Ụ

Ụ

M C L C

Ụ Ụ 1       M C L C ...........................................................................................................

Ờ Ở Ầ  3       L I M  Đ U .....................................................................................................

Ầ PH N I

Ơ Ở Ộ Ự Ủ Ậ Ề Ề C  S  LÝ LU N V  VAI TRÒ VÀ Đ NG L C C A TI N L ƯƠ   NG

Ị ƯỜ Ề Ế TRONG N N KINH T  TH  TR NG. 4                                                                 ........................................................

Ậ Ơ Ả Ề Ề ƯƠ Ữ I. NH NG LÝ LU N C  B N V  TI N L NG. 4                                             ....................................

ề ươ 1. Ti n l 4       ng là gì? ..................................................................................

ả ươ ứ 2. Các hình th c tr  l ng. 5                                                                               ......................................................................

ứ ề ưở 3. Hình th c ti n th 13        ng.  ......................................................................

ươ ươ 4. Thang l ả ng, b ng l ng 14                                                                            ..................................................................

Ơ Ế Ề ƯƠ Ả Ậ II. C  CH  QU N LÍ TI N L 14        NG VÀ THU NH P. .............................

15        III. ĐÁNH GIÁ ...............................................................................................

Ầ PH N II

Ự Ủ Ạ Ề ƯƠ Ủ TH C   TR NG   C A   TI N   L Ề   Ụ NG   VÀ   TÁC   D NG   C A   TI N

ƯƠ Ệ L NG TRONG CÁC DOANH NGHI P 17                                                              ....................................................

Ề ƯƠ Ủ Ậ ƯỜ I.   TÌNH   HÌNH   TI N   L NG   VÀ   THU   NH P   C A   NG I   LAO

Đ NG.Ộ   17        ............................................................................................................

ứ ươ ự ệ ố ể 1. Th c hi n m c l ng t i thi u chung. 17                                                       .............................................

ứ ươ ự ệ ố ể 2. Th c hi n m c l ng t 18        i thi u vùng. ...............................................

Ế Ủ Ề ƯƠ Ự Ạ   II. NGUYÊN NHÂN S  H N CH  C A TI N L Ệ NG HI N NAY . . . .   21

Ầ PH N III

Ộ Ố Ằ M T S Ả   GI I PHÁP   NH M   PHÁT   HUY

Ề ƯƠ Ủ Ệ VAI TRÒ TI N L NG C A CÁC DOANH NGHI P. 23                                     ...........................

Ả Ề ƯƠ Ằ I. GI I PHÁP NH M PHÁT HUY VAI TRÒ TI N L 23        NG. ...................

ƯỚ Ả Ị   II. Đ NH H 26        NG C I CÁCH ......................................................................

1

ề ề ươ ố 1. V  ti n l ng t ể i thi u 26                                                                               .....................................................................

ề ươ ươ 2. V  thang l ả ng, b ng l ng 27                                                                       .............................................................

ơ ế ề ươ ả 3. C  ch  qu n lý ti n l ng 27                                                                          ................................................................

Ế Ậ 31        K T LU N ........................................................................................................

2

Ờ Ở Ầ L I M  Đ U

ứ ướ ự ủ ệ ậ ổ ọ ỹ Đ ng tr c s  thay đ i hàng ngày c a khoa h c­k  thu t­công ngh  và

ố ệ ị ườ ắ ự ồ ự ạ s  c nh tranh kh c li t ngày càng gay g t trên th  tr ng,ngu n nhân l c đã

ả ự ỳ ự ự ở ố ớ ệ ở th c s  tr  thành tài s n c c k  quý giá đ i v i các doanh nghi p. B i vì, các

ể ồ ạ ệ ỉ ể ự ơ ở ệ doanh nghi p ch  có th  t n t i và phát tri n d a trên c  s  phát huy hi u qu ả

ố ườ ủ ệ ố nhân t con ng ả   ầ i. Do đó, m i quan tâm hàng đ u hi n nay c a các nhà qu n

ế ị ượ ườ ộ ể tr  là làm sao đ  khuy n khích đ c ng ế i lao đ ng đem h t tài năng và trí

ể ụ ụ ệ ệ tu  ra đ  ph c v  cho doanh nghi p.

ườ ế ầ ộ ọ ợ ố ớ Còn đ i v i ng i lao đ ng,h  quan tâm đ u tiên đ n các l i ích kinh t ế

ồ ộ ọ ệ và coi đó là ngu n đ ng viên quan tr ng. Th c t ự ế ở ướ n c ta hi n nay, thu

ủ ậ ườ ấ ậ ộ ớ ườ nh p c a ng i lao đ ng còn th p. Chính vì v y, v i ng ề   ộ i lao đ ng, ti n

ươ ự ể ọ ấ ớ ụ ế ạ ộ ộ l ng có tác d ng r t l n trong t o đ ng l c đ  h  lao đ ng. Làm th  nào đ ể

ữ ợ ớ ườ ộ ượ tr ả ươ  l ng h p lí v i nh ng gì ng i lao đ ng đã làm đ ề   ả c và qu n lí ti n

ươ ớ ủ ệ ả ả l ị ng sao có hi u qu  là quan tâm l n c a các nhà qu n tr .

ề ớ ọ ị ề ươ ả ủ V i ý nghĩa đó,em tr n đ  tài “Qu n tr  ti n l ng c a các doanh

ệ ề ế ị ườ ở ướ ”. nghi p trong n n kinh t th  tr ng n c ta

ế ấ ế ồ ầ K t c u bài vi t g m 3 ph n:

ự ủ ơ ở ề ươ ề ầ ậ ộ Ph n I: C  s  lý lu n v  vai trò và đ ng l c c a ti n l ề   ng trong n n

kinh t ế ị ườ  th  tr ng.

ề ươ ụ ủ ự ầ ạ Ph n II: Th c tr ng và tác d ng c a ti n l ệ   ng trong các doanh nghi p

ở ướ  n ệ c ta hi n nay.

ộ ố ả ầ ề ươ ủ ằ Ph n III: M t s  gi i pháp nh m phát huy vai trò c a ti n l ng trong

các doanh nghi p.ệ

ề ượ ờ ự ướ ủ ẫ Đ  tài đã đ c hoàn thành nh  s  h ầ ng d n c a th y giáo – TS. Vũ

Anh Tr ng.ọ

ả ơ Em xin chân thành c m  n!

3

Sinh viên

Hoàng Trung Thành

PH N IẦ

Ơ Ở

Ộ

Ự

Ủ

Ậ

Ề

Ề   C  S  LÝ LU N V  VAI TRÒ VÀ Đ NG L C C A TI N

ƯƠ

Ị ƯỜ

Ề

Ế

L

NG TRONG N N KINH T  TH  TR

NG.

Ậ Ơ Ả Ề Ề ƯƠ Ữ I. NH NG LÝ LU N C  B N V  TI N L NG.

ề ươ 1. Ti n l ng là gì?

ế ế ộ ọ ạ ộ ạ ậ ề Trong n n kinh t k  ho ch hoá t p trung, toàn b  m i ho t đ ng v ề

ế ặ ướ ự ả ướ ế ạ ộ kinh t đ t d i s  qu n lý Nhà n c m t cách có k  ho ch, trong đó k  c ể ả

ề ươ ứ ạ ộ ầ ậ ộ ế k  ho ch hoá s c lao đ ng. Do đó, ti n l ố   ng là m t ph n thu nh p qu c

ượ ướ ế ạ ố ộ ườ dân, đ c Nhà n c phân ph i m t cách có k  ho ch cho ng ộ   i lao đ ng

ố ượ ấ ượ ư ậ ề ươ ộ ị ự theo s  l ng và ch t l ng lao đ ng. Nh  v y ti n l ộ   ng ch u s  tác đ ng

ố ự ế ủ ị ự ế ậ ạ ố ướ ủ c a quy lu t cân đ i, có k  ho ch và ch u s  chi ph i tr c ti p c a Nhà n c.

ế ệ ề Còn n n kinh t ế ị ườ  th  tr ề ng là n n kinh t thong qua quan h  mua – bán,

ấ ủ ị ườ ổ ộ ể ố trao đ i. Nó là m t th  th ng nh t c a các th  tr ng: hàng  hoá tiêu dùng và

ụ ư ệ ả ị ườ ấ ộ ị d ch v , t ứ  li u s n xu t, tài chính, s c lao đ ng, trong đó th  tr ứ ng s c lao

ặ ệ ị ườ ồ ạ ứ ộ ộ đ ng có ý nghĩa đ c bi ọ t quan tr ng. Th  tr ng s c lao đ ng t n t ứ   i khi s c

ề ệ ả ộ ở lao đ ng tr  thành hàng hoá hay ph i có hai đi u ki n sau:

ườ ứ ự ủ ộ +   Ng ộ i lao đ ng đ ượ ự c t do bán s c lao đ ng ( năng l c ) c a mình và

ờ ạ ấ ị ứ ễ ả ờ bán có th i h n nh t đ nh , ch  không ph i bán trong th i gian vĩnh vi n.

ườ ộ ư ệ ả ấ ặ ấ ướ +   Ng i lao đ ng không có t li u s n xu t ho c có r t ít. Tr c đây

ỉ ớ ị ướ ề ệ ệ ằ ế ư ệ ả ấ ườ quan ni m r ng ch  v i đi u ki n b  t c h t t li u s n xu t thì ng i lao

ự ế ủ ứ ể ớ ộ ộ đ ng m i có th  bán s c lao đ ng c a mình. Song, th c t ngày nay không

ả ườ ứ ề ộ ư ệ ả ọ ữ ph i nh ng ng i bán s c lao đ ng đ u không có t ấ  li u s n xu t mà h  có

4

ể ọ ư ế ả ặ ả ấ ấ ít. Nh ng có th  h  không bi t s n xu t – kinh doanh ho c s n xu t – kinh

ả ơ ứ ệ ộ doanh không có hi u qu  h n là đi làm thuê (bán s c lao đ ng ).

ậ ự ồ ạ ừ ị ườ ủ ứ Và khi đã th a nh n s  t n t i khách quan c a th  tr ộ   ng s c lao đ ng

ề ươ ạ ạ ố ộ ỉ thì ti n l ng không ch  thu c ph m trù phân ph i mà còn là ph m trù trao

ạ ị ổ đ i, ph m trù có giá tr .

ứ ạ ộ ề Trong n n kinh t ế ị ườ  th  tr ộ ng, hàng hoá s c lao đ ng là m t lo i hàng hoá

ệ ặ đ c bi t, th  hi n ể ệ ở ỗ  ch :

ỉ ể ệ ị ử ụ ứ ủ ộ ệ   +  Giá tr  s  d ng c a hàng hoá s c lao đ ng ch  th  hi n rõ trong vi c

ị ớ ớ ẽ ạ ứ ộ ộ ơ   tiêu dùng s c lao đ ng. Và khi tiêu dùng nó s  t o ra m t giá tr  m i l n h n

ị ầ giá tr  ban đ u đã tiêu hao.

ị ứ ộ ượ ằ ị ư ệ +   Giá tr  s c lao đ ng đ c đo b ng giá tr  các t ạ ầ    li u sinh ho t c n

ế ể ứ ủ ộ ườ thi t đ  tái s c lao đ ng c a con ng i.

ề ươ ậ ả ứ ả ứ ộ ộ Do v y, ti n l ng là giá c  s c lao đ ng. Và giá c  s c lao đ ng có th ể

ầ ứ ị ủ ệ ộ ộ ỳ ộ dao đ ng quanh giá tr  c a nó tu  thu c vào quan h  cung ­ c u s c lao đ ng.

ạ ề ươ ấ ế ừ ộ ướ Tóm l i, ti n l ả ng mang b n ch t kinh t ­xã h i. Nó v a là th c đo

ừ ắ ị ủ ả ơ ớ ị ườ ấ giá tr , là đ n v  c a chi phí s n xu t kinh doanh, v a g n v i con ng i và

ộ ố ủ ọ cu c s ng c a h .

ề ươ ệ ệ ậ ậ Ngoài khái ni m ti n l ng còn khái ni m thu nh p. Thu nh p là t ấ ả  t c

ả ườ ậ ộ ượ ừ ệ các kho n thu mà ng i lao đ ng nh n đ c ( t ủ ế    doanh nghi p la ch  y u )

ề ươ ồ ưở ề ậ ấ ả ặ bao g m ti n l ề ng, ti n th ng, các kho n ti n khác ho c v t ch t mà

ệ ấ ườ ộ doanh nghi p cung c p cho ng i lao đ ng.

ứ ả ươ 2. Các hình th c tr  l ng.

ườ ở ả ươ ứ ệ Thông th ng, các doanh nghi p có 3 hình th c tr  l ng chính là: tr ả

ươ ả ươ ả ẩ ờ l ng theo th i gian, theo s n ph m và tr  l ng khoán.

5

ả ươ ề ươ ượ ứ ả ứ Hình th c tr  l ng theo thòi gian: là ti n l ng đ c tr  căn c  vào

ộ ỹ ứ ậ ờ ề   ệ ủ trình đ  k  thu t và th i gian làm vi c c a công nhân. Có hình th c tính ti n

ươ ấ ươ ả ơ ấ l ng đ n gi n theo su t l ắ   ờ ng cao hay th p và th i gian làm dài hay ng n

ạ ề ươ ế ợ ữ ờ ế ị quy t đ nh; l ứ i có hình th c tính ti n l ớ ề   ng k t h p gi a th i gian v i ti n

ưở ặ ượ ấ ượ ỉ ố ượ khen th ạ ng khi đ t ho c v t ch  tiêu ch t l ng và s  l ng.

ả ươ ả ươ ệ ả ứ Hình th c tr  l ẩ ng theo s n ph m: là vi c tr  l ng cho công nhân

ố ượ ả ẩ ả ấ ơ ị (nhóm công nhân) theo s  l ế   ng s n ph m s n xu t ra (đ n v  tính là chi c,

ấ ườ ượ ạ kg, t n, mét...) th ng đ c phân ra các lo i sau:

ả ươ ề ươ ự ế ả ẩ ừ ả ng theo s n ph m tr c ti p: là ti n l ng tr  cho t ng ng ườ   i ­ Tr  l

ố ữ ố ượ ằ ớ ơ ả ẩ ả ấ công nhân b ng tích s  gi a s  l ng s n ph m  s n xu t ra v i đ n giá.

ả ươ ố ớ ộ ố ụ ể ả ẩ ậ ệ   ng theo s n ph m t p th : áp d ng đ i v i m t s  công vi c ­ Tr  l

ươ ộ ố ủ ề ệ ặ ấ s nả   xu t theo ph ng pháp dây chuy n ho c m t s  công vi c th  công

ư ề ế nh ng có liên quan đ n nhi u công nhân.

ả ươ ố ớ ộ ố ụ ế ả ẩ ỉ ng theo s n ph m gián ti p: ch  áp d ng đ i v i m t s  công ­ Tr  l

ệ ủ ọ ụ ụ ả ưở ế ả ớ nhân ph c v  mà công vi c c a h  có  nh h ộ   ng l n đ n thành qu  lao đ ng

ưở ẩ ủ c a công nhân chính h ả ng theo s n ph m.

ả ươ ả ươ ứ ả ẩ ỹ ế ng theo s n ph m lu  ti n: là hình th c tr  l ả   ầ ng ph n s n ­  Tr  l

ứ ở ơ ị ườ ể ngượ   trong đ nh m c kh i đi m tính theo đ n giá bình th l ả   ầ ng; ph n s n

ượ ượ ứ ể ẽ ở ơ ơ l ng v t m c kh i đi m s  tính theo đ n giá cao h n.

ả ươ ả ẩ ưở ả ươ ự ả ­ Tr  l ng theo s n ph m có th ng: là tr  l ế   ẩ ng s n ph m tr c ti p

ế ộ ề ớ ưở ế ợ k t h p v i ch  đ  ti n th ng.

ả ươ ả ươ ứ ứ Hình th c tr  l ộ ng khoán: cũng là m t trong hình th c tr  l ng theo

ể ị ứ ừ ụ ữ ệ ẩ s nả   ph m, áp d ng cho nh ng công vi c không th  đ nh m c cho t ng chi

ế ệ ậ ộ ườ ố ượ ợ ti t, b  ph n công vi c mà th ng giao kh i l ệ ổ ng công vi c t ng h p và

ấ ị ả ộ ờ ph i hoàn thành trong m t th i gian nh t đ nh.

ế ộ ả ươ ứ ề ệ ị Quy đ nh hi n hành v  hình th c và ch  đ  tr  l ng

6

ả ươ ứ ủ ề ậ ộ ộ ị Theo quy đ nh c a B  Lu t Lao đ ng v  hình th c tr  l ng:

ườ ử ụ ả ươ ứ ọ ộ ­ Ng ề i s  d ng lao đ ng có quy n ch n các hình th c tr  l ng theo

ờ ờ ư ầ ả ả th i gian (gi ẩ , ngày, tu n, tháng), theo s n ph m, theo khoán nh ng ph i duy

ả ươ ứ ấ ị ả ộ ờ ọ trì hình th c tr  l ng đã ch n trong m t th i gian nh t đ nh và ph i thông

ườ ế báo cho ng ộ i lao đ ng bi t.

ườ ưở ươ ờ ầ ượ ả ươ ­ Ng ộ i lao đ ng h ng l ng gi , ngày, tu n đ c tr  l ng sau gi ờ   ,

ệ ấ ầ ặ ượ ả ộ ư ả ậ ngày, tu n làm vi c  y ho c đ c tr g p do hai bên tho  thu n, nh ng ít

ả ả ộ ộ ầ ấ nh t 15 ngày ph i tr  g p m t l n.

ườ ưở ươ ượ ả ươ ả ­ Ng ộ i lao đ ng h ng l ng tháng đ c tr  l ộ ầ   ng c  tháng m t l n

ặ ử ộ ầ ho c n a tháng m t l n.

ườ ưở ươ ả ượ ­ Ng ộ i lao đ ng h ng l ẩ ng theo s n ph m, theo khoán, đ c tr ả

ươ ậ ủ ế ệ ề ả ả l ng theo tho  thu n c a hai bên; n u công vi c ph i làm trong nhi u tháng

ượ ạ ứ ươ ố ượ ệ thì hàng tháng đ c t m  ng l ng theo kh i l ng công vi c đã làm trong

tháng.

ườ ượ ả ươ ự ế ầ ủ ờ ạ ­ Ng ộ i lao đ ng đ c tr  l ng tr c ti p, đ y đ , đúng th i h n và t ạ   i

ệ ơ n i làm vi c.

ườ ặ ợ ệ ậ ượ Trong tr ng h p đ c bi ả t ph i tr ả ươ  l ng ch m thì không đ ậ   c ch m

ộ ườ ử ụ ả ề ộ ườ quá m t tháng và ng i s  d ng lao đ ng ph i đ n bù cho ng ộ   i lao đ ng

ấ ề ử ế ề ả ộ ệ ấ ằ m t kho n ti n ít nh t b ng lãi su t ti n g i ti t ki m do ngân hàng Nhà

ướ ố ạ ả ươ ờ n c công b  t ể i th i đi m tr  l ng.

ươ ượ ả ằ ề ệ ặ ằ ộ ­ L ng đ c tr b ng ti n m t. Vi c tr ả ươ  l ầ ng m t ph n b ng séc

ế ặ ướ ề ả ậ ớ ho c ngân phi u do Nhà n ệ   c phát hành do hai bên tho  thu n v i đi u ki n

ệ ạ ườ ộ không gây thi ề t h i, phi n hà cho ng i lao đ ng.

ườ ề ượ ộ ế ừ ả ấ ọ ­ Ng i lao đ ng có quy n đ c bi ề   t lý do m i kho n kh u tr  vào ti n

ươ ủ ướ ấ ườ l ng c a mình. Tr c khi kh u tr ừ ề ươ  ti n l ủ ng c a ng ộ i lao đ ng, ng ườ   i

7

ả ả ậ ấ ộ ớ ử ụ s  d ng lao đ ng ph i th o lu n v i Ban ch p hành công đoàn c  s ; tr ơ ở ườ   ng

ừ ấ ượ ề ươ ừ ấ ợ h p kh u tr  thì cũng không đ c kh u tr  quá 30% ti n l ng hàng tháng.

ườ ử ụ ộ ượ ệ ử ạ ằ ụ ­ Ng i s  d ng lao đ ng không đ c áp d ng vi c x  ph t b ng hình

ứ ươ ườ ộ th c cúp l ủ ng c a ng i lao đ ng.

ế ộ ả ươ Ch  đ  tr  l ờ ng làm đêm, làm thêm gi :

ườ ộ ả ươ ­ Ng i lao đ ng làm thêm gi ờ ượ  đ c tr  l ơ ng theo đ n giá ti n l ề ươ   ng

ề ươ ặ ư ủ ệ ho c ti n l ng c a công vi c đang làm nh  sau:

ườ +) Vào ngày th ấ ằ ng, ít nh t b ng 150%;

ấ ằ ầ ỉ +) Vào ngày ngh  hàng tu n, ít nh t b ng 200%;

ễ ỉ ưở ươ +) Vào ngày l , ngày ngh  có h ng l ấ ằ ng, ít nh t b ng 300%.

ế ườ ượ ữ ỉ ờ N u ng ộ i lao đ ng đ c ngh  bù nh ng gi làm thêm , thì ng ườ ử  i s

ớ ề ươ ả ả ệ ề ộ ỉ ầ ụ d ng lao đ ng ch  ph i tr  ph n ti n chênh l ch so v i ti n l ng tính theo

ề ươ ủ ủ ề ặ ơ đ n giá ti n l ệ   ệ ng ho c ti n công c a công vi c đang làm c a ngày làm vi c

ườ bình th ng.

ườ ệ ộ ượ ả ­ Ng i lao đ ng làm vi c vào ban đêm, thì đ ấ ằ   c tr  thêm ít nh t b ng

ề ươ ề ươ ơ ề ươ ủ 30% ti n l ng tính theo đ n giá ti n l ặ ng ho c ti n l ệ   ng c a công vi c

đang làm vào ban ngày.

ế ộ ả ươ ừ ườ ừ ệ ả ợ Ch  đ  tr  l ệ ng ng ng vi c: trong tr ng h p ph i ng ng vi c, ng ườ   i

ượ ả ươ ộ lao đ ng đ c tr  l ư ng nh  sau:

ế ỗ ủ ườ ử ụ ộ ườ ượ ­ N u do l i c a ng i s  d ng lao đ ng, thì ng ộ i lao đ ng đ c tr ả

ủ ề ươ đ  ti n l ng;

ế ỗ ủ ườ ộ ườ ượ ­ N u do l i c a ng i lao đ ng thì ng i đó không đ c tr ả ươ  l ng;

ữ ườ ừ ệ ả ộ ơ ị ượ nh ng ng i lao  đ ng khác trong cùng  đ n v  ph i ng ng vi c  đ c  tr ả

ươ ư ứ ậ ả ượ ấ l ng theo m c do hai bên tho  thu n nh ng không đ ứ   ơ c th p h n m c

ươ ố l ng t ể i thi u.

8

ự ố ề ệ ế ướ ỗ ủ ườ ử ụ ­ N u vì s  c  v  đi n, n c mà không do l i c a ng i s  d ng lao

ề ươ ữ ặ ấ ả ộ đ ng ho c vì nh ng nguyên nhân b t kh  kháng, thì ti n l ng do hai bên

ư ậ ả ượ ứ ươ ấ ố tho  thu n, nh ng không đ ơ c th p h n m c l ng t ể i thi u.

ế ộ ả ươ ữ ườ ợ Ch  đ  tr  l ng trong nh ng tr ng h p khác:

ườ ệ ấ ậ ợ ợ ­ Trong tr ể   ng h p sáp nh p, h p nh t, chia, tách doanh nghi p, chuy n

ề ử ụ ề ở ữ ả ủ ề ả ặ ệ   quy n s  h u, quy n qu n lý ho c quy n s  d ng tài s n c a doanh nghi p

ườ ử ụ ế ế ả ươ ệ ả ộ ị thì ng i s  d ng lao đ ng k  ti p ph i ch u trách nhi m tr  l ng và các

ề ợ ườ ộ ừ ệ ể quy n l i khác cho ng i lao đ ng t doanh nghi p cũ chuy n sang. Trong

ườ ề ươ ệ ả ợ ị ợ ấ ệ tr ng h p doanh nghi p b  phá s n thì ti n l ng, tr ả    c p thôi vi c, b o

ề ợ ể ộ ủ ườ ả ướ ậ ộ hi m xã h i và các quy n l i khác c a ng i lao đ ng theo tho c t p th ể

ợ ướ ế ả ồ ộ ợ ứ ự ư ế và h p đ ng lao đ ng đã ký k t là kho n n  tr c h t trong th  t u tiên

thanh toán.

ặ ả ặ ườ ­ Khi b n thân ho c gia đình g p khó khăn, ng ộ i lao đ ng đ ượ ạ   c t m

ứ ề ươ ề ệ ả ậ ng ti n l ng theo đi u ki n do hai bên tho  thu n.

ườ ử ụ ạ ứ ề ươ ộ ườ ­ Ng i s  d ng lao đ ng t m  ng ti n l ng cho ng ả   ộ i lao đ ng ph i

ỉ ệ ể ụ ờ ạ t m th i ngh  vi c đ  làm các nghĩa v  công dân.

Ộ Ố Ề Ộ Ậ Ộ * M T S  ĐI U TRONG B  LU T LAO Đ  NG:

Đi u 55ề

ề ươ ườ ậ ả ợ ộ Ti n l ủ ng c a ng ồ   i lao đ ng do hai bên tho  thu n trong h p đ ng

ộ ượ ấ ượ ả ộ ệ ả lao đ ng và đ ấ c tr  theo năng su t lao đ ng, ch t l ng và hi u qu  công

ứ ươ ệ ườ ộ ượ ứ ươ ấ vi c. M c l ủ ng c a ng i lao đ ng không đ ơ c th p h n m c l ng t ố   i

ể ướ ị thi u do Nhà n c quy đ nh.

Đi u 56ề

ứ ươ ố ượ ấ ả ả ạ ị M c  l ng  t ể i thi u  đ c   n  đ nh theo giá sinh ho t, b o  đ m cho

ườ ệ ề ệ ả ấ ộ ơ ộ ng i lao đ ng làm công vi c gi n đ n nh t trong đi u ki n lao đ ng bình

9

ườ ắ ứ ả ả ầ ộ ộ ơ ỹ th ấ ứ   ng bù đ p s c lao đ ng gi n đ n và m t ph n tích lu  tái s n xu t s c

ở ộ ộ ượ ứ ươ lao đ ng m  r ng và đ ứ ể c dùng làm căn c  đ  tính các m c l ng cho các

ạ ộ lo i lao đ ng khác.

ố ứ ươ ế ị ủ ố ể Chính ph  quy t đ nh và công b  m c l ng t i thi u chung, m c l ứ ươ   ng

ứ ươ ể ố ờ ỳ ừ ể ấ ố t i thi u vùng, m c l ng t ế   i thi u ngành cho t ng th i k  sau khi l y ý ki n

ộ ổ ệ ệ ủ ạ ườ ử ụ ộ T ng liên đoàn lao đ ng Vi t Nam và đ i di n c a ng i s  d ng lao đ ng.

ề ươ ỉ ố ự ế ủ ạ Khi ch  s  giá sinh ho t tăng lên làm cho ti n l ng th c t c a ng ườ   i

ủ ề ị ả ứ ươ ộ ỉ ố ể lao đ ng b  gi m sút, thì Chính ph  đi u ch nh m c l ng t ể ả   i thi u đ  b o

ề ươ ự ế ả đ m ti n l ng th c t .

Đi u 57ề

ủ ố ươ ươ ể Chính ph  công b  thang l ả ng, b ng l ơ ở ng đ  làm c  s  tính các ch ế

ể ể ả ộ ờ ộ ả đ  b o hi m xã h i, b o hi m y t ế ề ươ , ti n l ng khi làm thêm gi , làm đêm,

ừ ệ ỉ ườ ỉ ệ ủ ợ ườ ng ng vi c, ngh  hàng năm và các tr ng h p ngh  vi c khác c a ng i lao

ế ấ ộ ệ ệ ổ ộ đ ng sau khi l y ý ki n T ng liên đoàn lao đ ng Vi ủ   ạ t Nam và đ i di n c a

ườ ử ụ ộ ng i s  d ng lao đ ng.

Đi u 58ề

ườ ử ụ ả ươ ứ ọ ộ 1­ Ng ề i s  d ng lao đ ng có quy n ch n các hình th c tr  l ng theo

ờ ờ ư ầ ả ả th i gian (gi ẩ , ngày, tu n, tháng), theo s n ph m, theo khoán nh ng ph i duy

ả ươ ứ ấ ị ả ộ ọ ờ trì hình th c tr  l ng đã ch n trong m t th i gian nh t đ nh và ph i thông

ườ ế báo cho ng ộ i lao đ ng bi t.

ườ ưở ươ ờ ầ ượ ả ươ 2­ Ng ộ i lao đ ng h ng l ng gi , ngày, tu n đ c tr  l ng sau gi ờ   ,

ệ ấ ầ ặ ượ ả ộ ư ả ậ ngày, tu n làm  vi c  y ho c đ c tr  g p do hai bên tho  thu n, nh ng ít

ả ượ ấ ộ ầ ả ộ nh t 15 ngày ph i đ c tr  g p m t l n.

ườ ưở ươ ượ ả ươ ả 3­ Ng ộ i lao đ ng h ng l ng tháng đ c tr  l ộ ầ   ng c  tháng m t l n

ặ ử ộ ầ ho c n a tháng m t l n.

10

ườ ưở ươ ả ượ 4­ Ng ộ i lao đ ng h ng l ẩ ng theo s n ph m, theo khoán, đ c tr ả

ươ ậ ủ ế ệ ề ả ả l ng theo tho  thu n c a hai bên; n u công vi c ph i làm trong nhi u tháng

ượ ạ ứ ươ ố ượ ệ thì hàng tháng đ c t m  ng l ng theo kh i l ng công vi c đã làm trong

tháng.

Đi u 59ề

ườ ượ ả ươ ờ ạ ự ế ầ 1­ Ng ộ i lao đ ng đ c tr  l ủ ng tr c ti p, đ y đ , đúng th i h n và

ạ ơ ệ t i n i làm vi c.

ườ ặ ợ ệ ả ả ươ ậ ượ Trong tr ng h p đ c bi t ph i tr  l ng ch m, thì không đ ậ   c ch m

ộ ườ ử ụ ả ề ộ ườ quá m t tháng và ng i s  d ng lao đ ng ph i đ n bù cho ng ộ   i lao đ ng

ấ ề ử ế ề ả ộ ệ ấ ằ m t kho n ti n ít nh t b ng lãi su t ti n g i ti t ki m do Ngân hàng Nhà

ướ ố ạ ả ươ ờ n c công b  t ể i th i đi m tr  l ng.

ươ ượ ả ằ ề ệ ặ ằ ộ 2­ L ng đ c tr b ng ti n m t. Vi c tr ả ươ  l ầ ng m t ph n b ng séc

ế ặ ướ ề ậ ả ớ ho c ngân phi u do Nhà n ệ   c phát hành, do hai bên tho  thu n v i đi u ki n

ệ ạ ườ ộ không gây thi ề t h i, phi n hà cho ng i lao đ ng.

Đi u 60ề

ườ ề ộ ượ ế ả ấ ọ ừ 1­ Ng i lao đ ng có quy n đ c bi t lý do m i kho n kh u tr vào

ề ươ ủ ướ ấ ườ ộ ti n l ng c a mình. Tr c khi kh u tr ừ ề ươ  ti n l ủ ng c a ng i lao  đ ng,

ườ ử ụ ả ả ậ ấ ộ ớ ng ơ ở   i s  d ng lao đ ng ph i th o lu n v i Ban ch p hành công đoàn c  s ;

ườ ấ ợ ượ ề ươ ừ ấ tr ừ ng h p kh u tr  thì cũng không đ c kh u tr  quá 30% ti n l ng hàng

tháng.

ườ ử ụ ộ ượ ệ ử ạ ằ ụ 2­ Ng i s  d ng lao đ ng không đ c áp d ng vi c x  ph t b ng hình

ứ ươ ườ ộ th c cúp l ủ ng c a ng i lao đ ng .

Đi u 61ề

ườ ộ ả ươ 1­ Ng i lao đ ng làm thêm gi ờ ượ  đ c tr  l ư ng nh  sau:

11

ườ ượ ả ươ ấ ằ ủ a) Vào ngày th ng, đ c tr  l ng ít nh t b ng 150% c a ti n l ề ươ   ng

ờ ủ ệ ườ gi c a ngày làm vi c bình th ng;

ặ ầ ỉ ả ươ b) Vào ngày ngh  hàng tu n ho c ngày l ễ ượ , đ c tr  l ấ ằ   ng ít nh t b ng

ủ ề ươ ờ ủ ệ ườ 200% c a ti n l ng gi c a ngày làm vi c bình th ng.

ế ờ ượ ả ị N u làm thêm gi vào ban đêm thì còn đ c tr  thêm theo quy đ nh t ạ   i

ề ả kho n 2 Đi u này.

ế ườ ượ ữ ỉ ờ N u ng ộ i lao đ ng đ c ngh  bù nh ng gi làm thêm, thì ng ườ ử  i s

ớ ề ươ ệ ề ả ả ộ ỉ ầ ụ d ng lao đ ng ch  ph i tr  ph n ti n chênh l ch so v i ti n l ng gi ờ ủ    c a

ệ ườ ngày làm vi c bình th ng.

ườ ệ ộ ị ạ ủ ề 2­ Ng i lao đ ng làm vi c vào ban đêm quy đ nh t i Đi u 70 c a B ộ

ậ ượ ủ ề ươ ấ ằ ả lu t này, thì đ c tr  thêm ít nh t b ng 30% c a ti n l ệ ng làm vi c vào ban

ngày.

Đi u 62ề

ườ ừ ệ ả ợ ườ ượ ả ươ Trong tr ng h p ph i ng ng vi c, ng ộ i lao đ ng đ c tr  l ng nh ư

sau:

ỗ ủ ườ ử ụ ộ ườ ượ ế 1­ N u do l i c a ng i s  d ng lao đ ng, thì ng ộ i lao đ ng đ c tr ả

ủ ề ươ đ  ti n l ng;

ỗ ủ ườ ộ ườ ượ ả ươ ế 2­ N u do l i c a ng i lao đ ng thì ng i đó không đ c tr  l ng;

ữ ườ ừ ệ ả ộ ơ ị ượ nh ng ng i lao  đ ng khác trong cùng  đ n v  ph i ng ng vi c  đ c  tr ả

ươ ư ứ ả ậ ượ ấ l ng theo m c do hai bên tho  thu n nh ng không đ ứ   ơ c th p h n m c

ươ ố l ng t ể i thi u;

ự ố ề ệ ế ướ ỗ ủ ườ ử ụ 3­ N u vì s  c  v  đi n, n c mà không do l i c a ng i s  d ng lao

ề ươ ữ ặ ấ ả ộ đ ng ho c vì nh ng nguyên nhân b t kh  kháng, thì ti n l ng do hai bên

ư ậ ả ượ ứ ươ ấ ố tho  thu n, nh ng không đ ơ c th p h n m c l ng t ể i thi u.

Đi u 63ề

12

ế ộ ụ ấ ề ưở ậ ươ Các ch  đ  ph  c p, ti n th ng, nâng b c l ế   ế ộ ng, các ch  đ  khuy n

ể ượ ả ậ ộ ồ ợ khích khác có th  đ c tho  thu n trong h p đ ng lao đ ng, tho ả ướ ậ   c t p

ế ủ ệ ể ặ ị th  ho c quy đ nh trong quy ch  c a doanh nghi p.

Đi u 64ề

ườ ử ụ ệ ộ ậ Ng i s  d ng lao đ ng có trách nhi m trích t ừ ợ  l i nhu n hàng năm đ ể

ưở ườ ệ ạ ộ ệ ừ ộ ở th ng cho ng i lao đ ng đã làm vi c t i doanh nghi p t m t năm tr  lên,

ớ ặ ủ ừ ủ ủ ể ạ ị ợ theo quy đ nh c a Chính ph  phù h p v i đ c đi m c a t ng lo i doanh

nghi p.ệ

Đi u 65ề

ử ụ ơ ườ ặ ầ ườ 1­ N i nào s  d ng ng i  cai th u ho c ng i có vai trò trung gian

ươ ự ườ ử ụ ủ ả ộ ị t ng t thì ng i s  d ng lao đ ng là ch  chính ph i có danh sách và đ a ch ỉ

ườ ấ ữ ườ ệ ộ ữ ủ c a nh ng ng i  y kèm theo danh sách nh ng ng ớ   i lao đ ng làm vi c v i

ậ ề ả ệ ọ ả ả ủ ả ị ọ h  và ph i b o đ m vi c h  tuân theo quy đ nh c a pháp lu t v  tr  công lao

ệ ộ ộ ộ đ ng, an toàn lao đ ng và v  sinh lao đ ng.

ườ ầ ặ ườ ươ ế 2­ N u ng i cai th u ho c ng i có vai trò trung gian t ng t ự ả   tr

ả ươ ế ặ ề ợ ả ả thi u ho c không tr  l ng và không b o đ m các quy n l i khác cho ng ườ   i

ộ ườ ử ụ ủ ệ ả ộ ị lao đ ng, thì ng i s  d ng lao đ ng là ch  chính ph i ch u trách nhi m tr ả

ươ ề ợ ả ườ ộ ườ l ả ng và b o đ m các quy n l i đó cho ng i lao đ ng. Trong tr ợ   ng h p

ườ ử ụ ủ ề ầ ộ ườ này, ng i s  d ng lao đ ng là ch  chính có quy n yêu c u ng ầ   i cai th u

ườ ươ ự ề ầ ặ ơ ặ ho c ng i có vai trò trung gian t ng t đ n bù ho c yêu c u c  quan Nhà

ướ ề ẩ ả ủ ế ậ ấ ị n c có th m quy n gi i quy t tranh ch p theo quy đ nh c a pháp lu t.

ứ ề ưở 3. Hình th c ti n th ng.

ưở ề ươ ự ề ấ ả ổ ề Ti n th ng th c ch t là kho n ti n b  xung cho ti n l ằ ng nh m quán

ệ ơ ệ ắ ả ả ố ộ tri ấ   t h n nguyên t c phân ph i theo đ ng và nâng cao hi u qu  trong s n xu t

kinh doanh.

13

ậ ậ ầ ợ ậ ượ ạ ả ấ Th t v y, ph n l i nhu n đ c t o ra trong quá trình s n xu t không ch ỉ

ự ủ ủ ệ ủ   có vai trò c a ch  doanh nghi p mà còn có vai trò đóng góp tích c c c a

ườ ố ợ ệ ộ ậ ả ộ ng i lao đ ng. Do đó, trong vi c phân ph i l ầ   i nhu n ph i trích m t ph n

ườ ướ ạ ề ưở cho ng ộ i lao đ ng ( d i d ng ti n th ng ).

ể ề ưở ữ ế ộ Có th  nói ti n th ậ   ệ ng là m t trong nh ng bi n pháp khuy n khích v t

ườ ế ấ ố ớ ch t đ i v i ng i lao đông trong quá trình làm vi c. ệ Vì th  nó có tác dung

ườ ệ ộ ộ đ ng viên và kích thích ng i lao đ ng làm vi c

ươ ươ 4. Thang l ả ng, b ng l ng

ướ ươ ả ươ ớ Nhà n c ban hành 21 thang l ng và 25 b ng l ệ ề   ng v i quan h  ti n

ươ ố ể ố ố ớ ụ l ng t i thi u, trung bình, t i đa là 1, 1,82 và 7,06 áp d ng đ i v i doanh

ệ ướ ố ớ ầ ư ướ ệ ố nghi p Nhà n c. Đ i v i doanh nghi p có v n đ u t n c ngoài và doanh

ệ ệ ạ ậ ộ ượ ụ ề ậ nghi p   ho t   đ ng   theo   Lu t   Doanh   nghi p   đ c   quy n   v n   d ng   thang

ươ ươ ướ ặ ự ự l ả ng, b ng l ng do Nhà n c ban hành ho c t ớ    xây d ng và đăng ký v i

ộ ị ươ ơ c  quan lao đ ng đ a ph ng.

Ề ƯƠ Ơ Ả Ế II. C  CH  QU N LÍ TI N L NG VÀ THU NH

P.Ậ

ố ớ ệ ướ ệ ậ ề ươ ạ Đ i v i doanh nghi p nhà n ế c, vi c l p k  ho ch ti n l ng và xác

ề ươ ơ ả ắ ệ ấ ớ ộ ị đ nh đ n giá ti n l ả ả   ng ph i g n v i năng su t lao đ ng và hi u qu  s n

ủ ệ ấ ố ượ ủ ộ ề xu t, kinh doanh c a doanh nghi p. Giám đ c đ c quy n ch  đ ng trong

ả ươ ệ ườ ệ ả ắ ấ ộ ớ ộ vi c tr  l ng cho ng i lao đ ng g n v i năng su t lao đ ng, hi u qu  và

ứ ộ ủ ừ ườ ướ ự ứ ệ ẩ ị m c đ  đóng góp c a t ng ng i. Nhà n c th c hi n ch c năng th m đ nh,

ầ ư ướ ệ ể ề ố ỉ ố ớ ki m soát và đi u ch nh. Đ i v i doanh nghi p có v n đ u t n c ngoài và

ạ ộ ệ ệ ậ ướ doanh nghi p ho t đ ng theo Lu t Doanh nghi p, Nhà n ứ   ị c quy đ nh m c

ươ ố ấ ị ể ắ ị ướ l ng t i thi u, quy đ nh các nguyên t c có tính ch t đ nh h ng, làm căn c ứ

ề ươ ứ ề ề ệ ụ ể ể đ  doanh nghi p c  th  hoá m c ti n l ng, ti n công theo đi u ki n c  th ệ ụ ể

ế ị ả ươ ề ệ ườ ủ ừ c a t ng ngành ngh . Doanh nghi p quy t đ nh tr  l ng cho ng ộ   i lao đ ng

14

ả ả ị ườ ứ ứ ề ệ ấ căn c  vào hi u qu  s n xu t, kinh doanh, m c ti n công trên th  tr ng và

ả ướ ậ ả ồ ợ ộ ậ ộ tho  thu n trong h p đ ng lao đ ng, tho ể c lao đ ng t p th .

III. ĐÁNH GIÁ

ế ộ ề ươ ự ệ ư ể ớ Qua 8 năm th c hi n ch  đ  ti n l ng m i, có th  đánh giá nh  sau:

ặ ượ a) M t đ c.

ệ ượ ộ ố ụ ề ươ ủ ặ ố ự ­ Đã th c hi n đ c m t s  m c tiêu đ t ra c a ti n l ng t ể   i thi u,

ứ ươ ượ ề ệ ươ ứ ị m c l ng đã đ c “ti n t hoá”, ph ọ   ng pháp xác đ nh có căn c  khoa h c.

ướ ố ứ ươ ố ể ạ ớ ợ Nhà n c công b  m c l ng t i thi u phù h p v i các lo i hình doanh

ệ ệ ệ ẩ ấ nghi p đã thúc đ y các doanh nghi p, nh t là doanh nghi p Nhà n ướ ắ   c s p

ổ ứ ả ấ ổ ề ươ ứ ộ ế x p, t ch c s n xu t, t ch c lao đ ng, tính đúng chi phí ti n l ng, tăng

ế ề ươ ệ ắ ợ ệ ậ doanh thu, ti t ki m chi phí, tăng ti n l ớ ng g n v i tăng l i nhu n, hi u qu ả

ệ ủ c a doanh nghi p.

ệ ố ươ ươ ướ ­ H  th ng thang l ả ng, b ng l ng do Nhà n c ban hành là c  s  đ ơ ở ể

ế ươ ể ấ ượ ế ợ ộ ộ chuy n x p l ng, đánh giá ch t l ồ   ng đ i ngũ lao đ ng, ký k t h p đ ng

ộ ưở ể ể ả ả ộ lao đ ng, đóng, h ng b o hi m xã h i, b o hi m y t ế ả ươ , tr  l ữ   ng cho nh ng

ộ ậ ế ộ ủ ộ ỉ ị ngày ngh  theo ch  d  quy đ nh c a B  lu t Lao đ ng.

ề ươ ế ơ ủ ướ ạ ả ­ C  ch  qu n lý ti n l ng c a Nhà n c đã t o hành lang pháp lý đ ể

ệ ượ ủ ộ ề ươ ề ị doanh nghi p đ c quy n ch  đ ng trong xác đ nh chi phí ti n l ng cho

ườ ề ươ ộ ậ ủ ườ ừ ộ ướ ắ ng i lao đ ng. Ti n l ng, thu nh p c a ng i lao đ ng t ng b ớ   c g n v i

ệ ữ ả ả ệ ấ ộ ố ề   ấ năng su t  lao đ ng, hi u qu  s n xu t, kinh doanh; m i quan h  gi a ti n

ươ ưở ợ ượ ả ế ợ ả l ề ng, ti n th ng và l ậ i nhu n đ c gi ơ i quy t h p lý h n; vai trò qu n lý

ậ ượ ườ ộ ướ ủ c a Nhà n ướ ề ề ươ c v  ti n l ng, thu nh p đ c tăng c ng m t b c.

ư ượ ặ b. M t ch a đ c.

ủ ươ ụ ặ ố ể ­ M c tiêu đ t ra tính đúng, tính đ  l ng t ớ ứ   i thi u là khá cao so v i s c

ể ủ ề ề ươ ệ ặ ố phát tri n c a n n kinh t ế ướ  n c ta hi n nay. M t khác, ti n l ng t ể   i thi u

15

ớ ượ ủ ế ự ướ ư ế m i đ c xem xét ch  y u trong khu v c Nhà n ữ   ự c ch a có s  liên k t gi a

ứ ươ ụ ủ ự ậ ố ể các khu v c, vì v y, nhìn chung tác d ng c a m c l ng t ạ   i thi u còn h n

ơ ở ứ ư ụ ẹ ề ế ạ ự ự ch , ph m vi áp d ng h p, ch a th c s  là c  s  hình thành m c ti n công

ị ườ ư ứ ộ ệ ự ữ ề ươ trên th  tr ng s c lao đ ng. Ch a phân bi t s  khác nhau gi a ti n l ng t ố   i

ớ ề ươ ể ủ ệ ố ể ủ ự thi u c a các doanh nghi p v i ti n l ng t i thi u c a khu v c hành chính,

ứ ươ ụ ứ ự ư ữ ệ ự s  nghi p. Ch a làm rõ nh ng căn c  xây d ng và áp d ng m c l ng t ố   i

ứ ươ ư ể ị ố thi u vùng, ngành, ch a quy đ nh m c l ng t ể i thi u gi ờ .

ệ ố ươ ươ ướ ­ H  th ng thang l ả ng, b ng l ng do Nhà n c ban hành không bao

ề ươ ệ ế ả ươ ề trùm h t ngành ngh , công vi c. Ti n l ng theo thang, b ng l ứ   ớ ng v i m c

ươ ố ể ướ ế ầ ộ ỉ ị l ng   t i   thi u   chung   do   Nhà   n c   quy   đ nh   ch   chi m   m t   ph n   nh ỏ

ả ươ ự ế ậ ủ ườ ộ (kho ng 25%­30%) l ng th c t và thu nh p c a ng i lao đ ng.

ề ươ ệ ấ ả ố ở ầ ­ Vi c th ng nh t qu n lý chi phí ti n l ng ư  đ u vào ch a hoàn toàn

ả ả ệ ấ ấ ộ ớ ở ầ ắ g n v i năng su t lao đ ng và hi u qu  s n xu t, kinh doanh ủ    đ u ra c a

ệ ướ ệ ổ ề ươ ả ậ doang nghi p nhà n ớ ơ ế c. Vi c đ i m i c  ch  qu n lý ti n l ng, thu nh p và

ư ồ ộ ở ệ ế ả ề ơ c  ch  qu n lý tài chính doanh nghi p ch a đ ng b . ệ    nhi u doanh nghi p,

ề ươ ộ ơ ố ấ ộ ớ ố t c đ  tăng ti n l ộ ng bình quân l n h n t c đ  tăng năng su t lao đ ng.

ệ ằ ướ ề ươ ơ ệ Vi c h ng năm, Nhà n c giao đ n giá ti n l ư   ng cho các doanh nghi p ch a

ế ị ườ ợ ố ỷ ạ ạ ị ớ ơ phù h p v i c  ch  th  tr ng, t o cho giám đ c l i, không ch u trách

ế ị ể ệ ắ ộ ề   nhi m và không năng đ ng đ  tính toán, quy t đ nh đúng đ n chi phí ti n

ươ ớ ợ ậ l ắ ng g n v i l i nhu n;

16

PH N IIẦ

Ề ƯƠ

Ự

Ủ

Ạ

Ụ

TH C TR NG C A TI N L

Ủ   NG VÀ TÁC D NG C A

Ề ƯƠ

Ệ

TI N L

NG TRONG CÁC DOANH NGHI P

Ề ƯƠ Ủ Ậ ƯỜ I.   TÌNH   HÌNH   TI N   L NG   VÀ   THU   NH P   C A   NG I   LAO

Đ NG.Ộ

ướ ệ ố ươ ươ Nhà n c ta ban hành h  th ng thang l ả ng, b ng l ng đ  tr  l ể ả ươ   ng

ườ ự ữ ự ệ ộ cho ng i lao đ ng trong lĩnh v c hành chính, s  nghi p, cho nh ng ng ườ   i

ự ượ ứ ử ụ ầ làm các ch c v  b u c  và cho l c l ự   ng vũ trang nhân dân. Trong lĩnh v c

ậ ụ ệ ố ệ ấ ả ề   ả s n xu t kinh doanh, các doanh nghi p đã tham kh o, v n d ng h  th ng ti n

ươ ệ ố ề ươ ể ủ l ự ng này đ  xây d ng h  th ng ti n l ố ớ   ệ ng c a doanh nghi p mình. Đ i v i

ệ ướ ệ ố ươ ươ ủ các doanh nghi p nhà n c,h  th ng thang l ả ng, b ng l ng c a nhà n ướ   c

ượ ơ ở ể ể ể ể ả ả ộ ế đ ộ c dùng đ  làm c  s  đ  trích n p b o hi m xã h i, b o hi m y t cho

ườ ơ ở ể ủ ả ị ầ ẩ ộ ng ị i lao đ ng và làm c  s  đ  xác đ nh giá tr  đ u vào c a s n ph m.

ứ ươ ự ệ ố ể

.

1. Th c hi n m c l ng t i thi u chung

ứ ươ ố ệ ừ ự ể a. M c l ng t i thi u chung th c hi n t ngày 01 tháng 01 năm 2008

ị ạ ề ị ị ố theo   quy   đ nh   t i   Đi u   1   Ngh   đ nh   s 166/2007/NĐ­CP   là   540.000

ồ đ ng/tháng.

ứ ứ ươ ố ể ạ ả b. Công ty căn c  m c l ng t i thi u chung t i kho n 1 nêu trên và h ệ

ụ ấ ươ ị ạ ố ị ị ố ươ s  l ng, ph  c p l ng quy đ nh t i Ngh  đ nh s  205/2004/NĐ­CP, Ngh ị

ủ ể ủ ố ị đ nh s  204/2004/NĐ­CP ngày 14 tháng 12 năm 2004 c a Chính ph  đ  tính

ứ ươ ụ ấ ươ ưở m c l ng, ph  c p l ứ ng làm căn c  tính đóng, h ế ộ ả   ng các ch  đ  b o

ể ể ả ộ ừ ỉ ễ hi m xã h i, b o hi m y t ế ề ươ ; ti n l ệ ng ng ng vi c; ngh  ngày l ỉ , ngh  hàng

ế ộ ủ ậ ộ ị năm và các ch  đ  khác theo quy đ nh c a pháp lu t lao đ ng.

17

ứ ươ ệ ụ ấ ươ ượ ự ư ệ ấ Vi c tính m c l ng và ph  c p l ng đ c th c hi n nh  sau: l y h ệ

ệ ố ươ ứ ệ ề ấ ậ ố ươ s  l ng c p b c theo ch c danh ngh , công vi c; h  s  l ng chuyên môn,

ệ ụ ệ ố ươ ứ ụ ượ ế ụ ấ ươ ệ ố nghi p v ; h  s  l ng ch c v  đ c x p, ph  c p l ệ   ng, h  s  chênh l ch

ứ ươ ế ớ ố ể ồ ả ư b o l u (n u có) nhân v i m c l ng t i thi u chung 540.000đ ng/tháng.

ườ ư ự ứ ợ ấ ộ ồ ố ớ c. Đ i v i ng ệ i lao  đ ng dôi d  th c hi n ch m d t h p  đ ng lao

ợ ấ ệ ậ ấ ị ạ ề ả ộ đ ng, nh n tr  c p m t vi c làm theo quy đ nh t ề i kho n 4, Đi u 3 và Đi u 4

ủ ố ị ị Ngh  đ nh s  110/2007/NĐ­CP ngày 26 tháng 6 năm 2007 c a Chính ph  v ủ ề

ố ớ ườ ế ạ ư ắ ộ ướ chính sách đ i v i ng i lao đ ng dôi d  do s p x p l i công ty nhà n c, thì

ợ ấ ự ệ ệ ấ ờ tr  c p m t vi c làm cho th i gian làm vi c trong khu v c nhà n ướ ừ c t ngày

ợ ấ ệ ở ượ 01 tháng 01 năm 2008 tr  đi và tr  c p đi tìm vi c làm đ ứ   c tính theo m c

ươ ố ự ệ ể ả ồ l ng t ợ ấ   i thi u chung 540.000 đ ng/tháng. Khi th c hi n các kho n tr  c p

ộ ươ ổ ứ ể ệ ờ này thì b  sung thêm các c t t ng  ng đ  tính th i gian làm vi c th c t ự ế

ự ướ ể ố ợ ấ ệ ấ trong khu v c nhà n c và tính tr  c p m t vi c làm vào bi u s  9, bi u s ể ố

ư ố 10 ban hành kèm theo Thông t s  18/2007/TT­BLĐTBXH ngày 10 tháng 9

ủ ộ ươ ộ ộ năm 2007 c a B  Lao đ ng – Th ng binh và Xã h i.

ườ ỉ ư ư ệ ộ ộ ướ ổ ố ớ Đ i v i ng i lao đ ng dôi d  thu c di n ngh  h u tr c tu i thì tr ợ

ị ạ ể ề ả ị ị ấ c p   thêm   theo   quy   đ nh   t i   đi m   b,   kho n   2,   Đi u   3   Ngh   đ nh   s ố

ủ ừ ủ 110/2007/NĐ­CP ngày 26 tháng 6 năm 2007 c a Chính ph , t ngày 01 tháng

ở ượ ứ ươ ố ể ồ 01 năm 2008 tr  đi đ c tính theo m c l ng t i thi u 540.000 đ ng/tháng.

ứ ươ ự ệ ố ể 2. Th c hi n m c l ng t i thi u vùng.

ứ ươ ố ố ớ ể ả ể ườ ộ *M c l ng t i thi u vùng đ  tr  công đ i v i ng i lao đ ng làm công

ệ ề ệ ấ ả ơ ộ ườ ở vi c gi n đ n nh t trong đi u ki n lao đ ng bình th ng ự    các công ty th c

ệ ừ hi n t ngày 01 tháng 01 năm 2008 theo .

ư ề ố ị ị Đi u 2: Ngh  đ nh s  167/2007/NĐ­CP nh  sau;

ố ớ ạ ộ ụ ứ ồ ị   a) M c 620.000 đ ng/tháng áp d ng đ i v i công ty ho t đ ng trên đ a

ố ồ ậ ộ ố ộ bàn các qu n thu c thành ph  Hà N i, thành ph  H  Chí Minh.

18

ố ớ ạ ộ ụ ứ ồ ị   b) M c 580.000 đ ng/tháng áp d ng đ i v i công ty ho t đ ng trên đ a

ố ồ ệ ộ ố ậ   ộ bàn các huy n thu c thành ph  Hà N i, thành ph  H  Chí Minh; các qu n

ố ả ộ ỉ ả ộ ố ạ thu c thành ph  H i Phòng, thành ph  H  Long thu c t nh Qu ng Ninh; thành

ệ ạ ố ơ ị ph  Biên Hòa, th  xã Long Khánh, các huy n; Nh n Tr ch, Long Thành, Vĩnh

ủ ầ ộ ỉ ử ả ồ ộ ị ệ   C u và Tr ng Bom thu c t nh Đ ng Nai; th  xã Th  D u M t, các huy n:

ộ ỉ ươ ế ậ Thu n An, Dĩ An, B n Cát và Tân Uyên thu c t nh Bình D ng, thành ph ố

ộ ỉ ị Vũng Tàu thu c t nh Bà R a – Vũng Tàu.

ố ớ ạ ộ ụ ứ ồ c) M c 540.000 đ ng/tháng áp d ng đ i v i công ty ho t đ ng trên các

ạ ị đ a bàn còn l i.

ố ớ ạ ộ ơ ị ị ứ   * Đ i v i công ty có đ n v , chi nhánh ho t đ ng trên các đ a bàn có m c

ươ ố ạ ộ ể ị ở ị l ng t ơ i thi u vùng khác nhau thì đ n v , chi nhánh ho t đ ng đ a bàn vùng

ứ ươ ố ể ị ụ nào áp d ng m c l ng t i thi u vùng theo đ a bàn đó.

ừ ướ ề ươ ự ệ ớ *T  năm 1993 n c ta th c hi n chính sách ti n l ng m i . Theo đó ,

ề ươ ờ ố ả ầ ả ươ ti n l ng đã góp ph n đ m b o đ i s ng cho ng ườ ưở i h ng l ng , đóng góp

ự ủ ề ể ế ộ ố vào s  phát tri n chung c a n n kinh t . Tuy nhiên , cu c s ng luôn luôn

ề ươ ế ộ ạ ủ ế ằ ạ bi n đ ng , trong khi ti n l ng l ẫ   i ch  y u n m trong tr ng thái tĩnh , d n

ề ươ ộ ộ ự ề ế ạ ế đ n chính sách ti n l ng b c l ệ    nhi u h n ch  trong quá trình th c hi n ,

ổ n i lên là :

ề ươ ố ề ươ ể ự ế ả + Ti n l ng t ấ i thi u th p , ti n l ng th c t ngày càng gi m sút ,

ấ ứ ủ ể ừ ủ ứ ừ ả ộ ầ   v a không đ  đ  tái s n xu t s c lao đ ng , v a không đ  đáp  ng nhu c u

ậ ậ ở ộ ề ươ ệ ề ộ trong đi u ki n m  r ng xã h i hoá . Th t v y , tháng 1/2001 , ti n l ng t ố   i

ữ ượ ể ề ế ỉ ộ ầ thi u m t l n n a đ c đi u ch nh lên 210.000 đ/tháng . Và đ n ngày 28 / 3 /

ủ ị ị 2001 , Chính ph  ban hành   Ngh  đ nh 03 / 2002 / NĐ ­ CP cho phép các

ể ở ộ ề ươ ố ứ ề ươ ể ấ ầ DNNN có th  m  r ng ti n l ng t i thi u cao g p 3 l n m c ti n l ng t ố   i

ứ ươ ứ ể ặ ố ượ thi u chung , t c 630.000 đ/tháng . M c dù m c l ng t ể i thi u đã đ ề   c đi u

ớ ỉ ỉ ậ ươ ch nh tăng song m i ch  bù đ ượ ượ ctr t giá 61% . Do v y l ng th c t ự ế ẫ    v n

ướ trong xu h ả ng gi m sút .

19

ưỏ ươ ừ ướ ơ ấ ộ ệ + Di n h ng l ng t ngân sách Nhà n ấ ợ   c quá r ng , c  c u b t h p

ế ẫ ặ ấ ố lý và v n mang n ng tính bao c p . Tính đ n cu i tháng 12 / 1999 , đ i t ố ượ   ng

ưở ươ ợ ấ ườ ữ ườ h ng l ng và tr  c p th ng xuyên t NSNN là 6.172.497 ng i ( không

ố ả ướ ổ ể ự ượ k  l c l ế ng vũ trang ) , chi m 8,2% dân s  c  n ề   c và t ng kinh phí ti n

ươ ỷ ồ ỹ ề ươ ổ ầ l ơ ng 1 năm h n 21.000 t đ ng . Năm 2001 t ng qu  ti n l ng g n 32.000

ỷ ồ t đ ng .

ự ế ề ầ ứ ớ ủ ậ ơ + Trên th c t ớ ề    thu nh p c a công ch c l n h n nhi u l n so v i ti n

ươ ố ệ ề ở ụ ơ ộ ị ế l ng . S  li u đi u tra 100 đ n v  thu c các ngành giáo d c , y t , khoa

ứ ề ậ ả ạ ấ ỹ ọ h c k  thu t, phát thanh truy n hình , kho b c , h i quan cho th y m c thu

ậ ừ ươ ươ ư ả nh p t l ng và ngoài l ng nh  sau ( b ng 1 )

Ộ Ố Ậ Ủ Ơ Ấ Ứ Ả B NG 1 : C  C U THU NH P C A CÔNG CH C M T S  NGÀNH

( % )

ổ ố ừ ề ươ ố ứ Công ch c kh i T ng s T  ti n l ng Ngoài l ngươ

ạ ọ Đ i h c 37,80 62,20 100

ổ ọ Ph  thông trunh h c 62,85 37,15 100

ể ọ Ti u h c 85,78 14,22 100

ệ ệ B nh vi n tinh / TP 59,29 40,71 100

ế ệ Y t huy n 78,83 21,17 100

ậ ọ ỹ Khoa h c k  thu t 40,55 59,45 100

ề Phát thanh truy n hình 22,48 77,56 100

Kho b cạ 45,11 54,89 100

ả H i quan 36,08 63,92 100

ạ ồ ộ ộ ố Ngu n : T p chí Lao đ ng và xã h i – S  tháng 11 / 2001 .

ủ ứ ệ ầ ậ ồ ộ   Nhìn chung hi n nay thu nh p c a công ch c bao g m 2 ph n : m t

ầ ướ ả ầ ậ ơ ị ph n do Nhà n c tr  , ph n kia là thu nh p do đ n v  làm thêm . Trong đó

ầ ừ ề ươ ỉ ằ ế ậ ừ ạ ộ ph n t ti n l ng ch  b ng 1/3 đ n 1/4 thu nh p , còn t ho t đ ng làm

ạ ậ ủ ứ ế thêm mang l i 2/3 đ n 3/4 thu nh p c a công ch c .

20

Ế Ủ Ề ƯƠ Ự Ạ II. NGUYÊN NHÂN S  H N CH  C A TI N L Ệ NG HI N NAY .

ề ươ ữ ạ ệ ề ủ Nh ng h n ché c a chính sách ti n l ng hi n nay có nhi u nguyên

ủ ế ướ ộ ố nhân . D i đây là m t s  nguyên nhân ch  y u :

ề ươ ế ố ủ ư ố ỉ + Coi ti n l ng ch  là y u t c a phân ph i mà ch a coi là y u t ế ố ủ    c a

ấ ả s n xu t .

ề ươ ộ ộ ủ ư ậ ậ ố Ti n l ố ớ   ng  là m t b  ph n c a thu nh p qu c dân , nh ng đ i v i

ườ ầ ộ ườ ử ụ ề ươ ộ ị ng i lao đ ng v  ng i s  d ng lao đ ng , ti n l ng có ý nghĩa , v  trí

ố ớ ườ ề ươ ộ ể ả ồ khác nhau . Đ i v i ng i lao đ ng , ti n l ấ ứ   ng là ngu n đ  tái s n xu t s c

ề ươ ậ ộ ế ố ủ ố ớ ố lao đ ng , do v y ti n l ng là y u t c a phân ph i . Song đ i v i ng ườ ử  i s

ề ươ ậ ủ ộ ộ ả ộ ụ d ng lao đ ng thì ti n l ng là m t b  ph n c a chi phí s n xu t . ấ Vì v y ,ậ

ề ươ ầ ư ể chi cho ti n l ng là chi cho đ u t ề   ư  phát tri n . Do ch a coi chi phí ti n

ươ ầ ư ườ ả ộ ộ ỉ l ng là đ u t cho ng i lao đ ng mà ch  coi đó là m t kho n chi cho tiêu

ề ươ ế ạ dùng cá nhân nên chính sách ti n l ề ng còn nhi u h n ch  .

ứ ề ề ươ ả ậ ổ ườ  Ph i thay đ i nh n th c v  ti n l ố ớ ng . Đ i v i ng ề   ộ i lao đ ng , ti n

ươ ủ ế ủ ề ươ ậ ậ ậ ộ l ng là b  ph n ch  y u c a thu nh p . Chính vì v y , ti n l ộ   ng là đ ng

ế ẩ ườ ệ ủ ọ ộ ự l c kinh t thúc đ y ng ế i lao đ ng quan tâm đ n công vi c c a h  . Tr ả

ườ ẽ ộ ọ đúng , tr ả ủ ề ươ  đ  ti n l ng cho ng ế i lao đ ng s  khuy n khích h  quan tâm

ạ ộ ọ ả ệ ệ ắ ớ ế đ n ho t đ ng và g n bó v i công vi c mà h  đ m nhi m .

ề ươ ư ấ ỏ + Ch a xoá b  bao c p trong ti n l ng .

ứ ượ ưở ệ ộ ề Hi n nay , có không ít cán b  , công ch c đ c h ấ n bao c p v  nhà ở    ,

ư ả ệ ế ạ ộ ượ ữ ả xe   c   ,   đi n   tho i   .   N u   nh   gi m   đ c   nh ng   kho n   này   cũng   có   th ể

ỹ ề ươ ỏ ố ể ầ chuy n ph n không nh  v n vào qu  ti n l ỗ ng m i năm .

ế ụ ề ệ ề ươ ấ ầ ỏ  Ti p t c ti n t hoá ti n l ng , c n xoá b  bao c p trong ti n l ề ươ   ng

ề ề ủ ứ ệ ệ ầ ố ộ . Các nhu c u v  đi u ki n làm vi c và sinh s ng c a cán b  , công ch c nh ư

ở ả ượ ệ ạ ộ ề ươ nhà , xe c  , đi n tho i ph i đ ầ ủ c tính toán đ y đ  vào ti n l ng .

21

ươ ố ư ể + L ng t ừ i thi u ch a ban hành theo t ng vùng , ngành , không có s ự

ệ ữ ươ ố ủ ệ ể ớ ộ phân bi t rõ ràng gi a l ng t i thi u c a doanh nghi p v i cán b    công

ệ ố ứ ữ ả ộ ộ ch c , gi a lao đ ng trí óc và lao đ ng chân tay . H  th ng thang , b ng l ươ   ng

ứ ạ ế ươ ừ ệ ừ v a ph c t p , v a gây khó khăn cho vi c x p l ụ ấ   ế ộ ng , các ch  đ  ph  c p

ươ ế ề ặ ạ l ng trùng l p , ý nghĩa khuy n khích không rõ ràng v  xách tính , t o ra mâu

thu n .ẫ

ầ ố ủ ể ộ ườ ấ ầ ơ   Nhu c u t i thi u chung c a xã h i th ủ   ng th p h n nhu c u c a

ườ ươ ứ ươ ố ể ể ng i làm công ăn l ậ ng . Vì v y , m c l ng t ỉ ằ   i thi u không th  ch  b ng

ầ ố ỉể ủ ộ nhu c u t i th u chung c a xã h i .

22

Ầ PH N III

Ộ Ố Ả

Ằ

M T S  GI I PHÁP NH M PHÁT HUY

Ề ƯƠ

Ủ

Ệ

VAI TRÒ TI N L

NG C A CÁC DOANH NGHI P.

Ề ƯƠ Ằ Ả I. GI I PHÁP NH M PHÁT HUY VAI TRÒ TI N L NG.

ố ắ ệ ệ ề ặ ổ ớ ệ ố   1. M c dù có nhi u c  g ng trong vi c đ i m i , hoàn thi n h  th ng

ề ươ ứ ươ ự ấ ệ chính sách ti n l ng , song th c té cho th y m c l ấ   ng hi n nay cò rh p .

ề ươ ự ự ư ế ườ ộ Do đó , ti n l ng ch a th c s  khuy n khióch ng i lao đ ng , làm cho h ọ

ủ ệ ả ạ ọ ườ hăng hái làm vi c thì ph i tăng thu nh p c a h  . Khi ng ấ   ộ i lao đ ng th y

ượ ả ủ ể ả ầ ộ ợ ọ ẽ ằ r ng h  s  nhân đ c m t kho n đ  đ  tho  mãn h p lý các nhu c u , thì h ọ

ấ ượ ệ ệ ấ ệ ả ẽ ỗ ự s  n  l c làm vi c và làm vi c có năng su t , ch t l ng , hi u qu  . Nói

ợ ề ườ chung l i ích càng nhi u , càng kích thích con ng ệ i làm vi c , và ng ượ ạ c l i .

ố ư ấ ươ ố Th c t ự ế ề ươ  ti n l ng t i thi u ể ở ướ  n c ta th p , nh ng tăng l ng t ể   i thi u

ề ươ ứ ế ả ơ ồ hoàn toàn không đ n gi n ( n u c  tăng thêm 10.000 đ ng ti n l ng t ố   i

ể ả ướ ả ỷ ồ thi u thì ph i tăng ngân sách Nhà n c kho ng 1.700 t đ ng ) . Do đó , các

ướ ậ ườ ộ ệ doanh nghi p có xu h ng  tăng thu nh p cho ng ề   i  lao  đ ng ( tăng ti n

ưở ụ ấ ả ặ ướ th ợ ấ ng , các kho n ph  c p , tr  c p … ) . M t khác , Nhà n ả c ph i luôn

ề ươ ề ố ự ế ể ớ ỉ đi u ch nh ti n l ng t ợ i thi u sao cho phù h p v i tình hình th c t .

ể ề ươ ự ạ ộ ỗ 2. Đ  ti n l ề   ng phát huy vai trò t o đ ng l c thì m i chính sách ti n

ươ ả ườ ả ộ ỏ ỏ l ng ban hành ra ph i thông qua ng ấ   i lao đ ng ( b ng h i , ph ng v n

ở ườ ả ọ ư ậ … ) . S  dĩ nh  v y là vif khi ng i qu n lý ban hành chính sách thì h  luôn

ự ư ự ằ ằ ằ ậ   cho r ng có s  công b ng trong chính sách đó . Nh ng công b ng là s  nh n

ứ ế ườ ậ ượ ự ằ ả ộ th c  , n u ng i lao đ ng không c m nh n đ c s  công b ng thì chính sách

ự ệ ạ ậ ẩ ộ ề   ọ cũng không t o đ ng l c thúc đ y h  làm vi c . Vì v y , chính sách ti n

ươ ư ườ ể ậ ộ l ả ẽ ể ng đ a ra ph i d  hi u , làm cho ng i lao đ ng có th  nh n th c đ ứ ượ   c .

23

ả ồ ườ ườ ờ Đ ng th i ph i th ấ ng xuyên cung c p thông tin cho ng ộ i lao đ ng thì h ọ

ứ ậ ớ ượ m i nh n th c đúng đ c .

ề ươ ạ ề ươ ườ Tránh tình tr ng bình quân trong ti n l ng : ti n l ủ ng c a ng i làm

ề ươ ệ ệ ằ ườ ệ ệ ả vi c kém hi u qu  cũng b ng ti n l ủ ngc a ng ả   i làm vi c có hi u qu  .

ở ườ ữ ữ ậ ộ ỏ B i vì ng i lao đ ng luôn so sánh nh ng cái b  ra và nh ng cái nh n đ ượ   c

ườ ữ ấ ườ ơ ị ữ ớ v i nh ng ng i xung quanh , nh t là nh ng ng ề   i trong cùng đ n v  . Đi u

ẽ ạ ự ấ ọ ộ ườ ữ ộ ườ đó r t quan tr ng , nó s  t o đ ng l c cho ng i lao đ ng vì nh ng ng i lao

ị ướ ơ ớ ơ ộ đ ng trong cùng đ n v  luôn có xu h ng thi đua v i nhau . Và h n ai h t h ế ọ

ề ữ ậ ượ ữ ể ơ ỏ hi u rõ h n v  nh ng cái b  ra và nh ng cái nh n đ c .

ộ ệ ố ụ ể ể ề ươ ệ ả 3. C  th  đ  có m t h  th ng ti n l ộ   ả ng hi u qu  ph i tuân theo m t

ắ ố s  nguyên t c sau :

ề ậ ớ ứ ươ ề ươ Đ  c p t i m c l ơ ấ ng và c  c u ti n l ng .

ề ươ ả ề ậ ớ ươ ệ Quy trình ti n l ng ph i đ  c p t i hai ph ứ   ng di n khác nhau : m c

ươ ề ươ ứ ươ ỗ ị ệ l ơ ấ ng và c  c u ti n l ng . M c l ng cho m i v  trí trong doanh nghi p có

ơ ấ ề ươ ạ ạ ớ ợ tính c nh tranh không ? C  c u ti n l ệ   ng có linh ho t và phù h p v i hi n

ạ ươ t i và t ầ ng lai g n không ?

ệ ả ị Ph n ánh giá tr  công vi c .

ứ ươ ệ ộ ị Khi xác đ nh m c l ị ủ   ả ng cho m t công vi c , ph i xem xét các giá tr  c a

ệ ố ớ ệ công vi c đ i v i doanh nghi p .

ế ố ư Xem xét các y u t khác nh  thâm niên công tác .

ế ố ệ ặ ị ị M c dù giá tr  công vi c là y u t ứ    chính trong quy trình xác đ nh m c

ươ ế ố ả ẫ ư ổ l ng song v n ph i xem xét các y u t nh  thâm niên , tu i tác … theo các

ổ ế ị ộ giá tr  xã h i ph  bi n .

ứ ươ ị ườ ộ ế Tính đ n m c l ng trên th  tr ng lao đ ng .

24

ụ ạ ứ ươ ự Liên t c rà soát l i các m c l ứ   ệ ng trong doanh nghi p d a trên các m c

ươ ủ ạ ứ ươ ự ủ ố ẩ l ng c a đ i th  c nh tranh và d a trên m c l ng chu n trên th  tr ị ườ   ng

ệ ố ả ằ ươ ộ ộ ằ ằ ớ ả nh m đ m b o h  th ng l ng công b ng n i b  và công b ng so v i bên

ngoài .

25

ế ế ố ế ộ ủ ả ạ Tính đ n y u t bi n đ ng c a giá c  sinh ho t .

ứ ươ ệ ố ề ươ ế ầ ị Khi xác đ nh m c l ng , h  th ng ti n l ng c n xem xét đ n y u t ế ố

ứ ươ ủ ế ạ ộ ệ ả bi n đ ng c a giá c  sinh ho t . Khi m c l ấ ng chung cò th p , vi c xem xét

ườ ặ ệ ọ ầ ơ ả ủ các nhu c u c  b n c a con ng i có ý nghĩa đ c bi t quan tr ng .

ơ ế ề ồ ưở Bao g m c  ch  ti n th ng .

ề ươ ậ ộ ươ ơ ả ề ả ưở Ti n l ng có hai b  ph n : l ng c  b n và các kho n ti n th ng .

ươ ộ ộ ậ ơ ả ố ị ề ưở ộ L ng c  b n là m t b  h n c  đ nh và ti n th ể ế   ậ ng là b  ph n có th  bi n

ạ ộ ủ ủ ệ ế ế ả ả ổ đ i theo k t qu  làm vi c c a cá nhân hay k t qu  ho t đ ng c a doanh

nghi p .ệ

ứ ệ ế ả Căn c  vào k t qu  làm vi c .

ệ ươ ề ưở ả ự ế ả Vi c tăng l ng và chia ti n th ệ   ng ph i d a trên k t qu  làm vi c.

ộ ệ ố ể ạ ệ ả ầ ả ỉ ộ   ế C n ph i có m t h  th ng đánh giá k t qu  làm vi c hoàn ch nh đ  t o đ ng

ữ ệ ế ả ự l c cho nh ng nhân viên có k t qu  làm vi c cao .

ƯỚ Ả Ị II. Đ NH H NG C I CÁCH

ề ươ ả ự ả ấ C i cách chính sách ti n l ng trong khu v c s n xu t, kinh doanh theo

ướ ệ ủ ươ ủ ế ị ị đ nh h ng quán tri t các ch  tr ạ ộ   ng, chính sách c a Ngh  quy t Đ i h i

ớ ị ứ ế ầ ả ợ ị ướ Đ ng l n th  IX và Ngh  quy t TW 3, khoá IX; Phù h p v i đ nh h ử   ng s a

ộ ậ ồ ạ ữ ụ ắ ổ ơ ộ ổ đ i, b  sung B  lu t Lao đ ng và kh c ph c nh ng t n t ế   i trong c  ch ,

ề ươ ệ ố ể ề ệ ạ chính sách ti n l ằ ng hi n hành, nh m t o đi u ki n t ồ   t đ  phát huy ngu n

ụ ụ ấ ướ ệ ộ ộ ự ự l c lao đ ng ph c v  cho s  nghi p CNH, HĐH đ t n ơ ả   c. N i dung c  b n

ề ươ ủ ả c a c i cách chính sách ti n l ư ng nh  sau:

ề ề ươ ố ể 1. V  ti n l ng t i thi u

ướ ố ứ ươ ố ể ộ Nhà n c công b  m c l ng t ụ   i thi u chung áp d ng cho lao đ ng xã

ứ ươ ố ể ượ ứ ấ ọ ộ h i, m c l ng t i thi u này đ ứ   ấ c coi là m c th p nh t hay còn g i là m c

26

ườ ử ụ ộ ượ ườ “sàn”. Ng i s  d ng lao đ ng không đ c tr ả ươ  l ng cho ng ộ   i lao đ ng

ề ệ ệ ả ơ ộ ườ ấ ơ làm công vi c gi n đ n trong đi u ki n lao đ ng bình th ứ   ng th p h n m c

ươ ố ơ ở ứ ươ ể ố ể l ng t i thi u chung này. Trên c  s  m c l ng t i thi u chung, Nhà n ướ   c

ứ ươ ị ố ụ ể ệ ướ quy đ nh m c l ng t i thi u áp d ng trong doanh nghi p nhà n c; doanh

ầ ư ướ ệ ố ạ ộ nghi p  có   v n  đ u   t n ậ   ệ c   ngoài  và   doanh   nghi p  ho t   đ ng   theo  Lu t

ể ế ớ ứ ệ ứ ươ ự ệ ệ ị Doanh nghi p. Nghiên c u đ  ti n t i th c hi n vi c qui đ nh m c l ng t ố   i

ữ ệ ể ạ ồ ờ ị thi u chung gi a các lo i hình doanh nghi p. Đ ng th i quy đ nh ti n l ề ươ   ng

ờ ủ ờ ệ ầ ố t ể i thi u gi làm vi c không đ  gi trong ngày, trong tu n, trong tháng.

ề ươ ươ 2. V  thang l ả ng, b ng l ng

ướ ự ề ị ươ Nhà   n ắ c   quy   đ nh   các   nguyên   t c   v   xây   d ng   thang   l ả   ng,   b ng

ươ ệ ố ơ ở ự ệ ệ l ng, trên c  c  đó, doanh nghi p có trách nhi m xây d ng h  th ng thang

ươ ươ ủ ướ ể ắ ướ l ả ng, b ng l ng c a mình. Tr c m t, có th  Nhà n c ban hành m t s ộ ố

ươ ươ ả ươ ệ ạ thang l ả ng, b ng l ng khung (b ng l ả   ng lãnh đ o doanh nghi p; b ng

ươ ụ ệ ươ ệ l ng chuyên môn, nghi p v ; thang l ng công nhân công nghi p; thang

ươ ệ ả ươ ế ả l ng công nhân nông lâm nghi p; b ng l ấ   ự ng công nhân tr c ti p s n xu t,

ụ ể ự ự ệ ị ả   kinh doanh, d ch v ) đ  doanh nghi p d a vào đó xây d ng các thang, b ng

ươ ệ ụ ể ủ ề ề ệ ợ ớ ớ l ng phù h p v i đi u ki n c  th  c a mình. Đi li n v i vi c ban hành h ệ

ả ố ươ ự ệ ả th ng thang, b ng l ẩ   ng, doanh nghi p ph i xây d ng và ban hành tiêu chu n

ứ ệ ậ ậ ẩ ỹ ấ c p b c k  thu t công nhân và ch c danh, tiêu chu n chuyên môn, nghi p v ụ

ơ ở ế ươ ứ ể ậ ạ ươ ạ viên ch c đ  làm c  s  x p l ng, thi nâng b c, ng ch l ồ   ng, đào t o, b i

ưỡ d ề ng nâng cao tay ngh .

ơ ế ả ề ươ 3. C  ch  qu n lý ti n l ng

ố ớ ệ ướ ự ế ủ ứ Đ i v i doanh nghi p nhà n c: Căn c  vào tình hình th c t c a doanh

ề ươ ệ ướ ệ nghi p và chính sách ti n l ng do Nhà n c ban hành, doanh nghi p ch ủ

ỹ ươ ự ứ ộ ị ế ạ ơ ị ộ đ ng xây d ng đ nh m c lao đ ng, qu  l ng k  ho ch và xác đ nh đ n giá

ề ươ ơ ở ả ắ ố ề ươ ả ộ ti n l ng trên c  s  b o đ m nguyên t c t c đ  tăng ti n l ng bình quân

27

ơ ố ệ ố ấ ấ ộ ộ th p h n t c đ  tăng năng su t lao đ ng bình quân và theo quan h  t i đa:

ợ ậ ầ ườ ấ ơ ướ 0,8/1 và l i nhu n bình quân đ u ng i không th p h n năm tr ề   ề c li n k .

ườ ợ ợ ề ươ ậ ươ Tr ng h p l ả i nhu n gi m thì ti n l ả ng gi m t ứ ng  ng (tr ừ ườ  tr ợ   ng h p

ệ ướ ế ợ ệ ậ ặ đ c bi t Nhà n c cho phép). N u l ự i nhu n th c hi n v ượ ợ t l ậ i nhu n k ế

ượ ệ ượ ầ ợ ậ ạ ho ch đ c giao thì doanh nghi p đ ộ c trích m t ph n l i nhu n tăng thêm,

ươ ự ủ ệ ệ ố t i đa không quá 3 tháng l ng th c hi n bình quân c a doanh nghi p đ ể

ố ự ế ườ ỹ ề ươ ộ phân ph i tr c ti p cho ng ự i lao đ ng và d  phòng qu  ti n l ng cho năm

ệ ả ố ớ ệ ề ấ ổ ị ơ   sau. Đ i v i doanh nghi p có đi u ki n s n xu t, kinh doanh  n đ nh thì đ n

ề ươ ượ ờ ạ ừ ệ ổ ự giá ti n l ng đ ị c th c hi n  n đ nh trong th i h n t 2 ­ 3 năm. Trên c  s ơ ở

ỹ ề ươ ế ợ ự ệ ệ ồ qu  ti n l ộ   ủ ộ ng th c hi n, doanh nghi p ch  đ ng ký k t h p đ ng lao đ ng

ả ươ ườ ấ ượ ắ ấ ộ và tr  l ng cho ng ớ i lao đ ng g n v i năng su t, ch t l ả   ệ ng và hi u qu .

ứ ươ ấ ả ấ ả ấ ộ ơ ơ M c l ng th p nh t tr  cho lao đ ng gi n đ n không th p h n m c l ứ ươ   ng

ể ướ ị ố t i thi u chung do Nhà n c quy đ nh.

ị ự ể ự ệ ệ ả ủ   ế ộ Doanh nghi p ph i th c hi n ch  đ  báo cáo và ch u s  ki m tra c a

ặ ơ ộ ồ ị ạ ệ ả ả ướ ủ ở ữ H i đ ng qu n tr , đ i di n ch  s  h u ho c c  quan qu n lý Nhà n c v ề

ử ụ ứ ụ ể ạ ạ ộ ộ ị ế k  ho ch tuy n d ng, đào t o, s  d ng lao đ ng, đ nh m c lao đ ng, tiêu

ụ ệ ấ ậ ậ ẩ ẩ ỹ chu n c p b c k  thu t, tiêu chu n chuyên môn, nghi p v , quy ch  tr ế ả

ươ ậ ươ ế ộ ề ự ệ ưở ườ ộ l ng, nâng b c l ng, th c hi n ch  đ  ti n th ng cho ng i lao đ ng.

ệ ả ố ả ế ộ ừ ế ồ ị Giám đ c ph i ch u trách nhi m gi ọ i quy t m i ch  đ  t ủ    ngu n kinh phí c a

ố ớ ườ ể ộ ệ doanh nghi p đ i v i ng ộ   ệ i lao đ ng không có vi c làm do tuy n lao đ ng

ượ ầ ả ấ v t quá yêu c u s n xu t, kinh doanh.

ướ ế ộ ề ươ ị ưở ớ Nhà n c quy đ nh ch  đ  ti n l ề ng, ti n th ả   ộ ồ ng v i H i đ ng qu n

ả ả ủ ệ ệ ấ ố ị tr  và Giám đ c theo hi u qu  s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.

ố ớ ầ ư ướ ệ ố ệ Đ i v i doanh nghi p có v n đ u t n ạ   c ngoài và doanh nghi p ho t

ề ươ ứ ệ ậ ộ đ ng theo Lu t Doanh nghi p, căn c  vào chính sách ti n l ng do Nhà n ướ   c

ệ ả ự ề ệ ấ ị ệ ố   quy đ nh và đi u ki n s n xu t kinh doanh, doanh nghi p xây d ng h  th ng

ả ươ ụ ặ ậ ươ ươ ủ thang, b ng l ng ho c v n d ng thang l ả ng, b ng l ng khung c a Nhà

28

ướ ể ự ả ươ ủ ệ n c đ  xây d ng, ban hành thang, b ng l ng c a doanh nghi p làm căn c ứ

ế ợ ả ươ ồ ộ ườ ộ kí k t h p đ ng lao đ ng, tr  l ng cho ng i lao đ ng và đăng ký v i c ớ ơ

ị ươ ự ụ ể ế ệ ạ ộ quan lao đ ng đ a ph ệ ng. Doanh nghi p th c hi n k  ho ch tuy n d ng,

ạ ẩ ẩ ấ ậ ộ ỹ ậ đào   t o   lao   đ ng,   tiêu   chu n   c p   b c   k   thu t,   tiêu   chu n   chuyên   môn,

ụ ị ề ươ ứ ệ ộ ơ ụ ể ế nghi p v , đ nh m c lao đ ng, đ n giá ti n l ng, quy ch  tuy n d ng lao

ậ ươ ế ả ươ ả ưở ế ộ đ ng, quy ch  nâng b c l ng, quy ch  tr  l ng, tr  th ng.

29

ướ ả B c đi và gi i pháp:

ề ướ ế ả ơ ỉ V  b ề   c   đi: năm  2002  hoàn ch nh  và ban  hành  c  ch   qu n lý   ti n

ươ ệ ậ ướ ố l ng, thu nh p trong doanh nghi p Nhà n ệ c, doanh nghi p có v n đ u t ầ ư

ướ ạ ộ ệ ệ ậ n c ngoài và doanh nghi p ho t  đ ng theo Lu t Doanh nghi p theo tinh

ế ầ ị ướ ẫ ử ổ ộ ậ ộ th n Ngh  quy t TW3, khoá IX và h ng d n s a đ i B  lu t Lao đ ng; Ban

ế ộ ề ươ ố ớ ộ ồ ụ ấ ể ả ị hành ch  đ  ti n l ng ph  c p đ i v i H i đ ng qu n tr , Ban Ki m soát

ướ ưở ệ ắ ấ ớ ổ t ng công ty nhà n ề c và ti n th ả ả ng g n v i hi u qu  s n xu t kinh doanh

ế ế ệ ệ ậ ơ ấ   ủ c a doanh nghi p; Ban hành c  ch  trách nhi m và khuy n khích v t ch t,

ố ớ ệ ầ ố ướ tinh th n đ i v i giám đ c doanh nghi p nhà n c. Năm 2003, khi Nhà n ướ   c

ề ươ ự ệ ố ớ ự ệ ả th c hi n c i cách ti n l ự ng khu v c hành chính, s  nghi p thì đ i v i khu

ấ ướ ể ắ ự ả v c s n xu t, kinh doanh, Nhà n c cũng ban hành các nguyên t c đ  doanh

ệ ố ự ệ ươ ươ ể ặ nghi p xây d ng ho c h  th ng thang l ả ng, b ng l ệ   ng đ  doanh nghi p

ộ ớ ự ự ệ ả ả ồ ậ ụ v n d ng, b o đ m đ ng b  v i khu v c hành chính, s  nghi p.

30

Ậ

Ế

K T LU N

ứ ề ấ ằ ề ươ Qua nghiên c u đ  tài này, em th y r ng ti n l ọ   ng có vai trò quan tr ng

ệ ạ ự ộ ườ ạ ộ trong vi c t o đ ng l c cho ng ể ủ ậ   i lao đ ng ho t đôngj . Không th  ph  nh n

ườ ủ ế ấ ả ủ vai trò c a con ng i trong quá trình s n xu t . Và nói đ n vai trò c a con

ườ ạ ủ ọ ế ả ộ ng ộ   i còn ph i nói đ n tính sáng t o c a h  trong quá trình lao đ ng . Xã h i

ể ả ư ủ ườ càng phát tri n thì kh  năng t ạ  duy sáng t o c a con ng ể   i cáng phát tri n.

ề ươ ứ ố ợ ộ ệ ố Nêu m t h  th ng ti n l ng đáp  ng t ầ t nhu c u và l ủ   i ích kinh té c a

ườ ẽ ộ ưọ ủ ạ ườ ng i lao đ ng thì s  phát huy đ c vai trò và tính sáng t o c a ng i lao

ộ đ ng .

ề ươ ườ ộ ấ Tuy nhiên, ti n l ủ ng c a ng i lao đ ng ở ướ  n c ta còn quá th p. T ỷ

ề ươ ậ ậ ấ ọ ộ ẫ tr ng lao đ ng có thu nh p cao còn r t ít . Chính vì v y ti n l ng v n có tác

ấ ớ ề ươ ự ư ề ế ạ ộ ụ d ng r t l n trong t o đ ng l c. Nh ng n u v  lâu dài thì ti n l ng th p s ấ ẽ

ố ớ ấ ườ ệ ẩ làm m t vai trò đòn b y kích thích đ i v i ng ộ i lao đ ng , tri t tiêu tính ch ủ

ạ ủ ườ ế ộ ọ ộ đ ng sáng t o c a ng i lao đ ng, không khuy n khích h  nâng cao trình đ ộ

ệ ụ ộ ề nghi p v  , trình đ  lành ngh .

31

32