Đ C NG ÔN THI MÔNỀ ƯƠ
QU N LÝ SÂU B NH H IẢ Ệ Ạ
1. Khái ni m qu n lý d ch hai?ệ ả ị
- 1 h th ng s d ng nhi u ph ng phápệ ố ử ụ ề ươ
- 1 qt đ a ra quy t đinhư ế
- 1 ht gi m thi u r i roả ể ủ
- C n nhi u thông tinầ ề
- D a trên c s sinh v t h cự ơ ở ậ ọ
- Mang l i l i nhu nạ ợ ậ
- Đ c tr ng vùng mi nặ ư ề
- Nhi u bp(ki m d ch, canh tác, v t lý, di truy n, SH, HH)ề ể ị ậ ề
2. M t s m c qu n lý d ch h i quan tr ng: (Ghi nh n đ u tiên v thu c trộ ố ố ả ị ạ ọ ậ ầ ề ố ừ
sâu; S d ng thu c th o m c; Thu c phun d u; Ph ng pháp sinh h c; Kháiử ụ ố ả ộ ố ầ ươ ọ
ni m ng ng kinh t ; ệ ưỡ ế
- 2500TCN: Ghi nh n đ u tiên v thu c tr sâuậ ầ ề ố ừ
- 1200TCN: S d ng thu c th o m cử ụ ố ả ộ
- 200TCN: Thu c phun d uố ầ
- 300SCN: Ph ng pháp sinh h cươ ọ
- 1959: Khái ni m ng ng kinh tệ ưỡ ế
3. T i sao ph i giám sát sâu b nh h i trong qu n lý sâu b nh?ạ ả ệ ạ ả ệ
Là c n thi t vìầ ế
- Pb đ a lýị
- Hi u qu phòng trệ ả ừ
- Ch s cho d tính d báoỉ ố ự ự
- Ngăn ch n d ch haiặ ị
4. M t s khái ni m liên quan đ n “m u đi u tra” nh : qu n th (t ng th );ộ ố ệ ế ẫ ề ư ầ ể ổ ể
qu n th m c tiêu; M u; M u không xác su t; M u xác su t; ầ ể ụ ẫ ẫ ấ ẫ ấ
- qu n th (t ng th ): m t t p h p các đ i t ng kh o sát(ng i, cá th ,ầ ể ổ ể ộ ậ ợ ố ượ ả ườ ể
v t th , nhân v t, SV,...) và ch a các đ c tính c n NC hay kh o sát. Đ cậ ể ậ ứ ặ ầ ả ặ
đi m: t ng s cá th , m t đ , t l gi i tính, ch s sinh s n, t l ch t,ể ổ ố ể ậ ộ ỷ ệ ớ ỉ ố ả ỷ ệ ế
c u trúc,..ấ
- qu n th m c tiêu: mang đ c tính nào đó và đ c đánh giá qua m u, ho cầ ể ụ ặ ượ ẫ ặ
mang đ c tính c n NC và đ i di n cho QTặ ầ ạ ệ
- M u: 1 ph n ho c t p h p nh cá th c a QT m c tiêu đ c ch n đ iẫ ầ ặ ậ ợ ỏ ể ủ ụ ượ ọ ạ
di n cho QT đ kh o sát NCệ ể ả
- M u không xác su t: ch n m u k có xs đ ng đ u= các cá th k có c h iẫ ấ ọ ẫ ồ ề ể ơ ộ
đ c ch n nh nhauượ ọ ư
- M u xác su t: ch n m u trong đó m i cá th có 1 xs đ c tr ng và th ngẫ ấ ọ ẫ ỗ ể ặ ư ườ
= nhau- m i cá th có c h i đ c ch n nh nhauỗ ể ơ ộ ượ ọ ư
5. Các ph ng pháp rút m u xác su t?ươ ẫ ấ
- M u ng u nhiên ĐGẫ ẫ
- Ch n m u h th ngọ ẫ ệ ố
- Ch n m u phân l p: m u phân l p h th ng, m u phân l p ng u nhiênọ ẫ ớ ẫ ớ ệ ố ẫ ớ ẫ
- Ch n m u ch tiêuọ ẫ ỉ
- Ch n m u không gianọ ẫ
6. Th nào là m u ng u nhiên đ n gi n?ế ẫ ẫ ơ ả
- Các ph n t đ c ch n 1 cách ng u nhiênầ ử ượ ọ ẫ
7. Th nào là m u h th ng?ế ẫ ệ ố
- Các ph n t đ c ch n 1 cách có h th ng, theo nh ng quy lu t đ nh s nầ ử ượ ọ ệ ố ữ ậ ị ẵ
8. M u phân l p là gì? Có nh ng lo i m u phân l p nào?ẫ ớ ữ ạ ẫ ớ
- T ng th đ c chia thành nhóm/ phân l pổ ể ượ ớ
- T ng th (N) đ c chia ra thành L l p, QT ph Nổ ể ượ ớ ụ 1, N2,........., nh v yư ậ
N= ∑Ni
- Có 2 lo i m u phân l p: ạ ẫ ớ
•m u phân l p h th ngẫ ớ ệ ố
•m u phân l p ng u nhiênẫ ớ ẫ
9. Phân bi t các lo i m u giám sát qua hình vệ ạ ẫ ẽ
10.Cách ch n n cây tiêu chu n trong ô tiêu chu n có 100 cây?ọ ẩ ẩ
11.Cách ch n m u phân l p ng u nhiênọ ẫ ớ ẫ
12.Cách ch n m u phân l p h th ng?ọ ẫ ớ ệ ố
13.Trong khu v c r ng tr ng ho c r ng t nhiên có đ c đi m đ ng nh t ho cự ừ ồ ặ ừ ự ặ ể ồ ấ ặ
không đ ng nh t thgì ch n ph ng pháp rút m u nàoồ ấ ọ ươ ẫ ?
14.T i sao ph i xác đ nh dung l ng m u đi u tra?ạ ả ị ượ ẫ ề
- Gi m chi phí mà v n đ m b o đ tin c y, s chính xác c n thi tả ẫ ả ả ộ ậ ự ầ ế
15.Ph ng pháp xác đ nh dung l ng m u đi u tra?ươ ị ượ ẫ ề
- C m u c l ng 1 s trung bìnhỡ ẫ ướ ượ ố
- Xđ c m u cho c l ng t lỡ ẫ ướ ượ ỷ ệ
- Xđ c m u cho 2 nhóm đ i t ngỡ ẫ ố ượ
16.C m u t i thi u ph thu c vào nh ng y u t nào?ỡ ẫ ố ể ụ ọ ữ ế ố
- Sai sót ch p nh n(lo i 1, lo i 2)ấ ậ ạ ạ
- H s nh h ng ES= đ nh h ngệ ố ả ưở ộ ả ưở
- M c khác bi t, m c nh h ng(m c chính xác yêu c u)ứ ệ ứ ả ưở ứ ầ
17.H s nh h ng là gì? Công th c tính h s nh h ng; Bài toán liên quanệ ố ả ưở ứ ệ ố ả ưở
- H s nh h ng ES= ch s v đ nh h ng c a 1 tác đ ng= đ khácệ ố ả ưở ỉ ố ề ộ ả ưở ủ ộ ộ
bi t chu nệ ẩ
ES= (X1- X0)/S0
X1: s TB c a nhóm tác đ ngố ủ ộ
X0: s TB c a nhóm đ i ch ngố ủ ố ứ
S0: đ l ch chu n c a nhóm đ i ch ngộ ệ ẩ ủ ố ứ
18.Sai sót lo i I, sai sót lo i II là gì? Ý nghĩa trong xác đ nh dung l ng m u?ạ ạ ị ượ ẫ
- Sai sót lo i I(α): cho r ng 2 nhóm khác bi t nh ng th c s chúng k khácạ ằ ệ ư ự ự
bi t ho c KL d ng tính gi . Sai s α đ c ch n là 0,05= nhà NC mongệ ặ ươ ả ố ượ ọ
mu n có ít h n 5 % c h i rút ra 1 KL d ng tính giố ơ ơ ộ ươ ả
- Sai sót lo i II(β): cho r ng 2 nhóm k khác bi t nh ng th c s l i có khácạ ằ ệ ư ự ự ạ
bi t= KL âm tính gi . Sai sót β đ c ch n là 0,2( ho c l c m u=0,8),ệ ả ượ ọ ặ ự ẫ
nghĩa là nhà NC mong mu n có 80% c h i tránh đ c KL âm tính giố ơ ộ ượ ả
19.Ph ng pháp xác đ nh dung l ng m u: Công th c đ c l ng 1 s trungươ ị ượ ẫ ứ ể ướ ượ ố
bình? Bài toán liên quan.
- VD: c n xđ m t đ c a sâu h i: NC tr c đây m t đ sâu h i có đ l chầ ậ ộ ủ ạ ướ ậ ộ ạ ộ ệ
chu n QT σ là 1,5 sâu non/cây. Bao nhiêu m u cây s đ c l y đ xđ m tẩ ẫ ẽ ượ ấ ể ậ
đ chính xác 95% m u có sai s k v t quá 0,5 sâu non?ộ ẫ ố ượ
- CT
N= (Z2. σ^2)/P2= 1.962.1,52/0,52=35 cây
20.Công th c tính c m u c l ng t l ? Bài toán liên quan.ứ ỡ ẫ ướ ượ ỷ ệ
SE =
21.Các ch s trong giám sát qu n th sâu b nh h i?ỉ ố ầ ể ệ ạ
- Giám sát kích th c QTướ
- Giám sát m t đậ ộ
- Giám sát t c đ sinh s nố ộ ả
- Giám sát c u trúc QTấ
22. c l ng ho c xác đ nh các ch s c a qu n th m t cách tuy t đ i ( cƯớ ượ ặ ị ỉ ố ủ ầ ể ộ ệ ố ướ
l ng tr c ti p) và m t cách t ng đ i ( c l ng gián ti p) có u/nh cượ ự ế ộ ươ ố ướ ượ ế ư ượ
đi m gì?ể
c l ng qu n th m t cách tuy t đ iƯớ ượ ầ ể ộ ệ ố c l ng qu n th m tƯớ ượ ầ ể ộ
cách t ng đ iươ ố
uƯ- K t qu chính xác h nế ả ơ
- Quy t đ nh QL d ch h i có th d aệ ị ị ạ ể ự
trên c s c a bp giám sát tuy t đ iơ ở ủ ệ ố
- Đ m s l ng sâu h iế ố ượ ạ
k d a theo đ n v đi uự ơ ị ề
tra đ nh s n nh cây/ ôị ẵ ư
d ng b nạ ả
- Các lo i b y d sạ ẫ ễ ử
d ngụ
Nh cượ - hi u qu k đ t đ c 100%ệ ả ạ ượ
- l i khi đ m d ch h i: do thi t b , d ngỗ ế ị ạ ế ị ụ
c k t t. K năng ng đi u tra ho cụ ố ỹ ề ặ
năng l c ng i đi u tra k t tự ườ ề ố
- c n đ n phòng TN(đ xđ SV h i) vàầ ế ể ạ
các nhu c u khácầ
- t n tg, c n phòng, thi t b đ tố ầ ế ị ắ
- di n tích/ ph m vi th cệ ạ ự
hi n c l ng th ngệ ướ ượ ườ
k rõ
- khó di n gi i KQ đi uễ ả ề
tra
23.M u đ c l ng tuy t đ i ( c l ng tr c ti p) g m nh ng lo i nào?ẫ ể ướ ượ ệ ố ướ ượ ự ế ồ ữ ạ
(cây, cành, ô d ng b n…)ạ ả
24.M u đ c l ng t ng đ i ( c l ng gián ti p) g m nh ng lo i nào? ẫ ể ướ ượ ươ ố ướ ượ ế ồ ữ ạ
2 ki u b yể ẫ
- D a vào t p tính(xu quang, xu hóa)ự ậ
- Mang tính ch t c h c(b y h , b y malaise)ấ ơ ọ ẫ ố ẫ
25.B y trong c l ng qu n th sâu h i và nh ng v n đ c n chú ý?ẫ ướ ượ ầ ể ạ ữ ấ ề ầ
- M i b y có th đ c mô t d a vào khu v c giám sát xung quanh b y.ỗ ẫ ể ượ ả ự ự ở ẫ
Khu v c thu hút, khu v c b t sâu, khu v c ho t đ ngự ự ắ ự ạ ộ
- khu v c ho t đ ng: khu v c g n xq b y mà sâu có ph n ng đ y đ v iự ạ ộ ự ầ ẫ ả ứ ầ ủ ớ
m i nh . VD: khu v c mà ch t d n d pheromone lan t a mà sâu nh n raồ ử ự ấ ẫ ụ ỏ ậ
- Khu v c thu hút: khu v c xq b y mà sâu h i có th b h p d n di chuy nự ự ẫ ạ ể ị ấ ẫ ể
t i khu v c hđớ ự
- B y đèn, b y pheromone có khu v c thu hút sâu l n h n khu v c hđ c aẫ ẫ ự ớ ơ ự ủ
sâu 1 chút
- Kt c a khu v c ho t đ ng+ Khu v c thu hút sâu ph thu c vào tình tr ngủ ự ạ ộ ự ụ ộ ạ
mt
- 1 s bp giám sát t ng đ i hay đi u tra gián ti p sâu h iố ươ ố ề ế ạ
•S l ng sâu h i thu đ c trong b yố ượ ạ ượ ẫ
•Có r t nhi u lo i b y sâu h i: b y dính, b y có b h p d n,...ấ ề ạ ẫ ạ ẫ ẫ ả ấ ẫ
26.Giám sát t c đ sinh s n c a sâu h i nh th nào? Ch s sinh s n có quanố ộ ả ủ ạ ư ế ỉ ố ả
h v i nhi t đ nh th nào? (Hình v minh h a xu h ng c a m i quan h )ệ ớ ệ ộ ư ế ẽ ọ ướ ủ ố ệ
- t c đ sinh s n/t l sinh: ch s cá th m i đ c sinh ra ph thu c vàoố ộ ả ỷ ệ ỉ ố ể ớ ượ ụ ộ
ch s sinh s n và ch s sinh d c, t l s ngỉ ố ả ỉ ố ụ ỷ ệ ố
•ch s sinh s n: kh năng đ tr ng c a 1 cá th cáiỉ ố ả ả ẻ ứ ủ ể
•ch s sinh d c= t l cá th cáiỉ ố ụ ỷ ệ ể
•t l s ng: t l hao h t/ t l ch tỷ ệ ố ỷ ệ ụ ỷ ệ ế
- nhi u y u t SH, ST nh h ng t i ch s sinh s nề ế ố ả ưở ớ ỉ ố ả
•y u t bên trong(kt sâu, di truy n,...)ế ố ề
•y u t bên ngoài(câu ch , gđ sinh tr ng, gđ canh tác, nhi t đ )ế ố ủ ưở ệ ộ
- khi nhi t đ tăng thì ch s sinh s n cũng tăng theo, m i loài s có 1 nhi tệ ộ ỉ ố ả ỗ ẽ ệ
đ thích h p nh t đ khi mà đ t đ c nhi t đ đó thì ch s sinh s n s làộ ợ ấ ể ạ ượ ệ ộ ỉ ố ả ẽ
cao nh t, nh ng v t quá GH nhi t đ t i thích đó thì nhi t đ tăng ch sấ ư ượ ệ ộ ố ệ ộ ỉ ố
sinh s n l i gi mả ạ ả
27.Ba d ng bi u đ bi u di n t l s ng đ i di n t t cho nhóm sinh v t nào?ạ ể ồ ể ễ ỷ ệ ố ạ ệ ố ậ
- Ki u 1: đ ng cong l i. Đa s cá th s ng đ n tu i tr ng thành, t ch tể ườ ồ ố ể ố ế ổ ưở ỷ ế
th ng khá l n tu i già. Vdz: ng i, h u, nai,...ườ ớ ở ổ ườ ươ
- Ki u 2: đ ng th ng t p, cái ch t c a m i cá th ph thu c vào tu i. Vdể ườ ẳ ắ ế ủ ỗ ể ụ ộ ổ
chim, thù
- Ki u 3: đ ng cong lõm, 1 s cá th s ng đ n tr ng thành, t l ch tể ườ ố ể ố ế ưở ỷ ệ ế
gi m theo tu i. ả ổ
28.Các khái ni m c b n: M c h i kinh t , Thi t h i kinh t , Ng ng kinh t ,ệ ơ ả ứ ạ ế ệ ạ ế ưỡ ế
Ng ng gây h i, Gi i h n thi t h i, Ng ng l i nhu n….ưỡ ạ ớ ạ ệ ạ ưỡ ợ ậ
- M c h i kinh t : là m t đ qu n th th p nh t gây ra thi t h i KTứ ạ ế ậ ộ ầ ể ấ ấ ệ ạ
- Thi t h i kinh t : b t đ u t i th i đi m đó cái giá ph i tr cho thi tệ ạ ế ắ ầ ạ ờ ể ở ả ả ệ
h i= chi phí phòng trạ ừ
- Ng ng kinh t : m t đ QT t i đó hđ phòng tr d ch h i có th đ cưỡ ế ậ ộ ạ ừ ị ạ ể ượ
xđ(b t đ u) nh m ngăn ch n s gia tăng c a QT đ t t i m c h i KTắ ầ ằ ặ ự ủ ạ ớ ứ ạ
- Ng ng gây h i= Gi i h n thi t h i: m c t n th t th p nh t có th đoưỡ ạ ớ ạ ệ ạ ứ ổ ấ ấ ấ ể
đ m đ cế ượ
- Ng ng l i nhu n: t i đó t n th t KT x y raưỡ ợ ậ ạ ổ ấ ả
29.Các khái ni m c b n nh ệ ơ ả ư ng ng gây h iưỡ ạ , gi i h n thi t h iớ ạ ệ ạ có quan hệ
v i nhau nh th nào?ớ ư ế
-ng ng gây h iưỡ ạ = gi i h n thi t h iớ ạ ệ ạ
30.Các khái ni m Ng ng kinh t , Ng ng hành đ ng, Ng ng phòng tr cóệ ưỡ ế ưỡ ộ ưỡ ừ
quan h v i nhau nh th nào?ệ ớ ư ế
- Ng ng kinh t = Ng ng hành đ ng= Ng ng phòng trưỡ ế ưỡ ộ ưỡ ừ
31.M c h i kinh t (Economic Injury Level=EJL) là gì?ứ ạ ế
- M c h i kinh t : là m t đ qu n th th p nh t gây ra thi t h i KTứ ạ ế ậ ộ ầ ể ấ ấ ệ ạ
32.Xác đ nh m c h i kinh t , ng ng gây h i d a vào hình v !ị ứ ạ ế ưỡ ạ ự ẽ
33.Ng ng kinh t là gì?ưỡ ế
- Ng ng kinh t : m t đ QT t i đó hđ phòng tr d ch h i có th đ cưỡ ế ậ ộ ạ ừ ị ạ ể ượ
xđ(b t đ u) nh m ngăn ch n s gia tăng c a QT đ t t i m c h i KTắ ầ ằ ặ ự ủ ạ ớ ứ ạ
34.Ng ng hành đ ng là gì?ưỡ ộ
- Ng ng hành đ ng= Ng ng kinh tưỡ ộ ưỡ ế
35.Ng ng phòng tr là gì?ưỡ ừ
- Ng ng phòng tr = Ng ng hành đ ng= Ng ng kinh tưỡ ừ ưỡ ộ ưỡ ế
36.Xác đ nh ng ng kinh t , ng ng hành đ ng, ng ng hành đ ng d a vàoị ưỡ ế ưỡ ộ ưỡ ộ ự
hình v ?ẽ
37.Gi i h n thi t h i là gì?ớ ạ ệ ạ