Thấp khớp trẻ em
(Kỳ 1)
Thấp là một bệnh lý xảy ra sau viêm họng do liên cầu khuẩn beta tan huyết
nhóm A. Bệnh thường xảy ra ở trẻ 5 – 15 tuổi, nam hay nữ đều có khả năng mắc
bệnh như nhau, mọi chủng tộc đều có thể bị bệnh, đặc biệt có tần suất cao ở những
nước đang phát triển, ở những nơi có điều kiện sống và vệ sin kém, nhất là vào
mùa lạnh hay mưa ẩm. cơ chế sinh bệnh được chấp nhận nhiều nhất là cơ chế miễn
dịch học. Bệnh gây tổn thương nhiều cơ quan như khớp (viêm khớp), tim (viêm
tim), thần kinh (múa vờn), da (hồng ban vòng), mô dưới da (nốt cục dưới da).
I. Tiêu chuẩn chẩn đoán
1.1. Tiêu chuẩn chẩn đoán đợt thấp cấp theo Duckett Jones – có bổ sung
1992
Triệu Triệu Bằng chứng
nhiễm liên cầu khuẩn
chứng chính chứng phụ nhóm A trước đó
Viêm tim Lâm sàng Kháng thể kháng
liên cầu trong máu cao* Viêm khớp - Sốt
Cấy phết họng Múa vờn - Đau nhức
(+) Sydenham Cận lâm
Rapid Strep test Hồng ban sàng
(+) vòng - Lắng máu
Nốt cục tăng
dưới da - C-reactive
protein tăng
- P-R dài
Bệnh nhân có nhiều khả năng bị một đợt thấp cấp khi có:
- 2 triệu chứng chính + bằng chứng nhiễm liên cầu khuẩn nhóm A
HOẶC
- 1 triệu chứng chính + ≥ 2 triệu chứng phụ + bằng chứng nhiễm
liên cầu nhóm A.
- Kháng thể kháng liên cầu trong máu ở trẻ em tăng khi:
· ASO ≥ 330 đơn vị Todd.
· Anti-Dnase B ≥ 240 đơn vị Todd.
1.2. Tiêu chuẩn chẩn đoán đợt thấp tái phát:
Chẩn đoán thấp tái phát trên bệnh nhi có bệnh van tim hậu thấp khi
- Không được phòng thấp đúng (+)
- Có bằng chứng nhiễm liên cầu khuẩn nhóm A (±)
- Có bằng chứng viêm mới trên lâm sàng (±):
· Viêm khớp
· Viêm màng ngoài tim (tràn dịch màng ngoài tim/siêu âm tim)
· Viêm van tim, biết rõ là mới xuất hiện
- Có bằng chứng viêm trên cận lâm sàng nhưng không tìm thấy một nguyên
nhân nào khác để lý giải hiện tượng viêm này (+):
· Lắng máu tăng
· CRP tăng
Lưu ý: (+): bắt buộc phải có, (±): có thể có hoặc không.
- Tiêu chuẩn của Duckett Jones có tính cách hướng dẫn chẩn đoán,
nên sẽ có nhiều trường hợp:
· Không đủ tiêu chuẩn nhưng vẫn là một đợt thấp cấp (múa vờn, viêm
tim thầm lặng).
· Đủ tiêu chuẩn chẩn đoán nhưng không phải là một đợt thấp cấp.
- Phân loại viêm tim:
Viêm Viêm tim Viêm tim
tim nhẹ trung bình nặng
Tim to - + ±
Suy tim - - +
Tổn - + +
thương ≥ 2 van
Âm thổi ≤ 3/6 ≤ 3/6 > 3/6
tâm thu
Âm thổi ≤ 2/6 ≤ 2/6 > 3/6
tâm trương
