1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ở Việt Nam hiện nay, các quy định pháp luật về đất đai nói chung và đất
lâm nghiệp nói riêng luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm trong việc ban
hành các chủ trương, chính sách nhằm phát huy tác dụng to lớn của đất đai trong
quá trình phát triển kinh tế xã hội. Đông Nam Bộ là khu vực có diện tích:
511.319 ha đất lâm nghiệp, trong đó, đất rừng sản xuất: 172.701 ha; đất rừng
phòng hộ: 158.326 ha; đất rừng đặc dụng: 180.292 ha. Những cánh rừng ở đây
được xem là lá phổi xanh của khu vực Đông Nam Bộ. Thời gian qua, thực hiện
các văn bản chỉ đạo về việc tăng cường các biện pháp cấp bách để bảo vệ và
phát triển rừng, lực lượng kiểm lâm thường xuyên tuần tra, kiểm tra và phối hợp
với các cơ quan Công an, Quân đội, Quản lý thị trường…tổ chức truy quét các
bến bãi ven lòng hồ, các tụ điểm mua bán, tàng trữ lâm sản trái phép; phát hiện
và ngăn chặn nhiều vụ khai thác, mua bán, vận chuyển lâm sản trái phép, trong
đó phần lớn lâm sản có nguồn gốc từ các tỉnh lân cận ngang qua địa bàn. Đồng
thời, đẩy mạnh công tác phòng cháy, chữa cháy rừng…
Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, các quy định pháp luật hiện hành về
quyền sử dụng đất lâm nghiệp đã và đang bộc lộ hàng loạt hạn chế, bất cập:
xuất hiện tình trạng sử dụng đất lâm nghiệp không đúng mục đích, vi phạm các
quy định về chuyển nhượng, chuyển đổi, cho thuê, thế chấp, thừa kế quyền sử
dụng đất, quyền năng hợp pháp của người sử dụng đất chưa thực sự được bảo
đảm vẫn còn tồn tại, điều đó làm kìm hãm hiệu quả của những nỗ lực cải thiện
sinh kế vùng cao, xóa đói giảm nghèo, tăng độ che phủ và chất lượng rừng, ảnh
hưởng xấu đến phát triển lâm nghiệp và đời sống kinh tế xã hội nói chung.
Ngoài ra, Luật Lâm nghiệp được Quốc hội thông qua vào tháng 11/2017 có hiệu
lực từ 1/1/2019, với kỳ vọng giúp người dân tộc thiểu số sống dựa vào rừng
được hưởng nhiều lợi ích. Tuy nhiên, theo quy định hiện hành, Luật Lâm nghiệp
lại đang có một số vấn đề từ khái niệm đến nội dung “lệch pha’ so với Luật Đất
đai 2013…
Những hạn chế, bất cập trên là hết sức nóng bỏng, nếu không được khẩn
trương giải quyết thì sẽ là rào cản rất lớn cho sự phát triển của lâm nghiệp và
cũng sẽ là nguyên nhân dẫn đến mâu thuẫn, bất ổn xã hội của nước ta trong thời
gian tới. Nhận thức được tầm quan trọng của lâm nghiệp trong giai đoạn công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước mà Đảng đã đặt ra; tiềm năng, giá trị to lớn
của đất lâm nghiệp chưa được khai thác hiệu quả do vướng mắc, bất cập của
các quy định pháp luật hiện hành; tầm quan trọng, hiệu quả của việc vận dụng
thành tựu khoa học pháp lý của nhân loại trong giải quyết những điểm đặc thù
