ƯỜ
Ạ Ọ
Ọ
Ạ
Ạ
TR
NG Đ I H C Y KHOA PH M NG C TH CH
CME
CÁCH DÙNG THUỐC BÔI CORTICOSTEROID
TS.BS Châu Văn Trở Chủ nhiệm Bộ môn Da liễu
09/07/17
2
THUỐC BÔI CORTICOSTEROIDS
LỊCH SỬ
• Từ 1952, các corticosteroid bôi ra đời, giữ vai trò
“cách mạng” trong chuyên ngành Da Liễu, đặc
biệt là các bệnh da viêm.
• Hiện nay, các corticosteroid vẫn giữ vai trò then
chốt trong việc điều trị các bệnh lý da như viêm
09/07/17
3
da cơ địa, viêm da tiếp xúc…
CƠ CHẾ TÁC DỤNG
Tương bào
Màng tế bào
Hiệu quả kháng viêm
Nhân
Hiệu quả
Ức chế tổng hợp protein
Tác dụng phụ
Điều hòa các DNA lệ thuộc
09/07/17
4
TÁC DỤNG
1. Kháng viêm
Ứ ế ễ ị 2. c ch mi n d ch
Ứ ế ế 3. c ch tăng sinh t bào
5
4. Co m chạ
PHÂN LOẠI
09/07/17
6
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐỘ MẠNH
1. Thành ph nầ
ạ ế 2. D ng bào ch
ố ượ ố ử ụ 3. S l ng thu c s d ng
09/07/17
7
ố ượ ấ 4. H p thu: Đ i t ử ụ ng s d ng
THÀNH PHẦN
Nhóm I > 600 Hydrocortison
Nhóm II = 100 – 150 hydrocortison
09/07/17
8
Nhóm III = 2 – 25 Hydrocortison
DẠNG BÀO CHẾ
09/07/17
9
Ointments > Creams > gel > lotion.
DẠNG BÀO CHẾ
09/07/17
10
Ointments > Creams > gel > lotion.
DẠNG BÀO CHẾ
09/07/17
11
Ointments > Creams > gel > lotion.
DẠNG BÀO CHẾ
09/07/17
12
Ointments > Creams > gel > lotion.
09/07/17
13
LƯỢNG THUỐC SỬ DỤNG
LƯỢNG THUỐC SỬ DỤNG
09/07/17
14
ơ ể ệ 1 FTU = 0,5 g = 2% di n tích c th
ĐỐI TƯỢNG SỬ DỤNG
ẻ ườ ề ấ ơ ườ Tr em và ng i già h p thu nhi u h n ng i
ườ ớ l n bình th ng.
ư ẹ ấ Vùng da non nh : nách, b n, đùi…h p thu
ề ơ nhi u h n vùng da khác.
ề ệ ạ ấ ấ ấ B nh giai đo n c p, bán c p h p thu nhi u
ạ ơ ạ h n giai đo n m n tính.
ề ế ế ạ ặ H n ch thoa vùng có tuy n bã nhi u: m t,
09/07/17
15
ự ư ng c, l ng.
CÁCH SỬ DỤNG CHO CÁC BỆNH MẠN TÍNH
ể ả ạ ạ ầ Lo i m nh, dùng kho ng 2 – 4 tu n, đ gi m ả
ứ ể ệ ạ tri u ch ng nhanh. Sau đó nên chuy n sang lo i
ẹ ơ ể ầ ầ nh h n, dùng 2 l n/ tu n đ duy trì.
ề ầ ạ ạ Li u: không quá 45g/tu n lo i m nh,
ầ ạ ặ ế 100g/tu n lo i trung bình ho c y u
ố 1 Fingertip Unit (FTU) = 0,5 g thu c, dùng cho
ươ ệ 2% di n tích th ổ ng t n.
09/07/17
16
ừ ế ầ ờ Th i gian duy trì : T 2 đ n 16 tu n.
CHỈ ĐỊNH
ệ ấ ố ứ
ể ạ ơ ị Các b nh lý đáp ng r t t t Chàm th t ng (Viêm da c đ a)
Viêm da ti t bãế
Lichen simplex chronicus
ứ Viêm da ti p xúc kích ng ế
ị ứ Viêm da ti p xúc d ng ế
09/07/17
17
V y n n ế ả
CHỈ ĐỊNH
ệ ứ
ỏ ạ Các b nh lý ít đáp ng Lupus đ d ng đĩa
ế ả V y n n LBT – LBC
Sarcoidosis
Lichen striatus
Pemphigus
ạ B ch bi n ế
09/07/17
18
U h t vòng ạ
CHỈ ĐỊNH
ệ ứ
ẹ ồ Các b nh lý đáp ng kém S o l i
ẹ S o phì đ i ạ
ụ ừ ả R ng tóc t ng m ng (pelade)
09/07/17
19
ẩ S n ng a n t ứ ố
CHỐNG CHỈ ĐỊNH
ị ứ ố ườ D ng v i thu c (5% tr ớ ị ợ ng h p b )
Teo da, dãn m chạ
ễ ễ ấ Nhi m trùng, nhi m siêu vi, nhi m n m ễ
ậ Ở ặ Th n tr ng khi bôi: ọ ẻ m t, vùng da non, tr
09/07/17
20
ườ em, ng i già.
TÁC DỤNG PHỤ
HIỆU QUẢ
TÁC DỤNG PHỤ
21
TÁC DỤNG PHỤ
Từ 1963, đã có báo cáo về tác dụng phụ của
corticosteroid.
1976, Kligman là người đầu tiên báo cáo về tình
09/07/17
22
trạng lệ thuộc khi lạm dụng corticosteroid bôi.
TÁC DỤNG PHỤ
TÁC DỤNG PHỤ
%
Phát ban mụn trứng cá
57%
Nghiện steroid
15%
Dãn mạch
14,8%
Teo da
13,4%
Giảm sắc tố
9%
Trứng cá đỏ
7%
Rậm lông
6,3%
Rạn da
3%
09/07/17
23
Tác dụng phụ
09/07/17
24
Bác sĩ
Dược sĩ – người bán thuốc
LẠM DỤNG
Những người không phải bác sĩ, dược sĩ
corticosteroid
09/07/17
25
“Mỹ phẩm”
N= 410
Jha AK, Sinha R, Prasad S. Indian Dermatology Online Journal. 2016;7:259-63
26
09/07/17
28
Ứ Ụ PHÁT BAN M N TR NG CÁ
09/07/17
29
Ứ Ụ PHÁT BAN M N TR NG CÁ
09/07/17
30
DÃN M CHẠ
09/07/17
31
Ắ Ố Ạ Ả TEO DA, GI M S C T , R N DA
09/07/17
32
09/07/17
33
Ộ Ệ L THU C CORTICOIDS
• Hiện tượng bùng phát “dội ngược” thường xảy
ra khi ngưng corticosteroid bôi 4-10 ngày.
• Corticosteroid càng mạnh thì việc ngưng bôi
cũng như xử trí những vấn đề do ngưng bôi
càng khó khăn và mất nhiều thời gian.
• Hiện tượng này kéo dài ít nhất 3 tuần đến 2
09/07/17
34
tháng.
ư ệ ấ Các d u hi u da khi ng ng corticosteroid bôi
Jha AK, Sinha R, Prasad S. Indian Dermatology Online Journal. 2016;7:259-63
35
ứ ư ệ Các tri u ch ng da khi ng ng corticosteroid bôi
65.5
62.6
45.4
Jha AK, Sinha R, Prasad S. Indian Dermatology Online Journal. 2016;7:259-63
36
Ụ Ề Ị Ụ ĐI U TR CÁC TÁC D NG PH
09/07/17
37
Ủ C A BÔI CORTICOIDS
Ụ Ề Ị Ụ ĐI U TR TÁC D NG PH
ư ứ ả • Ng ng bôi các s n ph m có ch a cortosteroides. ẩ
09/07/17
38
ư ấ ệ ượ ề ệ ệ • T v n cho b nh nhân v “hi n t ng l ộ thu c”.
Ụ Ề Ị Ụ ĐI U TR TÁC D NG PH
• Phát ban mụn trứng cá
- Bôi retinoid
- Có thể kết hợp uống kháng sinh
• Rạn da, teo da, giảm sắc tố
- Lăn kim, laser fractional,…
Hiệu quả không cao.
09/07/17
39
Ợ Ứ CH NG S CORTICOSTEROIDS
(CORTICOSTEROIDS PHOBIA)
40 – 50% bệnh nhân chàm thể tạng.
- Bệnh nhân từ chối sử dụng
- Bệnh nhân tự ngưng sử dụng
- Bệnh nhân sử dụng không đúng liều lượng
- Bệnh nhân sử dụng không điều…
09/07/17
40
Ảnh hưởng đến kết quả điều trị
KẾT LUẬN
ệ ẫ ố ữ 1. Hi n nay, thu c bôi corticoid v n gi vai trò then
ề ệ ệ ố ị ch t trong vi c đi u tr các b nh lý da viêm.
ắ ể ử ụ ụ ụ 2. S d ng đúng nguyên t c đ tránh tác d ng ph .
ụ ạ ả ợ ử 3. Không nên l m d ng, cũng không ph i quá s s
d ngụ
ứ ỹ ẩ 4. Tránh các m ph m có ch a corticoid
