ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
KIỀU CÔNG HOÀNG ANH
NGHIÊN CỨU TÁC ĐỘNG CỦA VIỆC HỢP TÁC
GIỮA DOANH NGHIỆP VÀ NHÀ TRƯỜNG
ĐẾN KHẢ NĂNG ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CÔNG VIỆC
CỦA SINH VIÊN SAU KHI RA TRƯỜNG
Ngành: Quản trị kinh doanh
Mã số : 8340101
TÓM TẮT ĐỀ ÁN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN: TS. VŨ QUẢNG
Hà Nội – 2025
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Theo báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), chỉ số năng lực cạnh tranh toàn
cầu (GCI) của Việt Nam đạt 58,05/100 điểm, xếp thứ 77/140 quốc gia và đứng thứ 6 trong
khu vực Đông Nam Á. Một số nguyên nhân được cho là đã góp phần dẫn đến thực trạng này
bao gồm: (i) Chương trình đào tạo tại các trường đại học chưa xuất phát từ nhu cầu thực tiễn,
chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu về trình độ chuyên môn và năng lực trong bối cảnh toàn cầu
hóa; (ii) Chương trình học còn thiếu sự chú trọng vào việc rèn luyện kỹ năng giao tiếp, ứng
xử, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề và ra quyết định; (iii) Việc phát triển các đức tính và
tác phong cần thiết của người lao động trong xã hội hiện đại cũng chưa được chú trọng nhiều.
Sự thiếu kết nối giữa nhà trường và doanh nghiệp khiến sinh viên gặp khó khăn trong việc
tìm việc làm.
Ý tưởng gắn kết đào tạo với nghiên cứu và ứng dụng thực tiễn đã được Wilhelm
Humboldt đề xuất từ thế kỷ XIX, nhấn mạnh rằng trường đại học không chỉ là nơi đào tạo
mà còn cần hợp tác với ngành công nghiệp. Hợp tác giữa trường đại học và doanh nghiệp
được định nghĩa là sự tương tác nhằm hỗ trợ lẫn nhau và cải thiện chất lượng đào tạo cũng
như khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.
Tại Việt Nam, vai trò của trường đại học và doanh nghiệp đã chuyển biến từ đối tác
tiếp nhận và sản xuất nguồn nhân lực sang hợp tác ngang hàng. Các văn bản pháp lý gần đây
đã thúc đẩy việc tăng cường hợp tác này, với mục tiêu kết nối giáo dục với nhu cầu xã hội.
Những điều này cho thấy việc hợp tác chặt chẽ giữa giáo dục đại học và doanh nghiệp
là cần thiết để sinh viên không chỉ có kiến thức vững chắc mà còn có khả năng áp dụng kiến
thức vào thực tiễn, đáp ứng nhanh chóng yêu cầu của thị trường lao động.
Từ những vấn đề đặt ra ở trên, việc thực hiện đề án “Nghiên cứu tác động của việc
hợp tác giữa doanh nghiệp và nhà trường đến khả năng đáp ứng yêu cầu công việc của sinh
viên sau khi ra trường” có tính cấp thiết nhằm góp phần nâng cao chất lượng đầu ra sinh viên
và thu hẹp khoảng cách giữa kiến thức được lĩnh hội và khả năng ứng dụng vào thực tiễn,
đáp ứng yêu cầu công việc sau khi ra trường của sinh viên các trường đại học tại Việt Nam.
2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu
2.1. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu của nghiên cứu là xây dựng các tiêu chí, mô hình để đánh giá tác động của
việc hợp tác giữa doanh nghiệp và nhà trường đến khả năng đáp ứng yêu cầu công việc của
sinh viên sau khi ra trường trong bối cảnh và điều kiện thực tế tại Việt Nam. Kết quả nghiên
cứu sẽ hàm ý chính sách cho các doanh nghiệp và cơ sở giáo dục đại học có những cách tiếp
cận trong việc nâng cao chất lượng đầu ra sinh viên. Để thực hiện được mục tiêu đó, Đề án
hướng đến các nhiệm vụ nghiên cứu sau:
(1) Hệ thống hóa có chọn lọc một số khái niệm, định nghĩa và cơ sở lý luận liên quan
tới hợp tác giữa doanh nghiệp và trường đại học
(2) Đánh giá tác động của việc hợp tác giữa doanh nghiệp và nhà trường đến khả
năng đáp ứng yêu cầu công việc của sinh viên sau khi ra trường
(3) Đề xuất các khuyến nghị, giải pháp nhằm góp phần nâng cao khả năng đáp ứng
công việc của sinh viên sau khi ra trường
2.2. Câu hỏi nghiên cứu
Nhằm hiện thực hóa mục tiêu nghiên cứu đặt ra, đề án hướng tới trả lời những câu
hỏi nghiên cứu sau:
(1) Mô hình nào là phù hợp để nghiên cứu tác động của việc hợp tác giữa doanh
nghiệp và nhà trường đến khả năng đáp ứng yêu cầu công việc của sinh viên sau khi ra
trường tại Việt Nam?
(2) Hiện nay có những hoạt động hợp tác nào giữa doanh nghiệp và nhà trường đang
được triển khai tại Việt Nam?
(3) Mức độ tác động của việc hợp tác giữa doanh nghiệp và nhà trường đến khả năng
đáp ứng yêu cầu công việc của sinh viên sau khi ra trường Việt Nam là như thế nào?
(4) Doanh nghiệp và nhà trường cần có các biện pháp gì để góp phần nâng cao khả
năng đáp ứng yêu cầu công việc của sinh viên sau khi ra trường?
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề án là tác động của việc hợp tác giữa doanh nghiệp và
nhà trường đến khả năng đáp ứng yêu cầu công việc của sinh viên sau khi ra trường.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Đề án giới hạn phạm vi nghiên cứu như sau:
- Về nội dung: Đề án tập trung xác định tác động của việc hợp tác giữa doanh nghiệp
và nhà trường đến khả năng đáp ứng yêu cầu công việc của sinh viên sau khi ra trường trên
cơ sở mô hình chuẩn hóa năng lực nghề nghiệp ASK xây dựng bởi Benjamin Bloom (1956),
kế thừa và phát triển thêm các tiêu chí so với mô hình các hình thức hợp tác giữa doanh
nghiệp và trường đại học được đề xuất bởi các nhóm tác giả Goosen và cộng sự (2001),
Brimble và Doner (2007), Davey và cộng sự (2011), Vũ Đình Khoa và Nguyễn Thị Mai Anh
(2019).
- Về không gian: Đề án giới hạn phạm vi nghiên cứu là tại Việt Nam. Trong đó, dữ
liệu thứ cấp được tác giả tổng hợp và phân tích số liệu được công bố bởi các cơ quan, tổ
chức uy tín như Tổng Cục thống kê; Vụ Giáo dục đại học, Bộ GD&ĐT; Cục Quản lý chất
lượng, Bộ GD&ĐT;… Dữ liệu sơ cấp được thu thập trong phạm vi khảo sát giới hạn tại các
doanh nghiệp lớn ở Việt Nam, bao gồm: Tổng Công ty Giải pháp Doanh nghiệp Viettel (Cơ
sở Hà Nội và Cơ sở Hồ Chí Minh), Tổng Công ty Mạng lưới Viettel (Cơ sở Hà Nội và Cơ
sở Đà Nẵng), Công ty Cổ phần Công nghệ Sen Đỏ, Tổ chức giáo dục FPT. Đây đều là các
công ty thành viên của các doanh nghiệp thuộc Top 50 doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam theo
xếp hạng của VNR500 (2023). Đối tượng khảo sát chủ yếu là cựu sinh viên các trường đại
học hiện đang công tác tại các doanh nghiệp trên.
- Về thời gian: Đề án giới hạn việc thu thập và phân tích các dữ liệu thứ cấp liên quan
tới lao động việc làm trong giai đoạn từ năm 2019 đến 2023, tình hình hợp tác giữa doanh
nghiệp và trường đại học tính đến tháng 06/2021 và chất lượng giáo dục đại học tính đến
tháng 08/2024. Các dữ liệu sơ cấp được thu thập qua điều tra bằng bảng hỏi trong thời gian
từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2024. Từ đó, nghiên cứu đề xuất các hàm ý chính sách và biện
pháp nhằm nâng cao khả năng đáp ứng yêu cầu công việc của sinh viên sau khi ra trường
đến năm 2030.
4. Phương pháp nghiên cứu
Đề án được thực hiện thông qua hai bước chính: nghiên cứu sơ bộ và nghiên cứu
chính thức. Nghiên cứu sơ bộ được thực hiện bằng phương pháp nghiên cứu định tính sơ bộ
thực hiện thông qua phỏng vấn sâu. Kết quả thu được từ nghiên cứu được dùng để đánh giá
sơ bộ độ tin cậy và giá trị của các thang đo đã thiết kế và hiệu chỉnh để cho phù hợp với điều
kiện thực tế tại Việt Nam.
Nghiên cứu chính thức được thực hiện bằng phương pháp định lượng dựa trên mẫu
lớn, thông qua việc thu thập bằng bảng hỏi. Mục đích của nghiên cứu nhằm khẳng định lại
các thành phần cũng như giá trị, độ tin cậy của thang đo và kiểm định mô hình nghiên cứu.
Phương pháp áp dụng trong nghiên cứu được dựa theo yêu cầu của chỉ số tin cậy Cronbach’s
alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA (Exploratory Factor Analysis) và hồi quy đa biến
được sử dụng để kiểm định thang đo và mô hình nghiên cứu. Phần mềm SPSS (phiên bản
22) được sử dụng trong phần này.
5. Những đóng góp mới của đề án
5.1. Những đóng góp về mặt lý luận
Đề án có những đóng góp về mặt lý luận như sau:
(i) Nghiên cứu này bổ sung thêm lý thuyết về các hoạt động hợp tác giữa doanh
nghiệp – nhà trường ảnh hưởng đến khả năng đáp ứng công việc của sinh viên sau khi ra
trường trong bối cảnh đổi mới giáo dục theo định hướng ứng dụng, đào tạo theo nhu cầu xã
hội đang được Bộ Giáo dục và Đào tạo quan tâm triển khai, đồng thời giúp cho các nhà quản
lý doanh nghiệp và các nhà quản lý giáo dục có cái nhìn tổng quan chủ đề nghiên cứu dưới
góc độ kinh tế.
(ii) Đề án đã xây dựng mô hình nghiên cứu ảnh hưởng của việc hợp tác giữa doanh
nghiệp và nhà trường tới khả năng đáp ứng yêu cầu công việc của sinh viên sau khi ra trường
dựa trên cơ sở xây dựng các thang đo cho hoạt động hợp tác và vận dụng mô hình chuẩn hóa
năng lực nghề nghiệp ASK do Benjamin Bloom (1956) đề xuất.
(iii) Đề án đã kiểm định mô hình đề xuất trong bối cảnh của các doanh nghiệp và cơ
sở giáo dục đại học tại Việt Nam.
(iv) Đề án đánh giá khả năng đáp ứng yêu cầu công việc của sinh viên sau khi ra
trường dưới góc nhìn Quản trị kinh doanh trong bối cảnh thực hiện chủ trương “đào tạo theo
nhu cầu xã hội” theo Nghị quyết Số: 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và
đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.
5.2. Những đóng góp về mặt thực tiễn
Đề án có những đóng góp về mặt thực tiễn như sau:
(i) Đề án cung cấp cho các nhà quản lý doanh nghiệp và các nhà quản lý giáo dục
biết thực trạng khả năng đáp ứng yêu cầu công việc của sinh viên sau khi ra trường, đồng
thời các hoạt động hợp tác giữa doanh nghiệp và nhà trường có tác động như thế nào đến
khả năng đáp ứng này, để từ đó các bên có sự điều chỉnh trong chính sách và hành động.
(ii) Đề án giúp làm rõ các thực trạng về chất lượng giáo dục đại học, đáp ứng nhu
cầu thị trường lao động và hoạt động hợp tác giữa doanh nghiệp và các cơ sở giáo dục đại
học tại Việt Nam.
(iii) Kết quả của đề án giúp các doanh nghiệp và cơ sở giáo dục đại học nắm bắt được
các hoạt động hợp tác cũng như mức độ tác động của các hoạt động này tới khả năng đáp
ứng công việc của sinh viên. Từ đó, có thể giúp các bên có các biện pháp phù hợp để nâng
cao chất lượng đầu ra sinh viên.
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ
TÁC ĐỘNG CỦA VIỆC HỢP TÁC GIỮA DOANH NGHIỆP VÀ NHÀ TRƯỜNG
ĐẾN KHẢ NĂNG ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CÔNG VIỆC CỦA SINH VIÊN SAU KHI
RA TRƯỜNG
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
1.1.1. Tình hình nghiên cứu ngoài nước
Tổng quan tài liệu cho thấy các kết quả nghiên cứu đều đồng ý với quan điểm rằng
việc hợp tác giữa doanh nghiệp và nhà trường mang lại tác động tích cực trong việc trang bị
kiến thức và kỹ năng cho sinh viên, mang đến lợi thế cạnh tranh của sinh viên khi tham gia
vào thị trường lao động.
Đặc điểm chung trong kết quả của tất cả các nghiên cứu đều cho thấy nhà tuyển dụng
đánh giá khả năng làm việc của một ứng viên thông qua các tiêu chí có thể phân loại vào 03
nhóm: (1) Kiến thức; (2) Kỹ năng; và (3) Thái độ.
1.1.2. Tình hình nghiên cứu trong nước
Các kết quả nghiên cứu đều phân loại các hoạt động hợp tác giữa doanh nghiệp và
nhà trường thành 03 nhóm: (1) Hoạt động hợp tác liên quan đến đào tạo; (2) Hoạt động hợp
tác liên quan đến tài trợ, nghiên cứu; và (3) Hoạt động hợp tác liên quan đến tư vấn.