THẨM QUYỀN CỦA HỘI ĐỒNG BẢO AN
TRONG LIÊN HỢP QUỐC
Nguyễn Vinh Hiển
Nguyễn Nhật Quang
Nguyễn Lê Duy
Vũ Minh Thắng
Đỗ Quang Huy
Mai Tuấn Hưng
Đặng Việt Hùng
Trịnh Duy Hưng
Vương Thái Duy
Vyshnytskyy Yaroslav
NHÓM 5:
Thẩm quyền của Hội đồng bảo an
HĐBA là cơ quan quyền lực nhất của LHQ, thành lập nhằm duy trì hòa bình và an ninh quốc tế
Khuyến nghị hoặc quyết định các biện pháp cần được tiến hành để duy trì hoặc khôi phục hòa bình và an ninh quốc tế.
Quyết định đánh giá thực tại của các mối đe dọa đối với hòa bình, phá hoại hòa bình hoặc hành động xâm lược.
(Theo điều 39 của Hiến chương LHQ)
Thẩm quyền
Thẩm quyền của Hội đồng bảo an
Được diễn giải cụ thể trong chương 6, 7, 8 Hiến chương LHQ
Giải chấp các tranh chấp vì mục đích hòa bình (Điều 33-38).
Chương 6
Cho HĐBA quyền hạn lớn hơn để lựa chọn các biện pháp cần thiết trong tình huống “đe dọa hòa bình, xâm phạm hòa bình hay tiến hành xâm lấn”. (Điều 39-51).
Chương 7
HDBA được phép can thiệp quyền lực vào các khu vực có hiệp định khu vực đã được kí kết (Điều 52-54).
Chương 8
Thẩm quyền của Hội đồng bảo an
Thẩm quyền khuyến nghị hoặc quyết định các biện pháp nhằm duy trì khôi phục hòa bình và an ninh
Chương 6
- Giải chấp các tranh chấp vì mục đích hòa bình (Điều 33-38). - Đề xuất thủ tục và phương pháp điều chỉnh nếu hội đồng xét thấy tình huống có thể nguy hại cho hòa bình và an ninh. - Các biện pháp phi vu lực: đàm phán, điều tra trung gian hòa giải,…
Thẩm quyền của Hội đồng bảo an
Thẩm quyền khuyến nghị hoặc quyết định các biện pháp nhằm duy trì khôi phục hòa bình và an ninh
Chương 7
- Hội đồng có quyền hạn lớn hơn và không có giới hạn để chọn lựa biện pháp cần.
- Hội đồng có quyền hành động bao gồm cả việc sử dụng lực lượng vũ trang.
- Điều 40: “…có thẩm quyền trước khi đưa ra những kiến nghị hoặc quyết định áp dụng các biện pháp như Điều 39, yêu cầu các bên đương sự thi hành các biện pháp tạm thời cần thiết hoặc nên làm.”
Thẩm quyền của Hội đồng bảo an
Thẩm quyền khuyến nghị hoặc quyết định các biện pháp nhằm duy trì khôi phục hòa bình và an ninh
- HĐBA cân nhắc việc sử dụng vũ lực nhằm giải quyết “trường hợp hòa bình bị đe dọa, bị phá hoại hoặc có hành vi xâm lược”.
- Điều 41 quy định thẩm quyền quyết định biện pháp phi vũ lực
- Điều 42, trường hợp những biện pháp ở điều 41 không thích hợp, HĐBA “có thẩm quyền áp dụng mọi hành động quân sự, có thể là những cuộc biểu dương lực lượng, phong tỏa và những chiến dịch khác”.
- Các Điều từ 43-51 quy định cụ thể các hành động của HĐBA và trách nhiệm của quốc gia thành viên khi áp dụng biện pháp vũ lực.
Các trường hợp thực tế
Thẩm quyền của Hội đồng bảo an
1. HĐBA ra nghị quyết nhằm kiến tạo hòa bình, làm trung gian hòa giải về vấn đề Kosovo
Nguyên nhân quốc tế phải can thiệp: về cơ bản là mâu thuẫn sắc tộc nội bộ trong Liên bang Nam Tư, tuy nhiên những tranh chấp có nguy cơ lan rộng ra các quốc gia láng giềng.
Các trường hợp thực tế
Thẩm quyền của Hội đồng bảo an
Những hành động của HDBA: - HĐBA không thể can thiệp bởi vướng quyền phủ
quyết veto của Nga và Trung Quốc.
- NATO hành động tấn công Nam Tư (1 thành viên của LHQ) mà không được sự cho phép của HĐBA, với lí do là can thiệp nhân đạo.
- HĐBA chỉ ra được Nghị quyết 1244 theo tinh thần của chương VI Hiến chương Liên Hợp Quốc sau khi NATO đã kết thúc chiến dịch tấn công.
- HĐBA đã sử dụng thẩm quyền theo điều 41 Hiến
chương LHQ).
Các trường hợp thực tế
Thẩm quyền của Hội đồng bảo an
Nội dung nghị quyết 1244
Dựa theo các quy tắc cơ bản được đưa ra
trong bản mục lục của Nghị quyết, đưa ra ngày 6-5-
1999, yêu cầu chấm dứt bạo lực, hoạt động rút
quân, triển khai các lực lượng quốc tế nhằm duy trì
hòa bình an ninh.
Các trường hợp thực tế
Thẩm quyền của Hội đồng bảo an
Đánh giá
Thành công:
-Thực hiện đúng tinh thần của chương VI Hiến chương trong những bước đầu hòa giải tranh chấp.
- Ngăn chăn kịp thời các tôi ác chiến tranh và các nguy cơ đe dọa hòa bình an ninh khu vực, quốc tế.
Các trường hợp thực tế
Thẩm quyền của Hội đồng bảo an
Thất bại:
- Không dung hòa được mối quan hệ giữa chính phủ Serbi và chính quyền địa phương. - Vấp phải sự phản đối của người Serbi, cáo buộc vi phạm quyền chủ quyền. - Việc chuyển giao quyền lực cho chính quyền địa phương Kosovo còn chậm và gặp nhiều khó khăn. - Xung đột tôn giáo chưa bị dập tắt hoàn toàn - Đỉnh điểm là ngày 17-2-2008, Kosovo tuyên bố độc lập, tách ra khỏi Serbia. Và được sự đồng thuận của nhiều quốc gia thành viên LHQ, quan trọng nhất là Mỹ và EU. Điều này đi ngược lại hoàn toàn tiêu chí của nghị quyết 1244 về việc giải quyết vấn đề Kosovo, vi phạm chủ quyền quốc gia của Serbi.
Các trường hợp thực tế
Thẩm quyền của Hội đồng bảo an
2. HĐBA sử dụng thẩm quyền của mình để áp đặt lệnh cấm bay lên Lybia để bảo vệ an ninh hòa bình thế giới
Nguyên nhân: Các cuộc đụng độ giữa quân đội chính phủ và phe nổi dậy đã khiến nhiều người thiệt mạng, gây ra nhiều biến động không chỉ trong nước mà còn trong khu vực.
Các trường hợp thực tế
Thẩm quyền của Hội đồng bảo an
2. HĐBA sử dụng thẩm quyền của mình để áp đặt lệnh cấm bay lên Lybia để bảo vệ an ninh hòa bình thế giới
Thẩm quyền HĐBA đã được áp dụng theo Điều 42 Hiến chương LHQ: Những hành động này có thể là những cuộc biểu dương lực lượng, phong tỏa và những chiến dịch khác, do các lực lượng hải, lục, không quân của các thành viên Liên Hiệp Quốc thực hiện.
Các trường hợp thực tế
Thẩm quyền của Hội đồng bảo an
2. HĐBA sử dụng thẩm quyền của mình để áp đặt lệnh cấm bay lên Lybia để bảo vệ an ninh hòa bình thế giới
Nghị quyết 1973: Thiết lập vùng cấm bay và cho phép sử dụng tất cả các biện pháp (kể cả vũ lực) để bảo đảm an ninh và hòa bình tại Lybia.
Đánh giá
Có sự tính toán của các quốc gia lớn ở đây
Thẩm quyền của Hội đồng bảo an
Đánh giá thẩm quyền và những hành động của HĐBA
1. Đánh giá về thẩm quyền của HĐBA
- Thẩm quyền của HĐBA là quyền lực nhất trong
các cơ quan của LHQ.
- Tập trung các nước lớn của thế giới. - Luôn xảy ra sự cạnh tranh, thậm chí là đối đầu
giữa các quốc gia.
Có nên hạn chế bớt quyền lực của HDBA hay không?
Có 2 vấn đề cần được nói đến: - Các nước lớn - Các quốc gia khác
Thẩm quyền của Hội đồng bảo an
Đánh giá thẩm quyền và những hành động của HĐBA
2. Những hành động của HDBA
- Rất đa dạng, toàn diện
- Trên lý thuyết HDBA luôn hành động theo hiến chương LHQ, nhưng trên thực tế HDBA luôn tìm cách né tránh, lách luật để thực hiện ý đồ riêng
Ví dụ: trường hợp chiến tranh Iraq- nghị quyết 1441
