BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
…………/………… ……/……
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN NGỌC ẤN
QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ NÔNG NGHIỆP
TẠI HUYỆN BẾN CẦU, TỈNH TÂY NINH
Chuyên ngành: QUẢN LÝ CÔNG
Mã số: 60 34 04 03
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
Người hướng dẫn khoa học: TS: PHAN ÁNH HÈ
Phản biện 1:………………………………………………………....
...…………………………………………………………………...
Phản biện 2:……………………………………………………........
………………………………………………………………………
Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học
viện Hành chính Quốc gia
Địa điểm: Phòng họp …....., Nhà...... - Hội trường bảo vệ luận văn
thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia .
Số:… - Đường………… - Quận…………… - TP…………
Thời gian: vào hồi …… giờ …… tháng …… năm 201...
Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc
gia hoặc trên trang Wed Khoa học Sau đại học, Học viện Hành chính
Quốc gia.
3
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Sản xuất nông nghiệp là vấn đề có ý nghĩa sinh tồn của
quốc gia, dân tộc ta. Nông nghiệp đã từng là mặt trận hàng đầu
với lương thực là vấn đề số một của đất nước ta. Sau hơn 30
năm đổi mới toàn diện nền kinh tế quốc dân, cơ cấu kinh tế
nước ta đã chuyển dịch theo hướng tích cực, tăng tỷ trọng của
công nghiệp, dịch vụ và giảm tỷ trọng của nông nghiệp trong cơ
cấu GDP. Tuy nhiên, hiện nay nông nghiệp Việt Nam vẫn
chiếm tỷ trọng gần 16,32% GDP, tạo việc làm cho trên 41,9%
lao động xã hội. Trong quá trình đổi mới, Nông nghiệp nước ta
đã đạt được nhiều thành tựu nhất định. Tuy nhiên, những kết
quả đạt được vừa qua chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế
giữa các vùng miền trong cả nước.
Đứng trước những thách thức như trên, huyện là một
cấp quản lý nhà nước có vai trò, vị trí rất quan trọng trong việc
thực hiện quản lý nhà nước nói chung, trong phát triển nông
nghiệp nói riêng. Lịch sử cho thấy, nhiều sáng kiến mang tính
“xé rào”, tạo bước đột phá về thể chế quản lý, có tác động lớn
đến quá trình đổi mới tư duy và phát triển nền nông nghiệp
nước ta đều xuất phát từ quản lý nhà nước ở địa phương.
Bến Cầu là huyện nông nghiệp của tỉnh Tây Ninh, có
nhiều tiềm năng, lợi thế về phát triển nông nghiệp, nông nghiệp
chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu kinh tế và giữ vị trí đặc biệt
quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của huyện. Đặc biệt,
huyện Bến Cầu có cửa khẩu quốc tế Mộc bài và đường bộ
1
Xuyên Á rất thuận lợi cho việc trao đổi mua bán các hàng hóa
nông sản với các quốc gia láng giềng. Trong những năm qua,
Nông nghiệp huyện đã có những bước tiến đáng kể và đạt được
những thành tựu quan trọng. Tuy nhiên, trong tình hình khó
khăn chung của cả nước, nông nghiệp huyện phát triển chưa
thực sự lớn mạnh, còn nhiều yếu kém và chưa tận dụng hiệu
quả những thuận lợi về điều kiện tự nhiên. Nông nghiệp vẫn là
ngành sản xuất chính của huyện, song trình độ canh tác lạc hậu,
ruộng đất manh mún. Sản phẩm nông nghiệp chủ yếu vẫn ở
dạng thô, sản xuất mang tính tự phát, thiếu các cơ sở thu mua,
trao đổi hàng hóa qua biên giới chủ yếu là các tiểu thương buôn
bán nhỏ lẻ. Nhìn chung, nền nông nghiệp ở huyện thiếu quy
hoạch, định hướng chung từ phía các cơ quan quản lý nhà nước
nên sự phát triển cây trồng, sản phẩm hàng hóa đang chạy theo
phong trào và lợi nhuận trước mắt không tính đến chuyện lâu
dài. Do vậy, trong thời gian tới, huyện Bến Cầu cần thiết phải
có những giải pháp cụ thể để phát triển nông nghiệp phù hợp
với tình hình thực tế của địa phương và tương xứng với tiềm
năng hiện có.
Xuất phát từ yêu cầu và thực tế trên, tác giả chọn đề
tài“Quản lý nhà nước về nông nghiệp tại huyện Bến Cầu, tỉnh
Tây Ninh” cho luận văn tốt nghiệp.
2. Tình hình nghiên cứu
Nông nghiệp, nông dân, nông thôn là vấn đề đặc biệt
quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam. Từ khi
2
đổi mới đến nay, đã có rất nhiều công trình khoa học nghiên
cứu về vấn đề này trên nhiều bình diện. Cụ thể là:
1- Các công trình đã được in thành sách gồm: Đặng
Kim Sơn, Hoàng Thu Hòa, Một số vấn đề về phát triển nông
nghiệp và nông thôn (2002); Nguyễn Sinh Cúc, Nông nghiệp,
nông thôn Việt Nam thời kỳ đổi mới (1986 - 2002) (2003); Thực
trạng nông nghiệp, nông thôn và nông dân Việt Nam( 1991); Lê
Đình Thắng , Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn - những
vấn đề lý luận và thực tiễn của (1998); Nguyễn Xuân Thảo,
Góp phần phát triển bền vững nông thôn Việt Nam (2004);
GS,TS Đào Thế Tuấn, Chiến lược phát triển nông nghiệp
(1986); PGS, TS Chu Hữu Quý, Phát triển toàn diện kinh tế -xã
hội nông thôn, nông nghiệp Việt Nam (1996); Nguyễn Kế Tuấn,
Công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp nông thôn ở Việt
Nam con đường và bước đi (2006); Nguyễn Danh Sơn, Vấn đề
nông nghiệp, nông thôn, nông dân Việt Nam trong quá trình
phát triển đất nước theo hướng hiện đại (Báo cáo tổng hợp)
(2010) ; Đinh Phi Hổ, Kinh tế nông nghiệp - lý thuyết và thực
tiễn (2003); PGS, TS Vũ Đình Thắng, Giáo trình Kinh tế nông
nghiệp (2013)….
Những nghiên cứu này cho rằng vấn đề phát triển nông
nghiệp, nông thôn, vai trò, mục tiêu của nó trong nền kinh tế
quốc dân cũng như việc đem lại thu nhập cho người nông dân là
những nội dung mà chính sách cho nông nghiệp, nông dân,
nông thôn của Việt Nam hiện nay cần quan tâm. Giới thiệu một
số kiến thức và kinh nghiệm quốc tế về phát triển nông nghiệp
3
và nông thôn. Phân tích tiến trình đổi mới vừa qua trong nông
nghiệp, nông thôn nước ta, và đề xuất giải pháp tiếp tục đổi mới
trong những năm tới. Nghiên cứu toàn diện các mặt, các nguồn
lực và các yếu tố phát nông nghiệp có tác phẩm của những nội
dung cơ bản về quan hệ sản xuất trong nông nghiệp Việt Nam.
Nghiên cứu những nội dung cơ bản về phát triển lực lượng sản
xuất của nông nghiệp dưới giác độ kinh tế học. một số vấn đề
về sản xuất và hàng hoá thị trường nông nghiệp, trong đó chú
trọng đến thị trường nông sản. Cung cấp những thông tin và gợi
ra một số ý kiến của các nhà nghiên cứu. Những nghiên cứu này
cũng cho rằng vấn đề phát triển nông nghiệp, nông thôn và mục
tiêu nâng cao thu nhập cho người nông dân là những vấn đề
không thể tách rời trong việc ban hành các chính sách phát triển
nông nghiệp, nông thôn trong giai đoạn hiện nay.
2- Các công trình nghiên cứu là các bài báo khoa học,
kỷ yếu hội thảo khao học: TS. Hoàng Xuân Nghĩa - Viện
nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội, Đột phá chính
sách nông nghiệp, nông dân , nông thôn trong gai đoạn hiện
nay; PGS, TS. Phạm Thị Thanh Bình – Tạp Chí Cộng sản
(2017), Phát triển nông nghiệp Việt Nam: Thành tựu và hạn
chế; kỷ yếu Những vấn đề lý luận cơ bản về chuyển dịch cơ cấu
kinh tế nông nghiệp, nông thôn Việt Nam của Ủy ban kế hoạch
Nhà nước - Trường đại học kinh tế quốc dân, Hà Nội (1995); Tạp
Chí Kinh Tế Và Dự Báo (2012), Những vấn đề đặt ra trong quản
lý nhà nước về nông nghiệp;....
4
Các bài viết đã ghi nhận một số thành tựu đã đạt được
trong nông nghiệp Việt Nam qua các giai đoạn, đặc biệt là
chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp hiện nay. Đồng
thời cũng đưa ra những mặt hạn chế trong nông nghiệp Việt Nam
và đề xuất các giải pháp để khắc phục những hạn chế trong thời
gian tới. Tuy nhiên các bài viết chỉ mang tính nhận định ở
phương diện chung cho cả nước, các giải pháp đưa ra vẫn còn
chung chung, chưa đi vào cụ thể và phương thức thực hiện các
giải pháp một cách hiệu quả nhất.
3- Các công trình nghiên cứu là các luận án tiến sỹ,
luận văn thạc sỹ: Có Luận án tiến sỹ của Hoàng Sỹ Kim, Đổi
mới quản lý nhà nước đối với nông nghiệp Việt Nam trước yêu
cầu hội nhập kinh tế quốc tế (2007); Luận án tiến sỹ của Đoàn
Tranh, Phát triển nông nghiệp tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2010
- 2020 (2012). luận án tiến sĩ của Vũ Ngọc Hoàng, “Chuyển đổi
cơ cấu sản xuất nông nghiệp ở tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng”
(1995) . Luận văn thạc sỹ của Khuất Văn Hợp, Quản lý nhà
nước nhằm phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững ở tỉnh
Vĩnh Phúc (2010); Luận văn thạc sỹ của Kiều Anh Vũ, Nông
nghiệp phát triển bền vững ở thành phố Cần Thơ (2011); Luận
văn thạc sỹ của Nguyễn Quốc Khanh, Quản lý nhà nước nhằm
phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững ở tỉnh Bến Tre
(2013); Luận văn thạc sỹ của Bùi Thanh Tuấn, Quản lý nhà
nước về nông nghiệp ở tỉnh Tuyên Quang (2014)…..
Các tác phẩm này không những làm rõ vị trí, đặc điểm
của nông nghiệp mà còn đi sâu vào phát triển nông nghiệp bền
5
vững, các chủ thể kinh tế nông nghiệp, các nguồn lực và sự tác
động của tiến bộ khoa học, yếu tố thị trường, chính sách phát
triển cũng như quản lý nhà nước về nông nghiệp. Thể hiện rõ
nhận thức lý luận về quản lý nhà nước đối với nông nghiệp
trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế, làm rõ những căn cứ,
nội dung đổi mới quản lý nhà nước về nông nghiệp trước yêu
cầu hội nhập. Và cho rằng, chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp có
tính quyết định đối với phương hướng, nhịp độ phát triển nông
nghiệp trong giai đoạn hiện nay. Nghiên cứu về phát triển nông
nghiệp bền vững và quản lý nhà nước nhằm phát triển nông
nghiệp bền vững chỉ rõ được cơ sở lý luận về nông nghiệp phát
triển bền vững với các yếu tố cấu thành; một số vấn đề cơ bản
về quản lý nhà nước đối với phát triển nông nghiệp theo hướng
bền vững; phân tích thực trạng phát triển nông nghiệp và đưa ra
các quan điểm, giải pháp cơ bản cho nông nghiệp phát triển bền
vững. Các công trình có Các luận văn này đã Tuy nhiên, một số
giải pháp đưa ra còn mang tính chung, bao quát, thiếu tính cụ
thể cho từng vùng, từng địa phương nghiên cứu.
Đã có nhiều công trình đề cập, nghiên cứu về nông
nghiệp, nông thôn nói chung và phát triển nông thôn nói riêng.
Tuy nhiên, chưa có công trình nào đi sâu vào nghiên cứu một
cách hệ thống, khoa học đối với vấn đề quản lý nhà nước về
nông nghiệp tại huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh. Chính vì vậy,
tác giả chọn nghiên cứu đề tài “Quản lý nhà nước về nông
nghiệp tại huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh” không trùng lặp với
các công trình và bài viết khoa học đã công bố.
6
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở khung lý thuyết thực và trạng quản lý nhà
nước về nông nghiệp tại huyện Bến cầu, tỉnh Tây Ninh, đề xuất
các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về
nông nghiệp ở địa phương.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện mục đích nghiên cứ trên, luận văn tập
trung giải quyết những nhiệm vụ chủ yếu sau:
- Xây dựng khung lý thuyết quản lý nhà nước về nông
nghiệp ở cấp huyện làm cơ sở cho việc nghiên cứu;
- Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà
nước về nông nghiệp tại huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh;
- Xây dựng giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về
nông nghiệp tại huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là quản lý nhà nước về
nông nghiệp tại huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh .
4.2. Phạm vi nghiên cứu
-Về nội dung: Nghiên cứu chủ yếu quản lý nhà nước về
nộng nghiệp tại huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh.
-Về không gian: Đề tài được nghiên cứu chủ yếu tại
huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh; Ngoài ra luận văn còn tham
khảo bài học kinh nghiệp ở một số địa phương trong nước.
7
-Về thời gian, các thông tin, dữ liệu được sử dụng để
phân tích, đánh giá chủ yếu được thu thập trong giai đoạn từ
năm 2013 đến năm 2017; thời gian định hướng tầm cho nhìn
giải pháp đến năm 2025.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu của đề tài
- Thu thập thông tin:
+ Về thông tin thứ cấp: Giáo trình của Học viện Hành
chính Quốc gia, sách và các công trình khoa học đã được công
bố; các báo cáo tổng kết, đánh giá và thông kê của địa phương.
+ Về thông tin sơ cấp: Được tác giả trực tiếp thu thập,
khảo sát và qua trao đổi, phỏng vấn các chuyên gia, nhà khoa
học, nhà quản lý.
- Phương pháp xử lý thông tin: Bằng phương pháp phân
tích tài liệu, số liệu; phương pháp so sánh, mô tả; phương pháp
thống kê số liệu.
6. Những đóng góp mới của luận văn
Luận văn có những đóng góp về khoa học trên một số
nội dung sau:
- Về lý luận: Hệ thống và xây dựng được khung lý
thuyết quản lý nhà nước về nông nghiệp ở cấp huyện làm cơ sở
khoa học cho việc nghiên cứu, qua đó góp phần hoàn thiện quản
lý nhà nước về nông nghiệp nói chung.
- Về thực tiễn: Kết quả nghiên cứu là cơ sở giúp cho
các nhà quản lý ở địa phương hoàn thiện và nâng cao hiệu quả
quản lý nhà nước về nông nghiệp. Luận văn cũng có thể là tài
8
liệu tham khảo bổ ích cho việc học tập, nghiên cứu hoặc cho
những ai quan tâm.
7. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở khoa học của quản lý nhà nước về
nông nghiệp
Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về nông
nghiệp tại huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh
Chương 3: Giải pháp quản lý nhà nước về nông nghiệp
tại huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh
Chƣơng 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA QUẢN LÝ NHÀ
NƢỚC VỀ NÔNG NGHIỆP
1.1 . KHÁI QUÁT CHUNG VỀ NÔNG NGHIỆP
1.1.1. Khái niệm nông nghiệp
Như vậy có thể hiểu, Nông nghiệp là ngành sản xuất
vật chất cơ bản của xã hội, sử dụng đất đai để trồng trọt và
chăn nuôi, khai thác cây trồng và vật nuôi làm tư liệu và
nguyên liệu lao động chủ yếu để tạo ra lương thực thực phẩm
và một số nguyên liệu cho công nghiệp. Nông nghiệp là một
ngành sản xuất lớn, bao gồm nhiều chuyên ngành: trồng trọt,
chăn nuôi, sơ chế nông sản; theo nghĩa rộng, còn bao gồm cả
lâm nghiệp, thủy sản.
1.1.2. Đặc điểm của nông nghiệp
1.1.2.1. Đặc điểm của nông nghiệp nói chung
9
- Đối tượng sản xuất nông nghiệp là sinh vật sống (vận
động theo quy luật tự nhiên)
- Sản xuất nông nghiệp có tính chất thời vụ cao trong
sử dụng lao động, vốn và các nguồn lực khác
- Năng xuất lao động của nông nghiệp phụ thuộc năng
xuất của sinh vật
- Cung và cầu nông nghiệp có tính ít co giản
- Trong nông nghiệp, đất đai là tư liệu sản xuất chủ
yếu và đặc biệt
- Sản xuất nông nghiệp được tiến hành chủ yếu trên
địa bàn nông thôn
- Sản xuất nông nghiệp có tính liên ngành, diễn ra
trong không gian rộng và thời gian dài
1.1.2.2. Đặc điểm của nông nghiệp Việt Nam
- Sản xuất lương thực chủ yếu là cây lúa nước
- Đang chuyển từ sản xuất nhỏ, lạc hậu, phân tán sang
sản xuất lớn, tập trung trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế
- Bình quân đất nông nghiệp theo đầu người thấp,
trong khi đa số dân cư và lao động xã hội sống bằng nghề
nông
- Việt Nam ở khu vực gió mùa, có quần thể động thực
vật phong phú, có tiềm năng lớn phát triển nông nghiệp nhiệt
đới, có khả năng tăng vụ, quay vòng đất nhanh, có điều kiện bố
trí sử dụng lao động đem lại hiệu quả cao
1.1.3. Vai trò của nông nghiệp trong nền kinh tế
quốc dân
10
1.1.4.1. Cung cấp lương thực, thực phẩm cho nhu cầu
xã hội
1.1.4.2. Cung cấp các yếu tố đầu vào cho phát triển
công nghiệp và khu vực thành thị
1.1.4.3. Làm thị trường tiêu thụ của công nghiệp và
dịch vụ
1.1.4.4. Nông nghiệp tham gia vào xuất khẩu
1.1.4.5. Nông nghiệp có vai trò quan trọng trong bảo
vệ môi trường
1.2. QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ NÔNG NGHIỆP
1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nƣớc về nông nghiệp
Từ những quan niệm ở trên, luận văn đưa ra khái niệm:
quản lý nhà nước về nông nghiệp là một bộ phận trong quản lý
kinh tế quốc dân, thể hiện sự tác động chi phối, có định hướng
bằng quyền lực và thông qua bộ máy nhà nước; thực hiện bằng
các biện pháp, công cụ quản lý để nông nghiệp đạt được mục
tiêu kinh tế, hiệu quả xã hội, sự vận hành phù hợp với các quy
luật khách quan.
1.2.2. Chức năng quản lý nhà nƣớc về nông nghiệp
Thứ nhất, Nhà nước tạo lập môi trường và điều kiện
thuận lợi cho nông nghiệp phát triển.
Thứ hai, Nhà nước định hướng phát triển nông nghiệp
Thứ ba, Nhà nước tổ chức và điều tiết sự phát triển của
nông nghiệp.
Thứ tư, Nhà nước thực hiện chức năng kiểm tra
11
1.2.3. Nội dung quản lý nhà nƣớc về nông nghiệp
1.2.3.1 Tổ chức thực hiện chiến lược quy hoạch và các
chính sách phát triển nông nghiệp trên địa bàn huyện
1.2.3.2. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp
1.2.3. Quản lý và phát triển các thành phần kinh tế
trong nông nghiệp
1.2.3.4. Tổ chức và xây dựng các mô hình khuyến nông,
tổ hợp tác sán xuất trên địa bàn huyện
1.2.3.5. Kiểm soát dịch bệnh và quản lý an toàn vệ sinh
thực phẩm
1.2.3.6. Quản lý về hạ tầng phục vụ sản xuất nông
nghiệp
1.2.3.7. Thanh tra, kiểm tra trong hoạt động sản xuất
nông nghiệp
1.3. KINH NGHIỆM QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ
NÔNG NGHIỆP Ở MỘT SỐ ĐỊA PHƢƠNG VÀ BÀI HỌC
CHO HUYỆN BẾN CẦU,TỈNH TÂY NINH
1.3.1 kinh nghiệm quản lý nhà nƣớc về nông nghiệp
ở một số địa phƣơng
1.3.1.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về nông
nghiệp tại huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh
1.3.1.2. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về nông
nghiệp tại huyện Đức Huệ, tỉnh Long An
1.3.2. Bài học rút ra cho huyện Bến Cầu, tỉnh Tây
Ninh về quản lý nhà nƣớc trong nông nghiệp
12
Một là, cần nâng cao chất lượng quy hoạch và quản lý
thực hiện quy hoạch phát triển nông nghiệp
Hai là, tạo môi trường thuận lợi để thu hút vốn đầu tư
cho phát triển nông nghiệp
Ba là, phát triển nguồn nhân lực đủ về số lượng và chất
lượng đáp ứng yêu cầu phát triển nông nghiệp, gắn với đào tạo,
chuyển giao khoa học kỹ thuật.
Bốn là, làm tốt công tác tuyên truyền, thực hiện nghiêm
chỉnh và đầy đủ quy định hiện hành của Nhà nước
Năm là, tăng cường sự phối hợp giữa các sở, ban,
ngành liên quan ở các cấp
Sáu là, phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hoá cần
xây dựng dự án, kế hoạch cụ thể, gắn với chế biến và thị trường
tiêu thụ
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ
NÔNG NGHIỆP TẠI HUYỆN BẾN CẦU, TỈNH TÂY
NINH
2.1. KHÁI QUÁT VỀ HUYỆN BẾN CẦU, TỈNH
TÂY NINH
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên và điều kiện kinh tế - xã hội
của huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh
2.1.1.1. Đặc điểm tự nhiên Huyện Bến Cầu là một huyện nằm về hướng Nam bắc
của tỉnh Tây Ninh, cách trung tâm thị xã Tây Ninh 30Km và
được nối liền với trung tâm hành chính của tỉnh bằng trục lộ
13
ĐT 786. Phía bắc giáp huyện Châu Thành, phía đông là
huyện Gò Dầu, phía nam là huyện Trảng Bàng, phía tây và tây
nam là tỉnh Svay Rieng (Campuchia). Toàn huyện có 9 đơn vị
hành chính cấp xã, trong đó có 1 thị trấn và 8 xã, gồm có thị
trấn Bến Cầu là huyện lị của huyện và các xã: An Thạnh, Lợi
Thuận, Tiên Thuận, Long Thuận, Long Chữ, Long Giang, Long
Khánh, Long Phước.
2.1.1.2. Điều kiện kinh tế-xã hội
2.1.2. Tác động của đặc điểm tự nhiên và điều kiện kinh
tế - xã hội đến quản lý nhà nước về nông nghiệp tại huyện Bến
Cầu, tỉnh Tây Ninh
2.1.1.1. Những điều kiện thuận lợi về tự nhiên
2.1.1.2. Những điều kiện thuận lợi về chính trị, kinh tế -
xã hội
2.1.1.3. Một số khó khăn về điều kiện tự nhiên và điều
kiện kinh tế-xã hội đối với nông nghiệp huyện Bến Cầu, tỉnh
Tây Ninh
2.2. PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP TẠI HUYỆN
BẾN CẦU, TỈNH TÂY NINH 1- Trồng trọt: Tổng diện tích gieo trồng ước đạt 37.391,27
ha, đạt 100,71% cùng kỳ, đạt 101,33% kế hoạch năm. Trong đó:
Cây lúa diện tích 30.059 ha, tăng 4,05% so với cùng kỳ, đạt
108,32 kế hoạch; năng suất đạt 54,93 tạ/ha chỉ đạt 96,37% kế
hoạch; cây bắp diện tích 327,16 ha, chỉ đạt 74,19% so với cùng
14
kỳ, đạt 59,48% kế hoạch; năng suất đạt 66 tạ/ha chỉ đạt 87,85%
kế hoạch năm; Cây mía diện tích 1.037,5 ha, tăng 13,93% so
cùng kỳ, chỉ đạt 90,22% kế hoạch năm; năng suất đạt 757 tạ/ha;
rau các loại diện tích 3.969,89 ha, giảm 6,54% so cùng kỳ, năng
suất ước đạt 149 tạ/ha tăng 12,88% so với kế hoạch năm; các
cây trồng chính như thuốc lá vàng, mì, đậu phộng,... giảm so
với cùng kỳ, nguyên nhân là do thời tiết mưa nhiều người dân
chủ động chuyển đổi diện tích sang trồng lúa và một số cây
trồng khác.
Nhìn chung cây trồng sinh trưởng và phát triển ổn định,
tổng diện tích gieo trồng tăng so với kế hoạch. Tuy nhiên vụ
đông xuân do thời tiết bất thường kéo dài, một số cây trồng
chính như lúa, bắp, thuốc lá vàng năng xuất giảm so với cùng
kỳ.
2- Công tác khuyến nông: Triển khai thực hiện mô hình
sản xuất chuyển tiếp như: Thực hiện sản xuất lúa đạt tiêu chuẩn
VietGap tại các xã Long Thuận và xã Tiên Thuận, hiện lúa phát
triển tốt. Triển khai mô hình sản xuất lúa theo phương pháp SRI
và áp dụng cơ giới hóa vào sản xuất, kết hợp với HTX Việt -
Hàn triển khai tại ấp Voi xã An Thạnh với 50 ha/50 hộ tham
gia; phối hợp với Hội Nông dân, Hội Phụ nữ và Hội Cựu chiến
binh tập huấn 04 lớp vễ kỹ thuật sản xuất lúa và rau an toàn với
80 hội viên tham dự.
15
3- Chăn nuôi: Tổng đàn gia súc, gia cầm ước đạt
478.164 con, đạt 74,76% so kế hoạch năm, nguyên nhân giảm
là do giá một số thực phẩm xuống thấp người dân không đầu tư
mở rộng chăn nuôi gia súc, gia cầm, công tác theo dõi tình trạng
sức khỏe đàn gia súc, gia cầm được thực hiện thường xuyên
nhằm kịp thời xử lý đối với trường hợp có bệnh xảy ra. Công
tác thanh kiểm tra vệ sinh thú y các cơ sở chế biến sản phẩm gia
súc, gia cầm, mua bán trứng gia cầm trên địa bàn huyện, kịp
thời chấn chỉnh các cơ sở thực hiện đúng qui định về kinh
doanh, chế biến sản phẩm gia xúc, gia cầm trên địa bàn huyện.
4- Về lâm nghiệp: Phối kết hợp tổ chức bảo vệ, kiểm
tra, ngăn chặn phá rừng và phòng chống cháy rừng. Tiến hành
nghiệm thu công tác bảo vệ rừng và phòng chống cháy rừng
năm 2016. Trong năm 2017 đã triển khai trồng được 14.750 cây
phân tán các loại. Đồng thời tiến hành ký hợp đồng bảo vệ rừng
với diện tích 770 ha (trong đó có 713 ha rừng tự nhiên, 57 ha
rừng trồng).
5- Công tác thủy lợi: Các trạm bơm Bến Đình, Long
Thuận; trạm bơm Long Hưng, Long Khánh và trạm bơm Long
Phước đã bơm tưới đảm bảo nhu cầu sản xuất trên địa bàn
huyện. Ngành nông nghiệp đã phối hợp với các ngành liên quan
kiểm tra việc cất nhà lấn chiếm lưu không ở Rạch Bảo và tiến
hành thẩm định hồ sơ và kiểm tra thực tế việc 01 hộ dân xin làm
16
cầu qua Rạch Bảo. Phối hợp với Bản quản lý xây dựng cơ bản
của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xử lý việc vận
chuyển vật liệu, san lấp mặt bằng vào nhà kho của dự án đê bao
xã An Thạnh. Kiểm tra và cấp 01 giấy phép lắp đặt cống trong
phạm vu bảo vệ công trình thủy lợi xã Long Phước.
6- Công tác phòng chống thiên tai, dịch bệnh trong
nông nghiệp: Trong năm đã hướng dẫn các xã lập hồ sơ, thủ tục
xin hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản do thiên tai gây ra
trên địa bàn huyện và được cấp trên phê duyệt cấp kinh phí hỗ
trợ. Đã kiện toàn lại Ban chỉ huy phòng chống thiên tai tìm
kiếm cứu nạn, phân công trực ban phòng chống thiên tai, xây
dựng phương án phòng, chống, ứng phó theo cấp độ rủi ro thiên
tai trên địa bàn huyện, đồng thời tiến hành tập huấn công tác
phòng chống thiện tai trên địa bàn huyện với trên 60 người là
thành viên của Ban chỉ huy phòng chống thiên tai các xã, thị
trấn tham dự.
2.3. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ
NÔNG NGHIỆP TẠI HUYỆN BẾN CẦU, TỈNH TÂY
NINH
2.3.1. Tổ chức xây dựng và triển khai các quy hoạch,
kế hoạch phát triển nông nghiệp tại huyện Bến Cầu, tỉnh Tây
Ninh
2.3.2. Về chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp tại
huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh
17
2.3.3. Quản lý và phát triển các thành phần kinh tế và
xây dựng các mô hình khuyến nông, tổ hợp tác sản xuất nông
nghiệp tại huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh
2.3.4. Kiểm soát dịch bệnh và quản lý vệ sinh an toàn
thực phẩm trong nông nghiệp tại huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh
2.3.5. Quản lý kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất nông
nghiệp tại huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh
2.3.6. Kiểm tra, giám sát và xử lý các vi phạm trong
lĩnh vực nông nghiệp tại huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh
2.3.7. Đánh giá chung về thực trạng quản lý nhà nước
về nông nghiệp của huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh
Chƣơng 3: GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ NÔNG
NGHIỆP TẠI HUYỆN BẾN CẦU, TỈNH TÂY NINH
3.1. PHƢƠNG HƢỚNG PHÁT TRIỂN NÔNG
NGHIỆP
3.1.1. Phƣơng hƣớng phát triển nông nghiệp nói
chung
3.1.1.1. Cơ cấu lại nông nghiệp theo hướng nâng cao
giá trị gia tăng, gắn với phát triển kinh tế nông thôn và xây
dựng nông thôn mới
3.1.1.2. Xây dựng nền nông nghiệp theo hướng sản xuất
hàng hoá lớn, ứng dụng công nghệ cao
3.1.1.3. Công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp,
nông thôn
18
3.1.1.4. Phát triển nông nghiệp gắn với bảo vệ môi
trường sinh thái; xây dựng nền nông nghiệp sinh thái bền vững
có năng suất cao
3.1.2. Phương hướng phát triển nông nghiệp tại huyện
Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh
3.1.2.1 Cơ cấu lại ngành nông nghiệp ở huyện
3.1.2.2. Xây dựng các vùng sản xuất tập trung theo hướng
công nghiệp hoá
3.1.2.3. Xây dựng, phát triển kinh tế trang trại, đồng thời
nâng cao hiệu quả và vai trò của hợp tác xã trong quá trình sản
xuất, kinh doanh và dịch vụ nông nghiệp
3.1.2.4. Tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng khoa học-kỹ thuật
mới vào sản xuất nông nghiệp nhằm nâng cao năng suất và
chất lượng sản phẩm nông nghiệp
3.1.2.5. Kết hợp phát triển nông nghiệp với xây dựng
nông thôn mới và các hình thức du lịch lịch sinh thái
3.2. GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ NÔNG
NGHIỆP TẠI HUYỆN BẾN CẦU, TỈNH TÂY NINH
3.2.1. Giải pháp về xây dựng quy hoạch, cơ chế, chính
sách nông nghiệp tại huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh
3.2.2. Giải pháp về đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh
tế trong nông nghiệp tại huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh
3.2.3. Giải pháp về đào tạo nguồn nhân lực trong quản
lý nhà nước về nông nghiệp tại huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh
3.2.4. Giải pháp về phát triển các thành phần kinh tế và
các mô hình khuyến nông, tổ hợp tác sản xuất đi đôi với việc
19
xúc tiến thương mại, tìm thị trường đầu ra cho các sản phẩm
nông nghiệp tại huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh
3.2.5. Giải pháp kiểm soát dịch bệnh, thiên tai trong
nông nghiệp và khuyến khích phát triển nông nghiệp sạch tại
huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh
3.2.6. Giải pháp kiểm tra, giám sát các hoạt động liên
quan đến nông nghiệp tại huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh
3.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM PHÁT TRIỂN
NÔNG NGHIỆP TẠI HUYỆN BẾN CẦU, TỈNH TÂY
NINH
- Đề nghị cấp tỉnh trong xây dựng quy hoạch phát triển
kinh tế - xã hội cần ưu tiên quỹ đất cho sản xuất nông nghiệp,
xem xét cắt đất từ các nông, lâm trường và các dự án chưa thi
công trên địa bàn huyện giao cho nông dân để phát triển sản
xuất vì trên thực tế còn một số nông trường nhiều năm không
hoạt động sản xuất.
- Cần xem xét tạo điều kiện và phát huy vai trò của Hội
Nông dân trong việc xúc tiến thương mại, quảng bá, giới thiệu
và tiêu thụ nông sản phẩm. UBND tỉnh, Sở Lao động thương
binh và xã hội quan tâm hàng năm bố trí nguồn lực để Hội
Nông dân tỉnh trực tiếp chỉ đạo hệ thống cơ sở dạy nghề của
Hội đến các địa phương và nhân rộng mô hình dạy nghề cho lao
động nông thôn gắn với các mô hình nông dân sản xuất, kinh
doanh giỏi, giảm nghèo bền vững.
- Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn và các cơ
quan có liên quan xây dựng và ban hành các văn bản quản lý có
20
hiệu quả các đại lý vật tư nông nghiệp, bởi họ là người trực tiếp
khuyến cáo việc sử dụng thuốc, phân bón cho nông dân.
- Kiến nghị các cơ quan chức năng nhất là Bộ Nông
nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Khoa học và Công nghệ,
lãnh đạo các tỉnh phải chú trọng và hỗ trợ cho người nông dân
nhiều hơn nữa, phải tạo ra chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu
dùng; hỗ trợ người dân tìm kiếm thị trường và phải áp dụng
được khoa học, công nghệ trong việc sơ chế, bảo quản để đảm
bảo chất lượng cho nông sản.
- Các văn bản của cơ quan trung ương ban hành cần có
hướng dẫn kịp thời và thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn
cho cán bộ, công chức làm công tác quản lý nhà nước về nông
nghiệp ở địa phương. Mục đíc là để đội ngũ này hiểu đúng và
thực hiện kịp thời các quy định của nhà nước về quản lý nông
nghiệp.
KẾT LUẬN
Nông nghiệp là ngành sản xuất lâu đời, cung cấp lương
thực phẩm thiết yếu cho con người, vì vậy, cùng với sự tiến bộ,
phát triển của khoa học kỹ thuật và sự biến đổi khí hậu trên
toàn cầu, đòi hỏi nông nghiệp phải có những bước chuyển biến
để một mặt, tận dụng được tối đa những lợi thế, mặt khác, hạn
chế đến mức tối thiểu những khó khăn nhằm góp phần chung
vào phát triển kinh tế - xã hội.
21
Huyện Bến Cầu đang trong quá trình đẩy mạnh thực
hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp, nông thôn,
nên, cùng với những thuận lợi của nền kinh tế thị trường và quá
trình hội nhập sâu rộng vào kinh tế khu vực và thế giới, huyện
cũng đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức cũng
như chịu nhiều tác động từ những yếu tố của điều kiện tự nhiên
và kinh tế - xã hội; phạm vi, đối tượng quản lý của nhà nước
đối với nông nghiệp vừa rộng vừa có quan hệ với các ngành,
lĩnh vực kinh tế - xã hội khác. Vì vậy, để thực hiện thắng lợi
các mục tiêu, định hướng và nhiệm vụ phát triển nông nghiệp
trong thời gian tới, đòi hỏi công tác quản lý nhà nước đối với
nông nghiệp phải được hoàn thiện, công tác lãnh đạo, chỉ đạo
thực hiện các giải pháp nêu trên phải triệt để và có hiệu quả;
đồng thời, cần phải chú trọng xây dựng bộ máy quản lý nhà
nước thật sự trong sạch, vững mạnh, có tầm nhìn chiến lược;
không ngừng cải tiến công tác quản lý nhà nước đối với nông
nghiệp trên địa bàn tỉnh và có sự chuẩn bị từng bước các nguồn
lực, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của phát triển nông nghiệp.
Luận văn đã tập trung giải quyết một số nội dung sau:
Thứ nhất, hệ thống hoá một số nội dung về nông
nghiệp, quản lý nhà nước và các nhân tố tác động trong quản lý
nhà nước đối với nông nghiệp ở cấp huyện. Đánh giá công tác
quản lý nhà nước trong phát triển nông nghiệp tại huyện Bến
Cầu, tỉnh Tây Ninh.
Thứ hai, trên cơ sở các quan điểm, mục tiêu và phương
hướng phát triển nông nghiệp trên địa bàn huyện, luận văn đề
22
xuất một hệ thống giải pháp cơ bản và thiết yếu để hoàn thiện
công tác quản lý nhà nước đối với nông nghiệp trên địa bàn
huyện trong thời gian tới, đồng thời kiến nghị một số giải pháp
với cấp tỉnh và Trung ương.
Thứ ba, trên cơ sở các quan điểm, mục tiêu và phương
hướng phát triển nông nghiệp trên địa bàn tỉnh được Tỉnh ủy đề
ra, luận văn đề xuất một hệ thống giải pháp cơ bản và thiết yếu
để hoàn thiện công tác quản lý nhà nước đối với nông nghiệp tại
huyện Bến Cầu thời gian tới..
Mặc dù đã cố gắng bám sát phạm vi, đối tượng nghiên
cứu, song nội dung của luận văn không thể tránh khỏi những
thiếu sót, hạn chế. Vì vậy, tác giả rất mong nhận được sự góp ý,
chỉ dẫn của các nhà khoa học, các chuyên gia kinh tế để luận
văn được hoàn thiện hơn, góp phần nâng cao về mặt lý luận và
thực tiễn trong nhận thức và áp dụng có hiệu quả công tác quản
lý nhà nước đối với nông nghiệp nói chung, quản lý nhà nước
trong nông nghiệp tại huyện bến Cầu tỉnh Tây Ninh nói riêng.
