà xuất bản (Nxb) Văn hóa dân tộc, Hà Nội. Đây là

công trình giới thiệu một cách tổng quan về các làng nghề truyền thống ở Việt

Nam, với nhiều thông tin có giá trị tham khảo cao.

- Đề tài: “Phát triển làng nghề truyền thống ở nông thôn Việt Nam

trong quá trình Công nghiệp hóa, hiện đại hóa” của tác giả Trần Minh Yến,

2003 NXB Khoa học xã hội, Hà Nội. Đây là công trình nghiên cứu mang tính

tổng quan và đặc biệt nhấn mạnh về vai trò của làng nghề truyền thống trong

quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước ta hiện nay.

Ngoài ra còn một số luận văn lý luận chính trị cao cấp năm 2006 về

“Phát triển làng nghề truyền thống trong nền kinh tế thị trường hiện nay trên

địa bàn huyện Đức Thọ- Hà Tĩnh” của Thạc sỹ Nguyễn Quốc Hải và luận văn

thạc sỹ năm 2006 về “Nghề truyền thống trên địa bàn Hà Nội trong quá trình

hội nhập kinh tế quốc tế” của Nguyễn Trọng Tuấn cũng đều đề cập đến thực

trạng làng nghề truyền thống của các địa phương khác nhau; đồng thời cũng

đưa ra những giải pháp về quy hoạch, kế hoạch phát triển nghề truyển thống

và đặt vấn đề thị trường tiêu thụ, đổi mới công nghệ, chính sách, đào tạo

nguồn lao động để làng nghề được phát triển trong điều kiện Việt Nam thực

hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn và gia nhập tổ

chức thương mại thế giới WTO.

Nhìn chung, các công trình nghiên cứu kể trên đã nghiên cứu những

khía cạnh khác nhau của làng nghề và đưa ra những giải pháp phát triển làng

nghề… Tuy nhiên, cho đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu chuyên

sâu về quản lý nhà nước đối với làng nghề trên địa bàn huyện Quỳnh Phụ tỉnh

Thái Bình.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn

3. 1. Mục đích của luận văn

Trên cơ sở hệ thống hóa các kiến thức về làng nghề truyền thống, quản

lý nhà nước đối với làng nghề truyền thống, phân tích thực trạng hoạt động

của các làng nghề truyền thống và hoạt động quản lý nhà nước đối với làng

nghề truyền thống tại huyện Quỳnh Phụ tỉnh Thái Bình, luận văn đưa ra các

giải pháp quản lý để làng nghề truyền thống phát triển bền vững. Mục đích

của luận văn là làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của quản lý nhà nước đối với

các làng nghề truyền thống trên địa bàn huyện Quỳnh Phụ tỉnh Thái Bình,

nghiên cứu và đề xuất ý tưởng, giải pháp nâng cao chất lượng quản lý nhà

nước đối với làng nghề đồng thời đưa ra những định hướng để phát triển làng

nghề một cách bền vững.

3.2. Nhiệm vụ của luận văn

- Hệ thống hóa các kiến thức về làng nghề truyền thống, quản lý nhà

nước đối với làng nghề truyền thống.

- Phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động của các làng nghề truyền

thống, hoạt động quản lý nhà nước đối với làng nghề truyền thống tại Quỳnh

Phụ, Thái Bình; tìm ra những thuận lợi và khó khăn về hoạt động quản lý nhà

nước đối với làng nghề truyền thống của huyện Quỳnh Phụ tỉnh Thái Bình.

- Nghiên cứu và đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động quản

lý nhà nước đối với làng nghề truyền thống trên địa bàn huyện Quỳnh Phụ

tỉnh Thái Bình trong thời gian tới.

4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn

4.1. Đối tượng nghiên cứu

Hoạt động quản lý nhà nước đối với làng nghề truyền thống trên địa

bàn huyện Quỳnh Phụ tỉnh Thái Bình.

Luận văn nghiên cứu quản lý nhà nước của chính quyền cấp huyện

nhưng đặt trong khuôn khổ các chính sách, chế độ quản lý làng nghề của

Chính phủ. Những vấn đề nghiên cứu chính sách sẽ gắn với chủ thể quản lý là

chính quyền tỉnh Thái Bình. Ngoài ra luận văn có xem xét chế độ chính sách

chung của cả nước với tư cách môi trường pháp lý chung về quản lý làng

nghề.

4.2. Phạm vi nghiên cứu

- Phạm vi về không gian: Nghiên cứu trên địa bàn huyện Quỳnh Phụ

tỉnh Thái Bình.

- Phạm vi về thời gian: Từ năm 2011 đến năm 2016.

5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn

5.1. Phương pháp luận

Dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ

Chí Minh về hoạt động quản lý, quản lý nhà nước cũng như những quan điểm

của Đảng trong các Văn kiện, Nghị quyết của Đảng Cộng sản Việt Nam và

các văn bản quản lý nhà nước về phát triển làng nghề, làng nghề truyền thống.

5.2. Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như:

- Phương pháp thống kê: Dựa trên các báo cáo, kết quả tổng kết tại các

làng nghề, tập hợp các số liệu nhằm đánh giá chính xác hiệu quả hoạt động

quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống.

- Phương pháp tổng hợp, phân tích, so sánh: Dựa trên phương pháp

nghiên cứu duy vật biện chứng và khoa học, các phương pháp thống kê, tổng

hợp sẽ giúp tác giả có số liệu để phân tích, so sánh từ đó đưa ra những giải

pháp có tính thực tiễn cao.

- Phương pháp nghiên cứu tài liệu thứ cấp: Luận văn kế thừa kết quả

nghiên cứu của các công trình nghiên cứu có liên quan; đồng thời, dựa vào

các chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách của nhà nước về phát triển

làng nghề truyền thống.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn

6.1. Ý nghĩa lý luận

Góp phần làm sáng tỏ thêm một số vấn đề lý luận về quản lý nhà nước

nói chung và quản lý làng nghề nói riêng. Kinh nghiệm quản lý làng nghề của

các địa phương khác trong cả nước và bài học kinh nghiệm cho huyện Quỳnh

Phụ, tỉnh Thái Bình.

6.2. Ý nghĩa thực tiễn

Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể được sử dụng làm nguồn tài

liệu tham khảo phục vụ cho công tác quản lý, công tác xây dựng chính sách

phát triển làng nghề truyền thống của huyện Quỳnh Phụ tỉnh Thái Bình nói

riêng cũng như của các địa phương khác trong cả nước nói chung.

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài các phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, bố cục của luận

văn gồm 3 chương:

Chương 1: Cơ sở khoa học về làng nghề truyền thống và quản lý nhà

nước đối với làng nghề truyền thống

Chương 2: Thực trạng làng nghề truyền thống và hoạt động quản lý nhà

nước đối với làng nghề truyền thống trên địa bàn huyện Quỳnh Phụ tỉnh Thái

Bình.

Chương 3: Quan điểm của Đảng và một số giải pháp quản lý nhà nước

đối với làng nghề truyền thống trên địa bàn huyện Quỳnh Phụ tỉnh Thái Bình.

Chƣơng 1

CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG

VÀ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG

1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài

* Khái niệm làng nghề

Làng là một nhóm người quây quần ở một nơi nhất định trong nông

thôn, làng là một tế bào của xã hội người Việt, một tập hợp dân cư chủ yếu

theo quan hệ láng giềng, một không gian lãnh thổ nhất định, ở đó tập hợp

những người quần tụ lại cùng sinh sống và sản xuất [14].

Làng nghề là một đơn vị hành chính cổ xưa mà cũng có nghĩa là một

nơi quần cư đông người, sinh hoạt có tổ chức, có kỷ cương tập quán riêng

theo nghĩa rộng. Làng nghề không những là một làng sống chuyên nghề mà

cũng có hàm ý là những người cùng nghề sống hợp quần thể để phát triển

công ăn việc làm. Cơ sở vững chắc của các làng nghề là sự vừa làm ăn tập

thể, vừa phát triển kinh tế, vừa giữ gìn bản sắc dân tộc và các cá biệt của địa

phương.

Thực tế cho thấy, làng nghề là nơi mà ở đó có những hộ thuộc một số

dòng tộc nhất định sinh sống. Trong các làng nghề này tồn tại đan xen các

mối quan hệ kinh tế, xã hội phong phú và phức tạp. Làng nghề là những làng

ở nông thôn có những nghề phi nông nghiệp chiếm ưu thế về số hộ, số lao

động và thu nhập so với nghề nông.

Như vậy làng nghề là một thiết chế kinh tế xã hội ở nông thôn, được

cấu thành bởi hai yếu tố làng và nghề, tồn tại trong một không gian địa lý nhất

định, trong đó bao gồm nhiều hộ gia đình sinh sống bằng nghề thủ công là

chính, giữa họ có mối liên kết chặt chẽ về kinh tế, xã hội và văn hóa.

* Khái niệm về làng nghề truyền thống

Làng nghề truyền thống, trước hết nó được tồn tại và phát triển lâu đời

trong lịch sử, trong đó bao gồm một hoặc nhiều nghề thủ công truyền thống,

là nơi hội tụ các nghệ nhân và đội ngũ thợ lành nghề, là nơi có nhiều hộ gia

đình chuyên làm nghề truyền thống lâu đời, giữa họ có sự liên kết, hỗ trợ

nhau trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Họ có cùng tổ nghề và đặc biệt các

thành viên luôn có ý thức tuân thủ những ước chế xã hội và gia tộc. Làng

nghề truyền thống được hình thành từ lâu đời, trải qua thử thách của thời gian

vẫn duy trì và phát triển, được lưu truyền từ đời này qua đời khác. Trong các

làng nghề truyền thống thường có đại bộ phận dân số làm nghề cổ truyền hoặc

một vài dòng họ chuyên làm nghề theo kiểu cha truyền con nối, nghĩa là việc

dạy nghề được thực hiện theo phương pháp truyền nghề.

Làng nghề truyền thống là làng nghề có nghề truyền thống được hình

thành từ lâu đời.

Theo Thông tư số 116/2006/TT-BNN ngày 18/12/2006 của Bộ Nông

nghiệp và Phát triển nông thôn; làng nghề, làng nghề truyền thống được công

nhận dựa trên các tiêu chí sau:

Làng nghề được công nhận phải đạt 03 tiêu chí sau:

Thứ nhất, có tối thiểu 30% tổng số hộ trên địa bàn tham gia các hoạt

động ngành nghề nông thôn.

Thứ hai, có hoạt động sản xuất kinh doanh ổn định tối thiểu 2 năm tính

đến thời điểm đề nghị công nhận.

Thứ ba, phải chấp hành tốt chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Làng nghề truyền thống được công nhận phải đạt tiêu chí làng nghề và

có ít nhất một nghề truyền thống theo quy định tại Thông tư số 116/2006/TT-

BNN ngày 18/12/2006 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về hướng

dẫn thực hiện một số nội dung của Nghị định số 66/2006/NĐ-CP, cụ thể:

Thứ nhất, nghề của làng nghề đã xuất hiện tại địa phương từ trên 50

năm tính đến thời điểm đề nghị công nhận.

Thứ hai, nghề của làng nghề tạo ra những sản phẩm mang bản sắc văn

hoá dân tộc.

Thứ ba, nghề của làng nghề gắn với tên tuổi của một hay nhiều nghệ

nhân hoặc tên tuổi của làng nghề.

Thứ tư, số hộ và số lao động trong làng nghề truyền thống đạt từ 30%

trở lên so với tổng số lao động của làng.

Thứ năm, sản phẩm làm ra có tính thẩm mỹ mang đậm nét yếu tố và

bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam.

Thứ sáu, hoạt động sản xuất kinh doanh ổn định tối thiểu 2 năm tính

đến thời điểm đề nghị công nhận.

Thứ bảy, chấp hành tốt chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Như vậy để được công nhận làng nghề truyền thống, trước hết phải đạt

tiêu chí làng nghề và có ít nhất một nghề truyền thống đã xuất hiện tại địa

phương từ trên 50 năm, tạo ra những sản phẩm mang bản sắc văn hoá dân tộc

và gắn với tên tuổi của một hay nhiều nghệ nhân hoặc tên tuổi của làng nghề.

* Khái niệm quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống

- Khái niệm quản lý:

Quản lý gắn liền với quá trình phát triển kinh tế - xã hội, nên trong thực

tế có nhiều quan điểm khác nhau về quản lý; tuy nhiên, khi đề cập đến quản

lý, có một cách tiếp cận nhận được sự ủng hộ của nhiều nhà khoa học và nhà

quản lý thực tiễn, đó là: Quản lý là sự tác động có tổ chức, có định hướng của

chủ thể lên đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu định trước.

- Khái niệm quản lý nhà nước:

Quản lý nhà nước là hoạt động mang tính quyền lực nhà nước, sử dụng

pháp luật làm công cụ quản lý chủ yếu nhằm duy trì sự ổn định và phát triển

của xã hội. Những hoạt động này nhằm bảo đảm cho hệ thống pháp luật quốc

gia đi vào cuộc sống. Đây là chức năng cơ bản của nhà nước. Hoạt động quản

lý nhà nước đạt hiệu quả cao phải trên cơ sở bảo đảm tính khoa học về hoạch

định, tổ chức, điều hành, kiểm tra, giám sát.

- Từ các phân tích trên ta có thể đưa ra khái niệm quản lý nhà nước về

làng nghề truyền thống là: "Việc áp dụng hệ thống các công cụ quản lý bao

gồm pháp luật, chính sách, quy hoạch, kế hoạch tác động vào đối tượng quản

lý để hướng dẫn các làng nghề truyền thống của địa phương phát triển theo

định hướng đã đặt ra trên cơ sở sử dụng hiệu quả các nguồn lực nhà nước".

Quản lý nhà nước đối với làng nghề truyền thống nhằm phát triển làng

nghề theo mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, quốc gia và

kiểm soát làng nghề phát triển một cách bền vững. Vì vậy, để quản lý làng

nghề, nhà nước dùng các công cụ như pháp luật, chính sách… trong hoạt

động quản lý; cụ thể như:

+ Thông qua hệ thống pháp luật, một mặt, nhà nước tuyên bố các quyền

và nghĩa vụ của các chủ thể hoạt động trong làng nghề truyền thống, đặc biệt

là quyền và nghĩa vụ, chính sách của các cơ quan quản lý nhà nước đối với

làng nghề. Nếu hệ thống luật pháp tiến bộ và phù hợp, sẽ khuyến khích làng

nghề phát triển. Ngược lại, hệ thống luật pháp lạc hậu, bảo thủ sẽ cản trở sự

phát triển của làng nghề truyền thống.

+ Quản lý nhà nước không chỉ nhằm kiểm soát làng nghề truyền thống

mà quan trọng hơn là định hướng cho làng nghề truyền thống phát triển.

Trong hoạt động quản lý, nhà nước cần có các chiến lược, quy hoạch để định

hướng cho các làng nghề phát triển một cách bền vững. Mặt khác, có qui

hoạch, nhà nước mới kiểm tra, kiểm soát được sự phát triển của làng nghề

truyền thống, từ đó có các chính sách điều chỉnh phù hợp với tình hình thực

tế.

* Các khái niệm liên quan đến đề tài

Hoạt động quản lý nhà nước đối với làng nghề truyền thống là thực

hiện chức năng quản lý theo ngành, lĩnh vực cụ thể, được phân cấp quản lý từ

Trung ương đến địa phương.

Chính sách công trong quản lý nhà nước đối với làng nghề truyền thống

là tổng thể các quan điểm, biện pháp, công cụ nhằm mục tiêu phát triển làng

nghề truyền thống. Nhà nước thông qua việc xây dựng và ban hành chính

sách, pháp luật nhằm tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho các hộ và các

doanh nghiệp hoạt động, đồng thời hỗ trợ về vật chất để tăng cường năng lực

của các cơ sở, hộ gia đình, doanh nghiệp trong việc sản xuất kinh doanh tại

làng nghề truyền thống.

Xã hội hóa đối với làng nghề có thể thực hiện trên các lĩnh vực như: xã

hội hóa trong đào tạo nghề, trong xây dựng cơ sở hạ tầng, điện, đường,

trường, trạm và bảo vệ môi trường.

Hội nhập quốc tế đối với làng nghề có thể thực hiện trên các lĩnh vực

như: phát triển du lịch làng nghề, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm quốc

tế, áp dụng công nghệ sản xuất hiện đại từ các nước tiên tiến. Hội nhập quốc

tế là cơ hội để làng nghề truyền thống có thể thu hút vốn, công nghệ, tiếp thu

kinh nghiệm quản lý, kinh nghiệm kinh doanh, phát triển nhân lực thông qua

các hoạt động thương mại, đầu tư, dịch vụ...

1.2. Sự cần thiết, đặc điểm quản lý nhà nƣớc về làng nghề truyền thống

1.2.1. Sự cần thiết quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống

Sự cần thiết quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống được thể hiện

như sau:

Một là, quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống là yêu cầu cấp thiết

nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, phát triển sản xuất hàng hoá

của các làng nghề truyền thống, thúc đẩy cuộc chiến chống lạm dụng và gian

lận thương mại. Hoạt động quản lý nhà nước đối với làng nghề sẽ định hướng

cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh sản phẩm làng nghề của địa phương phát

triển theo đúng mục tiêu của địa phương đã đề ra trên cơ sở tạo lập môi

trường thuận lợi cho các làng nghề tại địa phương tiếp cận với các yếu tố tài

nguyên, nguồn nhân lực, các thông tin cần thiết về thị trường…

Các cơ sở sản xuất tại các làng nghề sẽ khó khăn trong việc xây dựng

thương hiệu, xúc tiến thương mại cho sản phẩm làng nghề nếu không có sự

hướng dẫn, hỗ trợ của các cơ quan quản lý nhà nước. Đặc biệt, trong quá trình

hội nhập, thị trường thế giới yêu cầu rất cao về chất lượng, thiết kế mẫu mã

sản phẩm. Tuy nhiên, tình trạng phổ biến của các sản phẩm ở các làng nghề

truyền thống của Việt Nam là còn rập khuôn, những mẫu có sẵn đơn điệu, tự

nghĩ ra cái gì thì làm cái đó hoặc làm theo đơn đặt hàng và bắt chước sao chép

những hàng bán chạy; vì vậy cần tăng cường hoạt động quản lý nhà nước để

hướng dẫn, định hướng cho các làng nghề phát triển bền vững.

Hai là, quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống là hoạt động có ý

nghĩa hết sức quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống

làng nghề, nâng cao nhận thức của người tiêu dùng, tăng sức cạnh tranh của

sản phẩm làng nghề, giúp thúc đẩy tiềm năng phát triển của các nguồn lực địa

phương, nâng cao đời sống cộng đồng, đặc biệt là các khu vực nông thôn,

miền núi trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay.

Hiện nay, các làng nghề truyền thống gặp không ít khó khăn và thách

thức trong bảo tồn và phát triển. Chính vì vậy, tăng cường hoạt động quản lý

nhà nước đối với làng nghề truyền thống để giúp các làng nghề truyền thống

vượt qua khó khăn, tiếp tục phát triển và đóng góp cho đất nước là một nhiệm

vụ quan trọng của Đảng và nhà nước ta. Để duy trì và phát triển các làng

nghề, nhà nước cần có chính sách hỗ trợ địa phương trong xây dựng quy

hoạch tổng thể cho các làng nghề truyền thống trong phạm vi cả tỉnh, xây

dựng vùng nguyên liệu ổn định cho các làng nghề truyền thống, tìm kiếm thị

trường tiêu thụ cho các sản phẩm của làng nghề truyền thống, xây dựng

nguồn nhân lực cho các làng nghề truyền thống...

Ba là, quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống có vai trò giám sát,

bảo đảm phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm trong hoạt động sản xuất,

kinh doanh của làng nghề, để bảo tồn các giá trị văn hóa của làng nghề.

Thông qua hoạt động kiểm tra, giám sát cơ quan quản lý nhà nước

hướng dẫn các cơ sở sản xuất, kinh doanh tuân thủ các quy định của pháp

luật; cụ thể như tuân thủ các quy định về sử dụng đất theo quy hoạch, nguồn

nguyên liệu sử dụng trong sản xuất có đảm bảo và quan trọng hơn là việc đảm

bảo các yếu tố truyền thống được kết tinh trong từng sản phẩm. Đồng thời,

nếu phát hiện các dấu hiệu vi phạm, sẽ kịp thời xử lý các sai phạm nhằm

hướng đến môi trường phát triển bền vững.

Bốn là, quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống nhằm kiểm soát và

đưa ra các giải pháp để giảm thiểu vấn đề ô nhiểm môi trường tại các làng

nghề.

Hiện nay, hầu hết các cơ sở sản xuất tại các làng nghề đều có quy mô

nhỏ, nằm trong khu dân cư, mặt bằng sản xuất chật hẹp nên rất khó xây dựng

hệ thống xử lý môi trường, các hộ sản xuất chưa đầu tư các biện pháp nhằm

giảm thải ô nhiễm môi trường không khí, bụi, chất thải rắn; nước thải sản xuất

chưa qua xử lý cùng với nước thải sinh hoạt được xả vào hệ thống thoát nước

mặt, đồng thời, ý thức bảo vệ môi trường của người dân chưa cao… là những

nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường tại các làng nghề. Thông qua hoạt động

quản lý nhà nước sẽ giúp người dân hiểu rõ hơn vấn đề đảm bảo môi trường

làng nghề, hỗ trợ các giải pháp để xử lý môi trường. Ví dụ như nhà nước sẽ

tăng cường tuyên truyền, tập huấn cho người dân về vấn đề đảm bảo môi

trường làng nghề, hỗ trợ xây dựng các hệ thống thu gom, xử lý nước thải, rác

thải… tại các làng nghề truyền thống.

1.2.2. Đặc điểm làng nghề truyền thống

Làng nghề truyền thống là cả một môi trường kinh tế - xã hội và văn

hoá. Nó bảo lưu những tinh hoa nghệ thuật và kỹ thuật truyền từ đời này sang

đời khác, hun đúc ở các thế hệ nghệ nhân tài hoa và những sản phẩm độc đáo

mang bản sắc riêng. Sản phẩm của các làng nghề truyền thống là những sản

phẩm văn hoá, có giá trị mỹ thuật cao. Làng nghề truyền thống có thể có một

nghề hoặc vài nghề truyền thống. Nếu làng có vài nghề thì có một nghề chính

và tên nghề đó được gọi tên làng nghề. Sản phẩm của làng nghề có quy trình

công nghệ nhất định, được truyền từ thế hệ này sang các thế hệ khác.

Trong các làng nghề truyền thống, trước đây chủ yếu là dậy nghề theo

phương thức truyền nghề mà trước tiên là trong phạm vi gia đình. Nhìn

chung, các nghề được bảo tồn trong từng gia đình của các làng, xã mà ít được

phổ biến ra bên ngoài, bởi vì ở một số nơi quy định truyền nghề rất chặt chẽ.

Tuy nhiên, từ sau khi thực hiện cải cách công thương nghiệp (1957-1960)

phương thức dạy nghề và truyền nghề trở nên đa dạng và phong phú hơn.

Làng nghề truyền thống là một cụm dân cư sinh sống tạo thành làng

quê hay phường hội. Đó chính là cộng đồng nhỏ về văn hoá. Những phong

tục, tập quán, đền thờ, miếu mạo… của mỗi làng xã vừa có nét chung của văn

hoá dân tộc, vừa có nét riêng của mỗi làng quê, làng nghề. Các sản phẩm của

làng nghề truyền thống làm ra là sự kết tinh, sự giao lưu và phát triển các giá

trị văn hoá, văn minh của dân tộc.

Các làng nghề có đặc điểm là thường yêu cầu vốn đầu tư không lớn

nhưng có khả năng thu hút nhiều lao động, mang lại hiệu quả kinh tế, xã hội

cao. Làng nghề gắn bó chặt chẽ không tách rời với nông nghiệp nông thôn về

lao động, nguyên liệu, thị trường… Ở nông thôn gần như 100% người làm

làng nghề đều có đất nông nghiệp, có thể do họ canh tác hoặc phần lớn là cho

thuê hoặc nhượng cho người khác canh tác. Trong điều kiện toàn cầu hoá nền

kinh tế thế giới như hiện nay, sự cạnh tranh ngày càng mạnh mẽ, nếu phải

xem xét để tìm ra được những sản phẩm có sức cạnh tranh trên thị trường

quốc tế của những nước đang phát triển như Việt Nam thì trên hết phải kể đến

sản phẩm của các làng nghề thủ công truyền thống.

1.2.3. Đặc điểm quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống

Quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống là sự tác động liên tục, có

tổ chức của nhà nước đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh tại các làng nghề

truyền thống nhằm duy trì và phát triển bền vững các làng nghề truyền thống

theo các mục tiêu mà nhà nước đặt ra. Quản lý nhà nước đối với làng nghề

truyền thống được thể hiện bởi các đặc điểm sau:

Thứ nhất, quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống tương đối khó

khăn và phức tạp vì liên quan đến nhiều ngành, nhiều lĩnh vực. Nhà nước trao

thẩm quyền cho các cơ quan quản lý để thực hiện chức năng nhiệm vụ của

mình. Thẩm quyền của các cơ quan quản lý nhà nước đối với làng nghề là

tổng thể những quyền, nghĩa vụ mang tính quyền lực - pháp lý do pháp luật

quy định. Trên cơ sở, hiến pháp, luật, các cơ quan quản lý nhà nước đối với

làng nghề truyền thống ra quyết định mang tính pháp lý bắt buộc các cơ sở

sản xuất, kinh doanh tại các làng nghề truyền thống phải tuân thủ. Các cơ

quan quản lý nhà nước đối với làng nghề truyền thống chỉ hành động trong

phạm vi thẩm quyền của mình. Hiện nay, hoạt động quản lý nhà nước đối với

làng nghề truyền thống có sự tham gia của các ngành như: Ngành nông

nghiệp- quản lý nhà nước đối với ngành nghề nông thôn; ngành công thương-

quản lý xúc tiến thương mại cho các sản phẩm làng nghề; ngành tài nguyên

môi trường- quản lý sử dụng đất đai và vấn đề môi trường tại các làng nghề;

ngành khoa học và công nghệ - quản lý việc ứng dụng công nghệ trong hoạt

động sản xuất kinh doanh, hỗ trợ xây xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm

làng nghề…

Thứ hai, hoạt động quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống rất

nhạy cảm, phức tạp. Cách thức tổ chức hoạt động sản xuất, kinh doanh của

các cơ sở sản xuất tại các làng nghề đã trở thành nét văn hóa riêng của làng

nghề, thành thói quen của những người lao động tại nơi đây. Vì vậy, khi nhà

nước tác động những chính sách, cơ chế mới rất khó khăn và cần có sự đồng

thuận của tất cả các cơ sở sản xuất kinh doanh trong làng nghề. Ví dụ, phương

thức hoạt động sản xuất tại các làng nghề truyền thống gốm sứ, muốn thay đổi

nguyên liệu dùng để nung sản phẩm là rơm, rạ, than, củi… bằng cách dùng

nhiệt, ga… để hạn chế ô nhiễm môi trường, tăng năng suất lao động, giảm chi

phí giá thành… nhưng để thay đổi thói quen sản xuất của làng nghề là cả một

vấn đề lớn trong hoạt động quản lý nhà nước đối với làng nghề truyền thống.

Nhà nước phải dùng các phương pháp khác nhau trong hoạt động quản lý như

giáo dục thuyết phục, phương pháp hành chính, phương pháp kinh tế và cả

các công cụ như pháp luật… một cách hài hòa thì mới thực hiện tốt hoạt động

quản lý nhà nước đối với làng nghề truyền thống.

Thứ ba, các cơ quan quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống được

sử dụng nhiều nguồn lực để thực hiện chức năng nhiệm vụ của mình. Nhà

nước sử dụng nguồn nhân lực, nguồn tài chính để đảm bảo các hoạt động thực

thi công vụ (tiền lương, thiết bị hỗ trợ hoạt động quản lý, công tác phí...) và

hỗ trợ cho các cơ sở tại các làng nghề truyền thống trong hoạt động sản xuất,

kinh doanh. Ví dụ như nhà nước hỗ trợ đào tạo nghề cho các lao động của

làng nghề thông qua các buổi tập huấn; hỗ trợ các cơ sở tham gia các chương

trình xúc tiến thương mại, giới thiệu sản phẩm…

Thứ tư, hoạt động quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống mang

tính pháp lý và bình đẳng với các đối tượng: Sử dụng đúng đắn quyền lực,

thực hiện đúng đắn chức năng và quyền hạn được trao khi thực hiện nhiệm

vụ. Đồng thời, chú trọng đến việc nâng cao uy tín chính trị, phẩm chất đạo

đức và năng lực trí tuệ của người thực thi công vụ. Phải kết hợp chặt chẽ yếu

tố thẩm quyền và uy quyền để để nâng cao được hiệu lực và hiệu quả hoạt

động của một nhà nước, của nhân dân và vì nhân dân phục vụ.

Thứ năm, hoạt động quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống chịu

sự tác động của các chủ thể trong hệ thống chính trị. Vì vậy, phải chịu sự

kiểm soát của các cơ quan dân cử, các nhóm lợi ích, dư luận quần chúng, các

cơ quan thông tin đại chúng và cử tri. Tất cả các hoạt động quản lý nhà nước

về làng nghề đều hướng tới mục tiêu phục vụ người dân, lấy đó làm xuất phát

điểm cho việc xây dựng hệ thống thể chế, chính sách.

1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến hoạt động quản lý nhà nƣớc về làng nghề

truyền thống

1.3.1 Yếu tố về thể chế

Thể chế hành chính nhà nước là hệ thống các quy định xác định mối

quan hệ hành chính giữa nhà nước với các đối tượng trong xã hội, hệ thống

quy định quản lý nội bộ cơ quan hành chính, thủ tục hành chính và tài phán

hành chính. Thể chế hành chính nhà nước là căn cứ để xác lập mức độ và

phạm vi can thiệp của nhà nước đối với các cơ sở sản xuất trong làng nghề

truyền thống; là căn cứ để thiết lập nên bộ máy hành chính nhà nước đối với

hoạt động quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống, là căn cứ để xây dựng

đội ngũ nhân sự trong hoạt động quản lý nhà nước đối với làng nghề truyền

thống và là cơ sở để điều chỉnh, sử dụng các nguồn lực của xã hội trong hoạt

động quản lý nhà nước đối với làng nghề. Vì vậy, thể chế hoá của nhà nước

về các mặt tài chính, tiền tệ, giá cả, đầu tư, ngân sách... phù hợp hay không

phù hợp với kinh tế thị trường cũng ảnh hưởng lớn đến quản lý nhà nước đối

với làng nghề truyền thống.

1.3.2 Yếu tố về chính sách

Có nhiều yếu tố tác động đến sự phát triển làng nghề, trong đó yếu tố

chính sách đóng vai trò quan trọng. Chính sách phát triển kinh tế - xã hội

quốc gia, vùng, ngành, địa phương, lãnh thổ, loại hình doanh nghiệp… đều

tác động đến mục tiêu, nội dung và phương thức quản lý của nhà nước đối với

làng nghề truyền thống. Quá trình hội nhập và phát triển đòi hỏi cùng với quá

trình đổi mới chính sách. Hệ thống các chính sách của nhà nước tác động rất

lớn và quyết định đến sự phát triển kinh tế xã hội nói chung và làng nghề

truyền thống nói riêng. Nhà nước thông qua việc xây dựng và ban hành chính

sách, pháp luật nhằm tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho các hộ và các

doanh nghiệp, đồng thời hỗ trợ về vật chất để tăng cường năng lực của các cơ

sở, doanh nghiệp, hộ gia đình trong việc sản xuất kinh doanh tại làng nghề.

1.3.3. Yếu tố về văn hóa truyền thống, phong tục tập quán

Yếu tố truyền thống có vai trò ảnh hưởng nhất định đối với sự phát

triển làng nghề. Các nghệ nhân là những người có tay nghề cao trong các làng

nghề, là hạt nhân để bảo tồn duy trì và phát triển làng nghề. Những luật, quy

định, tập quán của các làng nghề đã tạo ra những phong cách riêng về đạo đức

nghề nghiệp, tạo nên nét độc đáo để phát triển sản phẩm làng nghề và là các

yếu tố quan trọng để phát triển làng nghề. Tuy nhiên, bên cạnh việc gìn giữ

những yếu tố truyền thống, các làng nghề truyền thống phải biết tiếp thu

những yếu tố mới, thị trường hội nhập, loại bỏ những quy ước, tập tục lạc

hậu… để các sản phẩm làng nghề luôn giữ được yếu tố truyền thống kết tinh

trong sản phẩm và phải đáp ứng được thị trường, thị hiếu của người tiêu dùng.

1.3.4. Yếu tố về cơ sở hạ tầng

Cơ sở hạ tầng là điều kiện quan trọng để làng nghề phát triển. Các làng

nghề chỉ có thể phát triển mạnh ở những nơi có hệ thống kết cấu hạ tầng đảm

bảo và đồng bộ. Cơ sở hạ tầng bao gồm: Hệ thống giao thông vận tải, thông

tin liên lạc, điện, nước… Hiện nay, trong quá trình hội nhập, cạnh tranh gay

gắt, thị trường tiêu thụ sản phẩm rộng khắp, nguồn nguyên liệu không sẵn có

tại làng nghề nên nhu cầu về hệ thống giao thông vận tải rất quan trọng; hệ

thống giao thông vận tải tốt rất thuận lợi trong việc vận chuyển nguyên liệu,

tạo điều kiện mở rộng thị trường…

Vì vậy, ở những nơi có cơ sở hạ tầng đầy đủ và đồng bộ thì các làng

nghề truyền thống có điều kiện phát triển mạnh. Tuy nhiên, hiện nay phần lớn

các làng nghề truyền thống còn đang gặp rất nhiều khó khăn vì điều kiện cơ

sở hạ tầng còn yếu kém và chưa đồng bộ.

1.3.5. Yếu tố về nguồn lực

Nghệ nhân: Là những người giỏi nghề nhờ quá trình tích luỹ kinh

nghiệm và rèn luyện tay nghề. Nghệ nhân của các làng nghề làm chủ những

công nghệ sản xuất tinh xảo, đạt tới mức nghệ thuật cao. Nghệ nhân làng nghề

truyền thống không chỉ là những người nắm giữ những bí quyết riêng trong

việc sáng tạo những sản phẩm độc đáo, tinh tế, nghệ nhân còn là người giữ

nghề, bảo đảm cho làng nghề truyền thống tồn tại và phát triển. Nhờ có tài

năng và những bí quyết riêng rất đặc biệt như vậy nên nhiều nghệ nhân làng

nghề truyền thống tạo ra những mặt hàng chất lượng cao và độc đáo mà

không nơi nào khác có thể sản xuất được. Tuy nhiên, hiện nay các nghệ nhân

tại các làng nghề truyền thống tuổi đều cao, nhà nước chưa có chính sách tôn

vinh, khuyến khích và tạo điều kiện để các nghệ nhân đào tạo đội ngũ kế cận

cho các làng nghề truyền thống.

Nguồn lực về vốn: Đa phần các cơ sở sản xuất trong làng nghề là qui

mô hộ gia đình và trong hoạt động sản xuất kinh doanh còn gặp nhiều khó

khăn nên khả năng tích lũy vốn của các chủ cơ sở là rất thấp, rất khó khăn

trong việc đảm bảo nguồn vốn. Các làng nghề muốn mở rộng sản xuất, đầu tư

trang thiết bị mới, mở rộng thị trường… đều phải cần có vốn. Việc đầu tư vốn

phụ thuộc vào quy mô sản xuất, đặc điểm sản xuất của từng sản phẩm. Ngày

nay, các sản phẩm làng nghề muốn cạnh trạnh trên thị trường đòi hỏi cần phải

chuyên môn hóa trong tất cả các hoạt động sản xuất, vì vậy nhu cầu về vốn rất

lớn.

Nguồn nhân lực: Đa số làng nghề sản xuất sản phẩm mang tính truyền

thống do vậy mà lao động trong làng nghề được đào tạo cũng theo lối truyền

thống. Những nghệ nhân, những thợ thủ công lành nghề là những người

truyền nghề, dạy nghề. Các làng nghề hiện tại đa phần lao động là những

người đứng tuổi đã theo đuổi nghề từ lâu; những lao động trẻ phần lớn có tâm

lý không muốn theo đuổi nghề. Ngày nay, việc phát triển sản xuất theo công

nghiệp hóa hiện đại hóa, hội nhập, thị trường cạnh tranh đòi hỏi chất lượng

nguồn nhân lực cao. Các chủ cơ sở sản xuất tại các làng nghề đòi hỏi ngoài

kinh nghiệm quản lý còn cần phải nghệ thuật quản lý, tinh thông, phải am

hiểu tất cả các kiến thức về kinh tế, xã hội, lực lượng lao động tại các làng

nghề phải thể hiện tính chuyên môn hóa cao… nhằm đáp ứng nhu cầu của

tình hình mới.

Thị trường tiêu thụ: Phần lớn trước đây, sản xuất tại các làng nghề còn

mang nặng tính chất tự cung, tự cấp do sự hạn chế về khả năng tiếp cận thông

tin với thị trường bên ngoài; đây là một trong những nguyên nhân làm hạn

chế khả năng cung cầu trên thị trường đối với các sản phẩm làng nghề; cản trở

các hoạt động tiếp nhận, ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, các công

nghệ mới trong hoạt động sản xuất kinh doanh của làng nghề truyền thống.

Nếu không nắm bắt kịp thời các thông tin về thị trường, về thị hiếu của người

tiêu dùng, về bản sắc dân tộc và văn hóa đặc trưng riêng của thị trường các

vùng miền, các nước… thì các làng nghề khó mà chủ động trong sản xuất,

ảnh hưởng rất lớn đến khả năng mở rộng thị trường tiêu thụ của các sản phẩm

làng nghề truyền thống.

1.3.6. Yếu tố xã hội hóa và hội nhập quốc tế

Xã hội hóa là mở rộng các nguồn đầu tư, khai thác các tiềm năng về

nhân lực, vật lực và tài lực trong xã hội. Phát huy và sử dụng có hiệu quả các

nguồn lực của nhân dân, tạo điều kiện cho các hoạt động giáo dục, y tế, văn

hóa... phát triển nhanh hơn, có chất lượng cao hơn là một xu thế lâu dài và

mang tính quy luật. Xã hội hóa không có nghĩa là giảm nhẹ trách nhiệm của

nhà nước, giảm bớt phần ngân sách nhà nước; trái lại nhà nước thường xuyên

tìm kiếm các nguồn thu để tăng tỷ lệ ngân sách chi cho các dịch vụ công,

đồng thời quản lý tốt để nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn kinh phí đó.

Hội nhập quốc tế vừa tạo cơ hội mới vừa đặt ra những thách thức

không nhỏ đối với sự tồn tại và phát triển của làng nghề truyền thống.

- Những cơ hội mới chủ yếu cho làng nghề truyền thống của Việt Nam

do hội nhập quốc tế tạo ra bao gồm:

Mở rộng thị trường xuất khẩu cho các làng nghề truyền thống, tạo ra cơ

hội lớn trong giao lưu kinh tế văn hoá giữa các làng nghề truyền thống của

các địa phương với các nước trên thế giới.

Giúp làng nghề truyền thống khắc phục hạn chế về không gian, thời

gian và những khó khăn trở ngại khác trong tiếp cận thị trường thế giới, là cơ

hội để làng nghề truyền thống tìm kiếm cơ hội kinh doanh và mở rộng kinh

doanh.

Hội nhập quốc tế là cơ hội để làng nghề truyền thống có thể thu hút

vốn, công nghệ, tiếp thu kinh nghiệm quản lý, kinh nghiệm kinh doanh, phát

triển nhân lực thông qua các hoạt động thương mại, đầu tư, dịch vụ trong quá

trình hội nhập…

- Những thách thức chính đối với các làng nghề truyền thống trong hội

nhập quốc tế, gồm:

Thị trường thế giới luôn biến động khó lường, không ổn định, hậu quả

của khủng hoảng tài chính khu vực và toàn cầu có tác động làm giảm sức mua

nói chung của thị trường, gây tác động tiêu cực rất lớn tới các chủ thể sản

xuất kinh doanh các sản phẩm mang đậm nét văn hóa như các mặt hàng của

làng nghề truyền thống.

Quá trình hội nhập đòi hỏi cán bộ quản lý nhà nước về làng nghề và các

doanh nghiệp phải năng động, chuyên nghiệp, nhạy bén và có nguồn nhân lực

cao. Hội nhập sẽ là cơ hội để tăng lượng khách du lịch đến Việt Nam là thị

trường tiềm năng của các sản phẩm làng nghề truyền thống, vì đa phần các

khách du lịch đều muốn mua những sản phẩm có tính đặc trưng, đậm nét văn

hóa bản địa.

1.4. Chủ thể và nội dung quản lý nhà nƣớc về làng nghề truyền thống

1.4.1. Chủ thể quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống

Chủ thể quản lý nhà nước nói chung, quản lý nhà nước về làng nghề

nói riêng là nhà nước và được nhà nước giao cho các tổ chức, cơ quan nhà

nước như sau:

Ở Trung ương, Chính phủ thống nhất quản lý và giao quyền quản lý

cho các Bộ quản lý như sau:

- Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chịu trách nhiệm quản lý nhà

nước đối với các ngành nghề nông thôn.

- Bộ Công thương chịu trách nhiệm quản lý doanh nghiệp ở nông thôn,

triển khai chính sách khuyến công, xúc tiến thương mại, quản lý các khu, cụm

công nghiệp làng nghề, phối hợp với các cơ quan liên quan hướng dẫn thực

hiện công tác bảo vệ môi trường, đáp ứng việc di dời các cơ sở sản xuất trong

làng nghề.

- Bộ Tài nguyên và Môi trường chịu trách nhiệm xây dựng và ban hành

văn bản quy phạm pháp luật, chính sách, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch,

quy chuẩn kỹ thuật về môi trường đối với làng nghề; hướng dẫn, kiểm tra việc

thực hiện các hồ sơ, thủ tục về môi trường; theo dõi và xác định các làng nghề

ô nhiễm và đề xuất phương án xử lý; tổ chức thu phí về bảo vệ môi trường;

kiểm tra, giám sát tình hình tuân thủ các quy định của pháp luật và xử lý vi

phạm về bảo vệ môi trường tại làng nghề; nghiên cứu, ứng dụng và phổ biến

công nghệ xử lý môi trường phù hợp với làng nghề.

- Bộ Công an có trách nhiệm điều tra, phát hiện, xử lý nghiêm, kịp thời

các hành vi tội phạm về bảo vệ môi trường tại các làng nghề.

- Bộ Khoa học và Công nghệ có trách nhiệm quản lý các công nghệ sản

xuất nhằm đưa các công nghệ mới ứng dụng trong sản xuất để tăng năng suất

và chất lượng sản phẩm; hạn chế việc đưa công nghệ cũ, lạc hậu vào làng

nghề và khu vực dân cư nông thôn gây ô nhiễm môi trường (sản phẩm làm ra

vẫn phải đảm bảo các yếu tố truyền thống).

- Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có trách nhiệm về bảo tồn, phát huy,

phát triển các giá trị văn hóa của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, trong đó

có các giá trị văn hóa của sản phẩm làng nghề truyền thống.

Ở địa phương, Ủy ban nhân dân (UBND) cấp tỉnh thống nhất quản lý,

chịu trách nhiệm hướng dẫn, kiểm tra việc quy hoạch, phát triển làng nghề,

quản lý các làng, khu, cụm công nghiệp làng nghề trên địa bàn tỉnh; bố trí

nguồn lực cần thiết và chỉ đạo, kiểm tra việc triển khai các nhiệm vụ về quản

lý phát triển làng nghề của UBND cấp huyện. UBND cấp huyện hướng dẫn,

kiểm tra việc thực hiện chính sách đối với làng nghề của các UBND cấp xã.

Tại các xã, phường và thị trấn có làng nghề có trách nhiệm tuyên truyền, phổ

biến, hướng dẫn và giám sát các cơ sở sản xuất tại các làng nghề trong tổ

chức hoạt động sản xuất và tuân thủ các quy định của phát luật (UBND các

cấp giao quyền quản lý cho các sở, ban ngành và các phòng ban liên quan

tham mưu trong hoạt động quản lý nhà nước đối với làng nghề, làng nghề

truyền thống).

Đối tượng chịu sự quản lý đối với các làng nghề truyền thống là các cơ

sở sản xuất, kinh doanh tại các làng nghề truyền thống.

1.4.2. Nội dung quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống

Nội dung quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống bao gồm các nội

dung chính như sau:

* Hoạt động ban hành, hướng dẫn, tổ chức triển khai thực hiện văn

bản quy phạm pháp luật, văn bản hành chính thông thường trong hoạt động

quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống

Để quản lý các làng nghề truyền thống nhà nước cần ban hành và chỉ

đạo thực hiện các luật, chính sách theo đúng chức năng và thẩm quyền đối với

từng cấp. Nhà nước tại các địa phương cần chỉ đạo và tổ chức thực hiện các

văn bản cấp trên có hiệu quả và ban hành các văn bản nhằm hướng dẫn, tổ

chức thực hiện và cụ thể hóa các văn bản cấp trên. Việc ban hành các văn bản

của địa phương phải xuất phát từ yêu cầu thực tế của địa phương và không

được trái với các văn bản của cấp trên.

Việc ban hành văn bản nhằm tạo điều kiện cho các làng nghề truyền

thống phát triển một cách thuận tiện, mở rộng thị trường tiêu thụ và tăng thu

nhập cho những người lao động tại làng nghề. Bên cạnh đó, nhà nước cũng

thực hiện việc chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức thực hiện các văn bản tới các đối

tượng chịu ảnh hưởng. Việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật buộc

phải có sự tham gia của tất cả các cấp, các ngành có liên quan và cả những

chủ thể thực thi văn bản.

Trong hoạt động quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống, nhà nước

phải có trách nhiệm cung cấp và thông tin kịp thời đến các cơ sở của làng

nghề về những thông tin cần thiết và liên quan đến hoạt động phát triển làng

nghề truyền thống.

* Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước trong hoạt động quản lý nhà nước

về làng nghề truyền thống

Trong các quy định của Nhà nước có quy định rất cụ thể về bộ máy tổ

chức quản lý nhà nước tại địa phương về các lĩnh vực khác nhau trong đó có

lĩnh vực làng nghề, làng nghề truyền thống. Bộ máy này được quản lý từ

UBND cấp tỉnh, giao quyền quản lý cho các sở, ban, ngành cấp tỉnh tới các

phòng chuyên môn cấp huyện và chịu sự quản lý trực tiếp của UBND cấp

huyện. Cơ quan chuyên môn cấp huyện chịu sự chỉ đạo quản lý về tổ chức,

biên chế, công tác của UBND huyện, đồng thời chịu sự chỉ đạo, kiểm tra

chuyên môn nghiệp vụ của sở, ban, ngành cấp tỉnh và dưới cùng là UBND

cấp xã. Bên cạnh đó, còn có một số cơ quan liên quan tham gia phối hợp

trong hoạt động quản lý nhà nước đối với làng nghề truyền thống tại địa

phương từ cấp tỉnh đến cấp huyện, xã.

* Nguồn nhân lực quản lý nhà nước trong hoạt động quản lý nhà nước

về làng nghề truyền thống

Quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống rất cần đội ngũ cán bộ có

trình độ chuyên môn nghiệp vụ để đảm bảo hoạt động thực thi công vụ. Nhà

nước cần quản lý công tác đào tạo, bồi dưỡng, phát triển nguồn nhân lực cho

hoạt động quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống. Nếu tuyển dụng, đào

tạo không đáp ứng được nhu cầu thực tế thì sẽ không đáp ứng được yêu cầu

công việc của địa phương. Đồng thời, việc bồi dưỡng, đào tạo các chủ doanh

nghiệp làng nghề ở nông thôn về các kiến thức về kinh tế thị trường, về pháp

luật trọng kinh doanh là rất cấp bách nhằm đảm bảo và nâng cao hơn nữa hiệu

quả trong kinh doanh, để kinh doanh đúng pháp luật.

* Xây dựng và thực hiện chính sách quản lý phát triển làng nghề truyền

thống

Chính sách công trong quản lý nhà nước về làng nghề là hệ thống các

chính sách có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, như: Chính sách về đầu tư, tín

dụng; chính sách đầu tư cơ sở hạ tầng; chính sách về môi trường; chính sách

về khoa học và công nghệ... Môi trường kinh doanh của các làng nghề truyền

thống liên quan đến toàn bộ yếu tố kinh tế, xã hội, tự nhiên tác động đến hoạt

động sản xuất kinh doanh ở các làng nghề truyền thống. Vì vậy, chính sách

phát triển làng nghề truyền thống là tổng hợp của nhiều chính sách kinh tế xã

hội.

Chính sách công trong quản lý nhà nước đối với làng nghề truyền thống

nhằm định hướng và điều tiết hoạt động của làng nghề, kích thích sự phát

triển làng nghề, tạo môi trường sản xuất kinh doanh thuận lợi để phát triển

làng nghề. Chính sách phát triển làng nghề truyền thống thường do Chính

phủ, Bộ ngành Trung ương quyết định như các Nghị định của Chính phủ,

Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Thông tư, Quyết định của Bộ ngành.

Đồng thời, các địa phương căn cứ vào chính sách cấp trên và thực trạng của

mình để ban hành các chính sách phù hợp.

Chính sách công trong quản lý nhà nước đối với làng nghề truyền thống

là tập hợp tất cả những chủ trương và hành động của nhà nước nhằm tạo cơ

chế cho các làng nghề truyền thống hoạt động và phát triển bằng việc tác

động nhằm khuyến khích, huy động tập trung nguồn lực, khai thác tối ưu tiềm

năng, thế mạnh của địa phương trong việc phát triển làng nghề truyền thống

theo mục tiêu đã đề ra.

Xây dựng và thực hiện chính sách giúp cho các hộ tham gia sản xuất

làng nghề thấy được định hướng, mục tiêu phát triển, lĩnh vực phát triển các

ngành nghề của địa phương từ đó có hướng phát triển. Tuy nhiên, chính sách

đó có thật sự có hiệu quả cần phải nằm trong quy hoạch phát triển kinh tế xã

hội của các địa phương, phù hợp với địa phương và phải được cụ thể hóa và

mang tính đồng bộ.

* Tổ chức hoạt động thanh tra, kiểm tra đối với các làng nghề truyền

thống

Trong hoạt động quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống, hoạt

động thanh tra và kiểm tra có ý nghĩa quan trọng để thúc đẩy các làng nghề

phát triển.

Thanh tra không chỉ có ý nghĩa quan trọng mà còn là một nhu cầu tất

yếu trong quản lý hành chính nhà nước nói chung và quản lý nhà nước đối với

làng nghề truyền thống nói riêng. Mục đích của hoạt động thanh tra nhằm

phát hiện sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị với

cơ quan nhà nước có thẩm quyền biện pháp khắc phục, phòng ngừa, phát hiện

và xử lý hành vi vi phạm pháp luật; giúp cơ quan, tổ chức, các nhân thực hiện

đúng quy định của pháp luật; phát huy nhân tố tích cực; góp phần nâng cao

hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước; bảo vệ lợi ích của nhà nước,

quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Kiểm tra thì cho đến nay nhà nước ta chưa có văn bản quy phạm pháp

luật có định nghĩa cụ thể về kiểm tra những trên phương diện lý luận thực tiễn

thì kiểm tra là khái niệm rộng thể hiện ở nhiều góc độ như:

+ Kiểm tra là hoạt động thường xuyên của từng cơ quan Nhà nước, tổ

chức chính trị - xã hội, tổ chức kinh tế nhằm đảm bảo thực hiện nhiệm vụ của

chính mình. Qua kiểm tra các cơ quan, tổ chức đánh giá đúng mực việc làm

của mình, từ đó đề ra chủ trương, biện pháp, phương hướng hoạt động tiếp

theo một cách hợp lý hơn. Trong trường hợp này, kiểm tra mang ý nghĩa xem

xét, nhìn lại việc làm của chính mình để tự điều chỉnh, hay tìm biện pháp thực

hiện nhiệm vụ tốt hơn hiệu quả hơn.

+ Kiểm tra là hoạt động của cơ quan, tổ chức, thủ trưởng cấp trên với

cấp dưới của mình nhằm đánh giá mọi mặt hoặc từng vấn đề do cấp dưới đã

thực hiện. Trong trường hợp này, kiểm tra thực hiện trong quan hệ trực thuộc,

vì thế cơ quan hoặc thủ trưởng cấp trên sau khi kiểm tra có quyền áp dụng các

biện pháp như: biểu dương, khen thưởng khi cấp dưới làm tốt hoặc các biện

pháp cưỡng chế để xử lý đối với cấp dưới khi họ có khuyết điểm hoặc vi

phạm pháp luật.

Hoạt động quản lý nhà nước về thanh tra, kiểm tra đối làng nghề truyền

thống được thể hiện thông qua các hình thức như: cơ quan nhà nước tổ chức

thanh, kiểm tra đối với các làng truyền thống trong việc chấp hành các quy

định của nhà nước về quy hoạch sản xuất, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm

trong quá trình sản xuất, kinh doanh; đảm bảo vệ sinh môi trường trong hoạt

động sản xuất, kinh doanh, hướng dẫn cơ sở sản xuất về phương hướng hoạt

động và tuân thủ các văn bản quy định của cấp trên…

Việc thanh tra, kiểm tra, các hoạt động của các làng nghề truyền thống

cần được thực hiện định kỳ hoặc đột xuất tùy thuộc vào đối tượng và yêu cầu

thực tế nhằm phát hiện những sai sót và kịp thời xử lý những vi phạm tại các

cơ sở sản xuất kinh doanh nếu có.

* Xã hội hóa hoạt động quản lý nhà nước về làng nghề truyền thống

Nhà nước với một ngân sách eo hẹp và những nhu cầu lớn về nhiều loại

dịch vụ tối cần thiết khác cần được bảo đảm thì không thể bao cấp cho mọi

loại dịch vụ, sản phẩm, nhu cầu thiết yếu của người dân, cho dù có thu phí

dịch vụ. Trước những mâu thuẫn ngày càng gay gắt trong quan hệ cung cấp

dịch vụ công, nhiều chính phủ đã tiến hành xã hội hóa các dịch vụ này.