257
QUY TRÌNH TIÊM CÂN GAN CHÂN
I. ĐẠI CƢƠNG
Viêm cân gan chân là bệnh lý khá phổ biến, người bệnh xuất hiện đau vị trí mặt
dưới gót chân khi đứng và đi lại, ảnh hưởng nhiều tới chất lượng cuộc sống. Phương
pháp điều trị nội khoa bao gồm dùng thuốc đường toàn thân và tiêm corticoid tại chỗ,
trong đó điều trị tiêm corticoid tại chỗ là phương pháp hiệu quả nhất.
II. CHỈ ĐỊNH
- Viêm cân gan chân
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
- Bệnh lý nội khoa nặng: suy tim, xơ gan, tăng huyết áp, đái tháo đường, nhiễm
khuẩn toàn thân.
- Tổn thương da và phần mềm quanh gót
IV. CHUẨN BỊ
1. Ngƣời thực hiện (chuyên khoa)
- 01 Bác sỹ đã được đào tạo và cấp chứng chỉ chuyên ngành cơ xương khớp
- 01 Điều dưỡng.
2. Phƣơng tiện
- Găng vô khuẩn
- Kim tiêm 23-25G, bơm tiêm 5 ml
- Bông, cồn Iod sát trùng, panh, băng Urgo
3. Chuẩn bị ngƣời bệnh
- Người bệnh được giải thích trước khi làm thủ thuật
- Có chỉ định của bác sỹ chuyên khoa
4. Hồ sơ bệnh án, đơn thuốc
- Theo mẫu quy định
V. CÁC BƢỚC TIẾN HÀNH
Thực hiện tại phòng thủ thuật vô khuẩn theo quy định
- Kiểm tra hồ sơ bệnh án hoặc đơn về chỉ định, chống chỉ định
- Sát trùng tay, đi găng vô khuẩn
- Lấy thuốc Depo- medrol 40mg- 0,5 ml
- Sát khuẩn bằng cồn Iod tại vị trí tiêm.
258
- Đưa kim vào vị trí mặt dưới gót chân, vuông góc với mặt da, đưa kim vào sâu
chạm nền xương sau đó rút kiểm tra không thấy máu, bơm thuốc vào (chỉ bơm khi
không gặp lực cản). (Xem hình minh họa phía dưới)
- Sát khuẩn lại vị trí tiêm, băng Urgo tại vị trí tiêm
- Dặn dò người bệnh sau làm thủ thuật: người bệnh không cho nước tiếp xúc với
vị trí tiêm, giữ sạch vị trí tiêm và hạn chế đi lại trong vòng 24h. Sau 24h mới bỏ băng
dính và rửa nước bình thường vào chỗ tiêm.
VI. THEO DÕI
- Chỉ số theo dõi: mạch, HA, tình trạng chảy máu tại chỗ, tình trạng viêm trong 24h
- Theo dõi các tai biến và tác dụng phụ có thể xảy ra (bên dưới) sau 24 h
- Theo dõi hiệu quả điều trị
VII. TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ
- Đau tăng sau khi tiêm 12-24 giờ: do phản ứng viêm bao gân với thuốc depo-
medrol, thường khỏi sau một ngày, không phải can thiệp, có thể bổ sung giảm đau
paracetamol
- Nhiễm khuẩn vùng gót do thủ thuật tiêm (viêm mủ): biểu hiện bằng sốt, sưng
đau tại chỗ => điều trị kháng sinh.
- Biến chứng hiếm gặp: tai biến do BN quá sợ hãi- biểu hiện kích thích hệ phó
giao cảm: BN choáng váng, vã mồ hôi, ho khan, có cảm giác tức ngực khó thở, rối
loạn cơ tròn... xử trí: đặt người bệnh nằm đầu thấp, giơ cao chân, theo dõi mạch,
huyết áp để có các biện pháp xử trí cấp cứu khi cần thiết.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Y tế, Quy trình kỹ thuật bệnh viện
2. Trần Ngọc Ân. Bệnh thấp khớp học 1999 NXBYH. pp. 327-334
3. Canoso Juan J. Regional pain syndromes Diagnosis and Management
American College of Rheumatology 2005
4. Wise, CM (2009), Aspiration and injection of joints in soft tissue. In: Textbook
of Rheumatology, 8th Edition, Firestein, G, Budd, R, Harris, T, et al. (Eds),
WB Saunders, Philadelphia 2009. p.721
5. Mark steele, Tenosynovitis. Medicine 2005 .p.p 1-14.
259
Hình ảnh minh họa kỹ thuật tiêm cân gan chân. Nguồn: internet