Rối loạn điện giải trẻ em

RO`I LOAˇN (cid:209)IE˜N GIA(cid:219)I

I. (cid:209)AˇI C(cid:214)(cid:212)NG: Nguye(cid:226)n nha(cid:226)n roÆi loa(cid:239)n n(cid:246)(cid:244)øc æie(cid:228)n giaßi (cid:244)ß treß em th(cid:246)(cid:244)łng do tie(cid:226)u chaßy, no(cid:226)n oøi hay nuo(cid:226)i aŒn qua æ(cid:246)(cid:244)łng t(cid:243)nh ma(cid:239)ch. Khi coø roÆi loa(cid:239)n æie(cid:228)n giaßi be(cid:228)nh s(cid:246)ß, khaøm la(cid:226)m sałng, xeøt nghie(cid:228)m ca(cid:224)n chuø yø t(cid:244)øi caøc yeÆu toÆ sau:

RoÆi loa(cid:239)n æie(cid:228)n giaßi lał taŒng hay giaßm T(cid:236)nh tra(cid:239)ng huyeÆt æo(cid:228)ng ho(cid:239)c, tri giaøc. Be(cid:228)nh lyø hie(cid:228)n ta(cid:239)i, d(cid:242)ch nha(cid:228)p, d(cid:242)ch xuaÆt N(cid:246)(cid:244)øc tie(cid:229)u: no(cid:224)ng æo(cid:228) Natri, t(cid:230) tro(cid:239)ng (neÆu roÆi loa(cid:239)n Natri maøu).

Na+ 154 77 34 130 130 Cl- 154 77 34 109 109 K+ 0 0 0 4 4 HCO3- 0 0 0 28 28

Caøc da(cid:239)ng d(cid:242)ch truye(cid:224)n t(cid:243)nh ma(cid:239)ch th(cid:246)(cid:244)łng dułng NatriClorua 0,9% NatriClorua 0,45% in Dextrose 5% NatriClorua 0,2% in Dextrose 5% Lactate Ringer Lactate Ringer in Dextrose 5% Caøc dung d(cid:242)ch (cid:246)u tr(cid:246)(cid:244)ng

No(cid:224)ng æo(cid:228) æie(cid:228)n giaßi 0,5 mEq Na+/ml 1,3 mEq K+/ml 0,45 mEq Ca++/ml 1,36 mEq Ca++/ml Loa(cid:239)i d(cid:242)ch Natri Clorua 3% Kali Clorua 10% Calci gluconate 10% Calci clorua 10% Natri Bicarbonate 4,2%

-/ml

0,5 mEq Na+/ml, 0,5 mEq HCO3

II. RO`I LOAˇN NATRI MA(cid:217)U: 1. Ha(cid:239) Natri maøu: Khi Natri maøu  130 mEq/l. 1.1. Nguye(cid:226)n nha(cid:226)n:  Ngo(cid:228) æo(cid:228)c n(cid:246)(cid:244)øc:

- Tie(cid:226)u chaßy buł baŁng n(cid:246)(cid:244)øc th(cid:246)(cid:244)łng kho(cid:226)ng dułng ORS. - R(cid:246)ßa da(cid:239) dały, thu(cid:239)t thaøo ruo(cid:228)t giał dułng n(cid:246)(cid:244)øc th(cid:246)(cid:244)łng. - Buł d(cid:242)ch, nuo(cid:226)i aŒn TM ch(cid:230) v(cid:244)øi Dextrose 5%.  Suy tha(cid:228)n, suy tim, taŒng sinh tuyeÆn th(cid:246)(cid:244)(cid:239)ng tha(cid:228)n ba(cid:229)m sinh,  Ho(cid:228)i ch(cid:246)øng taŒng tieÆt ADH kho(cid:226)ng th(cid:237)ch h(cid:244)(cid:239)p.  (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242) l(cid:244)(cid:239)i tie(cid:229)u 1.2 La(cid:226)m sałng: - L(cid:246)ł æ(cid:246)ł, ho(cid:226)n me(cid:226), co gia(cid:228)t neÆu ha(cid:239) Natri maøu naºng (<120 mEq/L)

1.3 (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242) a. Nguye(cid:226)n taØc: (cid:209)ie(cid:224)u ch(cid:230)nh ha(cid:239) Natri maøu song song bo(cid:224)i hoałn the(cid:229) t(cid:237)ch d(cid:242)ch ngoa(cid:239)i bało. b. Be(cid:228)nh nha(cid:226)n coø soÆc maÆt n(cid:246)(cid:244)øc

Natri chlorua 0,9% 20 ml/kg/h truye(cid:224)n t(cid:243)nh ma(cid:239)ch cho æeÆn khi o(cid:229)n æ(cid:242)nh huyeÆt æo(cid:228)ng ho(cid:239)c.

c. Be(cid:228)nh nha(cid:226)n kho(cid:226)ng soÆc:  Ha(cid:239) natri maøu naºng coø bie(cid:229)u hie(cid:228)n tha(cid:224)n kinh: - Truye(cid:224)n Natri Chlorua 3% 6-10 ml/kg trong 1 gi(cid:244)ł (4 ml/kg taŒng Na+ 3mmol/L) sau æoø kie(cid:229)m tra ion æo(cid:224), neÆu Natri maøu cołn thaÆp th(cid:236) la(cid:228)p la(cid:239)i lie(cid:224)u th(cid:246)ø 2 cho æeÆn khi Natri maøu tre(cid:226)n 125 mEq/l. ToÆc æo(cid:228) æie(cid:224)u ch(cid:230)nh kho(cid:226)ng taŒng quaø 1,5-2 mEq/L/gi(cid:244)ł. - NeÆu nguye(cid:226)n nha(cid:226)n do taŒng ADH kho(cid:226)ng th(cid:237)ch h(cid:244)(cid:239)p (Natri/n(cid:246)(cid:244)øc tie(cid:229)u>20mEq/L vał no(cid:224)ng æo(cid:228) Osmol thaÆp <280 mosm/L) coø the(cid:229) phoÆi h(cid:244)(cid:239)p Furosemide

Na+ thieÆu = 0,6 x ca(cid:226)n naºng (kg) x (135 - Na+ æo æ(cid:246)(cid:244)(cid:239)c)

 Ha(cid:239) natri maøu kho(cid:226)ng bie(cid:229)u hie(cid:228)n tha(cid:224)n kinh: - L(cid:246)(cid:244)(cid:239)ng natri thieÆu ca(cid:224)n buł: - Na+ cho trong 24 gi(cid:244)ł = Na thieÆu + nhu ca(cid:224)u natri (3 mEq/100mL d(cid:242)ch) - Caøch dułng: 1/2 TTM trong 8 gi(cid:244)ł æa(cid:224)u, 1/2 truye(cid:224)n trong 16 gi(cid:244)ł keÆ tieÆp. - NeÆu ha(cid:239) natri do taŒng ADH kho(cid:226)ng th(cid:237)ch h(cid:244)(cid:239)p:

Kho(cid:226)ng ca(cid:224)n buł natri (tr(cid:246)ł khi ha(cid:239) natri maøu coø bie(cid:229)u hie(cid:228)n tha(cid:224)n kinh) Ha(cid:239)n cheÆ d(cid:242)ch 50% nhu ca(cid:224)u L(cid:246)(cid:244)(cid:239)ng natri theo nhu ca(cid:224)u (3 mEq/ 100 mL d(cid:242)ch) Furosemide 0,5 mg/kg TM - Nhu ca(cid:224)u c(cid:244) baßn:

Ca(cid:226)n naºng 3 (cid:150) 10 kg 10 (cid:150) 20 kg > 20 kg Nhu ca(cid:224)u ml/ngały 100xCN 1000 + 50x(CN (cid:150) 10) 1500 + 20x(CN (cid:150) 20)

2. TaŒng Natri maøu: Khi Natri maøu  150 mEq/L 2.1. Nguye(cid:226)n nha(cid:226)n: - Tie(cid:226)u chaßy (cid:244)ß treß nhuı nhi ch(cid:230) buł baŁng ORS. - Truye(cid:224)n quaø nhie(cid:224)u d(cid:242)ch ch(cid:246)øa Natri: Bicarbonate... 2.2. La(cid:226)m sałng - TaŒng natri maøu naºng coø bie(cid:229)u hie(cid:228)n tha(cid:224)n kinh: l(cid:246)ł æ(cid:246)ł, k(cid:237)ch th(cid:237)ch, taŒng phaßn xa(cid:239) ga(cid:226)n x(cid:246)(cid:244)ng(cid:239), ho(cid:226)n me(cid:226), co gia(cid:228)t.

2.3. (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242)  Nguye(cid:226)n taØc:

Ch(cid:230) lałm giaßm Natri maøu toÆc æo(cid:228) cha(cid:228)m 10-15 mEq/L/ngały æe(cid:229) traønh nguy c(cid:244) phuł naıo.  Be(cid:228)nh nha(cid:226)n coø soÆc maÆt n(cid:246)(cid:244)øc:

Natri chlorua 0,9% hay Lactate Ringer’s 20 ml/kg/h truye(cid:224)n t(cid:243)nh ma(cid:239)ch cho æeÆn khi o(cid:229)n æ(cid:242)nh huyeÆt æo(cid:228)ng ho(cid:239)c. Sau æoø truye(cid:224)n Dextrose 5% in saline 0,45%; neÆu n(cid:246)(cid:244)øc tie(cid:229)u toÆt coø the(cid:229) truye(cid:224)n truye(cid:224)n Dextrose 5% in saline 0,2%. ToÆc æo(cid:228) giaßm natri maøu kho(cid:226)ng quaø 0,5-1 mEq/L/gi(cid:244)ł.

 Be(cid:228)nh nha(cid:226)n kho(cid:226)ng soÆc: - Traønh ha(cid:239) natri maøu quaø nhanh seı coø nguy c(cid:244) phuł naıo. Dung d(cid:242)ch æ(cid:246)(cid:244)(cid:239)c cho(cid:239)n lał Dextrose 5% in saline 0,2%. - NeÆu the(cid:229) t(cid:237)ch d(cid:242)ch ngoa(cid:239)i bało b(cid:236)nh th(cid:246)(cid:244)łng coø the(cid:229) cho Furosemide 1 mg/kg TM hoaºc TB la(cid:224)n æa(cid:224)u vał la(cid:228)p la(cid:239)i moªi 6 gi(cid:244)ł neÆu ca(cid:224)n.

II. RO`I LOAˇN KALI MA(cid:217)U 1. Ha(cid:239) kali maøu: Khi kali maøu < 3,5 mEq/L 1.1. Nguye(cid:226)n nha(cid:226)n:  Tie(cid:226)u chaßy, oøi.  Daªn l(cid:246)u da(cid:239) dały ruo(cid:228)t, d(cid:242)ch ma(cid:228)t.  (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242) l(cid:244)(cid:239)i tie(cid:229)u, corticoides.  Nhieªm ketones trong tie(cid:229)u æ(cid:246)(cid:244)łng. 1.2 La(cid:226)m sałng:  Lie(cid:228)t ruo(cid:228)t, bu(cid:239)ng ch(cid:246)(cid:244)øng  Naºng: yeÆu lie(cid:228)t chi, lie(cid:228)t c(cid:244) ho(cid:226) haÆp, roÆi loa(cid:239)n nh(cid:242)p tim: bloÆc nh(cid:243) thaÆt.  ECG: ST xe(cid:239)p, T giaßm bie(cid:226)n æo(cid:228), xuaÆt hie(cid:228)n soøng U, BloÆc nh(cid:243) thaÆt, ngoa(cid:239)i ta(cid:226)m thu

thaÆt. 1.3 (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242)  Nguye(cid:226)n taØc:

Kho(cid:226)ng coø co(cid:226)ng th(cid:246)øc chung æe(cid:229) æie(cid:224)u ch(cid:230)nh ha(cid:239) Kali maøu, do Kali lał ion no(cid:228)i bało vał b(cid:242) aßnh h(cid:246)(cid:244)ßng b(cid:244)ßi t(cid:236)nh tra(cid:239)ng toan kie(cid:224)m. Ca(cid:224)n theo doıi saøt ion æo(cid:224) vał ECG trong quaø tr(cid:236)nh æie(cid:224)u ch(cid:230)nh.  Ha(cid:239) kali maøu kho(cid:226)ng yeÆu lie(cid:228)t c(cid:244) ho(cid:226) haÆp, kho(cid:226)ng roÆi loa(cid:239)n nh(cid:242)p tim

Buł kali baŁng æ(cid:246)(cid:244)łng uoÆng. Hoaºc buł baŁng æ(cid:246)(cid:244)łng t(cid:243)nh ma(cid:239)ch: No(cid:224)ng æo(cid:228) kali trong d(cid:242)ch truye(cid:224)n toÆi æa 40 mEq/l. ToÆc æo(cid:228) truye(cid:224)n toÆi æa 0,3 mEq/kg/gi(cid:244)ł. Theo doıi ion æo(cid:224) vał ECG.  Ha(cid:239) kali maøu naºng coø roÆi loa(cid:239)n nh(cid:242)p tim, lie(cid:228)t c(cid:244) ho(cid:226) haÆp

Buł baŁng æ(cid:246)(cid:244)łng t(cid:243)nh ma(cid:239)ch: No(cid:224)ng æo(cid:228) kali trong d(cid:242)ch truye(cid:224)n 40 mEq/L, toÆi æa 80 mEq/L. ToÆc æo(cid:228) truye(cid:224)n 0,3 mEq/kg/gi(cid:244)ł, toÆi æa 0,5 mEq/kg/gi(cid:244)ł. Khi dułng lie(cid:224)u toÆi æa phaßi dułng maøy truye(cid:224)n d(cid:242)ch hoaºc b(cid:244)m tie(cid:226)m. Theo doıi saøt ion æo(cid:224) vał ECG, monotoring theo doıi nh(cid:242)p tim.

2. TaŒng kali maøu: Khi kali maøu > 5 mEq/l 2.1. Nguye(cid:226)n nha(cid:226)n:

 Suy tha(cid:228)n  Toan huyeÆt  Taøn huyeÆt, hußy c(cid:244) 2.2. Trie(cid:228)u ch(cid:246)øng:  YeÆu c(cid:244)  ECG: soøng T cao nho(cid:239)n, QRS daın, keøo dałi PR, roÆi loa(cid:239)n nh(cid:242)p thaÆt. 2.3. (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242)  Nguye(cid:226)n taØc:

TaÆt caß caøc æie(cid:224)u tr(cid:242) æe(cid:224)u coø t(cid:237)nh chaÆt ta(cid:239)m th(cid:244)łi LaÆy b(cid:244)øt kali khi coø the(cid:229) Ta(cid:239)i teÆ bało: dułng thuoÆc æoÆi khaøng taøc du(cid:239)ng kali ta(cid:239)i teÆ bało.  Kali maøu >6 mEq/L, kho(cid:226)ng roÆi loa(cid:239)n nh(cid:242)p tim:

Kayexalate 1 g/kg pha v(cid:244)øi Sorbitol 70% 3 mL/kg (U) Hay pha trong 10 mL/kg n(cid:246)(cid:244)øc thu(cid:239)t thaøo moªi 4-6 gi(cid:244)ł. Monitor nh(cid:242)p tim vał ion æo(cid:224) moªi 6 gi(cid:244)ł.  Kali maøu > 6mEq/l, coø roÆi loa(cid:239)n nh(cid:242)p tim: - Calcium gluconate 10% 0,5 mL/kg hay Calci chlorua 10% 0,2 mL/kg TMC trong 3 (cid:150) 5 phuøt.

- Glucose 30% 2 mL/kg TMC  Insulin 0,1 UI/kg - Sodium bicarbonate 7.5% 1-2 mL/kg TMC - Resine trao æo(cid:229)i ion: Kayexalate - Lo(cid:239)c tha(cid:228)n hay tha(cid:229)m pha(cid:226)n phuøc ma(cid:239)c: thaÆt ba(cid:239)i æie(cid:224)u tr(cid:242) no(cid:228)i khoa.

III. HAˇ CALCI MA(cid:217)U 1. (cid:209)(cid:242)nh ngh(cid:243)a:

No(cid:224)ng æo(cid:228) calci maøu toałn pha(cid:224)n d(cid:246)(cid:244)øi 3.5 mEq/L hay calci ion hoøa d(cid:246)(cid:244)øi 0,8 mmol/l 2. Nguye(cid:226)n nha(cid:226)n:

Th(cid:246)(cid:244)łng gaºp (cid:244)ß s(cid:244) sinh h(cid:244)n treß l(cid:244)øn. ThieÆu sinh toÆ D Ho(cid:228)i ch(cid:246)øng ruo(cid:228)t ngaØn Suy ca(cid:228)n giaøp Kie(cid:224)m ho(cid:226) haÆp do th(cid:244)ß nhanh 3. La(cid:226)m sałng

K(cid:237)ch th(cid:237)ch, buø keøm, no(cid:226)n oøi, co thaØt thanh quaßn, tetany, co gia(cid:228)t, daÆu Troussau vał Chvostek.

4. (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242)  (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242) ban æa(cid:224)u

- TaŒng tho(cid:226)ng kh(cid:237): cho be(cid:228)nh nha(cid:226)n th(cid:244)ß cha(cid:228)m la(cid:239)i, hay qua mask v(cid:244)øi tuøi d(cid:246)(cid:239) tr(cid:246)ı mu(cid:239)c æ(cid:237)ch lał cho be(cid:228)nh nha(cid:226)n th(cid:244)ß la(cid:239)i mo(cid:228)t pha(cid:224)n CO2 cußa be(cid:228)nh nha(cid:226)n æe(cid:229) lałm giaßm pH, v(cid:236) theÆ seı lałm taŒng canxi ion hoøa trong maøu.

- NeÆu kho(cid:226)ng do taŒng tho(cid:226)ng kh(cid:237): Calcium gluconate 10% 0,5-1mL/kg TMC trong 1 phuøt hoaºc Calci chlorua 10% 0,2-0,5mL/kg. NeÆu co gia(cid:228)t kho(cid:226)ng æaøp (cid:246)øng ca(cid:224)n loa(cid:239)i tr(cid:246)ł nguye(cid:226)n nha(cid:226)n do ha(cid:239) Magneø maøu.  (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242) tieÆp theo

Calcium gluconate 4-6 mL/kg/ngały (30-50 mg/kg/ngały) truye(cid:224)n t(cid:243)nh ma(cid:239)ch Hoaºc uoÆng Calcium carbonate, lactate hoaºc phosphate 300-600 mg/la(cid:224)n x 2 la(cid:224)n/ngały.

Baßßng thałnh pha(cid:224)n calci nguye(cid:226)n toÆ trong mo(cid:228)t soÆ dung d(cid:242)ch th(cid:246)(cid:244)łng dułng:

Calcium gluconate 10% Calcium chloride 10% Thałnh pha(cid:224)n Calci nguye(cid:226)n toÆ 1ml = 9 mg = 0,45 mEq 1ml = 27 mg = 1,36 mEq