29
QUẢN TRỊ ĐỊA PHƢƠNG TRONG VIỆC PHÁT TRIỂN PHONG TRÀO VĂN
HÓA THỂ DỤC THỂ THAO TẠI BÌNH DƢƠNG
TS. Nguyễn Thị ương Thủy
Trung tâm GDTC&QPAN - Đại học Thủ Dầu Một
Tóm tắt
Phát triển phong trào văn hóa, thể dục thể thao để nâng cao mức hƣởng thụ văn
hóa tinh thần cho ngƣời dân, góp phần xây dựng nền tảng tinh thần vững chắc là
nhiệm vụ tối quan trọng của Chính phủ các quốc gia trên thế giới nói chung, và Chính
phủ Việt Nam nói riêng. Nắm bắt đƣợc xu thế chung đó, Bình Dƣơng chú trọng tập
trung triển khai hiệu quả các hoạt động phong trào văn hóa thể dục thể thao, gặt hái
đƣợc nhiều chiến tích, góp phần vào thành tích chung của đoàn thể thao Việt Nam. Bài
tham luận tóm lƣợc tình hình phát triển phong trào thể dục thể thao tại Bình Dƣơng,
đồng thời chỉ ra vai trò quan trọng của công tác quản trị địa phƣơng trong việc chỉ đạo,
duy trì và phát huy phong trào thể dục thể thao tại Bình Dƣơng, góp phần vào công
cuộc xây dựng văn hóa kinh tế xã hội của tỉnh nhà theo xu hƣớng phát triển bền vững.
Từ khóa: quản trị địa phƣơng, phong trào thể dục thể thao, phát triển bền vững
1. Đặt vấn đề
Hoạt động thể dục thể thao (TDTT) nhằm góp phần nâng cao sức khỏe và chất
lƣợng cuộc sống của nhân dân, chất lƣợng nguồn nhân lực… Phát triển TDTT đƣợc
xem là chủ trƣơng lớn của Đảng và Nhà nƣớc trong quá trình thực hiện mục tiêu dân
giàu, nƣớc mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Chính vì vậy, ngay từ những ngày
đầu tiên xây dựng nƣớc Việt Nam dân chủ cộng hòa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kêu gọi
toàn dân tập thể dục vì ―Dân cƣờng thì nƣớc thịnh‖. Đó cũng là quan điểm xuyên suốt
của Đảng ta trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng và phát triển đất nƣớc với định
hƣớng: vì sức khỏe và hạnh phúc của nhân dân, vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc.
Phong trào văn hóa, thể dục thể thao là hoạt động góp phần trọng yếu nâng cao
đời sống văn hóa cho ngƣời dân. Phát triển phong trào văn hóa, thể dục thể thao là một
trong những yếu tố quan trọng để đánh giá cấp độ phát triển của một quốc gia. Ở nƣớc
ta, phát triển thể dục thể thao đƣợc coi là một chính sách xã hội mà nhà nƣớc ngày
càng có vai trò chủ đạo và quyết định. Trong điều kiện và yêu cầu mới, ngành TDTT
cũng dần đổi mới và cải cách hành chính, muốn vậy trƣớc hết các công chức làm việc
trong các cơ quan nhà nƣớc TDTT và những ngƣời công tác trong các tổ chức xã hội
về TDTT, đặc biệt là những ngƣời lãnh đạo các cấp trong ngành TDTT, phải có nhận
30
thức thống nhất, thông suốt những vấn đề cơ bản về lý luận và quan điểm quản lý nhà
nƣớc xã hội chủ nghĩa ở nƣớc ta và vận dụng nó vào thực tiễn quản lý TDTT
1
.
Trong những năm qua, phong trào tập luyện TDTT của quần chúng nhân dân
đã có bƣớc phát triển mới cả về bề rộng và chiều sâu. Cơ chế, thể chế quản lý nhà
nƣớc về TDTT đƣợc củng cố và hoàn thiện; hình thành hệ thống các tổ chức xã hội về
TDTT. Tiềm lực khoa học công nghệ và y học thể thao tăng lên rõ rệt. Cơ sở vật chất
kỹ thuật phục vụ nghiên cứu hiện đại. Xã hội hóa hoạt động thể thao thành tích cao
phát triển phù hợp với xu thế phát triển thể thao thành tích cao hiện đại trên thế giới.
Hoạt động hợp tác quốc tế về thể thao đã góp phần nâng cao trình độ VĐV, năng lực
tổ chức, điều hành của đội ngũ cán bộ quản lý, trọng tài, nhân viên y tế...; thông qua
đó hình ảnh đất nƣớc, con ngƣời Việt Nam đƣợc quảng bá rộng rãi trên toàn thế giới.
Bình Dƣơng là một trong những địa phƣơng có bề dày chiến tích về văn hóa,
thể dục thể thao mạnh mẽ. Sau gần 20 năm tái lập tỉnh (năm 1997, tỉnh Sông Bé tách
ra thành 2 tỉnh Bình Dƣơng và Bình Phƣớc), phong trào văn hóa thể thao Bình Dƣơng
đã có những bƣớc phát triển vƣợt bậc. Mặc dù là tỉnh đƣợc tái lập sau nhƣng Bình
Dƣơng lại có nhiều tiềm năng cũng nhƣ các điều kiện thuận lợi để phát triển phong
trào Thể dục Thể thao (TDTT), nhất là phong trào TDTT quần chúng, thành tích cao
phát triển mạnh trong những năm gần đây. Đặc biệt, từ khi có Nghị quyết số 16/NQ-
CP của Chính phủ ban hành Chƣơng trình hành động thực hiện Nghị quyết số 08-
NQ/TW của Bộ Chính trị về tăng cƣờng sự lãnh đạo của Đảng, tạo bƣớc phát triển
mạnh mẽ về TDTT đến năm 2020 đã đƣa Thể thao Bình Dƣơng vƣơn lên tầm cao mới.
Trong mấy năm trở lại đây, tin vui liên tục đến với thể thao Bình Dƣơng ở cả
cấp độ thể thao đỉnh cao lẫn thể thao phong trào. Nhiều huấn luyện viên (HLV), vận
động viên (VĐV) Bình Dƣơng đạt thành tích tại SEA Games 29. Bên cạnh niềm vui
trên, thể thao Bình Dƣơng có thể tự hào với những hoạt động đƣợc làng thể thao nƣớc
nhà đánh giá cao, nhƣ: Giải bóng đá thành phố mới Bình Dƣơng - giải bóng đá phong
trào (đội hình 11 ngƣời) có quy mô lớn nhất Việt Nam và giá trị giải thƣởng cũng
thuộc hàng ―đỉnh‖ nhất. Phong trào văn hóa thể thao Bình Dƣơng phát triển vƣợt bậc
nhƣ vậy, đó là minh chứng cho sự chỉ đạo, nỗ lực và quan tâm sâu sắc của cơ quan
chính quyền tỉnh Bình Dƣơng, thể hiện rõ vai trò quan trọng của công tác quản lý chỉ
đạo, duy trì và phát huy phong trào thể dục thể thao tại Bình Dƣơng.
2. Phong trào thể dục thể thao tại Bình Dƣơng
1
Nguyễn Hoàng Minh Thuận, Nguyễn Thanh Bình, Hồ Hải, Lê Quý Phƣợng. Giáo trình Quản lý nhà nƣớc về
thể dục thể thao. Nhà xuất bản: ĐHQG-HCM. 2015
31
Cùng với cả Nƣớc, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bình Dƣơng đƣợc hợp
nhất từ 1 số ngành, trải qua thời gian 20 năm xây dựng và phát triển (1995-2015) đến
nay đã đạt đƣợc những thành tựu đáng kể.
Thể thao quần chúng : Phong trào TDTT quần chúng phát triển nhanh ở các đối
tƣợng, khu vực trong tỉnh, gắn liền với phong trào ―Toàn dân rèn luyện thể thao theo
gƣơng Bác Hồ vĩ đại‖, nội dung, hình thức tập luyện phong phú, đa dạng, hoạt động
thể thao từng bƣớc trở thành nhu cầu của đông đảo nhân dân. Đến nay toàn tỉnh đã có
27,7 % dân số tập luyện TDTT thƣờng xuyên (tăng 19,81% so với năm 1997); số gia
đình thể thao đạt 23,5% (tăng 15,83% so với năm 1997); tỷ lệ trƣờng học đảm bảo
Giáo dục thể chất trong những năm qua luôn đạt 100%. Ngoài ra, để định hƣớng hoạt
động phong trào, trung bình hàng năm, các địa phƣơng đã tổ chức đƣợc gần 600 cuộc
thi đấu thể thao và nhiều giải thể thao do các ban, ngành, đoàn thể, doanh nghiệp tự
đứng ra tổ chức; toàn tỉnh có 840 CLB thể thao cơ sở các môn, phục vụ nhu cầu tập
luyện cho các tầng lớp nhân dân
2
.
Thể thao thành tích cao : Những năm qua ngành thể thao Bình Dƣơng đã duy
trì đƣợc một hệ thống đào tạo VĐV các tuyến bài bản. Ngoài đầu tƣ kinh phí, đào tạo
tập trung phát triển các môn thể thao thế mạnh, còn có hệ thống các lớp nghiệp dƣ
tuyến cơ sở, nhằm cung cấp những gƣơng mặt tài năng nhất cho thể thao thành tích
cao.
Với cách làm này, trong những năm qua đang tập trung đào tạo 17 môn thể thao
(chƣa tính các môn theo mô hình xã hội hóa), với 881 vận động viên (210 VĐV tuyến
tuyển; 197 VĐV tuyến trẻ và 474 VĐV tuyến năng khiếu), tăng 744 VĐV so với năm
2001 (137VĐV);. Hàng năm đóng góp nhiều lƣợt vận động viên cho đội tuyển Trẻ và
đội Tuyển quốc gia điển hình nhƣ : VĐV Lại Lý Huynh môn cờ tƣớng, Nguyễn Thùy
Dung môn xe đạp, VĐV Sepha môn thể hình, VĐV Nguyễn Thanh Duy môn
Karatedo…; các môn thể thao thế mạnh đƣợc đầu tƣ và duy trì thƣờng xuyên nhƣ Võ
thuật, thể dục thể hình, bida, xe đạp, quần vợt, bóng đá… đồng thời hàng năm tham
gia khoảng hơn 100 giải thể thao khu vực, toàn quốc, quốc tế; đã giành đƣợc hàng
ngàn huy chƣơng các loại trên tất cả các hệ thống giải. Thành tích rõ nét nhất là qua
các kỳ Đại hội thể dục thể thao toàn quốc; Nếu nhƣ tại Đại hội thể dục thể thao toàn
quốc lần thứ IV năm 2002, đạt 4 HCB, 6HCĐ xếp vị trí thứ 46/66 tỉnh, thành, ngành;
thì tại Đại hội thể dục thể thao toàn quốc lần VI năm 2010, thể thao Bình Dƣơng xuất
sắc đoạt 10 HCV, 12 HCB, 22 HCĐ, xếp vị trí thứ 21/65 tỉnh, thành, ngành tham gia,
vƣợt chỉ tiêu kế hoạch đề ra; vị trí trên tiếp tục đƣợc giữ vững tại Đại hội thể dục thể
thao toàn quốc lần thứ VII năm 2014; có 245 VĐV đạt đẳng cấp quốc gia (trong đó có
76 VĐV cấp kiến tƣớng và 169 VĐV cấp I ), tăng 214 VĐV so với năm 2001
(31VĐV).
2
Báo cáo Sở văn hóa, thể thao và du lịch tỉnh Bình Dƣơng, năm 2016
32
Bênh cạnh đó, hệ thống cơ sở vật chất phục vụ việc tập luyện và thi đấu từ cấp
cơ sở đến cấp tỉnh ngày càng đƣợc hoàn thiện. Hiện nay, ngoài sân vận động tỉnh đạt
tiêu chuẩn tổ chức thi đấu các giải cấp quốc gia, quốc tế; khán đài với sức chứa
khoảng 20.000 chỗ ngồi (khán đài A, B đã bố trí ghế); đƣờng chạy điền kinh phủ nhựa
tổng hợp; dàn đèn chiếu sáng đạt tiêu chuẩn còn có Nhà thi đấu đa năng hiện đại với
sức chứa 1500 chỗ ngồi đã hoàn thành và đi vào hoạt động cùng nhiều công trình thể
thao từng môn khác phục vụ tốt cho tập luyện và thi đấu của các đội thể thao.
Vận động Xã hội hóa thể thao: Đi đầu trong việc xã hội hóa (XHH) thể thao
Bình Dƣơng là ở môn bóng đá. Sau khi ngành thể thao cho phép XHH theo hình thức
cổ phần thì bóng đá Bình Dƣơng cũng rẽ sang một bƣớc ngoặt mới, chói lọi và huy
hoàng hơn, cụ thể đội bóng đá Becamex trong những năm qua đã giành 3 chức vô địch
giải bóng đá chuyên nghiệp quốc gia (V-League), 3 chức vô địch Siêu cúp Quốc gia,
lọt vào bán kết AFC cúp cùng nhiều thành tích cao khác. Tiếp nối bóng đá là đội tuyển
xe đạp nữ đƣợc công ty Cấp thoát nƣớc - Môi trƣờng Bình Dƣơng (Biwase) đầu tƣ.
Hiện nay, đội xe đạp nữ đang là 1 trong 3 trung tâm mạnh nhất nƣớc.
Tiếp đến là môn quần vợt, từ chỗ là vùng trắng trên bản đồ quần vợt Việt Nam,
đến nay quần vợt Bình Dƣơng đã trở thành hình mẫu để cả nƣớc học tập. Hiện tại,
Bình Dƣơng đang sở hữu tay vợt giỏi nhất Việt Nam là Lý Hoàng Nam đạt nhiều
thành tích ngoạn mục ở các giải trẻ thế giới (ITF); có hệ thống đào tạo tài năng trẻ
đƣợc đánh giá là chuyên nghiệp, bài bản, liên tục sản sinh những tay vợt giỏi cho quốc
gia. Song song đó là các môn thể hình, võ thuật, cờ, billards, bowling cũng đƣợc xây
dựng từ nền tảng XHH, xuất phát từ niềm đam mê, tâm huyết mãnh liệt của những cá
nhân
3
.
Một mảng son cần phải nhắc đến trong bức tranh xã hội hóa thể thao Bình
Dƣơng là công tác tổ chức các giải thể thao bằng nguồn kinh phí xã hội hóa, điển hình
nhƣ : Giải bóng đá quốc tế Truyền hình Bình Dƣơng; giải xe đạp nữ quốc tế; giải
billiards carom 3 băng quốc tế; giải việt dã chào năm mới; giải bóng đá thành phố mới
Bình Dƣơng; giải xe đạp phong trào truyền hình Bình Dƣơng; giải bóng đá doanh nhân
mở rộng Báo Bình Dƣơng…Ngoài ra nhiều đơn vị kinh tế, tƣ nhân tham gia đầu tƣ
xây dựng công trình, sân bãi thể thao với quy mô lớn nhƣ : Trung tâm TDTT Cộng
Đồng; Cụm sân bóng đá-quần vợt KCN Mỹ Phƣớc 1; Trung tâm Văn hóa Thể thao
công ty TNHH MTV Cao Su Dầu Tiếng…và đặc biệt là mô hình sân bóng đá mini cỏ
nhân tạo phát triển rất năng động (hiện nay toàn tỉnh có khoảng trên 500 sân bóng đá
đƣợc tƣ nhân đầu tƣ), cùng các công trình sân Golf, sân quần vợt, hồ bơi..,
Hiện nay, Bình Dƣơng đã thành lập đƣợc 9 tổ chức Hội, Liên đoàn thể thao cấp
tỉnh, là những tổ chức xã hội đã có nhiều đóng góp tích cực cùng với ngành tổ chức
quản lý hiệu quả các hoạt động Thể dục Thể thao theo chủ trƣơng xã hội hoá, góp
phần đẩy mạnh phát triển sự nghiệp TDTT trong thời gian qua.
3
Thiên Lý. Báo Bình Dƣơng. 2017
33
3. Vai trò của công tác quản lý cấp chính quyền địa phƣơng trong việc chỉ
đạo, thúc đẩy phát triển phong trào thể dục thể thao tại Bình Dƣơng
Bình Dƣơng luôn tự hào với những thành tựu đạt đƣợc về phong trào thể dục
thể thao. Để có đƣợc sự chuyển biến mạnh mẽ đó điểm đáng ghi nhận chính là sự quan
tâm cao nhất của các cấp Ủy Đảng, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở đã có những chuyển
biến nhận thức sâu sắc về vai trò, trách nhiệm đối với sự nghiệp TDTT; các ngành, các
cấp đã quan tâm và tăng cƣờng chỉ đạo phát triển TDTT ở địa phƣơng, đƣa các chỉ tiêu
phát triển TDTT vào nghị quyết, vào chƣơng trình thi đua hàng năm vì mục tiêu tăng
cƣờng sức khỏe làm cho đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân ngày càng phong
phú. Các cấp Ủy Đảng, chính quyền không ngừng quan tâm duy trì và phát triển hoạt
động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao quần chúng, tạo sân chơi tinh thần lành
mạnh, góp phần nâng cao đời sống văn hóa trên địa bàn dân cƣ.
Các cấp Ủy Đảng, chính quyền quán triệt tinh thần Nghị quyết số 33-NQ/TW
của Ban chấp hành Trung ƣơng Đảng khóa XI, Dự thảo Chƣơng trình đã xác định mục
tiêu gồm: tập trung xây dựng con ngƣời Bình Dƣơng phát triển toàn diện, phát huy
nhân tố con ngƣời, xây dựng đời sống văn hóa lành mạnh, thấm sâu vào đời sống và
hoạt động xã hội; quan tâm đến đời sống văn hóa tinh thần, xây dựng môi trƣờng văn
hóa tại vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, công nhân lao động các
khu, cụm công nghiệp; tiếp tục đẩy mạnh việc đầu tƣ xây dựng các thiết chế văn hóa-
thể thao phục vụ cộng đồng, tƣơng xứng với phát triển kinh tế-xã hội của địa phƣơng.
Toàn tỉnh tập trung đầu tƣ xây dựng các thiết chế văn hóa - thể thao góp phần
xây dựng con ngƣời văn hóa. Cụ thể, phấn đấu đến năm 2020, toàn tỉnh có 100%
huyện, thị, thành phố đầu tƣ hoàn chỉnh các công trình thiết chế văn hóa-thể thao cơ
bản; 60% đến 70% xã, phƣờng, thị trấn có thiết chế văn hóa-thể thao. Hàng năm, có
trên 96% gia đình đạt danh hiệu ―Gia đình văn hóa‖, 80% khu phố đạt danh hiệu ―Khu
phố văn hóa‖, 50% ấp đạt danh hiệu ―Ấp văn hóa‖, trên 96% cơ quan, đơn vị đạt danh
hiệu ―Đơn vị văn hóa‖
4
.
Để đạt đƣợc mục tiêu trên, cơ quan chính quyền cấp địa phƣơng cần thể hiện rõ
vai trò của mình trong các công tác chỉ đạo: tiếp tục đổi mới phƣơng thức lãnh đạo các
cấp đối với lĩnh vực văn hóa; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nƣớc về văn
hóa; xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác văn hóa; tăng cƣờng nguồn lực đối với lĩnh
vực văn hóa. Trong đó, cần quan tâm đến văn minh đô thị, văn hóa giao thông; cân
nhắc thêm mục tiêu xây dựng con ngƣời Bình Dƣơng trong thời kỳ công nghiệp hóa –
hiện đại hóa, tƣơng xứng với sự phát triển của tỉnh nhà, nhất là đời sống văn hóa tinh
thần của lực lƣợng công nhân lao động. Phát triển nhƣng phải bảo tồn, phát huy bản
sắc văn hóa dân tộc.
4
Thông qua Dự thảo Chƣơng trình hành động thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW