Sử dụng salbutamol trị bệnh hen
Salbutamol vẫn còn được dùng khá phổ biến trong
điều trị hen, nhưng cần chọn và dùng đúng mới có
hiệu quả an toàn. Salbutamol là thuốc kích thích
chọn lọc các thụ thể beta - 2 (ở cơ trơn phế quản...)
làm giãn phế quản, nên dùng chữa hen nhưng hiệu
lực thay đổi theo phương pháp dùng dưới dạng:
Dạng uống: Thuốc đi qua gan rồi vào máu, nồng độ
đỉnh trong máu đạt được sau 2 - 3 giờ. Khoảng 50%
lượng thuốc uống chuyển thành dạng không có hoạt Điều trị cho bệnh nhân hen tính. Sinh khả dụng tuỵệt đối chỉ còn khoảng 40%. tại Bệnh viện Phạm Ngọc Khởi phát chậm, hiệu lực không mạnh, chỉ có thể Thạch - TP.HCM. Ảnh: dùng cắt cơn hen nhẹ. PV
Dạng tiêm tĩnh mạch: Thuốc đi thẳng vào máu, đạt
được nồng độ cao ngay trong máu. Phần lớn ở dưới dạng có hoạt tính. Sinh khả
dụng tuyệt đối cao hơn dạng uống. Khởi phát hiệu lực nhanh, mạnh dùng cắt cơn
hen nặng.
Dạng hít: Dùng liều thấp, tuy nồng độ thuốc trong máu thấp, đạt nồng độ đỉnh sau
2 - 4 giờ, nhưng do thuốc tác dụng trực tiếp lên cơ trơn phế quản nên khởi phát
hiệu lực sớm (chỉ sau 2 - 3 phút, tối đa 15 phút), kéo dài tới 3 - 4 giờ. Là thuốc chủ
lực dùng cắt cơn hen nặng.
Cách chọn lựa và cách dùng
Trên thị trường hiện có các loại thuốc cắt cơn hen (dạng salbutamol hít như
albuterol, ventolin) và dự phòng hen (dạng hít fluticason, seretite, symbycort). Cần
tham khảo và tuân thủ các ý kiến thầy thuốc, chọn thuốc thích hợp.
Salbutamol hít là thuốc có hiệu lực nhanh mạnh, người hen cần có sẵn để cắt cơn
hen. Còn nếu cần dự phòng (kiểm soát hen) thì nên dùng coticoid dạng hít
(fluticason budenosid..), hay chế phẩm phối hợp corticoid với chất chủ vận beta -
2 (seretite symbycort).
Không tự ý sử dụng thuốc.
Tuy nhiên, trong thực tế, hiện nay các bệnh nhân hen vẫn dùng thuốc viên
salbutamol để cắt cơn hen và dự phòng hen, thường dùng không đúng, nên dễ gây
tai biến. Không được dùng salbutamol tuỳ tiện không có chỉ định của bác sĩ.
Mỗi người có tình trạng bệnh khác nhau, ngay trên cùng một người, thì từng thời
kỳ diễn tiến cũng khác nhau. Khi dùng với liều cũ mà thuốc không có hiệu quả thì
có thể thuốc đã bị nhờn hay bệnh đã chuyển sang nặng. Cần khám (theo dõi chức
năng hô hấp) để thầy thuốc định liều thích hợp hay đổi thuốc, người bệnh không
nên tự ý tăng mãi liều vì sẽ dê vượt quá liều, gây độc.
Dược sĩ Trần Thúy My
