3
+ Nghiên cứu định lượng (với phương pháp chủ yếu là thống kê mô tả và thống kê
suy luận), được sử dụng để thu thập số liệu, mô tả và trình bày dữ liệu bằng bảng, biểu đồ,
tính toán và dự báo các chỉ số (tuyệt đối, tương đối) nhằm minh chứng, đánh giá cụ thể về
thực trạng quản lý tài chính các trường đại học công lập trực thuộc Bộ Tài chính; khuyến
nghị mức độ tự chủ tài chính, xu hướng điều chỉnh cơ cấu các khoản chi đối với các trường
đại học công lập trực thuộc Bộ Tài chính trong thời gian tới.
4. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Hệ thống các công trình/đề tài, luận án khoa học đã nghiên cứu và công bố; sách,
giáo trình chuyên khảo; hệ thống các bài nghiên cứu chuyên sâu đăng tải trên báo, tạp chí,
hội thảo khoa học… có liên quan về cơ chế quản lý tài chính, cơ chế tự chủ tài chính và
quản lý tài chính đối với các trường đại học công lập là rất đa dạng và phong phú, với nhiều
quan điểm, hướng tiếp cận, đánh giá khác nhau. Đây đều là những nguồn tư liệu có giá trị
tham khảo hữu ích đối với đề tài luận án của nghiên cứu sinh. Thông qua đánh giá tổng
quan các công trình nghiên cứu này, bên cạnh những giá trị/kết quả nghiên cứu được nghiên
cứu sinh kế thừa, vẫn còn những vấn đề liên quan đến đề tài luận án chưa được đề cập đến
hoặc giải quyết, đó là:
Một là, các công trình nghiên cứu đã công bố trước đây chủ yếu tiếp cận nghiên cứu
về quản lý tài chính các trường đại học công lập từ giác độ quản lý vĩ mô của nhà nước,
hoặc từ giác độ quản trị nội bộ của các trường đại học công lập, mà chưa có công trình nào
tiếp cận nghiên cứu một cách hệ thống về quản lý tài chính các trường đại học công lập từ
giác độ/trong mối quan hệ tác động qua lại giữa cơ quan chủ quản và các trường đại học
công lập trực thuộc, để thấy rõ nét hơn thực trạng vận hành/áp dụng cơ chế quản lý tài
chính, cơ chế tự chủ tài chính đối với các trường đại học công lập trong thực tiễn ở Việt
Nam hiện nay.
Hai là, quản lý tài chính các trường đại học công lập phải thực hiện nhiều nội dung
quản lý, và đã được các công trình nghiên cứu trước đây đề cập đến theo những quan điểm,
hướng tiếp cận, mục tiêu nghiên cứu khác nhau, nhưng chưa có công trình nào nêu vấn đề
nghiên cứu về tổ chức, hoạt động của bộ máy quản lý tài chính - với vai trò là một nội dung
của quản lý, một “kênh dẫn động” nhằm bảo đảm vận hành có hiệu quả cơ chế quản lý tài
chính, cơ chế tự chủ tài chính đối với các trường đại học công lập trong thực tiễn.
Ba là, đã có một số công trình nghiên cứu về quản lý tài chính các cơ quan nhà nước,
đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Bộ Tài chính, nhưng chưa có công trình nào nghiên cứu sâu
về quản lý tài chính các trường đại học công lập trực thuộc Bộ Tài chính, góp phần tăng
cường công tác quản lý tài chính các trường đại học công lập trực thuộc Bộ Tài chính nói
riêng, các trường đại học công lập ở Việt Nam nói chung trong thời gian tới.
Chính vì vậy, việc đặt vấn đề nghiên cứu đề tài “Quản lý tài chính các trường đại học
công lập trực thuộc Bộ Tài chính” mà nghiên cứu sinh đã lựa chọn thực hiện là cần thiết, và
không trùng lặp với các đề tài đã nghiên cứu trước đây.
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài luận án
Về lý luận, đề tài luận án đã hệ thống hóa, phân tích và phát triển thêm nhằm làm
sáng tỏ hơn những vấn đề lý luận cơ bản về: giáo dục đại học, giáo dục đại học công lập, và
quản lý tài chính, quản lý tài chính các trường đại học công lập; vai trò, vị trí (hay hệ thống
các quyền - lợi ích) của các chủ thể tham gia quản lý tài chính các trường đại học công lập;
kinh nghiệm của một số nước về quản lý tài chính các trường đại học công lập và bài học
cho Việt Nam; thực tiễn trong nước và bài học cho Bộ Tài chính.
Về thực tiễn, đề tài luận án đã đi sâu phân tích, đánh giá rõ nét thực trạng quản lý tài
chính các trường đại học công lập trực thuộc Bộ Tài chính trong giai đoạn 2013-2018 từ
giác độ cơ quan chủ quản và các trường đại học công lập trực thuộc (là các chủ thể tham gia
