BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
----------------
PHẠM NGỌC TOÀN
TÁC ĐỘNG CỦA THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ
ĐẾN VẤN ĐỀ VIỆC LÀM Ở VIỆT NAM
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
NGÀNH KINH TẾ HỌC
HÀ NỘI - 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
----------------
PHẠM NGỌC TOÀN
TÁC ĐỘNG CỦA THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ
ĐẾN VẤN ĐỀ VIỆC LÀM Ở VIỆT NAM
Chuyên ngành: TOÁN KINH TẾ
Mã số: 9310101
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. PHẠM THẾ ANH
HÀ NỘI - 2020
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi cam
kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu “Tác động của thương mại quốc tế đến vấn
đề việc làm ở Việt Nam” do tôi tự thực hiện và không vi phạm yêu cầu về sự trung thực
trong học thuật.
Hà Nội, ngày tháng năm 2020
Nghiên cứu sinh
Phạm Ngọc Toàn
ii
LỜI CẢM ƠN
Tác giả xin được bày tỏ sự cám ơn sâu sắc đến PGS.TS Phạm Thế Anh, người
hướng dẫn khoa học, đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình
nghiên cứu.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn tập thể lãnh đạo, các giảng viên Khoa Toán Kinh
tế - Trường Đại học Kinh tế Quốc dân; các nhà khoa học, các thầy cô làm việc ngoài
khoa Toán kinh tế - Trường Đại học Kinh tế quốc dân, đã có những góp ý quý báu giúp
tác giả hoàn thiện luận án.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn các thầy cô giáo và cán bộ Viện Sau đại học -
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã nhiệt tình giúp đỡ, hỗ trợ nghiên cứu sinh trong
suốt quá trình học tập. Đồng thời tác giả xin chân thành cám ơn tập thể lãnh đạo và đồng
nghiệp tại Viện Khoa học Lao động và Xã hội đã động viên, khích lệ và tạo điều kiện
để tác giả hoàn thành công trình nghiên cứu này.
Cuối cùng, tác giả xin chân thành cảm ơn các thành viên trong gia đình và bạn bè
đã luôn ủng hộ, tạo điều kiện và đồng hành cùng tác giả trong quá trình nghiên cứu.
Trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày tháng năm 2020
Nghiên cứu sinh
Phạm Ngọc Toàn
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...........................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii
MỤC LỤC .................................................................................................................... iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................................................vi
DANH MỤC CÁC BẢNG .......................................................................................... vii
DANH MỤC CÁC HÌNH ............................................................................................. x
PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ................. 9
1.1. Cơ sở lý thuyết ..................................................................................................... 9
1.1.1. Thương mại quốc tế ........................................................................................ 9
1.1.2. Việc làm và cơ hội việc làm ........................................................................... 9
1.1.3. Việc làm bền vững ........................................................................................ 10
1.1.4. Cầu lao động ................................................................................................. 10
1.1.5. Lý thuyết về ảnh hưởng của thương mại quốc tế đến việc làm .................... 11
1.2. Tổng quan nghiên cứu ....................................................................................... 16
1.2.1. Nghiên cứu về ảnh hưởng của TMQT đến việc làm .................................... 16
1.2.2. Nghiên cứu về tác động của TMQT đến việc làm theo giới ........................ 25
1.2.3. Nghiên cứu về tác động của TMQT đến việc làm theo trình độ CMKT ...... 27
1.2.4. Nghiên cứu về tác động của TMQT đến cơ hội việc làm của người lao động ... 32
1.3. Khung phân tích ................................................................................................ 34
1.4. Tóm tắt chương 1 .............................................................................................. 37
CHƯƠNG 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................. 38
2.1. Cơ sở lý thuyết mô hình .................................................................................... 38
2.1.1. Mô hình lý thuyết với hai yếu tố sản xuất .................................................... 38
2.1.2. Mô hình lý thuyết về nhiều yếu tố sản xuất .................................................. 41
2.2. Mô hình phân tích tác động của thương mại quốc tế đến vấn đề việc làm
trong thực nghiệm .................................................................................................... 47
2.2.1. Mô hình phân tích tác động đến cầu lao động .............................................. 47
2.2.2. Mô hình phân tích tác động thương mại quốc tế đến việc làm theo loại
lao động................................................................................................................... 52